Post on 14-Mar-2020
transcript
OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013
Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with benefi ciary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the fi nancial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.
BULGARISTAN’DA ULAŞTIRMA EKIPMANLARI VE MAKINA SANAYI
İÇERIK1.Giriş 42. Bulgaristan’a genel bakış 113. Bulgaristan’daki sektöre genel bakış 19
Kısa Tarihçe 20 Mevcut durum 24 İnsan kaynakları 30 Bulagaristan’daki maliyetler 38 Temel altyapı 42
4. Başlıca şirketler 46
4
Giriş
Otomobil BaşlıklarıMontupet markası Audi markasının motorlarına başlık üreten ana tedarikçidir. 2010 yılında Montupet Audi V6 için 157 200 silindir kafaları üretti
Taşıma araçlarına Sandalye sistemleriGrammer traktör, iş makineleri, otobüs, forkliftlere koltuk ve otomobiller için iç donanım parça ve sistemleri üretmektedir.
Hidrolik ve orbital motorlarM + SHydraulic tarımsal sanayi ve ulaştırmada kullanılan hidrolik ve orbital motorlar üretiminde dünyada altıncı sıradadır.
Elektrikli kaldırma grupları (Wireropehoists)Podemkran, Podemkran AD’nin devamı olup Orta ve Doğu Avrupa’da en büyük elektrikli (Wireropehoists) kaldırma gurubu üreticisidir. Tarihi boyunca şirket, dünya çapında 40 ülkede 1,9 milyon adedin üzerinde forklift sattı.
Bulagaristan’da üretilen Ürünler
5
Giriş
Hidrolik ve vakum pompaları Dünyanın en büyük hidrolik pompa üreticilerinden birisi, ikinci büyük ofi si Bulgaristan’da bulunmaktadır Mercedes ve BMW markalarına hidrolik pompa üretiyor.
Rulmanlar SKF Avrupa, Amerika ve Asya’da Mercedes, BMW,
Volkswagen, Ford, Renault, Peugeot vs markalarına rulman üretiyor.
Otomobil üretimi Avrupa’da Çin otomobili üreten ilk ve tek fabrika.
Uçak tamiratı Lufthansa Technik şirketinin Doğu Avrupa’daki tek
onarım üssü. Lufthansa Technik Sofi a Airbus A320’nin D1
kontrolünü 31 şirket ve iştiraklerden oluşan tüm grupta en hızlı yapmayı başarıyor, sadece 16 günde.
Bulgaristan’da imal edilen Ürünler
6
Giriş
Sektörde yerleşik gelenek ve tecrübe
2 000 ila kriz yılları arasında sürekli büyüme
Erişilir fi yatlarda nitelikli iş gücü
Deneyimli mühendis varlığı
Sektörde çalışan 50 000 ‘den fazla kişi
İhracata yönelik sektör
Imalat sanayinin ihtiyaçlarına uygun altyapı
AB, Rusya / BDT ve Orta Doğu pazarlarına kolay erişim
Orta ve Doğu Avrupa’nın Otomotiv kümelerine yakınlık
Teknik üniversite ve kolejler Ağı
Bulgaristan’da makine sektöründe çok çeşitli uluslararası ve yerel şirketler başarıyla faaliyet göstermektedir.
Bileşen üreticileri çeşitli Avrupalı müşterilere yüksek kalite ve dayanıklı eleman üretmekte aktif çalışmaktadır.
Bulgaristan Ulaştırma ekipmanları ve makina sanayi sektörüne eşsiz fırsatlar sunuyor
7
Giriş
Bulgaristan’da yatırım yapmanın nedenleri? Siyasi ve mali istikrar - Bulgar levası euroya sabitlenmiştir Yatırımlara İdari ve hükümet desteği Müşterilere Yakınlık Uygun arazi mevcudiyeti Düşük vergi oranları ve işçilik maliyetleri Bulgar hükümetinin sanayiye verdiği önemin büyük olması
Michael Brison
Genel Müdürü Montupet
Bulgaristan’da halen dünyanın büyük torna üreticileri arasında yer almaktadır
Bulgaristan’ın iş geliştirme yeri olarak en iyi özelliği yüksek kalifi yeli iş gücü, gençlerin potansiyeli ve ülkedeki olumlu iş ortamıdır.
Ilia Terziev - Litex Motors İcra Direktörü
Yatırım istikameti olarak Bulgaristan’ı diğer ülkelerden farklı yapan nedir ?Ülkede olumlu iş ortamı mevcut ve bu ortamın yetkili organlar tarafından sağlanan desteğin arttırılması ve insanların öğrenmeye ve gelişmeye dair istekleriyle iyileştirilmesi mümkündür.
Philippe Peroz
SKF Rulmanlar Bulgaristan Genel Müdürü
8
Sektörde faaliyet göstyeren SKF, Montupet, IXETIC, Palfi nger, Festo, SeBordnetze, Yazaki, Lufthansa, Grammer, Witte ve başka bir çok uluslar arası şirket Bulgaristan’ı işlerine Doğu Avrupa’nın en müsait yeri olarak keşfetti.
Bir çok başarılı Bulgar şirketleri - ZMMSliven, Arsenal, M + SHydraulic, HydraulicElementsandSystems, Podemcrane, Sparky, LitexMotors, Bulyard, ShipyardRousse, Madara vs.
Yerel ve çok uluslu şirketlerin birleşimi üretimdeki verimliliğin, yaratıcılığın ve yenilikçiliğin geliştiği eşsiz bir ortam yaratmaktadır
Bulgaristan ulaştırma donanımı ve makina sanayinin ihtiyaçlarına yönelik kalifi ye ve tecrübeli iş gücüne sahiptir - operasyonel işçilerden yüksek kalifi yeli mühendislere kadar
50 000 ‘den fazla üniversite öğrencisi endüstriye uygun vasıfl ar taşımaktadır Sanayideki işgücü tüm ülkede bulunabilir ve Avrupa’nın en rekabetçi fi yatlarıyla istihdam edilebilir
Bulgar teknik liseleri ve üniversiteler kalifi ye işgücü yaratmak için sektördeki şirketlerle birlikte çalışmaktadır
Bir çok Bulgar üniversite öğrencisi Batı Avrupa, ABD ve dünyada prestijli teknik üniversitelerinden mezun olmaktadır
Sektör, çok uluslu ve yerel şirketlerin oluşturduğu “ekosistem”e dayalı olarak gelişiyor…
... Nitelikli ve uygun insan kaynaklarıyla takviye edilir...
Giriş
9
Bulgaristan, bölgesel ve Avrupa piyasalarına kolay erişim sağlayan, beş ana pan-Avrupa koridorlarının kesiştiği noktadadır
Karadeniz’in en büyük limanlarından İkisi olan Varna ve Burgaz limanları Bulgaristan’da bulunmaktadır ve Akdeniz’i Karadeniz’e bağlayan VIII. Pan-Avrupa Koridoru ile bağlıdır.
Ülkenin üretim şirketlerine uygun 12 faal ve 26 yapım aşamasında olan sanayi bölgesi mevcut
Altyapının geliştirilmesi Bulgar Hükümeti’nin öncelikleri arasındadır
... Ve iyi gelişmiş altyapı ...
Giriş
Ülkenin eski ekonomik birliği olan Ekonomik dayanışma konseyi üyeliği yıllarında uzmanlık alanı olan forklift üretimi Bulgaristan’da öncü sektördü. 30 yıl önce Bulgaristanlı üreticiler yıllık 80 000 forklift üretimiyle dünya üretiminin %20’sini gerçekleştirmekteydi. O dönemde Holding şirket olan Balkankar Amerikan Klark ve Japon Toyota ile birlikte dünyanın en büyük üç forklift üreticisi arasına girmeyi başardı.
Neden Bulgaristan?Deneyim – Bulgaristan’da uzun bir havacılık geçmişi Lokasyon - Bulgaristan çok cazip bir konuma Rekabet etme Gücü – LHT’nın Orta / Güney Avrupa’daki varlığını güçlendirirMisafi rperverlik – Kendimizi evimizde gibi hissediyoruz
Lufthansa Technik AG - Bulgaria
10
Giriş
Ulaştırma donanımı ve makine sanayi da dahil olmak üzere üretim sektörleri Yatırımları Teşvik Kanunu tarafından desteklenir
Devlete ve belediyeye ait arazilerin satın alınmasında mümkün olan en düşük giderleri, artı arazi nevinin değişikliği için devlet ve belediye vergileri muafi yeti
Yatırım projesi (Ar-Ge için 50%) maliyetinin % 10 oranında karşılıksız yardım mekanizması
Bulgaristan’da 2020 yılına kadar toplam tutarı 8 milyar €’dan fazla olan Avrupa fonları
Özel hükümet teşvikleri ve AB tarafından fi nansman
Bulgaristan bu zorlu zamanlarda makroekonomik istikrara sahiptir.
Bulgaristan avantajları : AB üyesi, istikrarlı para birimi, istikrarlı hükümet ve gayrimenkul güvenliği
Grammer Bulgaria
11
BULGARISTAN’A GENEL BAKIŞ
12
Bulgaristan’a Genel Bakış
Ülkenin stratejik konumu aşağıdaki pazarlara erişim sağlar: Güneydoğu Avrupa -122 milyon nüfusu ile yüksek potansiyeli olan Pazar Avrupa Birliği - Bulgaristan nüfusu 500 milyon kişiden ibaret olan bir
pazara erişimde en düşük maliyetleri sunar Rusya/BDT,Orta Doğu ve Kuzey Afrika
Bulgaristan siyasi ve makroekonomik istikrar kombinasyonu ve işle ilgili bir-çok girişim sunar
İstikrarlı bir parlementer demokrasi-AB ,NATO ve Dünya Ticaret Örgütü üyesi
Bulgaristan para birimi, para kurulu olarak euro’ya sabitlenmiştir Düşük vergi oranları ve AB içinde en düşük işgücü maliyetleri ülkedeki
yatırımcılara yönelik bazı özel girişimlerle desteklenmektedir
Bulgaristan Güneydoğu Avrupa’nın merkezinde stratejik bir konuma sahiptir. Avrupa’dan Orta Doğu ve Asya’ya giden ana yollar Bulgaristan üzerinden geçmektedir
13
Bulgaristan’a Genel Bakış
Kaynak:Bulgaristan Merkez Bankası, Ulusal İstatistik Enstitüsü
Bulgaristan: Genel İstatistikler Nüfus: 7,4 milyon İşgücü: 4,6 milyon Kentsel nüfus: 73 %Başkent: Sofi aZaman Dilimi: EET (UTC +2)Yaz Saati : EEST (UTC+3) İller: 110 879 kilometre kare Alan: 108 489 kilometre kare Göller: 2 390 kilometre kare İklim : Ilıman kıtasal iklim
Dil :Bulgarca (Resmi) 85,2%Türkçe 9,1%Romanca 4,2%İngilizce , Almanca , Rusça, Fransızca
Nüfusun büyük kısmı tarafından konuşulur
Din:Doğu Ortodoks 76%Müslüman 10%Diğer 14%
Para Birimi : Bulgar Levası (BGN)Sabit Kur : 1 € =BGN 1,95583 Kurumlar Vergisi 10%Gelir Vergisi 10%KDV (Standart ) 20%
Yönetim Şekli Parlementer Demokrasi Yüksek seçim makamı 240 sandalyelik tek kamaralı
ulusal meclis : Yürütme Organları Bakanlar Kurulu, Başbakan’ın
başkanlığında
2007 yılından bu yana Avrupa Birliği üyesi.2004 yılından bu yana NATO üyesi.
1996 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü üyesi.
14
Bulgaristan’a Genel Bakış
Bulgaristan’ın makroekonomik göstergeleri elverişli
Kaynak : Bulgaristan Merkez Bankası, Eurostat
2011 yılında Devlet borç ve bütçe açığı, Bulgaristan, Romanya, Polonya ve AB 27, (% GSYH)
Bulgaristan ekonomisi 2000-2008 yılları arasında yaklaşık %6 civarında istikrarlı bir büyüme kaydetti
Ekonomi 2011 yılında, % 1,6 oranında reel GSYİH büyümeyle istikrara kavuştu ve bu büyümenin 2012 yılında % 2,8 ‘e olması bekleniyor.
2011 yılında % 2,1 olan Bulgaristan’ın bütçe açığı - Avrupa’da en düşük sevi-yeler arasında yer alıyor
Bulgaristan % 17 GSYİH ile AB içinde en düşük devlet borcu olan ikinci ül-kedir
1997’de Bulgaristanda düzenlenen para kurulu düzenlemesi sayesinde Bul-garistan dövizi stabildir
Bulgaristan son zamanlarda kredi notu Moody’s tarafından yükseltilen Avrupa’da tek ülkedir.
2011 Ekonomik özetiGSYİH (milyar €): 38,5İhracat (milyar €): 25,6Net doğrudan yabancı yatırım (GSYİH%)
3,5
GSYH büyümesi (2012P,%): 1,7İşsizlik oranı (%): 10,4Enfl asyon (%): 3,4
Hükümet açığı (GSYH%): 2,1Devlet Borcu (GSYİH%): 17,0Cari işlemler dengesi (GSYH%):
0,9
Uzun vadeli kredi notu: Moody’s: Baa2 sabit S&P: BBB sabit Fitch: BBB - sabit
Kaynak: Bulgaristan Ulusal Bankası, Eurostat, bu şirketlerin web sayfalarının konu değerlendirmesi
17,0
38,6
53,8
82,0
-2,1
-4,4
-5,6-6,4
Bulgaristan Romanya Polonya AB 27Açık
Borç
15
Bulgaristan’a Genel Bakış
Sofi a
Vidin
MontanaVratza
Pleven
Lovech
Pernik
Kjustendil
District Sofi a
Pazardzhik
SmolyanKardjali
Haskovo
Yambol
Sliven
Targovishte
Razgrad
Shumen
Silistra
Dobrich
Gabrovo
Blagoevgrad
PlovdivStara Zagora
Ruse
Varna
Burgas
Veliko Turnovo
1 291 591
338 153 160 108
88 670
167 585
343 704
212 902 2
GSYİH Kompozi-syonu 2011
İhracat Kompozi-syonu
Schwarzes Meer
Belediye nüfusu Havaalanları Limanlar
Danube
Metaller 16%
Yiyecekler 8%
Diğer hammaddeler 20%
Tüketim malları 25%
Makine ve teçhizat 17%
Petrol Ürünleri ve Elektrik 14%
Hizmetler 6%
Sanayi 31%
Tarım 63%
16
...çok sayıda sanat galerileri,festivaller, konserler, müzeler ile dolu canlı şehirler
...dünya düzeyinde golf sahaları
...altın kumsalları ile güzel sahil şeridi
...2012 Dünya Kayak Kupası’na evsahipliği yapan Bansko da dahil olmak üzere birçok kayak merkezi
...Rila, Pirin, Rodop ve Stara Planina gibi en güzel dağlarda yürüyüş ve doğa sporları
...harika bir mutfak ve butik şarap izbeleri
Bulgaristan, Arnold Schwarzenegger, Sylvester Stal-lone, Bruce Willis, Chuck Norris, Scarlett Johansson gibi ünlü aktörlerin katıldıkları Hollywood fi lmlerinin dış kaynaktan üretimi (outsourcing) için bile çekici bir yerdir.
Bulgaristan, Sofya’dan sadece bir kaç saatlik mesafede her türlü eğlence ve yaşantılar sunar ...
Bulgaristan’a genel bakış
17
...Trakya ve Roma kalıntıları ve eserleri
...Birinci ve İkinci Bulgar Krallıkları’ndan kalma ortaçağ kaleleri ve eserleri
Manastırlar ve M.S 4. Yüzyıldan kalma tapınaklar
...Aydınlanma döneminden köy manzaraları
Sofya Avrupa’nın en eski başkentlerinden birisi ve Kudüs ile birlikte bir kilometre karelik alan içinde Ortodoks Kilisesi, Katolik katedrali, cami ve sinagogu bulunan Avrupa’nın tek şehridir.
... Avrupa’da en büyük tarihsel zenginlikleri ile ünlüdür
Bulgaristan’a genel bakış
18
SEKTÖRE’E GENEL BAKIŞ
19
Kısa Tarihçe Mevcut durum Insan Kaynakları Faaliyet Giderleri Temel Altyapı
20
1878Arsenal (askeri ürünler) yeni oluşturulan Bulgar ordusuna hizmet vermek üzere Ruse’de 1878 yılında ilk fabrikasını kurdu
1878 -1960Ilk gelişme
1924Botevgrad'taki kaporta imalat atölyesi ilk otobüsü üretir
1936Sofya'da, ilk Bulgar malı tramvay üretimi başladı
1941Bulgaristan'da bir teknik okul oluşturuldu, daha sonra bu okul ülkenin en büyük teknik üniversitesi oldu
1881Rousse Tersanesi kuruldu
1907Ruse’de tarım makineları üretim fabrikası kuruldu
1925Kazanlak ve Bozhurishte'de iki uçak fabrikası kuruldu
1948-1958Ulaştırma makina ve ekipmanları üretimine ilişkin fabrikaların yapımı başladı
Sektöre’e Genel Bakış
21
1960 -1989Altın Çağ
1958Şumen’de ağır yük kamyonların üretimine başlandı
1974Botevgrad "Chavdar"markalı otobüslerin seri üretimine başlandı
1979Radomir şehrinde (Sofya ili) "Ağır Makina sanayi" fabrikası çalışmaya başladı
1970-1989Ülkede 730 fabrika ve 430 000 çalışanı bulunmaktadır. Makina sanayinin öncü rolü 80’li yılların sonunda ülkedeki genel üretimin %30’unu oluşturmaktadır.
1957Sofya'da sanayi forklifti üretimine başlandı
1969Plovdiv'de Renault 8 ve Renault 10 otomobillerinin montajı başlar
1987Dünya üretiminin % 20'den fazlası olan endüstriyel forklift üretimi yıllık yaklaşık 89 000 adede yükselmiştir.
Bulgar makine sanayine ilişkin önemli olaylar
22
Sektöre’e Genel Bakış
2006Montupet Ruse fabrikası ile Bulgaristan girdi
1999Liebherr (Almanya) Bulgaristan'da Plovdiv yakınında üretime başladı
1995-1996Varna'da Rover monte edilir
2006Bulgaristan'da Dört tersane faaliyet gösteriyor - Burgaz, Ruse ve Varna'da iki
2007Avusturyalı Palfi nger Grup Tenevo'da silindir ve hidrolik parça üretimi konusunda yeni fabrika açtı
1990-1999Geçiş Yılları
23
Bulgar makina sanayine ilişkin önemli olaylar
2008Alman IXETIC ve WitteAutomotive şirketleri otomotiv bileşenleri üretmek üzere Rakovski ve Ruse sanayi bölgelerindeki fabrikalarının açılışını yaparlar
2008Yazaki ilk fabrikasını Yambol'da açıyor
2010Üretimde yine canlanma yaşanır, sektörde çalışan sayısı yaklaşık 115 000
2012LitexMotorsCorporation şirketi, Çinli GreatWallMotorCo şirketiyle otomobil üretimine başladı
2008Alman LufthansaTechnik şirketi Boeing 737 ve Airbus A320 gibi uçakların bakım ve tamiratı için servis üssü açtı
2010-2011Sektörde ihracatta yüksek büyüme kaydedilir
2000 yılından – bugüne kadar
24
Sektöre’e Genel Bakış
Ulaştırma araçları ve makine sanayi sektörünün büyüklüğü
Mevcut durum
Ana alt sektörler Ağır yatırım ekipmanı Metal işleme ve metal kesme makinaları Hidrolik Elemanları ve Sistemleri Kaldırma – taşıma Ekipmanları Tarım Makinaları Ulaştırma araçları ve yedek parça üretimi Gemi inşa ve gemi onarım Askeri donanım
Sektörün önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde artması bekleniyor. Şu anda sanay-ide 50 000 ‘den fazla kişi istihdam ediliyor ve 1,03 Milyar € değerinde işlem hacmi kaydediliyor. Sektörde bazı üretim faaliyetlerinin (donanım ve montaj) gelişmiş ülkelerden daha ucuz ülkelere doğru yeniden konumlandırılması önemli bir eğilim olarak ortaya çıkıyor
Adet %Üretimİşlem Hacmi (€ ‘M) 1 032 8,7Çalışanlar 50 301 7,7Firmalar 1 558 7,3
25
Çalışanların Dağılımı
45
90
517
268 370
355
724
484
563
66
488 470
874
734
1 116
1 346
1 182
753
1671151 579
1 029
5 1444 465
3 4483 241
2 635
70
73
74
243
68
54
24314
32
31
28234
27
261
491 155
145
1410
662
646
301 4 686
1 649
1 653
1 5951 250
922
Personel sayısı açısından Bulgaristan'da Ulaştırma donanımı sektörünün dağılımı
Personel sayısı açısından Bulgaristan'da Makina sanayi sektörü dağılımı
2010 yılında makina sanay, sektörüne yapılan doğrudan yabancı yatırımların artışı 2007 yılına göre % 134 olduğu saptanmıştır. Son 5 yılda doğrudan yabancı yatırımların ortalama yıllık hacmi 65 milyon Euro tutarındadır
Kaynak: Amadeus, BAİ analizi
26
Sektöre bakış
Şırket Hacim Mil. Leva
Çalışan Sayısı Üretim Faaliyeti
RemotexRadnevo SPJSC – Radnevo
24 786 İstihsal ve yapı makinaları
ZMM Sliven JSC - Sliven 8,6 323 Metal kesme makinaları Chimmash-98 JSC - Haskovo
n.a. 174 Kimya Sanayii Makinaları
Metal kesme ve metal işleme makinaları
Askeri donanım
Şirket Hacim Mil. Leva
Çalışan Sayısı
Üretim Faaliyeti
Arcus JSC - Lyaskovetz 68 1 957 Silah ve mühimmatVazov Machine Works SPJSC - Sopot
60 3 526 Silah ve mühimmat
Arsenal JSC - Kazanlak 29 7 225 Silah ve mühimmat
27
Mevcut durum- ana şirketler
Hidrolik elemanlar ve sistemler ve kaldırma-taşıma ekipmanları
Şirket Hacim Mil. Leva
Çalışan Sayısı Üretim Faaliyeti
Ideal Standart Vidima JSC - Sevlievo
286 1 918 Vana ve valfl er
Ixetic SPLTD - Stryama 122 204 Vakum pompaları ve kompresörler
M+S Hydraulic JSC - Kazanlak
63 920 Pompalar ve kompresörler
Palfi nger Produktionstehnik Bulgarien SPLTD - Tcherven bryag
57 785 Kaldırma- Taşıma Ekipmanları
Hydraulic Elements and Systems JSC - Yambol
40 565 Pompalar, kompresörler ve hidrolik silindirler
Sparky-Eltos JSC - Lovetch
30 784 Metal kesme makineleri
Caproni JSC - Kazanlak 25 754 Pompalar ve kompresörlerVap Hydro SPLTD - Pleven
12 431 Motorlar ve türbinler
Podemcrane JSC - Gabrovo
12 192 Kaldırma-Taşıma Ekipmanları
Balkankar Record JSC - Plovdiv
9 154 Kaldırma-Taşıma Ekipmanları
Kaynak: BEIS BIA, BAİ analizi
28
Şirket Hacim Mil. Leva
Çalışan Sayısı
Üretim Faaliyeti
Bulyard Ship-building Industry SPJSC - Varna
87 552 Gemi yapımı ve onarımı
Shipyard Ruse JSC - Ruse
31 451 Gemi yapımı ve onarımı
Odessos Shiprepair Yard S.A. JSC - Varna
30 903 Gemi yapımı ve onarımı
Terem KRZ Fleet Arsenal Varna SPLTD - Varna
20 652 Gemi yapımı ve onarımı
Burgas Shipyards JSC - Burgas
3,1 166 Gemi yapımı ve onarımı
Gemi inşa ve gemi onarım
Sektöre Bakış
29
Ulaştırma ekipmanları
Şirket Hacim Mil. Leva
Çalışan Sayısı
Üretim Faaliyeti
Se Bordnetze Bulgaria SPLTD - Karnobat
154 2 081 Motorlu kara taşıtları ve bunların motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları
Yazaki Bulgaria SPLTD - Yam-bol
131 3 400 Elektronik, kablo ve kablo-lama
SKF Bearings Bulgaria SPJSC - Sofi a
52 1 535 Rulmanlar , dişliler ve tahrik elemanları
Transwagon JSC - Burgas 51 625 Demiryolu ve tramvay lokomotifl eri
Lufthansa Technik Sofi a Ltd. 50 472 havacılık araçlarının onarımı ve teknik bakımı
Madara JSC - Shumen 47 259 Motorlu Taşıma araçlarıGrammer JSC - Trudovetz 44 610 Motorlu kara taşıtları ve
bunların motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları
Teklas Bulgaria JSC - Kardzhali 30 301 Motorlu kara taşıtları ve bunların motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları
Cross LTD - Montana 29 252 TekerleklerMontupet SPLTD - Ruse 14 365 Motor başlıkları Drouzhba JSC - Razgrad 5,6 292 Motorlu kara taşıtları ve
bunların motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları
Velomania SPLTD - Sofi a 3,5 46 TekerleklerLitex Motors JSC - Sofi a n.a. 2 000 OtomobillerWitte Automotive Bulgaria SPLTD - Ruse
n.a. 130 Motorlu kara taşıtları ve bunların motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları
Mevcut durum- ana şirketler
29Kaynak: BEIS BIA, BAİ analizi
30
Sektöre Bakış
Teknik liseler ve üniversiteler bütün ülke geneline dağılmıştır
Beş teknik üniversite, Sofya ,Filibe, Burgaz, Ruse ve Varna şehirlende Öğrencilerin% 11 kimyasal ve ilgili sektörlerin ihtiyaçlarına uygun
bölümlerde kayıtlı Mesleki liselerde kayıtlı öğrencilerin% 34’ü meslek ile ilgili bölümlerde
öğrenim görüyor Sektördeki mesleki liselerde kayıtlı öğrencilerin % 43’ü Sofya, Plovdiv,
Burgaz, Varna ve Stara Zagora şehirlerinde yoğunlaşmıştır Üniversitelerin çoğu sektördeki şirketlerle irtibat halindedir ve şirketler
genç uzmanlara staj programları, eğitim ve burslar önermektedir
Eğitim kuruluşumesleki liseler
Teknik Üniversiteler
Sofi a
Plovdiv
Ruse
Varna
Burgas
Bölümler ve bölgelere gore öğrenciler ve üniversiteliler
31
İnsan Kaynakları
...ve geniş bir ilgili bilimler yelpazesinde öğrenci yetiştirmektedir
İkinci yarıyıl - öğretim yılında 2010/2011 için akredite üniversite eğitimli öğrenci sayısı hakkında bilgi
Diğerleri
Biyoteknoloji
Mühendislik
Ekoloji, geri dönüşüm
Elektrik ve su temini
Organik ve inorganik kimya
İlaç ve Kozmetik
Elektronik ve Elektrik Mühendisliği
Sanayi işletmeciliği
Ulaştırma ve Lojistik
Mekanik ve Otomasyon
Mesleki liselerde ilgili bölümlerde 59 000’in üzerinde kayıtlı öğrenci
Elektronik ve Elektroteknik 31 200 öğrenci
Kimyasallar üretimi 2 460 öğrenci
Makina sanayi ve ulaştırma donanımları 15 100 öğrenci
Sair ilgili bölümler 10 000 öğrenci
Kaynak:Ulusal İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim Bakanlığı
5 502
4 039
3 135
3 125
3 102
2 990
2 776
2 531
2 227
1 546
2 924
32
Insan Kaynakları
Bulgaristan eğitim sistemi Ulaştırma donanımları ve makina sanayi sektörünün ihtiyaçlarını karşılamaya uygundur
Üniversiteli öğrencilerin bölümlere göre dağılımı, 2011
Bulgaristan’da üniversite öğrencisi sayısı (2006-2011) 215 000 den 285 000 ‘e yükselmiştir
Mezunlarının% 17’si potansiyel olarak endüstriye uygundur
Bulgaristan’da üniversite öğrencileri açısından olumlu bir eğilim gözlemlenmektedir. 2005-2009 yılları arasındaki dönemde Bulgaristan’da üniversite mezunu ekonomik açıdan aktif nüfus (15-64) artmıştır
örne
k ol
ay
ince
lem
esi
Sofya Teknik Üniversitesi 8 000 öğrencinin eğitim gördüğü en büyük teknik üniversitedir. Öğrenciler Fransızca, Almanca ve İngilizce olmak üzere üç farklı yabancı dilde eğitim alabilir.okuldan mezun olan mühendislerin sayısı 90 000’dir.Bulgaristan’da Sofya Teknik Üniversitesi mezunu çalışanların olmadığı hiçbir işletme yoktur.
İş ve ekonomi 6%Sosyal bilimler 3%Teknik bilimler 6%
Tıp 35%
Hukuk 17%
Diğer 33%
33
Insan Kaynakları
Mesleki liseler sektöre uygun üretim bölümleri açısından büyük çeşitlilik sunmaktadır
Üretim uzmanlıklarına göre meslek okulu öğrencileri (% tümünden)
Mesleki liselerde kayıtlı toplam öğrenci sayısı - 157 251.
Bulgaristan 2010/2011 eğitim-öğretim yılı süresince 22 üniversite ve kolejde ulaştırma, makina sanayi, elektroteknik ve sektörle ilgili sair bölümlerde eğitim gören yaklaşık 57 000 öğrenci bulunmaktadır.
Kimya 3% Ahşap İşleme 4%Yiyecek ve içecekler 6%Elektronik 24%Makine 8%
Hafi f Sanayi 9%
Elektrik ve makine mühendisliği 18%Yapı 14%
Ulaştırma donanımları 14%
Kaynak: Ulusal İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim Bakanlığı
34
Başarı örneği
Sofya Teknik Üniversitesi öğrencilerinden bir ekip (TU) ilk Bulgar öğrenci elektrikli aracı tasarlayarak Shell ve FullCharger Bulgaristan tarafından düzenlenen yarışmayı kazandı.
Takım kaptanı Blagoj Bourdin’in yaptığı açıklamaya göre Sofya Teknik Ünivesitesi’nin elektrikli otomobili yaklaşık 120-125 kg ağırlığında olacak ve 30-40 km / saat hıza sahip olacak ve elektrik motoru ağırlığı sadece 1.3 kilo olan 600-700 W pilden beslenecek.
Yarışmaya daha İki üniversite projesi katıldı . Varna Teknik Üniversitesi ve Sofya Teknik Üniversitesi Plovdiv şubesi. Yarışmaya Çepelare (Smolyan) yabancı dil eğitim lisesinin ekibi de katıldı.
Kazananlar Hollanda’da düzenlenecek olan uluslararası yakıt tasarrufu yarışmasında Bulgaristan’ın temsil edecek.
Bulgaristanlı öğrenciler ilk elektrikli otomobili üretti
Kaynak: www.dnevnik.bg
35
Başarı örneği
Elektronik ve Robotiğe ilgi duyan bir grup genç bulgar, meraklıları “Robopartani” Robotik okulu gibi iddialı ve ilginç bir proje başlattı
Okulun amacı her yaşta çocukların ve üniversite öğrencilerinin elektronik, matematik ve bir bütün olarak teknik bilimlerine olan ilgilerini teşvik etmek ve güçlendirmektir
Öğrenciler oynmaya, düşünmeye, hata yapmaya, yaratmaya ve original olmaya teşvik edilir ve aynı zamanda teknik bilimlerde bilgi ve tecrübe sahibi olur
Eğitim süreicnde robotların kullanılması birçok avantaj sağlar.Öğrenciler robot yaratır ve programlar ve böylece formül ve soyut şemalar kullanmak yerine reel nesneler kullanarak daha hızlı bir şekilde bilgi sahibi olmayı başarır
Çocukların eğitmenleri genç profesyonellerdir, bunların bazıları hala üniversite öğrencisi, başkaları ise teknoloji ve elektronik alanındaki profesiyonel kariyerlerinin erken aşamasında bulunmaktadır
“Robopartani” 2010 Empower genç giriimciler ödülünü ve Forbes dergisinin 2010-2011 yıllarına ilişkin özel ödüllerini kazandı
Robopartani – Robotik Okulu
Kaynak: ”Robopartani” web sitesi http://bgmindstorms.wordpress.com
36
Teknik bölümleri olan seçilmiş üniversiteler
Sofya “St Kliment Ohridski “ Üniversitesi 25 000 öğrenci Bölümler : Elektronik ve Makina Mühendisliği, Bilgisayar
ve hesaplama bilimleri vs. Birçok işletme ve teknik bölümler İngilizce, Fransızca
veya Almanca öğretilir Paris-Sorbonne, Bordeaux IV, City University Seattle ile
çifte diploma Programları
Sofya Teknik Üniversitesi 22 654 öğrenci Otomasyon, Makina ve donanım, ulaştırma ekipmanları,
elektronik ve elektrik mühendisliği, makine mühendisliği, mühendislik vs kürsüleri
BEST’in Bulgaristan’daki tek temsilcisi. BEST 27 Avrupa ülkesinden 67 farklı üniversiteden öğrencileri bir araya getirmektedir ve mühendislik yarışmaları ile eğitimi düzenlemektedir
Plovdiv, Varna, Gabrovo’da şubeler
Kimya Teknolojileri ve Metalurji Üniversitesi 4 000 öğrenci Avrupa ulusal mühendis birlikleri federasyonundan
akredite bölümler/FEANI/ Bölümler : Otomasyon ve Bilgi Teknolojileri, Endüstri
İşletmeciliği, Çevre mühendisliği vs. “Queen Mary” - Londra, Hamburg Teknik Üniversitesi,
Politeknik - Toulouse, vb gibi üniversiteler ile işbirliği
“Filibe” Plovdiv Üniversitesi 16 500 öğrenci Kimya, Biyoloji, Fizik, Matematik ve Enformatik vs
Fakülteleri. Mikrobiyoloji ve Biyoteknoloji, Doğal kaynakların
kullanımı üzerindeki incelemeler, Çevre koruma, Yeni organik ve inorganik maddelerin sentezi, vb. alanlarda bağımsız Ar-Ge birimi
37
Teknik bölümleri olan seçilmiş üniversiteler
Plovdiv Gıda Teknolojileri Üniversitesi 4 025 öğrenci Bölümler : Teknik Mekanik ve Makine bilimi,
Gıda makinaları ve cihazları, Otomasyon, Bilgi ve yönetim teknolojileri, Elektroteknik ve Elektronik vs.
Uluslararası bilimsel konferanslar Organizatörü
Burgas “Prof Dr Zlatarov “ Üniversitesi 4 800 öğrenci Bölümler: Makina ve cihaz Mühendisliği, Elektrik
ve Elektronik Mühendisliği, Ulaştırma teknolojileri Mühendisliği vs.
İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya vs ülkelerden enstitü ve üniversiteler ile aktif ilişkiler
Ruse “Angel Kınçev” Üniversitesi 8 500 öğrenci Cornell Üniversitesi ile Özel Ortaklık Programı Bölümler: Makina ve donanımlar, ulaştırma
donanımı, Elektrik, Elektronik Mühendisliği ve otomasyon vs.
Yüksek öğrenimin yeniden yapılandırılmasında en iyi sonuçlara ulaşmış, Avrupa TEMPUS komisyonu tarafından seçilen Orta Avrupa’nın 18 üniversitesi arasında yer almaktadır
“Todor Kableshkov” Taşımacılık Yüksek Okulu Sofya 2 200 öğrenci Bölümler : Teknoloji ve Ulaştırma Yönetimi,
demiryolu teknolojileri, otomotiv teknolojileri, ulaştırma inşaatı vs.
Ulaştırma ekipmanları ve makina mühendisliği alanında 30’dan fazla uluslararası üniversite ile işbirliği
Source: Ulusal İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim Bakanlığı
38
Sektöre Bakış
Bulgaristan
Sırbistan
Romanya
Macaristan
Slovakya
Polonya
Çek Cumhuriyeti
Hırvatistan
Slovenya
Seçilmiş ülkelerde ortalama maaş
Bulgaristan’da, 2010 yılına ilişkin sektörde leva bazlı ortalama ücret
Orta ve Doğu Avrupa’nın en rekabetçi işgücü maliyetleri.
Üretim Genel Üst düzey yetkililer
Analitik Uz-manlar
Teknisy-enler
İdari personel
Hidrolik pompa, hidrolik ve pnömatik motorlar
367 631 466 389 329
Tarım ve ormancılık makinaları 246 464 341 253 231Endüstriyel soğutma ve havalandırma ekipmanları
251 549 360 377 227
Gıda, içecek ve tütün işleme makina ve donanımları
267 578 336 255 209
Yüzme araçları 323 618 418 375 260Kaldırma – taşıma makineleri 292 522 339 323 273Armatür ürünleri 494 809 629 513 332Otomobiller için elektronik ve elektrikli cihazlar
282 805 616 411 350
Motorlu kara taşıtları için diğer parça ve aksesuarlar
413 710 623 462 433
Yataklar, dişliler ve kaplinler 288 530 364 302 229
352
480
493
746
802
878
949
1 065
1 524
Ortalama maaş, € / ay, Haziran 2011
39
Faaliyet Giderleri
Orta ve Doğu Avrupa’da kurumlar vergisinin en düşük seviyesi
Endüstriyel kullanıcılar için Bulgar elektrik fi yatı Avrupa ortalamasına göre 70%’tir
*istihdam seviyeleri-nin düşük olduğu bölgelerde üretici şirketlere %0 vergi
€/kWh, 2011
Kaynak : Ulusal İstatistik Enstitüsü, BAİ analizi
Bulgaristan*
Romanya
Macaristan
Slovakya
Çek Cumhuriyeti
Hırvatistan
Türkiye
Estonya
Bulgaristan
Romanya
Türkiye
Almanya
AB ortalaması
Macaristan
Çek Cumhuriyeti
Slovakya
10%
16%
19%
19%
19%
20%
20%
0,062
0,064
0,080
0,086
0,090
0,092
0,104
0,110
0,123
40
Otomotiv sektöründe Avrupa kümeler haritası
Coğrafi Konum
41
Güneydoğu Avrupa’nın kalbindeki stratejik konumu ile Bulgaristan üç kıtaya kapılarınızı açıyor
96 saate kadar
72 saate kadar
Temel Altyapı
42
Coğrafi Konum
Bulgaristan Avrupa ile Asya arasındaki kavşak noktada bulunmaktadır Bulgaristan Avrupa’nın en hızlı büyüyen Güneydoğu Avrupa Pazarının merkezindedir
Bulgaristan bölgeye, AB,Rusya /Bdt ve Orta Doğu ile Afrika bölgelerine ihracat açısından hizmet etmeğe uygun yerdir
Ülkenin coğrafi konumu ,Avrupa ve Asya arasında stratejik bir bağlantı sağlar
Bulgaristan stratejik olarak sürekli ekonomik büyümeye sahip olan bölgede bulunmaktadır
5%12%21.5 М
4%10%71 М
LejandKişi başına GSYH 2005-2010 İthalatta büyüme oranı % 2003-2010 Nüfus
3%5%2 М
4%8%7 М
Sofi a6%12%0.6 М
5%1%3.8 М
3%3%4.4 М
6%5%3 М
43
Temel Altyapı
19 276 km karayolu ağı, 437 km otoban Bulgaristan’daki lojistik merkezlerini, Türkiye ve Yunanistan’a bağlayan beş
otoyol yapım aşamasındadır Demiryolu ağı uzunluğu 4098 km’dir 13 ana liman: En büyük nehir limanı Ruse’de bulunmaktadır, en büyük deniz
limanları Varna ve Burgaz’da bulunmaktadır 5 uluslararası havaalanı- en büyükleri Sofya,Varna ve Burgaz’dadır
Üretim sektörlerinin ihtiyaçlarına uygun altyapıya sahiptir
Bulgaristan ‘ı Batı Avrupa,Rusya,Asya ve Karadeniz’e bağlayan sekiz uluslararası karayolu ağı -- E79, E83, E871, E772, E70, E773, E87 ve E85
HAVAALANI
İNTERMODAL TERMINAL
NEHIR LIMANI
DENIZ LIMANI
TREN İSTASYONU
44
Temel Altyapı
Çalışan bölgeKurulmuş bölgeKurulmakta olan bölge
Plovdiv
Burgas
Ruse
Sofi a
Bulgaristan sanayi bölgeleri işiniz için en uygun seçimdir
Bulgaristan’daki Sanayi Bölgeleri rekabetçi fi yatlarla üretim,depolama,lojistik ve diğer faaliyetler için cazip koşullar sunmaktadır(25-40 €/м² civarında)Yatırım projeleri Bakanlık, yerel yönetimler ve Bulgaristan’da muhtelif yerli ve yabancı sanayi ve ticaret odaları tarafından desteklenmektedirHalihazırda Bulgaristan şunları sunar:
Faal yerli ve yabancı yatırımcıların faaliyet gösterdiği 12 çalışan bölge Altyapısı tamamen veya nerdeyse tamamen geliştirilmiş 20 bölge
yatırımcıları kabul etmeye hazır Oluşturulma aşamasında 26 bölge
45
Sanayi Bölgeleri
Bulgaristan’da sanayi gayrimenkulleri kiraları oldukça çekici
Sofya’da ana sanayi ve lojistik alanı 628 000 metre kare olup Q2 2011 için yaklaşık 67 000 yeni teklif sunmaktadır
Şu anda ilaveten 32 000 metre kare yapım aşamasındadır Yaklaşık %8 oranında boş alan Sofaya’daki sanayi tesisleri kira ücretleri Avrupa’nın en düşük seviyeler-
indedir, Bulgaristan’ın geri kalan şehirlerinde ise başkentten de daha ucuzdur
Sofya
Prag
Atina
Belgrat
Berlin
Varşova
İstanbul
Paris
Kaynak: Kushman & Wakefi eld Research; Forton International
Diğer Avrupa kentleri € / metrekare / ay ile karşılaştırıldığında Sofya’da ortalama aylık kira (Q3 2011)
3,75
3,75
4,5
4,5
5,5
5,8
7,5
9,6
BAŞLICA ŞIRKETLER
48
Başlıca şirketler Lufthansa Technik
Lufthansa Technik uçakların bakımı ve onarımı konusunda uzmanlaşmış bir dünya şirketidir.
Lufthansa Technik Sofi a 2007 yılında Lufthansa Technik AG ve Bulgar Havacılık Grubu arasında bir ortak girişim olarak kurulmuştur
Şirkette 400’den fazla kalifi ye mühendis ve teknisyenler çalışmaktadır.
Lufthansa Technik şirketinin Doğu Avrupa’daki tek onarım üssü Bulgaristan’dadır.
20 milyon Euro’luk İlk yatırım ile A sınıfı belgesi almıştır
Bulgaristan’da şirket D-check olarak anılan en geniş kapsamlı ve derinlemesine uçak kontrolünü yapmaktadır.
2008 yılından bu yana BMI, Bulgaria Air, Oman Air, Ural Airlines vs gibi müşterilere 50’den fazla ağır çek kontrolü yapılmıştır.
2011 yılında Lufthansa Technik Sofi a faaliyetlerini genişletmek için 13 milyon Euro’luk yatırım kararı almıştır.
14.09.2011 tarihinde şirket aldığı genişleme kararından dolayı A sınıf yatırımcı sertifi kasına layık görüldü.
Şirket kendi çalışanlarını bulmak için en büyük teknik üniversiteler ile çalışmaktadır.
Bulgaristan Alman şirketin yatırımları için tüm Avrupa ülkeleri, Bulgaris’la sınırdaş ülkeler ve Rusya ve Ukrayna ile yarıştı. Bulgaristan’ın kazanmasının üç ana nedeni : düşük işgücü maliyetleri, Teknik Üniversite’den dolayı kalifi ye uzman mevcudiyeti ve ülkede havacılık sektörünün genel olarak iyi gelişmiş olması.
Tomas Ştüger – Ürünler ve Hizmetler bölüm yöneticisi
49
Başlıca şirketler Lufthansa Technik
Lufthansa Technik Sofi a Almanya dışında Alman EASA 145 sertifi kasına sahip ilk projedir (Avrupa Havacılık Güvenliği ajansı tarafından).Proje 28 Ekim 2008 tarihinde başarıyla başlatıldı.Bakım, onarım ve ana tamirat sanayinin en modern hangarlarından olan tesis :
Aynı anda 2 uçak onarımı sağlayan 2 hangar
Yapım aşamasında olan 3 yeni hangar
Tam boyama ve IL-/D-kontrolleri tamamlama imkanı
örne
k ol
ay
ince
lem
esi
D-kontrol uçak durumunun en kapsamlı ve titiz denetimidir. Ayrıca Ağır Bakım Kontrolü olarak bilinir.Bu kontrol her 5-6 yılda bir yapılır.Genellikle bir Boeing 747 üzerinde aynı anda 100’den fazla teknisyen çalışırNormalde böyle bir denetim uçak ve teknisyen sayısına bağlı olarak 21-60 gün arasında sürer.Lufthansa Technik Sofi a Airbus A320 uçaklarına ilişkin D1 kontrolünü sadece 16 günde, yani gruba mensup 31 şirket arasında en hızlı yapar.
50
Başlıca şirketler Litex Motors
Avrupa’da Çin otomobili üreten ilk ve tek fabrika. Fabrika Şubat 2012’de yılda 50 000 otomobil
kapasitesiyle başladı. 96,4 milyon euro değerindeki yatırımın yaklaşık 2 000 kişiye istihdam yaratması bekleniyor.
Fabrikanın sahibi Bulgar Litex Motors Corporation fi rması ve Çin’in en büyük özel üreticisi Great Wall Motor Co Ltd’dir.
Fabrika, şehirde oluşturulan ulaştırma sanayi geleneklerini devam ettirmektedir. 1960 yılında Loveç şehrinde Pirin Fiat otomobillerinin montajı yapılıyordu, 1967-1988 yılları arasında ise Rus otomobili ‘Moskviç’in montajı yapıldı
Bulgaristan Yatırım Ajansı’nın A Sınıfı sertifi kasına layık görüldü
Otomobiller Avrupa Topluluğu mevzuatının tüm standartları ve gereksinimlerini karşılıyor
Great Wall Motors otomobilleri dünya çapında 100den fazla ülkede satılmaktadır.33. Dakar Rallisi 2012’de Great Wall markasının SUV modeli Hover son klasmanda yedinci sırada yer aldı.
Neden Bulgaristan ? Bulgaristan otomobil üretiminde tecrübeye sahiptir.Ülkede örneğin A sınıfı yatırımcılarına bir dizi vergi kolaylıkları sunulmaktadır. Bu açıdan bakıldığında bu ülkenin otomotiv sektörünün gelişimi çin iyi koşullara sahip olduğuna inanıyoruz.
Bulgaristan’da iş yapmanın en güzel avantajı yüksek kalifi yeli işgücü, gençlerin potansiyel i ve ülkedeki iyi düzeydeki iş ortamı.
51
Litex Motors Başlıca şirketler
2016 yılına kadar Great Wall Motor Avrupa pazarına çeşitli model yelpazesi geliştirmeyi ve sunmayı planlamaktadır. Ürün çeşitlerinin ana görevi dünya otomotiv sektörünün en yeni eğilimlerini takip edserek müşterilere en iyi düzeyde fi yat-ürün orantısını sunmaktır. Şirket, halihazırda Avrupa pazarına otomobil sunan Çin’in tek üreticisidir ve Avrupa Topluluğunun şartlarına uygun olarak ürünleri TİP onayına sahiptir.
Üretim aşağıdaki iki seri ile başlamıştır :
SUV SUV seri otomobiller 4 teker çekiş sistemi ile
Voleex
Steed Hover
A-Class A Klas segmanında otomobil
52
Başlıca şirketler Montupet
Montupet (Fransa)- Otomotiv sanayi için alüminyum parça üreticisi ( silindir kafaları, motor blokları, kolektör ve fren parçaları)
Ruse’de 2006 yılında Yeşil yatırım Yatırım miktarı : 2005-2010 yılları arasında 80
milyon euro 2012 yılında planlanan genişleme Ürünler- motor,şaşe ve fren sistemleri için parçalar Ciro tahmini: 50 milyon euro Personel : 667 (2012) Dış denetçiler tarafından ISO/TS 16949(otomobil)
ve ISO 14001 standartlarına göre belgelendirilmiştir Fabrikanın ana müşterileri: Renault, Peugeot, Audi,
Bmw, Ford ve Volvo’dur
Üretim işleminin başlamasından itibaren çalışan sayısı
Otomobil motorları için bileşenlerin üretim miktarları (bin)
2008
172 220
359
536
667
2009 2010 2011 2012
120
477
791
1 255
2009 2010 2011 2012
53
Başlıca şirketler Montupet
Ruse’de Montupet fabrikası İddialar üretim kapasitesinin ve işgücü sayısının arttırılmasına yöneliktir – bu sektörden bir fabrikanın optimal işçi sayısı 1 000 kişidir.
Bulgaristan’da Montupet fabrikası Audi’nin tüm ‘Q’ serisi için motor başlıkları üretir.
Bulgaristan’da yatırım nedenleri ?
Siyasi ve mali istikrar ve Euro’ya bağlı sabit para birimi
Hükümet ve belediyelerden idari ve yatırım desteği Müşterilere yakınlık Mevcut uygun araziler Düşük vergi oranları ve işgücü Bulgar Hükümeti tarafından Sektöre Önem
verilmesi
Michael Brison Montupet Genel Müdürü
54
Başlıca şirketler
Rulman ve conta dünya üreticisi Bulgaristan’a 1925 yılında girer Bulgaristan’da üretilen ürünlerin pazarları
aşağıdaki gibidir : Avrupa, Amerika ve Asya,ancak ana müşteriler Mercedes, BMW, Volkswagen, Ford, Renault, Peugeot vs gibi Avrupa’nın binek otomobil üreticileridir.
Şirket Bölgede yaşayan 1 500 kişiye istihdam yaratmaktadır
Sopot şehrinde AR-GE faaliyetleri için özel eğitim merkezi inşa edilmiştir.
Sofya ve Plovdiv Teknik Üniversitelerinden öğrencilere açık kapı günleri
Geleceğe yönelik Gelişim projeksiyonuSKF Bearing Bulgaristan’da yatırımlara ve büyük Avrupa müşterilerine yeni ürünler tedarik etmeye devam edecek.
Şirketinizin Bulgaristan’a gelmesinden beri en büyük başarısı nedir ?
2008 yılında yaşanan krizinden sonra , 2010 ve 2011 yıllarında % 20’den fazla büyümenin gerçekleşmesi.
Philippe Peroz SKF Bearings Bulgaristan Genel Müdürü
SKF Bearings Bulgaristan
55
Başlıca şirketler Grammer Bulgaristan
Dünya çapında koltuk sistemleri ve otomobillerin iç mimarisine ilişkin sistem üreticisi
1997’de Grammer’in Bulgaristan’daki ilk fabrikasının açılışı
695’ten fazla çalışan Net satışlar-44 milyon leva Avrupa,ABD,Güney Amerika ve Asya’ya ihracat Ana müşteriler : Deutsche Bahn, Mercedes,
Liebherr, Iveco, Toyota, Linde, Man, Renault Trucks, Scania, Siemens, Audi, Land Rover, Seat, Saab, Skoda, Volkswagen, Ford, GM, BMW, Opel vs
Kamyonlara, traktörlere, yapı tesislerine sürücü koltukları, trenlere yolcu ve sürücü koltukları, turistik ve şehir otobüslerine, troleybüslere koltuk üretmektedir.
Gelecekteki Gelişim
2012 yılında verimin arttırılması ve müshatdemlerin 900’e yükseltilmesi. yeni ürünler üretiminin başlatılması.Amaç komple bir ürünler zinciri oluşturmak ve her türlü ürünün burada Bulgaristan’da üretimini sağlamaktır.
2008
20,8
1,1
15,7
0,4
22,626,5
31,7
0,5 0,7 0,9
2009 2010 2011 2012F
Satışlar
Yatırımlar
€ mln.
56
Başlıca şirketler IXETIC
Şirketin ikinci büyük fabrikası Bulgaristan’dadır Büyük müşterilerinden bazıları Mercedes
ve BMW’dir. IXETIC onlara hidrolik pompa üretmektedir
Temel atmadan çalışan fabrikaya kadar geçen sure sadece 11 ay – Batı Avrupa’daki sürelerden bir kaç misli daha hızlı.
Bulgaristan, istikrar, makina mühendisliği sektöründeki geleneklerden dolayı Romanya,Polonya,Slovakya ve Ukrayna önünde tercih edilmiştir.
250den fazla çalışan Temmuz ayından itibaren A sınıf sertifi kalı yatırımcı Müşteriler : BMW, Mercedes, Toyota, Porsche,
Audi, Volkswagen, Ford, Honda, Renault, MAN, Navistar, Daimler, ITEC, Scania ve Volvo
Motorlu taşıtların motorların yönetiminde, şanzımanda, süspansyonda ve fren sistemlerinde kullanılan hidrolik ve vakumlu donanımın dünyadaki üreticilerinin önde gelenidir.
Premium3
Hareketlilik.Dinamiklik.Yenilik
Bulgaristan’da yüksek teknoloji düzeyinde iş yapmak artık mümkün ve yabancı şirketler artık bunu biliyor.
Ivaylo Petrov
Umsatz
Personal
2009 2010 2011 2012F 2013F 2014F 2015F 2016F
3
63
30
201
122
240 242 250 249 244 241
125 127 118 115 122
BGN mln.
2015 yılına kadar bu tesisin genişletilmesi, üretim kapasitesinin ve personelin iki misli arttırılmasını planlamaktayız.
57
Başlıca şirketler
Kilitleme ve kapama sistemlerinde teknik çözümlerin geliştirilmesi ve üretiminde yenilikçi ve güçlü Know-how
Üretimin Asya , Güney Amerika,Kuzey Amerika ve Avrupa’da konumlandırılması
Bulgaristan’da yaklaşık 70 çalışan
Ana müşterilerinin Avrupa’nın otomobil üreticilerinin çoğu
Şirketin geleceğe yönelik gelişmesi 2008 Ağustos ayında temin edilmiştir. Ruse’de WITTE otomotiv’in açılışı yapılmıştır
Tasarım ve satış ile ilgili faaliyetler ofi si olarak işe başlıyor. Mayıs 2010 yılında ilk WITOL sistemleriyle üretimi başlatmıştır ve böylece faaliyetlerini genişletmiştir.
Şirketin 2011 yılındaki satışları 415 milyon euro olarak değerlendiriliyor, bu rakam da 2010 yılı satışlarından % 20 daha fazladır.
2012 yılına ilişkin planlar ; üretim kapasitesinin % 100 arttırılması ve Bulgaristan’da çalışan sayısının en az 130’a kadar arttırılmasını öngörmektedir.
WITTE Automotive Bulgaristan
58
Başlıca şirketler Shipyard Ruse
Şirketin ana faaliyeti deniz gemilerinin üretimi ve gemi tamiratıdır. Şirket çelik konstrüksyon ve boru hatları kurma kapasitesine sahiptir
1999 – 2007 yılları arasında şirket 40 gemi inşa etti.
Tuna Nehri üzerinde bulunan tersanenin coğrafi k konumu ilaveten lojistik ve liman faaliyetlerinin yerine ghetirilmesini mümkün kılmaktadır.
Ruse tersanesi 1881 yılında kuruldu 1991 yılında özelleştirildi % 100 Bulgar şirketidir % 100 ihracata yöneliktir Temel piyasaları :Hollanda, Almanya, Cezayir,
İngiltere, Yunanistan, Rusya vs Gelecek yıl için amaç petrol tankerler, yakıt
tankerleri, kimyasal tankerler ve bitüm taşıyıcıları olarak özel tankerler inşa etmektir.
Teknolojik imkanlar aynı anda yıllık 5 000 ton Deadweight’e kadar 10 yeni gemi inşa etmeye müsaittir.
Tersane Germanischer Lloyd tarafından ISO 9001:2008 standartlarına uygun olarak belgelendirilmiştir.
Tersane tankerlerin güvenli yapımı konusunda İngiliz petrol şirketi BP tarafından onaylanmıştır, Alman Thyssen Kruppp şirketi ise tersaneyi askeri gemi yapım projelerinde Bulgar partneri olarak kabul edilmiştir.
Neden Bulgaristan : İyi bir iş ortamı , son derece kalifi ye personel ve rekabetçi işgücü maliyeti
59
Başlıca şirketler Bulyard
Bugüne kadar 27 devlete 850 gemi üretilmiş ve devreye sokulmuştur. Bu gemiler bütün dünyada 22 ülkenin bayrakları altında seyahat etmektedir.
Bulyard Gemi Üretim sanayi EAD Bulgaristan’ın ikinci büyük kenti ve Bulgaristan’ın Karadeniz’deki en büyük limanı olan Varna’nın güney sanayi bölgesinde bulunur
1907 yılında kurulmuştur Ana partnerler : Wartsila, B&W, ABB, Alfa Laval,
Mitsubishi Hem ürün hacmi bakımından hem de üretim
kapasitesi bakımından Bulgaristan’ın en büyük gemi üretim, gemi onarım ve gemi renovasyon işletmesidir.
2009 yılından buyana Bulyard Gemi İnşaat sanayi EAD , Avrupa tersaneler ve gemi onarım fabrikaları birlikleri topluluğu (CESA) üyesi olan Bulgaristan Ulusal gemi üretimi ve gemi onarımı Birliği üyesidir.
Tersanenin yeni gemi üretim spiarişlerinin %60’ı ulusal ve bölgesel Pazar olan Bulgaristan, Türkiye, Yunanistan’dan müşteriler için ifa edilmiştir.
Enteresan örneklerden bir tanesi : Türkiye’nin en güçlü gemi sahiplerinden birisi olmasına rağmen, Diler Shipping & Trading şirketi Japon Future-65 serisine ait gemiyi direkt olarak Bulyard tarafından satın alınmıştır.
60
Başlıca şirketler
Ana Faaliyet: metal kesme makinalarının araştırılması, tasarımı , üretimi ve tedariki – geniş genel tornalar yelpazesi ve bu tornalar için aksesoarlar ve CNS tornalar
Dünyadaki torna pazarında önemli konuma sahiptir ZMM Doğu Avrupa’daki en büyük torna üreticisidir %100 Bulgar Şİrketidir %99 ihracata yönelik şirkettir Ana pazarları :Almanya , İtalya , ABD , Rusya ve
Türkiye,Uzak ve Orta Doğu, Orta ve Güney Amerika Başlıca müşterileri: Linde AG, Siemens AG, Thyssen
Krupp AG, Robert Bosch GmbH, Fiat, MAN vs
Balkankar Rekord AD “Balkankar”Holdingin bir parçası olmuştur ve bulgar forklift üretiminde gelenekler yaratmıştır. Bugün “Balkankar Rekord” Bulgaristan’da önde gelen forklift üreticileri arasındadır.
Şirketin ürün yelpazesi elektrikli forklift,dizel ve gazlı forklift, motor çekici ve yedek parçalarını kapsamaktadır. Modellere bağlı olarak istiap haddi 1.250 ila 12.500 kg arasındadır, yükün kaldırıldığı yükseklik 2800- 6400 mm, çekme kuvveti ise 15-20 kn’dir.
50’li yılların ortalarında Plovdiv’de kurulmuştur 150 çalışan Ana pazarı : Doğu Avrupa ve Rusya ve Ukrayna gibi;
“Balkankar Rekord “ Plovdiv, Belgrad,Bükreş , Brno vs Uluslararası teknik fuarılarında altın madalyalara layık görülmüştür.
ZMM / Balkancar
61
Başlıca şirketler
Podem vinç üreticileri ve nihai müşterilere vinç bileşenleri tedarik eden dünyanın önde gelen şirketleri arasındadır.
Podemkran Bulgaristan ve bölgede her türlü vinç ve vinç sanayine hizmet sunan öncü tedarikçidir.
Tam takım ekipman ve kaldırma sanayine yönelik bakım, yüksek kalitede ürünler ve uluslararası standartlara uygun hizmetler sunmaktadır .
1961 yılında kurulmuştur 1975 yılında PODEM dünyanın en büyük kaldırma
gurubu üreticisi olmuştur. 1999 yılında özelleştirilmiştir 150 den fazla çalışan Ürünlerin % 95’i ihraç edilmektedir.Ana pazarlar:Batı
Avrupa,Orta Doğu,Rusya,Vietnam,Malezya,Singapur ve Hindistan’dır.
Ürünlerin kalitesi ISO 9001:2008 entegre yönetim sistemi ve OHSAS 18001:2007 ile sağlanmıştır.
Bulgaristan’daki makina mühendisliğini farklı kılan nedir ? : Mükemmel gelenekler ve yetkin iş gücü
Podem AD’nın devamı olan Podemkran (podemcrane) Orta ve Doğu Avrupa’da en büyük elektrikli kaldırma gurubu üreticisidir. Şirket bütün dünya çapında 40 ülkede 1,9 milyon adetten fazla kaldırma-taşıma teknolojisi sattı.
Podemcrane
62
Arsenal
Ana Faaliyetler Küçük silah ve topçu muhimmatı tasarım ,üretim ve ticareti ,muhimmat ve bileşenleri, patlayıcı ürünler, avcılık ve spor silahları ve mühimmatları, metal kesme makinaları, enstrüman ekipmanları, döküm vs.1878’de Bulgaristan Ruse’dekuruldu.Yer: Kazanlık Bulgaristan , 1924’ten beriAlan: 7 044 267 metrekare7 000’den fazla çalışanÜrünler : 10 000 ‘den fazla Kapasite : Yıllık 200 milyon küçük silah cephane kapasitesi İhracat : 120 ülkeye %80 üzerinde Sertifi kalar :AQAP 2110, ISO 9001:2008
Özellikler: En büyük Bulgar Askeri Sanayi Tesisi Blgaristan’ın en büyük fabrikalarından biri Enerjik yenilikçilik ve modernizasyon faaliyetleri % 100 kapalı üretim devresi Onaylanmış kalite
Başlıca şirketler
63
M+S Hydraulic
M+S Hydraulic makina mühendisliğinin tüm dallarında kullanılan hidrolik motorlar ,direksiyon birimleri, valfl er, frenler ve aksesoarlar üretiminde liderdir. Ürünler tarım sanayi ve ulaştırmada da kullanılabilir.
1963 yılında kurulmuştur 1997 yılında özelleştirilmiştir Yer: Kazanlık Yaklaşık 1 000 çalışan Ciro : 63 milyon leva Şirketin ürünleri tarımsal sanayi ve ulaştırmada
kullanılır Ürünlerini Avrupa ve başka dünya pazarlarına ihraç
eder Şirket 12-800 cm3 geometrik hacmi olan mobil ve
endüstriyel sistemlerde kullanılmak üzere hidrolik ve yörünge motorlarının üretiminde dünyada altıncı sıradadır.
2011 yılında 2009 yılına göre % 133 büyüme oranı M+S Hydraulic tüm ürünleri için birçok yeni türü
geliştirir ve hidrolik motor üretiminde dünyanın en büyük üreticilerinden biri haline gelmiştir
Sertifi kalar : ISO 9001:2008, OHSAS 18001:1999 ve ISO 14001:2004
Şirket ürünlerini iyileştirmek ve pazarın gereksinimlerine göre yeni ürünleri geliştirmek amacıyla ar-ge birimine sahiptir Gelişim ; fi rma ürünlerini geliştirmek ve piyasa ihtiaçlarını karşılayabilmek.
Satışlar (bin)
367 380444 442
222
369
518
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
+133%
Başlıca şirketler
64
HES Pls.
HES, ulaştırma teknolojilerinde olduğu gibi yapı makina ve gemilerinde de uygulanabilir hidrolik silindirlerin montajını, üretimini ve bakımını yapar.
1968 yılında kuruldu Yer: Yambol 1997 yılında özelleştirildi 565 çalışan 39.7 milyon leva ciro Bulgaristan’da Ana müşteri Palfi nger Avusturya’dır ve
bu fi rmaya hidrolik silindirler tedarikinde ana tedarikçi konumundadır.
Firma üretiminin % 95’den fazlası Batı Avrupa ve Rusya pazarında satılmaktadır
Başlıca şirketler
Önümüzdeki 5 ile 10 yıl içinde şirketin ve bir bütün olarak sektörün gelişmesine dair mükemmel perspektifl er var.
Şirketin başlıca avantajları : kalite,teslimde dakiklik,esneklik ve rekabetçi fi yatlar
Satışlar [milyon BGN]
Üretim [bin / kişi]
43 45 4348 47
55
45
57
18
3630
57
40
71
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
65
Himmash
Kuruluş 1985 Yer: Dimitrovgrat 1991 yılında özelleştirilmiştir 174 çalışan Şirket ürünlerini Romanya,Yunanistan,Rusya ve
ABD’ye ihraç etmektedir. Sertifi kalar : ISO 9001:2008 Himmaş AD, kimya, biyoteknoloji, gıda sanayi,
enerji, metalurji ve inşaat alanlarında kullanılan ve paslanmaz, karbon ve bimetal çelikten üretielen cihaz ve tesislerin ana üreticisidr.
Kısa vade ve yüksek kalitede tanklar, reaktörler ısı değişim cihazları, otoklavlar, metal rafi ne kazanları, metal konstrüksyon, nükleer enerji santralleri için ekipmanlar üretmektedir.
Başlıca şirketler
Alıntı:Kesinlikle gelecekte şirketimizde olumlu bir gelişme bekliyoruz.Amerikan pazarına amerikan standartına uygun kum ve karbon fi ltreleri üretimi ile ABD pazarına çıkış.
66
BYA hizmetler: Makroekonomik Bilgi
Yasal Tavsiye
İşletme maliyetleri hakkında bilgi
Vasıfl ıişsizlik, kullanılabilirliğiBölgeselbilgiler işgücü, eğitim düzeyi, altyapı, yabancı yatırımcılar vesanayi bölgeleri
Boş arsa tedarik etme
Potansiyel tedarikçiler, taşeronlartanımlanmasıveya ortak girişim
Bireyselidari hizmetler
Merkezi ve yerel yönetimlerile Temaslar
Sanayi odaları, yerel üniversiteler ve STK’larile bağlantılı kuruluşlar
InvestBulgaria Agency 31 Aksakov Street
Sofi a 1000, Bulgaria
Tel.: +359 2 985-5500
Fax: +359 2 980-1320
E-mail: iba@investbg.government.bg
www.investbg.government.bg
OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013
Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with benefi ciary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the fi nancial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.