รศ.ดร.กั�ณวี�ร กันิ�ษฐ์พงศ และณ�ฐ์พงศ บุ�ญตอบุภาควี�ชาวี�ศวีกัรรมขนิส่ งคณะวี�ศวีกัรรมศาตรและเทคโนิโลยี�ส่ถาบุ�นิเทคโนิโลยี�แห่ งเอเช�ยี

เคร'(องม'อวี�ดกัารบุาดเจ็*บุMEASUREMENT OF INJURIES

• การวั�ดขั้��นพื้��นฐาน (Traditional epidemiological measures)

• การวั�ดโดยใช้�ขั้�อมู�ลโดยรวัมู (Summary measures of population health)

• การวั�ดทางเศรษฐศาสตร� (Economic measures of disease)

เราจะสามูารถคำ#านวัณคำวัามูเส%&ยงจากการบาดเจ(บได�อย*างไร??

การวั�ดอ�ตราการบาดเจ(บ

• การน�บ• ส�ดส*วัน ร�อยละ• อ�ตราส*วัน• Lifetime Measures (LE and YPLL) of Mortality

การวั�ดการบาดเจ(บขั้��นพื้��นฐานTRADITIONAL MEASURES

• จ#านวันผู้��บาดเจ(บท%&เก,ดขั้-�นจร,ง• น#ามูาใช้�ในการคำ#านวัณอ�ตราส*วัน (rates)

และ ส�ดส*วัน (proportion)• ใช้�ส#าหร�บสะท�อนปั1ญหาคำวัามูร3นแรงขั้องการบาด

เจ(บ

การน�บจ#านวันผู้��บาดเจ(บกัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ

TRADITIONAL MEASURES

แห่ล งข,อม-ล:ส่.านิ�กังานินิโยีบุายีและยี�ทธศาส่ตร ส่.านิ�กังานิปล�ดกัระทรวีงส่าธารณส่�ข

ต�วัอย*างการน�บจ#านวันผู้��บาดเจ(บกัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ

TRADITIONAL MEASURES

• คำวัามูส�มูพื้�นธ์�ระหวั*างจ#านวัน 2 จ#านวันท%&เปั5นส�ดส*วันก�น ไมู*บ*งบอกถ-งปัร,มูาณหร�อจ#านวันท%&แท�จร,ง

• ใช้�ส#าหร�บอธ์,บายการเปัล%&ยนแปัลงขั้องการบาดเจ(บท%&เก,ดขั้-�น

• ใช้�ส#าหร�บเปัร%ยบเท%ยบปั1ญหาคำวัามูร3นแรงขั้องการบาดเจ(บ เช้*น

• ร�อยละการบาดเจ(บขั้องอ3บ�ต,เหต3ทางถนน เปัร%ยบเท%ยบก�บอ3บ�ต,เหต3ท3กปัระเภทท%&เก,ดขั้-�น

• ส�ดส*วันผู้��ท%&ได�ร�บบาดเจ(บท%&เปั5นเพื้ศช้าย

ส�ดส*วันการบาดเจ(บกัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ

TRADITIONAL MEASURES

ประเภทของผู้-,ใช,ทางท�(บุาดเจ็*บุส่าห่�ส่จ็ากัอ�บุ�ต�เห่ต�ทางถนินิ (พ.ศ. 2552)

คนิเด�นิเท,า4%

ผู้-,ข�(จ็�กัรยีานิ7%

คนิข�(รถจ็�กัรยีานิยีนิต

77%

ผู้-,ใช,ส่ามล,อเคร'(อง1%

ผู้-,ใช,รถยีนิต4%

ผู้-,ใช,รถบุรรท�กัห่ร'อรถต-,4%

ผู้-,ใช,รถบุรรท�กัขนิาดให่ญ

1%ผู้-,ใช,รถโดยีส่าร

0%อ'(นิๆ3%

แห่ล งข,อม-ล 1 ส่.านิ�กังานิต.ารวีจ็แห่ งชาต� 2 ส่.านิ�กังานินิโยีบุายีและยี�ทธศาส่ตร ส่.านิ�กังานิปล�ดกัระทรวีงส่าธารณส่�ข

กัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ TRADITIONAL MEASURES

ต�วัอย*างส�ดส*วันการบาดเจ(บ

• ต�วัเลขั้ส�ดส*วันการบาดเจ(บ ท%&มู%ต�วัหารเปั5นจ#านวันปัระช้ากร หร�อ ระยะเวัลา

• ใช้�แสดงแนวัโน�มูสถานการณ�ขั้องการบาดเจ(บท%&เก,ดขั้-�น

• ใช้�ส#าหร�บการเปัร%ยบเท%ยบระหวั*างกล3*มูหร�อสถานท%&• ใช้�ส#าหร�บการวั,เคำราะห�คำวัามูเส%&ยง และปัระเมู,น

มูาตรการท%&ใช้�ในการแก�ไขั้ปั1ญหา

n10period that during Population

period specified ain events ofNumber Rate

อ�ตราส*วันการบาดเจ(บกัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ

TRADITIONAL MEASURES

ต�วัอย*างอ�ตราส*วันการบาดเจ(บกัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ

TRADITIONAL MEASURES

Malaysia

Thailand

Vietnam

Brunei

Cambodia

Laos

Indonesia

Singapore

Myanmar

Philippines

23.64

19.55

14.65

13.84

10.70

10.39

7.14

4.82

3.36

1.35

14.15

ผู้��เส%ยช้%วั,ตต*อแสนปัระช้ากร Source: WHO (2550)

• จ#านวันปัระช้ากรต*อระยะเวัลา• ต�วัหารหร�อต�วัส*วันอ�&นๆ เช้*น

• จ#านวันรถจดทะเบ%ยน• จ#านวันผู้��มู%ใบอน3ญาตขั้�บขั้%&• ปัร,มูาณการเด,นทาง (คำ�น-กมู.)

ต�วัหาร หร�อ ต�วัส*วัน (DENOMINATORS)

กัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ TRADITIONAL MEASURES

ต�วัอย*างการใช้�ต�วัหารหร�อต�วัส*วันท%&แตกต*างก�น

-

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

อ�ตราผู้-,เส่�ยีช�วี�ต ต อประชากัร 100,000 คนิ อ�ตราผู้-,เส่�ยีช�วี�ต ต อรถจ็ดทะเบุ�ยีนิ 10,000 ค�นิ อ�ตราผู้-,เส่�ยีช�วี�ต ต อผู้ล�ตภ�ณฑ์มวีลรวีม 100 ล,านิบุาท อ�ตราผู้-,เส่�ยีช�วี�ต ต อกัารใช,นิ.+าม�นิเช'+อเพล�ง 1 ล,านิล�ตร

ต*อปัร

ะช้าก

ร 1

00

,00

0 คำ

น/ต*อ

รถจด

ทะเบ

% ยน 1

0,0

00

คำ�น

ต*อผู้ล

,ตภ�ณ

ฑ์�มูวัล

รวัมู

/ต*อก

ารใช้

�น#�ามู�น

เช้��อเ

พื้ล,ง

อ�ตราการเส%ยช้%วั,ต ต*อ ปัระช้ากร รถจดทะเบ%ยน ผู้ล,ตภ�ณฑ์�มูวัลรวัมู และการใช้�น#�ามู�นเช้��อเพื้ล,ง

กัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ TRADITIONAL MEASURES

แนิวีโนิ,มควีามเส่�(ยีงต อกัารเส่�ยีช�วี�ตจ็ากัอ�บุ�ต�เห่ต�ทางถนินิ พ.ศ. 2536 – 2554แห่ล งข,อม-ล: 1) ส่.านิ�กังานิต.ารวีจ็แห่ งชาต� 2) ส่.านิ�กังานินิโยีบุายีและยี�ทธศาส่ตร กัระทรวีงส่าธารณส่�ข 3) กัรมกัารขนิส่ งทางบุกั กัระทรวีงคมนิาคม 4) กัรมธ�รกั�จ็พล�งงานิ กัระทรวีงพล�งงานิ 5) ส่.านิ�กังานิคณะกัรมกัารพ�ฒนิากัารเศรษฐ์กั�จ็และส่�งคมแห่ งชาต� และ 6) กัรมกัารปกัครอง กัระทรวีงมห่าดไทยี

• จ#านวันปั9ท%&คำนหน-&งคำนจะสามูารถมู%ช้%วั,ตอย�*ได�• เปั5นต�วัช้%�วั�ดท%&ใช้�ก�นมูากส#าหร�บแสดงระด�บส3ขั้ภาพื้

ขั้องปัระช้ากร• แสดงต�วัเลขั้เปั5นจ#านวัน

LIFETIME MEASURES: LIFE EXPECTANCY (LE)

กัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ TRADITIONAL MEASURES

• จ#านวันปั9ท%&ส�ญเส%ยไปัก*อนวั�ยอ�นคำวัร หร�อการตายก*อนเวัลาอ�นคำวัร (premature mortality)

• ใช้�ส#าหร�บการเปัร%ยบเท%ยบ premature mortality ในกล3*มูปัระช้ากรท%&แตกต*างก�น

• เปั5นองคำ�ปัระกอบหน-&งขั้องด�ช้น%วั�ดภาระโรคำด�านการตาย • เปั5นการวั�ดท%&อย�*บนพื้��นฐานขั้องเวัลาขั้องช้%วั,ตท%&หายไปัจาก

การตายก*อนเวัลาอ�นสมูคำวัร โดยเท%ยบก�บอาย3คำาดเฉล%&ยท%&บ3คำคำลๆหน-&งจะสามูารถมู%ช้%วั,ตอย�*ได�  

• การเส%ยช้%วั,ตท%&อาย3ต*างก�น เปั5นการบ*งบอกถ-งระด�บการส�ญเส%ยท%&ต*างก�น สามูารถวั�ดเปั5นจ#านวันปั9ช้%วั,ต (Life years) ท%&ส�ญเส%ยไปั ณ อาย3ท%&ต*างก�น

LIFETIME MEASURES:YEAR OF POTENTIAL LIFE LOST (YPLL)

กัารวี�ดกัารบุาดเจ็*บุข�+นิพ'+ นิฐ์านิ TRADITIONAL MEASURES

• SMPH • เคำร�&องมู�อการวั�ดทางส3ขั้ภาพื้ ท%&ใช้�ขั้�อมู�ลโดย

รวัมูขั้องส3ขั้ภาวัะท%&ส�ญเส%ยไปัจากการเส%ยช้%วั,ตและการบาดเจ(บขั้องปัระช้ากร

• เปั5นต�วัช้%�วั�ดสถานะส3ขั้ภาพื้ขั้องปัระช้ากรแบบองคำ�รวัมู

การวั�ดโดยใช้�ขั้�อมู�ลโดยรวัมู SUMMARY MEASURES OF POPULATION HEALTH

ด�ช้น%ปั9ส3ขั้ภาวัะท%&ปัร�บด�วัยคำวัามูบกพื้ร*องทางส3ขั้ภาพื้ (DALYs) เปั5นการวั�ดสถานะส3ขั้ภาพื้ขั้องปัระช้ากรแบบองคำ�รวัมู ท%&วั�ดภาวัะการส�ญเส%ยด�านส3ขั้ภาพื้ หร�อช้*องวั*างส3ขั้ภาพื้ (Health Gap)

DALYs = YLLs + YLDs

YLLs = จ#านวันปั9ท%&ส�ญเส%ยไปัจากการตายก*อนวั�ยอ�นคำวัร YLDs = จ#านวันปั9ท%&มู%ช้%วั,ตอย�*ก�บคำวัามูบกพื้ร*องทางส3ขั้ภาพื้

DALYS:DISABILITY-ADJUSTED LIFE YEARS (DALYS)

กัารวี�ด โดยี ใช,ข, อม- ล โดยีรวีม SUMMARY MEASURES OF POPULATION

HEALTH

• จ#านวันปั9ท%&ส�ญเส%ยเน�&องจากภาวัะบกพื้ร*องทางส3ขั้ภาพื้ (YLD) เปั5นการปัระมูาณคำ*าจ#านวันปั9ท%&ส�ญเส%ยไปั จากการเจ(บปั<วัยหร�อคำวัามูพื้,การ

• ขั้�อมู�ลส#าคำ�ญท%&น#ามูาใช้�ในการคำ#านวัณ YLD • อ3บ�ต,การณ�การเก,ดโรคำและคำวัามูผู้,ดปักต, (disability incidence)

• ระยะเวัลาท%&มู%ภาวัะบกพื้ร*องทางส3ขั้ภาพื้น��นๆ (disability duration)

• อาย3ท%&เร,&มูมู%ภาวัะบกพื้ร*องทางส3ขั้ภาพื้ (age at onset)

• การกระจายขั้องระด�บคำวัามูร3นแรงขั้องโรคำ หร�อคำวัามูผู้,ดปักต, (disability by severity class)

YLD: YEARS LIVED WITH A DISABILITY

กัารวี�ด โดยี ใช,ข, อม- ล โดยีรวีม SUMMARY MEASURES OF POPULATION

HEALTH

เคำร�&องมู�อวั�ดการบาดเจ(บโดยใช้�มู�ลคำ*าเง,น

ค าใช,จ็ ายีทางตรง

(Direct Costs)

ค าใช,จ็ ายีทางอ,อม

(Indirect costs)

• ค าควีามส่-ญเส่�ยีในิกัารท.างานิ (lost productivity)

• ค าควีามเส่�ยีห่ายีท�(ยีากัต อกัารประเม�นิ (intangible loss)

• ค�ณภาพช�วี�ต• กัารบุาดเจ็*บุและส่-ญเส่�ยี

• ค าร�กัษาพยีาบุาล• ค ากัารช วียีช�วี�ตฉุ�กัเฉุ�นิ• ค าใช,จ็ ายีในิกัารบุ�งค�บุใช,

กัฎห่มายี• ค าใช,จ็ ายีในิระบุบุยี�ต�ธรรม

ต�วัช้%�วั�ดด�านอ3บ�ต,เหต3ทางถนนส#าหร�บปัระเทศไทย

1 .ขั้�อมู�ลสถ,ต,อ3บ�ต,เหต3ทางถนน (Road Accident Data)• จ#านวันอ3บ�ต,เหต3 • จ#านวันผู้��เส%ยช้%วั,ต • จ#านวันผู้��บาดเจ(บ

2 .ขั้�อมู�ลท%&สามูารถบ*งบอกถ-งคำวัามูร3นแรงขั้องปั1ญหา รวัมูไปัถ-งคำวัามูเส%&ยงในการเก,ดอ3บ�ต,เหต3 การบาดเจ(บ หร�อเส%ยช้%วั,ต โดยแสดงเปั5นอ�ตราส*วันต*างๆ

ต�วัช้%�วั�ดด�านอ3บ�ต,เหต3ทางถนน

Risk = Road Safety Outcome/Amount of Exposure

Road Safety Outcome เช้*น จ#านวันอ3บ�ต,เหต3 จ#านวันผู้��เส%ยช้%วั,ต จ#านวันผู้��บาดเจ(บ ท%& เก,ดขั้-�นในช้*วังเวัลาใดเวัลาหน-&ง พื้��นท%& เฉพื้าะเจาะจง ปัระเภทยานพื้าหนะท%& เก%&ยวัขั้�อง หร�อช้น,ดขั้องอ3บ�ต,เหต3ท%& เก,ดขั้-�น

Amount of Exposure ระด�บการเผู้ช้,ญคำวัามูเส%&ยงต*ออ3บ�ต,เหต3ทางถนน (Accident Risk Exposure) เช้*น จ#านวันปัระช้ากร จ#านวันรถจดทะเบ%ยน ปัร,มูาณการเด,นทาง

การคำ#านวัณคำ*าคำวัามูเส%&ยง

ขั้�อมู�ลทางการจราจร (Traffi c estimates)คำวัามูยาวัถนนปัร,มูาณการเด,นทาง (คำ�น-กมู.)ปัร,มูาณการใช้�น#�ามู�นเช้��อเพื้ล,งปัร,มูาณรถ

ขั้�อมู�ลทางด�านผู้��ใช้�รถใช้�ถนนท%&มู%คำวัามูเส%&ยง (Person at risk estimates)ปัร,มูาณผู้��ใช้�รถใช้�ถนน (คำน-กมู.)จ#านวันปัระช้ากรจ#านวันผู้��ขั้�บขั้%&ช้*วังเวัลาในการเด,นทาง

ระด�บการเผู้ช้,ญคำวัามูเส%&ยงต*ออ3บ�ต,เหต3ทางถนนEXPOSURE MEASURES

ส่ร�ปต�วีช�+วี�ดส่.าห่ร�บุกัารเฝ้:าระวี�งและส่ะท,อนิส่ถานิกัารณป;ญห่า

อ�บุ�ต�เห่ต�ทางถนินิของประเทศไทยี

• จ#านวันอ3บ�ต,เหต3 จ#านวันผู้��เส%ยช้%วั,ต จ#านวันผู้��บาดเจ(บ• อ�ตราการเส%ยช้%วั,ตหร�อบาดเจ(บสาห�ส ต*อจ#านวัน

ปัระช้ากร• อ�ตราการเก,ดอ3บ�ต,เหต3ขั้องรถแต*ละปัระเภทต*อ

จ#านวันรถจดทะเบ%ยนสะสมู• อ�ตราการเส%ยช้%วั,ตหร�อบาดเจ(บสาห�ส ต*อจ#านวันรถ

จดทะเบ%ยนสะสมู• อ�ตราการเก,ดอ3บ�ต,เหต3 เส%ยช้%วั,ต หร�อบาดเจ(บสาห�ส

ต*อปัร,มูาณการเด,นทางบนทางหลวัง

• อ�ตราการเก,ดอ3บ�ต,เหต3 เส%ยช้%วั,ต หร�อบาดเจ(บสาห�ส ต*อคำวัามูยาวัขั้องถนนทางหลวัง

ต�วัช้%�วั�ดสถานการณ�ในภาพื้รวัมู

• อ�ตราการการเส%ยช้%วั,ต หร�อบาดเจ(บสาห�ส ต*อ ผู้ล,ตภ�ณฑ์�มูวัลรวัมูในปัระเทศ

• อ�ตราการเส%ยช้%วั,ต ต*อ การใช้�น#�ามู�นเช้��อเพื้ล,งในภาคำการจราจรและขั้นส*ง• ด�ช้น%คำวัามูร3นแรง (Severity Index) หร�อ จ#านวันผู้�� เส%ยช้%วั,ต ต*อ

จ#านวันอ3บ�ต, เหต3 100 คำร��ง• ด�ช้น%การเส%ยช้%วั,ต (Fatality Index) หร�อ จ#านวันผู้�� เส%ยช้%วั,ต ต*อ

จ#านวันรวัมูผู้�� เส%ยช้%วั,ตและผู้��บาดเจ(บ• อ�ตราการบาดเจ(บสาห�สขั้องผู้�� ใช้�รถจ�กรยานยนต= ต*อ จ#านวันรถ

จ�กรยานยนต�จดทะเบ%ยนสะสมู• อ�ตราการบาดเจ(บสาห�สขั้องคำนเด,นเท�าและขั้%&จ�กรยาน ต*อ จ#านวัน

ปัระช้ากร

ต�วัช้%�วั�ดสถานการณ�ในภาพื้รวัมู (ต*อ)

• ปัระเภทรถท%&เก,ดอ3บ�ต,เหต3 และอ�ตราการเก,ดอ3บ�ต,เหต3 ต*อจ#านวันรถจดทะเบ%ยน 10,000 คำ�น แบ*งตามูปัระเภทรถ

• อ�ตราการเส%ยช้%วั,ต หร�อการบาดเจ(บ ต*อปัระช้ากร 100,000 คำน แบ*งตามูเพื้ศ

• อ�ตราการเส%ยช้%วั,ต หร�อการบาดเจ(บ ต*อปัระช้ากร 100,000 คำน แบ*งตามูช้*วังอาย3

• อ�ตราการเส%ยช้%วั,ต หร�อการบาดเจ(บ ต*อปัระช้ากร 100,000 คำน หร�อ ต*อจ#านวันรถจดทะเบ%ยน 10,000 คำ�น แบ*งตามูปัระเภทผู้��ใช้�รถใช้�ถนน

• ส�ดส*วันคำด%อ3บ�ต,เหต3จราจรท%&มู%สาเหต3จากการใช้�คำวัามูเร(วั

• ส�ดส*วันคำด%อ3บ�ต,เหต3จราจรท%&มู%สาเหต3จากการเมูาแล�วัขั้�บ

ต�วัช้%�วั�ดกล3*มูเส%&ยงและปั1จจ�ยเส%&ยง

http://trso.thairoads.org

ขอบุค�ณคร�บุ