z% . . »* A ''
-^ • : ;«>.
.• -r •
j.'"|. •. ,
n.^..'
)
i:-
! '• :»-
•• * •- - T»
.• .-.V'
•T': ^. .-
.-.^c/.-.- -,*«- ..-.... ^. -,-;-- -••^--..- .#-.>...'^ '--"^,'-
r-:.f..-/*';:i'...
*;..t
-'- V -•- - '
•^*.>
" kh
'r::v" ^* .-d.
•^'
•-^,• %:.'^-- -
••£.. •> k^ ^- •.Ay i
.'t j:? r.'«^-..
'-i
,.
y« .
* :
,-v.l-^' i
''
r-sf.. .'^
.* ; ...
^^
4-'' ^
"^::.;<^>v ^ .'•
«i^/ *
-- <•;
m**
^r.^f
tl»»'*
i,^;:.^ n,if\t- .•1i
/y^r*'-
"^.•'"^^^ - -''..^'^%.m'i «-^^•'-^^*^
-
' '*'
-' f l^v"
.%
Ul:1*-/f3^^-r.fta^ei::'
. *
rtfi '-
,' .-^ »**;?«• :?-»v >»•.>m
'
^'
- \
«?
< #
-< :^^> ; -4. -^^'
•. r*, t>
^^.
.-«*. •^..r49LA'^J%-»i,*>>. l*-->'--- -J.^ •*--;*»
i^i: ?i.
..^A-: .:, --..'iiifej^i^'';.
I l/ A . :::.;-> >4fc 4''-. UNIVERSlTy OF (ILINOIS . ^ .'
^: -^ '^i. ' 1"**
8 - ''
PROBLESLiTISP^ARISTOTEUS
DISAERfA^O
QUAM
ad «cmmos in puilosophia honores inter
pi^bliga solennia egclesiii: ante treceivtosannos in dania reformatye rite obtinendos
'
sCripsit J?
-.'^:\ .^'. :-^ rr .•' ^
DIE^^ OCT. BORA LOGOQUE SOLITO
tUBLICE DEFEIWERiB STCDEBn'
HAG. ABT.
RESPONOENTE ORNATISSIMO
FHILOK. STVD.
H A F ]ir IJS.TVPI8 BXCODEAANT BIANCO f,UNO f iOBirBtDSR*
f- .
'
-T • »
'•
* .
-
- -
:^>-
. -A r .... "^
/faftc dissertationem ordo philosophorum in aea-
denua Hauniensi di^nam cfBnset, qute ad mmm9S in
philosophia honores auctori ptirandos puhUcee disputa-
tioni subjiciatur. :f•
',T''"' *
Baun. die XI Sept. MDCCCXXXFI.JT, W* Mornemann»
h. a. Dec. facult. philosophicae.
> ^
.
•
V j'
~ :x
f* t
*' \
.r>
:^«il^ffjiw^-j .,-jf'il..,l>i^|-:;4f; .iWf*fc:i*-5i<f.:! - ...^y v,*'::>
*^^^'
Cohspecius operis.• /
Prsfatiuncula. ^
•*•
' ',
§ 1. Explicatur toc. nQofihj/ta. Describitur niiiTerse proble-
" matum Aristotelicorum forma et ratio.
§2. Affemntur loci ipsius AristoteUs, ubi problemata com-
memorantur.
§ 3. Loci script<Hrum Latinorum.
§ 4.' Loci scpiptorum Gnecorum.
§ 5. Testimonia ex antiquis librorum Aristotelicorum indicibus i^
desumpta. Num plures fuerint problematum collectiones.
§ 6. Testimonia ex ipsorum problematum natura et dicendi
genere desumpta.
§ 7. De textu, qui dicitur, horum problematum.
§ 8. Queritur, unde prta sit baec disputandi forma et ratio.
.«
''
'
<t-
' ^':.0«ctlo xn problem»tam Artototells coBimei*'^vi>
«"^" t»rUB iUa«tr»t».
* -
^.i ProIegomeHa. - *-^
^u
$ 1. a^ argumento sectionis XIX*».
2. Qttttritnr, quanta harmonicae arlis scientia instmctns fue-
rit Arisfoteles. > "
§ 3. Ezplicantur qusedam ad harmonicam TCterum pertinentia.
§ 4. De tezttt et interpretandi praesidiis.'^ ,
Commentarii.
j^
"#'•*'•
r'
•;. '^--
.JU&.
l-' -^t^'
'
'-
.... «^ •„
'
-? , * .\j^'-i'--*"
•^#>iL • •
* * - ' ' ' # •
^j^:4
9Q|^ I<^oribu8 erroribas igno8c^ri|iion diAttaJturaaife'
Qdo4«coinmentar«s explicare Qonatos sum sectio-' ,
nem ^IX***™, qux s^ctio omninm facile obscuds-
sima est, id non solnm ipsius arjrumenti cansa feci,
sed etiam qnod universam problematttm, naturam
et.textns, qui dicitur, conditionem hoc exemplo op^
time illustrari posse putabam. Yak! ^ .. ;.#•V.
'4
/-
ik.
'
'
•••£ ..("u •;?•;• r»itr,
., -f.,./-vi(;. :^r'^-,:r*, .,:;;>
. *
, r *. "•
t
rohteiAa ^) uniTcrse dicltor qnaestio ad dlspntandnni
proposifa. Accnrathis autem problema diaiecticum ab
Arlstotelc liis Terbls diefinltur: Tcpo^XifjjjLa 8 sort 8taX6XTt.xov
Bsopirjfi.axo auvteivov
t) Tcpo? aipsfftv xat ^uyTQV t) Tcpo^
otXi^OsuKv xat yvcjfftv •»]'btuto ^ dc; CTuvepyov Tcpoc xt srspov
tov tbtoutov, Ttspt Ou7] ouSstspoj 8o^a^oufftv t) s^vavTfoij
"oC TcoXXot totc ffb(pot^ T,bt ffb^ot toti; icoXXotc *?] sxaxspot
auToi fauTotij Top. Ij H (edi Bek.). Priorls generls
hoc (m ^xempkiih: litrum Voluptas sit boniim necne^
posterloris boc: sltnfe mtandns aeternus annon. Mani-
festnm estijjitut*, ejusmodi esse oportcrc problemata, dc
qiiibns dubitatlo aliqua moveri jure possll; ou8st; yap av
vouv Ixov TcpbPaXbt Tb icafft (pavspov '^ toij TcXsfffTotj Tcm.
1, 10. rVeqUe eniih omnla quaerenda videntur Aristotell,
scd ea sola, quae diibitationem afferrc 'possint ei, qui
1) Diogencs Laertius in recensione librorum Aristotelis nomi-
uat librum ni^l it^o^Xrjftaimv. Iluno tamen non peouliaremlibrum fuisse probabile est, scd aut ad initium lib. 2^1 Yo-
picorum referendutn (Vide Buhic de libris Aristotelis deper-dililt Sit commentt. Soc. Gott. Vol. XV) aut ad lib. I Topp.
(vide Titze de Aristotelis operukn Serie ct distinctione Lips.
et Prag. I(i26). Eundem librutta inAnonymi vita Aristotelis,
quam in a&imadvv. ad Diog. Lae^t. primus edidit Slenagius,
desiguari voc. nfo^lij/taTwv ct excidisse n»^l putat Buble»
1
'*
doctrina et demonstratione, non a«i poena aut sensaum
perceptione ^) eg^eat. Top. i, II. Snnt autem proble'
mata aut ethica, ut sitne parentibus potius an lcgibus,
si inter se discrepent, parendum, aut logica, ut eaderane
scientia contraria contineantur nccne, aut pbysica, ut
sitne aeternns mundus annon Top. I, 14. Quo accura-
tius autem percipiatur problematis vis ct natura, breviter
explicanda vidcntur ea vocabula, quae ad problematis
signlficationem cognatione quadam propins accedunt.
Sunt autem O^ic, TrpoTaatc (SiaXsxTixifj), a7co{3t'a *)* /;«».v
Thesis est utcoXyjvjjiij -TCapaSo^oc xov Yvwpcjjiwv Ttvcc
xaTa (p(.Xoff09iav,ut illud Heracliti: omnia moveri. Top.
1, II. Itaque qnaevis thesis ad problemata revocari
pptest; continet enim sententiam a vnJgari opinione
abborrentem, non vero quodvis problema ad tbcses,
quoniam problemata sunt, de quibus nulla sit in utramvis
partcm opinio.
Protasis est Xoyoij xaTa^a-ctxcc •») a7i:o9aTtH|C Tivoj
xaTa Tivo^. Distinguenda est autem apodictica pro-
tasis a dialectica. Apodictica est X'^^'^^ OaTepou [xcpiou
T^C avTt^aasoi;, dialectica 7cuv0avo(j.6vo pisv ^pwTirjffti; t^iJ
avTi^affsoc, ffuXXoYi^c[ji,svo 8sX-Jjvptc
Toij 9aivcjj.lvou xat
iv5o^ou AnaJyt. pr. I, I. Qnae quum ita sint, protasis
simplex a problemate ipsa forma differt; nam si quae-
ritur: sitne ^^animal bipes" definitio hominis, boc inter-
rogandi g^enus ad protases referendnm est; sin ad
1) Sensuum ope non pervcniri ad scientiam, sed fieri tamen
interdum^ ut alia propter sensuum imbecillitatem ad proble-
mata referantur, alia, quia in sensus incurrant, non quaeran^
tur, docet Aristoteles Analyt. post. 1, 31 et 2, 2.
2) In recensionibus librorum Aristotelicorum varia enumeran»
tur aporemata , theses , protases. ;- i . i-
htine «}ttae^ioiiem adjfieias voe. *<neene", problematis
fo»ma iextstit. Top. 1, 4. Hae enim voce addita signi'^
ficatnr noB simpliciter lnterrogarj, sed postulari, nt rei
ipsa atal; itfeerta opinionnm varietate agitata ant a nentra
parte tentata ilkistrCtur. Intcr dialecticam antem pro-
Ijisin et diaiecticum problema quid intersit, Cx Top. 1, 10
coHigimus, nbi protasis dialectica dicitur qnaestio pro-
fa^bitfs (lvS6^oc) ant omnibns ant plerisque ,a communi
opinione non abhorrens. Problematis nomine antem vo-
cari constat dnbiam mag^is ct impeditam qusestionem, a
doctis aut nondttm tractatam aUt ancipiti disptttatione
jactatam.
Restat ^poriVi, quo vocabulo saepissime utitnr AristO"
telcs ad designandam «niversam aliquam dubitationem
disserendi ralione accuratitts tractandam (aTt&psttat hi,
lott Ss Ttf dTtopia, OLTZopriastz yoip ci)> ttc, axop^&v'
l^si). Ita*
que quum liac Yoce minus definita ct circumscripta con-
tineaturqnodammodo problema, apnd Athenaeum I, p. 19
Matreas qnidem Alexandrinns aTtopfac composnisse dici'-
tw ad similitudincm Aristotelicarum, ac postea qnidcm
haec vocabnla in librorttm titulis sine ullo discrimrne
nsttrpata, intcrdum, ttt in libris Cassii latrosophistse,
conjondta videmtt^
Quae quum ita essent, problematum nomen aptumvidcri potttit Aristoteli ad cjosmodi qttaestionttm collec-
tioncm dCsig^nandam , quae vel in vitae ttsn vel in scien->
tiarum studiis oblatae varia disputatione pcrvestig^apdae
visas essent, sed eaedem mintts idoneae, quae perpetua
artis tractatione includcrcntur, quod vel ipsae per sc
nimis dnbiae et obscurse essent vel cum ejtts artis ratlone,
in qiia...tum raaxime vcrsaretur, non apte conJDngi pos-
sent. HasG disserendi ratio ct forma iab Aristotele pro-
fecta ct tradita a miiltis deincepsnsn reeepta csse vide-
tur. Ita jam TheopLrastus problcmatnm collcctionem
composuisse traditur (Oiog^. Laert. V, 47. 48); alia a
Alatrca scripta commemoravimus ^); alia PJiitarcho, alia
Alcxandro Aphrodisiensi t(5 ^^iqY'"]'^» alia aliis tri-
biiuntur^); e\ eodem g^encre snnt grammaticorum Trpo-
^Xr^ara v.aTCopi^^JLaTa xat Xuastc^)? varias dcniqne
exstitisse scriptas problematum collectiones vel ex Apir-
leji verbis*) (Apol. p. 41 [Bip. p. 477 Oud.) colli-
g-itur vel ex Gellii praefat. noctt. Att., nbi zpo^X^iQ^JiaTa
enumerat inter nsitatoS eorum librornm titnlos,'
quibus
variae ct undique congcstae doctrinae monuinenta con-
tinerentur ^). Verum nt jam ab universa problcmatnm
commemoratione ad Aristotelem orationem refcram, col-
lectio problematnm Aristotelicornm , qnse quidem hodie
exstant, mtkgpnum numcrum variarum quaestionum 38 scc-
1) Qualia fucrint hujus problcmata ridicula ad similitudinem
Aristotelicorum facta, colli{<;as cx exeraplis ab Athena;o I, 19
allatis. Videntur autem in unius fere verbi ambiguitate po-sita fuisse.
2) In Fabr. bibl. Graec. Vol. 3 pag;. 254 (Ilarl.) TheopkylactusSimocatta in secundo libro dnoQiwv q^vamwv varios pi;obIe- .
matum scriptores nominasse traditur. Sed res non ita se
habet. Nominat tantummodo cos scriptores, ex quorum libris
aporias suas concinnaverit
3) Vide commentationem , quani in Jahnii ^a^thii6)tt 1830
p. 102— 1 19 scripsit Lehrs. /
4) Vide tamen quse de Apuleji loco disputavimus ad § 3.
A) ^uum frequenti usu cclebrata esSet hsec disputandi forma,
non mirum est, ipsorum problematum rationem accuratius
quaesitam es^e: id quod ab Alcxandro Aphrodisiensi factum
videmus, qui in praifatione problematum vim et naturaqi
, definit eaque vetat ejusmodi esse , ut aut a quovis statim
explicari aut nullo modo solvi expedirique possint.
tionibus*) complectitnr, qnarnni pleraeqnc in remm na-
tnris iilnstrandis et in singpnlis rehns ad universam aliqnam
ct commnnem natnrae legem revocandis vcrsanfnr, rcilqnae
vel mathematicam vel faarmonicam vel ethicam doctrinani
com]>Iectnntnr^). Et qnum ipso Aristotele anctore (Analyt.
post. 2, I) quattnor slnt, quae In quaestionem venirc pos-
sintt Tc OTi, To StoTi, si lcTTtv, Tt lorTiv,non mirandum
est, secundam saepissime agitari qnaestionem, ita ut long^e
maxima problcmatum pars Incipiat a: Sia Ti, pauca aliter,
ut I, 30—33. IVam quls ncscit saepe fieri, praeclpnc in
ils lltteris, quae in naturae obscurltate investiganda positae
1) Sertionum tituli hi sunt: t) oaa laxQiMa 2) oaa •ntQl tSQaka
(iSgojTojv cod. Marcian. Q. ap. Bekkerum et vef. Sylb.) 3) oaa
nsgl oivonoaiav ttal fjUdrjV (Genitiv. habent cod. Laurent. C»
et Sylb.) 4) oaa nsgl dtpgoSiata 5) iiaa dno xottov (sed Mar-
cian. iV» ct ref. Sylb. habent nsgi) 6) oaa ix t» Ttcus «iiodat
xal iax^/iariadat avft^aivit 7) oaa ix avfinadsias 8) oaa ix
giyus xai tpgixTjS 9) oaa nsgl vnwTtta xal sXde xai fMuXomas
10) iirtTOfi^ (fvatxojv (Marc. x. et vet. Sylb. oaa iv i. y.)
\V) oaa itsgl tpujv^s ((po)Vj)vT) 12) oaa irsgl Ta tvwdtj 13) oaa
ntgi Tfic SvawSt] 14) 6. n. xgdasis (Sylb. xgdatws) 15) oaa ftadti-
ftaTtXTjs fiSTixst deojgias 16)ooo nsgl rd aypvxa 17) o. n. sfixfjvxa
18) b. n- (ftXoXoyiav IJ)) o^. n. dgftoviav 20) t> n. ddftvss xal
XaxaVwStj 21) o. n. aXtptra xal fia^av xai rd ofiota^ 22) o. n.
onojgav 23) b. n. ro dXftvgoV vSwg xal ddXarTav 24) o. n. rd'
OsQftd vSara 25) o" n. t6v diga 26) o. n. tovs dvifipvs 27) o. n.
tpo^ov xaV dvSgsiav 28) o. n. aojtpgoavvrjv xal dxoXaaiav xah
iyxgaTSiav xal dxgaaiav 29) o. n. StxatoavvTjV xal aStxiav 30)o. n. tpgovtjatv xai vav xal- ao^iav 31) o. tt. otpdttXfiis^ 32) o. n.
wra 33) b. n. fivxvijga 34) o. n. tq c;o/Mt xai td iv avTw- 3S)
o. JT. Ttt i?»ro Ttjv dqitj^t/ Z&) 0. n- ngoawnov 37) o. ^. oJlo« to aw/tMt'
38) o. Jr. xgoavi. ,
•
2) 'IVonnulla , quse, si tituhim re^icias-, etfaiei argumcBti esse
Tidentur^ ut quae de timore et fortitudjne sunt, re vera ad
pbysica problemata referenda sunt. Logici generis nulla
fere exstant probll., ut minus accurate, et crassa Minerva,
ttt ajuiit, omnia prohll. physica ^uodammodo dici potuerint.
sunt, ut rem aUqadin expcrientia cog^nitam babeamiis,
causam autem non seientia comprebendamug, sed opi-
nione quadam vel conjeetiira asscquamur, atque id vel
inprimis Aristofelis setate usu venire poterat, qna reeon-
ditae mag^is et abstrusae naturae vel Je^es vel vires, quae
bodie in scientiarum'luce versantur^ nondum crutae et
explicatae erant. Praeterca baud raro factum esse vid^or,
ut qnum in rebus pbysicis docte describcndis se coUa-
casset pbilosophus, rationis pcrvestigatioi^m ex alio
scientiae genere repetendam esse intellijgfcret (Sta^spet ro
hiou TOTJ oTt T<5 6i aXkr^^ eTCtffnqfi.if)^ exaTepov Oeopetv
Analyt. post. 1, 13) eamque in problemata conjiceret.'
Itaqne saepissime qnaeritur, cur aliquid fiat, rarius (nt
12, 3^ 19, 7) primiini dubitatiir, niim fiat, deinde, si
fiat, cur fiat. Pfon vero in scientiae certitudine, sed in
opinionis varietate versari problemata, illnd indicio est,
quod aut per particulam r^ respondetur^ aut, ubi duplex
explicatio tentatur, per: xccTspov—
'«].Ex iis, quae de-
monstratione comprobata sunt, obiter nonnnnquam aliud
quoddam tbeorema colligitur, quod Graece TCopicT^a v.
ep[JLa(.ov,Latine corrolarium diciint/). Simplicissimae
formae exemplum illud esto: hioi xt tov (ptXoaotpov tou
^TjtopocorovTat Sia^^pstv ; t^
oTt o[jlsv cptXoffo^o^ TCspi auTa
TOt eibri Twv TcpayfJiaTov StaTpt^st, p Ss.TcspiTa (jl6tsx,ov-
Ta, otov[Jiev
t^ ^ffTtv aStxta, o Se «c aStxo? o -Sstva,
xat [JLSVxi
y^ Tupavv^f, o hk otov Tt o Tupawo^; -30, 9.
Triplex explicatio fentatnr 30, 8ia Tt av&poTCW xstOTsov
{jLaXXov TQaXXo C<^w; TcoTspov «(jTCsp IIXaTwv NsoxXel ajcs-
xptvaTi^, oTt aptO[JLstv [jlovovsTctOTaTat twv aXXipv C"wv;
riOTt Osoui; vo[JLf^ac[ [jlqvov] tj
oTt [jLt^jLifjTtxwtaTovj [JiavOavstv
1) Vide prxf. Sylburgi. »
YOf ^uvaxaci 5ia touto. Gorrelariuiii additnr 31, 1: hiaL
vi Tpc'*|»avte^ tov o^OaXfJLov TCauojJieOa tov Tcrapixwv; t^
OTt avarevoiQ rauT») y^vsTai to uypw ; Saxpust- yap 6 oipOaX-
(loc [JLSTa .TT(]V xpO]>v^. hk 7CTap(i.oc Staizkrfioi^ uypoii. tj
OTt To sXarcov Ospixov ^OsipsTat utco tou tcXscovoc; o 5s 09-
6aX{jLoc Tpt^Ostc TcXsfo Xajji^avst OspixonrjTa rJj? s'v t^ ptv^.
8ta ToijTO 8s xav Ttc aunijv t»)v ptva Tpt^liir),icausTat
TCTapjxoj.
Atque Laec qnidem ad nniversam problematum for-
mam breviter adnmbrandam snfficiant. Bestant quaedam,
qnae problemata dici ipsa suo jure possint, siquidem boc
nomine ejnsmodi vocantur qnaestiones, de qnibns aut
nulia sit in utramque partera opinio aut diversae et mnl-
tnm inter se dispares doctoram sententiae. Quaeritnr
igpitur, sitne hsec problematum coilectio ab ipso Aristotele
conscripta, qno consilio confecta sit, unde orta ea formae
ratio, qnae hodle exstat. Ib qua disqnisifione Jllud pri-
mum faciendum videtnr, ut eos locos etploreknus, qui-
bus haec problemata vel ab ipso Aristotele vel ab aiiis
scriptoribus Graecis et Latinis affernntur^ qiii loci magnaex parte jam in Patricii discussionibus Peripateticis,
Sylburg^i praefatione, Fabricii bibiioth. Graeca i>reviter
ennmerati, a nobis antem cum numero ancti tum dili-
gentins excussi rei propositae nonnlhii incis affnndent
Scripta esse ab Aristotele probiemata quaedam, ipsius
Aristotelis tcstimonio novimus^). Quae autem ab- ipso
1) Enumerationem eorum locorum, ubi libri Aristoteliei ab
ipso Aristotele nominantur, quanquam non satis plenam,inveuias Apu4 Ritterum @(f(j^id^te Ux 9^ttofof>^ie 3 Z^dl pag.
83~—37. -t i:; vii .
9
Aristotele ex illis problematis aiferuntnr, eornm veati-
g^ium in iis, qnae cxstant, rcpcriri ulluui neg-arnnt viri
docti, quos naper commcmoravi, eoqne argiimento nsus
Patricins, doctissimns Peripateticornm advcrsarins, Iiaeo.
problemata a numero librorum Aristotelicornm segfre-
ganda arbitratnr. Jajp vero locos ipsos paullo dilig;en-v
tius inspiciamus.
De part. animal. S, £S ait in problematis a se
expositum: Sioxt. Twv xoXuxotXfwv ^v to ^x^"^9 7^v£Tai r\
TCU&Tia. Hac de ro in problcmatis, qns^ bodie exstant,
Rihil legitur.
De generat. animal. 2, 8 reprehendit Empedoc«
fem, qni de stanno aeris admixtione dnrato male dispu-
tasset, idque a sc in problematis explicatnm ait. INe hoo
quidem in bis problematis reperitur. Qnod vero SyU
burgpns etiani de mularnm sterilitate excidisse qnsedara
putat, ^) in eo falli videtur; nam si hunc locum dili->
gentius inspexeris, non illud a se in problematis trao-
tatum dicere Aristotelem invenies; idemqne Sylbnrgu&
qnod problemata qnaedam ex bac collcctione cxcidisse
ita demonstrari posse putat, ut quae Analyt. post. S^
14—15 ennmerentur, eornm mentionem hic fieri negpct,
mirum quantum a rccta ratione aberrat, qnum proble-
mata ista tantnmmodo exempli cansa affcrantur.
De generat. anim. 4, 4: commemoratis cansis, cur
in aliis aniraalibns alins sit nnmerus eoram, qnae proi
ereentur, rationem explicat, cnr in hominibns non so-
Inm varius sit procreatornm niimcrns, sed eadem de
causa varia etiam g;raviditatis tempora; nam et septime-
strcs partus edi et decemmestres et qni his finibus con-
}) lu prublematis Alexaudri (|U8e4aDi leguntur de mularuni
stcrJIitate pag. ,295 ed. ^ylbv
Uneantar, etiani oeii«iestres partas viTere, sed tamcn
minus esse vivaees. Addit deinde : to 5aruov ix tuv Xex-
^svTov aiiv^Sotl Tt<; av, eUptiTai 8s Tcspt auTov ^v toii; jcpo-
^Xi]{j.aat,In problematum autcm sectione lOma plari-
bas locis ejusmodi res in quaestionem veniunt, ut 9,
car aliis animalibas alia constituta sint graviditatis tem-
pora, 144:ar alia pl^res, alia paueiorcs edant partas,
41 bominem solnm varia babcre graviditatis tempora.
Apud Alexandram pag. 313 (Sylb.) quaeritur, car octime-
stres partns sint minus vivaces, sed etsi fninime negamusfieri potuisse, nt illorum problematnm scriptor ipsam
qaaestionera ex Aristotelico fonte hauserit, unde mnltas
quaestioncs hansisse videtur, tamen illnd manifestam
est, respondendi rationem ab Aristotelc nnllo modo
sumptam esse. Verum, nt ad rem propositam redeam,
accttratius perspecto Aristotclis loco, manifestnnr mibi
videtur, scriptorem non explicatam a se in problcmatis
eausam dixisse, cnr octimestres partns minns essent viva-
ces, sed tantummodo de iis ipsis rebns, quas tam
maxime tractaret, dispntatnm. Quae quum ita sint, ab
Aristotele seripta esse baec problemata locns, quem al-
talimas, non redargnit^ sed potins confirmat.
' De generat. anim. -4, 7 doeet, in mnlieribus
ventrem ferentibns existere molam((jluXiqv) afqne addit,
rspi {j,ev ouv^T^f TouxaOou? amac,sl'pYiTat, h Tot^; Tcpo-
^X7];j.aaiv, In sectione problematnm lOma, quae inscri-
bKuriiw,TO(jLiq ^yaixwv, probl. 61, de cansa twv TspaTov
dispntatur, de mola nihiJ traditur.
. Meteorolof. 2, 6: Trspt 8s Oiasoc auTwv (tmv
ave(Ji.(i>v)xal rtvsic ^vavrtoi Ttaiv xai Tcoiou^ aH-a tcvsIv
6v8lxsTat xai tcocou^ ou, sti 8s tivsc xat icoaot Tuyx*-
vQuaw ovTsc xal Tcpcc TOUTOic TCspi Tov aXXov icaOtjiJiaTov
10
oaa(jLiT] au(j.^^Y]xsv ^v tot^ 7cpo^Xiq(].aaiv e^p^^aOaiTO^C xaToc
fji^pO(;,vuv X^Y^^C-^'^* Qnibus verbis raaBifestnni 'est re-
spici secf. 26tam, quse inscribitnr oaa zepi rou^ avsfjLOu;.
Z>e «omno eap. 2 (pag^. 4^56 Bck.) hivzi hk Ta fiiv
ivuTcvia (jivt|[jioveuouatv ^Y^P^svrsf , Tac 5'^YP''1T®?i^°''? '^P*"
^etc ou {i.vY)(j,ov6uouaiv, ^v toI? TCpo^Xi)|j.aTtxolc etpTjTai.
Quum PJntarchns qnoquc dc somniis afferat ex probJe-
matis qnaedam, qnae hodie non exstant, de hoc argii-
mento plura olim in problematis fnisse videri possunt,
ex qnibus sect. 30, 14 leg^itur problema, cnjns initinm
tn textn Graeco decst. Sed e& aJia parte oritur dubita-
tio quaedaib; nam primum offendit ilJud: tt Tot^ icpo-
§Xir][j.aTtxoti;, qnum omnibus aliis Jocis scribat: £v Tot^
xpo^Xi][j.aat; deinde ab Ising^rinii edit. abest voc. elpYjTat
(vide de somno et ^igil* ed. G. A. Beclter Lips. 1823*
8), qnod sane addi faciJJime potuit. Quod si vernm
est, interpretandum : dnbinm v. dubitationibns obnoxinm
est, ita nt totns Jocus ab homm probJematum eommiv
moratione alienus sit.
Gravissimus est autem aJiua Jocus, qnem pnetermi-
«it Sylbnrgus, de vita et morte cap. S, ubi cansam a
se in problematis explicatam ait, cur contraria sit ratio
ig^is cincre tecti et obruti vcJ suffocati, ita ut hic ex-
«tingvatur, ilJe conservetnr. IVe hoc qnidem in Aristo-
telicis hodie reperitnr, sed^ quod ad totam hanc dispn-
tationcm mag^no opere pertinet, res a Theophrasto in
lihello de Jg^ne (Theopbrasti opp. ed. Schneider Tom.
lY pagf. 594) aecurate explicata legitnr.: Jani< si eni
mirum videatur, quae Aristoteles se dixisse professus
sit, ea apud Theophrastum reperiri, huic siiie nlla du-
bitatione rcspondemus , Theophrastnm , qnse de. igfne
«cripserit, ab his ipsis probiematis Aristoteiicis mntua-
t^
tam esse. I^hi c6rtiim est ex hae^ ipda colieetioDc
perisae de i^neqnaedakn; sect enim 30, I ait, quaedam
a sc «ecuratitt^ traetata £v Tot^ T^pi xupo^j 'et ad finem
sect Sl5 Camoliana ed. haec liabet verba : svTauOa 9^71
Ttvec tov aoa^xoivov '^Xstroiv 'ApioroTeXoyf oaa icepl xo
TcOp xai ocFa icspt to 9«^ xai Taum 8uo xdXXforra sZvat
Tov irpo^XYjiiaTWV. Itaqne j»re nosteo CDlli^imus, Theo-
pfapastnm ex his problematis hausisse: id quod non
^olnm 1» tibello de jgrne factum vidcmas, sed etiam
in iibellis de labere, de sudore, de ventis^ quos si
tem bis problematis cpntnleris, n:ninifestum crit, istos
libellos st non totos, attamen mag^na ex parte ex ho-
rnm problematum eoliectione natos esse. Sed ad kanc
irem postea redeundnm erit nobis. Quae cnm ita sint,
magno opere eorum opinionem iniirmassc nobis vide-
mttr, ^ui vei nibii eornm, qu^ Aristoteles in proble-
«Mitis se tractasse dicit^ eXstare putant vel etiam hac
opiaiQoe. dncti de proi>lraiatum seriptore dubitant.
-§ 3*
•; Apud varios seriptores vei Graseos vel Latinos tam
«Mika ex problemaCis Aristotelis passim allata inveni-
«aHS; Bt ea doctornm raanibns mnltum et dilig^enter
versata fuisse facile inteilig^amus, eamque Jeetionem iiJa
Inprimis aetate freqncntatam fnisse apparet, qua, sene-
«ccntibos et prope jam cffoctis litteris, scriptores qtmm
ipsi reeentes vires expromere et novas seientiae formas
|»roereare. non possent, in veternm monnmentis cong^e-
reQdi8,i4ract«Bdis, pn^serutandis versarentur et, nt GeJiii
veriM^ utar^ T«riaui' et miscellam et confusaneam quaiv
4«IA doctrinam \ eoAqnirereht Itaqne non mirnm est,
Iios scriptores ex probkmabum Aristoteiicorsm velut
§9
nberrirao fonte mnlta bausisse. Hos locos si breviter
exposiierimns, aliquid eerte profecerimus cum ad cae-
tera, qnse nobis proposuimns, tum ad intelligendum,
qnas formse mntationes bsec problematnm collectio tem-
porum decursn subierit. Ac primum quidem Latinos
scriptores videamus. -
Cicero de divin. i, 57 baec scribit: '^Aristoteles
quidem eos etiam, qui valetudinis vitio fnrerent et me-
lancholici dicerentur, censebat habere ia animis aliqnid
prsesag^icns atqiie divinnm", et Tusc. disp. 1, 55: ^'Aristo-
teles quidem ait,- omnes ingeniosos melanclioli<ios esse".
Qnibns verbis etsi non nominantur problemata, respici
tamen videtnr section. 50 probl. I, in qno qnaeritur:
8ia xC TcavTsc» oaoi izepvzTol ysyovajiv avSpe^ t]xara
^tXoffo^tav T] TCoXiTtxifjv ri TcotTfjotv r\ xifyoLQ (pafvovrat
(jisXaYxoXtxot ovtcc; >«at oC [xsv outo(J^ oaTS XajjiPaveaOat
Totc aTTO {JLeXatv"»]^ tP^^ aj5^offn]jjLaai, olov XsysTat twv
Te iqpoixwv Tot Tcspt Tov 'HpaxXsa. Bodem referenda
videntur verba Favorini apud Gellium (^noctt. Att.
i8f 7J: ''scitote tamen, ihtemperiem istam> qnae jjieXaY-
XoXia dicitnr, non parvis ncc abjectis ingeniis acci-
dere, aXXa efvai ffx,s5ov ti to xaOo^;- toOto jqpoMlxov''. Vide
Stahr Aristoteles bep brn SJoniern . pag-. 52/ ejusdemqne
Aristotelia p. 158 not.. 3.
IVum Seneca ha;c problemata legerit, baitd ego pro
certo confirmaverim. INam qui a Stahrio afTenintur
loei, Quaest. nat. V, 1, de^ tranqnillitate- animi eapi Wextr. (probl. 30, 1), de ira i, 7 (probl. 13), ejusmodi
snnt, nt ad problemata Aristotelis revocari aisl admo-^
ninm Incerta conjectura non possint; In Ubro d«- Iitir
saltein nec Seneca Aristotelem respexisse nec o«iuiiutt>
Llpsins hoc slgnificasse videtun.
.. ««
IS
.i^ Apnd Aptdejum in Apelogia haec leg^ntur (pag. 477
Oudencl.): |~^'Bene, quod apnd te maxime cansa agitnr,
qni pro tua eruditione leg^isti profecto Aristetelis xepi
J«uv yevlo-ewc, icspi dvaTOjx-^c, wepi ^owv fcjToptac multi-
jnga volumina, praeterca probJemata innumera ejnsdem,
tum ex eadem secta caeterorum, in qnibns id genus
Taria tractantur." Ilinc manifestnm est, magnam fnisse
Apuleji tcmpore problematum collectioncm; varias an«
tem fnisse ilJo tempore probJematum coIJecfiones a Pe-
ripateticis confcctas (qnod Iioc Apulcji loco demon*
strari posse putat Stahr Aristot. bep ten ^om. pag.
154), non equidem his verbis usus confirmaverim, qno-
niam ad voc. cteterorum non solum problcmata, sed
etiam volumina vel scripta ex antecedeutibns apte snp-
pleri posse puto.
In eadem Apologia pag. dlO: '^Aristoteles adco in
problematis scriptum reliquit, qnibus seqnc cadncis a
dextero morbus (comitialis) occipiat, eoruin esse difBci-
lem medelam." Hic- locus ex iatricis problcmatis exei-
disse videtnr. Caetemm bcne observavit Stahr (I. c
pag. 155 not.), hanc ipsam scntentiam: dcxtras corporis
partcs sinistris firmiores et pnestantiores esse, plane
Anstotelicam esse et saepe.apnd cnm legi, etiam in his
ipsis problematis 3fl, 12. 13.
IMnlta ex hi^ problematis excerpsit Gellius in noctt.
Attici$. Ita Ub. 1, id, nbi de tibiamm nsu quaedam
disputat: '^Morem antem illnm, inqnit, ingredicndi ad tibi-
cinnm modulos proeJii institntura a Lacedaemoniis Ari-
stoteles in libris problematum scripsit, quo manifestior
fieref exploratiorque militum securitas et alacritas. JNam
diHfidentiae, inquit, et timori cnm ingressione hnjusmodi
minime conveoit ,et moesti atque formidantes ab hac
i4
fom inb^epida ae tam dccora inc^di^di nmMittratioiie
aJieni snnt. Vcrba panca Aristotetis snper eii re ap|)o*>
sni: 8ta 'd ^TOi8av 7roX6ji.£tv |j.lXX6)ffi , Tcpo^ ooXoyijJLpoli*-
vouotv; 1]Tva xouc SelXouj atjxifjji.ovouvtaf YiYVtxJxtwrt"»
Res ipsa satis nota cst; nam prteter T|incydid«nV cdjifli
verba in eod. cap. attulit Gellins, etiam Plntarcbn^ de
mns; cap. 26 apnd Lacedaemonios pugnam ingpressnr^A
Castoreum melos canl solitnm esse tradil. fdem Atb^
naeus 14, 627 aliiqne meraorise prodidernnt. Aristote^
lis autem locus periit. Qnod vero Stahr, vir rernm
Aristotelicarum peritissimns (I. c* pag^. 132) bbc pro>-
blcma ex perdito Aristotelis libro, qui inscripttis etfk
AaxeSaiptovfwv TCoXtTe^a, excerptnm essc pntat, id cnm
per se incertttm est, tum admodtim incerta snspicioiKe
nititur, dc qua postea diccndum eril. •' ''''''. ''
'
Idem S, 50 ex libris problematnm, quos «e praecer>i
psisse ait, haec afTert: ^'Cur austro spirante mare Caern^
lenm fit, aquilone [obseurins jatriudque?' An propterea
qnod aqnilo minus mare perturbat? omne atitem, qttod
tranquiUius est, atrnm esse videtnr". Hic locus inTeni«'
tur probl. 5^, 37; est antem ad verbum translatus, $i
apnd Aristotelem pro aTaxTorepov, quod omnes codd. et
cdd. tcnerft, legas id, qnod etiam sertsns loci postnla^
otTapotxTOTspov.' •
Idem 5, 6: '^Per hercle rem mirahdam Arl^i»tele^
iu septimO problematomm et Plntarchus in octavo Sym-
posiacorirai dicit. Si superpalmse-, inqninnt,' arborid
ligpnnm magna pondera imponas ac tam graviter ilrgeifiis
oneresque ,nt mag^nitndo oncr» snstineri non poss^
non deorsum palma cedit nec intra flectitnr, 6ed adver^
8U9 pondu^ resnrgit et snrsom nititur recnri^atttrqne*'.
Ne hic qnidem rem ignotam tradit' I^UuM'pnete^'Pltt'
tarchi iDcaai (Symp. 8,' 4) vide etiam S^ndtter ad
Xenopb. Cyrop. 7, 5, 11, et Strab. Jib. 15 p.filOUps*
Gaetemm boc qiioqnc Aristotelis problcma periit ;sed
apnd Tbeopfarastuih de plant. 5, 61 eadem traduntnr;
nt prebabile sit^ bic quoque cx probleraatis Aristoteli-
cis bansisse Theopbrastnm. Praeterea ex boc Joco in-
telJigimus, GeJIii tenipore Jn libros deseripta fnisse pnKbJemata.
: Jdem 19f 2 , decet, ex qninqne corporis sensibns
duos esse cum beJJnis maxime commnncs. Qna de re
afferuntur AristoteJis verba, qnse legpuntiir secL 28, 7.
Hunc GelJii Jocnm exscripsit Hlacrobius Saturn. 2, 8.
: Ejusdem libri eap. -4 haec Jeguntnr: '^Aristotelis
libri sunt, qni problJ. pA^«ica inscribantnr, lepidissimi
et eJegpantiarum omne genns referti; in bis quaerit,
qnam ob cansam CTcniat^ nt qnibus invasit repenlinus
rei magrnae timor, pleruBique aJvo statim cita fiant, item
quaerit, cur accidat, ut cnm, qni propter igncm dintins
stetit, libido urinae Jaccssat? ac de alvo qnidem inter
timendum prona atqu^ praecipiti cansam csse dieit, quod
timor omnis sit algpificns, qncm ille appellat ^vrjipoxot.cv,
eaque vis frigoris sangninem caloremque omncm de
summa eorporis cnte cogat penitus et depellat, faciat
qne simnl, ut qui timent, sanghine ex orc deccdente,
pallescant. Is antem, inquit, sang-nis et calor in intima
coactns movet plernmque alvum et incitat. De nriua
crebra ex ig^ni proximo facta verlMi baec posnitt xo hk
Twp SiaxaXif To TCsinjYOf , oarTcep o ^wc rr^ x^ova." Exhis dnobus^ qnaa quaeruntnr, prins hand dnbie desnihp*
tum est -ex seciione 27e-oaa icepi -^o^v xai avSpeiav;
Ibi enim siugula reperinnCnry sed non tam in nnnm
C0Ji9«iieta,q«amvpec vam.:proI^8mata'(i, 4^ 6^ inpri«
mis fO) dispersa. Itaqne aut e meUlofia Lnn^ locnnt
laudavit GelJius, ant, qnod potius adducor^ ttt crcdam
(dcsideratnr enim inprimis ilJnd:t]jux(>07UOiov)^ probJema
aliquod caeterorum simile cxcidit. AJtera qnaestio, qaae
erat de nrina ex ignis propinqnitate mota, ad Verbum
legitur probl. 7, 3, nisi quod post voc. icsTTtjyoC in
probl. additnr: ^v to ffwfxaTi.
Ejusdem Khr. cap. S cx Aristotcle k^c afiernntlibi
8ta T^ xa arco x^-ovoc xai ypuaxaXXov uSara ^aiJXa ^cmv;
oTt TcavTOf uSaTOC 7cyjyvu|i.svou to XeTCToVaTOv StaTCvetTal
xa'. xou^oTaTov ^^aTjji^^si* cnrjpistov 6s OTt sXaTTov ytvsTat
7) TcpoTspov OTav TaxTj -jcaysv, azsXifiXuOoTOC ouv tou tjytst-
voTotTOU, avayxT] to xaTaXsiTO^xsvov x^^po^ eJvat. Haec
verba in problcmatis bodie non rcperiuntnr; scd nt so-'
iitam habcnt problematum formam, ita a Macrobio Sat.
7, 112 afferunlnr cx pbysicis quaestionibus dcsumpta.
Ejusdem lib. cap. 6. In problcmatis Aristotelis
philosophi ita scriptum est: 5ia Tt ot [xsv ataxuvo[Jievol
ipuOptooxv, ot 8s 9o^ou|jLsvot oxptoat, TcapaTcXiiff^ov twv
7caO«v ovTov; OTt twv jxev ataxuvo{i.£vov StaxstTat tocd\i.(Xi
iy. T^c xap8(ac st^; azavTa Tot(JiepY)
Tou ffojxaTOf, «(Tts
^micoXa^stv. Totc 85 ^o^YjOetfft ouvTpsxst dg nqv xap8(av
oot' ^xXstTcstv iy. Tcjv dtXXov (xspov. In scctione 27 id
g^enns nonnnlla reperiuntnr; scct. II, 53 eadem fere
aliis vcrbis leguntur; sed ipsum problema excidisse
videtnr.
Quae dcniqne Itbr. 20 cap. 4 ex problematis en*
cycliis afferuntnr, cur artifices Dionysiaci plcrumquc
malis sint moribus, ea apud Aristotelem 30, 10 repe^
rinntur, nisi qnod apnd Gellinm: Xoyou xat (ptXoao^^a;
legitur, apud Aristotclem (fortassescribamm vitio): Xoyou
aotpto^. Caeteraediscrepantiaeadmodamexiguae essevidentnr.
17
. ': Praeter daos JHiacrobu locos, qnos jam attolimus,
Sfatnrn. 2, 8, (Gcll. 19, 2) et 7, 12 (Gell. 19, 5) ter-
t!us exstat, Saturn. 7, 1 3. ubi haec quaestio ab Aristotele
et proposita et soluta dicitur, car mi^is dnlcis qnamsalsa aqua idonea sit sordibus abluendis. Respondetur,
aquam marinam, qnum sit natura spissior, difficilius pur-
gando penetrare. Etsi autem a Hlacrobio modo Ari-
stoteles nbminatur, non problemata, tamen \ix dubium
est^ quin qnaestio proposita exciderit ex scctione 23,
quae inscribitur oaa TCspl xo aXjJiupov u5op xat OaXarrav ;
ibi etiam prob. 7, cur minus frigida sit aqua salsa, ratio
affertur haec: ou TCuxvoTspov iqOaXarra xai [xaXXov ffojia;
vide etiam problem. 13. Inprimls antem probl. 22 si>-
milllma ratione explicatur, cur aqua salsa salcm celcrlus
liqnefaclat.
'
§4.
Jam ad Graecos orationem referamtts, qUorum prin-
ceps est Plutarchus f qui in probl. 10 libr. 8 Sympo''
siac. ex probl. phys. hoc affert, somnia lis menslbus,
quibus decidant folla, Inconstanila maxlnie et mendacla
esse. Ratlonem repetiere dicitur Arlstoteles ex fructlbusj
qul recentes et humore turgldl In corpore splrifum pro*-
generent. Hac de vt in probll. nlhll exstat. JMorborum
Causae commemorantur ot veoi xapxoi sect. 1, 25»
Idem Symp. 8, 5 Aristotelem hoc problema soI«
vlsseait: 8ia t{ tov 6|oOsv cvtwv s^axououatv of ^vrcV, of
5e i^Q Tuv ^vToc oux ofJLOiu^. Hoc tractavlt Arlstoteles
probl. 11, 37. Illnd mlror, scriptorcm, qnl hoc pro-
blemate quaerat : 8t,a xtx-^i; i^fJispai; r(iah&<JTipoL iq vu|, non
kntelligere vlderl, idem argumcntum ab Arlstotele acute
2
tractatuni esele prolil. 11^5 et inprimis 33. Ac pescio
an tamen hic quoqnc Aristotelem secntus sitPlutarchus.
Idem Symp, 5, 8 init. ex Aristotele de semicbriis
qnaedam disputat, quar probJ. 3, 2 et 27 reperiuntur.
Jdem icepi aopyi^^iac cap. 10 de Satyro, auctore
Aristotele, ea fere refert, quae prot^l. 3, 27 legnntur.
Sequitur Galenus, qui ex problematis quaedam affert
(Hipp. Epidem. 3 Yol. 17, 2 pag. 29 ed. Kiibn), in
quibus quaeritur, cur meJancbolici sint ad rem venengin»'
propensi. Haec ad verbnm exstant probl. 4 , 30.
Apnd ApoUonium Dyscolum in bistor. mirabil. multa
reperiuntnr c\ his problematis, pleraquc autem e me-
moria, non ad verbum allata.
Cap. 7: ex probJ. phys. docet eos, qni in hordeo
serendo versentnr, pallidiora habcre corpora, quam qni
iu tritico. Hoc quaerit Aristoteles probl. 21, 24 ct
38, 10. Yide ApoII. hist. mir. ed.Tcucher Lips. 17})2.
Cap. 9: ex probl. phys. oC {iovoff(.TOuvT6? TCixpoTspa
xa fOt] £'xouat {xaXXov t)oC hli; Tpp^atc XP*^t^®^°^ P'**^
de rc nibil cxstat apud Aristotelem.
Cap, 21: in probl. phys. rationem reddere dici|ur
Aristoteles^ cur ea animalia, quae bifidas habeant ung-u-
las in posterioribus pedibus, in anterioribns non habeant
talos. Problcma non exstat, sed ratio explicatur in lib.,
de part anim. 4, 10, Verisimile est autem, quod vel^^
ex ipsius Aristotelis, quos attulimiis, locis conjicere licet,
rationem quandam intercessisse libris de animalibns cum
his problematis. Itaque scctio^ quae inscribitnr imzo^fi
^vaixuv, iii animajibtts et in comparanda inter se homi-
num et bestiarum natura fere tota est. .. f.
;.
- '>
Cap, 22: in probl. rationem reddere Aristoteles
jSi^r, <^r nnlliimammar c^ pedat. Hoc pier*
tinef ad icdL 10, 44 -
'•- Vap. ^5: noR nominatlir AristotelCs; sed qood
bbso^atnr, solem eorpora nbstra adarere, ignem non
item^ id ex probl. 3d, 7 tracttim esse apparet'
Vap^^ltB: in pb^s. probh ratlonem reddere dici-
tur Aristoteles ejus rci, quam ^v TOii^ Zuixotc tradiderit,
sordes anridm alias amaras moritbris in dinttirnis morbis
neii dulces. Amarad esse aurium sordes docet Aristo-
teles probl. 32, 4. Caetcra nou reperiuntbr, sed Tix
dnbitari potesf, qnin piroblema, quod ex Aristotelicis
exddSt, in Gassiana transierit, nbi pa{f. ^43 Sylb. quaeri^'
ttir: 8i^ zi cd xu<];sXat, itpuouoat raxpa^,' yXuxstai Ytvovxai
iid Tov otTCoXXupilvwv. tJt ab Aristotele ad Gassinm lioc
prdblema translatum esse pntem, ea ratione adducor,
quod in Gassianis problematis quaedam ex Aristotelicis
ad Tcrbum dcsnmpta inveni, velut apud Gass. pag. 347
6ta "d tpf^iavtstj tov o^OaXpLOv ftauojjisOa rwv luva.p^m
etc. vide Aristot. probl. 31, 1. Itaquc bic quoqnc ra-
tionem reddidisse videtnr Corum) qnae in animalium na>-
tura describenda tradidit.
*'
Cap. (57 qUaesisse tradittir Aristotcles in probK
pli^s., cdr gibberorUm ex ore gravis exeat halitns. Hoc
inveuitur prbjbi. 13-, 10.
^ Cap. ^i dicitdr Aristotcles in probl. phys^ ratio-
. liem expontsre conatns Csse, cbr liomini, sumpto cibo ct
pottt,idem sit pondns qttod jejtano. Hoc problema periiti
'-'Apni AikSniifUm libr. 10, p^ 435, iibi de temii-
tentiifi Alexandri ma^j^ni dispdfatur^ additdi* eum fortasse
hac ip^a de eatisa ad Venerem miniis firisse propensdm \
I^Sop^uiJ^at Ya^ ^i^fftv 'Q *A^tatotlXt|f iv xoX<; ^usxxotc icpo-
fJXij|xatft tov toioutwv trjv yovTjVv Hoc I^tdr probl. 3, 4^
»0
nisiijnod pro^uSapouarOai apud Aristotelem exstat i^ypaC-
veffOau Gaeterum scriptor, nt solet esse colligpendi cnpidior
qnam in cogpitando / acntior, diversas rcs temere inter se
miscuisse videtnr.. Nam alio loco (3, 4) qnaBrit Aristo-
teles, cur semen ebriosorum non sit ad gignendum ap-
tum, alio (3, 33), cn^ ebrii sint ad rem veneream parum
idonei. Quod qnia uon vidlt Sylburg-us nec omnino
attendit ad probl. 3, 4, hunc locum male posnit in
eorum numero, in quibus laudantur, quae bodie a |]^-
blematis absunt. . >, >
Apud eundem IS, 692 faaec lcgnntur: ^r(ZzX ho
TCoXu|jLaOlffTaTOf 'AptaTOTrlXtjC ^v Tct^j ^uatxotf TCpopXi^{JL'a(ji
8ta "zL 01 |JLupi?6{jL6voi TCoXiwTepoi; t)on to [jLupov 8ta Tot
otpwjjLaTa ^YjpavTtxov ^oTt, 8to xat auxf^-iQpoi oC jJLupt^o-
jxevot. Se au^fJLO*; TCoXtwTlpou^j xotst. sUts yap auavotc
Tptxoc »]TcoXta £iT evSeta Oepjxou, -q ^Triporrjc {xapatvst. 8to
xat Ta TctXta Ooittov Tcotst TcoXtouC' ^XTC^vsTat yotp i^otxsfa
T^(^ Tptxoc UYpoTTfjtj.Haec ipsa in problematis non legun-
tur; sed non solum forma cst horum problematum pro-
pria, sed ettam sententiae plane Aristotelicae. < Nam in
libro de coloribus cap. 6 canitiui cansa ponifur ^pavortc
et de generat. animal. 5, 45 canities existere dieitur
putredine quadam ex derectu caloris orta. Ibi quoquc
citins canescere dicuntnr, qui pileis ntunfur.
Quae Sylburgos et Fabritins ex problematis &bAlex-
andro Aphrodisiensi (pag. 295 Sylb.) allata esse putant
de causa, cur sues stercore gaudeant, ea ab Aristotele
qHidem desnmpta sunt (hic enim nominalur), ex proble-
matis autem hausta esse probari nnllo modo potest.
Afiror, illos non potlus ea, qnae de numero denario
disputat Alexander (pag314),' -ad probL 15^ 3 referenda
duxisse. .... .,;.
W^>^< ApnASwdam ad Teic. vofiioi }eiOap95ixo{ haee li^^a-^
toi^f ApoIlMein^ adhibita iyra, leg^es hominibas dedisse,
ad qnas vlrcrent^ mitigantem simnl eantn immanitateu
ilJi^ iositam, et nomerorttm mosicornm saavitate effict-
entem, ut praecepta facilins admitterent; iade nomea
traxisse vopiou^; }«t9ap(i>§ixou^. Addit detnde: Ixstdev hk
<j8tJLvoXoYtK«c, 0(j xod 'ApiffTOTsXst Soxst, vo(i.©t xaXomrcat
Ct ixoufftxoiTpoTOi, xo»$' «WGTtvac (^0|i,8V.Hoe ex probL
il|| 28 desnmptam esse appare^ in qao Aristoteles car»^
mioant nomen ex legibns dacit. .• ; -.
tt '.^ddam aanm locnm, in qnem easa qoodam incidi.
Stihth34ristophan. adVespas v. 145 ort, inquit, o ^x
Tov ffuxfvov §uX<a> xaTCvoc 8ptjjLUTaT0(j xat ApioTOTsXi)t*
^tjfftv ^v TcpopXTjfxaTC. Qnod in section. 20, 18 reperi^^
tur. Idem docet Tbeophrastns plant. hist» 5, 9.
Sed jam haic locornm- ennmerationi finem impoaa»^
mns, Qnanqnam enim vix dubito, qain iinas et altev
locus addi pessit, si qois omnia anqnirat, tamen satis
mnlta attulisse nobis videnaur, ut perspici possit ea,
quae his probTeffiatis eoatineantnr, jam antiqaitas Aristo-
teli tribata fuisse, sed aoo panca oJim ia hac collectitHie
inclusa fiiisse, quae hodie desiderentar.
> r <Ia recensiOBe Kbroraih ab Aristotele scriptorunty
qaae apud'-Diogenem Laertium ia vita Aristotelis exstat^
/ doo leaumeraatur libri ^mTedea[xsv(i)v Tcpo^Xiijp.oeTuv, tati-
dem iy^^uxXffOV, totidem ^x tuv AtjiJLOxp^TOU. Pfominantur
etiam «puatxtlv xctTa OTOtxstov oxtw >
Tcpoij Totc TpiotxovTa,,
qui nuQieros sane convenit cnm numero earum sectlo»
num, ia quas hodie descrlpta sttnt problemataj quaa-^
qnam kaic l>el non Iniiltuin trilmo. Etiam 'a|»nd sqH^ -
torem aBonymnm, qnem primus edidit MeminBs in^ani-
mad?y. ad Dio^enem Laertinm^ et ^TCiTs^aiiAa xpo^)(KJ^
jjiaTa et encyelionim et Democriticorum biiii.libri ^famt
memorantur. Adduntnr ouffat.TUCcSv icpo^XTjjjLaTuvtres.Itbri^)^
Homericornm decem^). In Arabiea denique irecenaioae,
qnam in bibl. Arab; Hisp. Tom. 1 p. 306^.f|Kdit Gas»
sirins^ nominantnr problematum libri XXYIIf, proble>t
mata encyclia, |nvbiematnm iatricornm libri V. Jta^iie
bi qnoqne indices conscripta esse ab Aristotele proble^
mata sig-nifieant, at •qnantam problematom farragfiaem!
Tenendnm est tamen^ indlces istos^ inprimia GnBdM^^ita
compositos esse^ nt Kbromm titnli sine utlo criticae artis
usn nndiqne corrasl, sinc ulla digerendi deacribendiqne
via et ratione teihere congestl Tidealhtur , iia ut nec
inter se consentiant nec cnm Aristoteiis- Jibris , qni vel
ipsi exstant tcI apnd aiios scriptores nominastur, aple
congmant, deniqne nt manifestnmifere sit, enfidem Jibrnm
titnlornm varietate mnltiplicatum esse; vidiei Buble t<ia
comment. soc. R. Gott. Tom. XV ;p. 57, >Brahdis;in
fRf)mi^d)ti 2)2ufeum, 1 Sa^*^d. p« fiGO. Itaqne in- bis qno-
que problematis nsu venire potuit, nt, quun ab Aristo-
tele nna conscripta esset problematnm collectio, in qnam,
ut initio diximns, ea conjeclsset, qnae vei in litterarnm
studiis vel in vitae nsu vel in . discipnlorum sermonibns ^ancipiti disserendi ratione pervestiganda visa essent, ex
boc nno nomine plnres iibromm tituii nascerentiir, qnnm
ad'buJHs coflectionis natnram iiccuratius defimondam «iii
1) Quaestiones «onvivales fiominantur etiam a A|acr(^io - Sa-
turn. 7, 3.
?) Problemata sive aporemata Ilomerica nominaBfur a Phry-nicho et f*orphyrio, f. .,.*.
ali%noiiiiaa (ai ^mTeOsa(i.^a, ^ufftxa, i-pcoxkia,^), for-
^ Uagt etiam oufffftTUca) adjicerent. Haec saspieio eo coo-
firmatur^ 'il^aodAristoteles ipse problemat» semper no-
Buapt^ Dulla addita nominis definitione. Quae autem ad
4Hios pervenemnt problemata, ea in codd. mana scriptis
«at timplicitcr Tcpo^XijpLaxa inscribuntnr aut (puffixa Tcpo-
§Xif}piaTay»qttibus Tcrbis multi codd. addunt: xaV tlbo^
ouvaYUY^^ *). Ex iis scriptoribas, apud cjnos meritio fit
horum problematum, problemata simpliciter nominant
Apyoleius et Gellius, physica addunt Plutarchus, Apol-
Jooius, Athenaeus, une loco Gellius, encyclia denique
nno loco GeJlius. In his autem, quae exstao^, proble-
matis inTeniuntur qnae et ex probJematis et ex physicis
et ex. encydiis problematis affernntnr. Quae qanm ita
sint, duspicari licet, aut nniversa probJemata ab alib
encyclia appeJIata fuisse, ab aliis physica ^ex parte Jonge
maxima; nam pleraqae et eorum, quae exstant, et eorum,
quae ab Aristotele aliisqne affernntnr, physica esse jam
ostendimns ') , ita nt physica et encydia eadem sint ^),
ant, ut StaJirio yisnm est (Zti^oUUi bei ben 9i6mecn pagf.
134), aniversornm probJematam tituJum foisse : ^yxuxXia,
haec autem ia physica, etJiica, poJitica divisa fnisse.
'^J^
i) De ha^ voce ab Aristotdis interpretibus Tarie dTsputatum
. esse c^nstat. Nobis hanc rem in medio relinquere licet.
2) Yid^ Bekkeri Aristot. Vol. 2 pag. 859.
8) Jaija diximus, nonnulla, quae ethicum tituTum prae se ferant,
pijrysica esse. Addam, codicem Parisiensem 2036 (apud Belc-
• Iferum Ya), quem codicem paullo accuratius quam Bekkerus
. contulit Levesque (vide notices et extraits des mss. de la
' bibl. du roi Tom Yll P. 11) sectionis 29 hunc habere titu-
lum : oaa- ne^t' dtMoioa^^V! ttal ddtniav tpwtna n^ofily/iaTa.
^) Hoc jara Slenrgius suspicatu» est.} vide bibl. Graec. pag. 1 148,
Fabricius aiutem. Qc^at.^
.
Si intelinain horum problematam natnram, si ora-
tionem et dlcendi gpenus panilo diligentius spectes, mnlta
snnt, quee ab ipso Aristotele scripta problemata tibi
pcrsnadeant. Nam etsi in his problematis divnlsis. qui-
dem et late difinsis nec ullo necessario rationis TiHctilo
inter se cOhaerentibus minus eminet, quae Aristotelis pro*
pria est, ineredibilis ingenii vis, qna, qunm in intimos
singnlarum rerum nervos pcnetret, universam rei pro-
positae naturam amplecti et singpnlas parte^ dialectica artc
huc iiluc versatas pertractare solet, tamen non dubito, quin
qnisqnis Aristotelis lectione imbutns ad haec proble-
lAata accedat, is non hic et illic sed omnibus fcre locis
Aristotelem agaosccrc videatur. Nam sivc acerrimam
illam in rebns nndique collig^endis et conquirendis dili-
gentiam, sive ingenii acumen in rationibns explicandis
et in rebns singulis ac saepe minutis ad nniversam ali-
quam et abstmsam legem rererendis, sive scriptoris men-
tem poetarunrphilosophorumque lectione^) subactam, sive
denique singnlas sententias et opiniones ex variis vel
usus et experientiae vel artium scientiarumque fontibns
1) lu his probleraatis, ut in caetcris Arist. libris, argumea-tandi ratio cum sentcntiis poctarum ct philosophurum saepeconnectitur. £x poetis laudantur Homcrus 9, 8; 10, 36* 23,
23 j 26, 31; 30, 1; praiterea Chaeremun 3, 16; poeta 3:
Hesiodus 4, 25; nominantur Phrynichus 19, 31 ^ Terpan-dcr 19, 32^ Gcryones tragoedia i9, 48; ex pbilosophig af-
feruntur Alcmsenn 17, 3; Anaxagoras 11, 33; 16, 8; Ar>
chytas 16, 9; Empedoeles 21 , 22j 14, 14; 24, 11; Plato
80, 6; Pythagoras 15, 3; praetcrea o* jreQl qiiaswg Xiyovne
10, 13$ Tivie xfuv iJQaHiitTtCovTwv 13, 6; 23, 30. Continenl
praeterea haud exiguam copiam rerum ex historia et geo-
grapbia pctitarum, quaruni nuUa, quantum cgo intelligo,
rfcentiorem aetateni prodere videtur. . . a... . :< <.,..
baostas Gontemplamar *), plunma ex Aristotelis ingenio
penitns deprpmta yidentor. Si deniqne ipsam oratio-
nem respicimns, dicendi genos totnm est Aristotclicum ;
eadem^ dicendi simplicitas, eadem atqne hand scio an
solita major brevitas ct nervositas, ut ita nostrom nsmn
convertere liceat Simplicii verba (prooem. in praed.):
OTt 8s YVTQfftov Tou 9iXoffo'9oi) Pt^X^ov jjiaXi^a (xsv iqTtoV
^wotuv TuuxvoTtj^; xat to ,auvsoT:pa(X{i,ivov Tfj(j <ppaffs«f 8i)-
Xot, deniqne idem verbornm nsns, eadem sententiamm
connectendarum ratio^). Haec autem sig^nificasse satis
1) Facile videt, quisquis in Aristotelis lectione paullum rersa-
tus est, non solum prineipia illa et elementa, quibus phy-sicani scicntialn supcrstruxit pliilosopl^us', in Iiis probl.
ad varias rcrum naturas et mutationes explicandas satis
acute saepe trahi, sed ctiam in sing^ulis fere probl. oceur-
rere, quae cx variis libris Aristotelicis cognit^ habeat. Vide
etiam Sylbur{;i notas. Optandum erat autem, ut aliquis non
fiolnm ling^uae Graecae et criticae artis peritus, scd etiam in
Aristotele legendo bene versatus et naturae scientia instrue-
.tus, probl. phys. ita excutcret, ut quid in singulis rebus
novi, quid noti continerent, recte perspici posset.
2) In transcursu et breviter h. I. attingam, Aristotelis nratio-
nem in vituperationem justo majorem interdum incidisse
mihi videri. Ita Brandis in praef. ad Aletaph. ait, eum ple-
mmque minus elegantcr scripsisse (boc quodammodo con-
cedo) et neglexisse bene uti orationis instrumento; Ritterus
autem (©ef^id^te ber ^fttl. 3 3!^. pag. 27): SEBenn wic md) ben
un« cr^artenen ©d^riffen oUctn urtfieilcn fotlten, fo wtirben trtc im
@ansen unb blof in 9t&<S^d)t auf bte S)arfleaung ben 2Criflotele«
ffir efnen f(J(>led|ten ©d^rtftflcUer fealten mfiffen. Sed difficile est
sane, ut corpus ab animo, ita scriptoris orationem et elncu-
tionem ab universa ejus natura et ingenii proprietate sejun-
gere et separatim judicium ferre. Nobis quidem dc Ari-
stotelis oratioae hoc universe statuendum videtnr. Diccndi^
^aos est breve, concisom, tot fere sententias, quot verba
ha^f. Ut ip«ius BcriptoHs proprium cst, quod cx singuli»
rebus pcnitus perspectis ct veluti mentis «cie in roinimav«
sw
fv«rit. Exempl» et docnmetitis lianim .tlMivami{ite m-
miiiam rermn sapersedere nobis licet^ qaoniae» aJia jaBi
in iis problematis ipse depreheadas, qwe ex variis
acriptoribas attalimus, alia eaqoe longe plnra in cobi-
mentariis sectionis XIX a nobis afferentur; cnjns seo-
tionis explicatio, etsi n»n solnm omninm faoile obsea-
rissima est, sed etiain in ea re tractanda versatur, de
qua in iis qnidem, qui exstant, Aristotelis libris nihil
fere nisi obitor attingitup, lamen pl»aqne eorum, qnae
parliculas dissectis ad totam rei universse naturam contcm-,
plandam progrcditur, ita etiam oratio in minutiores partcs
discei'pta, in sinjrqlis rebus accurate et separatim consistens
et commorans lonjrioris ambitus vt continuationis arte carct i
haud raro dijrieditur seriptor ct alias res propinquitate
quadam conjunctas assumit, interdum etiam totas rei pro-
posita» partcs minus cleganter et artificiose inter se connee-
tit. Ut srriptor in pbilosopliiae ratione, quam a Platone
discedens in una scicntia positam putabat, tota mcntis acie
defixus est, ita oratio, non dedita opera sed natura duce,
non soluhi rhetoricnm ornatum, sed etiam omnem vehe-
mcntiorem commotionem ct impetum respuit; placida tamen
ct fequabili quadam svavitate commendatur. Aceuratus cst
et ad artis rationem accommodatus verborum usus, cnjus
cognitio ad intelligendum scnptorem necessaria et tamen
ex ipsius lectidne percipienda, initio irapedire legentem vi-
detur, postea magno opere adjuvat. Ne vero qnis erationem
satietate quadam et fastidio aures obtundere putet, ^raeter
hnnc loqucndi usum certum et definitum magna''est ora-
tionis varietas, ita ut vcrborum usus arlis proprius tantura-
modo rem magis perspicue declarare, et quasi ubi .simus
commonstrare, non ori^tionis copiam et vacietatem ulla vin-
culo constringcre videatur. Itaque ut Bittcrus Ciceroncui
inprimis exoteHcos libros spectantem Aristotelieara brevi-
tatem, copiam, svavitatcm laudare putat, ita Bobis vel ex
acroamaticis scriptis, qus exstant, et quorura mnlta ctiani
Ciceroni nota erant, eadem laus in Qnivecso quidem judielu
fcrendo nasci potuisse videtur. - ' -'•
Ue idispatMiiHS,> «onHNenterii looo ilkistrare peterit.
iQii«^ qaMHsit* «int,- tn ipsis probJenMtis impressa «erip-
torisTcstiig^ia
et «pMsi^notas pQtamas, qf«anq«am non
j^oramus^^ Pcripatettcoram ninilos non solnra senfcntiis
et dispntandi ratione sed etiam scribendi genere et ver-
bonun n^ AristetdeM iAHtates esse; id qnod Yel ex
Theophrasti libris manifestnm est. Quod vero Henrice
Stepbano (preefat. in Aristotelis et Tbeophrasti scripta
qnaedam 1557. 8) aliisqne multa visa snnt ''maximam
styli differentiam habere, mnlta ne mediocri quidcm pbi-
losopho, nednm Aristotele digna esse*', id non solum
^ne ullo argnmento. ct explicatione jacfnm, sed etiam
pamm caute et -prudenter jndicatnm videtnr. Eqnidemnoti negaverim qoaedain esse, sed pauca tamen, qnae ab
Aristotelis seribendi genere abhorreanti), alia interdum
qnaeri, quae vix qnaerenda fnisse videantar^), alia expli-
cationem minns aptam et Idoneam habere; deniqne esse
pauea, quae ioter sc conciliari difficnltcr possint^ sed
idem contendo, pleraqne Aristotelica , multa acnte et
ing«niose tractata esse; de reliqnis prsesertim in tanta
hnjns libri cormptione ct mutilatlone judicinm satis cer>
tnm ferre difiGoilius esse. Deinde illud teoendom est,
ab Aristotelis aetate ita anctam et excwltafm esse natnra-
linm cum rernm tnm legnm et virinm cognitionem, ut
qaaetnncaccnratins qnaerenda Tideripotnennt, eornm alia
nnac Joiig« 4diter explicanda ^ «tia non qnaerenda esse
iatielligaiQHS^ ^doniqne, qnod bene observavit Riftems
}) Ab ingenio.- et.-scribeudi genere ATigtotelis abbor«ore mihi
, videtiir prohl. 4 sect 20. Ex eod^m genere est ejusdcmsectiopis probl. S.
%) liuc JbrUsse referri possiuit 5, 42} Id, 25; 10, 48$ 14, 5;
(^fd>t4)t< bec ^^{(of. 3Zm pag. ^QQ), Aristoteiein, qomii
physicam doctrinam in opinionis varietate potius quamin scientiae certitudine versari nniverse concederet, ile
singnlis rebus eo audacins jndicassc. Quod cnin^^in
aliis iibris faceret, quanto liberius in problemfti» vagari
licebat, qnorum ipsa forma declarat, dubias, et ancipites
opinioncs agitari?• ^i . i,- .^r^^rf . ^^.v»
Jam ad ipsnm textum, qui dicitur, qnalem bodie
habemus, pancis verbis commemorandum transeamns.
Ac manifestnm est quidem, hoc Aristotelis opns, siv»
sententias ct verba respicias, sive ordinem et collocationem
problematum, vehcmenter turbatum et mu]tis iocis mi-
sere mutilatum ad nos pervenisae. IVam primum habita
eorum locorum ratione, quos et ex ipso Aristotele et
ex aliis scriptoribus attniimus, apparet multa hodie de-
siderari, quae olim in his problematis fucrint; ita ut in-
terdum eo deducamur, ut colle(^tionem eam, (juae hodie
exstat, majoris alicujns epitomen esse arbitrcmur) a qua
suspicione non abhorret, quod sectio lOma inscnbitur
^7CLT0[i.i^ 9ua(,X(3v. Deinde in iis ipsis, quae astatem tule-
riint, perspicuum cst multa excidisse, multa corrnpta^
multa temere confusa in codicibas legi, adeo ut faaod
pauca omnem sanandi cnram respuere videantar. Hvjus
corruptionis signa quum per se in ipsis scriptoris ver-
bis apparent, in quibns multa snnt aperta vitia, alia^
quae tolerabili specie uiccra tegant, tum manifestiora
etiam finnt collata Theodori Gazae versione Latina, ex
qua, qunm is melioribus et plenioribus codicibus usns
esse videatur, alia transposita, alia omissa, alia male ad-
dita, alia aiitcr depravata esse iptelliglmus 3 , quai'un( reriim
)>lariina exempla ex ea, qmm explicatnri snmns, pro-
Memntiini «ectione-repeteFe lieebit. In mnltls codici-
bns, iis qnidem, qni antiqnitatera prae se ferant, non
panea eorum, quae in editionibns icganttir, desiderari,
alia mntato ordinev.leg^ docet Henricns Stephanns in
praefatione, qnam nuper commemora?imns. Ita certe
cbd. Bled. Lanrent. IV pint. LXXXYII desinit in sect.
^, Marcian. 216 in sect. 33. Med. cod. XX plnt.
LXXXVII continet partem problematnm physicorum,
sed diverso plane ordine ab eo, qui in edd. receptns
est. Vidc fiandin. Catal. biblioth. Lanrent. Tom. III
pagf. 405. In antlquissimo codicc Paris. MJHXXXVI,
cnjns accuratam collationem habemns a Lcycsqnc fac-
tam in IVoticcs ct extraits des Mss. de la biblioth. dn
roi Tom. VII P. II et octo aliis codd. post «ection. 6
probl. 7 aliud inseritur problema, quod nonnnllis mn-
tafis problema Imuin rcfert; ideni cod. secfionis sep-
timae et octavae probl. ordinem praebct paullum immn-
tatnm., In alio quodam codice (vet. Sylb.) a vnlgari
ordine problematnm sectionis 26 disccdi Sylbnrgi notae
< ostendnnt. Illnd aufem mirandum cst, quod in singnlis
fere secfionibus multa problemata repetita leguntur,
qnaedam vel ter posifa ant iisdem plane verbis ant non-'
nnllis mutafis vel additis, ita nt band raro altcmm lo-
cnm alfcrins ope emendare liceat^ multa sunt etiam,
qnae in aiia sectione ex alia repetita leganturi). lllnta-
tam^) esse ordinis rafionem mnlta ostendunt. Nam
1) In editione Tauchnitziana Lips- t832 notati sunt loci vel
iniisdemvel in aliis sectionibus repetiti, non tamen omnes.'
'Caeterum constat, etiam in aliis libris Aristotelicis, inprimisin Mctaphysicis, quaedam iisdem verbis repeti.
S) Non plane confusam et fortuitam fuisse ab initio horum
praeterqnam quod Gellii et Diogpenis Latrtir aetKUbtlA
aliH fnisse probleinatnm drrisio videtnr (T)d«Oeli.9, 9%manifestum est, cam sectionnm divisibnem, i}ni^ luMiitt
exstat, non modo ad Aristotelem, sed ne ad pmttiM
qliidem bominem esserefn^ndam. Nam primnm illaip^ll
repetitio ejnsdem problematis in diversis sectionibns positi
ostendit distributorem dubium haesisse, qiiO qnaestion^
aliquam potississimnm referretj deinde, qnod inpriMii^
animadvertendum est, nonnnnqnam factnm esse vidCio^
ut problema aliquod immerito ct sine 'ttlla probabili
ratione in sectioncm aliquam intruderctnr, credo, qtiA
is^ qni problcniata in ordinem digpereret, iinam ieamqnis
fortnitam vocem potiUs quam totius problematis arg^mentum respicicns niikil videreh Ita pirobh 2 sctl. IB-,
quod ad harmoniam nifail pertinct, ad sectionCm 11 de
voce rcferendiim erat, sed distribntori frandein fecil
voc. ^bm. SccL 5 probl. 5 bilc intrusUm Vidctnr, qiiitt
in respondendo occnrrit voc. Tco^tfet. Similis tii ratio prt>*
blematis 14 dett. 21. Omnino autem nt in bis proble*»
matis nullo necessario ordine vinctis fadlitiai fieri pote»
rat, ut alia exciderent, alia intrndercnttit' (ut in sedi
XIX duo fragmenta, alterum ad probl. 4 jam in Ga^
codd., aiternm ad probl. 35 in nostros), alia male coalesctt-
rent (iit XIX, 39 et pinribus locis cddicis Parisicnsis^
quos non notavit Behkerus), alia aliter collocarentnr, tti
eaque coIioGatione et dispositione institnenda interprctum
acumiui safis amplus patcbat campus ,ita non dubito^
quin ex hoc varie dig^crendi ct ordinandi sfndio in codl-
cibus, si satis accurate coilati csscnt omnes, pinra etiam
probleinatuiu collocationem inde cotvcluiiab , quod Aristo-
tcles sect. 30, 1 qaaedam a se tractata ait iv roTe iit(fl tcvQot,
qn» ex liis probl. excidisse Tidetitiur. Vide § 2.
liaberemas impressa vestig^a* Nam pnelet eam pntinis
Tarieta^m^ quam jam commemoravimos, plma vestlgia
inveniuntmr in.God. Paris., enjus pauilo ante mentioncm
feci. Hic enira ad sect. 1 probl. 30 novum Labet tito-
lum: caa ^o!y]07][jiaTixa TcpcC Tacxcv'), non tamen inter-
rupto numerorum ordinc; idcm post sect. 15 probl. 4
titulum Labet: 07a Tcepi oupavia^), unde novns exoritur
ntnmerorura ordo; idem assentiente cnm Hafniensi tum
alio codice, cujus varietatem ex amici cujusdam libro
HOtavit Sylborg-us, ad scctt. 15, 20, 31 titulos Labet
plures sectionum inscriptiones complectentes ; ad secL
10 probi. caret novo titulo : Sxi xepi tcSv ocutuv, qnemhabent vett. edd., ct numeros continuat. Unde autem
orta sit illa problematum in iisdem sectionibus repeti-
torum confnsio^ difficile est dictn. Qni problcmata vel
ex variis Aristotelis collectionibns cong^esta ct conflata
vel ex Theophrasti aliorumque problematis interpolata
crednnt, inde fortasse aliquam hujus corruptionis causan»
repetendam pntant Ac Levesque quidem, qni haec probll.
non ab Aristotele edita, sed ab aliis collccta statnit, eadcm
probll. diversis temporibus ab Aristotele conscripta et
in varias cbartnlas conjecta essc arbitratnr, cditorem
autem non solum omnia congessisse, sed alia etiam ab
Aristotelis discipu^s et auditorlbiis collecta insernisse').
i) Assentiuntar noTem alii codd. ide BelcKer pag;. 863. Cete-
rum apud Levesque mare legitur n^ooiaaiv (ex n^ottfu') sive
ipsius sive codieis vitio.
2) Eundem ex Camotiana ed. in suam transtulit Sylburgus,non ntutata numerorum ratione. Ceterum hoe non notavit
Bekkerus. k.
8) Qua in re inprimis illud: Mar* ei9oe owayofyije, quod' in
horum problcmatum titulo addi solet, opinionem suam cun-
firmareputat. Equidem ad hanc opinionem commendandamillud potius attulerim, praeter repetitos locos magis minuff\'e
Aliua Ibrtasse cansam ex ea roiiuna, quam sofalssc nao"
ntillos Jibros Aristotelicos probabile est, repetendam
putaverit ^). Gaeterum i-em incertam iki variasopinioi^je|iB
versare licet. .! ,,-
§»• .,'"Sed nt hnjns corrnptionis et repetit*onis cansa ad
investigtindnm difficilis et dubia est^ ita ne illnd quidem
satis eonstat, quae sit totius collectionis origo et nnde
nata baec disputandi forma et ratio. Ac plerique qui-
dem, qni bsec breviter attig-erunt (nam accuratius nemo
qnaesivit), baec problemata ad genus scriptorum Aristo»
fiimiles, quos paullo autc comtncmoraTi , magnam inveniri
locorum numerum, ubi ad casdem quaestiones vel oinniqo
aJiler vel saltem aliis plane verbis rcspondcatur. Ex his
notavi: 5, 19. 24; 6, 5. 7 j 7, 1. 2. 6; 10, 27. 29; 10,
26. 30; 10, 1«. 54j 10, 29. 44; 12, 2. 4. 0; 27, e. 7j
28, 5. 6; 31, 1. 8; 33, 7. 9; 34, 2. 3$ 38, 1. 11.
1) Notissimum cst, Strabonem ]ib« 13 ct Plutarchum in vit>
Sullae cap. 26 narrare libros Aristotelis poslt Theophrastiet Nclei mortem Scepsin doportatos et in recessu quoda'm8ubterraneo depositos huniore curruptos et bltittis jarrosos
esse, postea autem in lucem protractos ab Apellicone Tfjo»
qui libros describcndos curaret, et quae deesscnt ex suo in-
genio male sgpplerct. Hanc taracn narratiottem a multls
postea repetitam l^fandis in StiStetntfci^.^ iOiUf. 1 So^tg. pag.
236 ita refellere acute conatus est, .ut eam ad graviora
ccrte srripta Aristotelica pcrtinere nrgaret, cseterum vcra
fal^is immi.xta cs^c statuerct. Totam rem accuratissime
postca persecutus est Stahr in Secundo volumine Aristote»
liorum. Jam si probicmata ve) hac vcl simili rationc mu'
tilata ct lacunas. majores minorcsve ortas statuas, fortasse
vel ^pelliconi vel alii grammatico in mentem venire potue-
rit ea, qu« dee^sent, ex iis, quse suppetereqt, plura paucio<'
rave repetendo supplere.
tolis bypoihnciiiarticam ^) retoJei^nt, eaqoe iis cpntineri
pirt(ira4^i ^aae -Afistoteles tion in vnlgas edere constitn*
isdet^ sed -in eOgitando el legendo notata breviter et
negligenter litteris coi^ignasset, ut ea postea accnratius
tractaret; deinde vero ex adversariis ad parvi temporis
memoriaoi instttatis, invito scriptore in manns bominnm
ea pervenisse. Ita, ut praeter eos, qui Gl^aecarum iitte»
rai^im historiani persecnti snnt (nl ^etecfen ^<riattb&og
i ben gccef!e &{ttecatuc^ifione pag. 328), ex rccentioribns
qaosdam nohiinem, problemata a Bnhlio (@t{d^. u. ®rtt>
bec« ©ncpclopdbte) vocantur SKatecfalfamlungen , 9?otltj>rt , TLtxit
jfige, cof)c Sntttoucfe, gar niiSjt tn fcl^tftjIcBerifcfjer ^bftcfjt »eci
fafte 2(uffa|e a(d ©egcnflanbc funfttgcc gocfd)ung. Hermannus
in dissertat. de usn Antistropbicorum in Graecsomm tra-
goedia : '''Aristotelem, inqnit, negligcntius locutum nt sta-
taamns, ipse problematnm liher admonel, quia continet,
qnae Aristoteles non in aliornm ,sed ' in sonm nsnm, ,
neqne explicate sed concise, nt quae alibi fusins trac-
tatarns esset, Jittwis mandavit." Quid Levesque bac de
re.statuat, jam dietum est a nobis paragraph. snper.
Et negari non potest multas Aristotelis cOmmentationes,
inprimis qnaein rerliin riatura investiganda versantnr,
ingenti rerain undiqnc congestarum copia instrnctas ex
ejmmoditicoUectionis velnt apparatu ita conflari potnisse.
.1} CQ&statj; Ammonium Herinese primum Aristotelis libros di-
Tisissc in hy.pomnem%tico8 et 8Ynta£;maticos, ex quibus hv-
pomnematicos vocavit eos, quos ad memoriae subsidium sibi
~^' lconfecisset philosophus, synta^aticos , qui dictionem habe-
rent ^y^mtfticam. et divisionem reete atqwordine digestam.
Haec autem.divisio adeo incerta et vaga est, ut conjectandi
libidini aroplum locum coucedat, itaque varios libros a va-
. i^tis Aristotelis interpretibus ad hypomnematicum geniu re-
8
Mut siDguIa sensim ex dissoluta ista et divulsa dissipa-
tione conglutinarentur et rationis quodam vineiiJo con-
stringerentDr, nec negamus, quosdam libros Arititotelicos
ex ejusmodi particulis magis minusve coagmentatis et
qnasi snbactis coaluisse videri. Verum tamen ex altera
parte non video, nnde viri doclissimi, qnos nnpcr com-
memoravi, aliiqne plurimi tam certo cognoverint tahtaqne
confidentia contendere audeant, baec problemata ab Ari-
stotele in sunm usum temerc in adversaria conjecta essc.
INam primum nec oratio tam leviter et negligenter trac-
tata videtur, ut ex ca dc boc potissimum Aristotelis
opere, praesertim quum scriptoris verba tam corrupta
et mutilata ad nos pcrvenerint, conjectnra fieri certa
possit, et in rebus sententiisque proferendis audaciam
quandam excusare ipsa disserendi forma et ratio potest.
Deinde quod Aristotelcs pluribus Variorum libromm
locis legentis vel audientis animum ad haec problemata
revocat in iisque quaedam a se accuratius explicata com-
memorat, quin etiam iii MeteoroII. borum problematnm
doctrinam se supplere profitetur, et quod haec dissereodi
forma, ut ab Aristotele institnta et fixa, jam a diseipulo
ejus Theopbrasto (Diog. Laert. V, 47, Plin. hist nat 6, fi8)
reccpta, deinceps a multis Peripateticis celebrata est, ne
baec quidem, inquam, commendant eornm opinionem, qui
,bis problematis nihii nisi quaedam a scriptore in sunm
usum cbartis temere tradita cOntineri pntant Yiden-
dnm est autem, nc dnas res inter se diversas parnmcaute confundamus. Nam aliud est mancam et imper-
fectam esse disputandi formam problematicam, qna non
nniversa rei natura certa disserendi via et ratione qnae»
ratur, sed discerptae quaestiones nnllo ordinis vinculo
conncfae proponantur et propositae non sine dnbkatione
35
et faaesilatiooe solvantnr, alind libros istos, in qnibns
liac dispntandi forma nsus sit scriptol', imperfectos esse
el pamm idoneos, qni Jegientibns offerantnr, qnasi nemini
in ment^B venire posslt ea edere, qnomm fontoam minns
lierfectam esse vel ipsejndicet Omnino antem illa dispn*
taudi forma ea aetate orta est et celebrata, qua homines
lilterarnra stndiosi non PJatonico qnodam ing^enii aestn
orania velut nno oJxtutu amplectenda et rcrnm cogpnitionem
ex intimo animi qnasl recessn emendam esse arbitrabantnr,
sed evperientia dnce sing^nla accnrate excntienda in eoqne
stndio varla et muItipJici doctrinae copia, exqnisito et
nndique cong-esto sclentlae apparatn opus esse, nt mnlto-
ram vel mlnntls laboribns totnm doctrinae quaisl aedificinm
perfici posset. Itaqne ut hac aetatc doctl homines ejns-
modi res non sibi solis retlnent, dum in amplius aliqnod
seientiae corpns coalescant, sed in breviores notitias et com-
mentatinncnlas conjectas atqne in varia miscellanea s. col-
leetanea, qnae vocantur, dispersas in horainnm notitiam
protrahnnt, ita Arlstoteli qnoque haec forma idonea videri
potuit ad ea capienda, qnae vcl magpis dlssolnta essent,
j^am nt artis ratione eonclndercntnr, vel non Ita per*
specta et ab opinionis arbitrio sejnncta, nt scientia com-
prehendi apte possent, sed tamen cumhoralnibns littera»
jrnm stndiosis commnnicanda viderentur. Itaqne qnamdiu
ca fuit litterarnm Graecasum ratio, nt velut vita et spirltn
instnictae aiiqoid ex se gignere posscnt, ita ex hoc nber-
rimo probiematnm fonte hauslsse scriptores probabiJe
est, «t alia ex iis mntnando, alia ex domesticis copiis ad-
dendo rem late difiusam arctins cogere conarentur. Uoc a
Tbeophrasto factnm videmns. Pfam qnae in hnjns libellis
'Tcspi XOTCUV, xepi CSpuTOV, icspi ocveiJLUVin unum conflata
et in •rdinraa qucndam reda^ legimus, ea plemmqne3*
.J^,
S6
ia fata probleifiatis partienUtim disicerpta nsdcBi fere ver*
bis inveniuntiir. Hinc etiain inteJlig^mns, rfoi fiat, xitqtiat
Aristotetes de vita ct morte cap. 5 a se in probleiiiatis
tractata dicit, ea apnd-Tbeopbrastum reperiamns, et qnae
ex Theopbrasto de senibus diHficufter steruutantihns affert
PJinins bist. nat. 28, 15, ea in probl. 33, 12 invenian-
tur, et qnae de palma a Gelllo 2, 30 ex problvmatis
aflTeruntur, ea aptid Tbcophrastum de plant. 5^ 6i>.]egan-
tnr. Postea antem, effoetis jam Httcris, quo minus idonei
ad totins scicntiae corpus comprebendendnm .atqne ad
abstrusiores litterariim fontes scrutandos erant bomines
doctrinae studiosi, co cupidiws circnm bos rivnlos voli-
talmnt, iisque temporibus ex borum problematum velnt
borreo copias suas cong-erebant quicunqne in id studinm
incnmbebant, ut novarum et mirabillum rcrom farragi-
nem undiquc conquirerent. £x eo g-enere fnerunt Gejlias,
Atbenaeus , ApolJonius Dyscolns , alii. -t^. i r :? 'Mfi at
Ne Stabrio quidem, viro doctistiirab et in AristotieliB
lectione mnltum et dilig-enter versato, baec problemata «b
Aristotcle in suum usnm conscripta videntur. Cnjus verba
haec sutit (KxiftotiUi bti ben Stontern pag^. 131): fSHan f)at
fie (pit ^robleme) wo()l fiir ^oUectaneen geljftiten, bie 2frifJoteW
}U etgnem ^ebroud^e ang«(egt) ailein bem wieberfirettet man^^unb naf)ment{id) bie ^orm» fowie femer bie baib me^r ba(b mins
bec roortlid^en ^{eber^oi)Iungen berfelben ®a(f)ett unb bie fm 2(Us
g«meinrn burd^gel)enb^ 7(rtfiole(ifc{)e ^ar&e be<$ ^JMbtn^) m(>en
einjrfnen bebeut^nben 2ibn)e{(()ungen Idift flcl^iaS @attit t^ec 4(i
^oUectaneen cined ange^enben ^eripotetifer^ au^ fA'mmti{cl)en SS«cs
fen be^ ^cijlec^; meifi mit be^fen eignen SSBocten du<ge§osen am
fe|)en. Doleo autem virum eruditissinram hrevins et oib*
scurius dixisse, quam ui sententia ejus plane perspici
possit. Si formam accnratidrem intelligfit, qaam* nt •me*
37
ris notftiis leviter ii» chartam conjectis aptc congrnat,
non ego adversor; ex repetitis problematis probabiJis con-
jectnra de bujus operis origine fieri y\x potest, quoniam
hujns repetionis eausa ct orlgo ipsa dubia cst et obscnra.
Aristotelicnm coJor^ pcr omnia fusnm recte vidit Stah-
rias, sed hoc ipsum qnid impediat, qnominus coIJectanea
Aristotelis esse statuamus, non satis perspicnum est mihi,
nec vidiso, cur tironi tribnenda sit haec collectio. Pieqne
enim, si quis hoc vel illud problema minns perfectnm.
et concinnnm judicat, idcirco totus liber Aristoteli ab-
jndicandns videtin*; nam, (ne textnm commcmorem) at
c«rtum est, multa excidisse, ita minime neg-amns fieri
potoisse, ut qiiaedam hnc illnc aliunde irreperent. Deinde
qnanqnam libenter eoncedimus, haec problemata Aristo-
,
tdicis et verbis et sententiis referta esse, tamen, si res
ita se haberet, nt problemata ex variis Acistotelis scriptis
ad verbum fere cxcerpta essent , haud dnbic ex tantopro*
blematnm nnmero mnlti ejnsmodi loei in iis, qni exstant,
Aristolelis libris eommonstrari possent; id qaod fieri
nnllo modo potest. Omnino antem^ quum problemata
ab Aristotele scripta esse et ipsius Aristotelis et aliorum
indicio n>anifestnm' sit, et in his ipsis inveniantnr, quae
in preblemati^ tractata et ipse et alli tradunt, nnllam
ego idoneam ratiouem video cnr hanc collectionem, qnae
Aristotelis nomen g^erit,nlli alii qnam ipsorum Peripa-
teticomm principi tribnamns.
Pancis dcnique verbis eornm opinlonem retractabo,
qui haec problemata a Theophrasto vel cx scriptis Theo-
phrasti coneinnata pntant, scilicct iis rationibus adducti,
de qnibus jam dispntavimus , quod et Plinius locum
quendam Itorum problematum Theophrasto tribuat^ et
Gellins ex his problematis locum afferat, qni apud Thco-
38
phrastum rep«*iafar, et omnino mnlta problematam «i
Theophrasti libeilis inveniantnr. Hac de re antem quid
mihi vidcatur jam declaravi, non problemata ex Tfaeo-
phrasti librrs compostta, scd potins Theopbrastum mnlta
passim ex his problcmatis mutnatHm esse. Hoc antem
nt vernm esse credam, eo addncor qnod quidquid de
Theophrasto constat, eo fere rcdit, ut non tam in novis
inveniendis, qnam in Aristotelicis copiis instrucndis et
explieandis versatns fuisse putandus sit^ itaque, ut jam
Cic. de fin. 1,2 a Thcophrasto locos tractari ait ab
Aristotele ante tractatos, ita dili^entissimns Aristotelis
Interpres, Boethius, docct (Gomment. in Aristot. libmnl
de inlerpret. introd.), ''Theophrastnm qnum de similihus
rcbus tractet, quae ab Aristotclc ante tractatae sint, .iisdem
aliquibns verbis uti, qnibus Aristotdes usns sit." Inpri-
mis autem id me niovet^ quod nnns locns, quem in pro>
blematis a se tracfatum esse ipse Aristoteles indicat
qucmque cum caeteris Tcepi xupo^ excldisse dnbitari non
potest, aptid Theopbraistnm exstat. '^•i*
m
Sedio XIX problematum ^tisiotelis
commentarits umstrata.
>«^^*ki -> <4i ;
Prolegomena.
§1.
"uum ad ea, quae de problematis dispnlavlmus, exem»
plis recte illustraada id nobis faciendum videretur, nt
aliquam sectionem problematum paullo accuratius ex-
plicaremus, decimam nonam eli^endam pntavimus, pri-
roum qnia nos in antiqnse harmoniae stndio mnltnm et
diligenter versati ad hnjus scctionis cxplicationem ali>
qnid afferre possc nobis videbamur, quod non cnivis
in promtu esset, deinde quia sectio ipsa ex gravissimis
hprum problematnm partibns esL In harmonica enim
arte illustranda versatur, qnae, ut ipsins artis natnram
et gravitatem taceam, tantam habet vim, ut ejus cogni-
tione xgre careant qnicunque, accnratam et plenam an-
tiquae vel poes^os, inprimis lyricae, vel philosophiae scien-
tiam percipere cupiunt. TSam et ^lyricae poeseos tanta
est cum illa arte conjunctio, ut qui nostra memoria vel
poeseos historiam vel poetam aliquem accnratins trac-
tabant, ii omnes harmoniae vel historiam veL rationem
nberius explicandam sibi pntaverint. Hod a Boeckh ^) et
Thiersch^) in Pindaro explicando, ab Heinrich in Epi-
menide, a K. O. IHulIer in hisforia gentinm Hellenica-
rum, ab Hoeck in libro, qni inscribitnr Creta, ab CJIrici ^)
in historia lyricae poeseos aiiisqne complnribns factnm
videmns. Deinde quis ignorat, quanta sit phllosophiae
'
1) Hi tres inprimi» rationcm artis attigeruut ; caeteri hane vel
.. ilhim artis historise partem tractarunt
40
cam haemooica arte^cbgnatio? IVam nc l*ythagto«am cC
Philolaum '
) ,et A)*istoxenum commemorem, qnornm phi-
losophiam cnm intima harmoniae natnra penitus conapi-
rasse constat, qnisqnis excellentissimornm totins anti-
quitatis philosophorum, PJatonis ^) et Aristotelis ^) libros
ita legere cnpiet, nt siog^nla accuratc pcrspiciat, harmo-
nicae cog^nitione carcre vix poterit, quura plurimis Ie<>i»
apnd ntrnmqqe res e musiea arfe desnmptae tractentnr,
excmpla inde afferantur, hand raro tota arg^mentandi
ratio cnm hujns artis ratione cohaereat. Sed qnanqtiam
nec nostra nec ulla aetate plane defuernnt, qni in hujns
artis Tcl rationc vcl historia qnaerenda operam' cdHoci^<^
rent, et qnanqnam sunt, qui inanem quandam commvH
nium vocabulorum vim amplexi de musica veternni ita
scribant, qnasi omnia clara sint et perspicua, tamen
potins ing^eone profitendum est, multa esse, quae vel
densis tenebris circnmfusa sint vel erroribns obsitav
Quornm etsi non panca ejusmodi snnt, nt vix nnqoam
emergpere possint (id qnod non minus in harmonia vetc^^
rnm qnam in vocis sono et verborum pi^Onnntiatiooe
fieri non sane mirandum est), multa tamen hand dnbie
melins illustrata esscnt, nisi ea, unde praecipna harnm
remm cog^nitio hanrienda essct, incnlta et sitn obdncta
jacnissent.- ^am neqne harmonici scriptores editi sunt
1) Vide BoeeMiii librum, qiii inscribitur Philolaus.
2) Vide Boeckh. in Platonis Minoem, ejusdem.que ^ommcntatio-ncm de anfmo mundano ex Timseo Platonis. "^opp in^taston8 Srjte^n96le()rc Leipzig 1833 ))ag. 9a-^134l SBad^«s
matb ^«. 2(ltert()uin6Eimbe 2 %\)> 2 2(i>t^. ©/427. S. aR^SUeif
®efd^. ber SJ^eor. bcc ^unjl bei) ben 2Clten pag. 90—126,
8) Recte Melchior Zeidler (introduct in lect. Aristot. Regio-molit. <f689. 4) sine tnusiea novi jNmcoS' Aristotelis^lbeOs
intelligi posse negat, quoram noniHilJos ej^licatt |Mg.AS*^f .
M
post Jtfeibomiam, qui qnnm^faos Jibros, nt illis temport-
bipSf fWtis bene emendaret, mnlta tamen intcrpretando
pevvertit, multa corrnpta et depraVata rcliquit^); neqne
PintarcUi librnm de musica, qui in bistpria artis expli-
canda vcrsaCur, post Burettnm quisqnam accurate ex-
^nssit; nequc quae apnd Athenaenm, Pollncem aiiosqne
scriptorea passini sparsa inveninntur, vel satis diligen-
ter coBgesta sunt vel accnrate inter se collata etexpli-^
eatfr ->— et tamcn a philologis^) mnsicae artis perit&ex-
spectanda omnia > nam qui a musica arte profecti har-
moniae vel bistoriam vel rationem persccuti Bnnt, ul
Forkel, Drieberg-, Kretzehmer, it etsi sna stqdii et diii-
gentia: et acuminis laude minime privandi snnt, tamen
vel ling^ae scientia vel accnrato et sobrio criticae artis
nsn non satis instrncti (hcruut — nec denique banc
ipsam problematum sectionem intcr recentiores qnis-
quam tractavit nisi Cfaabanon , qqi partem ejns idque
satis leviter cxplicare conatns cst Est autem faaec sec-
tio ad veteris harmoniae natnram intelligpendam non exi-
gni pretii, primnm qnia, si tennia quaedam fragmenta
e!Kcipias , antiqnissimnm est harmonicae artis Graecorum
monnmentnm et non panca continet, quae et ad mnsic»
et ad poeseos historiam magpno opere pertineant, deinde
quia aliqnid Incis aflert melopoeiae Grsecorum, qnae faar-
monicae artis pars a scriptoribus mnsicis leviter et pau-
cissimis verbis commemoraia potius qnam explicata
densa calig^ine premltur.
Ene.iS Et) tJtriasque genc.iS non pauea iA dissertat. dc karinoiiica artc'"
Graec. notavimus ct pas^m emendsvimus. ' '"•
2) In nmnca arte TeterwB illustraada nostra memoria unus
omDium optime elaboravit Bocckh. ...'',,y
48
Qnonram antcm in harmonica scientia versatur ear
problematnm sectio^ qnam cxplicaturi snmns, non alie-
nnm erit pancis exponere, qnanta hnjns artis cognitione
instmctnm fnissc Aristotelem alinnde matfifcstnm sit.
Ac primnm in frag^mcnto icspJ axouffTov, quod apnd
Porphyrinm servatnm exstat, in libro fido de anima,
in bornm ipsomm problematnm sectione lOma de soni
ocisqne natnra*) mnlta difig^enter et acnfe dispntavit
Delnde ex tribns indicibns opernm Aristotelicomm in<>
telligimns, scriptnm esse ab eo librnm de mnsica; ex
quo libro haud dnbie desumptus est locus, qui inveni-
tur apnd Plntarch. de mnsica p. 1139, nbi Aristote>
lem de sonornm interTallis Pythagoreoram ratione dis-
pntasse Tidemns*). Ex mnltis deniqne locis passim
sparsis apparet philosophnm de rebns musicis accnrate
et pcrite jndicasse, ita, nt ex mnlfis pancos afieram,
Polit. I, 5 principinm ait cssc in harmonia, qnod quale
sit explicat in Metaphys. pag^. 97 et 103 (ed. Blrandis),
Metaphys. 7, 2 symphoniam mixtnram esse gravis et
acnt» Tocis, Polit. 2, 5 symphoniam perfectiorcm cssie^
qnam homophoniam, Polit 3, 3^ harmonias esse Tarias-
1) Theoriam Aristutelis de sonis et vocis humanae natura et
ortti exposuit Kreyssig Lips. 1793, 8. Hujus dissertatiun-
' cula (rrrmanice versa exstat in ®prengel6 S3et)tri!lfge gnr @t'
fc^tc^te ber SKebictn Vol. 1, P. 2.
^j £x djscipulis ejus duo inprimis harmonicam artem via et
ratione pervestigasse videntur, Theophrastus , qui plura de
harmonica arte seripsis^e dicitur, (juae non solum a 01og«neLaertio nominantur, sed commcmoranturetiam apud PIu-
tarch. syraposiac. 1, 5 et Censorinum, et quorum locus me-
morabilis exstat apud Porphyr. in comment. ad Ptolem., ct
Aristoxenus, qui primus harmonicam ad artem acQurate rc-
dactam exposuissc videtur. ^ iw.}>.rt»iJb,.
M
ueoromdem sonornm composltiones, Polit. 4, 3 docet
fuisse^ ^tti tantnmmodo dno primaria harmoniarnm ge-
nera statnercnt, Dorinm et Phrygpium, qna de re alinnde
. nihil accepimus, Polit. 8, 5—7 de mnsicse ad forman«
dos mores vi et natnra multa gravissime dispntantur;
qnaeritnr, qucm ad filnem discenda sit harmonia, nttm
tibia ab edncatione et mornm institntione removenda sit,
qnaenam harmoni^ eligendae. Reprehenditor Plato, quodin politia ad instituendos puerornm animos adsumpserit
Phrygpiam harmoniam et quod melodias avsi[jiva^ rej^
cerit ai; {i.60uffTtxa^.
.,:.; /§3. ^. '•....
Quae I9na sectione continentur problemata, eornm
permnlta tam communia snnt, nt sine nlla harmonicae
artis scientia percipi possint. Ut rellqna qnoqnc etiam
ab iis intclligantur, qui hnjus artis cognitione carent, pan-
cis ea explieabo, quae ad hanc rem pertinere mihi videntnr.
' Constat inter omnes, acnmen et gptavitatem sono-
rum ex ea celeritate pendere, qua corpus sonnm edens
treninlo motu vibretnr; constat etiam, qno simplicior
sit ea ratio. quae inter duarum chordarnm vibrationes
s. ictus intercedat, eo majorem esse sonchrnm concen-
tum s. consonantiam. Itaque si chordarum altcra dua-
bus vibrationibus eg^itatur eodem temporc, qno aJtera
nnk movetur, (s. dnplo brevior est), ea existit sonornm
ratio, qnae vocatnr $ia Tcaffuv (octava), in qna sonorum
alter ita est ajtero acutior, nt miro tamcn consensu in-
ter se quasi coalescant sive, ut ait Aristoteles, soni
iidem videantur et tamen inter se diversi. Si altera
ter, altera eodem tcmpore bis vibratur, auditnr §ia tcsvts
(|), antiqu. hi o^etuv; si altera quater, altera ter, &ta
u
TS7aap«»v (|).Hae tee» sooorum rationes «b Anstotelo
oupKpovcai appellantar, diapason etiam ovti^av^a. .^ •.&<'^
, Sonoram systema (a: ordo sonolrmli demceps se
excipientinm), qno utitnr Aristoteles, diapason complec-
titnr. Sonornm nomina haec sunt: .< ^ i
sonus acutissimus . vi^\
l Tovdij 8ia^euxTixO(;.
, I tetracliordttmicapavTrjr») I
, > acutins.
TCapa|jLe<r»] )
Xtxavocf , .'•
, ) tetrachordum
. . t , \ erravius.sonus gravissimus UTcaT»);
".
Intcr hypaten et parhypaten haec obtinet ratiot
256< 243 3: dum acntior earum 25G, g^ravior 213 vi-
bratioiiibns ag-itatur j inter parbypaten et lichanon haec
interccdit ratio: 9: 8 (tovo<^); inter lichanon et mescn
eadcm. Itaque inter hypatcn et mescn ratio obtinct
diatcssaron (fylX ^ >< f = -f)*'nter mesen et pa-
rainesen est f. In tetrachordo acntiore iterantnr ratio-
nes tetraehordi gravioris. Ita totum systema constat
duobus tetrachordis ct spatio inter ca interjecto (a mese
ad paramesen), qnod vocant tovov Bia^evxTtxov , quia te>
trachorda disjungit. Inter hypaten et paramescn est
diapciite (Mf X I X I X f = I)."' '^-
Has vibratamm chordarnm rationes et pr^ortiones
Pythagorei experiendo et eompntando invenisse dieaD>:
tur; uaQi qui tunc artcm excrcebant, noh nuigi8'qttam
qui hoc tempore eam excrcent, haec omnia 'carafaaat,'
solo aurium sensn totam rem dijudicantes (qua de eansa
a Platone g^aviter rcprehendttntur) , iiqae rat.;|^ tonum
appellabant, m hemitoninra^ quibus, oomiiiiJbai .^Bostri
qnoqne musici ntuiitur. £x eoram ratlone totum sy-
stenui siq exponere iieett -" tJv -^ t.**v' -\' « •;
•—^if ietnch.gr&v. tctracfa. aciit.^ .m.-»
Atijue Iioc dtatontcum vocatnr systeiha.
Enharmonium systcma (qiiod, ne fractis nnmeris
ntamnr, nrasicorum s. Aristoxenioriim modo exponimns)
hanc habet divisionem:
tetrach.grav. tetrach. acut.
minimum illud spatinm Q) hUav^ vocant.
In alio quodam systemate antiquiore tetrachorda
nondum erant tono diazeuctico disjuncta, itaque systeraa
hanc speciem praebnit
Hoc systema non diapason (sivc 6 tonos) integrnm
complectebatur ,sed spatium tono minns. Tetraehorda
ejus ita comparata erant, nt gravioris sonus acntissimus
esset idem acutioris gravissimus (TeTpaxopSa cruviQ(jL{xlva);
decrat enim toniis disjnngens.
Interdum autem antiqnissimo tempore ita tempera-
tnm fnisse videtur systema, ut hanc speqiem praeberet:
i: i : 1 : 1: l^ti
qno facto systema diapason complectebatnr, omittebatur
antem nnns souus (qni postca vocatns est^nomine Tp^njc).
Haec duo sunt systemata heptachorda (ap[XQViai), qnae
pluribu^ problematum Jocis commemorantur. Systema
chrnnattcum, qnod hanc habet divisionem:
1 . 1 . {1 . { . 1 . 1 . { 1
in probleiMtis non commemoratnr. >
46
{•• ''^.' 1 ''• ''. -'^ 4t» '''•'•- - '^
"'.nf«*t. viiK *.<>«*.•
Jam de texto et ile interpretandi praesidiis pauea
dicamus. Textus is est, quem ex recensione Immanne-
iis Bekkeri edidit Academia regpia Bornssica Berol.
1831. Adjccta est cx cadem editione integfra leetionis
varietas. Bekkerum antem constat, ncglecta veterum
vel editionum vel versionum, commentariorum, laudato-
rum locorum auctoritate, in sola fide librornm manu
scriptorum acquievisse ^). Enumerat antem is in proble<-
matis codices, quos kis littfris insig^nivit: Ca X« Ya et
Q K» INa O» r s t u V w X. Sunt ki Laurentianus
87, 4, Vaticanus 1283, Parisicnsis 2036, JMarcianus
200, Alarcianus append. 4, 58, JWarcianus 215, JHar-
cianus 216, Urbinas 50, Palatinus 164, Palatinus 295,
Christinae reg^inae 124, Laurentianus 87,' 20, Lauren-
tianus 87, 15, JMarcianus 259^). Cum varietate lectio-
; 1) Ob ncglectos certe comincntatores et cdd. vett. immerito,
ut mihi quidem videlur, reprckenditur a Trendelenburg in
praef. libr. de anima p. 5. Equidem si virum cum Graecae
linguae tnm criticae artis scientia praesfantcm reprehendere
auderem, illud potius aflerrem, nonnullis cum locis rel mi-
nus accurate codicum scripturas notasse (quod et Trendelen-
^, burg demonstravit et ego ex collatiene Lcvesquii bic illfc
animadverti), vel saltem in minutiis afierendis omittendisve
niinus constantem se praebuisse, vel (quod in bis probl. pas-
sim faclum est) in tcxtu aliis locis a vitiosa omnium codd.
«criptura discessise, aliis vitia apertissima retinuisse. Sed
nec pustulandum rst a natura bumana, ut in tam immcnso
opere semper sibi constct, nec, quod nohnullis accidisse vi-
detur, ullo loco obliviscendum, quid dcbeatur . viro de Pla-
tone, Aristotele, tot aliis scriptoribus egregie merito.
2) De codd. Laurentt. et Marcc. vide catall. harum bibll. et
Buhle Arist. opp. Vol. i pag. 171 seqq. Parisiensem accu-
^ ratius descripserunt Lcvesque in notices etc. et Pearce in
prsefat. a4 Loogini libr. de sublimi. Dc reliquis, qui Vati-
nis Bek. Gontnli codicera mann gcriptnm Hafniensem >)
et accnratam coUationem codidis Parisiensis*), qnam ad
edit'onem Dnvallii Li^t Paris. 1628 (a: textum Syl-
cani sunt» vide quae exposuit Brandis in actis academ. Bcrol.
an. 1631.
1) Hic codex chartaceus, forma S^a, qui a Frederico Rostgaar-
dio an. 1688 Venetiis emptus in . bibliothcca regia Haf-
niensi servatur, satis nitide scriptus scd non admodum an-
''^'-'tiquus ad codicem Parisiensem *10Z6 omnibus fere Jocis (ut
• ' 18, 2 oilnM (Levesque; Bckkerus hoc omisit), 4 atvianot
6 ofHtkov, 23 aviiXfXMVttoii27 oftoioTara, 38 StaqSo^v, 42 avraZe,
quas scripturas solus habet Par. cx iis quidem, quos contu-
lit Bekkerus) interdum etiam in levioribus scripturae men-
dis proxime accedit: a quo taraen ubi discedit, meliorrm
ssepe scripturam sequitur, ut sect. 18, 2 Par. ^ xanx, Hafn.
om. ^; 17 Par. om. ij,Hafn. retinet; 16 Par. (ex coUat
Levesquii, nam Bekkerus nihil notavit) t^v alliiv, Hafn.
vm. TTjv; 35 Par. novov, Hafn. recte nogov. Addam pauca
exempla ex scct. I"», 23 Ps>r. i\i>vy(Uvee , Hafn. ixpvyfUvw,35 Par. ct rcliqui omncs Bekkcri cudd., si modo recte col-
lati sunt: aQ^^., Hafn. dxfirj, jn quo consentit cuni eo co-
dice, qui vetus Sylburgi a nobis appellatus ex eadem fami-
lia esse videtur, exqua Parisiensis ct Hafniensis, sed tamen
. multislocis ab utroque codioe discedit, 41 Brkkerus hasc
notavit: codices fccf ro nepiTTatfta , tj nal, Hafn. autcm ro"
quidem habet, sed recte nt^tTTwfM jj xal, 42 Par. xa-''
Bai^, Hafn. Tvcie ttaOalQtt, sect. II, 41 caret mendis scrip-
tufae cod. Par., excepto etanviovree. Caret Hafn. cum sec-
tionum, tum pr«blematum numeris, sed in titulis sectionum
conjungendis . ad sectt. 15, 20, 31 congruit cum vetere
Sylbvrgi et Parisiensi. Ephelcyst. v non rainus quam Par.
omnibus fere locis addit.
S) Hic liber prseter sectionum litulos satis memorabiles, quos
jam commemoravimus , et alia nonnulla, quae non notavit
Bekkerus (ut sect. XIX, 18 Silijv Par. t^v aXl^v, 2S'6ftoiioe
Par. ovTwe, in eod. probl. pauUo post Par. om. 9td ante
'^rcrra^cvf, et, ut ezaqrfniii ex alia sect. sumam, 36, 6 Par.
X(fttd pro Zfo*''* d« tput form» vtd. Levesque pagg. 162 et
172. Hafniensis qaoque jj^^ta habet), omnibus fere locis
"" f ephelcysticnm habet, etiam sequente littera consonante.
bavg^i) iii«titiiitXevesque in INoliees ct .esitr«ito de« nwsv
de ia bibi. da roi Toai. YII, IV 2 p^gp. 10|. Praeterea
inspeximus edit. pvincipciB Aidinani; 14^5— 1498, Bati-
lccnsem 3tiam s. Ising^rinianam 1550, C«mot!anaml551—1553, Sylburgianam 1587. Sylburgns autem, ut ex
praefationc Iiorum prublematum videmns, contulit inter
se Venetam Camotii et llasilecnsem Isin^inii editt,
praetcrca mag^no opere adjntus est libro amici cujusdam,
in quo praetcr alias correctiones quaedani' biantia vel
mutila e vetere Italiae cnjusdam bibiiothecae codice ex-
pieta erant. Versionc nsi sumus Tbeodori Gazae, ex
qua versione, licct non omnibus locis satis accurata sit
8cd modo parapbrasis potins quani vcrsio dicenda, raodo
insig^nibns textns vel depravati vcl non recte intellecti mcn-
dis maculata, tamen multa passimemandare licet; deinde
Latinis commcntariis Ludovici Septalii; sed neque bi
commcntarii nllam ferc utilitatcm nobis attulernnt ncc
commcntatio inscrta in JHempires dc FAcademie des
inscriptions Tom. XLVI, quae inscribitur: trois memoi-
rcs snr la scction XIX, dcs probl^mcs d'Arisfote, in qua
Cbabanon partcm quandam bujns scctionis neque acute
satis nec docte cxplicare conatus cst, ita ut nec accura-
tam' vetcris harmoniae cog^nitionem attuiisse nec in
Aristotclico dicendi {jfcnere satis vcrsatus ad intcrprctis
munus accessissc videatur. Syibnrgfi dcnique notas
critioas brcvissimas illas qnidcm, scd minime contem-
nendas consuluimus. Id autcm ante omnia mibi agen-
dum putavi^ nt Aristotclem ipsius Aristoteiis ope inter-
pretarer et, quantum ficri posset, omnibus locis demon-
strarem, et sententias ct verba ex Aristotciica dicendi
consvetudinc deprompta esse et collatis variis aliorum
libroruu .Aristeteliconim locis optiuie expJicari ppsse.
^tiaiii vero et obscurae sint mnUae bannoiiiae Graecae
partes, et extertia interpretandi praesidia fere Jinlla, et
tdxtos talis, qnalem paullo ante descripsimtis, non mi-
randnm est, me nec omnia explicare potnisse et in non-
niillis locis emendandis audacius yersatum esse. £men-
dationes antem in commeotariis positae snnt omnes; in
Jextum nullam recepi, ne eas quidem, quas plane,cer-
tas nec ii|Ii dnbitationi obnoxias esse mihi persTasi.
d6
ie. 021 HEPI APMONIAN. x «v
Ala t( ol TcovouvTsc xai of aTcoXauovteij au^ouvtai^''!]
Cva 01{jLsv TQTTOv XuTC«vTai, oC 8s [j.aX)vOv xafpw^f-v.
2 Atot T^ 7C0^p(i)Ts'pw auToc T^ auT^ 90V7J YsyovEt
[j.st'aXXwv a8ov xat Poov.r| [Jio'voc; t^
cti to aOpouc Tt
^cotslvt) OX^^stv ri
wOslv ou ToaauTaTcXaatov ^cttiv oao^ aptO-5
Pl6<;,aXX offTcsp Ti YpaJLjjir, t| S^tcouc ou StTcXaatov otXXa ts-
TpaTcXotfftov Tt ypot^st, outw tot ouvTtO^jJLSva 7cX£ov tCTX,USl
xaTot Tov aptOpiov t)OTav
f) 8t"if)pif)[jL^va. aOpoov ouv ovtuv
pita ytvsTat i^ ttjj ^wv^i; tax.u? xat ajia wOst tov aspa,'
offTS TCoXXaTcXotfftov xpotsvaf xat yotp i^Ix TCOtvTov qjov»]
It)
|j.tac s>cotffTir)(j TCoXXaxXocfftoc.
3 Atot TtTifjv TcapuTcotnrjv aSovTs^j (JtaXtffTa aTCo^pTJYvuv-
Tat, oux ifl^nrov t) n^v vqTTjv xat Tot avo, [JisTa 8s 8taffTotffsoc
- xXetovoc ; t)OTt ^aXsxoTaTa TauTY)v aSoufft, xat aur»] apx"»] ;
To 8s xo^^sTCOV 8ta TTiV s'TCtTafftv xat TCtsfftv rJjc ^wvrjij' sv 15
TOUTOt? 8s TCOvoc* TCOvouvTa 8s [xotXXov ^ta^OsfpsTat.
4 Ata Tt 8s TauTTjv y_aXs7C(oc, ttjv 8s uxotTif^v ^a8twc;
xatTot Stsfftc sxaTspa^. »)OTt
[jlst avsffsoc i^ uTcotTV), xai
atj.a [j.sTot n^v ffUffTafftv sXacppov to avo ^otXXstv; 8ta
' TauTO 8s Ibtxs xat Tot icpoc [J.t'av XsY6[j.sva zpoij Taunf)v t] 20
TcapaviqTTfjv. 8st yotp jxsTOt ffuvvotaij xat xaTaffTotffsoc ot'xsto- -
TOtTY)? T(3 TJOst TCpOiJ T7)v ^OuXlQfftV. TOU 8s 81^ jJ,STOt ffU[J.9W-
vtac T''c 1] atTta;
-6 Atot Tt YJ^tov axououfftv a86vTwv Offa avTcposraffTotjjLS-
VOt TUYX,0tV(Offt T(OV {J.sX(OV, t)(OV
{J.T, ETC^ffTaVTat; TCOTSpOV OTl 25
[j.aXXov hiikoi;6 TUYXavov offTcsp ffxoxou
,OTav Yvopt?offt
To a86{j.svov; touto 8s tj^u Osopstv. "^oTt
ir)8uto {xavOotvEtv;
3« no^QVJTspov Ca Xa.\ \
5. toaavta, vrXtjaiov codices.1 1
o
om pr y«.I (
7, iaxvsi ijxata Ca. Ya.
1 110. «x rftJi' n. Xa.
\ |
14. aitjj Ca, avtij ijXa.
||i6. 9a o novos Ca.
|j 18, aivianoi
Ya.II
21, oixetotdt^ Xa.Ya.\\ 24, «r om Ca.Xa.
TOUTOU hk aftiov oTt Tojjilv XapiPavstv xr^ ^TOan^jjiijv, to 8s
xp^^^ai xal avayvopf^etv ^arfv. sxi xat to auvrfi&g iq5u
jjiaXXov Tou aouvijOouc-
6 Atot xiTQ xapaxaTaXoYii] ^v Tatf o8at(j Tpaytxov; tj
8ta T»)v avojjiaXfav ; xaOtjTixov yoig to avwjjiaXsc xat Iv 5
{jLsylOct Tux*»)? "h XuTTijf. To 8s ojjiaXsc l^aTTOv yo68s<?.
7 Ata Trof apxalot srcTaxopSou^ xotouvTs? apfj-ovfa? Tirjv
uxanfjv aXX ou ttjv viQTTfjv xaTsXtxov ; xoTspov touto ^su8o? »
(ajx^oTspac yap xaTsXtxov, tt^v 8s tp^ttiv l^pouv) tj ou;
otXX' oTtyi ^apuTspa toxust tov tJj? o^uTspac ^Ooyto^»
^®
cJaTS (xaXXov i^uxanrj axs8L8ou to avTt^wvov r\ i^ vi^r»),^xst
To o^u 8uva{j.soc (j,aXXov, to 8s ^apu faov ^Osy^aoOat.
8 Atot xCri Papsia tov t^c o^stac t'axust (pOoYyov; tj
cTt (j,st^ov To Papu; r^ Yotp oc[j,pXsta sotxs, to 8s t^ o'^sfa
Y«vfa. .159 Atot Tt TjStov T^c [J.ovo8taf otxouopisv, 6'av Tt^ xpoc
auXovr^ XupaiT a8Tf)} xaiTot xpoc X0P^*C >«at to «uto pis-
Xoi; ^'8ouatv a[j,(poTspoc' st y^P s^^t (j.aXXov to auTo, xX^ov
sSst xpo? xoXXou^; auXiQTOci;, xat srt t8iov sivat.t)
oTt tuy-
Xotvov ^-^Xoc Tou oxoxoij piaXXov, oTav xpoc auXov•») Xupav >
20
To 81; xpo? xoXXouc w\rf:(X(; t) Xupac xoXXa^ ou'x ^8tov, oTt
ot<pav^^st ttJjv o'8tJv.
10 Atot T^, sC-^^tov •»] avOpoxou <povii), r^
avsu Xoyou (^8ov-
T0{ oux ''^8fov ^aTtv, otov TspsTt^ovTov, aXX' auXoc tj Xupa;
Tjou8' ^xst, ^otv
pLT) p,i[j.TJTat, opio^oi; 1^8^ ;ou piiqv otXXot xat 25-
8iot To IfYOV auTO.r] jxsv y»? ^wvt) lij^iov ri
tou avOpoxou,
xpouoTtxot 88 {j.aXXov Tot opYava tou- OTopLaTOf. 8to •^^tov
CtXOUStV>) TSpSTt^StV..
1. rovTft CaYa.j{ or* om CaXaYa.
||6. ^^ om Xa. ||
ofiaXov Ya.\\
7, d^fAOviae notavres Xa.{{
17. aStt Xa.\\ (iifios
CaXaYa.||
23. ^iuv Ya.|( ^ «V%] r^c oVdf. Ca.
\\ 25. fi^
11 Aia xi T\ awjxoijffa o|uT?ipai r[ ov. I^arrov, aoOsvft-» ^
ffTlpa Ytvoii.lvY);
12 Aioc xi Tov xopSwv tq ^apurlpa asi to {1.1X6? Xa^avgt ;
av Yctp S^TjTat qtaat tvjv TOxpa{ji,s<r»p auv^j^tX-fj t^ {*^ff7),
ytVSTttt TO {JL6J0V 0U$^ TjTTOV lotV 8^ TTjV {Jl^ff^KjV8sOV a^JL^O»,
5
<]>iXa ou yti^sTat. r^oTt tc ^apu {jL^ya icTTtv, wots xpaTSpov?
xal svscruv h Tt^ {jLeYaX(|)to {jLtxpov xal tt) JtaXvj^^st 8uq
v^Tat ^v Tfj vTOXTif) ytvovTat. . ,
13 Atot 'divvr^ 8ia TCaaov Toi3 {tsv o^so? avTt<p«)vov yAfe-
TOd To ^apu, TOUTOu 8s To o'^u ou ; t)oTt {iaXtora {jlsv
^v a{JL-10
9otv ioTt To a^x^olv {jlsXoj, st' 8s{jltJ,
^v to ^apsl* {jlsI-
?ov yap. .
•
'
•- . .
14 Ata T^ Xavftavst to 8ta Tcaawv, xat Soxst osjlo^dvov
s?vat, otov ^v To^otvtxttj)
xat ^v to avSpoxtj); Ta yap ^v
Tot? o^satv ovTa oux ojxo^ova, aXX avaXoyov aXXijXot?1»
8ta icaaov.ij oTt aoTcs^ 6 auTOij sfvat Soxst <f^yyo<;^ 8ta
To avaXoyov iVottjj ^TCt ^Ooyywv; to 8s facv TOfu svoj. TauTO
84 TOUTO xat h Tatc aupt^^tv ^ldtTiiaTovTat.
16 Ata Tt oC {xsv vo(xot oux Iv a^vTtoTpo^oic JrcoioijvTo, aC8i
aXXat «Sat af xoptxa^; tjoTt ot
jjlsv ve{jLCt aYovtorwv ijaav,20
ov•J]8t] pLt{JL5to^at 8uva{jL^v(i)v xot 8taTs^vsa^t y\ ahr\ ^yCvsTO
{xaxpa xai TCoXustSirjij; xaOocTCsp ouv xai Tot^{i,ata, xatTa
{jlIXij t^ |jLt{jLT\ast TfjxoXouOsi ast srspa Ytvo{isva. {xaXXov-Yap
T(^ {xlXst avaY**""! {'^'V'®''^^^'^ "^ '^^^ ^pLaotv. 8tc xat of 8t-
Oupo^jLjPot, ^TOtSiq {jL^xYjTtxot ^vovTO, ouxsTt i^ouatv avttdTpo-25
<pou?, TCpoTspov Ss sfxov. aUTtov 8s OTt To xaXoetov oC ^su-
^sgoi ixopsoo^v iccjxoi icoXXouc ouv otYwvtortxoc aSstv xaXsicov
iqv,oaTs ^vap{JLOvia {jlIXit] Iv^Sov. {iSTa^atXXstv Yotp TcoXXaf
8. v^TTtii Va. \\ 10, ^'om CaKuYd.
|| tl. iv^aCaXaYa.II 14. dTQQHm anargo Xa.
{|18. av(ȣtv Cir.'
{|2'^. yivifieva «m
Xa.(j 25» iyivovxit Ca.
{I 28. «v ttQfiovia CnXk.\\ fuxafiHJiet
Xa.
Totj ToTjOoi; 9uXaTTouatv.v 8io aTcXouoTspa ^xo^ouv auTot^ Ta
(jLsXi}. Tj 6s avTiffTpo^os a7cXoi3v aptOjio^ yap iott xai £vt
jj.eTp6lTat.To h auTO afuov xal 8ioTt Ta
jjisv«tco t^c
oxirjv^C o^x otvTtOTpo^a, Tct hh tou x^^po^ aVTtorpo^a* o jisv5
yap uToxptTiji; otY«vton^C >«aJpiiiiTrjTT^c,
6 Ss xopoc "^ttov jxt-.
(jistTat.
16 Ata xi r^iov to avT^^ovov tou dujJL^wvou ; ?)oTt jJiaX-
Xov StotSTfjXov Y^veTat to au(jL96)vetv t] oTav Trpoc Ttjv oujjl-
*<pov^av (^87); avotYxi) Y*? '"!'' 6Tipav ojjiotptavstv,oors 8uo 10
icpoc jJLtav ^ovTjv YWOjjLSvat ot^avtSouot rriv sTspav.
17 Aiot T^ 7CSVTS oux (fSouotv otvTtcpova; t]OTt oux "fl
auTT
•jj oujji^ovoc TTJ ovjji^wvtqt, offTCsp £v T^ 8tot Tcaoov; sxsfvt}
Yotp ^v To ^apst avotXoYOV, o? t^ o'|8ta ^v to o^sL ooicsp
euv•»] auTTQ soTtv aji.a xat aXkf\. at 8b ^v
tcJI8ta icsvts xott 15
8tot' TSTTOtpov oux sxouotv ouToc, wffts oy>« sfjL^atvsTat rijf
avTt^tovou 96oYYo<?" 0^ Y*P ^'^-"*' auTOf.
18 Ata T^iq
8tot Tcaoov ov[i.9ovta (^'8sTat (jlovyjj (jtaYa-
8^ouoi Y*? TauTT)v, dtXXiQV 8s ouSsjifav. *»)oTt (jlovt) ^^ av-
Tt^ovov ^OTi xopSwv, ^v Ss TOtf otvTt^ovotc xat nqv sTspav 20
lotv ^8^, TO auTO TOtsl; ri ya^ [xia Tpojcov Ttvot TOt^ ot(JL-
<poT5pov l!x6t 9Wvotc, woTS xat (xtoc a8o(tsv7)C ^v TauTt) rfj
c7U(X9ov(qt (fSsTat iq ou(j.9ov{a, xat oi^^txi ^ovtsc t) ttJc '.
(jLsv qt8opLsvif)C '^C 8s auXoujjLsviqc oojcsp pitav ajjL^o a8ou<nv.
8to (jLOvirj^jisXoSstTat, cTt(jLtdtc sxsi x°?^% 9ov"i)v Ta av- 25
Tt^ovo. .
19 .. Ata tC 81 'ioLl^ ctvTt^ovotc tooto (iovatc uTcotpxst; t)
OTt (lovai Coov otTC^ouoi T^c (i.ioTi)C; "iqouv (i,eff0T»)C 6(xoto'T7)Ta
1. 9 ff«?c] ^« CaXaYa.||
2. BnoiZrto Xa.||
15. 17nm
Fff.( [
cffty ev rcu afut Xa.\ \
16. Tsoed^v Xa.| ;
24. ujom^ nmi
fUav Xa.11 25. ra dvxitfotv (pagvi^v Xa.
64
Ttva TOist Tov 9O0YYOV, xai sbixsvt) axoif] X^y®^^ ^ "h
auTTQ x<xl ou ajjL^oTepai IbrxaTat.
20 Aia T^, ^av jisv ti<; tt]v [xsjtjv xivtot) t^ijlov, apjjiootx^
TCtf aXXai; xopS*f> ^*^XP"^''^*'' "^9 opYavo, ou (jlovov
oTav
xaTot Tov rJjc [*.s<7Tfl^ YS''''')'^*'' «pOoYYO"^» XuTcet xai qjafvsTat5
otvotpjxocTTOv ,aXXot xai xaTot
T-ijv aXXijv pLsXoS^av ^otv hh
TTTjv Xtxavov r^Ttva aXXov 900'YYov, tots ^atvsTat Sta<p£-
pstv jiovov, oTav xaxsfvTf) Ttc XP^'^'^^ ; *! syXoYwC touto ouji-
PaivEi; TCOtvTa yo^P "^* XP''!^'^* jJieXTfj TCoXXotxt? Tt} ^icrr\
Xp^^Tai, xai tcocvteiJ oC aYaOoi TcotifjTai Tcuxvot Tcpo^ nrjv [jls-10
<n)v otTcavTofft, xotv aTcsXOoat, Ta^u ^TcavlpxovTat , Tcpo?
86 dtXXrjv ouToc ou5E{x^av. xaOotxsp ^x tov Xoyov ^vfov ^^at-
psOsVTOV C7Uv8Eff[1.0V oux laTtv XcYOf 'EXXtJVIXOiJ, OtOV TO TS
xai To xai, Ivtot 8s ouOsv XuTcouat 8tot to toic {J^sv otvaYxatov .
e?vat 19^'^^^^ TcoXXotxt?, st ECTai Xoyoc, Totf 8s{jnfj,
outo 15
xai Tov <pOo'yy«v iq {JisffTj offTCsp ffuvSsff^jio^ ^ffTt, xai {lot-
XtffTa Tov xaXov, 8tot to xXstffTotxtij ^vuTcotpxstv tov 9O0Y-
Yov auT^?.
21 Atot Tt Tov a8o'vTov ot ^apuTspov ^8ovtsc tov o^u
aSovTOV, ^otv otTcqcSofft, {xaXXov xaTOtSirjXot YtvovTai; 6{JLo(of20
8s xai To ^uO{JLO oC ev to ^apuTspo TcXifj^iL^tsXouvTSij >^aTot-
^iqXot {JtotXXov. TCOTspov OTt TcXsfov XPQ''^'? '^otj ^apsof,
ouToc 8s {JLOtXXov atffOTfjTo'(? ; 1]oTt ^v xXs^ovt xpovw TcXsto
arffOr,fftv TcapsxEt, to 86 Ta^u xai o^u XavOotvst 8tot to
TOtxoc^2»>
22 Atot Tt oC TCoXXoi {j,aXXov a'8ovT£f tov ^uO{j.ov ffo^oufftv
T)ot o'XtYot; r(
OTt {xaXXov TCpof sva ts xai iqYSfJ-ova pXs-
Tcoufft, xai PapuTspov otpxovTat, offTs ^^ov tou auTou TUYxa-
voufftv; ^v Y*P "^^ Totxsi if) a{j.apTta TcXstov.
3. T^v fUaijv om Ca.\\ 4, nal XQfjTM] Mi%^Tat CaXaYa. \\
orav xaraj oxt Ca, omisso mox y4v7jtai \\5. tfdivsxai, ivafLfioioth
Xa.1
15. ei] ovH pr AV*. |: 28.. QaStov CaXnYa.
55
23- Atot xl hiTzkOLaiatq vi|nfj Tijc uTCatTji;; "^ Tcporov (ilIv
oTi ^x Toi3Ti^jjL^ffso^ iQ XopS"»] 'j'*^^®^^®^''^ ***^
o^*") cru^Ji-^M-
vouffa 8ia xaaov; ©[jlo^oj 8s l^xst xal iid twv
ffup^YY'*'*'' *?
yap 8ia toujjilffou rijc ffuptyyoc TpT^jJiaToc ^Mvii] Tf) 5t oXijf
XT]^ oupiYYOC ovjJL^wvsl 8t.a Tcaffwv. eti iv xotc aXXoic to 5
^iTcXafftCj) 8taffTT(][j,aTi XajjLPavsxai to 8ta TCaffwv, xat oC
auXorpuTCat outo Xafx^avoufftv. cjjLOto^ 86 xat to 8ta tcsvts
TOI^JJLtoX^O,
OTt oC TOtC ffUptyyaiJ ap[JLOTTO[JLSVOt St(J {ISV TlQV
UTCOtTifjv axpav tov xifjpov ^(JLTcXaTTOUffi, Tirjv8s
vtjttqv {Jl^xP^
TOU1^}XtffS0(J OtVaTcXYlpOUfftV. 0[JLOtWC 8s Xat
TiqV 8tOt 1CSVTS TO 10
1^JJLtoXt(j)Xat
TiqV8tOt TSTTOtpOV T(5
6'TCtTptT(j) 8taOTl^jJLaTt
XafjLPfltvoufftv.sTt ot h Totf Tptycjvot? ^j^aXrifjptotc xt^ TffiQC
^TctTotffsoij Ytvo^jLsvTfjf ffujjL^ovoufft 8tot 7caff(5v, iQ |jLsvStxXa-
ffta ouffa, T^8s
i^[JLtffstato
[xi^xsi.
24 Ata Tt , lotv Ttc ^r^KcK; ttjv vi]T»)v ^TctXot^t) , -^ uTCotT»)15
[1.0VTf|80X6t aVT»]X£'^"^J T]
OTtffU[l.<pUl^C [JLOtXtffTa YtV6Tat T^
^Ooyy^j) aTco TauTTfj? ijXoc 8tflt to ffu^JLqxovoc eJvat; to
ouv ffuvau^otvsffOat t(5o^jLOtt) <paivsTat jxovoc, oC 8s dtXXot
8tot (j.txpoTif]Ta acpavstc.
26' Atot T^[jLsffTf)
xaXslTat £v Tat? otp[xovtaic, tov 8s oxTt» 20
oux 1'ffTt [xsffov ; yiOTt eTCTaxopSot Tjffav
aC otp[JLOvtai to ica-
XatOV, TOt 85 67CT0t l'X6t [XSffOV.
26 Atot Tt sTct To o^u aica8oufftv 01 TcXsiorot ; TcoTspov ou
paov o^u affatt) §apu ; t)
oTt x^tpov tou ^apeoc ; ot^jiapTta
8s 6'ffTt Tou xs^povO(? icpa^tf. 25
27 Atot Tt TO otxouffxov [jLOvov i]0o? sxet tov atffOiQTtJv; xat .
yotp lotv7) aysu Xoyou (jlsXoc, 0[jlO(J sxst yjOo^;*
otXX' ou
2. i]filaBwe Ya.\ { ovfiqxavaat Ya.
1 1
8. ele ] or» etc CVi. 1
1
10. Sm TijvCaYa. || 12. ot] el Ca Ya.\\
io. ftXae Ca.\\ inificHti
CaYa, iiri^aXXij Xa.v.|{ 17. o om C^. {{18. ovya^leoda» Ca.
{|
(foUvttat, oxt /Mvoe Ca.\ \
23. inaSaatv Xa.| {26. 7)60« om CaXa
et pr Ya.
^6
To XP^P-^ 0^^^ ^ oa^Lyi o\ihi o X^P^o^? ^X^t- "»1ott
Jcfviriffiv
Ixei^ {lovov oux^, T]v o vpo^o^ iqfJ^aC xivet; totaur»)
li.4v yap xal Tot^ aXXoi^ uxapxsL* xtvsi; yap xal to
XP^^tJ^* '^'''i^ ovj^tv aXXa *rJjj stcoji^vtjiJ to toiouto \^09<j)
atVOavOjjLsfia xtvqaeof. aur»] 8s l'xsi ojJLOtOTKjTa Iv ts 3
Toic ^y^JJLotc >tat ^v T^ T<5v 9O0YYWV Tot^st T(3v o'^lov xal
Papsuv, oux sv Tfj (Jif^st.aXX'
iq oufji^ov^a oux sxst rfio(;.
^v 8s Totc aXXotig aiVOiQToti; touto oux lortv. aC 84'xtv^-'
ostij auTat TCpaxTtxat stVtv, af 8s Tcpot^stc tjOou? (nj[Jiaffia
IffT^V. 10
28 Aia xi vofiot xaXouvTat ou? aSouatv; 1)oTt itptv ^TC^OTa-
ffOat Ypa{jL(JiaTa, tjSov touiJ vopiouf, oxwj [l-ti ^mXaOovTat,
offTcsp ^v AyaOupffoti; sTt stoOafftv; xal tov uffrspwv ouv
cJ^ov fTOj TC£OTa^JTo auTO ^xotXsffav oTcsp Totf TcpoTai;.
29 Atot Tt ot ^uOjJLOt xat Tot jjlsXt) ^ovtq ouffa•ijOsfftv
Ibt- 1»
xev, ot 8s X^H-°^ °^> ^^^ °^^® ''•^ XP<«^f-*'^* ^o^^ aCOffpiaf;
T,OTt xtv^qffstc
stffiv ocTcsp xai af TCpot^st^ ; 1^811)8i
tq {Jiiv
^vlpysta TqOtxov xat TOtet tpoi, of 8s x^P^ol xat Tot xpw-
jjiaTa ou icotoufftv o^oia^;.
30 AtOt Tt Ou8s UTC08(i)ptffTt Ou8s UTCO^pUYtffTt oux HffTtV £v 20
TpaYw8tqt xoptxov; r^oTt oux sxst a^vT^ffTpo^ov. a'XX* ctlto
ay.i\'^rfi' pLtpLT^TtxiJ) Yap.
31 Atot Tt oC TCspt $puvtxov Ttjffav jjLaXXov iJtsXoirotoC; tj
8ta To TCoXXaKXotffta eJvat tots TotjjlsXtq ^v Tat<; TpaY«-
8fatC Tt3v [JL6Tpfc)v;25
32 Atot Tt 8tQt TCaffwv xaXstTat, otXX' ou xayot tov aptO-
JJLOV81' o'xTt), OOTCSp Xat 8tOt TSTTOtptOV Xai 8tOt TCSVTS;
11]OTt
^Trrot-^ffav
aC xopSat to otpxatov, sfr ^^eXc)v Tiijv TpCrifjv
4. T^v] nal T^^v TLa.|| 5. oftoioTaTa Ya,
|{13. YadoQaois
Ca.I! 24. To om Ca. \\ xCw nixQOiv TfaywSlate Xa. |{ 27. tiq-
adpatv Xff.
57
TlplcavSpo^ Xr(i vi)nt)v TtpoalOijxe, icai iTzl toutou^xX-^^Ot)
8tti
icaffov ttAA oy ot oxt^* ot sTrra yap irjv.
33 Ala xC euotpjjLO^oTepov aico toO o'^sof ItzI to ^apu tj
aico Toy Paploij lid to o^y ; icoTspov oti to aTco vqQ apx"»)?
Y^vstai apxs<70at; lij yap jjilcrT)xal
i^Y£|jlmv o^uTa^Tt) toO 5
TSTpaxo'p8oy. to 8s oux a7c' apx^C aXX' aTcctsXsut^^j. r^
oti
To Papu (XTCO TOu o^soc ysvvaioTspov xai 6u<povotspov;
34r Ata xi hi<; (xsv 5t o^siov xai 8t? 8ta TSTTotpov ou oufji-
9ovst, h\<; 8ta Tcaffov 8s; t)
oTti^ hli hC o^&im ou 81? 8ta
TSTTOtpOV ^OtCv, TO Ss 8t0t TSTTOtpOV Xat 8l0t 7C6VTS. 10
35 Atot t(tq
8tot xdtffov xaXXffftir) ffujji^ovfa; •»)OTt Iv
oXoi? opotc oC TautTj? Xoyot etVtv, oi 86 tov aXXov oux ^v
oXotc; iTzd yap SiTCXaff^ai^ viqt») t^(; uxotTTjC, ofa
i^ vi^r»)
8uo, Y) ulcant) sv, xat-otat) uiranf) 8uo, tj vkJtt) Tsffffapa,
xai btst ouToc. tJjc8s ^icyi^ iq|JitoXta.
to YOtp 8tot icIvts 15
i^|jLtoXtovoux iv oXotc otptOjJLOtc £ffTtv otov yotp Sv To l^aT-
tov, to p,st^ov totfoutov 86 xat ett to^jjLtffu.
offte oux
oXa Tcpo? oXa ouyxptvetat, otXX' l'7cefftt{xlp'i'|. opiofoc 81
xal ^v to 8tot tstiocpov sxst* to yotp iTcftpitov iottv offov
tsjJLstv xal stl Sv tov tsttotpov _^7Cttpitov s'ffttv.TJ
ott 20
tsXeotottit) i^ otpL^otspov ouffa, xai ott jistpov t^f jjlsXw-
hCoLq 8tot icavto? tou ^spojisvou i^xatot
jjLlffov xtvijfftc ff^o-
SpototTK), otpxopLlvo^u 8s xai Xi^yovtoc pLaXaxotspa; ots 81
ff9o8potOtt7) 11 xtvTjfft?, xati^ ^ovirj o^spa toi3 ^spojisvou.
8to xai X^P^*^ £xttstvo|jLsvat o|utspov ^OsYyovtaf Oattov 25
YOtp 71 x^vijffi? Yfvstat. tq81
^oviJj tj otspoc tjaXXou ttvo?
1. v^TTijv Ca,IITHTot Xo.
[| 3. dno ts o^ioi om CaJiaYa.||
5. yiveadat Ca.\\ 6. ita^axoQSa CaXaYa.
[j7. wro Xa. \\9i ov]
ovdi CaXnYa. \\ 12* aklott Ca. ^\ ot] ov Xa.\\ ravnje om
CaXaYa:\\
13.>;' vi}tij itnXaaia Xa.
\\ oaa GaX^a.|| \b,yaf]
8iXa. II 17. ^i] t«?||to om CaYa.\20. rs/ulv o] t iiutvo^ l|
21. e£] t) i^ Ya.|| 24. tpatvofava Xa.
-5«
9opa' nqv ava (jlIctov tov xopov o^arifjv htl yi)>ea^txX,
offTS d toOto{jlt^ (Tii^^cnivzi, oux av ehi ^opa Ttvoc.
56 Ata Tt, ^av pisv t] [jLeaif) xtvifjO'^ xat aC aik\a.i ^op^^
•jj^ouat ^OsYYoiJLSvai ,^av 8s ay
iq pisv jjisvf) TtSv 8' aXXov
Tic xtvTtjO"^, xtvTjOsiffa pLOVTj ^OsYysTat; •?)oTt to inp(i.6ff$at
5
e'aTtv aTcaaatf , to 8s sxstv 7C«c xpoc ttjv (jLsaijv otTcaaatc,
xatTQ Ttt^tc -iQ 6xa'anf)? -^7) 8t ^xs^vtjV; apOsvToij ouv to3 •
atT^ou Tou T^p{xoaOat xat tqu ouvsxovtoc ouxsTt ojjcoto^ ;
^afvsTat umxpxstv. [j.ta? Ss otvotpjjLoaTou ouaifjc, rijc Ss (JL^aTjc.;
pLSvouaTQC, suXoyoc 'co xax^ aunqv ^xXstTCOjJisvdv/ Tatc 7«*p :10
aXXatj UTCotpxst tor^p{j.6aOat.
' • -'
'.
'
37 Atot Tt Tou sv qjuvi) o^sof ovtoc xaTct To oXtyov, tov'^
8s Pap£oc xaTot t6 icoXu (t6 (xsv yotp ^apu Stot to xX-^Oo*;
Papu, t6 86 o^u 8t' oXtyoTifjTa Ta^u), SpYOv jJLOtXXov qtSeiv
Tot o^^a r^Tot Pocpla, xat oXtYOt Tot avo) 8uvavTat '^SetV,
15
xat oC vQjjLOi opOtot xai 6i o'^elc )[aX&Tcol qcaat 8iot tc ava-
TSTafjLlvot 62vat; xafrot ^XaTTOV Ipyov t6 qX^YO^ xtvstvTjTo-
TCoXu, woTs- xai otfpa. -5)ou TauT6 ys o^u^ovov e?vat qjua&t
•
xat To o'^ (^8etv, otXXot ^uast jjlsv o^u^ova aTcavTa 8t'
otaO^vsiav, t^ (ji'»)SuvaaOat toXuv xtVstv otlpot otXX' o'X6yov,
20
6 8' oX^YDf Tax6-<9spsTdtt,, ^v 8s tm ^8^v t^ o§tJ Suvoe:-. •
(jLSWf aTjjJtslTQV. TO {JLSV Yap ^908^0«; qjspojJLSvov xoix^ 9^ .
psTat,>8t6 To c^u 8uvot(jLsci>c 'flTfj{jL6lov.8t6" xai oC^XTtxol^'
6^9ovot. xal' IpYdv Tot av«; ^8^tv' m 81; §«pla xartti --t
38 '-.Aux Tr ^uO{jL9 xal (jLAst xal oXoc "^01^ cru(JL9^M(aCc'25
Xot^pouat TCOtVTSC; r^OTt TOtlf» xottotr ^uaiv xtVKjMOfr 5(a<pb{jLsy.
-
xaTot 9uatv; ffTfj(JLstovhk t6 Tot 7cat8(a suOu^ yiw^ya
Xafpstv auTot(;. 8iot 8s t6 IOoj TpoTcotc {JlsXuv x*^po|Ji«v.
1. Tov iiovov Yot TOff novaiv Ca.||
2. rtvoe tpo^ Xo.|| 5^"
HLVijBij omXa. |{6. nm om Ca.
\\ 18. te CWFto.j{
20. nivelv noXi^Ca. WIU d' oXiyot] di Xiyoe Cu.
\\iv ^ 24. oiitfcavo» om Ca.'
\\ 23. tvKTiMol XaYa.\\
26. ij om C»Y»,
Opiav sxstv, yal xtvstv riimi T8Ta7[JLsvO(j' otxsto^c^a yap t^
TSTaTpi^vT) xfvYiot? <pu(jst Tijc aTDtxTov, ooTs xat xaTot 9U-
fftv ji.aXXov. OTrgtstov 8s* tcovouvtsc yap xat TCtvovTs^ xat
^ffOtovTSC T8TaYp.6va <7o?0[X6v xaJ au^OfJLSv ttqv ^utnv xai &
TTQV 8uvajj,tv, (XTaxTa hh ^Os^pojisv xat s^toraixsv &ur»jv,
af yap voaot vif tou ao^OLXO^ ou xaTot ^uotv Tot^sof xivtq-
asic etVtv. oujjL^ovfqt Ss xat'p°{*-^"^ »'^'^ xpdoij ^OTt Xoyov
6'x6vTov ^vavTtwv TCpo(f aXXiTjXa. o{Jlsv
ouv Xoyoc Tot^ti;,^ o
TJV ^UffSt 1^8u. TO 8s XSXpa{16V0V TOU OtXpOtTOU TCOtV T]8tOV,10
aXXti)^ Ts xav atffOirjTov ov otix^oiv Totv axpotv e'| Tffou Ttjv
8uva{xtv 6Xot ^v vfi "ffU[jt<pMvtcfo Xoyoc.
39 Ata zl •Jj^tov ^ort to ffu^^wvov tou ojjio^ovou; t)xat
To{Jiev otVT^^ovov ffujji^ovov ^ffTt 8ia Tcaoov; sx TCatSov
yotp vlov xat otvSpov ^ivsTat to otvTtcpovov, ot SisffTotfft TOtf 1»
Tovotc oc v-ijnrj Tcpoc uirotTT^v. cufn^ovta 86 Tcdffa iqStov
ttTcXou ^OoYYoy (8t' a 8s, srpiijTat), xat toutoviq
8tot TCa-
ffov•^8fffr»)'
To 0JJ.09OV0V 5s otTcXouv Ixst ^OoYyov {Jia-
YaSt^ouffi 8s ^v t^ 8ta icaowv ffuji^ovfa , oTt xaOotrosp hTotf (jLeTpotc or xoSsc ^xoy'^'' '^?®'? «wTrouc Xoyov Tffov jcpo^
20
tffov7)
8uo irpo? Sv ^ xat Ttva dtXXov, outo xat ot ^ ttj
ffUfjL^ovtqt ^OoYYOt Xoyov sxoufft xtvijffeo^ Tcpo? auTouc.
Tov JJ.6Vouv otXXov ffujx^ovtov aT8X6tf at OaTspou xaTa-
ffTpo<pa{ stffiv , sif '^jjLtffu TeXsuTOffat. 8io vfi 8ovot{*.6t oux
lffat:6t'fftv. ouffat 8s aviffot,- ^ta^opot rij at'ffOTjffsi, xaOotTCsp25
^y.Tolc xop^"*^» ^"^ To xaTotXustv {jlsI^ov aXXov (pOsYYO-
{JL^VOt? ^ffTtV. S^ 8s UTCetTf] .ffUJX^atVSt TltjV aUTiqV TsXeUTTQV
2. TtTayfiivoi \a,|| 7. ot] «ai Ca.
|| nvr^aeie XaYa.||
1 1. t| taov Ttjv] i^tovgt 3i Ca.1 1
12. iv om Ca.\\
o om C^aXa
VaIf 13, To] T^v Fa.
|j J5. o?] •fov C«.|[ 16, npoe tr^v
vndttjv Xa, \\ 18, Si om CaXaYa.{{
22. tt^o; tovC avToie Xa.
IJ 25, SiatfQoQa Ca, Siatpdo^v Ya.|| 26. aXXov CaXa.
Toviv Toli; 9O0YYOIC TqspwSov l'xetv. iq' Y°^P Swr£p% tJjc -
veanQi; TcXTfjyi^toO aipo? uTCanr) ^fftiv. TsXsuToaatc S' e^^.
TauTov, ou TauTOv TCOtouffatc, Sv xal xotvov to Ipyov ^{x-
^aivst. ytvsaOai, xaOairsp Tot^ utcoTiqv «jJ^v xpououotv xal
yap ouToi Ta aXXa ou xpbffauXouvTsc, ^v eit; TauTov xa- ^
Taarps^offtv, su^pa^voufft [xaXXov to T^Xst ^ XuTOuat
Tal(j xpo Tou TsXouc Sta^opatij, to to ^x Sta^opov to
xotvov, Ij5iffToviyi tou 8ta icaffwv y^vsoOat. to f>k \i.OLfa.-
StCstv i^ ^vavTtov (povwv. 8ta TauTa Iv t^ 8ta waffov
fjLayaSt^oufftv.... 10
40 Ata T^ JjStov axououfftv aSwTov offa'av TcposTCtora-
{JLSVOt TU^Offt Tciiv [XSXOV, TJ^OtV
[JLTJ ^TCtffTOVTatJ TCOTSpOV
OTt (jiaXXov StjXoc ^ffTtv Tuyxo^vov offxsp ffXOTCou, OTav
•yvopt^offt To a8o{j.svov ; yvopt^ovTOV 8st^Su Osopslv. ^ OTt
ffU{JL7caST](?^ffTtv axpoar»)!; to to YVopt|jLOv a8ovTt ; ouvaSst 1»
Y^P auTo. 4'8st 8s Tcai^ ysyTjOoc {jlt)8ta Ttva avot-pojv
TCOtOV TOUTO.
41 Ata T^ hl<; ^h 8t' o^stov r 8tc 8ia TSTTapov ouffufji-
(povel^ hl<; 8ta Tcaffov 8s; tjOTt to
jjlsv8ta tcsvts ^ffTiv ^v
igpLtoXfo Xoyo, To 8s 8ta TSTTotpov (Jv imvp(xtf-^ ovtov bk 20
TjlxtoXfov Tpiov e^-Jjc aptOjjiov iq ^xtTptTOV, oC axpot Tcpoj
otXX-srjXouc ou'8^va Xcjyov s^oufftv* outs yotp ^7ct[i,o'ptot ouTe tcoX-
XaTcXotfftot IffovTai. to 89 8tot TCaffOv ^7cst8r IffTtv ^v StTcXa-
ff^o Xoyo, hl(; toutou ytvo[JLevou iv TSTpaxXtXffttd Xcyo av s?6v
of dtxpot Tcpoc otXXijXouc. offT ItcsI ffujjL^ovfa suXoyov 25
iyovxov ^Ooyyov TCpoc otXXi^Xouij IffT^, X(5yov hk ot(jlsv
to
8tc Stot 7caff(i)v 8totXst[jL{jLa Sio'^x&i; icpo^j otXXijXouf (pOciyyot
l'Xoufftv, oC 8e To 8t? 8tot Tsrcotpov r^ hlg 8tot tcIvts oux
1 . 8svt^^ ] OaxiQa Ca.(
I 2. TsXevrwaa CaXa Ya. !(8. r^y
CaYa, l\ fiaytSaiv XaYa, fiaSiSslv Ca.\\
17. rSzo iroUov Xa.|(
21. ij] 7 Mal Ca.|( 22. aSev aXoyov Ca.
\\ 24. teTQanlaoiov Xtt.
\ I26. tpBoyyuv Xa 11«.
l^xoucriy,oC jjiiv &ic ^i* waawv ffufn^ovot eZsv av, oC $*
erspot ou, 5ia toc elpt\^im*
42 Aia T^, ^av xk; ^y^a.^; t^v viqnfjv ^roXot^T), -^ iJTCaTir)
|jtovTi|Soxet urorjxs^v ; tI)
oni^ vsanfj XiqYouaa xal [xapaivo-
'
[JLSV1Q uTcaTi) Y^vsrai; cnrjjjLstov8s To"a7Co xyf uTcanrjC Ti^v
5
vsanrjv SuvaoOat aSstv w? yo^' ouair)!; aur^; wS-^C vsar/)!;,
TTjV 0[JLOtOTir)Ta XafJiPavouffLV octc' auT^ij. iTzd hk xai tqxo
oStq t^c ^OTtv, a^T) ^(TTi ^ov^c T^? vsaTY]<j XiTjYOucnrjC, irjxoc
«V auTO^ T<5 T^? uTcaTTr)^ ^OoyT*}* 1«^^®^ stxoToc ttj
'
6{JLOionr)Ti Tiqv u7caT7)v •») VTjrr)Soxsixtvslv. nijv jjlsv yapvsa- 10
nr)v TffjJLSVou xtvstTat ^raXir^^&stffa' n^v 8s U7canr)v aun^v
opwvTSC axaTotXiQirTOv ouaav, xat ^Oo^yyou aurijc axouovrsc,
Taunr)v otojJLS&a irlx^stv oicsp sTCt tcoXXov-iqiJLtv jupLPatvst,
^9* (uv{jLi]TS
T« XoYtffjJL^ pLir]TS T^ atffOTqffst SuvajjLsOa
stS-^ffat To otxptPs^. sTt st xXijYstffT)!; rff(? vsotnr)(; {jLOtXtora1&
^vTSTajJLsvir)? ffUfjL^afvst tov ^uyov xtvstffOat, ouOsv av 6?*)
OaufjLaffTov. xtvir)OsvToc 8s xotffac Totc X°P^°^f ffUYXtvstffOat
xat Ttv' 7)xov Tcotstv oux aXoYOV. ratij {j,svouv dtXXaic 6 rtj?
vsotTT)*; 9O6YYO? uXXoTptoi; ^ffTt xat Xiqywv xat otpx6{J.svoc,
'
rfj . 86 UTCotnf) Xrjov 6 auTOf. ou TcpoffTsOlvroc rij t8ta aurij^20
xtyi^ffst, sxs^vir)^ 8o^at jcotvT auTov sfvat ouOsv otroTcov. I^brt
81 {jLS^^uv "J)6 xotvo? Tov XotTCov 'XopSov tixo^, OTt at {jiv
U7C0 T^c vsotnr)!? xaOotTcsp ooOstffat {xaXaxoij •JjX'»)ffav, 17
8s vsotTYj TcotffT) T^ aur^i? 8uva{j.st, ouffa auTov ff^o^pOTOtnr).
offTs stxoTOi; xai ro 8suTspstov aurijc- xpstrcov otveXti •»)
25
To Tov dtXXov. ooTs xai ^paxsta? xtvstffOat, oc aur^j rs
YSYSVT^JJLSVT)?.' '
43 , Atct xC T)8tov r^c {tovo8^ac ^oriv ^otv rtf Tcpo^ auXovtJ
3, y/tXae Ca.v, Xam A>fy>op Xa. \ \ post iTtXdfiti QCaOa Ya.v.x
^ vnaxTjv httXd^t], \\6.Si>vaa6at— 7 . Xaftfidvovatv] 8vvovotCa.\\
10. Mivetv SoMtt Xa.|| 11. ov Ca.
\\ 15. ««'] »/CaXrtyw. H 20.
« C«X«ra.(I 26. airaZe Ya.
\] 28. islv] dnaofMev Xa.\\ rte omCaXaYa.
\\ ^] nal Ya.
Xupav (fS"»!; f\ott Tcav to
'»j8tov. (jliX^sv ifjSCovt &v^cmv; o
8s auXoc "ijSiov rij^ Xupac, t»OTS xaliq 981^ TouTtj) (jic)(,$ett;a
ij Xupa tqS^v avsfif), ^ijrai tc (jisjJLiYjxivov tou ajjixTou ijStov
^oTiv, ^av a[JL(potv a(i.a nrjv afoOirjatv Tt^ Xa|jLPavTf). oZvoc -
yap *T^8^ov tou o^u[i,sXtTO(; 8ta to (xsfxixOat [JuxXXov auTotc ^
Ttx IJTCO T^c 9uaso(j litx^vra -^ ujjuSv. ioTt y*? J<a^'
ofvoij pLixToc ^ o^so^ xat Y-Xux£oc X^P-o^* SijXoufft hk xat
aC otvoSstc ^oal xaXoujjLSvat. 4^ pLsv ouv ^^i^ xai auXoc
{jL^YvuvTat auToic 8t' ofjLOtOTirjTa (TCvsujjLaTi yoig ajjL^o y^-
vsTat)' hk Ttjc Xupa^; ^OoyyoC» .^TOtSirj ou 7cv6U|jLaTt YtvsTat10
r[ 1JTT0V at^ffOtjTcv TjT(3v auXov, a[j.ixTOTspoc s'aTt t^ <pwv^"
xotov 8s Sta^opotv t*^ atV^ast itjttov i^^uvst, xa^TCsp iid
Tov x^pi-wv slpifjTat. sTt(JLSV auXoc tcoXXcc t^ auToij-yixo
xat r^ cjj.otoTTfjTt ouYxpuTCTSt Tov Toij 080U a(j.apT?)(JLaT<i)v, oC
8s TYjij Xupac 9^Y7'0'' ^"^'fsc ^''•^o^ xai a(UXTOTspot tyj (povp,l^
xaO' sauTouc Oswpou^jLSVot xat ovts^ auTotc au^i^av^ Tcotouat
n^v TT\(; oSr,^ a[ji,apTtav, xaOaxsp xavovS(j ovts^ auTov. xoX-
X(5v 8s s'v rJj (^8-^ a(j,apTavo(j,5vov ,to xotvov 4^ (3t(j.9otv
av«Y>*o^^ov xst^pov ^^''''saOat.. \
-
..
44 Ata Tt T6J>v(J.6V
^TTca(j.£aTfj xaXstTat, tov 8i o'xt(0 20
oux iaTt {xsaov ; tJoTt ^;cTaxop8ot irjaav af otpjjLOV^at to xa-
Xatov, Tot 8s ^Tcrot Ixst (i^aov; srt iirst8tj T(ov (j,6Ta^u t6v
axp(ov To (jiaov (xovov otpxij Tt^ iaTtv (icm-yixp TovfiaTspov'
Tov axpov vsuovTwv iv Ttvi StaariQjjLaTt otvot (tlaov ov otpxi^,
tout' iarat (j.saov.^TCst 8' iaxara (j,laov ^artv ap(xovCa^ 25
vsa^TTfj xat UTCotrifj,toutov 8s otvot (j.Eaov oC XotTCOt 9O0YY01»
(ov-^ (j,£aTfj xaXou(j,svTfj- (iLisvTfj otpxTj s'aTt OaTspou TSTpaxop8ou,
8txato<? (jLsatjxaXstrat. T(3v y^P (JLSTa^u Ttvov axpov to
(j,saov 1JV otpxifj (J.OVOV.
2.' ijSuo CaXaYa.|
7. o oipoe 6 Ca, oivos 6 XaYa.\\ 8.
at om Ca Ya.\\
11. rwi'] twj/ alodrjrotv Ca. \\ 16. ««r' «wT«f XalV».
46 Ata xiot TCoXXob ^omc ffo^owi piaXXav tov fu^ov
VIoC oX^yot; t)
on piaXXov xpof ff«x ts xat i^YspLOva pXe-
TCOuot, xat '
PpaSurepov apxovTat, ogts ^(^oy tou auTou Tuy-
Xavouatvj ^v ptev yap tc5 Totxst icXstwv YtvsTat 'ri apiapTta,
<TU{iPa(vst 8s T9 iffsfiovt TCpo(jiisw 'zo^i^ ttoXXouV tSta^opts-5
vo^ 8s ou8sic av auTwv BtaXaji^^stsv U7cspa'paf to tcX-^Ooc.
^v Ss xoli^ oX^YOti? {jtaXXov 8taXa'pLTC0Ufftv 8to xaO auToujiv
auTolC' (jiaXXov otyov^^ovxat •Jj/Tcpoc tov iQYspLOva. '.
46 ' Atot xi iid To o^u ttTcaSouatv oC icXstoTOf, 'Jj-oTt ^aoy
o'^ «fffat Yj Papu| ^Soufft youv o^ ji.aXXov, xal sv o aSou- 10
fftVj.apiapTotvoufftv. \
47 Atot Tt oC otpxatot sTCTaxopSou^ xotouvrs^ Totc otpjjto-
vfac Ti]v u7CotTTf)v otXX' ou nf)v vtjttjv xaTsXtTcov; t|ou nijV'
UTCotTTjv aXXa tt^v vuv icapaftfoTiv xaXoujjLsvifjv a^Tjpouv xoti-
TO Tovtalov 8tocffn)(jLa; ix^mxo Ss rij ioyidvri jt^ffT) tou ^t 15
TO o^u 7CUXV0U' 8to xalfJLSffijv aun^ Tcpoonrj^opsuffav. -^
OTt
irivTou
(jLsvdtvo TSTpocxop8ou TsXsuTifj, Tou Ss xotTCi) . apxi^,
xoti(JLlffov sZxs Xd^ov tovgt tov axpuv ;
48 Atot Tt oC ^v TpaycjiS^a x^po^ o^ wcoSoptott cufr'- utco-
^puytffrt ^Soufftv; ^ oti (jlsXoc ^xtoraixoufftv auToct oC ap«'20
(jLOv(at,ou^st jjLOtXtffTa tw x°P95 '"1^°?
^® ^X^^ 'H l«v ura>-:
^puytffTi icpaxTtxov, 8to xal sv ts to rijpuov») •>) l|o8ocxatc
7) ^^OTcXtfftC ^V TaUTTf) TCS7COt7)Tat, T)81 U7Co8optGTt (jLsyaXo-
-
TcpsTcl? xal ffTotfft(XDV, 8to xat xt4apo8txoTocTtj -iori Tov otp-
(xovtov. TaijTa 8' ot^JL^o xoP9 (Jisv otvotp(jLOffTa, Totc 81 otTco 25
ffxifjvijf ofxstoTspa. ^xstvot (jlsv yotp iQpouv (JLt(JL7jTat' of 8s
•;^YS(jLOvs^T<3v apxaCov (jLOVot -ijffav '^pus^, ot 8^ Xaot dtv-
Opo^cot, ov ^ffTiv x°POf- ^^0 ^*^ ap(jLO?st auT^ to Yospov
xat Tijffuxtov irjOoc xat (jiiXoc* otvOpoictxot Yotp. TauTa 8*
14. itaXov/tiviiv naQaiiimjv Xo.|j 15« t^ ^X^V ^ M^
Ca.[| 21. ex»i om CaXaYa.
TJ
l^^*iv aC aXitat apfjiov^ai, ^yiora 8i ^ov iq vTco^puYiatf*
^vOoufftaoTtx'») yap xai paxxixij. xara pLsv ouv Taunrjv ica-
ffXopiiv Tf jcaOYjTtxoi 8s oC aaOsvst^ (jiaXXov tov 8uvaTov
siaCy 8to xai aunr) app.o'TTSt Tot^ X°P°'-?' J^a^f* 8s tyjv utco-
SoptoTt xat uTto^puYfJTt TCpa'TTO[Jisv, ouxlMjx6to'v £aTt XopW'.^
loTt Yotp 6 x°po? x-»j8suTi()(; axcpaxTo?' suvotav yap (jio'vov
Tcaplxstai ol^ 7ca'psffTtv.
49 Aia Tt T(5v TTjv ffujji^ovtav xotouvTov (pOoyyov ^ to
PapuTlpo To jjiaXaxJTspov ; •JjoTt to jjisXoc vfi (jlsv
auTou
9Uffsi (jiaXaxov ^ffTt xat T,psjJiatov, vJ) 8l Toij ^uOjjlou jjLf^si10
Tpaxu xat xtv7)Ttxo'v ; ^xst 8s o(i.6v ^apuc ^Oo^yyoc.jjl»-
Xaxo? xai•jjpgp.ato'^ ^crtv, o 8s o^u^; ^ctviriTtxo'^;, xat tov
TauTo |jlsXoc ^x^'^'^'*"^ ^^"^*^ [jLaXaxoTspoij o ^apuTspoi; h
TauTo (j.6X6t {jLaXXov* tjv yotp to ^ikot; auTo {jLaXaxo'v.
80 Atot xi Cffov TCtOcjv xat op,ot'wv ^otv jjlsvo sTspo? xsvoc ^^
7),8s STspoc stV To vjfJLtffu 8ta'[j.sffToc,
8ta xaffov ffupL^ovst
TQ TQX**'» "^°'^'- 8t7cXaffia Y^v6Tat xai
tq ^x Toi3 r\\Lla&0(; rJj^
£x Tou xsvou ; Tt yotp Sta^spst ToijTOtj
^tcI tuv ffuptyycjv ; 8o-
xst yotp r[OotTTcov xtvifjfftc o^uTspa sfvat, sv
8^6 Totc p.6{^0ffi .
Ppa8u'Tepov ootiijp otzavTtf, xal ^v Tot? 8t7cXafftotc TOffouTo, 20
xal ^ Totc aXXot(; ava^Xoyov. ffupL^wvet 86 8tot icaffwv xal
SlTcXafftOV OtffXOC TCpOC TOV TJpLtffUV.
3. di] ya^ Ca.{|
9. ro post ot( om Xh.\\
14. niro Cn.[\
20. r^ra Ca.\\ 22. SmXaalot CaYa.
**
;*
JfJommentariu1. .
k9i consideravt^fs in Lis problematis ea plerumqlie
quseri, quae cSLpIicationem habeant dnbiam aut ancipitem,
intelligcs, cur solemuis sit usns particulae ^. Hanc enim
tum usorpari doccnl grammatici, cum ad praecedentem
interrogationem baesitanter quasi interrogando ipsi respon-
deamns ut II. ol, 203, Od b, 710. Yide Jpactung ?ef)re
t)on m ^attm^ bir gr. ^prac^f. erl. 1832 2. 85. p. 61.
Huc pcrtinet illudy^ S^^Xov, ubi cxplicationem nostram
probabilem csse indicanius atque adeo ita manifestam,
nt vix opns fuerit interrogare vidc Stalb. ad Apol. Socr.
p. 44, ad Phileb. p. 8. Hinc Trendelenburg adAristot.
de aniina pag. 208 praeter neccssitatem banc particulam
solummodo rcsponsioni indicandae inservire contcndit et
interrogandi signum susfulit. Itaque in bis problematis
scriptor, si dnpliccm explicationcm habct^ ntitnr xoxspov
—Ti,
ita ut delectum dcferat ad lectorem, sin unam
faabet, Y) scribit, ita ut illud ipsum xoTtpov quodammodtf
excogitandnm relinquat Icgentibus.'^
oC (isv— oC hk. Pertinet illnd ad tibiae usum in
Inctu, funeribns, laboribus ad animum mitigandum et
reficiendnm, vel in morbis ad corpus sanandnm, faoc ad
tibiaft nsum in nuptiis, epulis, spectaculis, rebns festis ad
mentes exhilarandas^ quibus de rebus aecuratissime scrip*'
scmnt Bartholinns noster: de tibiis veterum et earam
antiqno nsu libri tres Rom. 1677, et Meurs. Gollectanea
de tibiis veternm. Vid. Gronov. tbes. antt Graecc
Teiki. VIII. p. 2493. Gaeterum quid dc ntilitate hT^5
moniae unlvcrse senserit Anstofifeles, brevissime deelarat
]ib. VIII Polit c. 5—7, ubl docet, musica utendnm esse
TCa!.5etac evsxsv xai xaOapaso^;, xp^TOv 8s Tcpoc 8taYo>YYiv,
xpoc avsafv ts xai Tcpo? ttjv t-^^ auvTovtaf avaTcauffiv. .
Caeterum boc problema est cx nnmero eorum, quae
si qnis Aristotelc parnm digna jadicet, equidem non
acritcr repugnem. NeqHC cnim perspicnum cst, quid sit
quod dubitationem moveat et in qnaestioncm vocetur.
IVam quod SeptaJius in commcntario id quaeri arbitratur,
quomodo cadem rcs (barmonia) in contrariis animi per-
turbationibus (gaudio ct Inctu) ntilrs esse possit, hoc
ncqne ex eo, quod interrogatnr, neque ex eo, qnod re-
spondetur, elici apte potest \).
Probl 2.
Quum haec probl. sectio inscribatur oaa Tcep^ o^ppio-
vfav, ct reliqua probll. in barmonia versentur omnia, hoc
solum in vocc, manircstum est, probl. 2'''"b in alienuni
locum temere irrepsisse et ad sect. ll>»*m relcgandnni
esse, in qna tractantur, quae ad vocem et sonum per-
tinent. Videtur enim, ut jam antc a nobis significatum
cst, quisqnis haec probl. disposuit et in sectiones digessit,
rem ita tractasse, ut in aliis bassitaret, in aliis erraret.
Sectionis autem 11'"^ probl. 52<''™ cnm hoc problemate
pugnare videri potest et re vera visum cst nonnullis.
Sed re accuratius perspecta invenimus, quid intersif.
Quaerit h. 1. Arjstoteles cur ejusdem hominis vox cnm
aliis clamantis vel canentis longius exaudiatnr, quam si
cantet solus. Respondet, vocem aliarum voeum vi et
1) Gaza quoque vertit: tara in laborando, quam in friiendo.
67
mpetn latam longins' exandlri , plnrinm voees in nnnm
eonjnnctas et confusas acrem nna vi impellere et plns
valere, qnara si sint discrctae voces. In sect. 1 1"** «ntcm
qnaerit, cur nao vocirerante et pluribHs^ nec aeqnalis sit
sonns, nec tamen pro portione ad longinqna eitendatnr
plnrinm vox. Aespondet, hoc fieri, qnia aer non integer
et solidns fcratur nisi brevi qnodam spatio, post autera
dissipetnr et dissolvatur. Itaqne in altero probl. com-
parat inter se voccm unins et voces plurinm,. in altero
vocera nnins per se et ejusdem vocem aliis vocibns ad-
mixtam cnm iisqne coalescentem.
ytyo^f&l"^ est ita clamare, nt pessit cxaudiri, nt
Arist. de audibil: <f^iyyovxa.C \Lh yotp aXX' ou 8uvavTat
Y$Y(Ovstv,
yg(i(^&i sc. in fignra aeqnilatera.
xard Tov aptOpiov. Duo codd.•Jj
xaTot t. a. nl
sensns sit: quam pro nnmero. Gaza haec vocc omittit
Probll 5y 4,
^[^aerenti, qnale systema h. 1. abAristotele comme'
moretiir, hoc primum respondcmus, spatium ejus tcrminos
nnins diapason excedere non videri, deinde genns hand
dnbie esse enharmoninnk Haec optime conveuinnt cum
eo, quod tradit antiqnissimns/ musicae scriptor Aristoxe-
nns in elen. harm. pag. 2. (edit.HIeihom.), antiqniores
harmonicos in nno systemate (diapason) et in nno genere
(enfaarm.) versari solitos esse* Enharm. genns h. 1. re-
spici Intelligimns vel ex voc. hUoi^ (probl. 4) ; nam etsi
non ignoramns, hoe vocabulnm ab antiqnioribns Pytha-
goreis etiam ad hemltonium trahi solitum esse (vid.
Philol. ap. P^icomachum Gerasen. pag. 17 Meib., Thebnem5*
B8
SiQyrnaeum p. 87 et 144 ed. Biilliald., Bocth. mns. lib. 3
eap. 5, Censorin. de die nat. cap. 10, Macrob. somn.
Scip. lib. 2 cap. f),
tamen Aristotelts aetate baad dubie
ad solnm enliarm. gfenns vnlg-ari nsn referebatnr. In
hoc ig^itnr gpenere qui parhypaten (quae a proximis in
utramque parteni d: hypate «t lichano qnarta toni parle
abest) canant, eorum vocem docet faciilime aTzo^^rif^a^a.i,
non miHUs quam eorum, qui neten aliosve s6no8 acn-
tiores canant. ''' ' '"
aTCO^^K^yvyffOat. Qnid hoc sit, ostendit Arist. de
audib. a7CO(3^T]yvua0at 8s ffupipaivsi xoii; ^ova^, orav piiriHr
ixi Suvavrai tov aspa [xsra TzXfifri^ ^xTc^fjiTcstv aXX o xspi
Tov 7cvsu[i,ova TOTCOC auTov U7C0 TYJ^ 8taffTaffswc iytko^H*
Itaque probl. sect. Xf, 12 post cibum facillime rumpitur
vox, et 46 ebriorum \o% rumpi solct.
Jam vcro videamns,num probabile sit parhypaten
enharm. gfeneris ad canendnm difficillimam fnisse. Una
est et consentiens vox eorum, qui de harmonica arte
scripserunt, enharm. g-cnus tam difficnlter cani potuisse,
ut a solis cxcellentissimis musicis excrccrelnr Aristid.
Quinctil. p. 19, Theon. p. 88. Quare hoc genus ut post
reliqua inventum, ita ante reliqua abolitum est et obli-
vione deletum Aristox. p. 23, Gandcnt. p. 6, Aristid.
p. 19, JMacrob. somn. Scip* 2, 4, Plnt. de livns. cap. 38.
Itaqne, ut et Graecis visum est et nobis videtur, vix
ullum spatium hemitonio minus apte et commode et na-
turae convenienter cani potcst; in enharm^ aotem qunmhemitonium Hlud parhypate in duas partes divid^retur,
non mirum est, hanc ipsam parhypaten canta difficilli-
mam fuisse.'
^ i,N^*f«'«;*•
TTxavu, piSTa 8^ etc. soni snnt acntiorcs, qui Jdn-
gius distant ab hypate.
~auTt| 7} «pX'*'' A.h hoc initio vel principio (a: diesi,
^ualis est Inter hypaten et parhypafen) proficiscitor har-
monia. Voc.oi.p)(r[ apnd Arist; late patet et significat
id, nnde aliqaid proficiscitur, nnde ad rei natnriani con-
stltnendain motus aliqnis accedit; quod vel in matcria
vel In forma vel in fine vel In ratione ccrnitur. Vidc
Aletaphys. 4, 1, Trendelenburg^ad Arist. dcanima p. 187.
Hlnc intellig^itur, ejusdem rei varlas dici posse ocpx^?*
Principlum in harmonia incsse docet Arist. Polit. 1, 5.
Qnod qnaie slt, ex JHetaphys. persplcimus. JNam qnnminter varlos ejusdem systematls sonos certa quaedam ten-
sionls ratio Intercedere debeat, haec autcm pendeat a mese,"" ad qnam temperabantnr caeteri soni (vld. probl. 36),
mesc principlum dici recte potest. IMetaphys. pag. 103
ed. Drandis. Quoniam autem omnls harmonia contlne-
tur dlversltat^ sonorum gravlorum et acutiomm, diesls
ot IntervaUum mlnimnm, unde haec omnls dlversltas
quasi initluni et orlglnem trahlt, non minus recte dlcitnr
prlncipium. JHetaphys. p. U7, i
: To hk y(^oi.\e,KOV etc. Dlfficultas Indc orltnr, quod
vox et Inteodeada et quasl comprimenda est, ne iater-
vaili angustias excedat, )' ir
Ktxt TCteatv deest In ed. pr., Atd. mln., Isiagr.
Quaerltur delnde, cur difficnlter ab hypatead par^
hypaten, faclle a parhypate «d hypatcn perveniatur,
qDnai ititer tttramque slt dteds. Respoudetnr: qma de-
scendcadQ .pervenitur ad hypaten.
. Haee: ig^itnr intelilgere mihi vldeor. Qnae sequnn-
iiir vorba haud dubie corrupta sunt et adeo obscura, nt
probabllcni sensum In IIs Invenlri posse dcsperem. Gaza
nlhil auxllli suppeditat; vertit cnim ad vcrbum: ^'afque
etiam levius a constltutlone ascenditur", nisi quod legisso
7«
videtnr: Ibixs TCpo? [ji^ocvaSsoOat Ta TCpoc rawnrjv -^ ira-
pavi]nr]v e|c56|i.eva. Quae vcro incipinDt »: heX yot.p,ea ex
longe alio probleniate fanc intrnsa esse manifestnm est^
haec antcm cormptio jam Gazae codices inTaswat.
;.• if•«..
Probl. ^,*
Quaeritor, cnr libentius audiamns eas metodias, qnas
cognovimus, quam ignotas et novas. Respondetur : quia
qui notum aliquod melos cantat, is quasi propositum
aliquem finem attingere videtnr, id quod affert delecta-
tionem.
, riov
(JL t]^Tc^ffTavTai. Fortasse ^av
(*,•»]^iTCorovTat
ex probl. 40.
•J]oTt 1^80 To (JiavOavetv. Discere est svave.
Hanc senteiitiam Aristoteles nt vita et stndiis comproba-
vit, ita vcrbis saepe expressit, ut de arte poet. 4 [xav-
Oaveiv "^SioTov. Rhet. 3. 10 to yap piavOavetv §a.hl(^i
i^§0 9uaet TzS.alv. Adde Rhet. I. II, Probl. 14. 3, irii-
tium JHIetaphys. Hoc autem loco^ qnid sibi velint haec
verba, qua ratione cum seqnentibns cohaereant aut qoae-
nam omnino afferatur ratio, equidem non video. Piam
qnod discere est svave, inde nnlla ratio repeti potest,
cur dulcior sit nota quam nova melodia; immo discit
potius, qni novam quam qui notam melodiam andit.
Itaqne quoniam locum sanare alia ratione non possnm,
ita fere scripsisse Aristotelem probabiliter, ut mihi videor,
conjicio: toOto 8s t^Sv Osopslv* ^ oTt i^Su [(taXXov] to Oso-
petv *) 7|To [xavOavstv »; qaia svavins est imaginem rei
1) OeojQetv est contemplari o: ad ea, quse jam percepimus et
seimns, animum advertere, ea mente et co{ritatiune velut
perlustrare. Itaque scientia re vera pra;cedit contemplatio
antnio eouteraplaii et iiitueri (quod fit, ub! notam et
animo conceptam me!odiam audias) qnam discere (nbt
novam percipias), quoniam boc cst scientKun accipere,
illud ad usum transferre et rem velut agnoscere. Eodem
modo opposita vidi haec vocab. in libro de sensn cap. 4
ou yap xara to (xavOavstv aXXa xara to Oewpstv 6<m to
ato^aveffOai. Facile autem excidere potcrant vcrba snpe>
riorum similia: Oeopstv -q.
Pro TOUTOU 8s aUTiov vet. Sylb. to Ss atTiov.
Adjicitnr deniquc, consvcta insolitis svaviora esse.
"Vide Bhet. 1, 11 sa^rt 8s xai tc ffuvtjOec ^v Totc i^StffTOic-
ProbL e^
Ut in plerisque probl. dmicnltas aliqna cx respon^
dcndi ratione oritur, ita in lioc ipsa interrogafio tene-
bras offnndit. Continet enim vocem quandam obscnram:
TcapaxaTaXoyT] , quae tantummodo h. 1. cxstat et apud
nemj, id quod Aristot dirit dfl anima 2 , 1 , ubi primamentelcchiam cum scientia comparat, recteque Themistius fol.
7-i a. itQoreQov yag Xa/ifidvei r^v iiriaTijfirjv ^ontgaTrjC, eWovcm
'^'€>to)Qti, nec opus cst, ut cum Trendcknbur^ in eoniment. de
. , enteleeliia Aristotelica (de anima pag. 317) hoc nihil esse
dicas et vocabulo iiiiaxi^fiT] significationem tribuas a vulgari
usu abhorrentem. In quo ambiguitas quaedam toc. dtw^tiv
viro doctissimo fraudi ftiisse videtur. Nam alia est con-
.','templatio, quae ad discendum instituitur, alia, qua rem jam
perspectam et cognitam animn retractamus et quasi intue-
mur. Itaque tres omnino suiit gradus, t6 fiavdavetv, raotus,
qiio seientiam pevcipimus, ro iirtaT^fttjv l'xstv, fttj dew^tv 9e
(Phya. 8, 3) status quietus, cum somno comparandus, ro
QeuQeiv, mentis- agitatio, quae in scientia jam comparata com-
teuplanda et tractanda versatur. Ita huiic locum intelligo,
queuk alii aliter interpretafei sunt. Vide Stahr in @eebebcd
So^rt, 1884 pag. «Mi. -
ISk
Plut., qiii de mus. cap. XXYIII ait: 'aXXa(j.t]V
xat
^Apx^Xoxoc nr]v tov Tpi.{ji.sTpwv ^uO{XOTOt.tav xpoffeleups xoa
T-^v 6tc Touf ou)(; 6iioY6vstc ^uOjJiouc svTaaiv xai TTjV TCapa<^
xaTaXoyif^v xat ttjv Tcspi TauTa xpouoiv. Quuuiain autem
apud Plut. ad rhyttunicam artem, apud Aristot.. ad har^
monlcam pertinere videtur, haud dubie in utraque TCfv
satur. Ac Burette quidem, qui Plut. Ubrum dc imis.
commcntarlis illustravit, in mem. de TAcad. des inscript.
T. X p. 244 docet, paracatalogen esse solutionem qnan-
dam vcl perturbationem ciim rbythnii tum barmonise,
cui assentitur Boeckb de mctr. Pindari Libr. 1 cap. 7.
Scbneider in lex. g^r. pntat esse rccitationem ad citha-
ram vel tibiam, collatls verbls PJut. p. 1141, quae ta-
men bulc explicationi minime favcnt. Aliam Interpre-
tationem protulit Tbiersch in ^inbar^ SSecde/ ^inlettung
p. 51. Ait enim paracataIo{)^en (ad similitudinem para-
phoniae) cerni in ejusmodi melodise exltu , qui cantetur
per sonos paraphonos. Admissas esse a vetertbus Boa
solum homopbonlas et antlpbonlas, scd intcrdum etlam
paraphonias non negamus. Vid. Boeckb. de metr. Pind.
Libr. 3 Cap. 10. Sed quid afferrc possit vir doctlssimns,
cur hanc explicatlonem cwtam csse nec quidquam dobita-
tlonls habere dlcat, viderit ipse. Accnratlus de bac voce
disputavit Hermannus element. doct. met. 2, 22; osten-
dit euim, paracatalogpen esse remissionem numeri ad in-
certos communis sermonis nnmeros accedentem (quamnostri musici gpenus canendi recltativum vocant) eamquevel in rcmlssione ccleritatls in fine quorundam nnmcro-
rum positam csse vel In solntione totius numeri, adjee<-
tis ad quosdam numeros plurlbns brevlhns syllabis.
Utrumque fit in docbmiacis, qui inprimis iu commis et
in carminibus cItzo oxiriv^i; dominantur. Yeram esse faanc
7B
explieationeni propterea probabile est, qnla apud Hesy-cliiBm xaTaXoyTj cst to Tot aap.aTa ^-^ utco (xsXei X^YStv
et xawXoYaSTjv est xs?-^ s. tcs^o Xoyo. Vidc Atticn.
L'14 p. 635—«iO, Hermann. ad Aristot. Poet. 1, 7 pag'. 98.
£ix Atheaaeo 1. c. yX&^ioL^pQ^ instrnmcnfnm ad paraca-
talogpen adhibitHm fuisse Tidetur; ait enim 14, 636 b.
^v ol<; 8s TcapsX^c^ovTO Ta ^v toi^ {ilTpotc, xXs^itaiJi^ouc
ixaXow,
Probl. 7.
- Hoc probK cnm probll. 32. et 47 collatnm obscurae
cuidam antiquissimae harmoniae parti aliqnid Incis affnn-
dit. Qiijrlia fuerit tensio antiquae lyrae (antiqui syste-
matis), ad harmoniae historiam mag^ni cst momenti. Gon-
stat autcm, antlquissimnm systema (Afercnrii) quattuor
chordarom fiRsse>i Huic systemati adjecto tetrachordo
in acotum, natnm esse didtur systcma heptachprdnm
(Yide Nieomach. Geras. p. 20), quod cx duobns tefara*
chord,is eonjnnctis constabat o: ita compositis, nt snper-
iori^ 'sonos g^avissimus esset idem inferioris acntissi-
mus* £x hoc systemate octachordnm fecissc fertur
Pytbag*oras (vid. I\icom. pagf. 9), interposito tono (dia-
zenctico) mter utrumque tetracbordum, ita ut hypate et
neto eonsonarent diapason. Sed collatis inter se non-
nullis scriptomm tocis (Boeth. de mus. 1, 20. Plnl.
mus. cap. 19. Nicom. pagg^. 17 ct 21), apparct janji
antiqnissimo tempore ita temperatum fuisse heptachor-
dum, nt soni extremi consonarent diapason, omitteretur
autemi ea ehorda, quae postea appellata est trite (nam
antiquissimo tempore paramese xpiTT]et erat et appel-
labatur), sive haec systematis collocatio cx antiquissima
lyrae tensionc orta esti) (Boeth. 1> 20), sive posterior;
74
illa lyra bcptachorda ex priore heptadtonlft nata est,
quod qaomodo fieri potaisse videatur in dissertat. de
harmoiiiea scicnt Graec. pagp. 86—87 explicare conatus
sum. Haec autem omnia iu bis probll. egregie i1tt»>
strantur. Commemoratur enim utrumqne heptachordum,
et qnod conjuncta et qnod disjuncta habebat tetrachorda.
Jam vero singpula accuratius videamns.
ap[i.ovfa(^. Heptachorda systt. proprio noniine Aar-
moniarum appeilata fuisse docet Aristox. p. 36 meTTTaxopSa ffucJTT^jxaTa a ^xaXouv appLOvtai?. De variis
sig^nlficatt. voc. apjjLOVLa disputavimus in dissert. pagp.
117—H8.
iQ ^apuTspa tffxuet. Vide probl. sequens.
•fl uTCaTT) a7C68^6ou to avT^^ovov. Vidc
probl. 13.
iTzei. Legendum fortasseeri xalvel ejusmodi quid.
Duas ciiim affcrri puto rationes, cur vetcres hypaten
retinuerint: 1) g^ravior acutioris sonum quodammodo
continet; 2) gpravior facilius cantatur. Propria est
hornm probl. doctrina, graviore sono velut contineri
acntloreni. Vide prob). 8 et 12.
To o^u Suvajxeoc {JLaXXov. Dlfficilius eani acuta
quam g^ravia docct probl. 37. spYOv piaXXov a5eiv Ta
o^sa r Ta ^apsa ct paullo post: £v hs tocf.hs.v^
to c^
8uva[xeG)c a7)p,6lov.
PtobL 8.
Hoc probl. adjectum cst ad partem quandam super-
1) Bufethius de mus. I, 20, aliam tradit lyrse Alercurii tensio-
nem, nou tctrachordum complectentcm (EFGH) sed diapa-
son (EAH£)j quod diapason interpositis sonis completumrssc docet. De hujits tcnsionis rationc vid. ctiam ®uljcv&
XUgemetne S^eoric ber f^Snen .Rfin^e ad vec. ©^flem.
mioris expJieMidam. Interdoin cnim dao probll. int«r
se eokaerent,
ut in Iiac sectione 3 et 4, in 37"^ 1 et 8«
^''a(Jt.^Xe^qc. Hajns similitadinis rationem explicat de
asima 2, 8, xal Ibtxev (to o'§0 xal to papO) avaXoyov
Sxtiv T« TCspl Tiqv a^TQV o'^et xal ajj^Xet. to (xev yap o$0
olov Xfivret, ro 8'a(jLpXy olov wOst 8ia to xtvetv to(jlIv
^v oX^yt^, To 8s ^v TCoXXo, oots ou^JiPaivst to (Jiiv TaxO to
hk ^podO e?vai. Yide etiam Top. I, 15..
Probl. 9.
Qnaeritur, cur svavior sit monoedia lyrA vel tibiik
comitata qaam sola, sed probl. 43, qnod ab iisdem fere
verbis incipit, qaaeritnr, cnr svavior sit monoedia cam
tibiS qnara cam lyra conjancta. Gaza, qni additt ad nnam
Jyram, hoc probl. paallo aliter intellexisse videtnr.
{L0v<j>8ia. Pbot. p. 274 s.i^
aTCO oxyjv^^ iihr^ ^v
Tot? 8pa(jLaai (Jiovo^ta XsysTat OTav elf (i.ovoc X^yt) nqv
o8tv xai oux c{jiou o fo^cq. Cfr. Said. et Hesych.
xa^Tot TCpof xo?S*f* Sensus hic esse mibi vide-
tur: attamen lyra vel tibia non artificiosins et deli-
catius cantum comitafur, sed singnlos monoediae sonos
exprimit. Hoc est enim 7Cp6(j X0P^*C s. TCpoffXop8a ^8etv.
Ita Plato legg'. 7, 810—12 simplicitatem barmoniae
commendans a pnerornm institutione removet t^v STSpo-
^uv^av xal xotxtX6xv t^c Xupoi^, ut tantummodo discant
a7to8t8ovat Tot ^OIy^jiaTa Totc ^O^y^Jiafftv icpoffxop^ot.
&i fa.g ixi (JiaXXov. Verba fortasse corrnpta,
certe propter brevitatem obscura, quibus hoc significare
videtur Aristotcles: si lyra et tibia idem melos (quod
monoedia) cannnt, et cantus ita svavior fit, oportebat
7tt
potius plures tibiciiies adliij>ere. Gaza: iiam si i^m ita
amplios siL - tu, -,'
^:;•
..u«*-i."^»»ln?- '.«
oc^av^^et xi^v uS^^^v. Apud antiquiores Grsecos
cantui prini» partes tribuehantnr; Lic instrumentonmi
quasi dominus ' hakcbatur. Itaqne quum postoa vulgo
quererentur scriptores, corrumpi harmoniam et in ^cjus
Jabi, hoc qiioque afferebant, justo plus adbiberi ihstru-
mcnta, inprimis tibias, ct cantui qnasi obscurifatem quan-
dam affcrrc. Pratinas ap. Athen. XIV p. 617 xai
yap ia^ (o auXo^) uTOjplTac xojjlov .{i.ovov (vid. Boeckh
ad Pind. p. 258 ct de trag*. g^raec. prim. p. 89), idem-
que aegre fert^ tibicincs non, ut olim, ouvauXelv chero sod
chorum auvaSeiv tibicinibus. Plut. mus. cap. 30 docct^
tibicines merccdem a poetis accepisse, TcpuraYovtTTOuairjc
8i)Xovon T^<j TO(,T^s«f ,T(5v 8 auXirjTtdV UTnrjpsrouvTov toI?
SiSaaxaXotc* uffTspov 5s xat touto Sts^ftapv). Hor. dcni-
que art. poet. 202: '^fibia non, ut nunc, orichalco vincfa
tubaique semula sed fenuis simplcxquc foramine paHco
adspirarc et adesse choris erat utilis atqne nondiim
spissa iiimis complere sedilia flatu.". Itaque veteres
nec instrumentorum multitndine nec sonorum artificiosa
varietate obscurari cantum volcbant. •
'
Probl. iO,' '
T]5tov 8c. Tuiv opyavuv, qiiod ex snperiore probl.
repetimus.-
. ..-
aveu Xoyou a: aveu Xl^euc Aristid. Quinct. p. $8,
aveu ^{jLOtTwv: Plat.Ieg;g-. 2, 069. '
-> • • »
TepeTt^ovTov. TfepeTtapLaTa apud Suid. sunt u5at
oticaTir)Xat tij ^afjiaTa eVtXuTa. Hesych. addit Tot rijf wMa>-
pa; xpou[JLaTa. I)c modis inflcxis ct varic crispatis cfr. Cic. 2
flt
le^.'ld «t de oratoK! 9, 25:^^QuaBfo molliores snnl
et dcHciitfores in cantu flexiones (xa[Ji7cai) et falste vo-
cuke** Omiiino a«tem hoc voc. in harmonia usitatnm
fnls6e videtnr. Apnd Pollncem 4, 10 TspeTic7{jiof, Tsps-
T(a|i.aTa ad tibiarnm cantns refcrnntnr. Alio sensn mn-
sico Ic^tur haec vox apud Bryen. harm. libr. 3 sect. 3.
-u',*<,sj|5ij8' £>esi (nnm Ixsivt]?). Haec vertendo explica-
vijt Gasia; an ne illa qnidem, quae vocabnlis articulata
emittitnr." ^
'f •
opLoioC ii]8u, tam svavis qnam potest et solet essc.
'^av pii] jJLifJi^Tat d: nisi quid ad indolem et pro-
prietatem propositae rei apte exprimit eteffing-it. HaeC
mimesis et cantum hnmannm et omriem omnino harmo-
niam ii^rimis commendat; propter haiic ipsam verba
ab harmonia seg^regari vetat Plato leg^g. 2 , 668. xaX
Sn hioLOit&ai o( TOiirjTai ^\)0[xov (xev xat axrnLaTOi (xAouc
Xopic Xoyou? vptXouc et'? [isTpa TtOlvTsc, {jlsXdc 8'au xai
^uOfJLOv avsu ^ifjjJLaTwv vjJtX-fj xtOaptcrst ts xai auXrjast Tcpoff-
XpojjLSvot, ^v ot»; bi 7caYX*Xs7cov avsu Xoyou ytvojJLsvou
^yO{JLOv Ts xat apjj.ovfav YtYvoffxstv oTt ts ^ouXsTat xai
OTO Ibtxs Twv a^toXoyMV [j.t[jL7jpLaTwv.
xpouffTtxa, Kpouo est pnlsarc; nnde apnd scriptt.
mnss. opyava xpoucTTOt s. xpouc{j.sva opponnntnr iis, qnai
inflantur. Intcrdnm tamcn etiam ad tibiam relatum vi-
demus hoc vocabiilnm. Ita Plut. Symp. lib. 2 p. 528
(cd: Reisfce^ xpou(iaTa auXTq[j,aTa xaXouot a7co t-^c Xupai;
XajXPavoVTsc Ta^ xpooTfjYoptai;. Pol. 4, 10 ffaXTaoTtxa
xp6u{JLaTa. Yide etiam Hoecfc Greta 1, 222, 226, 344.
Interdnm antem hanc vocem ad modos artificiosiores
et flexiones sonornm delicatiores traetJEim puto, qu% aut
assae ednntur instrumentis aut vocis cantnm simplicio-
rem coraitaiiittr. Yide <
Hiesycfa. nd' voc. tepsT{Gr(jLata.
78
Lucian. f , 54 (ed, Reltz) de liomine moNi et delicafo:
offuf ocxouov TspTCSTat xpou(i,aT(.)v T6 xat T6p6Tiop.aT«v xal
8i6(pOopoTuv (f^aTuv'). Plotarch. Polif. praecept. pag. 202
(ed.Reiske).neg^at, orationera ejus, qui ad popnlnm dicat, ad
theatri consvetudinem conformatam csse debere veluti co-
rollam ex delicatis ac floridis Yocabulis undique collectam,
ant argumentis ad accrriniam normam artis accurate exactis
instructam, sed, qnemadmodum oC (jLOuaixoi t^v Oi^iv a^ouat
Tov xopSwv ilOiXT^v xaTa^a^vecrtai, jjlt] xpouartXTqv, ita ejus-
modi orationem plenam esse liberalitatis et vene animi
magnitndinis oporlcre. Quae quum ita sint, xpouoTtxa
h. J. esse statno : apta ad ejusmodi flexioncs et artificiosos
cantus edendos sc. propter sonos distinctos et mobiles.
aTo^iaTO^, quam os. JIIaleGaza: instrumcnta oris.
hio rStov. Gorrupta haec vocc. ita interpretator
Gaza: quamobrem svavius cantatur, quam teretatur, ita
ut pro axouetv leg-issc videatur(^'Setv.
Probl H.
TQ otTCifjxouffa 8c. 96>vi] V. x°?^^'' Gaza: vox dc-
sinens. Alias hoc voc. ad vocem refertur aut resonan-
tem et rcpcrcussam aut abcrraDtcni, uta7cq^§6tv.
I^XaTTOV. Alinor est vox acutior cfr. probl. sequ.
TO ^apu [xeya ^OTtv. Similiter sect. 11, 6 qui imitantur
homines e long-inquo clamantes, dicuntur o^u (pOlyYeo^at
xat ojjLOtov Tolc otTnjxoufft, et 20 interrogatur, cur vox
acutior videatur iis, qui longius remoti sint. Respon-
detur: 5tot tt)v c'XtY0TTQTa tou otepoc tou xtvoujji^vou, jjux-
'
pa^veTat yotp -ig xt'v»)fft^ etc,. , -
,•
., n* ^
1) HK<f sunt aoftara iMXvrd, MartayoTa^ xsKlaoftiva fUitf, rt?*i*'
79
. ^ Profc/. 12.
Hoc problcma mihi qnidfem obscarins esse fateor.
Gaza nihil auxilii sappedltat. Qaoniam autem in ipsis
verbis vix qnidquam iuest^ qnod aut lacnnam aut majns
aliquod textns vitium apertc indicct, obscnritatem inde
ortam statuo, quod faoc probl. ex intcriore melopoeiae
natnra nobis tantnm non omnino ig^nota repetitum est.
Fortasse tamen illnd qnaeritur, cur in symphoniis o: h.
I. sonis, qui simnl canuntur, gravior quasi fundamenti
loco ponatur, ita ut probl. sequ. in symphonia diapason
sonus jg^ravior acutioris appellatnr avxL^ovoc, non gva-
vioris acntior. (Gaza vertit. i '^qnamobrem qnae gravior e
fidibus est, huic semper actus modulandi committitnr?
nam si proxima quaeque a medio pulsanda sit cnm mc-
dia tantum, nihilominns reddi medium potest; at sime-
dia subjungenda esty pcr proximam a mcdia idem reddi
non potest." Idcm Tt) SiaXirj^'^!.male vertit: si interci-
piatur). Suspicioncm meam confirmat titnlus problema-
tis cujusdam perditl, In quem nuper incidi, quum Pln-
tarchi Symposiaca perlustrariem. Exstat enim in indice
libri noni hic tituius: xl^ aCria ou^JL^ovi^ffeuc. Iv u xa^:
8ta xC Twv ffujjL^ovov c(i.ou xpouojjilvov Toij PapuTspou YivsTat
To pieXo^. Qnod problema si haberemns, hujus cxplica-
tio in promptn esset.
5£i]Tai. Fortasse Slt) v. Ssv) Tiva.
^iX'f]. Yocabulum In re musica frequens. Qnae
ex plnribus rebns composlta et velut in nnum confusa
esse in musica possunt et solent, in his sl una aliqna
pars per se exercctnr et sna tI Tiget, earj^iXi^ dicitnr,
at ^Cko^ Xoyoc, oratio solnta, <j;iXiQ 90V1] opp. o§ixii],
^iXii] Tmiyiaig opp. tc. £v 987}; inprimis trahitur ad can-
mtiim instrnincntornm, quem non comitatnr yMHM e*Atiis. nt
ipiXV] auXirjffi^^, vpvXV) xiOapiffi^. H. I. instrnmenti sonnm
indicarc "fidctnr opp. vo(5i. Yid. Lob. Phryn. p. 168.
ouOev TjTTov. De scriptnra ouOlv in Ariatot^is
libris nsitata vide Lobcck Phryn. p. 183^' Trenddenb.
ad Arist. de aninia et quae-ibi apposyit C Goeltlii^
pag. 201—202. Seqnentia fortasse ita interpangpeDdai
^av hh n^v {jilcrxjv,8£ov
a(j.<pf>> (sc. qcaat)."^•' t$«.-j«*if .va^yia*!
• «f«riT 4 *» >.
Prohh 15. ..,
Quoniam in hoc probl. et scquentibtts nomlnantur
soni antipbonf^ homopboni, symphoni, baec vocabb. miiss.
breviter expliceraus. Consonantinm sonormn'Varir snnt
g^radns, varia nomina. Hmnophoni sunt, qni tensibne
nihil inter se diffcrnnt (Gand. p. 3. 11. Baccb. p. 15);
bos Plato (Phtteb. 17) vocat ojjloxovou?. Vid. etiam
INicoiA. p. 23. Antiphoni snnt soni diapason, d^sdiap»,
trisdiap. consonantes* JHutata praeter necessitatem lo^'
qnendi eonsvetudine, Ptolemaens hos sonos postea oea'-
vit homophonos, et soiros in eadem tensioae positos
fooTOVouc. Symphoni' ik^nA Aristot. SBiit soni eonsonan-
tes et antiphonos quoque complectnntnr, opponontur
faomophouis. Apnd Ptolem. sunt sonl ditttessaron et
diapente consonantes et quae ex his et diapaison «ompo*nuntnr intervalla, quae a Theone p. 77 (ed."3iiHiald.
Par. -1044) et Psello^ p; 28 (ed. Xylaiider) vocantnr
'parliphona**'''' "' •'» *' .-- •»»M«f.!«i''.''*n.j'>T -a>t-i.»«f*3 :''•
"^*'- Discimns ex iioc probl., graviorem sonnm ^ ceHe
Avistot. tempore Toeatnm foisse aontioris aBtipfaoaon%
non contra; nos' potius eontram ralitme 'tttinHir/: CSoJM
fftt^irl^o^inde^^fortesse* repetesda ^ videtnry ^jopd^-Grwci
ab acnto soiloriim ordiocm cancre et numerare solebant.
JLacian. ^cpo^ tov eUxovta Ilpo^i.iqOeut; eX ^v Xoyoic: uats
TO T«v |JL0U<7OCc5v TOUTO 8tc Sta Tcaauv efvat.rxjv afjjiovtav
otTO xoii o'^vfaTOU^ 6i'c to ^apuTatov. Cic. de oratore 1,
^9 (de tragoedist^^Focem sedentfs ab acutissimo sono
nsqne ad gravissimum recipiuot".
•iu. pi.aXtffTa [Jiiv— et Se
[x-ij.Poet. 18 piocXicrca
jjiiv ouv aTcavra 6et Tceipacrtat e^etv, et' hh[).i^,
ra ^iyiaTOi
xai TcXetara.
ProW. 14.
. V: Hoc probl. obscnrum illnd quidem.et.a Cfaabano-
Qio plane desperatnm explicabo, ntpotero. DocetArist.
fieri int^rdtuu, ut soni diapason interyallo distantes uni-
soni esse vidcantur. Exempli loco i|ffert pboenlcium
et aliud instrumentum.
(potvtxtov. qpofvi^ .commemoratur apnd Atben. XIV,
636, b.— 637, b. Apnd Pellucem libr. 4 lyropboenicium
nominatur; apud Athen. lY, 174 d.e. 183 c lyropboenix.
Videtur boc instrumentum fuisse natura acutum, cujns
soni cum aliis instrnmentis, natnra gpravioribus, comparatt
laJIacia qnadam et deceptione aurium in ejusmodi rekus
noninsolit4 bomophoni viderentur, quuin essent diapason
intervallo acutiores. Acutum fuisse instrumentum vel
inde probabile est, qnod lyropkoenix dicitur etiam sam-
bnca apud.Atlien. lY, 174 d. e. 183 c., haec autem
Atben. XIV, 633 f. vocatur o^^u^Ooyyov opyavov.
otvOpuTCb). Probabile est in bac voce latere nomen
in^rumenti alicHJus. Cod. Yat. Xa in margf. babet aTpoTCO.
Idem I^isse Gazam videmns. Neque tamen quidquam,
quod sciani, de ejusmodi instrumcnto proditum est. .
^;ur. o^eat sc. opYotvot^, quod etiam probJ. 23 omittitur.
C
82
avaXoYov aXXi^XotV cte. Ex prop<Mr&>fie lesfNMH
dent sunili diapasoD iDstrimiciiti g-rayioris, probl. 17
^xe^vY) yap ^v tw ^apst avaXQYov o<; r^ o^sta ^ t^ o^sL
Seqnentia ita emendanda^arbitror:')] (qtl non addi-
tnm, sed alieno loco positum) uoxep (nt jLatinonim
qnasi d: fere, vide Hcindorpb. Plat. Crat p. 384)^0
auToc sZvai Soxsl <^^6yyo(; (vid. probl. 17) oti Sta to ava-
Xoyoy (a: propter hane aeqnam ratiouem eft proportie-
nem) t'ffo'n)C Sm t^^oyyov.• - •- •-
To Se taov, tou evdi;. Bene Gaza: aeqnale anfem
omne ad, unitatem rererendum cst. Simili brevitate Arist.
probl. 8, 1. To 86 Xeuxov, Toi> m>pd^, 10, 63. i^ hh im-
Ou(j,(a, Tou xaXoij, 15, 3. to 8s aef, oux aTcd tux"»)? aXXa
(puoiX7]v. Explicationem meam adjnvare videntar qn» de
syrioge . adduBtnr:
ProbL iS.
Hoc probl., qnum ad natnram carminnm antistro-
pbicornm illnstrandam magno opere pcrtineat, saepins
attigeriHit, qui de bistoria varic-rum antiquae poeseos ge-
ncrum scripserunt. v ,••
vd[iioc. De nomts vctemm, qriornm natpra non-
dnm plcne et perFcctc illnstrata videtnr, cfr. qnae !$pan-
bcim ad Callim. Hymn. in Dc\. v. 304, Dindorph ad
Pol. Onom. 4, 0, 10, Plcbn Lcsb. p. 157, Boectch de
Mctr. Pind. p. 182, 201, iJlrici @ef(f). ber ^el. iDid^thinfl
Vol. 2 p. 149, aliiqvc scripsernut. ^^obis satis erit
ea attingfcre, qnae ad bnnc Arist. locnm cxpllcandnm
pcrtinent. Intelligimus autcm cx b. L^ nomos antistro-
pbis caruisse et, qnod ctiam 'ex aliis locis concludere
licct, mimcticos variosqnc fiiisse; ita, ut paucis ex-
eniplis dcfungar , Cbrysotbcmis ludis Pythiis nomum
83
«eeinit wi inntotioneiii Apoflinis. ProcK in PLot bibl.
p. 0^.' Viiie Tbiersch ^nbor. Gfnfeftnng p. 69 seqq^
JFae. Sofib. qnaestt. p* 24. Idem perspicitnr ex ^vi»
«ione nomortun, nam TM*pattdri nomns in septon partes
divisns erat. Yide PoU. 4, 9, 4, Bnrette Hem. dc
rAcad. des Insc. X, 280, Boedsh ad Pind. p. 182;
nomns Pythius in qninqne. Vid. Strab. IX, p. 421, Poil.
X, 84. Manifestnm est igitnr, mimeticos fuisse nomos eC
pro Tarietate ai^nmenti magnam rhythmi , toni ^), melo-
poeiae Tarietatem admisisse. 'r
<' -
xadaTCep xac — vcaC. YidJStallb. ad Apol. Socr.
pagp. 31 et, nt ex Aristot. exemplnm afferam, Rhet. I,
2, xa0a7csp yap xal h toi^ (jbeOoSixot^ dptixai, xa^ ^v
ot &t9upa(i^ou De dithyrambis vid. inprimis
Welcfcer 9l«d>trag ;« ber ®t^ift ubft bcc 2fef<l(>. StcH. pag,
191, Ufa*ici p. 476. £x h. ]. ivCelligimus, antiquiores
qnOsdam dithyrambos antistrophis nsos essif, postea an^
tem, qunm mimetiei^) facti essent, abjectam antisfrophicam
formam. vEx antrqnissimo autem difhyrambo s. ex cho»
ris') dithyrambicis duo poeseos genera efflomisse con-
«lat, qnorum altemm erat tragoedia (Arisk de arte poet.
«ap. 4), altemm dithyrambns recentior, metris et rhyth-
mis Tarios magiv et solntns.^ Metram ex tctramctro
4roclNiico in ,tragoedia postea transiit in iambicnm (Arisf.
i) VlvA. cap. VIII de 'mus/ tradit, Sacadam docttisse chorum
., canere primam stropham.Ooi-icA, secundam Phrygiay- tcrtiam
Lydi& harmonia; inde hunc nomum vocatum TQt/idl7j.\ ,iil -n:* *; •
8) JMimeticos esse dithyrambos et nomos ait Arist. poet. fin.
cap. 2.
S) Diog. III, 56 ait, in antiquiore trag. bhornm soltim* ^ta^()a
IMxiltiv Vid. Athen. XIV, 630. Wddker gjac^tcag pag. 228.
6*
S4
^poct. 4, rtict. 3, I), qni Tcrsns sermonis magis proprtos
crat (rlict. 3, 8). In dithyrambo antem ex ersibm
xata axCxov procedentibns postca nata snnt metra arfv-
£ciosiora antistropbica (fortasse Arionis aetate vid. CH^
rici 2, pag. 490). Scd ue baec quidem foHna mansit;
constat enim vel ex boc problemate, postea abjcctis an-
tistropbis, qnibns in canendo mnltnm adjnvabantnr cbo-
rcutae, llbcriores et solntiores metrornm figoras exsti-
tisse (fortasse inprimis a Lasi Hermionensis tempore
yld. Ulrici p. 521). Hujus rei banc cansam aflert Ari-
«totelcs, qiiod initio liberi bomines cancrcnt; postea an»
iem, qnura cantns ad artificcs mercede condnctos del»>
fus esset, qui in boc nno g^encrc elaborantes canendl
peritiores esscnt, dif6cilioribus rbytbmi» et mag^s Tario
harmoniae nsui aditnm patcfactum. Ita etiam Pratinas
^pnd Atben: XIV, 617,' antiqnae mnaicae simplieitatem
turbatam esse ait auXifjTov xat xop®^'^^^ fJitffOo^opov
xaTexovTov raij opxiiffrpac. Omnino antem , ut recte a
K. O. JMiillero in Dor. observatnm est^ ex mnlfis
vestigiis manifestum est, cantum semper mag>is mag^i»-
qne a popnjo ad singpulos, a Jiberis ad mercenarios
transissc. Ex illo igitnr fempore major rbytbmi metri-
que 1) ct harmoniae^) licenfia, magis immodicas tibia-
mm nsns ^), cantns, qui initio fuerat tofins chori
, inler
choi^m ct cboragum vel singpulos cborcntas divisusi; mi-
mesis in immensnm aucta Plat. Pol. 3, 397.
oaxs £vapjj.o'via. Voc. ^vap[ju apod scriptores
1) Dion. Halicarn. pag. 262 Sclmf. ttai roXe ^fiote . . . . iirel
nagd ys roXe dQ%aiois rtTayftivoe tjv 6 8i6v^afifioe. nuf,
2) Dithyr. Phrygia harinonia nfeLatur Arist. Polit. 8, 7.
3) Athcn. XIV, «17. .
• ''"" '•
. :**'';• .-s^^-^r
%«
mosices ant s(i.[xeXi]C9 t^pfJioatJtivoc est, ant unuin c& tri-
bos generiliua melodiae significat. H. I. ^vap(i. (liXt)^
siint eantilenae illae- simpUciores, antistrophicae , c^to
rbytbui et harmoniae gencrc^ raris mutatiouibus ((jieTa-
^o\atO instmctae. Gaeterum yet. Sylb. babet (jiaXXov
jJiiXij 'jJSov.
.' |i.«ira^oXac* Quid sit mctabole, vid. Encl. p. 2,
Baech. p, 14, Aristox. p. 38, Dion. Halic. cd. Scbaef.
p. 259. Sunt mutationes numero quattuor, generis,
systcmatis, toni, mclopociae. Antiqnis temporibus raras
fuisse mntationes, ex multis |ocis elucct Yid. probl.
20. Apud Phit. de mus. cap. 21 vidcmus, Tyrtae-
nm Mantinccnsem aliosque antiquiores poctas absti-
Buisse cbromate, metabole, polychordia. Ac sane diffi-
cilior ierat metabole, quamdiu ijjav ihCoi auXoi xaO
IxaoTrjv apiiov^av xal exaaxotc auXirjTov uir^pxov auXoi
«xaoTT) otp(JLOvf<f TcpoV^opot ^v Tot^ aywat. Postca autem
a lyricis et dithyrambicis poetis frequentatas esse omnis
generis mutationes constat, Itaqne Dion. flalic de
comp. sect. 24 ait, vcteres melopocios, ut Alcaeum^
pancis nsos essc mntationibns, Stcsichorum antcm et
JRindarum plus operae dcdissc metabqlae; dithyrambicos
quoqne varietati studuisse, adhibitis in eadcm cantilcua
Doria, Phrygia, Lydia harmonia variisqne et g^encribus
ct rhylbmis.
-T(^ IvL 6 el^ est artifex, ot tcoXXol vnlgo homincs.
oC TotjOoc ^uXocTTOVTec sunt choreutae. Yid. probl.
48. Hor. art. poct. v. 193. Welcker dlad^tvai p. 330.
.i.i: iizoloM'^, Cod. Vat. Xa, ed. princ, Sylb., Ald.
Blin. habent ^TCOtouvTO. .
* ^ -
aptOjjLOcyap ctc "Versnum ct metrornm cst ccr-
tus et dcfinitas numerus in strophis, tum stropbae ct
anfisfrophe respondent sUm metro, rfaythmo,'foito, ffe«
nere, melodia, vid. Dion. Haiic. sect. XIX pa^. 260. "
^ £vi (lexpslTai. Hcrmannas clem. doct. meti p^'
717 Tu ^v{ necessariom putat; mihi secus fidetur. fiiUtk
rticom. 5, 8 86l apa £v^ Tivi icoivTa [xeTpstfl^u. < '«
Ta ocTCo Ttjc cy.ri)frii;. Negplig-entiiis h. J. ab Axu
sfotilc haec carmina antistrophica forma carcre diei do-
cct Hermannus clem. doct. metr. 3, 23 et in dissert.
de osn Anfistrophicorum in Graec. trag^..
xaJ jjLtpiifjTYjc om. ed. princ. .-
Prohl. 16.'
- * •
Hoc. probL obscnrara esse mihi fafeori). Siispicor
antem, aliquid vitii incsse^ neque enim alio loco hornm
probl. oppononfur sibi antiphoniae et symphoniae; immo
antiphoniae comprehendantur symphoniis probl. 18, 35,
39 ctc. Fortasse tamen ex probl. 89 aJiquid lucis
afltindi potest, abi qaaeritur, eur symphonia ef antiphonia
soavior slt quam homophonia; ita et h. I. legendam erit
^oqxdvou, 0(jL096)v{av pro 0^(1.9. . •: . .'-1* i-Jt^
ouhr^ dc tertia persona infinifum subjecfnm confi-
aenfe s., uf minus commode dicunt, de omisso pron. Ttc
vid. ZelJ ad ethica Nic Hl, i, 6 p. 82-83. Heia.
dorph ad PJat Gorg^. p. 34.
avaYKY] Y^P* ^^ YnKt quidcm perspicua sunf.
Gaza nihil anxiJii sappedifat< . <..%:: >,
»f .1 •''.' ,'.'.'><}•.. <'^.>
1) Amicits quidam doctns, ffaocum hes commcbtarios com-
municavi, suspicatus est, antipboniis hoc qiiidcm loco.et
probl. sequ. signiiicari mclodias a choris per diapason vicis-
sim decantatas. Quod quam verum sit, vidcrint' lectorcs
eruditi. '"
I^jk*?: ilii^iKi
•^t^ii a^av£^pV(7t. Soni bomopboni ita confluunt, at
alter altero obscnrctup et obruatur. Cfr. probl. 39: t^
0|f.09(>ivov dhcXouv l^ei tp^oyyov. Aofipbonia autem, nt benc
dMitnr probl. sequ., et eadem et simnl filia videtnr.
Finem probl. ita vertit Gaza: alteram enim vocem idem
sonare neccsse est, itaqne duas ad unam resouare, quae
tertiam offuscare facile possint
* '^ Probl 17.
Godd. Tclvre. Legfcndnm xo 8ia tcIvxs s. tyjv 8ta
TcevTS (au(Ji9uv{av). Gaza addit diatessaron, baud dubie
recte.
^v Tul, quod multi addnnt ante apia baud dubie cx
antecedentibus vel scquentibus intmsum.
avTKpuvou. Sylb., Ald. min., ed. princ. avTiO^TOu.
ProhL 18.
^v r Hoe qnoqne probl. in antipboniae natora illnstranda
Tersatnr. Quxritnrenim, cur sympbonia 5ia Tcaauv cantefur
sola. His verbis significari posse vidctnr, diapason sOr
lum symphoniacc cantatom esse. Sed ex multis veterum
testimoniis, quae cum alii collegerunt tnm Boeckb ia
coinmentatione de veterum barraonia, qna Pindari editio-
nem ornavit (addo insignem locum Platonislegpg'. 7, 8IOii
812), manifestnm est, etiam alias sympborijas in usn fnisse.
Quae qnnm ita sint, apparct b. I. intelligi perpetnitatem
sympboniae. Huc pertinet etiam to [jLaYaSi^eiv 3: eandem
symphoniam eontinuare; de quo h. I. accuratius disputa-
rem, nisi fioeckb ad Pind. .magadidis a: instmmenti,
qno antipboniae istae cannntur, naturam docte et lucalentcr
iUostrasset.
ware xat (j.i(2(. .".«iv rauV^ (r^ ouft^oy^. haad
inejite sostolcris) etc. «^ . .i-, , *
xal api^o (^SovTec* Haec rcrba corrnpta esse
manifcstam cst. Lcgcndam a^ji^otv (qc5o;jilvoitv).Hbwr
matationem et ipse senfentiarnm nexus ct dnplex* X(z£
sequcnte r^ei vero ctiam Gazae interpretatio siiadeti * vj: : .
Probl. i9.
yu-^-y^h.
:-«
faov aTcixo^'^^ '^^'Z IJ-.sff^ifJC*Hanc sententiam,
rfuam apnd Dionysinm HaJic. quoque (pagp.202 ed.
Schaef.) reperi, ita intcrprctor, nt [jieaorr]Taillam intcr
mesen et paramesen sitam pntem.
I^oixevi^ axoi^. Aures quodammodo scntinnty et
eandem fere esse (cliordam) et utramquc cxtrcmam (systc-
matis diapason).
Prohl 20. , ,
xtvirjaf). xivt]aic Aristid. Qninct. p. 8 est («TaPoXr,
Tov TCOtoTT^TOV et^ "^a ©[XOYevij^ atqnc ita moveri dicltnr
genus Aristox. p. 49, quum in aliud Irinm g^nernm
transit, sonus Aristox. p. 4 et h. I., qoom tcnsio ejos
mntatnr.
ap[j.oaaC' Hujus vocalnili usns in barmonica arfc
late patct. Refertur enim ad sonnm (Plut. de mos.
cap. 23 de mcse), ad cbordam (nt b.1.), ad instrnmcn-
tam (Aristox. p. 43, Probl.XlX, 23), adsystcraa (En-
clid. p. 18), ad intervalliun (Ptolem. p. 41), ad i^cnas
(Aristox. p. 49). Vide qnae de hac voce docte dispiH
tavit Bindesbdll in dissertatinneula de uso ct si^nificai'-
tione hnjus voc. Hafn. 1829. ^^}^ t.nUt- ,*< (ur»'^ ':v«^^»
Ta XP'>']^'^<^ {j.sXir] sunt mclodiac probae, sanae, «obriae,
antiqnani sunplicitfttera refereotes. Ita LaccdseinonN ab
Aristotele (Polit. 8^ 5) dicantnr Tel non erndfti.jadieare
|K»S8C xa xp^^ta xal Tocjti^ xpr^axa twv pilXov. Similiter
a{MMl<Athen. i4, 628. AaxsSaipLcvtw 8' e^ ftsv ^(XavOa-
vov r»)v jjLOUfftxiqv ouSsv Xlyooat, ou 8s xp^yetv SuvAvToct
xaXu(? n^ t6'xv7]v o{JLoXoY8lTat icap' aoTov xa( ^aff». t^I^
rihi\ ffeauxlvat 8ta90stpo[j.lv7)v auDQV. Corrumpebatnr an*'
tem ab iis, qoi tcmeraria noTandi Jibidiiie abrepti vcte^
rem simplicitatem evcrtcre studebant. Yid. S^timtd) 6ptm*
(Uid Qttta pag. 163. St, £). ffflMtt ^ocfrr 4^ 6, 3.
xal TO xaL SyU>. et Islngpr. xal xovj.
Sed Gasa
qnoqiie recte xa^.
et' ^ffTat XoYoj. Sylb. •*]oux fijTat Xcyo^ 'EXXijvixoc»
£d. princ. oux Ibrat Xoyoc*
xal (JiaXiaTa tov xaXov. Ita Rhet. I, 1 TtuTO
Ys xotvov ^OTt xaTot TcavTov Ttjv ayaOovxat |i,otXtoTa xoTot
T(5v xpriaiit,axoixm ct cod. cap. xa$a'7cep ^v ^vtat^ iaxl
Tov icoXsov xat {i.aXtOT0t Tat^ euvo{j,ou(ji6vatf.Caeternm
in Tulv xaXuv ex snperioribus mibi latere videtnr p^eXuv^
non (pOoYYuVi Qnod vero eadcm mesc saepissimc recrir»
rit, pcrtinet boc ad simplicitatem vetcris harmoniae, qnae
crcbras pLeT/x^oXot^ xaTOt tovov accoratissime vitabat. Vidc
probl. 36, ubi rci propositae alia aflertar explicatio.
'
TCOTspov-oTt TcXetov xpovci;.... ^'. Siqnaerag,
qind intersit intcr dnas rationes ab Aristotele allatas^
abstrusiorem quandam qnaestfonem tangi pnto, de qna
dissenscrint inter se istomtn temporum philosophi. Ita
cnim etiam in Jibro *2*^ de anima cap. 8 Aristotclca
coBtca Platonem (qni in Timaeo p. 67 acomcn ct g^ravi-
90
tatem 'in sola qnantifstis differentia 3: in motns celer^
tate et tanlitate ponit) et Pytbagoreos, nt vidctnr, dispn-
tans has senoram spedes ad qoalitatis natnrara tradocere
stndet. Ait enim similitndtne nsns parnm apta, ut hIu
videtnr ooTwp yap aveu 961T0C oux opa-cai ra xpo^tixtx^
ouTwc ou6' aveu ^jjo^ou x6 o^ xal to ^oi.p6. Taura hk Xly**
xai xara ixera^opav aTCo-rov txicrov. to|jl6V Yap o^ Jttval
Tijv arffOi)ffiv ^ okCytf XP^*? ^^^ tcoXu, to hk §(xpu ^v jtoXXu
h: oklyov. ou 8e Ta^u to o^, to 6i ^apu ^paSu, o^Xa Y^veTat
Tou jxev 8ta to TaxoC "^ ydrt{<Ji(; TotauTT), tou hk hiot ^paSur
Ti]Tat. Vide dissertationem meam de karm. sc. Gr. p. 34.
^* £). 2HuUec Jg>anbbud^ bec 7iti)dcU bec ^unfl p. 8, nbt
Kantii et Lcibnitzii senientiae inter se opponuntnr. Tren-
delenburgp ad Arist. de anima pagf. 388. Hanc Aristft^
tclis sententiam arripuisse et nberins expiicasse videtnr
disdpnlus ejns Tbeopbrasfus, cnjns fragmentnm ex libr. 2de mnsica aftnlit Porpbyrius (commenf. in Pfolem. barm^
pag^. 238 sqq. ed. W^allisii), in qno mnlfis verbis demon'
strare conafnr, fieri nullo modo posse, nt ad meram qnao-
titatis vim referantur acnmen ct gravitas. .
To hk Taxu xal o|v etc. Bacdi. pag. 24 to o^u
8ta nrjv ^paxuTijTa XavOavei tiqv axoijv.
Probl 22.
oC icoXXof^ universns «ihorhs, oC oX^YOi, vel actores
vcl partes chori. , » .>i>f ,,
'iQY6[i.ov i. c. xopajcx;, xopu^ato^ vid. ©(^ttffbec btt6
oftffd^e St^eaterwefen pagp. SJOO. - :**•;:
^apuTepov. Ita codd. et edd. L^. ^pdSuTepov, vid.
scqn. ^v yap tuI xax^'- ct probi. 45 et Gazamvist r>iar/^
H
t^lf.'!* .t^1««-»*%»^«Prohl 25.
De rationibos,
'
qoae infcr consonantias interccdnnt) %dispnfavinuis in dissert. pagp. 60 scqq. Qualis inter-
ccdat ratio inter nefcn et hypatcn ,cx eo manifestniB
est, qnod tota cborda et dimidia qns pars consonant
inter se diapason, iteinqne vox, qnae per mcdinm fistnlae
foramcn^ et qnas per totam eraittitnr.
ffUtJKpuvouaC Ita I^cndnm cnm. codd. Par. ct
Hafn. Reliqni codd. et cdd. oupL^ovouaa.
^v Totf aXXoiij sc. o'pYavotc-
auXoTpuTCai. De perferatione fibiarnm libmm
scrips«H>at Aristoxenns, vid. Fabr. bihliotb. graec. Proptcr
bunc in sonomm rationibus definiendis nsnm tibias fistn-
lasqne a Pythagorcis appcllatas esse instramcflfa cano-
nica, docct Ptolcmais Gyrcnaea apnd Porpb. ad •Ptolem.
pag. 207. -^^ -.,.>... y.^i, -.[f. .^:
•
o(j.oc(i>c Ss xal To 8ta tc£vt8 to ijji.toXfM, OTt.
Ifaec Ycrba el scqq. malc petila snnt et a Gaza recte
ombsa, qni modo Icgit xaC .,«...
t.> axpav. Ita codd. et edd^ qnod voc. ad u7caTY)v
refernnt, sensu loci non intellecto; legendnm videtttr
axpov.
I^Tt aC sc. xopSaf, scqultur -^ {jisv—
•qhs. Ita ega
lego. Edd. oC, Lanrenf. et Paris. et\
iv Totf TpiYovotC' Dc trigonis Vid. Atbcn. IV,
175. 182. 183, XIV, 635. 636.
- , T^C f^y"*!? Sylb. vct. Totc fffotc"
6(i.ot<i)C Ss xal T-^v 5ia 7c£vT6. Qoae dc diapcntc
<4 diate^ron, dicmitnr eum Gasae auctoritafe tnm ipso
sententiariMi bcxo addndas ad fincm probl. ablegaMU
npnto, qnnm in codd. ct edd. allcnnm locnm invascrlnt ot
:«.' fjH'X mcdlam disputatloncm de diapason Intcrruropant.
•4
naeritnr, cnr si qnis ncten pnlsaycrit, iiypate soTa
rcsonare vidcatnr. Rcspondetnr, lioc proptcrca ficri,
qnod Iiypate, natnrae quadain cognationc cnm netc coa-
lcscens et conspirans, sola appareat ct andiatnr, qnnni
rcliqui soni evanescant. Gaetcrum Loc totum ubcrius
tractatur probl. 42.^
ProbL 2^.
ap\LOvlau H. J. systemata octacliorda. Vid. probl. 7.
iKXoiiophoL Vid. probl. 32. Caetcmm cfir. proU.
44, obi adjicitur alia ratio. *'•'- • rruiHoi
Probl. 26. ^^»^ .^,^
Vidc probl. 16. » '/-;»-<
^^ov o^u ^qtcat. Tfdem dicitnr probl. 46, sed
probl. 37 Ipyov piaXXov aSsiv ta o^la •»)rd ^ap/a, et
probl. 7 To hk ^apu ^aov ^OsY^aoOai) qnn Inter ge con-
ciliari non possunt.• • >
'
'? ik*.'?^ . u^<« >•
X^^P^^? ?"'" gpravia natnra snnt majora et mascnU
mag^is cf dlgpnitatis pleniora. Ita probl. -33 to ^apu
aTco Tou o^io^ yswaioTepov xai eu^ovorspov, et de animaL
generat. 5, 7 Soxsl yewaioTlpaj sWai 9uffs«c "^ Papu^o-
vfa xat Iv Totj ji,6Xsffito papO tov ffuyrovwv P^twv. . -
ProhL 27.
Magnam fntsse apnd antiqvos barraonlae atque omniuo
mnsicae ylm ethicam cum ad varios anlni scnsns, motus,
habitns exprimcndos tum ad hominum morcs conforman-
dos negffti%'heflfio potcst^ nist cnl vel omncm LisforM»--
fidcm contemncre \tl ^Tissimas summoram piiiloso*
nim, Platonis atqnc Aristotclis, dispntationes vanas et
fntiles declarace placct*). Hanc vim co majorcm fnisse
statncndnm est, qno arctins conspirantia ct qnasi con-
flata iuter se eodcm tcndcrent singnla mnsicae artis membra,
cantns, poesis, corporis mOtns, et qno stndiosins non
solum singHli homincs^ sed etiam URiversae civitates operam
darent^ ne liarmonia infucatis aurinm blandimentis et cin«
cinnis qnasi diffnnderctur et difflncrct, scd ut antiqnae
simplieitatis et sevcritatis succnm et nervos rctincrct (vid.
prKtcr aiios3naaer« ^otin Yol. 2. p. 322, ^einric^ dpimts
nitti Qu9 Qvaa, ^acoH wvmi^dftt ^ifvifttn Y. 2 p. 275).
In meiopoeia barmonicomm vetemm tiia nominanfnr
genera tjOou^: tUastalticinn, qno exprimantnr magnitudo
animi et fortis animi elatio, res heroicae, ingcnii liabitns
tragoediae proprius: systalttcumf quod animum ad hnmi-
litatem confrabat et rebus amatoriis, iamentis, miserafio-
nibns conveniatt hesyckasticum, qnod prae se ferat animi
tranqnillitatem et bymnis, cncomiis, paeanibus, consiliis
dandis accomodatnm sit (vid.^Euclid. pag. 21, Baccli.
p. 14, Arisfid. p. 30). Si qineritur, qoibns rebus baec
etbicae. indolis diversitas significafa sit, respondeo : tn ipsts
harmoniis sive fiyuris diapason magnam fuisse vim
(vid.Boeckfa ad Piud. p. 238—242. Aristot. Polit. 8, 5
iv 8i rot^ ji,IX6crtv auroi*? iaxi- ^L\t.i^^(txa. tov i(|0«v xat
ToyT' i<7VL ^avepoV eyOtt^ T*P "h"^"^ appiov^ov 8t6ffT»)xs
9u<nc, tJoTs axouovTac aXXo^ SiaTrtsaOat xat(jltj
tov
auTov l^xsiv Tpo'7cov Tcpoc fxaarnf)v auTov efc, eaque de
cirasa hm ipsa» harroonias & veteribns eonstat oipyioi^ tuv
^(3v «lictas esse. Aristid. Qnini^. jiag. 18), deinde modovm»
'i^yute^Mi ©i mm^ «efc^» bet^. &tSmm 3 Z^ ©. 349^.-:
indeili cotntenientes rkythmos et pedeg imtrieos u vtf^
teribus eleetds esse {vkl. Plnt. de mas. cap. 91 — 31L
PJat. Jegg. 2 p. 669 seqq. Aristiil. p. 87>-iOO. AmtPolit, 8, 5 xai Ttc ^otxc cuYylveta ratc ap(i^{atc xat
TOtc puOpiol; e^vat), tum tensionis qneque varietatem eid
ethicam indoiem valuisse (Aristid. p. 13 ^repa Y^p "^Toic o^uTspot^, sTspa Tot^ PotpuTipot^ ^TCtTp^X*^ Wd. etiam
Aristid. p. 96—97) singulorum denitjue ffenetum{Gema8
diatoDi dicitor a^^evuTCov xal auon^pcTepov Aristid. Qninct
pag^. ill, (7e{j.vo'v, ^^^oijivov xal euTovov TLeo. Smyrik
pag. 65, genns «krora. TjdtTTOv xal foepov Arist. J. c.
idemr,0o;
hahet icaO^yjrtxuTepov Tbco. p. 67, genus enliarm.
SuyepTtxov xal T7cto> Aristid. I. c, vid. Plnt de mns.
eap. 32—33) singtdorum instrumentorum proprietatem
haud exiguam vim hahuisse "et cum harmomee et rhythmi
proprietate penitus conspirasse. Ita Arist probl. 19^
48 Hypodoria dicitur xtOapoStxuTa^TY) T(5v ap{JL0vt6vL
PoJit 8, 7 Ixet yap ttjv auTT|v Suvapitv iq (ppuytcrd T«t
(2p|xovtuv ^vrcep auXo^ Iv Totc cpYotvoCf. ^{1.90 YOtp opYta-
CTtxot yccd TCaOtjTtxoL Aristid. pag^. iOi xat oip{).ovt6iv
sxotaTT] xaTotryjv o^ce^av qpuatv xat ^udpio^ SxaffToc op-
ydviA Ttvl Tcpoffcpopo^. Atque haec omnia ad harmoniam
et rhytlmium referuntur, quibns si addideris eam di-
versitatem, quae in poeseos genere et natnra, in diaJeeti
delectu, in corporis motu et sahatione (in quibusdiim Jy-
ricae poescos gencribus. Athcn. XIV, 63i) cemitnr, m«>
nirestum erit profecto, qaanta fuerit in Gnecorum
mnsica varietas, qnamque accurttta et insignis ethiese
indolis deelaratio antiquioribus saltem temporibus; nam
postea cum distractas et dtTuIsad singulas ransicae par-
tes, tfun dirersos ct contrarios motos corporis, rhytli*
mos, contas temere inter se mixtos et confusos jam
9§
^writar Pkt leggp. % 669, qiia re debtliUtan et frae*
tem etlMcam mosioae Tlra^ n9» mlraiMkim est Qonmigitpr tadta sit harroenl» ^ls et natmra, qnaatam dc-
seripwmn», in educatlone ^qaoqne et moram institn-
tione celebrari nsum ejns jobent Plato et Aristotcles;
nam cnm oranis morom conformatio in eo' posita slt,
ut reete gandere, amare, odisse assveseant poeri, nibil
ad aninM»» conformandos plus Talere pntant, r|n«m si
pneri reeto et liberali ankni moto et bonis moribns,
qni rh^tbmo et cantu exprlmantnr, delectari malitre di-
scant Aristot. Polit 8, 5. Plat. Polit a, 401, Pro-
tag. 326, Legg. 2, 654. ^(aten^ @cjte^ung€(r^re t>on Dr<
A. Kapp 1633 p. 08. @cf(()(d^ bec Sl^ortV bec jtunfi bep
ben liltm \>m Dr. £. JMulJer 1834 pag. 00—122. Iltec
igitor ethica vls a Teteribns snmmls laudibus celcbrata
in quo p^sita. fuerit, jam colJatis scriptomm testimoniis
exposHlmas. Undc oriretur antem qnidve esset in har-
mOnia, quod animum tam veliementer moTeret, non dlf>
fic6lter explicare poterant, qni animi naturara harmo^
niee particlpem esse statnebant; qnam seatcntiara a mnJ-
tis receptMn et tcJ ex PJatonis Phaedone notisslmam
Arlstoteles Pol. 8, 5 commemorat (zoXXo^ ^a<n tuv
atxpuA» , oCjJLSv ap^ovtav eJvot ttjv ^'UXijv, oC &'ex«iv ap(i.o*
v£av)> in Jlbr^ de aniroa I) 4, refutat. IIoc aulem ioeo
et probJ. 20 etJucam barmonifle vlm »11» ratione exj^h>
care stndet pbilosopbus.- Yid. etiam Polit 8, 5^.
' 5ia t£ etc. Singularem quandam Tim ethleam ia
iis, quae aarlfc^s^ perciperentnr, inesse vlsam Aristoteli
docet alius locus. Polit 8, 5. 'Outi.^^^Yjxe 5e tc5v
aCoQiQTMV iv|Ji6v> Tptc aXXot; |i.n)5ev vtzol^x^^'* oi^ofufux
Tolc -^01«, olov ^v Tolc (XTCTolc 5<ai Totc ysi}axcX^, aXX'
i» Tot; QpaTot? iqp^K-^ cTX^i^iiJiocva Ya'p ^cm TOiauTa aXX*
-
*
Irt 54 ou}c CoTC TauTa 6(ii|l#{i.aTa Tuv ^Ouv ouXa (;9](j^
{jidXXov Toc YtYvo'iwv4 coc^in-'^'^* Hat XP<^V*'^* '^"'^ '"1^**^
xai TauT iffxtv ^TCt xou ff<o|^aTO? ^v Tolf TcaOegtv .... iy
5e Tot(j {xsXsfftv auTotc icrct {UjJLiQfjiaTa T<il>v<jfi(j0(5^i,j.o5* t^>
aveu Xo'you etc. Hac de rc paullo aiitet seojtU
Plato, cujas verba (lngg. 2,G69) attuji ad proLJ. 10* .,t,
..aXX' &u t6 xp^C^tx ctc. Polit, 8, 5 ali^uam taipeii^
scd long^e minorem vim etliicam tribuit ii% quae in. cpi^
porum figuris ct coloribus iv toTc TCa'Osaiv cernantopr.
Hsec antcm etliicam vim non.ipsa in sc contincpt, ae^
tantummodo sig^nis qnibusdam declarant. .<i
oux^ 'i]v,Alinus recte Bekkcrus aliiqop editores:
6 4*690C 3* "PO TcpwTov xai YsvtxoTaTOv Twv axouoTwv.
Ptol. p. I. Adrastus Peripat. ap. Porpliyr. pag. 19S.
xtvsL xtviQat; h. I. ambigpua cst tox; nam sonus
et nos s. aures nostras nkovet (de anima 2,7. TO
jj^pojjiaxtvsl TO Sta^av^C, uTco toutou 8s xtvelTat to ata-
Oir]Tt]ptov),et ipse in motn posifus est (de anima 2, 8
iffTi yoip 6 ^6(^0^ xtviQatc)* U* I» «ntem illud inpri-
mis tencndum videtur, sonum, quam sit.in motu jet »g}-
tationc positus, efficacem quandam et practicam natu-
ram babcre, eaque de causa etbicam vim in se continere et
ad animos varie aflGcicndos et formandos acpomodatum*
esse. .Similiter Aristid. Quinct. de mus. Jib. 2 p. 64
TQ (louaix'^ icpa^tv ^uO{JLotf xat xtvTQaeat . (xt{JistTQtu Sed
ide totnm locum, quem ad Arist. poet pag. 87 cmca-
dayit Hermannns. ,^ . :• . ..,, ,..»,* i>vi
auTi] Ss &x^^ ^'^* Hic mptus cernltur ^etifuxi ia
rbythmis et in sucqcssione sonorun) acutiornm, graviorumr
que .»: io. ea, quam nos mclodiam dieimas^ non in
'
'
'
* V •» ^ • '^-"
mixtione ' senormn et^ymphoiMa 9: in e», qlMr liodie *^voeatnr b«nivoid&. Hase^ i^^Mk.- lioRiiDni» qoodammoJo
stAtiva qncdam^^ pHfat^ pars iBUS^aearti» voMi'
solest;•
-^r^*-^' ''^^^ ^
,i-tj.i*i'wvj((|i»,5ti,:*ii^
-U5«^:* i^ >^s -
•
.^»':.^ IsiiS*-
'^it Caetertnn 4Hfad mihi k/Fminime {meterenndam vide-
fnr,' Plat^mem ,qno<fne, qaum musicis lltibus (poetieae,-
kannontoK, orebe»trfea»)^aammam vim ethicam et mim^
^am- BHiltis' iocis tribtiat, p}dsti<as ai^bns taotnmmodo
formaram imitandamm rnnnas addlgnare nec nllam fere iis
in riiovibas eonformandis et in javeutnte edncanda Idenm
retinqnertf. Yid. BlaUer l. c. pagf. 196.
Probl 28.
vo[JLOi. Yid. prohl. 15. Aliam hujas vocis originem
alTert Plotarchus qni-dlff mui»; cap^ 7 tradit, olim non
ncnitoe harmonias et rhythmos immntare, atqne inite dic-
tos nomos, qnia vetitnm csset en:edere to xaO* exacrcov
vevo(JLia|JLlvov dho^ r^c td^^eo^. Ad Aristotelis sententiam
propins accedit Soidas, qui ad voc. vo(Jioc xiOapoSixo^ ait
^Apollinem adhibita cithara hominibus leges tradidissCy
ifHle Bomos citharoedicos nomen traxisse.-'^' ""^^
% fjSov Touc v6(JL0UC- Antiqoissfmi hnjns moris, nt
cantarentnr memoriae cansa leges, non mnlta exstaremtipnd vetores monnmenta puto} quaedam tamen inveni.
Ita apnd iOlian. var. hist. 11 , 39 KpifK^ 51 ioxy; izaX-
hoLi Touc ^T>Olpouc (if^i^^v^v T°^ v6(jL0uc ^xlXsuov [UTa
Ttvoc (i.sX(j»5tac Tva ^x T^c p.ouffix>jf ^vfiayoy^ai xal
euxoXcuTspov auTouc Tfj (Jlviq^jlt) 7capaXa(jL^avoai etc. ApudStrab. 10, 4 § 20 piieri Cietenses discere dicnntnr Ta;
^ tfi»*v6{fc«)y f^%a^, qnae, 'collato iOliani loco, hahendae
98
sunt caniilenae ex lcgpibus desnmplae, non cantlienae legl-
bns constitntae, ut vertit Groslnird. @trabo6 Srbbefd^reiburti)
aSerlJn 1831. Apud Athen. XIV, 619^'8ovto
hk 'AOt]-
vTjoi xai oC XapwvSou vofioi icap' ofvov, «c 'EpfjLtTncc^- ^Tjfftv
6V exTM TCspl vo|j,o9sT«v. Denique Strabo 12, 2 § 10
tradit, incolas JMazacae, nrbis Gappadociae, Cbarondae lcg^i-
bns nti et vopiuSov eU^ere\ qucm locnm si cum Athe-
naei I. c. contuleris, faclle vidcbis, nollnm locum esse
conjectnrls, quas proposuit Coray, vofioSetXTTrjv , vo[JLO<pu-
Xaxa, vojj.(>)pov. Apud Agathyrsos autcm exstare hunc
morem solns, quantnm sclo, anctor est . Aristoteles.
Apud g^eog"raph. scriptores certe nihil lcg^itur, nec apud
Herodotiim, qui libr. 4, 104 tradit, Ag^athyrsis in mo-
rlbus et institutis cum Thracibus simililudincm esse.
Probl 29.
<povT| ouaa o:i^
i<jxl ^ovirj.Caeteriim vide probl. 27.
Probl 50,
Hoc probl. propter brevitatem minns perspicnnm
copiosius explicatur probl. 48.
oux ^X&i avTtaTpo^ov. His verbis in probl. 48
rcspojident: [jlsXoc 7]>c(.crTa exouai. Itaque hi modi parnm
apti erant arl chori mclodiam constituendam. Ad cer*
tam antem, qnae anribns facilc percipi posset, melodiam
proprie pertinebat forma antistrophica, qna eadem melodta
rcdibat (vid. probl. 15). Caetera ad probl. 48 accura-
tius cxplicabnntur.^
'
ProbL 51.
. Hoc probl. ex vctcris tragpo^diae historia petitnm
est, quam ex lyricac pocscos sinu panllatim qnasi cvo-
*
99
lutatn emersisse constat. Ac Pkryniclius quidem, qui a
nonnnilis dicitur Tfaespidis discipulus fuisse, aPlutarcho
(Sympos. i, 5) traditur tragoediam adduxisse e^^ (lu-
Oou^ Kcd TcaOv]. Idem a Suida tetrametrnm in tragoediam
intnlisse traditur. Itaque etsi dramaticam poeseos Tim
ct naturam excoJuisse putandus est, tamen maniCestum
est, quod.in faoc probl. dicitur, etiam tum longe ma«
jorem et velut prseponderantem fuisse lyricae poeseos
vim, eaque de cansa a schol. Aristopfa. ad Ran. v* 1334
dicitur (jisXoTOtoi; et t^Su^ ^v (JisXeau
{ilXir) a:(j)8at j^opixat, xo^iicoi offjJiaTa, pieTpa
erant, quibus actores ioquebanfnr.
Probl 52.
5ia Tcaauv alii ab octachorda lyra nomen traxisse
putant, Theo. Smyrn. p. 81; alii, quod totius harmo-
niae qoasi corpus contineret, Ptoiem. libr. 3 cap. 1, vei
quod omnes Jiaberet harnionicas rationes. Phiiopon. ad
Arist. de an. £. foi. 8 a.
iTCta iQffav. Vid. probii. 25 et 44.
TepicavSpo^ h. i. auctor dicitur pjus tcnsionis, quae
« iiobis descripta est ad probl.7. INeten adposuissc Ter-
pandrnm, Piutarchus quoque auctor est dc mus. cap. 28.
Septem fuisse chordas systematis Terpandri docent etiam
Doeth. de nius. I, 20 ct fiuclid. introd. harm. pag. 19.
£x hoc probl. satis pcrspicuum est, systema, qnumantea minus fuisset (si non chordarnm multitndine, atta-
men 'fininm ambitu), a Terpandro ad magnitudinnm §ia
Tcajuiv pcrdnctum esse, ita tamen, ut deesset trite; id
quod optime congrnit cnm iis, qvae ad probl. 7 dispu-
tavimns.^
<<. .- i ;.• '
7*
V
. .u '•,. uy Probl, 53. ''''"'^••'fww i^-^s^i
Quaeritor, cur concinnior sit cantus ab acuto, ad
g^ave quam a gravi ad acutum. Ab acntp ad (p-ave
descendere solitos esse vcteres ostendimus ad prool. 13.
Cur hanc rationcm prsetnlerint, hoe probl. explicat Ari-
stoteles.
» »•
f'i' •''' '^ -**•' ' -
suapjjL. Sylb. vet. euapjxoffxoTspa.
TO axo. Post TO omissnm u,£v.
(jisai] xal i^Y^K'^'^* ^^ mesen temperabantnr
caeteri soni. Yid. Enclid, p. 19 et probl. 36. Ad hanc
saepe revertuntor optimae quaeque melodiae j haec cormpta
totum cormmpit cantum probl. 20. Dux apud Plntar-
chnm quoque de mns. cap. 11 dicitnr mese, nbi tonus
diazencticns vocatnr rovo^ o Trepi rcv 'i^Ys^ova xet.[j.lvoc.
Eadem de cansa meseab Aristoteledicitnr apxij. IMIetaph.
pag. 103 ed. Brand.
YevvaioTspov. Vid. probl. 26.
Prohl 54.
Vid. probl. 41.
r^ oTi etc Locns corraptns et probabili sensu
carene. Gaza ita vertit: ^'JNon bisdiapente neqne bisdia»
tessaron instrni potest, sed bisdiatessaron et bisdiapente
proportione» apte ia unam diapason continentiam copni-
lantqr." Qnae versio licet fortasse commentarii loco tex-
tnm panllo nberins reddat, tamen verum sensnm cooc
tiaere videtnr. Itaqne sic Ariatotelem scripsiase conjicie:
riOTi . ou hli hl o^tuiv ou&i hl(; htoi TSTTopcDV XoYOV ixo.
(vei simile qnd), xo hi 5ca TeTTap(>)v xal Sia ic£vts a: qoia
nec diafessaron nec diapente dnplicatnm, sed, diatMSt-
roD cnm diapente co^jnnctnm habet rationem. Ralionera
I0t ^*
hftbere dicQBtttr sodI (vid. profal. 41), ^ liat in muki-
plici aot m snperparticuUri propcNrtione poaki «not.
Jam Vero nec bisdiatessaron ('^) oec bisdiapente (|)
ratiomem habet, sed dupente com diatesseron (f).Nec
desnnt vestigia codicnm. IVam v^as Sylborgi pro v] 5ic
habet ouSe^C; et pro ou tres codd. apnd Bek. et ed.
Cam(^ tenent ouSe. Ita et Hafoiensis.
hi o^etuv a; 5ia tcsvts, dor. hi o^eioiv vid. fioeckh.
PhiloJaus p. 66. JXomen a vcteribus Pythagoreis cele-
bratum. Yidi Nicom. p. 17, Aristid. p. 17, Porphyr. ad
Ptolem. harm. p. 271. «...
Probl 5S.
Itz&i yap. Vet. Sylb. ^TcetSifj.
i^pLio'Xia. Leg. 7][jiioX{a sc.'i\ vTfJTT)
Iffxiv.
TOffourov hk. Ita codd. Recte Bekb. conj. Te. Sic
IHetaphys. 4, 15 to 8'u7clp6XOv Tcpoc to uTC6p6Xo'|tevov
TOffoUTov T6 xai Irt elc ^ ^
oaov Te(Jielv o xal. Sic codd. Haud male B^k.
conj. T ixetvo xac. In quo si illud Ixetvo minus pla-
ceat, vide an praeferenda sit mea conjectnra: to (letov
T6 xai, qnae propius accedit ad versionem Gazae: <<con-
sonantia qnoqne diatessaron proportione seqnitertia con-
tinetnr, quae terminis constat, quomm major minorem
inlira se totum continet et insi^er tertiam ejus partem."
f^ «cov T«TTapwiv iic{tptTo'v ^ffTtv. Sic codd., sed
pro teTTapuv, quod voc. ab inter|Nrete male sednloI
et rei propositae pamm perito ex inani quadam veri
specie positum videtur, legendnm Twr rptuv, nt est in
Gawe versione. ^iciTp. ^ffTtv ex superioribas malerepe-
titom ^eleadumest '
^Prima igitur ratio^ cur mdius sit diapason, affN*-
102
tnr ea, qnod ration^ habeat iutegras et non fractis nn-
meris expressas j secunda, qnod perfectissimnm sit, qnippe
ex ntraqne consonantia (diapente et diatessaron) confla-
tnm (^id. probl. 34), et qnod sit(jLerpov r^*; (i,eXi^5^ac
o: qnod totnm melodiae qnasi corpns complectatnr. Yide
TCrba Ptolem. 3, I, qnae ad probl. 32 attulimns.
Qnae sequnnfur verba: Sioc TcavTO^ etc. nec nllo sen-
tentiae nexn cum hoc probl. cohaercre yidentnr et in
Gazae versione desnnt. Videntur antem ex alia qnadamsectione (fortasse ex lima) hnc temere intrnsa.
Probl. 56.
Vid. probl. 20.
"^^oxici <f^&yy6^cvai. RecteGaza: sonos incom-
positos reddnnt.
1]OTiTO -i^pfjLoaOat etc. Gaza: '^ratio concinendi
nervis omnibns apta infensione continefnr, qnae non nisi
habitndine qnadam ad mediam accommodanda esf''. Pro
To hh forf!(sse legendnm touto Ss, ejiciendnmque posfc-
rins aicaaatc- Caeterum haec verba: to 5s Ixstv .....
aTcaaai; desnnt in ed. prin., Ald. min., Isingp.'''"
I^XSiv TCOC- Vid. Enclid. pag. 19. ^* ''
ojxoioC. Vid. probl. 10. » r .^r k
uTcapxstv sc. Toi^p(jLOffOai.
-' ^^\'>"-i*-
TO xaT auTiqv. Recte Gaza: merito illins pars
dnntaxat deest. Pro ^xXetxofJievo v legendnm pnfo
^xXe^Tuet [Jiovov.»1 u
Probl. 57.
Tou ^v 9(0 v*^ o^ioQ etc. oi in gravi voce edenda
mnltnm aeris movetnr, in acuta panllnm. Probl. II,
19iq ^apuTepa ^ovti Tzkda
(jilv aepa xivel.
103
^apu altero loco mutanduia vidcri pofest iii ^pa5u
propter oppositum xaxu (hxc enim^ tocc. sexccoties
infxH' sc confunduntur), nisi forte potius pro raxu legcn-
dnm o^u, quod melius convenit' et Gazae anctoritate con-
firmatur. .
spyov [jLtxXXov. Vid. probl. 26. i
V6(1.
01 opOcou 'Acutos fuisse nomos orthios con-
stat, \id. Suid. ad b. v., Plut. de nius. cap. 28, Poll.
# cap. 9. - « i
-
.'i .; -
,.. .. j-r
'
5ia?deveiav. Acntam esse vocem infirmorum
bominum, ut puerorara, foeminarum, senum, ennnebo-
rum attjue omnino infirmornm animaiinm, mnitis Jocis
docet Aristoteles, ut in Jibro de audib. pagp. 803 ed.
BeliJt.,
in pbysiognom. pagp. 807 ejusd. cd., in probl.
scct. II, 6. 21, de generat. anim. 5, 7.
,hio xai 01 fxTixoi. Ilaec vcrba, quk in omnibus
codd. aiieno Joco poslta Jegnntur post 5uva[xe(j^ (ri(j[Jieiov,
insercnda sunt post Ta^u ^lpsTat: Hoc ct sententiarum
ncxus snadet et Gazae anctoritas confirmat.'
XOL bh ^CLpicf. xat<i). Haec verba supcrvacanea
videri possunt. Fortasse tamen non inepta vidcbuntur,
si stnimadverteris, ex satis frequenti vet<:rum Joquendi
usH grave in snmmo positnm fnisse, acntum in infimo.
IVicom. pag. 8 o ^apuTaToc ^Ooyyoc UTcari) ^x^itJOt).uTcaTov
yap To avoTaTOv — veaTov to xaTOTaTOv. AJiam ratio-
nem secnti, sant in raodoi^nm nominibns, ut ait Ptoiem.
Jib. 2 cap. 10. Tt^ U7C0 TCapaxpTjffapievoi Tcpof tt^ve^Tct
To PapuTepov «vSet^w, xt^ Se UTcep xpo? ttjv e'7ci to o'^u-
TepOV. :,., ..u.. ,'-'- ^*^^-'«k '''• '"' "
»• <•
104
f .
,
Probl 58.
hia. xi etc/ Pollt. 8, 5 ttqv 5« |j.ouaucT{y -roxvrec
6^>ai (paii&v Tuv i^Siatov , xal 4*^^*^ ouffav yoX (ikexa
(i.eXfi»5ia;.
xata 9Ufftv. Polit ^8, 5 l^ei yap ^ (louotx-i]
TQSovirjv 9uatxiQV. Poet cap. 4 xaxa <pofftv ovtO(? Tqjjitv
Tou(jL(.{jLeccrOat
xat r^c apjjLov^a; xat tou ^d(jLOu. Gic. de
oraf. 3, 51: nihil est aut^m tam cognatom mentibus
nostris qnam nnmeri atqne Toces.
8ta Se To 60o(j TpdTCo«(; (jLeXwv x*fpo(Ji6V, Tropi
snnt, qui dicnntnr toni et faarmoBiae. Qnod voc licet
minns artificiosum habendnm sit, nec in enumerandis
harmonicae ajrtis partibus a mnsicis seriptoribns nsnrpetnr,
tamen nonnunqvam apnd hos invenitnr, nt ap. Aristid^
p. 22 TpoTco^ auaTir](jLaTtx6c. -^yp* P* ^ xq>>o\. Te.^al
Tpoicot. Aristox. pag. 40, Baceh. p. IS Tpoico^ iaxi icXo-
x^^C i(JL(JieXou^ ^'^("^* ^ antem rhythmo <et cantn jain
a tenerrima setate ipsa natura dnce delectamnr, ita har^
moniarnm varietati usu adsvesdmus* Fit igpitnr in his
harmoniis id^m, quod initio libri Hdi Ethic I^icom. 4le
virtntibus ethicis ait Aristot. outs (puaei oure napa (puai-v
lYYtyvovTat, aXXa Tce^ux^sat (jiev iQ(itv ^aaOat aurac» Te-
Xetou(jLevotc hk hia. tou Hdouc.
^uO[jL(^ 5e x<3t£po(jLev etc Rhet 3, B^ «t^5ic xal
aYvooTov TO otTcapov. Tcepafverai ^ ica'vTa otptO^jL^. o Si
Tou ox^^^JLaToc T% X£§ec)(; aptd(jLOC ^udjJLO^; iort. ]>e «ensn
rhythmi et harmoniae hominum naturae peaitns insito
vid. Plat le^gp. 2, iS53 et Boechh. in Plat, qni vnlgo
fertnr, lHinoem. Pag-. 128. :.,.!' -^x'
aii)(jLetQv5e, ^equente Yap, Aristoteii famiiiarissimum.
105
Similiter Taxjxiiptov bk — yap. PolJt. 7, 16. StjXoi hk—yap. De eolor. 5.
TSTaYjJLsva jang. eam ^ofltovrs^;.
TTiQv 9uaiv xai titiv SuvapLtv »:tijv Suvajxtv ^uat-
xtv. Slmillime in iisilem rerbis Cie. de orat 1, 44,
patria, cnjas tanta estvis et tanta natnra a: vis nataralis.
" aC YGtp voaot etc. Recte^Gaza^ omisso ou: mor-
bo8 enim nataralis ordinis corpornm esse motiones, nnl-
Inm dnbiam. Etiam Isingrinii ed. omittit ou.*"
'
xpaa^C ^aTt. Similes snnt masieorum definitiones
Enelkl. p. 8, JNicom. p. 25^ Gand. p. II, Baccfa. p. 2.
v]v 9: qnam panllo ^ante dioebam esse snayem.
Haad dissimilem imperfecti nsara demonBtravit Stall-
baam ad PlaL Criton. p. IfiO in voc. aicoXXvTO.
t6 §s xsxpaiJLlvov etc Probl. 43. xo (UiLtYiL^vov
TOU a(l/XTOU ijStov.
aXXoc '^e xo^v ataOiQTOV ctc Haec ita Tertit
Gaza: praesertira si, qnam sensibile sit, pariter vim
babeat atrinsqlie extremi, qaemadraodnn consonantia ex
portioiiibnB temperatnr, et proportio ipsa ambOTum ex-
tremoEum poteniiam a^e in eonsonantiis tenet. la
qno et bis Tertisse, eadem videtnr et in priore Tcrsione
ante tocc iv tyj .aufx^ovfqt l^sse xotdetxsp. Seosns hic
esse mihi Tidetar : prsesertim si mixtam illad, qaod sep-
sibas percipitnr, ita comparatnm est, nt in diversis
rebns, «k qaiiiii& compositara est, iina qaaedam Tis
et natara j^aveat; id qtioal M in «ympfaonia diapason;
Bam in 'Caetcris sympfaoniis^ 4rt^ rn jwobl. seqn., soni
T% 6uva(ut ouK faoi e^alv, in faae aotem alter sonos
•Kncsp o auTO^ &Ttv ajta xoti aXXoc. .
*'
* 'Cartnnui <qaae Aristoteles faoc probl. breviter dis-
putat^ coiiferas Telim cum iis, quae de eodem argamento
10(1
cgfregie scripslt II. C drsted in ©fanbinao. Sttteraturfflf^.
@fr{ft«r, ^b^on. 1808. , -..v ,(-.. ..,>
Probl, 59.
8ia xi TfjSiov iaxi to aujJL^ovov, Pro aufi^ovov,
qaod pmnes codd. tcnent, sensus loci postnlat, nt cum
Gaza legpamns avTi^ovov. IVam nisi ipsa qua;stlo anti-
phoniam spectat, uulla probabilis cst ratio, cur haec in
probl. commemoretnr. Ilic est igitur scntentiarum ne^ns:
omnis symphonia (id quod ex praeccdente superioris
problematis ratiocinatione sumitur) praestat simplici sono^
jam Tero homophonia simplicis soni naturam habet;
antlphonia antem symphoniarnm perfectissima cst. Ergo
antiphonia pnestat homophoniae.
(7u'[Jl9(i)V0v, ut ad probl. 16 ostendimus, compre-
hendit etiam to avTt^ovov. j
'
Tot(; To'voic. Tovo(j h. 1. tensio. Hnju8,vocis
significationes musicae artis proprias explicat Enclid. p.
19. Est enim 1) sonus, ut apud Terpandrnm eTrraTO-
voc 9o'p[i.(,'Y^ , 2) intervallum quoddam (f) 3) Tpojco;,
dpiJiovta 4) TaffKj, ut in vocibus taoTovoc, o^'Tovof.
erpYjTai, probl. 38 to xsxpa[i^vov etc. et fortasse
etiam probl. 16. \
8id xaaov iQSiffTif].Probl. 35.
\x.ay(ihiZo-tiai etc. Hsec codd. et edd. cnmsuperio-
ribus copnlant R^cte aHtem Gaza h. 1. alios proble>
matis initium ponlt Tcrtendo: Cnr sola in diapason con-
sonantia magadari solitum est? an quia etc. Caeternm
ex coilationc codicis Parisiensis, quam commemoravi-
mus, patet in iUo quidem codice saepius factBm essc.
107
ut duo problemata temere in UDUm copnlarentur, omissa
ipsa quaestionc. £adem est ratio codicis Ilafiiiensis. i>
Oarlpou sc. ©Ooyyou.-
r
st'^ T]{j,tffv TsXsuToffai. Thicrsch, qni in introd.
edit. Pind. hnnc Jocum attingit, ante eiV interponi vult
ouk, et hunc esse Joci sensuni putat: alterius exitus esse
imperfectos, quod non in dimidium tlesinant, ut diapason.
Sed, ut omittam, antiphonum non soJum esse diapa-
son, sed etiam trisdiapason et disdiapason (quod com-
memoratur probJI. 34et4l), has vero consonantias non
in dimidinm desinere, etiam sine ulJa mntatioue Jocnm
intelligi posse puto. Itaque illud aV 'S](Jiic7UTsXeurav
refero ad Terba probl. 35 oux ^v o\oii; opoi^; oC Xoyct
eifft et oux oXa icpoc oXa auYxp^vsTai aXX' Skson [xlpij.
'H[Jitet
'^[jLtau magis uiiiversc referri ad ea, quae non
sint integra, non insolitum est, in eaque re assentientem
Iiabeo Gazam, qui Tcrtit: qnnm finiant ad partem.
T*^ 8uva'[»,ei. Suvajjit^ est vis quaedam et potestas
soni, quae oritur ex eo loco, qucm in systematis/ ordlne
tenet. Ita soni ab Enclidepagp.. 3 dicnntnr innnmera-
biles T^ Totaet, vfi hk 5uva[j.etin
singpiilis gpencribus octo-
decim (in syst. disdiapason).
OAi(ja.i hs avtaoi. Hic nominativus a Gramma-
ticis dicitnr absolut. part. vid. Bernliardy wtffenfd^ciftl.
©pntiJ): pag. 479.
(j.sl^ov aXXov (p^tyyo^ivoi^ iaxCv. Haec vocc.
satie obscnra snnt. Gaza vwtit: qvomodo in choris,
qunm ad finem deventnm est, differentia ex ampliore
voee aliquornm exsultat; ut leg^sse videatnr aXXuv vel
Tivov ^OsYYOjxfvov. Meya f^Uyysa^ai autem non ad ten-
sloBcm vocis, qnod hic locus postnlare videtnr, sed ad
magnitudinem trahi solet, qnanqnam video, Anaxandri-
108
dani Gdmicain (Athen. XIV, 634 c.) a(Uxpov xai ^kifx
dlxisse pro o^ xal ^apu.'
.
~^
Ti^v auTi^v TeXeuTigv ptc o: quo tcnipqre nele
daas, eodent liypate unam vibrationem confidt, ita ut
secundus netes ictns incidat in primum hypates. Vide
de audibil. pag. Ii03 Bekk. biai yap to TcepcouYxaTa-
XajjLPaveoOat tou? iTspou^ r^0M<; utco tov ixipav xai yty-
veaOai Ta^' xaTaTcauastt; auTuv aiia et qaae scquuntor.
Vide etiam |irobI. 42.
ou TauTOv Tcoiouaaic, quia nete cclerius movetur
quam hypate. Hsec verba desunt ia Aid. min. et ed*
princ., quae pro TeXeuTuaai^ babet TeXeuTcjaa.
xaOa^Tcep Tot(j utco etc. xpouetv uicottjv o8iqv
Yid. PJntarch. de mus. Cap. 28. Totam rem ita inter-
pretor, ut putem eos, qui cantum vocls tibiis comita-
rentnr, in reliquo cantu et variis figuris melicis et aiiis
symphoniis usos esse (Ptat leggp. 7, 810— 12), in ex-
tremo autem cantu non secus ac nostros musicos diapa-
son consonantiam adhtbnisse. *.j > !^^
Ta aXXa ou icpoaauXouvTsc- Blxc verba per
se ita explicari possnat, quasi tibiarum concentns mn-,
nino non adhibitus sit; sed, ut alia omittain, itaec non
apte dici potest iq xpo tcu tIXouc Sta^opa'. v .
.'h • 'i - : '('Probl. 40.
JVide probl. 5. >' ......•.' .. -
auv(]i5e(.h. I. aensu proprio, canere cam ali^o. Hec
verbum saepe -Itfgitur apnd Anstotelem, sed, ^naatum
memini, semper sensu translato,- ut sit consentire, eon-
gruere opp. 5i(X9«)vetv, nt Eth. .Nic. 1, 8 t^ (t<ev yap
aXijOet icavTa ouvqfSec Ta uicapxbvTa, t^ 6e t{««6ct xafy
Sia^uvet TaXi^Oec, ct paulo post eodem eapite.. > ;
WX.,.*v.#
mj^-Mi y-
-:>:||^^-
• ProbL 4i, ,
''" '
_
Vide phSl 34.
""' '
tpttJv. LegendiiQfi 8t^tv, ut paollo" post 8tc 'fo^'^©'^
Yivojjilvou; rpiov ant ex anteced. vel scqv. ^TaTptrov
ifatnm ant ab imperito interprete fntprpositnm videtnr
idqne jam ante Gazam. . *. ^TCipiopioi ouTS TroXXaTcXafftot. Vide Euclid.
can. sect. init., et Theon. Smyrn. mns. a cap. 23 ad cap.
20, et dissert. no^tr. pag^. 62. Hi ig^itur nnmeri dicnn-
tnr Xoyov l^xstv.
euXoyov ^xo^*^*^^ ^OoYyov. Legfo: Xoyov ixovxo'^
(pOoYY<>>v> qnam lectionem facile se probaturam legenti-
bns spero. Favet hnic mntationl Gaza, et voc. 986yy<>>v
prasbent dno codd. et Ald. min.
Sia'Xei{i.[JLa dicitnr^ quod mns. scriptorcs vocaresd-
lent 8t(XffTi){JLa.
Probl 42.
Vid. probl. 24.
^TCtXa^T). ^mXa^eiv significare videtnr: sonnm te-
nerej ita nt non stitim evanescat et transitns fiat ia
alinm sonnm.
uTCTiXstv ptobl. 24 dicitnr ava)X6tv.. Utrnmqne ferri
potest Gur, n^te pnlsata, resonet hypate, duplex affer-
tnr ratfo ; nam aut ipsins netes sonns desinit in hypaten,
ita nt hypate chorda anribus sonaire videatnr, nete re«
era sonet; ant hypate ipsa, jngo percnsso, ita sonat,
nt sennm snnm cann desinente netes sono conjungat.
'''^-r^^^oMaa. y.di ]fiaL^Cf.i>)o^i'»f[, Vid. probl. 39 1^ Y*?
Seuripa x^ vsamic 7cXi)YTi]tou aspoc UTca-ri) ^crct.
\j. ff;i](L£tov 5& etc; lUec verba obscnriora, qnae appo-
sita snnt, nt exemjpli loco demonstrcnt, neten dcsinere in
( ^ ^«ri
110
liypatcn, ita vcrtit Gaza : ^^inilicium, quod post hypaten
protinus nctcn cancrc aptissime licet." Qiiae intcrprctatio
satts recta milii vidctnr, qisi quod vocc. hypaten et
neten locum mutasse milii videntur. IVam neten in by<
patcn dcsincre liaud dubie ita demonstrat, ut docea^ ap-
tissimum et facillimum cssc in cantu transitum ex nete
in bypaten.
o<j yap ouffTfjc auT^(; ctc. Gaza: ietenlm qnasi
neten prae se ferat^ similltudo, ex ea pctitur. Septalius:
qnasi enim cantus illius sit ctiam bnjus. . Quae vcrsio,
nt in loco bjaud dubie cornipto, ad verum aliquanto
propius acccdere vidcri potcst.*
.
inil hk xai yJxu etc. Gaza: ^^cum autem ecbo
quoqoe ipsa cantus quidam esse pro()etur (est enim vocis
netae jam dcsincntis tactus), tinnitnsque ipse sono rcspon-
dcat bypatae, mcrito ob suam afBnitatcm nete movere
bypaten posse videtnr."
Itaque is post 0197] lcgisse yap videtur; xtvel autem
postca additum videtur ab aliquo, qucm constructionis
duritia baud immerito offenderit. Fortasse tamen in
parentbesin baec quoqne verba includenda sunt, ita ut
parentbesis extendatnr usqne ad voc. efxoTUC-
ou xivetTai. Gaza: ubi. Alale Sepfalius: nony
qnod (ou) est in. codice Laurentiano. Sed qnum vix
ullus probabilis sensus inde cxistere videatur, vnlg^aris
scriptura retinenda videtur.
Xi^Yov 6 auTQf. Vid. inil. probl. auT^c »• «•
UTCOCTTjC.• \ '
\- . •-' -;-'M
ff^oSpoTaTY), quippe {jLaXiffTa ^vTeTa[J.6V7^"^
To SeuTepetov. Vid. probl. 39.iq yap BeuTspa etc.
aXXov. offTe xai Ppaxe^a? xivetaOat, «c au-
Tr\(; Te YeYevTjfjLsv»)?. His nibil cormptius.- Emcn-
-
'f'
.
dandi vlam aperit Gaza, qii! vcrtlt: prsesertim qunmJevissimo mola ipsa movcatur. Jam manifestum est,
Jegpendum esse aXXui^ Te xaij ita ut lltterae aXX. praecc-
dentis voeabuli causa a scrlbls praeteritae sint, tum xivstoOat
o^ factum cssc cx xiviQaeb);. Yid. Aotas Syibucgl. I|er
nique pro aur^c {y&)\ quod ctiam^Gaza babet, Paris.
cod. auctoritate lego auTatc. Vcrto autcm: praesertim
. qnnm levissimo motn illae agltentur.
;', ,•. »
^ Probl 45.
H^ qnbque probl. turpissimis macnlis inquinatnni,
qnoad potcro, perpurg-abo.
^ativ. Unus cod. Vatlcanns retiauit veram ]ectio>-
num axouo(X6v.
^ Xupav. Mclius Tcpoi^ Xupav. Neque cnim quaeritur,
cur suavior sit monocdia ad tibiam vcl ]yram> quamsinc tibla vel lyra ,
sed cur suavipr sit* ad tlbiam quamad ]yram. Hoc satis declarant ea, quae respondcntur, nec
deest liujus quoque emeudationis suasor Gaza.
Tcav TO "^Slov cta Haec corrupta sunt. Argnmen-tandi ratio illa est: quo suavius est id, cui admisceas
allquid ,eo suavlus fit lllud
; jam vero tlbia suavior est
qnani lyra; ergo cantus tibiae admlxtus suavlor fit quam
lyrae admixtus. Legendum antem vldctur :cav to r^ion
(XL^Oev -ijSiov^JTiv. Non miiltum abjiorret ab bac scrlp-
tura Gazae versio: '^omne suave, quod mixtum cum sua-
^viore est, suavius redditur"; itaqne is post ro addidisse
vidctnriQSii.. ^ ,
i.r[ Xupa. Legas: 7] (y^) Xupqt. ^
'
i%s.i XQ [iS|Jiiy(x&vov etc. Hnncquoque locup, si
qnid vidoo, insignis invasit corrnptlo, cujns ne Gazae qni-
113
dem versio jmmnnis est. ]\am, oisi omnia me faHunt, altera
bicafiertur ratio. quo^qnid melius et interins permixtiim
est, eo snaTius; jam vero tibiae enm VQce accuratins qnaai
confnndnntnr et coiispirant quam lyrse; ergo hic concentns
Jifrfectiprexisfit. ttaquc legendum pro ^ice^ — Sv. rel
Iti xaf vel simile qnid. vid. probl. 7. Fallitur antenB
Septalius^ qui locum ita sanare studet, ut vocc. i/iz&l xo
.... ^h[ov iaxl uncis indudat, quanquam desnnt etiam in
vet. SyJb.
6 olvoi; (jiixTO^. Theoph. caus. plant. pag. 597
Schneid. xi^^ oivoSouc YXuxunrjTO^ ^yyuTaTa xstTat x^ o^.
ai oi'v(>)5eic ^oac ubi inveniantur, vid. ^heopli.
caus. plant. 1, 9.
T) TjTTOv atffOiQTov. Aristotelcs enim, nt vulgo
ve^eres ac recentiornm etiam multi, sonum in aeris motu
positum pntavisse videtnr.
xad' fauTOU^ Oeupoufjievoi etc. Gaza: ''sonus
Jyrae per se patens snnmque genus sincere custodiens,"
guibus verbisArist. sententiamsatisrectereddidisscvidetnr.
ovTS^ auTov. Legendum auT^i; i. c oS^Cj •«'
ejiciendum voc. cum Gaza. «^ ^ •«....,<
To xoivov i^ a(jL9otv Gaza: quod promiscue ex
erratis et recte actis provenit. i^
. ..»
\'-~
.Probl. 44,
T(3v (Jisv Itctgc. Extcrminanda sine ttlfai dubitatieoe
snnt haec verba, addita ab imperito interprete, uf haberet^
quae opponeret scquentibus verbis : tov §s o'xt(i> vid. probk
25. Itaque hic qnoque locus ex eorum est.nnmen^ qni
osteudnnt, haec problemata non «olum a negUgentibus li-
brariis sed etiam ab indoctis infcrpretibns depeappata esse.
#^',jiW
l^^nHm^'!) etc. Huiid loc^ corrnptiim ita Tcrtit
Gaza: ec^rnmnem, qnae inter extrcma continentnE,^lnm
medinm pnacipinm qnoddam est; ^od enim. in medio
sifqm^t^s^ jedrnmy qil» iii aliqiyo, |tt£ervai)o ad ntrnmqne
Tcrgnnt extremnm, hoc pnncipmni et.in^dinmcst Unde
ihtcllig^ns , enm ln^ihri repndiare .«t ante OaTepov for-
fasse inierpopere ^i- t. Trpoc; nam .veueiv .n. I. .est fcn-
cre. T occ Tpur ecTTixt {JieaovremoTcnda puto , quan-
qnam etiam apnd Gazain exig^num quqddam Testigpium
apparet jn 'tocc. et meAtwai, Terisimile cst, haec tocc.
a glossatdre \^alIqno addita (nam in Syll». Tct. leg^tur
TOUx^ioTi]) in tcxtnm irrcpsissc, tum yero, ut Tcrborum
ambitus existerety ab alio additum illud^TCeiSi^, quod
Gaza respnit. *>,y 's.5„.,a
Gaetcmm jam ad probl. 3 demonstraTimns, mesen
ab Aristotele JHetapbys. libr. 4 pag. it^ ^d. Brand.
dici principinm. «- V> ^?'
'ic^a.xai. {xlffov. Hie qnoqne expellcndum cssc
illnd (tlaov manifcstnm est..- •ta • ^ H^
irv > <!|rjt*p| p u t?T pgt^p^Jb i) i. e. Tsrp. [xlaov. Vid.
di^rt^-pa^.-»i^t'^|Ml.-B8.''^^'-^"'^»^- -''"'"'^ ^•'^'''
''l'-'
^'''^SSeiMlfti bujn^ p^Oblematis cdrrupti et fbrtassc ab
ipso script^e mihns accurate expositi fiic mifai essc
Tkliltart' eoniin^ qdae' termiiris quibusdam includuntur,
prifuripium dicitnr id> -qnod in raedio sitnm esf; jalh
Tcro itt <
diapasoiik hefe ef b^afe ferminosconstitijnnt;
*
ikiti lCM^niKKnm dst Iplililim inbd, qiiod inter %esen
et ipalrniieB«ii'
iht«Nfiedlt ; ex^ h^ auliclm :^ordis ea , qiias
d!til«rtaei«^'ltfH!'^6iikl«e^iKgfiiIor es^ Idterihs carte^
tetr«eii(»idi peinciphiHr ost: •i^^-^'^ ^' V - ; i s«^^
«^^'^4?*.' i^'proM*'«8.'^^*-'^'^^•^^'^* •"'- "'-"' '•""'
> %.!
#,•(
Tld. probl. 22. ,.,. ,j!}(r.f^ »-.,..«« -
. au(i.^aivet« I^ ^uplici si^pif. tocaru(L^(vftiv ti^
lllet#pby8. 4, 30paff. l2p Briac^ /^rendelejdb^ Qf|
Arbt
de anima paff. 188. •;. .!'
; . . . »,..!..•.,.»
"^*? TjYejjLovt TCpoa^)^stv. Xen. mem. 3^ :.5 4c!,
stndio cboreutairan» Athenien^iilm: ou^vciV 5l xa'^^5slff^
pov ^, xolc Xopo^^-C UTTifipsToudi Tot^ Sc&qtff^aXoic.,-
,
^5ia^o(jLevo; bk ou.5e!c ^tc. Sen. e^ist 84^ ^fM^vides, quam innUoriMn vocibus, cborns constet? luiai
tamen ex omnibns sonus redditnr .... siogalocnia iUina
latent YQces, oipniiim apparcnt, .>>,...
Probl. 46.
Yide probl. 26. .,•»- .t, >.»',/ .«
Pro6?. 47.
>. . . -» • »
4^ Vid. probl. 7. ..-•... . .v.. i„,.n-
1] ou TT^v uicaTYjy. Legetodiim vifnjyc W^tp^ten
enim olim omissam fuisse, nec «^ Aristot^lls JKie aJ^vlbl»
alio traditum est nnqni|m, jptoe/ iffitnf aift AmMlelesc
non dict posse eos netam. sed; |Mraj«e4en oivmtM»: ^'''\
vOv icapa{«.^aiQv. 0|im enim «Koa iMiQiii ptnMM^sca nomiQe Tocabatqr, ]ten4((MMi ^^lttif» 4ittaiiii • teoi«)(
qni sonus pogtea nopiimtm es| Tpfn} afuv>9|Jk(iiH»^
~
:
'- ^
T^ TovtaCoy 5ta(9^v)(i;,a9^Wvi9$8MiCdh)im}edi^ 'l%i;
diasert. nosta'. f^. 90. Coiynn^tlt eranl inter- ae-iB(|r4-»
^cbord^. Sfanebat nete, «qd tenai^ c<m^n9i» cmi\w^.
lono, qni postea dicebaturT^eipaivnflll Mt^e^iYt^^« «i
V1QTY] auvyjpitiivuv. Deerat autein.'Q|ni)iiliOi ea^ ^ae ^jesteft
Tocabatnr TCapapifaiQ.' " ^ - • •,.;gp,--.
«iniqli^p^iVT^ ^ tltd Recte 6«Mi: «kinifl <1. t. gpmi!^
toiMfl) ¥<i-o ile&M hi aeiBtam (i e. «Featloris teh>adiordi)
|»i«^ttnetDia iwi sant r-'
-.•,>*<• .•.>^.{i->j«l»m: . > /;
'"^ icuxvou. Qnid 1hi« git, yid. disiscM. «bstr. fiagp.
104. Pertinet ad enharm. et clroto. geftns^ propter
iJiMilftttdinetn «lii^tiani etiam ^ diatenledni traiii fK^isse
MteDdifliMis f. e.
-'-•Kp'94F^f6pQyyffmf. ij
oti. Ddletoij legendniit itp.,
Stt. Necftae eBkn alia ratio dlata et^at, cnr mesc t^CMnnBUkrii
^»- To v^f titeMOiife fld*4»r*M. W; » ^ '
^t
,V >li -site,^ / i •.. ii. . ., - :-. . r: •. ..:..-.,-' ;^..( !.«-!*i
^ Probl. 4».
^a. ftohl 90.
•»1^0 C «potxtijieov. Pt^tt 8-, ^. T^ 8e«^6ffiv
aico5ex°H^^°^ i^^ Ix^Xuv, o^ ^iatpoSaf Tivec tov ^v 91X000-
tpleLr% yJk* i^Otxa, ra 8i icpavttixa, Tflt Si ^ftoyataortxa
TtOlvTej, xal Tuv ctppLOvtov tijv yyoxv it^oc Ixaara tovtov
o&«i(av £XXii]v itpoi; dtXXo fi^poc TtOiaot. Hrjhs ^scrip-
tiejHis jbie ^o(fne vsttti^ Tiden|Bt8..
^ iv x^ Ttipya^Xi' CSnjns sit haec ISirfrtil», non constat'
Snilla teSte, Nicomacbns ^nidam Alexandrinns (Alcx-
anMbite, Troadis nH»e, natns) tra^oediam scripsit, nomine
FupioviQV. Qnod nomen ex Firjpuowjv cormptam esae,
tIx dubitari potest Ab Athepaeo saepius nomiuatur
Ephippi, mediae comoediaie poeia^ rii)p\XMn()C.
^tyaX^TtptKhi x(9tl.*Tflt^tp,ov* CHiwW virlufcs
hmdari solet Ooria kanttMna, qum ab Ai4stotele Polit
8, 7 :di<»tiir avcLm^AOVX^ et nb -M^^aclfd. PeMico apod
Alheto. 14^ 6S4 mYaXo9cp«ic^.
XiO«p^^iK«>TaT-y).. Ad pr<d>1. 27 decnlmua, Ari*
m8lid& Qaliietiliaoo! naelpra, •Uwi hvm^^a» «tUs ittsfni-
mentis aptiores: visas
;csse. ^Uk . 05p<i4ati<e < ,i^^om^
natura 'et indoles citharae optime c.oiigfruere tidebajbmv
Pltryg-iae aatem tibiae. Pelit B, 7^4^ iihu.^ .v«v!»r'-tir «'^
..^f -.Tauxa 8C, •Ji^r-c , !• .t«"^i)ii'^ im >;vh^*1 • M^i
^f!.:-. yi ^no(^piiyia.x.C, .Ita et codd. etrOaaa) sedtaAi
aperta est depravatio, ut niirum sit, IIernianBiMi.)( «foi
hoc prohl. attuilt in element. doct. raetr., non «niqftadver-
tisse, uTcp^puYiarr hic , ferri nuUQ iqpido p<>8se. ILeg^ndmn
est autem(^^\)yt.<jxC, cujns harmoniae, naturam oi^iastieam
et bacchicam et patheticam fuisse iMtis constat. > His
cnim ipsis nominibus appellatnr ab Aristot. Polit* 8, 7.
Post voc. ^axx^xii Gaza haec verba subjicit: <<at Tero
mixolydius nimirum illa praestare potest." Hoc satis
apte congruit cum iis, quae de JMixolydiae haivnOQiie na-
tara ah. aliis traduqt|ir. Haec enira .^a Platone de rep.
. 3 dicitur OpTjvo^-^^^, a Plnt.©pifjvoSwiq, TcaO^jTixiqj
ad tra^
goedias apta. Plul.de nuis. cap. 16.^ |7. Yid^ MBtoeckh»
de metr. Pind. pag. 2242. ..',.: r r
ujcoSupiffT^. Apparet igitur, Hypod<»iam hwted^ii
niam non modo magni£icam et grave, sed etiau praeltftt
cam ethos habuisso^ ,,., ^, ,,, . . _> -v- <.>v- /s" -w
, euvoiav yap pioyoy .'napex£Tai. Hor. art. fHletw
193: '^ille (chorus) bonis , layeatque et concUieibiw.
amicc etc. ., , ,. .. , ^ :•,.;» :j. ,>*... ji ..^.i
'
-ii^.iJx', . ^?^j^i'l
Prohl 49. ^.
Tc ixsXoc—
fi.a\axov iczi. Haec optime illu-
strautinr verbis Aristidis, Quiact. p^ 43. Tivi^ S& Tuv
xo^cam Tov [iX'* ^u^ov a^^6.v aTccxaXouVf to:<^6i. {l&)ioc
^Xu. To (i.ev Yap (teXo^ avsyepYv^Tov ts ^oxt xal ac^sjfKd&H,
Ttqrpv, uXiq^.uKsxov X6Yoy,.Sta.n()y Tcpoi.TjBVvavwjv^^iFirti-
«odem moddlo e6DtHlietiiri^& th inim^^ la-Mit *. v+.»*v.C.
o ; laui^V^' Codi LMvent: C> avt^. V<i. S^^lb. ttttis
auTuhr^^qaodl? etlamliB Gasee codd. fm^^ eft V«nloo« «jdi
»id€miis»'£."< vl '.- rr v'M'..vfV-v'"' "
vtf^M;-^ .Vt-??' v-'-t7'- .> '.'o^
Caetemm tota probletaiatrs BeBtentia sitis IniipGi
mibi vidctor. Res enini ^' ferc' r^ii, ut 8<intid. g^avior
mollior esse dicatnr, qnia sonas gravis mollis sit, ne^
intellig^tnr, cnr c^ntas saapte natara mollis esse h. 1;
dicatar. Itqque interdnm CiO. ddabor, nt suspicer scrip-
tom faisse (jieXixurepov pro {laXaxutepov, et totam rem
referam ad probl. 12 Sta xi tuvxog^tSv ir) papuTlpa aeV
To (jlIXo; Xa[xPav&i, et ad ea rerba ^Platarchi, qaae attali :
8ia t( tov ffupKpovtov o(jlou xpooo^jisvov Toi3 papuT^p&i) y^ve-»
Tai To (jlIXoc.Jam argamentandi ratio perspicna: cnr
sonns graTio^ est cantabilior? qnia sonns gravior est
mollior^ mollities autem cantns ipsins propria est,
ergo sonns gravior etiam cant|biKor. Ita problema et
sibi constarc et cnm iis, qaae aliande novimas, melias
consentire mihi videtnr, qnanqnam noq dif&teor, illnd
ipsnm To ^Cko^ Xa^JL^aveiv probl.' i.% Plnt. Sympos. ind.
]ibr.*9^ et(jl£Xo^ Ixetv probh48 qnid sit, non satis j^er-
spicnam mihi^csse.'- '
, ProbL SO. j\xai
r[^x. Delendam xal.
' •'
Pythagoraf consonantiam intervallomm rationes in-
venisse traditnr, appensis ad chordas ejnsdem longita>
dinis et cratoitadials variis ponderibus. nicom. p. 10,
*.
Boeth. de flip», Jtlbr. itHtpi, i^ J^acrok iBW}Mir.TS^.
•JDse qoo qnid ; j«diieandaia isit^ vid* dissert nostr. pagp.
55—57. ' Idem postea ab aliia aliter tentatinn.Hesfle tr»>
ditar. Ii« Tbfeo Smyrta. de ms^ cap. 19 (de JUso
ffiermielieiiai vel Hij^pato l)Ieta|ioaitino) r ^a(i^avt yatp
tffuv ovTuv xal o(xo(6>v Tuv aT^eCuv to(jl&v
xevov &ioac
To hk e^c ^(xiou uypov, ^vj^o^ei ikatiptf yad avti^ r^5ia
•Tca^MV a%s$^Soto av^jtfovCa elcL t>:.:- j.'.>i ti.:r: i. :1)
- ::;:.^-vpCYV«»*^ Vld. preM*183»".^* :l ..•:-.u M^m
>- i ^^ii' «r: >!: •'»;•• v"s:'-.i{n iv.-^j ','<m^j' '; *?•:;'» ^-^-^..-^J
i ''•*>'.:' i; ; .. . '•'>, r :'' \\ "': i , v<!' £-.?. ,:.
uhiHJiiii »rr ....; '• .:;.<':>-
Si»-: ... ; . j! > i
•>?:^t«; :U;.-.
V -
••?!«- •- • •- =•:.. ^*»».^»
. . . .:....:? ^\ <-'.Ti^ ..... '
;:i»--i-
:> •; .. -•' -.^ *<,'• .
•: .5«^,^.:,
ft'
*
_
.• ; V .. ...._ ..^tj-;. ...
-
t. . ^ .#_. ^
Pag. 5 not. lin. 13 leg. laxavdtSti.
— 47 nol. lin. 2« 1. v. ,•
A ^
' — 70 lin. 10 1. ^TCtcrtUVTat.
— 77 lin. 27 I. ffaXTOcmxa.
,'':r, .:<v. .,.
. f. ..»]
« .
*f *• - 1
'
-^
•fe *..,. - ^ ^*
^'^
*..<