LATIN 2: REREAD LECTIO 1, CAP. 10 (1ST 25 LINES AND PUT ON LOG)

Also…questions sheet

Equus et asinus, leo et lupus, canis et ovis bestiae sunt.

leo

asinus

Leo et lupus sunt bestiae ferae quae alias bestias capiunt et edunt.

Ferus, a, um alias bestiascapit/capiunt

Pastores Africae leones timent, nam leones non solum oves pastorum edunt, sed etiam pastores ipsos.

Non solum…sed etiam

Ipsos: acc. of ipse

Pastor non est bestia, sed homo.Homo sapiens…

Leones autem non solum alias bestias sed etiam homines edunt. autem

[Bestiae] ferae et homines amici non sunt.

Canis amicus hominis est, ea bestia fera non est.

Which case is hominis?

Aliae bestiae sunt aves, aliae pisces.

Piscis, piscis

Avis, avis,

Aquila est magna avis fera quae parvas aves capit et est.

Aves in aere volant.

Aer, aeris, m. volant

Pisces in aqua natant.

Homines in terra ambulant.

Avis duas alas habet.

Ala, alae, f.

Homo duos pedes habet .

Pes, pedis, m.

Pisces neque alas neque pedes habet.

neque

Avis quae volat alas movet.

Homo qui ambulat pedes movet.

Piscis qui natat caudam movet.

movet

Cum avis volat, alae moventur.Cum homo ambulat, pedes moventur.

Cum piscis natat, cauda movetur.

Cum now has a new meaning…When

Cauda, caudae, f.

Qui ambulat vestigia in terra facit. Qui=is qui/homo qui

Qui volat aut natat vestigia non facit.

Canis aves, quae inter arbores volant, aspicit.

Aspicit=spectat=(kinda like videt)

Homo non alas non habet, itaque volare non potest.

Volare=volatPotest/possunt

Pisces pedes non habent itaque ambulare non possunt.

HW: Reread Cap. X, lectio I; Ex. 1 and 2; Quiz Thursday

1) Sunt multi can_____ in familia Cornelii. 2) Cornelius can______ suis cibum

aquamque dat. 3) Nomen can___ albi est ‘Albinus.’4) Cornelius multos can____ habet. 5) Cornelius cum multis can________

habitat. 6) Numerus can_____ eius est magnus!

STEMS

Homo (nom), hominis (gen), m. --all cases/endings have the stem

‘homin___’ besides the nominativus singularis

Fill in with the correct form of ‘homo.’Iulius non est bestia fera, sed ___________. Iulius et Cornelius non sunt bestiae ferae,

sed ____________. Marcus multos ____________ in foro videt.

Homo, hominis

Nom. homo hominesAcc. hominem hominesGen. hominis hominumDat. homini hominibusAbl. homine hominibus

Other examples of ‘stem changing nouns’Leo, leonis, m. Acc.

sing:_____________Pes, pedis, m. Gen. pl.

______________

Stem stays the same piscis, piscis, m. Avis, avis, f. mercator, mercatoris.

leonem

pedum

Use the correct form of leo, leonis, m. Sunt multi _______ in Africa.Magnus numerus _______ in Africa habitat.________ est bestia fera. Iulius perterritus est quia multos

__________ videt. Lupus cum ____________ (sing.) ambulat

quia amici sunt!Lupus est amicus _____________ [of the

lion.]

Potest/possunt

Cur canis volare non potest?Canis volare non potest quia alas non habet.

Cur canes volare non possunt? Canes volare non possunt quia alas non habent.

Infinitive: volare

volare

Avis in aere volat. Aves in aere volant.

Petasus, i, m.

Mercurius est deus qui alas in petaso suo habet. Deus, i, m.Juppiter quoque est deus.

Mercator, mercatoris, m. “merchant”Mercurius est deus mercatorum.

Translate:

Mercury is the god of merchants.

Imperium, i, n. Nuntius, i, m. Mercurius est nuntius deorum; is imperia

deorum ad homines portat.

Now, translate lines 26-30 with a partnerOne group has three people. You will

hand in one sheet of paper for your group.

Latin IVHW: 139-146In class: 132-138

Ariadne talking to TheseusSimilar to Ovid

Line 136: possum, posse, potuiLine 138: ut vellet (in order that it should

want to…)

Latin 2: Quiz tomorrow

Take out your HW: Ex. 1 and 2

Fill in the blanks: Pisc____ est bestia quae in aqua natat.

Homines duos ped____ habent. Mercurius est deus mercator______ [of merchants]. In Africa sunt multi leon_____. Leo et lupus sunt besti___ fer____.

Quiz Thursday

Lesson 1: Do NOT forget to study your vocabulary

Declining third declension nouns, including stem changers

1st and 2nd declensions F, M/N (review) Plugging in third declension endings

Pass up HW packets

Ex. 1

1. Lupus et canis et ovis bestiae sunt. 2. Viri et feminae homines sunt. 3. Lupus est bestia fera; etiam leo bestia

fera est. 4. In Africa sunt multi leones et aliae ferae. 5. Pisces sunt bestiae quae in aqua natant. 6. Aves sunt bestiae quae in aere volant. 7. Aquila est magna avis fera quae parvas

aves capit et est.

Ex. 1

8. Avis quae volat alas movet; piscis quae natat caudam movet. Why accusative?

9. Homo qui ambulat pedes movet. 10. Cum (new use! Now means “when”)

homo ambulat, pedes moventur. 11. Cum avis in aere volat, alae moventur.

(Why nominative?)12. Avis alas habet, itaque avis volare

potest.

Ex. 113. Leo volare non potest, quod alas non

habet. Quod=quia14.Homines, qui pedes habent, ambulare

possunt. 15.Qui ambulat vestigia in terra facit. 16.Non solum equus, sed etiam asinus

hominem vehere potest. 17.Mercurius est deus mercatorum et nuntius

deorum. 18.Mercator est homo qui emit et vendit.

Ex. 2

1. Leo est bestia fera. 2. Bestiae ferae alias bestias edunt. 3. Leones ab hominibus timentur quia ei

(leones) homines edunt! Translate4. Pisces in aquae natant. (“Which

beasts?”)5. Aves in aere volant. 6. Cum avis volat, alae moventur. 7. Homo duos pedes movet.

Ex. 2

8. Equus quattuor pedes habet. 9. Equus volare non postest, quia alas non

habet. 10. Pisces ambulare non possunt quia pedes

non habent. 11. Alii homines possunt natare, alii non

possunt. (Alii…Alii “Some…others”)12. Mercurius est deus mercatorum

nuntiusque deorum.

Ex. 2

13. Alae in pedibus et petaso eius sunt. 14. Mercurius est deus mercatorum. (Quorum deus…Whose god?)15. Mercator est homo qui vendit et emit.

Quiz review

Decline homo, hominis, m. (a stem changer!)

Homo HominesHominem HominesHominis HominumHomini HominibusHomine Hominibus

Quiz review

Equi volare non possunt quia alas non habet.

What is “volare” called? (It’s the form of the verb with an ‘-re’ on the end instead of a t/nt).

Infinitive/Infinitivus

Av____ sunt bestiae quae in aer___ volant. Aves sunt bestiae quae in aere volant.

Plugging in third declension endings

Pisc____ sunt bestiae quae in aqua natant.

Pisces

Homin____ ambulare possunt quia ped___ habent.

Homines ambulare possunt quia pedes habent.

Ex. 3

1. Leones2. Leonum3. Homines4. Hominum5. Hominis/hominum; leonis/leonum6. Leonem/leones; hominem/homines7. Homine/hominibius; homo; leone/leonibus8. Leones timentur ab hominubs et homines

a leonibus timentur.

Latin 2 HW: Reponde Latine questions; finish review sheetQuid est in pictura? (Scribite IV–V sententias).

Sunt tres homines in pictura: una parva puella, una femina, et unus vir. Homines in colle ambulant. Tres pisces in aqua natant. In caelo sunt duae nubes et tres aves quae volant.

Neptunus natare potest; is enim (=nam) deus maris est.

Mare, maris, n. Marium (gen. pl.)

Oceanus Atlanticus est magnum mare.

Notice the neuter ending on magnum…

Mercurius et Neputunus dei Romani sunt. Etiam Mercurius est deus. Romani (homines) et Graeci (homines) multos deos habent.

Nomen Romanum: NeptunusNomen Graecum: Poseidon

Homines deos neque videre neque audire possunt.

Videre et audire: infinitivi activi

Dei ab hominibus neque videri neque audiri possunt.

Videri et audiri: infinitivi passivi

Alia exempla…

Servi Iulium portare possunt. Portare est infinitivus activus.

Iulius a servis portari potest. Portari est infinitivus passivus.

Padus est flumen in Italia.

Flumen, fluminis, n. =fluvius, fluvii, m.

Nomen antiquum: PadusNomen novum: Po

Flumina (pl) et maria (pl.) plena sunt piscium. Review: what is the plural of the neuter

‘oppidum?’

Plenus, a, um

Plentitude (English derivative).

Nemo pisces numerare potest

Pisces numerari non possunt.

Translate: No one is able to count the fish. The fish are not able to be counted.

1) Please read lines 35-45 in your bookIn line 40, in eo flumine=in hoc flumine1) Complete the review sheet I gave you

Friday2) Work on the “Reponde Latine” sheet

Review sheet and HW Sheet due tomorrow!

Latin 2 HW: please read the last part of section 2Please place your review sheet on the cart

Keep the Cap. 10, lectio 2 questions with you

We will go over these questions, then play a game

Latin 2 HW: Reread lesson 2 and complete ex. 4Translate: Bis vincit qui se vincit 

Bis=twicevincit=conquer

vivit, vivunt, viverespirare

Pisces in aqua vivunt neque in terra vivere possunt nam pisces in aere spirare non possunt.

Homo sub aqua spirare non potest. Homo vivit, dum spirat.

VIV words: vivacious, SPIR: respirate, perspire, inspire, respiration

Vivus, a, um Mortuus, a, um[Homo] qui spirat vivus est, qui non spirat

est mortuus.

Mortuus

MORT Words: Mortician, mortified, mortuary…

Videte infinitivos!

Homo mortuus neque videre neque audire neque ambulare neque currere potest. Homo mortuus se movere non potest.

Pulmo, pulmonis, m.

Cum [not ‘with] homo spirat, anima in pulmones intrat et rursus ex pulmonibus exit.

Anima, animae, f.

Anima est aer qui in pulmones ducitur. Qui animam ducit animal est.

Animam ducere=spirare

(There isn’t really a difference between ‘anima’ and ‘aer’ in this sense in English).

Non solum homines, sed etiam bestiae animalia sunt. Alia animalia in terra vivunt, alia in mari.

Mare, maris, n. What would you expect the ablative

to be? In this case, it’s mari—i-stem

Necesse est (+dat)

Necesse est homini spirare: homo quia non spirat mortuus est!

What else do you notice about necesse? *also uses the infinitivus like

potest/possunt

est, edunt, esse, edi

Lupus ovem est. Oves herbam edunt.

Necesse est homini spirare et esse.

Gemmae et nummi edi non possunt. “to eat”

“to be eaten”

Emit, emunt, emere, emi

Mercatores emunt et vendunt.

Vir qui pecuniam habet gemmas emit.

Non necesse est gemmas emere.

Sine pecunia gemmae emi non possunt.

Latin 2 HW: Ex. 5 and 6; Reread lesson 2What fits better? Non solum……sed

etiam OR ali__.........ali__1) ________ homines natare possunt,

________ non possunt. 2) ________ animilia sub aqua spirare

possunt, ________ non possunt. 3) ________ leones animalia sunt, _________

homines.

Infinitivus activus et passivus

1) Homines pisces fluminum numerare non possunt.

2) Pisces fluminum a hominibus numerari non possunt.

3) Dei a hominibus videri non possunt. 4) Homines deos videre non possunt. 5) Gemmae edi non possunt.

Line 57-68

Translate into English with a partner (one partner)

When you are trying to figure out volunt at the end…think of voluntary in English

Take out Ex. 4,5, 6 (your HW); Tonight’s HW: Ex.7

Fill in the blank now please: 1. Pisces __________ [tails] movent. 2. Piscis ___________[ tail] movet. 3. Necesse est ____________ [for a person] spirare. 4. Sine _____________ [breath] nemo potest spirare. 5. Multi pisces in ___________ [sea] habitant.

Presentation of Costumes/Extra Credit Tshirt Money Open House Sunday Mass Wednesday morning (Allyson see

Mrs. McCallum)

Battle of Carrhae

Where Crassus get’s his just desserts Remember that he was defeated in the

East and this weakened the alliance btwn. Caesar and Pompey

Keep Ex. 4-6 out Take notes: 20

Ex. 4

1. Aves volare possunt; pisces natare possunt.

2. Equus ambulare and currere potest. 3. Oves lupum audire possunt, neque eum

videre possunt. 4. Iulia centum numerare non potest. 5. Homo mortuus se movere non potest. 6. Sub aqua homo non potest spirare7. Sine anima nemo potest vivere. 8. Animam ducere necesse est homini.

Ex. 4

9. Necesse non est gemmas habere. 10. Qui gemmas vendit pecuniam facere

potest.

Ex. 5List of infinitives on page 74

1. Iulia magnam saccum portare non potest. 2. Magnus saccus a parva puella portari non

potest. 3. Homines deos neque videre neque audire

possunt. 4. Dei neque videri neque audiri possunt ab

hominibus. 5. Nemo pisces numerare potest; pisces

numerari non possunt.

Ex. 5

6. Qui pecuniam habet cibum emere non potest

7. Sine pecunia cibus emi non potest. 8. Marcus et Quintus non possunt lecticam

vehere. 9. A parvis pueris lectica vehi non potest. 10. Canis ostium neque aperire neque claudere

potest. 11. Ostium a cane neque aperiri neque claudi

potest.

Latin 2: HW: Quiz lesson 2 Thursday; Memorize infinitives

1) Now: Please read lesson 2 quietly and note if you have any questions. We will not cover through line 68 again in class, so make sure you ask if you still don’t understand something.

2) Translate: Amicus verus est rara avis.

Infinitives: fill in the correct form1. Iulia magnum saccum port_______

potest.

2. Necesse est servis (dat.) saccos port_____.

3. Saccus a Iulia port______ non potest.

are

are

ari

1. Homines deos Romanos aud_____ non possunt.

2. Dei Romani ab hominibus aud______ non possunt.

ire

iri

1. Homines deos Graecos vid_____ non possunt.

2. Dei Graeci ab hominibus vid_____ non possunt.

ere

eri

1. [Homo] qui gemmas vendit pecuniam fac_______ potest.

2. Necesse est hominibus (dat.) spir_______.

3. Gemmae ed_____ non possunt.

ere

are

i

Latin 2 HW: Quiz tomorrow (lesson 10.2); Hand in your “Wrath” packet answers on the

cart.Now, please fill in the blanks with the passive infinitive1. Vid_______

Videri

3. pon____

Poni

4. duc___

Duci

5. Aud___

AudiriI will pass back your WS from yesterday, and we will correct it.

Group 1—see page 74

Ex. pulsat, plorat

Activus: -are Passivus: -ari

Marcus Iuliam pulsare potest. (active)

Saccus a Medo portari potest. (passive)

Vol_____; volare interrog____; interrogari

Group 2

Ex. Ridet, videt

Activus: -ere Passivus: -eri

Homines deos Romanos videre non possunt.

Dei Romani ab hominibus videri non possunt.

Group 3 (where it gets difficult)Ex. Ponit/ponunt, quaerit/quaerunt, bibit/bibunt (-it

singular, -unt plural)

Emit/emunt simit, sumunt

Petit/petunt

Active: ere Passive: i

Necesse est cibum emere. (active)

Sine pecunia cibus emi non potest (passive)

Group 4

Venit/veniunt, audit/audiunt, dormit/dormiunt, etc. (-it in the singular, -iunt in the plural)

Active: -ire Passive: -iri

Iulius domire non potest.

Dei Romani ab hominibus audiri non possut.

Grouping Verbs

ReviewWe need to do this to be able to understand what the infinitive should be

How do we recognize Group 1 Verbs? -at/-ant

-are/-ari (Infinitives)

How do you recognize Group 2? -et -entEx. Ridet, rident, tacet, tacent

-ere -eri (Infinitives)

How do you recognize Group 3? -it/unt

Ponit, ponunt, sumit, sumunt

-ere -i (infinitives)

How do you recognize Group 4? -it/iunt

Reperit, reperiunt, audit, audiunt, dormit, dormiunt

-ire -iri (infinitives)

“Weird”: esse, edi

Nemo potest gemmas esse.

Gemmae edi non possunt.

Facit/faciunt: Group 3 aspicit/aspiciunt: Group 3 Capit/capiunt Group 3

Active (will be tested Thursday)1. vol______

volare2. cant_____

cantare3. hab___

habere4. mov___

movere

Active

5. sum____Sumere6. pon____Ponere7. pet____Petere8. duc____ducere

Passive

1. Vid_______Videri3. pon____Poni4. duc___Duci5. Aud___audiri

Estne necesse homini spirare?

Potestne pisces in aere spirare?

Quid est anima?

Ubi pisces habitant?

Ubi aves habitant?

Latin 2 HW: Start on reading log; reread in Cap. 10You will have a test on the 17th on this

chapter-infinitives are included-genders of nouns are included-non-matching nouns and adjectives are included (game with this is assignments are completed with enough time today)

Please put your Halloween dictionary drill on the cart!

Ovum, folium, ramus, nidus

folium

ramus

ovum

nidus

Aves nidos faciunt in arboribus; nidi earum inter ramos et folia arborum sunt.

Aquilae nidos in montibus faciunt.

Aves ova pariunt, ex quibus parvi pulli exeunt

Parit, pariunt, parere

Pullus, pulli, m.

Canes non ova, sed pullos vivos pariunt.

Latin 2 November 11, 2009HW: Cap. 10, lectio 3, first half questions

Review (write in your notebook):Give examples of the two situations we

have learned so far in which the infinitive is use (I mean, with what words is it used)?

1) potest/possunt2) Necesse est

Pila, ae, f. Ludit, ludunt, ludere

Vir et delphinum pilis ludunt.

Puer pila ludit.

Vult/volunt

Iulia pila cum Marco Quintoque ludere vult, sed Marcus et Quintus non cum Iulia ludere volunt.

Capit, capiunt, capere

Canis pilam capit.

Iulia: “Cape pilam, Margarita!” Margarita est canis Iuliae.

Vox, vocis, f.

Iulia canit et ea vocem pulchram habet.

Canes voces pulchras non habent.

Canere=cantareVir canit.

audere

Cum aquila supra arbores volat, parvae aves canere non audent quia aves aquilam timent. audet

Audire is a different verb. Iulius Marcum non audit.

Derivative: audacious, audacity

occultare

Aves in ramis et foliis se occultant.

Liberi post arborem se occultant.

Ascendere ascendit, ascendunt

Puella iam in arbore est. Puer arborem ascendit.

Latin 2 HW: Ex 8

Keep log; Reread lesson 3

Non-Matching Nouns and Pronoun review sheet

(Classwork)

Test Next Wednesday

10.3 Second half new words

Crassus, a, um Tenuis Cadit, cadunt, cadere Est sunt esse (infinitivus of est/sunt ‘to

be’) Perterritus Sustinet, sistinent, sustinereTranslate 100-115 with one other person

max. I think you should both write it.

Latin 2: Test Wednesday; Ex. 10 Take out Ex. 8 Fill in the blank with the correct form of

the infinitive (test review): 1) Nemo gemmas ____________ (to eat)

potest.2) Pisces vol_________ non possunt. 3) Iulia Marcum veh______ non potest. 4) Iulia cum pueris ___________ (to play)

vult.

Ex. 8 esse esse

1. Vult; ludere 2. canere 3. vocem; vox 4. perterritae; enim 5. occultant 6. ascendit; audet 7. crassus, sustinet 8. tenuis 9. cadit 10. ergo, esse (infinitive of est/sunt) 11. lecto

Latin 2 HW: Test

Now: Please take our your HW: Ex. 9

While I check your HW: Do Ex. 11

1) You should all be seated when the bell rings

2) You should have your materials, including HW, on your desk

3) Stay quiet during announcements

Give examples of the four ways to use the infinitive1) potest/possunt

2) Vult/volunt

3) Necesse est + dative

4) In an accusativus and infinitivus construction with videre or audire

Ex. 9

1. Pueri Iuliam canere audiunt. 2. Quintus Iuliam a Marco pulsari videt3. Quintus Iulium plorare et Marcum ridere audit. 4. Pueri Aemiliam venire vident. 5. Marcus Aemiliam iratam esse videt. 6. Iulia pullos mortuos esse videt. 7. Aemilia Davum a Iulio interrgari et a Medo

accusari audit. 8. Aemilia Medum a Iulio vocari audit neque eum

venire videt.

Ex. 10

1. Pueri nidos in horto petunt/quaerunt. 2. Iulia cum cane pila ludit.3. Aves horti non canunt quia aquila supra se

volat; quia perterritae sunt. Quia aquilam timent

4. Marcus Quintum vocat quia nidum reperit. 5. Marcus non in arborem ascendit, sed Quintus in

arborem ascendit. 6. Pulli sunt in nido ad quem Quintus ascendit. 7. Ramus tenuis Quintum sustinere non potest

quia is est puer crassus.

Ergo: Aquila supra se volat, ergo aves sunt perterritae. 8. Marcus perterritus Quintum ad terram

cadere videt. 9. Quintus non est mortuus. 10.Pulli sunt mortui. 11.Marcus patrem, Iulium, vocat et ad eum

accurrit. 12.Pater ad Quintum currit et eum in terra

iacere videt. 13.Iulius filium ad lectum in villa portat. (bed)14.Aemilia videt puerum in lecto iacere.

Ex. 11

1. Infinitivus 10. videre, videri2. Infinitivus 11. ponere, poni3. Intrare 12. audire, audiri4. Tacere5. Discedere6. Venire7. Infinitivus8. Infinitivus passivi9. Vocare, vocari

Ex.6—Check your ex. 61. Magnum flumen est Nilus.

2. Oceanus Atlantics magnum mare est.

3. Pisces non in terra, sed in aqua vivunt.

4. Cum homo spirat, anima in pulmones intrat et rursus exit.

5. Anima est aer qui in pulmones ducitur.

6. Qui spirat vivus est, qui non spirat est mortuus.

7. Nemo

8. Necesse

9. Animalia

10. Nidos

11. Ramos et folia

12. Ova

13. Pariunt pulli

14. Parit

15. volunt

Accusativus et Infinitivus construction Very common construction in Latin Right now, it’s used with the verbs

videt/vident and audit/audiunt (many more instances will be covered throughout your book)

Albinus clamat. Lydia Albinum clamare audit. a

cc

Infin

Exempla—Accusativus et Infinitivus Quintus cadit. Marcus Quintum cadere

videt.acc

Infin.

Like Ex. 9, your hW

Aemilia venit. Pueri …vident. Puer Aemiliam venire vident.

Marcus ridet. Aemilia….audit. Aemilia audit Marcum ridere.

Iulia canit. Pueri…audiunt. Pueri Iuliam canere audiunt.

Now, please take out your translation of lines 100-115 We will go over these now

Please get whiteboards, markers, etc. Quid Iulia agere vult?

Iulia vult cum pueris ludere.

Voluntne pueri cum Iulia ludere. Pueri non cum Iulia ludere volunt.

Quid pueri in arboribus quaerunt? Pueri nidos in arboribus quaerunt.

Quis pilam capit?

Margarita, canis Iuliae, pilam capit.

Potesnte canis canere?

Canis canere non potest, sed canis latrare potest.

Quis vocem pulchram habet? Iulia vocem pulchram habet.

Cur aves non cantare audent? Aves cantare non audent quia aquilam

timent.

Cur aquila aves reperire non potest?Aquila aves reperire non potest quia eae

in ramis et foliis se occultant.

Quid in arborem ascendit?

Quintus in arborem ascendit.

NOW…

1) Finish translating lines 100-115 2) Finish Actaeon and Arachne & Vocab.

review puzzle 3) Begin Ex. 10

What is the gender of avis?

feminine

What is the gender of mare? neuter

What is the gender of vox?

Feminine

Iulia vocem pulchram habet.

What is the gender ovum?

neuter

What group is discedere?

three

What group is ridere?

Group 2

What is the active infinitive of ascendit? ascendere

What is the active infinitive of sustinet? Sustinere: group 2

What is the passive infinitive of audit? audiri

What is the passive infinitive of ponunt? poni

What is the accusative singular of leo, leonis? leonem

What is the dative plural of leo, leonis? leonibus

What is the dative singular of homo, hominis? homini

What is the active infinitive of movet? Movere, long 3, group 2

What is the active infinitive of facit? facere

What is the passive infinitive of timet? timeri

STUDY GENDER OF NOUNS

Noun genders can be found in the margins of your book, in your notes, and in the index vocabulorum in the back of your book