การวเคราะหตนทนตอหนวยของบรการทางการแพทยในโรงพยาบาล

Unit Cost Analysis of Hospital Medical Services

รศ.ดร.อาทร รวไพบลยประธานหลกสตร

วทยาศาสตรมหาบณฑตและปรชญาดษฎบณฑต สาขาเภสชศาสตรสงคม เศรษฐศาสตรและการบรหาร

สาขาเภสชศาสตรสงคมและการบรหารคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Email: arthorn.rie@mahidol.ac.th/

http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/staff/arthorn/

http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/grad/seap/main.php

Concept of Standard Costing

2

Administrative Structure

- Department

- Division- Unit

Supporting

cost centers- Total direct cost

Service production

cost centers- Total direct cost

- Full cost

Production Inputs

- Personnel

- Building, equipment,

vehicle

- Material

Products- Unit costAccounting cost

Direct economic cost

Cost center classificationIndirect economic cost

การวเคราะหตนทนตอหนวยของการบรการทางการแพทย

วธวเคราะหตนทนแบบมาตรฐาน ประกอบดวย 6 ขนตอน ไดแก1. การวางแผนและออกแบบการวเคราะห2. การก าหนดหนวยตนทน 3. การค านวณตนทนทางตรง 4. การค านวณตนทนทางออม 5. การค านวณตนทนรวม 6. การค านวณตนทนตอหนวย

3

Steps of unit cost analysis

4Step 1: Study design

Step 2: Cost center classification

Step 3: Direct cost determination

Step 4: Indirect cost determination

Step 5: Full cost determination

Step 6: Unit cost calculation

Transient cost centersAbsorbing cost centers

Transient cost centers

total direct cost

Absorbing cost centerstotal direct cost

Absorbing cost centersfull cost

Transient cost centers

indirect cost

Servicescost per unit

1. การวางแผนและออกแบบการวเคราะห• การก าหนดวตถประสงค • ผลผลตหรอบรการทตองการทราบตนทนตอหนวย (Cost products

or cost objects)

• มมมองการวเคราะห (Perspective)

• กรอบเวลาของตนทน (Time horizon) ซงโดยทวไปก าหนดเปนชวงปงบประมาณ

• องคประกอบของตนทนไดแก คาวสด คาแรง และคาลงทน ซงคาลงทนจะประกอบดวย ครภณฑทงหมด (อปกรณ เครองมอ เฟอรนเจอร) ยานพาหนะ อาคาร และสงกอสราง

5

2. การก าหนดหนวยตนทน

6

• เปนหนวยทมบทบาทหนาททชดเจน สามารถวดและนบผลผลตหรอผลงานบรการได กรณเปนหนวยทท าหนาทสนบสนนหนวยงานอน สามารถระบไดวา ผลผลตทใหบรการนนแตละหนวยงานทรบการสนบสนนไดรบบรการไปจ านวนเทาใด

• มขอมลการใชทรพยากรทแยกเฉพาะเปนหนวยของตนเอง สามารถใชค านวณตนทนรวมของหนวยได

ประเภทของหนวยตนทน ไดแก 1. หนวยรบตนทน (Absorbing cost center) คอหนวยตนทนทสามารถผลต

ผลผลตหรอบรการทตองการทราบตนทนตอหนวย2. หนวยตนทนชวคราว (Transient cost center) คอหนวยตนทนทเหลอซงท า

หนาทเสมอนหนวยสนบสนนแกหนวยอนๆ

3. การค านวณตนทนทางตรง

7

• คาวสดทครอบคลมถงคายาและเวชภณฑ วสดทางการแพทย สารเคม วสดส านกงาน คาสาธารณปโภค คาซอมบ ารง คาเชาและจางเหมา

• คาแรง มความหมายรวมถงผลประโยชนทงหมดทผท างานไดรบจากหนวยงาน ไดแก เงนเดอน คาลวงเวลา เงนประจ าต าแหนง เงนเพมพเศษ เงนสวสดการ เชน คารกษาพยาบาล คาเชาบาน (หรอบางกรณเปลยนเปนคาผอนช าระเงนกสรางบาน) คาเลาเรยนบตร

• ตนทนคาลงทน ไดแก ตนทนของการใชสนทรพยถาวร ซงประกอบดวยอาคารสงกอสราง ยานพาหนะ และครภณฑ จะมอายการใชงานทจ ากด เมอมการใชงาน สภาพจะเสอมลงและมลคากลดลงเรอยๆ ตามอายการใชงานทเหลออย

กรอบองคประกอบของตนทน

• ค านวณเฉพาะตนทนคาวสด• ค านวณเฉพาะตนทนคาวสด รวมกบคาแรง• ค านวณเฉพาะตนทนคาวสด รวมกบคาแรงและคาลงทน• ค านวณเฉพาะตนทนทางตรง• ค านวณเฉพาะตนทนทางตรง รวมกบตนทนทางออม

8

4. การค านวณตนทนทางออม

• ตนทนทางออม (Indirect cost) คอ ตนทนทจดสรรจากตนทนทางตรงของหนวยตนทนชวคราวมาใหหนวยรบตนทน ในการจดสรรท าไดหลายวธ วธทแนะน า ไดแก วธแกสมการพรอมกน (Simultaneous equation method) ซงเปนวธทใหผลแมนย ากวาวธอนๆ

• ในขนตอนของการค านวณจะตองมการก าหนดเกณฑการจดสรรตนทน ไดแก การใชผลผลตของหนวยตนทนชวคราว กลาวคอ หากมผลผลตหลายชนด ควรเลอกผลผลตทใชตนทนมากทสด หรออาจใชผลผลตหลายชนดมาปรบรวมกนเปนเกณฑกได จากนนแจงนบจ านวนผลผลตทหนวยตนทนตางๆ มารบบรการเพอน าไปค านวณเปนเกณฑการจดสรร ขนตอนสดทายเปนการด าเนนการจดสรรตามวธทเลอกใช

9

Step four: Indirect cost determination

2. Collect number of services distributed (criteria) of TCCs

4. Adjust the proportion of TCCs to be zero

5. Conducting allocation

3. Compute allocation proportion

TCCs =transient cost centers

10

1. Selection of allocation criteria

11

Outputs of supporting cost

centersService providers/ out puts Service providers/ out puts

Customer Supply

Cost center personnel management(FTE) service charging(receipt) repair(request) material supply($)

Administration 2.24 0 12 3,221.00

Supply 1.76 0 8 6,328.00

Catering 1.00 0 13 17,318.00

Laundry 1.00 0 14 6,489.00

Laboratory 2.00 12,744 5 2,324.00

Pharmacy 2.00 9,810 12 3,442.00

OPD 3.75 7,465 7 4,578.00

IPD 3.25 1,963 16 8,092.00

Total 17.00 31,982.00 87 51,792.00

Administration

12

13

วธการจดสรรตนทนทางออม

• การจดสรรโดยตรง Direct allocation

• การจดสรรตามล าดบขน Step-down allocation

• การจดสรรสองครง Double allocation

• วธแกสมการพรอมกน (Simultaneous equation

method)

14

15

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Direct allocation

Laboratory

Pharmacy

OPD

16

17

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Step-down allocation; 1st step

Laboratory

Pharmacy

OPD

18Step-down allocation; 2nd step

Supply

Catering

Laundry

IPD

Laboratory

Pharmacy

OPD

191919Step-down allocation; 3rd step

Catering

Laundry

IPD

Laboratory

Pharmacy

OPD

202020Step-down allocation; 4th step

Laundry

IPD

Laboratory

Pharmacy

OPD

21

22Double allocation; round 1, step 1

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Laboratory

Pharmacy

OPD

23Double allocation; round 1, step 2

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Laboratory

Pharmacy

OPD

24Double allocation; round 1, step 3

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Laboratory

Pharmacy

OPD

25Double allocation; round 1, step 4

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Laboratory

Pharmacy

OPD

26

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.

Double allocation; 2nd round (Step-down allocation)

Laboratory

Pharmacy

OPD

27

28

29

Supply

Catering

Laundry

IPD

Admin.Simultaneous/ reciprocal allocation

Laboratory

Pharmacy

OPD

30

Simultaneous allocation

31

32

33

34

35

5. การค านวณตนทนรวม

การค านวณตนทนรวมเปนการน าตนทนทางออมทจดสรรมาจากหนวยตนทนชวคราวมารวมเขากบตนทนทางตรงรวมของหนวยรบตนทน

36

การค านวณตนทนตอหนวย• วธตนทนจลภาค (Micro-costing method) ค านวณบนพนฐานการ

ใชทรพยากรจรงของผลผลตหรอบรการแตละชนด หลกการของวธนคอ การพยายามหาตนทนตรงของแตละผลตผลใหมากทสดกอน จากนนจงคอยกระจายตนทนทใชรวมกนทเหลออยใหแตละผลผลต

• วธอตราสวนตนทนตออตราเรยกเกบ ตนทนทได(Ratio of costs to

charges method)จากวธนจะขนกบราคาขายทก าหนดไว โดยจะค านวณอตราสวนจากมลคารายไดทค านวณจากผลผลตและราคาขายกบตนทนรวม เมอไดอตราสวนกน ากลบไปคณราคาขายตอหนวย กจะไดผลลพธเปนตนทนตอหนวย

37

การค านวณตนทนตอหนวย• วธคาตนทนสมพทธ (Relative value unit (RVU) method) การใชวธนตองมรายการจ านวนคา

ตนทนสมพทธตอหนวยของแตละผลผลตหรอบรการทเปนมาตรฐาน (Standard RVU)

กอน (มการก าหนดไวในหวขอรายการตนทนมาตรฐาน) วธค านวณใหเรมจาก

• การค านวณจ านวนหนวยตนทนสมพทธ รวมของแตละผลผลตโดยคณจ านวนคาตนทนสมพทธตอหนวยของแตละผลผลตดวยจ านวนผลผลตในชวงเวลาทก าหนดในการวเคราะหตนทน แลวน าคาทไดของทกผลผลตมารวมกนเปนจ านวนหนวยตนทนสมพทธรวมทงหมดของทงโรงพยาบาล

• จากนนน าไปหารตนทนรวมของโรงพยาบาล ไดเปนมลคาตนทนตอหนงหนวยคาสมพทธ(Cost per RVU)

• ขนตอนสดทายน ามลคาตนทนตอหนวยคาสมพทธไปคณกบจ านวนคาตนทนสมพทธตอหนวยของแตละผลผลตหรอบรการทเปนมาตรฐานดงทกลาวขางตน ไดผลลพธเปนตนทนตอหนวยของผลผลต

38

980,136.80

1,148,360.00

100x0.85

80x0.85

100x6,442

80x6,302

39

40

Ref table: RVU.xlsx

(782,544.32/ 197,592.36)x17.34

(782,544.32/ 197,592.36)x13.63

980,136.68-197,592.36

41

=30 min x 6,442 tests= 5 min x 6,442 tests

= (73,611.76THB/ 319,300 min)x30min

= (56,811.76THB/ 63,720min)x5min42

=20 min x 6,442 tests

=5 min x 6,442 tests=15 min x 6,442 tests

= (24,672.27THB/ 223,370min)x20min

= (8,635.29THB/

63,720min)x5min

= (11,524.27THB/

159,650min)x15min

43

CostProject; costing software

(Ref: http://uckkpho.com/index.php/download/viewcategory/32-unit-cost)

44

อานเพมเตมจากอาทร รวไพบลย. การประเมนตนทน. ใน: อษา ฉายเกลดแกว, ยศ ตระวฒนานนท, บรรณาธการ. คมอการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพส าหรบประเทศไทย ฉบบท 2 พ.ศ. 2556. กรงเทพมหานคร: ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2556.อาทร รวไพบลย. การประเมนตนทน. ใน: อษา ฉายเกลดแกว, ยศ ตระวฒนานนท,

สรพร คงพทยาชย, เนต สขสมบรณ, บรรณาธการ. คมอการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพส าหรบประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2552.อาทร รวไพบลย. รายการตนทนมาตรฐานเพอการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ. กรงเทพมหานคร: โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ(HITAP).

2554.

45

การอางองในการตพมพ

• Riewpaiboon A. Measurement of costs. J Med Assoc Thai 2008;91(Suppl. 2):S28-37.

• Riewpaiboon A. Measurement of costs for health economic evaluation. J Med Assoc Thai 2014;97(Suppl. 5):S17-26.

• Riewpaiboon A. Standard cost lists for health economic evaluation in Thailand. J Med Assoc Thai 2014;97(Suppl. 5):S127-134. 46

47http://hfo54.cfo.in.th/uploads/คมอตนทน.pdf

ตวอยางการศกษาตนทนการบรการทางการแพทย1. Riewpaiboon A. Standard cost lists for health economic evaluation in Thailand. J Med Assoc Thai

2014;97(Suppl. 5):S127-134.

2. Riewpaiboon A, Kumluang S. Cost analysis for reimbursement-rate setting of hospital pharmaceutical services in Thailand. Int J Pharm Pract 2011;19(5):333-341.

3. Khiaocharoen O, Pannarunothai S, Zungsontiporn C, Riewpaiboon A. Patient-level cost for thaidianosis related groups: micro-costing method J Health Sci 2011;20:572-85.

4. Pattanaphesaj J, Riewpaiboon A, Riewpaiboon W, Muenpol P, Paileeklee S, Tungcharoen D, et al.

Cost recovery of medical rehabilitation under universal health coverage scheme at Udorn ThaniHospital. J Health Sci 2010;19:559-68.

5. Pattanaphesaj J, Riewpaiboon A, Riewpaiboon W, Muenpol P, Paileeklee S, Tungcharoen D. Unit cost

of medical rehabilitation services under universal health coverage scheme at Udorn Thani Hospital. J Health Sci 2010;19:550-568.

6. Riewpaiboon A, Malaroje S, Kongsawatt S. Effect of costing methods on unit cost of hospital medical services. Trop Med Int Health 2007;12(4):554-63.

7. Riewpaiboon A, Jaroenkitpan N, Wipaswacharayotin Y. Cost structure of hospital-based pharmaceutical services: a consideration of reimbursement. Mahidol Univ J Pharm Sci 2005;32:47-54.

8. Youngkong S, Riewpaiboon A, Towanabut S, Riewpaiboon W. Unit cost of medical services at PrasatNeurological Institute. Srinakarinwirot J Pharm Sciences 2004;9(1):52-8.

48