24
ХАЙЛТЫН СИСТЕМ ЭМТС-ийн ЕЭТэнхэмийн дадлагажигч багш:Д.Сүгжлхам
ХАЙЛТЫН СИСТЕМ
ЭМТС-ийн ЕЭТэнхэмийн дадлагажигч багш:Д.Сүгжлхам
ХАЙЛТЫН СИСТЕМ
Интернетээс мэдээлэл хайх процесыг хөнгөвчлөх зориулалт бүхий тусгай програм хангамжууд байдаг. Үүнийг хайлтын систем (search engine) гэнэ.
Түгээмэл хайлтын системүүд:
ВЭБ ХАЙЛТЫН СИСТЕМ ГЭЖ ЮУ ВЭ?
Вэбэд суурилсан хайлтын систем бол world wide web болон ftp(file transfer protocol) сервэрүүдээс мэдээлэл хайхад зориулагдан бүтээгдсэн програм (web based програм) гэж ойлгож болно
ХАЙЛТЫН СИСТЕМҮҮДИЙН БҮЛЭГЛЭЛТ
Агуулга/сэдвээр хайлт хийдэг Мэдээллийн төрлөөр хайлт хийдэг Хэлбэрээр хайлт хийдэг гэх мэт
ХАМГААЛАГДСАН ФАЙЛУУДЫГ УНШИХ
Зарим файлуудыг хуулж авахаас сэргийлж хамгаалсан байдаг
Тэдгээрийг хэрэглэх аргуудаас Хуудсыг хадгалах (Save as) Харагдаж буй мэдээллий дэлгэцийг хэвлэх
( Print Screen) Тусгай програм ашиглах
ВИДЕО ФАЙЛ ТАТАХwww.youtube.com www.caak.mn зориулалтын видо
хадгалах сайтВидеог татахад зориулалтын програм
ашиглах Internet download managerYou tube downloader Flash playerCamtasio stuio
ХАЙЛТЫГ НАРИЙВЧЛАХ
Түлхүүр үгсээ өөрчлөх Түгээмэл хэрэглэгддэг үг хайлтын сайн
түлхүүр үг болж чаддаггүй ("бол", "юм" гэх мэт )
Өвөрмөц үг, хэллэгийг оруулах
БҮҮЛИЙН КОММАНД
Хэрвээ та хайлтын системийн хүчин чадлыг бүрэн ашигламаар байвал нарийвчилсан хайлт хийх үйлдлүүдийг ойлгох хэрэгтэй. Тэдгээрийн дийлэнх нь Бүүлийн комманд (operator буюу ажиллуулагч гэж бас нэрлэдэг) дээр үндэслэсэн байдаг ажиллах зарчим нь: таны хайлтыг нарийвчлах, хянах боломж олгож буй тусгай дүрс тэмдэглэл, үгс байдаг.
ХОЛБОО ҮГС ХАЙХ
Энэ нь тодорхой хэллэг эсвэл холбоо үгсийг хайна. Мөн оноосон нэрийг хайна. "нягтлан бодох"
Жишээ: "нягтлан бодох" гэж өгвөл энэ холбоо үгс орсон хуудсуудыг хайх ба оюутнууд хариултаа нягтлан шалгаж дараагийн бодлогоо бодох болов гэх зэрэг мэдээлэлтэй хуудсуудыг гаргаж ирэхгүй.
Аль нэг үг нь тохирохТаны хайлтад оруулсан үгсийн аль нэгтэй нь тохирч байгаа вэб хуудсуудыг хайна. ЭСВЭЛ- {OR} (нохой ЭСВЭЛ муур)Жишээ: нохой ЭСВЭЛ муур гэж өгвөл "нохой", "муур" гэсэн үг орсон бүх вэб хуудсын жагсаалтыг гаргана.
ХасахХайгч механизм нь тодорхой үг орсон хуудсыг орхино.БА БИШ- {AND NOT} (Туул БА БИШ гол) эсвэл БИШ (Туул БИШ гол)Бүүлийн комманд: - (туул -гол)Жишээ: туул БИШ гол гэж өгвөл Туул гэдэг үгтэй бүх хуудсыг гаргах ба Туул гол гэсэн хуудсуудыг оруулахгүй.
Үгийн хувирсан хэлбэрийг хайдаг. Хэрэв үгийг зөв бичиж мэдэхгүй бол энэ нь ашигтай.Бүүлийн дүрс тэмдэглэл: * (санхүү*)Жишээ: санхүү* гэж хайвал "санхүү", "санхүүжүүлэх", "санхүүгийн" гэсэн үгс орсон вэб хуудсуудыг олно.
“+” тэмдэг, vvнийг ашигласнаар заавал байх ёстой утгыг агуулна.Жишээ нь “Harry Potter +3” гэж бичвэл энэ киноны зєвхєн гуравдугаар ангийг нь хайна.“-“ тэмдэг дээрх нэмэх тэмдгийн эсрэг утгатай ба энэ vг байх ёсгvй гэсэн утгыг агуулна.
“~” тэмдэг, vvнийг ашиглан ижил утгатай vгнvvдээр нь хайна. Та ямар нэгэн юм хайхыг хvссэн боловч тэр vгнийхээ утгыг нь мэдэхгvй байгаа vед илvv тохиромжтой.
ХЭРЭВ ТАНЫ ХАЙЛТ ЯМАР Ч ХАРИУ ОЛООГҮЙ БОЛ...
Хайлтын системийн Туслалцаа буланг ахин уншиж зааварын дагуу хайж байгаа эсэхээ шалга.
Үг, үсгийн алдаа байгаа эсэхийг шалга. Оруулсан мэдээллээ арай өргөн хүрээтэй болго. Ижил утгатай үг эсвэл хувирсан хэлбэрээр нь оруул. Өөр хайлтын систем дээр хайх
МЕТА-ХАЙЛТЫН СИСТЕМ
Өөрийн мэдээллийн баазгүй. Бусад хайлтын системийг ашигладаг. Жишээ нь:
MetaCrawler хайлтын систем AltaVista, Excite, Lycos, WebCrawler and Yahoo нарын мэдээллийн баазад нэгэн зэрэг хайлт хийдэг.
Цаг хэмнэж чадах боловч, хариултыг олохдоо илүү удаан байдаг.
ИНТЕРНЭТЭЭС ОЛСОН ХУУДСАА ТЭМДЭГЛЭХ (BOOKMARK)
Хэрэв та вэб хуудас олоод түүнийгээ ахиж хэрэглэнэ гэж үзвэл bookmark хийх хэрэгтэй. Хамгийн цэгц муутай bookmark файл ч шаардлагтай мэдээлэлд нэвтрэхэд хайлтын системээс илүү дөхөмтэй байх боломжтой.
ИНТЕРНЭТЭЭС ОЛСОН ХУУДСАА ТЭМДЭГЛЭХ (BOOKMARK)
Mouse2-оо дарж Bookmarks Toolbar-г сонгоно. Bookmarks Toolbar-т өөрийн сонгосон вэб сайтын хаягыг хадгална.
WOLFRAMALPHA
Энэхүү систем нь тооцоололтын шинжлэх ухаан талруугаа google-ээс ч илүүг гүйцэтгэж чадна.
ВольфрамАльфа нь бусад хайлтын систем шиг олон линкүүдийг гаргахгүй
WOLFRAMALPHA
Таны оруулсан хүсэлт (түлхүүр үг, огноо, тоон илэрхийлэл, математикийн функц, хөгжмийн нот, химийн элемэнт, хүнсний зүйлийн нэр гэх мэт) -ийн дагуу интернэтээс өгөгдлийг цуглуулж, хүснэгтлэн, графикчлан, зураглах зэрэг янз бүрийн аргаар маш ойлгомжтой харуулдаг.
Хайлтын үр дүн
Хайх гэж буй түлхүүр үгээ
бичнэ
ЭРЭЛТТЭЙ ЦАХИМ ХАЯГУУД
Google Books Google корпорацийн санаачилсан номын хайлтын систем
Google Scholar Google корпорацийн санаачилсан cудалгаа шинжилгээний бүтээлүүдийн хайлтын систем
Scirus Шинжлэх ухааны мэдээллийн хайлтын систем
The Free Library Gutenberg project ePUB books edu.allmyfaves.com Төрөл бүрийн хайлтын системийн хаягуудыг харах боломжтой
АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАН ТА БҮХЭНД БАЯРЛАЛАА
