หลกนตธรรม

โดย

นายจรญ ภกดธนากลตลาการศาลรฐธรรมนญ

I. หลกนตธรรมในความหมายดงเดม

2. The principle is intended to be a safeguard against arbitrary government or governance whether by a totalitarian leader or by mob rule.

Thus, the rule of law is hostile both to dictatorship and to anarchy.

จาก Lex, Rex(1644) ของ Samuel Rutherford และ The Spirit of the Laws (1748) ของ Montesquieu

“Rule by Law, not by man”

1. is first found in “Stateman and Law” ของ Plato และ “Politics” ของAristotle

1. หลก 3 ประการ ของ Dicey ในต ารากฎหมายรฐธรรมนญของ U.K [Law of constitution (10th

ed.,1959)](1) Supremacy of Laws not Power(2) Equality before the Law of the Land administered by ordinary Courts(3) Right and Liberty of individauls be guaranteed by Constitution and enforced by the Courts.

II. หลกนตธรรมในความหมายรวมสมย

Not only Ruled by Law, But there must be Rules of Law

2. Lord Bingham’s 8 Sub - Rules (2006)(1) Laws must be accessible, clear and predictable.(2) Law is better than Discretion.(3) Applied equally to all.(4) Adequate Protection of Human Rights(5) Justice Administration without unjustifiable Expense and Delay(6) Power and Discretion shall be exercised legally, in good faith, without discrimination and

proportionate.(7) Fair Trial or Due Process(8) International Law prevails over Domestic Laws.

1. หมายถง หลกการทเปนกฎกตกาของกฎหมายทผบญญตกฎหมายจะตองยดถอและปฏบตตาม มเชนนน กฎหมายนนจะไมมสภาพเปนกฎหมาย

แมกฎหมายจะถกตราขนโดยชอบดวยหลกนตธรรมแลว การบงคบใชและการตความกฎหมายนนกจะตองกระท าภายในกรอบของหลกนตธรรมดวย จงจะไดชอวาเปนการใชกฎหมายโดยชอบ ใชอ านาจโดยธรรม

หลกนตธรรม(Rule of Law)

2. หลกนตธรรม มใชหลกยตธรรมตามกฎมาย ซงยดถอบทบญญตแหงกฎหมายเปนสรณะใชกฎหมายเปนยต โดยมไดค านงถงกฎ กตกา ของกฎหมายนนเลย

ค าวา Rule of Law มใชเพยงแค Ruled by Law ซงแปลวา การปกครองโดยใชกฎหมายเทานน แตหมายถงกฎเกณฑกตกาของกฎหมายอกชนหนง

3. หลกนตธรรมมเนอหาสาระอยางไร? มไดมบญญตไวเปนลายลกษณอกษร มเนอหาใกลเคยงกบหลกกฎหมายธรรมชาต ทสงคมยดถอรวมกนอย เชน หลกยตธรรม [Principle of Natural Justice] หลกความชอบธรรม [Righteousness] และเพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม [Public Interests] เปนตน

หลกนตรฐมใชเพยงแคหลกกฎหมายเทานน แตเปนหลกของกฎหมาย หลกของกระบวนการยตธรรม และหลกของการใชอ านาจรฐดวย

หลกนตรฐ(Legal State)

หลกนตรฐมไดใหความส าคญแกนกกฎหมาย แตตองการนกยตธรรมทไมสยบยอมตอผใชอ านาจโดยปราศจากความชอบธรรม

/1. การปกครอง...

หลกนตรฐจงมความเชอมโยงและสอดคลองกบหลกการปกครองขออนๆ ทงหมด ไมวาจะเปนหลกการแบงแยกอ านาจ(Separation of Power) หลกนตธรรม(Rules of Law) หลกความยตธรรมธรรมชาต(Natural Justice) หลกศภนตกระบวน(Due Process of Law) หรอความชอบธรรม(Righteousness) อนๆ

หลกนตรฐเปนหลกส าคญประการหนงของการเมองการปกครองในระบอบเสรประชาธปไตย เพอความส าเรจและปองกนความเสอมทรามลงของระบอบประชาธปไตยแบบเสรนยม

1. การปกครองประเทศทไมถอบคคลเปนใหญ แตถอหลกเกณฑและ

กตกาสงคมเปนส าคญ

หลกนตรฐ (ตอ)

ผใชอ านาจรฐมใชเจาของอ านาจรฐ จะใชอ านาจตามอ าเภอใจ หรอตาม

อารมณของตนมได ตองใชตามหลกเกณฑกตกาทสงคมวางไว ดวยความ

สจรต ไมเลอกปฏบตตอบคคลอยางไมเปนธรรม และไมรนแรงหรอยอหยอน

จนเกนไป

/2. แมหลก...

ผปกครองประเทศมใชเจาของประเทศ เพยงแตเปนผทประชาชน

มอบหมายไววางใจใหเขามาใชอ านาจรฐแทนประชาชน และเพอประโยชนสข

ของประชาชนเทานน

2. แมหลกนตรฐจะถอหลกเกณฑกตกาวาส าคญกวาความรสกของคน แต

กมไดถอบทกฎหมายเปนสรณะ

หลกนตรฐ (ตอ)

กฎหมายดงกลาวน ยอมมสภาพเพยงกระดาษเปอนหมก ผบญญตยอม

เสอม ผบงคบใชกพลอยเสอมไปดวย ยงบงคบใชมากเทาใดยงเสอมมาก

เทานน

ถาไมเชอ ลองบญญตกฎหมายบงคบใหประชาชนใชมอเดนแทนเทาดกได

/3. หลกนตรฐ...

บทบญญตกฎหมายลายลกษณอกษรทผปกครองประเทศบญญตขนนน

ถาปราศจากความชอบธรรมรองรบ สภาพบงคบกแทบจะไมม

3. หลกนตรฐปฏเสธผใชอ านาจเปนธรรม (Might is Right) แตเทดทนผทใชธรรมเปนอ านาจ (Right is Might)

หลกนตรฐ (ตอ)

ถาการปกครองทดทสด คอการปกครองทนอยทสดเปนค ากลาวทถกตอง การใชอ านาจทดทสด กควรจะเปนการใชอ านาจทไดสดสวนพอเหมาะพอควรแกกรณทสด

/4. หลกนตรฐ...

อ านาจทกชนดมตนทนก ากบอย ใชมากยอมหมดมาก ครนไมใชในคราวทควรตองใช ผทรงอ านาจกจะกลายเปนผหยอนสมรรถภาพ หรอขาดความรบผดชอบ ท าใหเสอมจากอ านาจไดไมนอยไปกวาพวกบาอ านาจ

การบญญตกฎหมาย การบงคบใชกฎหมายและการตความกฎหมายจะตองกระท าตามกรอบและครรลองแหงหลกนตธรรม [Rule of Law] หลกยตธรรม[Principle of Natural Justice] และหลกศภนตกระบวน [Due Process of Law]

4. หลกนตรฐถอวากฎหมายเปนเครองมอชวยใหเกดความถกตอง เปนธรรม

และสนตสขในสงคม มใชเครองมอส าหรบกดข ขมเหง เอารดเอาเปรยบผอนหรอ

ประชาชน แสวงหาผลประโยชนทบซอนวาระซอนเรน ภายใตภาพลวงตาวาเปน

กฎหมายเพอประสทธภาพในการบรหารจดการบานเมอง

หลกนตรฐ (ตอ)

ประสทธภาพในการบรหารจดการบานเมองเปนเปาประสงคประการหนงของ

หลกนตรฐ แตมใชเปาประสงคประการเดยว เหนอสงอนใด ยงมสงดๆ อกหลาย

ประการทส าคญยงกวาประสทธภาพ เชน ความด ารงคงอยอยางสงบสขแหง

ราชอาณาจกร ผลประโยชนของชาตและพฒนาการอยางยงยนประชาชน หรอ

ประโยชนและความสขของมหาชนชาวสยาม เปนตน

/5. หลกนตรฐ...

5. หลกนตรฐเรยกรองใหตองมการแบงแยกอ านาจ และมการคาน

อ านาจตรวจสอบอ านาจอยางสมดล เพราะอ านาจมกพาใหใชผด ยงม

อ านาจมากเพยงใด กเผลอใชตามอ าเภอใจไปไดเพยงนน ดงค ากลาวของ

Lord Acton ทวา

“Power tends to corrupt; Absolute power corrupts absolutely.”

หลกนตรฐ (ตอ)

กฎหมายตองสงเสรมสนบสนน

กจกรรมทดมประโยชน

กฎหมายตองใหเสร

กจกรรมทวไปไมราย - ไมด

กฎหมายตองก าราบ ปราบปราม ขดขวาง

ควบคม

กจกรรมทไมดมโทษมภย

ตความในทาง

ขยายความ

บงคบใชอยางเขมแขง

บญญตใหมมากขน

ด – มประโยชนตอสงคม

และประชาชนมาก

+

ผลกระทบนอย ตนทนตา

ตความในทาง

จ ากดความ

บงคบใชอยางระมดระวงและผอนปรน

บญญตใหมเทาทจาเปนจรงๆ เทานน

เปนโทษตอสงคม

และประชาชนมาก

+

ประโยชนนอย ตนทนสงกฎหมาย

ความสงบสขของสงคม มนคง มงคง ยงยนPeacefully Sustainable Existence and Development

ลายลกษณอกษรบทบญญต

(Text)

บรบทลอมรอบบทบญญต(Context)

ตรรกวทยาและการใหเหตผล

(Rationale and Logics)

เจตนารมณของกฎหมาย(Spirit of Law)

ความถกตองเปนธรรม(Righteousness)

Sustainable and PeacefulExistence and Development

Law

Legal Authority

Morality

Moral Authority Legitimacy

Justification

Knowledge + WisdomCourage + Dedication

Honesty + Benevolence

I. อดมการณ : Ideology

1. ประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม : Public Interest

2. มนคง - มงคง - ยงยน

: Security - Prosperity - Sustainability

3. เพอความสถตสถาพร ความสงบสนตสข และความเจรญรงเรองอยางยงยน

: Sustainable Existence, Peace and Prosperity

II. หลกการ : Rationale

1. เราจกครองแผนดนโดยธรรม

: Rule of Law - Legal State - Due Process

2. สตปญญา - ความรความสามารถ - ความเสยสละ

: Wisdom - Knowledge - Dedication

3. ไมโง - ไมโกง - ไมกลว - กรณา

: Wisdom - Courage - Honesty - Benevolence

/III.วธการ...

IV. ปฏบตการ : Delivery

1. โปรงใส - รบผดชอบ - ตรวจสอบได

: Transparency - Responsibility - Accountability

2. ใชอ านาจนอยทสด - ผเกยวของมสวนรวมมากทสด - สมฤทธผลสงสด

: dependence on power - participation of all concerned - success and satisfaction

3. ท าดวยความเคารพ - อวลอบดวยเมตตา - บรการประชาชน

: Respect - Compassion - Service to the People

The least The most The highest

III. วธการ : Methodology

1. ใหคนดปกครองบานเมอง : Put the good man on the public post

2. เขาใจ - เขาถง - พฒนา : Understand - Implement - Development

3. Legality - Good Faith - Non-discrimination - Proportionality

“...วสยพระราชาตองไมประมาทในราชกจทงหลาย ด ารงพระองคเสมอดวยมารดาบดาของชาวแวนแควน ละอคตเสย ครองราชสมบตโดยทศพธราชธรรมจงจะควร เพราะเมอพระราชาประพฤตธรรม แมบรษทของพระองคกประพฤตธรรม...”

จากพระสตนตปฎก เลมท 19 ขททกนกาย ชาดก ภาค 1 ทวาทสนบาตชาดก ชนสนธชาดก

ชนสนธชาดก วาดวย เหตทท าจตใหเดอดรอน

ประทานแกพระเจาปสเสนทโกศล

1. ตองไมประมาทในราชกจ ตดอยในสขส าราญงานรนเรง2. ปกครองไพรฟาประชาชนเยยงบดามารดาปกครองบตร3. ใชอ านาจโดยปราศจาก “อคต” กอปรดวยวจารณญาณอนแยบยล4. ด ารงตนอยในทศพธราชธรรม เปนแบบน าชวตชาวประชา

เพราะเมอพระราชาอยในธรรม บรรดาขาราชบรพารของพระองคกจกประพฤตธรรม ทวยราษฎรทกส าจกอยเยนเปนสข

ปญหาใหญ อะไรหรอ คอมงคล ?

อยาสบสน ปนเป เฉไฉ

เอาวตถ อฏฐารมณ หรอสงใด

มายดไว เปนมงคล จนปญญา

กศลกรรม ล าคา คอมงคล

อยากงวล ฉงนจต คดกงขา

หากท าด มคณธรรม น าชยมา

หากท าชว อยาสงกา ตองปราชย

สวสด