“...ชาตไทยเรานนไดมเอกราช มภาษา ศลปะและขนบธรรมเนยมประเพณ เปนของตนเองมาชานานหลายศตวรรษแลว ทงน เพราะบรรพบรษของเราไดเสยสละอทศชวต ก าลงกายและใจ สะสมสงเหลานไวให พวกเราจงจ าเปนอยางยงทเราจะตองรกษาสงเหลานไวใหคงทนถาวรเปนมรดกของอนชนรนหลงตอไป...”

พระราชด ารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท ๙ ในพธเปดพพธภณฑสถานแหงชาต รามค าแหง จงหวดสโขทย วนท ๒๕ มกราคม พทธศกราช ๒๕๐๗

หวขอ การบรหารศลปะ และวฒนธรรม

บรรยายนกศกษามหาวทยาลยนเรศวร สาขาประวตศาสตรภาคเรยนท 1/2563 ชนปท 2 ณ หองบรรยายรวม *****

• ในรายวชา ประวตศาสตรศลปะ หวขอการบรรยาย “จากจตรกรรมฝาผนงสการบรหารศลปะ และวฒนธรรม”

• (Art & culture management)• ในวนท 9 สงหาคม 2563 เวลา 09.00 น. ถง 12.00 น.

ดร.ชยชาญ จารกลส อาจารยประจ าสาขาการออกแบบผลตภณฑสรางสรรค คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

วฒนธรรม คออะไร?

วฒนธรรม คอ

1.วฒนธรรมทางวตถ (Material Culture)2.วฒนธรรมทางจตใจ (Non – material Culture)

วฒนธรรม จงหมายถงทกสงทมนษยสรางขนท ง ท เปนรปธรรมและ นามธรรม และยงหมายรวมถงแบบแผนพฤตกรรมทงหมดของสงคมทสบทอด มานบตงแตอดต ผานการเรยนรคดคน ดดแปลง เพอสนองความตองการและ พฒนาชวตความเปนอย โดยมววฒนาการสบทอดตอกนมาอยางมแบบแผน เพอใหเกดความเจรญรงเรองและมนคงในสงคม

คต ความเชอความเชอ คอ การยอมรบอนเกดอยในจตส านกของมนษยตอพลงอ านาจเหนอธรรมชาต ทเปนผลดหรอผลรายตอมนษยนน ๆ หรอสงคมมนษยนน ๆ แมวาพลงอ านาจเหนอธรรมชาตเหลานน ไมสามารถทจะพสจนไดวาเปนความจรง แตมนษยในสงคมหนงยอมรบและใหความเคารพเกรงกลวสงเหลาน เรยกวาความเชอ ฉะนนความเชอจงมขอบเขตกวางขวางมาก ไมเพยงแตจะหมายถงความเชอในดวงวญญาณทงหลาย (belief in spiritual beings) ภตผ คาถาอาคม โชคลาง ไสยเวทตาง ๆ ยงรวมถงปรากฏการณธรรมชาตทมนษยยอมรบนบถอ เชน ตนไม (ตนโพธ ตนไทร) ปาเขา เปนตน

ธวช ปณโณทก

ความเชอในธรรมชาต

ความเชอในผสาง เทวดา

ความเชอในวญญาณบรรพบรษ

พธกรรม

ความดงาม

ขนบธรรมเนยม

ประเพณ

ศลธรรมจรยธรรม

พธกรรมจารต

คานยม

สงกรานต

ลอยกระทง

ตกบาตร

สรงน าพระ ยเปง

คต ความเชอไหวผ

ประเพณหลวงพระราชพธสงกรานต

พระราชพธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ

ประเพณราษฎรปอยสางลอง

เทศกาลสารท

ตานกวยสลาก

ตกบาตรน าผงสารท

บญเขากรรม

บญผะเหวด

เกยวกบการเกดเกยวกบการตาย

การตงหมบาน

การสรางเรอน

พลทาน

ตาลบญ

ประเพณราษฎร

วฒนธรรมจะเปนสงบงช วา.....ภาษาพด ภาษาเขยน

อาหารการกนวถชวต

ประเพณ พธกรรม

คต ความเชอ

“เราเปนใคร หรอ เราคอใคร”

สงทมนษยสรางขน

จตรกรรมฝาผนง

โบราณวตถโบราณสถาน

ดนตร

โบสถวหารเจดย

ประตมากรรม

วรรณกรรม

ทอผา

การละเลน

ธรรมมาสน

พระพทธรป

ภาพพระบท

ผาหอคมภร

ภาษาการแสดง

โขน ละคร

หมอล า

ลเก

วฒนธรรม ว ถ ช ว ต และภ ม ปญญา เ ปน ส งสะทอน ถง ความสามารถของผ คนในทองถนอนเกดจากการส งสมสตปญญาความรทหลากหลาย และการปรบตวผสมผสานใหเกดความกลมกลนกบธรรมชาตกระบวนการเหลาน ไดผานมาหลายชวอายคนจนสบทอดเปนว ถในการด า เ นนชวต ทเหมาะสมกบสงคมไทย

Cultural

ResourcesHeritage

(CRM)

Natural Heritage

Festival & Event

Cultural Heritage

มรดกวฒนธรรมทจบตองไมได

(Intangible Assets)

มรดกวฒนธรรมทจบตองได

(Tangible Assets)

Creative

Cultural OccupationCreative

Cultural Industries

Community

Cultural Organization

Spaces & Facilities

StoriesCeremony or rite

Oral Tredition

Built Heritage PropertiesArchaeological site

Intangible Assets

เปนตวแทนในการแสดงผลงานชนเอกทจดท าขนดวยการสรางสรรคอนชาญฉลาดของมนษย

เปนสงทมอทธพล พลกดนใหเกดการพฒนาสบตอมาในดานการออกแบบทางสถาปตยกรรม อนสรณสถาน ประตมากรรม สวน และภมทศน ตลอดจนการพฒนาศลปกรรมทเกยวของ หรอการพฒนาการตงถนฐานของมนษย ซงไดเกดขนในชวงเวลาใดเวลาหนงหรอบนพนทใด ๆ ของโลก ทรงไวซงวฒนธรรม

เปนสงทยนยนถงหลกฐานของวฒนธรรมหรออารยธรรมทปรากฏใหเหนอยในปจจบนหรอทสาบสญไปแลว

เปนตวอยางอนโดดเดน ประเภทของ สงกอสรางอนเปนตวแทนของการ พฒนาทางดานวฒนธรรม สงคม ศลปกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย อตสาหกรรม ในประวตศาสตร ของมนษยชาต

เปนตวอยางอนโดดเดนของวฒนธรรมมนษย ขนบธรรมเนยมประเพณสถาปตยกรรม วธการกอสราง หรอการตงถนฐานของมนษยซงเสอมสลายไดงายจากผลกระทบ จากการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมตามกาลเวลา

มความคดหรอความเชอทเกยวของโดยตรงกบเหตการณหรอมความโดดเดนยงในประวตศาสตร

ลกษณะขององคประกอบทจะเปนมรดกวฒนธรรม

ใหคณคาทางประวตศาสตร วชาการ และ งานศลปะ

แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลง และพฒนาการดานวถชวตของกลมชน และสงคมทไดการสบทอดกนมา

มรปแบบดงเดมสามารถสบคนถงทมาในอดตได

มลกษณะบงบอกถงความเปนชมชนหรอทองถน

หากไมมการอนรกษไวจะสญหายไปในทสด

มรดกวฒนธรรมทจบตองได(Tangible Cultural Heritage Characteristics or Tangible

Assets) โบราณสถาน(Archaeological site)

โบราณวตถ(Antiquities)

มรดกวฒนธรรมทจบตองไมได(intangible cultural heritage Intangible Assets)

การบรหาร?

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.สนต เลกสขม(2557)กลาววา “การบรหราศลปะ และวฒนธรรมเปนการบรหารจดการขอมล และน าขอมลเหลานนมาวเคราะห สงเคราะห เพอสรางกจกรรมทมความเหมาะสม”

แนวคด การบรหารศลปะ และวฒนธรรม

ขอมล องคความร กจกรรม

แนวคด หลกฐานทางโบราณคด

อทธพล

รปแบบหลกฐานเชงประจกษ

คมภรศาสนา

เทคนค การบรหารศลปะ และวฒนธรรม

ศาสนา การเมอง

บรณาการองคความรไดหลากหลาย