Ecosysteem diensten & Multi-criteria Beleidsondersteuning Hans Keune - INBO

transcript

Ecosysteem diensten &

Multi-criteria Beleidsondersteuning

Hans Keune - INBO

Studiedag NatuurwaardeverkennerLNE - 14-12-2011

Multi-criteria analyse

Criteria

Gewichten

Opties

CC11 CC22

ww11 ww22

OO11 ss1111 ss1212

Voorbeeld één criterium: constructie van een dam

NPV (mln. Rps)Dam A 450,00Dam B 250,00Dam C 310,00Dam D 375,00Dam E 270,00

Beste optie?Beste optie?

NPV (mln. Rps) displacementDam A 450,00 8,00Dam B 250,00 5,00Dam C 310,00 0,00Dam D 375,00 3,00Dam E 270,00 1,00

Twee criteria…

NPV (mln. Rps) displacement loss of biodiversityDam A 450,00 8,00 3 (= moderate)Dam B 250,00 5,00 1 (= very low)Dam C 310,00 0,00 4 (= high)Dam D 375,00 3,00 3 (= moderate)Dam E 270,00 1,00 2 (= low)

Drie criteria…

Dam A Dam B Dam C Dam D Dam E

equal weights

NPV = 0.33

DISP = 0.33

BIOD = 0.33

displacement

NPV = 0.20

DISP = 0.60

BIOD = 0.20

biodiversity

NPV = 0.20

DISP = 0.20

BIOD = 0.60

Kenmerken MCA

• Diversiteit aan opties beoordelen obv:– Verschillende vormen van informatie/kennis – Verschillende meningen– Diversiteit aan beoordelingscriteria

• Maakt het afwegingsproces transparant

• Geen waarheidsmachine • Wel klankbord: overleg en besluitvorming

Voordelen/nadelen MCA

• Voordelen: – Rekenkundig (te complex voor mensen)– Integrerend & structurerend– Discussie ondersteunend– Maakt dingen overzichtelijk– Tolerant voor diversiteit

• Nadelen: – Ogenschijnlijk simpel concept maar moeilijk

te bevatten hoe het werkt (op zich logisch, doet iets dat de mens niet kan…)

Vergelijking MCA - CBA

CBA MCA

Optimization on the basis of efficiency (and equity)

Optimization on the basis of multiple objectives

Requires monetarization of all costs and benefits

Can incorporate different types of variables

Limited ways of dealing with uncertainty Multiple ways of dealing with uncertainty

Viewpoint of ‘society’ or ‘the decision-maker’

Can more easily incorporate multiple stakeholders’ viewpoints

Not well integrated in decision-making contexts

Can be easily adapted and incorporated in different decision-making contexts

Based on linear preferences Allows for non-linear preferences

Trade-offs between (sub-)criteria are implicit

Allows for explicitly dealing with trade-offs between criteria

Emphasis on outcome Emphasis can be on process or outcome

Traditionele & alternatieve benaderingen

Key issues Traditional paradigm Alternative paradigm

Problem formulationA single objective, optimization;

if multiple objectives, then trade-off on one scale

Alternative solutions on separate dimensions

without trade-offs

Data demand Overwhelming Reduced

Judgment of dataScience & consensus

orientatedSimple and transparent, clarifying terms of conflict

Role of actors Passive objects Active subjects

Decision makingTop down, single decision

makerBottom up, multiple decision

makers

Uncertainty Try to abolish uncertainty Accept uncertainty

UK National Ecosystem Assessment 2011

De Wijers obv WS 1: 5 scenario’s – 4 criteria

Criteria Scenario’s

DiversiteitNatuur-kwaliteit

RecreatieDuidelijkheid

identiteitGebied

Spreiding 1 5 4 4

Kernen als poorten 2 4 2 3

Hoefijzermodel 3 3 1 2

Scheiding natuur versus toerisme-

recreatie4 1 5 2

Water als attractie 4 2 3 1

Voorbeeld rangschikking 1 scenario op 4 criteria

Diversiteit Natuurkwaliteit RecreatieDuidelijkheid identiteit

gebied

Scheidingnatuur versustoerisme-recreatie

Voorbeeld rangschikking 1 scenario bij verschillende gewichten 4 criteria

Gelijke gewichten Diversiteit 50% Natuur 50% Recreatie 50% Identiteit 50%

Voorbeeld rangschikking 5 scenario’s op 4 criteria

Diversiteit Natuurkwaliteit RecreatieDuidelijkheid identiteit

gebied Spreiding

Kernen als poorten

Hoefijzermodel

Scheiding natuur versustoerisme-recreatie

Water als attractie

Voorbeeld rangschikking 5 scenario’s bij verschillende gewichten 4 criteria

Gelijke gewichten Diversiteit 50% Natuur 50% Recreatie 50% Identiteit 50% Spreiding

Kernen alspoorten

Hoefijzermodel

Water alsattractie

MCA in Vlaanderen: milieu & gezondheid (LNE)

Priorities

Difference of opinion

Uncertainty

Social support

Areas + age groups

Risk perception

Pesticides Benzene

Health effects

Heavy metals

Policy aspects

HealthrisksDioxines

Detailinfo Steunpunt M&G:

• Procedure• Onzekerheid experten• Jury over onzekerheid• Spreiding opinies experten• Jury over spreiding• Clusteranalyse jury preferenties• Discussie-info jury

FASE IPrioritering obv beoordelingscriteria

Faseplan stuurgroepPlan van aanpak

Onderzoeksteam Desk research

ExpertrondeBeoordeling per

criterium

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 6

Stap 5

StakeholderjuryAdvisering

Ambtelijke overheidVoorbereiding beslissing

Politieke overheidBeslissing

Praktijkcyclus

Multi criteria analys

Typen onzekerheid hoofdcriteria

Onzekerheid inschattingen

(percentage experten)

rall r

Kennis

Desk r

Ernstgezondheidsrisico (15)

Beleidshaalbaarheid(10)

Maatschhaalbaarheid(11)

Juryleden: visie op onzekerheidJury: gewicht onzekerheid experten

niet van belang 1 5 3 3 7

sterk gestimuleerd

middelmatig gestimuleerd 2

beetje gestimuleerd 2 1 1

geen richting 1 1 1 1 1

beetje gedempt 2 1 3 2

middelmatig gedempt 2 3

sterk gedempt 2 1 1 1

Gebrek expertise

Gebrek kennis w etenschap

Gebrek info desk research

Gebrek duidingkracht

meetresultaten

Gebrek zicht oorzaak -

gevolg

Beperkt aantal experten

Spreiding hoofdcriteria

Gemiddeldeverspreidinginschattingen

experten

Diox, PCB,HCB-LG

Diox-Antw Benz-Antw ,

Roes, St N

Cad-LG PCB-Gent Astma-Gent,Antw

Beleid

Maatsch

Allecriteria

Juryleden: visie op spreiding

Juryleden: gew icht spreiding experten

niet van belang 4 5 2

sterk gestimuleerd 2

middelmatig gestimuleerd 1 2

beetje gestimuleerd 2 1 1

geen richting 1 1 1

beetje gedempt 1

middelmatig gedempt

sterk gedempt

Spreiding groot maar ongelijk verdeeld

Spreiding groot maar gelijk verdeeld

Spreiding klein

Jury: ranking cases

Juryleden:rankinginput

groeps-discussie

Diox, PCB, HCB-LG 4 2 2 2 2 2 2 1 1 2

Diox-Antw 2 1 3 3 2 2 3 3 4 5

Benz-Antw, Roes, St N 6 3 3 3 3 3 4 3 3 3

Cad-LG 3 1 3 3 3 3 4 3 5 4

PCB-Gent 5 2 3 3 3 3 4 2 2 1

Astma-Gent, Antw 1 1 1 1 1 1 1 1 6 5

ABVV VPP BBL ACLVB MMK UNIZO VOKA ACV OIVONatuur

Scratch Jury: clustering rankings

Stap 0

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

Stap 7

ABVV VPP BBL ACLVB MMKUNIZ

O VOKA ACV OIVO

Natuur-

-0,148

Stap 4: BBL/ACLVB + MMK/UNIZO/VOKA + ACV

Stap 4: BBL/ACLVB +

MMK/UNIZO/VOKA+ ACV

Diox, PCB, HCB-LG 2 2 2 1

Diox-Antw 3 2 3 3

Benz-Antw, Roes, St N 3 3 4 3

Cad-LG 3 3 4 3

PCB-Gent 3 3 4 2

Astma-Gent, Antw 1 1 1 1

BBL/ACLVB MMK/UNIZO/VOKA Cluster ACV

Correlatie:0,609

Stap 4

StakeholderjuryAdvisering

6. Astma in Gent en Antwerpen (incl. havens)

Algemene ranking

Subcriteria Gezondheid Beleid Maatsch.

Rangschik-king

G1 B4 M1 G1 B1 M1 111 12111 11111

Spreidingsbereik: verschil tussen min. en max. score

Vrij grootVrij groot:

256Vrij groot:

46652Gemiddeld:

Verspreiding experten over bereik

Laag Laag Hoog Laag

Onzeker-heid %

experten

66,7% 73,3% 80% 45,5%33,3 60 0

Eigen expertise (%) 60% 80% 0%

Kennis wetenschap (%) 13,3% 0% 0%

Info desk research (%) 0% 0% 9,1%

Kwaliteit meetresultaten (%) 20% 0% 0%

Zicht op oorzaak - gevolg (%) 0% 30% 36,4%

Aantal experten: uitvalspercentage (%)<20% tot

<40%<20% tot

<40%0 tot <20%

6. Astma in Gent en Antwerpen (incl. havens)

Ernst gezondheidsrisico

Duidelijke trend zichtbaar, duidelijk verband met verkeerspollutie (n= 4)

Zowel gezondheidseffecten op korte termijn (astma is reeds een gezondheidseffect), alsook effecten voor volgende generaties (astma kan

via zwangerschap worden doorgegeven) (n= 5)

Aanpak van het probleem is wenselijk (n= 5) omdat er een belangrijke verhoging is van de astma-incidentie in stedelijk gebied en omdat er een

duidelijk verband is met luchtvervuiling. Extra onderzoek is nog nodig omwille van wetenschappelijke onzekerheden (n= 2)

Beleidshaalbaarheid

Vervuilingsbronnen van algemene luchtverontreiniging (verkeer en industrie). Aanpak is mogelijk (n= 2), maar niet eenvoudig (n= 3)

Link met reductie fijn stof als beleidsprioriteit vergroot de haalbaarheid (n= 2)

Maatschappelijke haalbaarheid

Hoge risicoperceptie: zichtbare gevolgen, veel ongerustheid, veel gezondheidseffecten (n= 6)

Veel media-aandacht (n= 5)

Duidelijke link met toenemende aandacht voor luchtvervuiling en verkeerspollutie vergroot de haalbaarheid (n= 4)

Onderwerpen

ranking

Alg. rank-ing

Subcriteria Spreiding* Onzekerheid*

Aantal experten

G B M G B M

Bereik Verspreiding

Alg. ranking

Subcrit.

G B M G B M

G B M G B M A G B M

Diox, PCB, HCB-LG

2 1 2 1 3 3 5 2 2 3 6 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1

Diox-Antw 3 2 1 3 1 2 5 4 3 4 5 2 1 1 1 1 2 2 1 1 2 2 1

Benz-Antw, Roes, St N

4 3 2 2 2 3 1 5 4 2 4 4 3 3 1 1 4 5 1 2 4 1 1

Cad-LG 3 4 2 2 3 4 2 1 2 6 2 5 3 3 1 1 5 4 3 3 3 1 1

PCB-Gent 3 4 3 2 1 4 3 3 2 5 1 6 2 2 2 1 3 3 2 3 2 3 1

Astma-Gent, Antw

1 4 1 1 1 1 4 3 1 1 3 1 3 2 3 1 4 4 1 4 2 1 1

Ecosysteem diensten & Multi-criteria Beleidsondersteuning Hans Keune - INBO

Documents