مدیریت نمونه در آزمایشگاهمقدمه

ه��ا وها تحت تاثير متغيرهای گوناگونی اس��ت ک��ه شناس��ايی آننتايج آزمايش های آزمايشگاهی جهت تفسير و اس��تفادهبدنبال آن استاندارد نمودن روش

های آزمايشگاهی ضروری است. اين متغيرها شامل مراح��لبهينه از داده های اخير با توجه به تاکي��دباشند. در سالقبل از، حين و پس از آزمايش می

ه��ای آزمايش��گاه در مرحل��ههای کن��ترل کيفی در کلي��ه بخشبر اجرای روشحين آزم��������������������������������������������������������������������������������ايش و

ه��ای آموزش��ی در اين خص��وص، خطاه��ای حيندنبال آن برگزاری دورهبه آزم��ايش ب��ه ح��داقل رس��يده اس��ت و ل��ذا ت��اثير متغيره��ای قب��ل و بع��د از

آزمايش بسيار پررنگ شده است. ب�ا ت�وج�ه ب�ه اهميت متغيره�ای قب��ل از آزم���ايش در اي���ن فص���ل سع���ی

ه����ای ک���اربردی در خص���وصای از دس��تورالعملش���ده اس��ت مجموع���هم�دي����ريت ن�م����ونه بي����ان گ���ردد ک���ه اين م���وارد ش���امل: نح���وه

-های بالینی، شامل خون و ساير مايعات بدن، آم��ادهآوری انواع نمونهجمع داری و م��وارد ردسازی نمونه، جابجايی و نقل انتقال نمونه، ش��رايط نگ��ه

باشد.نمونه می ب��ديهی اس��ت رع��ايت م��وارد ذک��ر ش��ده در اين مجموع��ه در ب��ه ح��داقل

تواند نتايج آزمايش را تحت تاثير ق��رار ده��د، کم��کرساندن عواملی که میشايانی خواهد نمود.

تجهيزات الزم جهت اتاق نمونه برداري نمونه گيري بايد در يك محل مجزا، تميز و ساكت صورت گيرد. اين ات��اق بهتر است مجهز به دستشويي بوده و در صورت ع��دم دسترس��ي ب��ه آب،

بايد محلول هاي تميزكننده دست موجود باشد. ط��وري ك��ه- صندلي نمونه برداري: بايد داراي دسته قابل تنظيم باشد ب��ه1

بيمار بتواند در راحت ترين وضعيت جهت نمونه گيري روي صندلي بنش��يند. چنين صندلی بايد داراي حفاظ ايم��ني جهت جلوگ��يري از افت��ادن بيم��ارهم

باشد.- تخت معاينه 2های نمونه - سيني جمع آوري ظرف3- دستكش 4ها بايد تعويض گردد.گيري دستکش در صورت آلودگي و يا در فواصل نمونه

( 23G–19- سوزن )5 ( جهت استفاده از لوله هاي خالءholder- سرنگ يا نگه دارنده مخصوص )6(evacuated tube)

بار مصرف - نیشتر يك7- انواع لوله ها و ظروف در پيچ دار يا لوله هاي خالء8

(tourniquet- بازوبند )9- يخچال يا يخ بايد در دسترس باشد 10- ضدعفوني كننده ها: 11

70 ايزوپروپيل الكل يا اتيل الكل% محلول povidone – iodine يا كل��ر هگزي��دين گلوكون��ات جهت10-1%

كشت خون )استفاده از پنبه پيشنهادcm 5/7×5/7 يا cm 5×5- گاز پارچه اي در ابعاد 12گردد(. باند و گاز بايد جهت پانسمان در دسترس باشد. نمي Punctureه��اي آل��وده )- ظ��روف مخص��وص دف��ع سرس��وزن13 Resistant

Disposal Container) - فهرست انواع آزمايش ها و درج مقدار خون الزم براي هر آزمايش و15

نوع لوله مورد استفاده هاي محتوي خون- روتاتور جهت مخلوط نمودن لوله16

گيري وريدينمونهمراحل نمونه گيري

خون گيري صحيح نياز به دانش و مهارت توام دارد. جهت جمع آوري نمونه خون وريدي، خون گير كار آزموده بايد مراحل زير را پي گيري نمايد:

- انطباق مشخصات برگه درخواست آزمايش با مشخصات بيمار1گيري - اطمينان از رعايت رژيم غذايي پيش از نمونه2- انتخاب وسايل مورد نياز 3

-سرنگ و سرسوزن مناسب يا لوله خالء براساس نوع آزمايش انتخاب میشود.

دلي'ل رع''ايت اص'ول ايم''ني از س''رنگ وگ'ردد ب'هط''ور كلي توص'يه مي* بهسرسوزن استفاده نشود و لوله هاي خالء جايگزين آن گردند.

- استفاده از دستکش4گيري- وضعيت بيمار هنگام نمونه5

بيم��ار ب��ر روي ص��ندلي نمونه گ��يري نشس��ته و دس��ت خ��ود را ب��ه منظ��ور-برجسته شدن وريدها مشت کرده و به نحوی روی دس��ته ص��ندلی نمون��ه

دهد که بازو تا مچ دست در يك خط مستقيم ق��رار گيرن��د.برداری قرار می بايد توجه داشت كه بيمار نبايد مشت خود را باز و بسته نمايد زي��را ب��از و

بسته کردن مشت باعث تغيير بعضي مواد در خون مي شود.بستن تورنيکه -6

به منظور افزايش پر شدن وريد از خون و برجسته شدن رگ م��ورد نظ��ر بن��دداخ��ل س��رنگ ي��ا لوله ه��اي خالء از رگو جهت تس��هيل ورود خ��ون ب��ه

گ��يري)تورنيكه( استفاده مي شود )قابل ذکر است در مواردي نظير اندازهالکتات خون نبايد تورنيکه بسته شود(.

سانتي متر ب''االي ناحي''ه نمونه گ''يري بس''ته ش''ود و نباي''د5/7-10بند بايدرگ.بيش از يك دقيقه بر روي بازوي بيمار بسته بماند

- انتخاب وريد مناسب 7Medianگيري از وريدهاي در اغلب موارد نمونه cubital و Cephalicص��ورت

گيری از وريدهاي پشت دس��ت ن��يز قاب��ل قب��ول اس��ت، وليمي گيرد. خونوريدهاي سطح داخلي مچ نبايد مورد استفاده قرار گيرند.

- تميزكردن محل نمونه گيري8ناحيه نمونه گيري به كمك گ��از آغش��ته ب��ه ايزوپروپي��ل الك��ل ي��ا اتي��ل الكل

-صورت حركت دوراني از داخ�ل ب��ه خ�ارج تم�يز مي ش�ود. نمون��ه% به70 منظور جلوگ��يري از همول��يز وگیری پس از خشك شدن موضع در هوا، به

-کاهش سوزش ناشي از تماس نوك سوزن با الكل و پوس�ت، ص��ورت ميگيرد.

گيرينمونه- 9 باید سر سوزن در حالي كه قسمت مورب نوك آن به سمت باال است، ب��ا

يا كمتر وارد وريد شود. C30زاويه بن''د )تورنیک''ه( ب''از* به محض ورود خون بداخل سرنگ يا لوله خالء باي''د رگ

شود.در صورت استفاده از لوله خالء بايد تمهيدات زير صورت گيرد :

داشته شده و اولين لوله ب��ا فش��ار حتي االمكان سوزن در رگ ثابت نگه به سوزن مرتبط شود.

ل�ول�ه ها بايد ت��ا خاتم��ه مكش از خ��ون پ��ر ش��وند. پس از وقف��ه جري��ان خون اولين لوله از سوزن جدا شده و لوله ه��اي بع��دي ب��ه س��وزن متص��ل

مي شوند. لوله هاي حاوي ماده ضد انعق��اد و خ��ون باي��د بالفاص��له پس از پرش��دن

مرتبه سروته نم��ودن(. جهت جلوگ��يري از همول��يز5-10مخلوط شوند )باها به شدت مخلوط گردند. نبايد لوله

پس از جاري شدن روان خون به داخل سرنگ يا لوله هاي خالء بيمار باید مشت خود .را باز کند

- دفع سر سوزن10 باي��د درب'دون گذاش'تن درپ'وش سرس''وزنه��اي آل��وده س��ر س��وزن

ظروف ايمن، دفع گردند. سپس نمونه خون به آرامي در ظروف مربوطهتخليه شود.

- تخليه خون11 نمونه هايي كه در لوله هاي ح��اوي م��اده ض��د انعق��اد ريخت��ه مي ش��وند باي��د

ك�ه نمون��ه در ب�ار مخل�وط ش�وند. در ص�ورتي10 تا 5بالفاصله و به آرامي لوله بدون ماده ضد انعقاد ريخته مي ش�ود باي��د ب�ه آرامي در ج��دار داخلي

لوله تخليه گردد. گيري- اقدامات پس از نمونه12

-پس از خاتمه نمونه گيري، بايد موضع از نظر بندآمدن خ��ون ريزي و ي��ا ب��هوجود آمدن هماتوم كنترل گردد.

گذاري ظرف حاوی نمونه- برچسب13

بالفاصله پس از اتمام نمونه گيري بايد برچسب دارای اطالع''ات زي''ر را ب''رروي لوله ها و ظروف حاوي نمونه خون بيمار الصاق نمود:

گ''يري- نام، نام خانوادگي بيم''ار، ش''ماره شناس''ايي، ت''اريخ، زم''ان نمون''ه (، ن''ام ف''ردTDMه''ای ردي''ابي دوز درم''اني داروه''ا )بخص''وص در آزم''ايش

خون گير

گ''يري از طري'ق س'وراخگ''يری م'ويرگي – نمون'هخ'ونكردن پوست

( Skin Puncture) گيری مويرگی در ن��وزادان، اطف����ال و بزرگس��االن در ش��رايط خ��اصخون

نظير بيماران با سوختگي وسيع، بيماران بسيار چاق، بيم��اران مس��تعد ب��ه ه��ا قاب��لترومبوز و بيماران مسن يا ساير بيماراني که وريدهاي سطحي آن

اي برخ��ورداردسترس��ي نب��وده ي��ا بس��يار ش��کننده اس��ت، از اهميت وي��ژهاست.

آوري نمونه:نواحي مناسب جهت سوراخ کردن پوست و جمع- بند انتهايي انگشتان دست

- سطح داخلي و خارجي پاشنه پاگيرد.گيري از پاشنه پا انجام ميسال معموال خوندر نوزادن کمتر از يکدر اطف''ال و ب'زرگس'''االن معم''وال از سط'''ح داخ'''لی بن''د آخ'''ر انگش''تان

گ''يرد. س''طح ج''انبي وگ''يري ص''ورت مي)انگشت س'وم ي'ا چه'ارم( خ''ونباشند.نوک انگشتان مناسب نمی

گيري صورت گيرد: خوننبايداز نواحي زير نرمه گوش(1ناحيه مرکزي پاشنه پا در نوزادان (2سالانگشتان )دست و پا( نوزادان و اطفال کمتر از يک(3-اند)بهگيری سوراخ شدهنواحي متورم يا مناطقي که قبال جهت نمونه(4

دليل تجمع مايع بافتي(

روش کار %( ض��د70% )يا ات��انول70موضع مورد نظر توسط محلول ايزوپروپانول

وس��يلهگ��يري ب��هعفوني شده و پس از خشک شدن در مجاورت هوا، خ��ون شود. قابل ذکر است که بای��د اولين قط��ره خ��ونالنست استريل انجام مي

وسيله گاز پاک کرده و از قطرات بعدي استفاده نمود.را به

سازي نمونه خونآماده ه��ايگ��يري از س��لولدنبال نمون��هترين زمان بهسرم يا پالسما بايد در کوتاه

2خوني جدا گردد. حداکثر زمان مج��از جهت جداس��ازي س��رم ي��ا پالس��ما گردد. قابل ذکر است که درخص��وصگيري پيشنهاد ميساعت پس از نمونه

ه��اي کورتيکواس��تروئيدي،گ��يري ترکيب��اتي نظ��ير پتاس��يم، هورم��ونان��دازه

ها، اسيد الکتيک و هموسيستين اين زم��ان باي��د کم��ترکورتيزول، کاتکوالمين ساعت باشد.2از

قابل ذکر است که درجه حرارت محيط نيز بر پاي��داري ب��رخي م��واد ت��اثيرگذارد.مي

گ��يرد: مرحل��ه پيش ازس��ازي نمون��ه در طي س��ه مرحل��ه انج��ام میآم��ادهسانتريفیوژ، مرحله سانتريفیوژ، مرحله پس از سانتريفیوژ

مرحله پيش از سانتريفیوژ گ��يري گازه��ايج��ز ان��دازهگيري مواد در خون بههاي اندازهبراي اکثر روش

خون و آمونياک، استفاده از سرم يا پالسما ارجحيت دارد.:آوري )در ظ��روف در بس��ته(، باي��دنمون��ه خ��ون پس از جم��ع تهيه سرم

جهت جداسازي و سانتريفیوژ مراحل لخت��ه ش��دن را طي نماي��د ک��ه به��تر ط��ور خودبخ��ود ص��ورت گ���يرد. عم���لاست اين مرحله با طي زمان و ب��ه

دقيق��ه30-60( پس از C25-22طور طبيعي در دم��اي ات��اق )لخته شدن به گردد. در صورتي که بيم��ار داروه��اي ض��د انعق��اد مص��رف نماي��د،کامل مي

تر بوده و اگر نمونه در شرايط سرما قرار گ��يرد )زمان لخته شدن طوالنيC8-2چنین اگ��ر زم��ان الزم جهت کام��لافتد. هم( نيز اين عمل به تاخير مي

هاي ظري��ف في��برينشدن مراحل تشکيل لخته کافي نباشد، تشکيل رشته ه��ای خودک��ارممکن است سبب ايج��اد خط��ا در نت��ايج بس��ياري از دس�تگاه

-هاي جمعتوان از لولهبیوشیمی گردد. جهت تسريع در عمل لخته شدن مي کنن��ده عم��ل لخت��ه ش��دن باش��دکننده ي��ا تس��ريعآوري سرم که حاوي فعال

هاي حاوي افزودني نظير سم م��ار، زم��انطور مثال لولهاستفاده نمود. به ه��اي دقيقه، س�یليکا و پارتيک��ل5 دقيقه، ترومبين به 2-5تشکيل لخته را به

رس��انند. )اس��تفاده از اپليک��اتور چ��وبي ي��ادقيقه مي15-30شيشه به حدود گردد(پالستيکي جهت جداسازي لخته از ديواره لوله پيشنهاد نمي

:ج��زه���اي ح��اوي خ��ون ب��ه هم��راه م��واد اف��زودني ب��هل�ول�ه تهيه پالسما ب��ار5-10گيري ب��ه آرامي ب��راي ح��داقل سيترات سديم بايد پس از نمونه

جز موارد خاص ک���ه باي���د مط��ابقجهت مخلوط شدن سر و ته گردند )به ه�اي ح�اوي س�يترات س�ديم ودستورالعمل سازنده لوله عمل گردد(. لوله

مرتبه سر و ته گردند.3-4خون بايد :ها بايد تا قبل از عمل سانتريفیوژ و جداسازيبعضي نمونهسرد نمودن

هاي خوني راداري شوند. سرد کردن نمونه، متابوليسم سلولدر سرما نگه گردد. جهت سردمهار نموده و سبب پايداري اجزاي حساس به حرارت مي

نمودن، نمونه بايد سريعا در يخ خرد ش��ده ي��ا مخل��وطي از آب و يخ ق��رار دليل تم��اس ناک��افي بين نمون��ه و يخهاي بزرگ يخ بهگيرد )استفاده از تکه

باش��د(. يخ باي��د ک��امال اط��راف س��طح خ��ون درون لول��ه راقابل قب��ول نمیاحاطه کند.

نکته: قرار دادن نمونه خ''ون بيش از دو س''اعت در س''رما س''بب اف''زايش گردد. سرما س''بب مه''ار گليکول'يز ش''ده، ل''ذا ان'رژي جهتکاذب پتاسيم مي

ه''اگردد و بدنبال آن پتاسيم از س''لولپمپ پتاسيم به داخل سلول ايجاد نمي

ها نيز نبايد تا قب''لگيري الکتروليتکند. نمونه جهت اندازهبه بيرون نشت مي قرار گيرد. C8-2از سانتريفیوژ و انجام آزمايش در دماي

ه��ا، آموني��اک،گيري ت�رکيبات�ي نظير ک�اتکول آميننمونه خ�ون جهت ان�دازه اسيد الکتيک، پيروات، گاسترين، هورمون پاراتيروئيد، فعاليت رنين پالسما

داري شود.آوري در سرما نگهو اسيد فسفاتاز، بايد پس از جمعتوانن��د ازه��ا مي بعضي اف��زودنيه''اي متابولي''ک:ها و مهارکنندهدارنده نگه

تغييرات غلظت مواد در نمونه با گذشت زمان جلوگيري نمايند. مواد آنتي ه��اي خ��وني ب��هتوانند گلوگز را در حضور سلولگليکوليتيک نظير فلورايد مي

ساعت در دماي يخچ��ال48( و تا C24-22 ساعت در دماي اتاق )24مدت (C8-2پايدار نگه )گيري گلوگز در نوزادان ودليل حساسيت اندازهدارند. به

چ��نينتوان از مواد افزودني آنتي گليکوليتيک اس��تفاده نم��ود. هماطفال مي گيري الکتات بايد از فلورايد سديم يا اگزاالت پتاسيم استفادهجهت اندازه

نمود.انتقال

هاي بيولوژيک نظير خون، ادرار و ساير مايعات ب��دن از مح��لانتقال نمونه باشد.کاري در آزمايشگاه ميگيري به آزمايشگاه جزء مهمي از چرخهنمونه

- زمان چرخه ک��اري را ش��امل مي3/1هاي خون روند انتقال در مورد نمونهشود.

آوري نمونه در محل آزمايشگاه* جمع:ت��رين زم��انها باي��د در ظ��روف در بس��ته مناس��ب در کوت��اه نمونه زمان

بايس��ت در ش��رايطه��ا میممکن به آزمايشگاه ارسال گردند. انتقال نمون��ه هايي ک��ه باي��د ب��ا حف��ظ زنج��يره س��ردجز نمونهدماي اتاق صورت گيرد، به

گ��يري ب��هداري و منتق��ل ش�وند. انتق��ال س�ريع نمون��ه از مح��ل نمون��هنگ��ه اس��ت ازC22گيري ب��االتر از آزمايشگاه در شرايطي که دماي محل نمونه

اهميت زيادي برخوردار است.:دار و در وض��عيته��اي در پ��وشهاي خون بايد در لوله نمونه وضعيت لوله

چنين کاهشداري گردند. اين امر سبب تسريع فرايند انعقاد و همقائم نگه گردد و احتمال ايجاد همول��يز را نيزک��اهشبه هم خوردگي محتوي لوله مي

دهد. مي:داري در ظ��روفه��ا باي��د در ط��ول م��دت انتق��ال و نگ��ه نمون��ه درپ''وش

دار قرار گيرن��د. ع�دم وج��ود درپ��وش ب��اعث خط��ا در نت��ايج بعض��يدرپوش نظ��يرPHدلي��ل از دس��ت دادن دي اکس��يد ک��ربن و اف��زايش متغيره��ا ب��ه

گردد.يابند( ميکلسيم يونيزه و اسيد فسفاتاز )افزايش مي چنين وجود درپوش خطر ايجاد آئروسل، تبخير نمون��ه و آل��ودگي را ن��يزهم

دهد.کاهش مي:حمل و نقل نمونه بايد به آرامي صورت گيرد ت��ا امک��ان آس��يب هموليز

های قرم��ز را ب��ه ح��داقل رس��اند. وج��ود همول��يز در نمون��ه س��بببه گلبول شود که به روش ن��وري پارامتره��اهايي میتداخل با عملکرد برخي دستگاه

کنند. ترکيبات زيادي در سرم و پالسما تحت تاثير هموليزگيري ميرا اندازههايي از آن به شرح زير است:گيرند که نمونه)با منشا خارجي( قرار مي

oيابن��دپارامترهايي که شديدا تحت تاثير همول��يز ق��رار گرفت��ه و اف��زايش مي (، پتاس��يم،ASTشامل: هموگلوبين پالسما، آسپارژين امينو ترانسفراز )

باشند.الکتات دهيدروژناز میoگيرن�دط�ور قاب��ل ت�وجهي تحت ت�اثير همول�يز ق�رار ميپارامترهايي ک�ه ب�ه

- )کاهش ميT4يابند( و شامل: آهن، آالنين امينو ترانسفراز )افزايش مييابد( هستند.

oپارامترهايي که کمتر تحت تاثير هموليز قرار گرفت��ه ولی امک��ان اف��زايش دنبال هموليز وجود دارد شامل: فسفر، پروتئين توتال، آلب��ومين،ها بهآن

باشند.منيزيم، کلسيم، و اسيد فسفاتاز می لي�تر هموگل�وبين، ب��هگ��رم در دس�ي ميلي20قابل ذکر است پالسماي حاوي

لي��ترگ��رم در دس��ي ميلي100رن��گ ص��ورتي روش��ن و پالس��مای ح��اوی روبين در پالس��ما ممکنهموگلوبين، ب��ه رن��گ قرم��ز اس��ت. ب��اال رفتن بيلي

گ��رم در ميلي200ط��ور مث��ال غلظت است وجود هموگلوبين را بپوشاند به 20روبين ليتر هموگلوبين ممکن است با چشم غير مسلح با وجود بيليدسيليتر قابل رویت نباشد.گرم در دسيميلي

وجود هموليز در نمونه خون کامل ممکن است با چشم قابل رويت نباشد گ��يري ب��االتر ازگردد در مواردي که نتايج متغير مورد اندازهلذا پيشنهاد مي

باشد، نمونه مورد آزمايش از نظر وجود همول��يز ن��يزمحدوده مرجع آن ميبررسي گردد. )با سانتريفیوژ و بررسي پالسما(

:نمونه نبايد در مقابل ن�ور خورش�يد ق�رار گ�يرد اين ام��ر مجاورت با نور بخصوص در مورد ترکيب��اتي ک��ه ب��ه ن��ور خورش��يد ي��ا اول��ترا ويول��ه بس��يار

و بت��ا ک��اروتن بس��يارB6 و Aروبين، ويت��امين حس��اس هس��تند نظ��ير بيلي ه��ا جهت مح��افظت از ن��ور باي��د دراهميت دارد. ظ��رف ح��اوی اين نمون��ه

-اي نگهاي قهوهپوششي از کاغذ آلومنييوم پيچيده شده يا درظرف شيشهداری شوند.

آوري نمونه خارج از محل آزمايشگاه* جمع ه��اي خ��ونگيري انج��ام گ��يرد، نمون��هدر صورتي که در مرکزي فقط نمونه

گيري با رعايت تمهيدات الزم نظ��يربايد حداکثر تا دو ساعت پس از نمونه شرايط پايداري متغيرهاي مورد آزمايش و رعايت اصول ايمني، در دم��اي اتاق )مگر در موارد خاص که ني��از ب��ه زنج��يره س��رد دارد( ب��ه آزمايش��گاه منتقل شوند. در صورتي که نتوان در محدوده زماني فوق، نمونه خ��ون را

C8-2ارسال نمود باي�د پس از جداس�ازي س�رم و پالس�ما، آن را دردم�اي داري و با رعايت پايداري نمونه به آزمايشگاه ارسال کرد.نگه

* دريافت نمونه نمونه خون پس از دريافت و کامل شدن مرحل��ه لخت��ه، جهت س��انتريفیوژ

آوريکنن�ده لخت�ه جم�عگردد. در صورتي ک�ه خ�ون در ل�ول�ه فع�الآماده مي دقيق����������ه پس از 5-30ش�����������ده ب�����������اشد در طي م����������دت

تواند سانتريفیوژ گردد. نمونه در لوله حاوي ماده ضد انعقادگيري مينمونهباشد.سريعا قابل سانتريفیوژ مي

گيري بعضي متغيرها در خون نظ��ير س��رب، سيکلوس��پورين وجهت اندازه گ��يرد. ولي اگ��رهموگلوبين گليکوزيله، خون کامل مورد اس��تفاده ق��رار مي

نمون����ه اش����تباها س����انتريفیوژ ش����ود مش����کلي ايج����اد نش����ده و توان آن را با همان شرايط به بخش مربوطه ارسال نمود.می

( تا آماده ش��دنC8-2داری شوند )هايی که بايد در شرايط سرما نگهنمونه جهت س��انتريفیوژ باي��د در این درج��ه ح��رارت ب��اقی بمانن��د. س��انتريفیوژ

گردد.دار در اين خصوص پيشنهاد میيخچال* معيارهاي رد نمونه خون

مشخصات ناکافي از بيمار يا نوع آزمايش )نظير عدم وجود برچسب يا برچسب با اطالعات ناقص(

حجم ناکافي نشت نمونه به خارج از ظرف آوري نمونه استفاده از لوله نامناسب جمعگ��يري اوره ب��ا روش ضد انعقاد نامناسب )مثال فلورايد سديم در ان��دازه

کند( آز تداخل مياورهآوري نمونه در صورتي که در طی ي��ک ب��ار نمون��ه ترتيب نادرست جمع-

هاي متعدد خالء استفاده شود.گيری از لوله وجود هموليز يا ليپمي داري و انتقال نمونه در دمای نامناسب نگهآوري شده با ماده ضد انعقادهاي جمع وجود لخته در نمونهعدم تطابق برگه درخواست آزمايش با نوع نمونه و مشخصات آن

مرحله سانتريفیوژ ط��ور ک��ه ذک��ر ش��د اس��تفاده از اپليک��اتور چ��وبي ي��ا پالس��تيکي جهتهم��ان

گردد. در ص��ورت اس��تفاده باي��دجداسازي لخته از ديواره لوله پيشنهاد نمي احتياط الزم برای جلوگیری از ايجاد هموليز و توليد آئروسل صورت گيرد.

چنين بايد در تم��ام مراح��ل جداس��ازی نمون��ه، رع��ايت اص��ول ايم��ني وهم استفاده از وسايل حفاظت فردي صورت گيرد. قابل ذکر اس��ت ک��ه درب

ها در طی سانتريفیوژ حتما بايد بسته باشد.لوله (،Head، س��ر )Rotorامروزه با تنوع سانتريفیوژها از نظر قسمت گردان ))

Roundشعاع موثر و قطر داخلي ديگر از اص�طالح) Per Minuteاس�تفاده ) Relativeشود و ن��يروي نس��بي س��انتريفیوژ )نمي Centrifugal Force ی��ا )RCF

جايگزين آن شده است.RCF= 1.118×10 5×r×(RPM)2

r )شعاع گردان )سانتي متر : شعاع موثر بيشترين فاصله افقي از محور گردان تا انتهاي مايع موجود در

باشد.لوله ميRPM)سرعت گردان )تعداد دور در دقیقه :

مورد نیاز با توجه به ش��عاع و ن��یروی نس��بی س��انتریفیوژRPMبرای تعیین بهره گرفت .3-1توان از نمودار می

به کمک شعاع و نیروی نسبیRPM: نموگرام تعیین 3-1نمودار سانتریفیوژ

برای مطالعه بیشتر به دستورالعمل فنی س''انتریفیوژ در کت''اب م''دیریت وکنترل کیفی تجهیزات در آزمایشگاه پزشکی از این مولف مراجعه شود.

ق�اب�ل ذک�ر است جهت برخي فاکتورها که به دما حساس هستند، باي��د از ط��ورها ق�ابل کنترل است اس��تفاده نم���ود. ب���هک�ه دماي آنسانتريفیوژهايي

به گرم��ا حس��اس هس��تند و انتق��ال وcAMP و ACTHمثال ت�رکيباتی نظير صورت گيرد.C4ها نيز بايد در دماي سانتريفیوز آن

گيری پتاسيم هم به همراه ترکيباتي که حساس بهکه اندازهنکته: در صورتي دما هستند درخواست شده باشد بايد توجه نمود که نمونه مذکور س''ريعا از

س''بب اف''زايش ک''اذب پتاس''يمC15تر از سانتريفیوژ خارج شود )دماي پايين گ''يري پتاس''يمگ''ردد(. الزم ب''ه ذک''ر اس''ت جهت ان''دازه ساعت مي2پس از

بار سانتريفیوژ گردد.نمونه نبايد بيش از يک* زمان مورد نياز جهت سانتريفیوژ نمونه

:15دار باي��د ب���ه م���دت نمون��ه در ظ��رف درپ��وشتهيه سرم و پالس''ما- 4ک�ه آزم�ایش تا سانتريفیوژ شود. در ص�ورت�یg1200-1000دقيقه در 10

ساع�ت بع�د از جداسازی سرم انجام نگ��یرد، س��رم ي��ا پالس��ما باي��د درداري گردد. نگهC6-4دماي

دار باي��د نمونه در ظ��رف درپ��وشهاي انعقادي:تهيه پالسما جهت آزمون سانتريفیوژ گردد.g1500دقيقه در 15به مدت

مرحله پس از سانتريفیوژ داري نمونهنگه

ساعت پس از جداسازي در دم��اي ات��اق قاب��ل8پالسما و سرم حداکثر تا ساعت صورت نگيرد8که سنجش مورد نظر تا داري است. در صورتينگه

داري گردد.نمونه بايد در يخچال نگه ساعت مقدور نباشد يا در صورت48که امکان انجام آزمايش تا درصورتي

داري- نگ�هC20تر، س�رم ي�ا پالس�ما باي��د در دم�اي داري طوالنينياز به نگهشود.

ه''اي فري''ز ش''ده ج''دا پره''يزنکته: باید از آب شدن و يخ زدن مک''رر نمون''ه گردد، زيرا اين امر سبب از بين رفتن بعضي ترکيب''ات در س''رم ي''ا پالس''ما

داري نمون''هش''ود. اس''تفاده از فريزره''اي ب''دون برف''ک ن''يز جهت نگ''هميگردد.پيشنهاد نمي

در صورت استفاده از مواد آنتي گليگوليتيک )نظير فلورايد( گلوگز پالس��ما مان��د. پايدار ميC8-2 ساعت در دماي 48 و تا C25 ساعت در دماي 24تا

ه��ا( قاب��ل ذک��ر اس��ت در)حتي در صورت عدم جداسازي پالسما از سلول ه��ای س�فيد نمون��ه ب��االتر از ح��ده��ای قرم��ز، پالکت و گلب��ولکه گلبولصورتي

دليل مشکل بودنيابد. بهطبيعي باشند، اثر گليکوليتيک اين مواد کاهش مي ها جدا گردد.مهار گليکوليز در نوزادان، باید پالسما در اسرع وقت از سلول

آوري خالء داراي ژل جداکنن��ده هم��راههاي جمعدر صورت استفاده از لوله با افزودني يا فعال کننده لخته، بايد مالحظات زير صورت گيرد:

آوري خون جهت سرعت بخشيدن، تکميل عم��ل لخت��ه به محض جمع بار تکان داده شوند. 5-10ها بايدشدن و روند ضد انعقاد، لوله

ن��يروي نس��بي س��انتريفیوژ و زم��ان الزم جهت جداس��ازی س��رم ي��ا پالسما بسته به کارخانه سازنده ممکن است متفاوت باشد.

ساعت در48هاي محتوي ژل تا توان سرم را در لولهطور کلي میبه طور چشمي نيز بررسيداري نمود، ولي بايد قوام ژل به نگهC4دماي گردد.تداخالت:

گ'يري م'يزانآوري خون ح'اوي ژل جداکنن'ده جهت ان'دازههاي جمعاز لولهپروژس'''''''''''''''''''''''ترون، داروه'''''''''''''''''''''''اي س'''''''''''''''''''''''ه

ه'''ايگ'''يري س'''طح دارويي و آزم'''وناي ضدافس'''ردگي، ان'''دازهحلق'''هايمونوهماتولوژي )بانک خون( نبايد استفاده شود.

اسمير خون محيطي تهيه گستره خون محيطي بايد توسط کارکنان آموزش ديده صورت گيرد. تهیه گستره با استفاده از نمونه تهيه شده از ن��وک انگش��ت، پاش��نه پ��ا ي��ا

گيرد. در صورت استفاده صورت میEDTAنمونه همراه با ماده ضد انعقاد از نمونه همراه با ماده ضد انعقاد، بايد گسترش خون محيطي ح��داکثر ت��ا

يک ساعت پس از نمونه گيري تهيه گردد.گسترش ضخيم

بند اول انگشت سوم يا چهارم در بزرگس��االن و ي��ا پاش��نه پ��ا در ن��وزادان-1 ب��ارگيري مويرگي( ضد عفوني شده و ب��ا النس��ت ي��ک)مراجعه به نمونه

گردد.مصرف موضع سوراخ مي کنیم، بايد توجه شود که الميک يا دو قطره خون را با مرکز الم مماس می-2

با پوست تماس پيدا نکند. ط��ور يکن��واخت پخشبا گوشه يک الم ديگر يا اپليکاتور قطره خ��ون را ب��ه-3

متر ايجاد شود. گسترش بايد ب��هسانتي1ای به قطر حدود کرده تا دايرهسرعت و با ضخامت يکنواخت تهيه گردد.

( خش��کC25الم را در وض��عيت افقي ق��رار داده ت��ا در ح��رارت محي��ط )-4 شود. براي تسريع در عمل خشک ش��دن نباي��د از ش��عله ي��ا منب��ع ديگ��ر

حرارتي استفاده نمود.نکته:

هاي روزنامه از زي''ر آناي باشد که نوشته ضخامت گسترش بايد به گونه به سختي خوانده شود.

کننده ثابت گردد.وسيله مواد تثبيت گسترش ضخيم نبايد بهگسترش ضخيم ممکن است از بافي کوت نيز تهيه گردد )ب''ا اس''تفاده از

نمونه خون در ماده ضد انعقاد(

گسترش نازک م��تر از س��انتي2ليتر( به فاصله ح��دود ميلي05/0- يک قطره خون )حدود 1

انتهاي الم قرار داده شود. بايد توجه شود که الم ب��ا پوس��ت دس��ت بيم��ارتماس پيدا نکند.

شود.- الم بر روي سطح افقي و صاف قرار داده می2 ب��ا ح��رکتC45-40- با يک الم تميز ديگر )ترجيحا الم ص��يقلی( ب��ا زاوي��ه 3

سريع بر روي قطره خون موجود بر روي الم اول کشيده شود )نظير تهيه (.CBCگسترش خون در آزمون

- گسترش بايد سريعا در حرارت محيط خشک شود.4 - گسترش خشک شده بايد در محلول متانول به مدت چن��د ثاني��ه تث��بيت5

گردد. اي تهيه ش��ود ک��ه در ي��ک انته��ا ض��خيم و در- گسترش نازک بايد به گونه6

ه��اي قرم��ز ب��ا هم همپوش��انيانتهاي ديگر ب��ه ح��دي ن��ازک باش��د ت��ا گلب��ولنداشته باشند.

نکته:اي تميز، بدون گرد و غبار و ع''اري از چ''ربي اس''تفاده بايد از الم شيشه

نمود. علت ايجاد ن'اهمواري و ي'ا حف''راتي در گس'ترش چ'رب ب'ودن الم ي'اباشد.کثيف بودن يا ناهموار بودن لبه الم دوم مي

ص''ورت باي''دتواند بر روي يک الم تهيه گردد، در اين هر دو گسترش نيز مي ط''وري ک''ه بت''وان گس''ترشفضايي بين دو گسترش وجود داشته باش''د ب''ه

که گسترش ضخيم را متاثر سازد تثبيت نمود.نازک را بدون آنوشو در مشخصات بيمار بايد بايد با مداد سربي يا ماژيک غير قابل شست

ناحيه ضخيم گسترس نازک نوشته شود.

توان از پنکه استفاده نمود )نباي''د از براي تسريع در عمل خشک شدن مي شعله يا منابع ديگر حرارتي استفاده شود(.

در مناطقي که رطوبت باال است استفاده از گرمخان''ه C25جهت خش''ک گردد.ها پيشنهاد مينمودن الم

ادرار شناس��يشناس��ي و ميک��روبه��اي ش��يميايي، س��لولنمونه ادرار براي بررسي

آوري ادرار ازگيري و ظروف جم��عگيرد. نحوه نمونهمورد استفاده قرار ميباشد.عوامل مهم در کيفيت نمونه مي

متر، ب�اسانتي10نمونه ادرار بايد در ظرف تميز دهان گشاد با قطر حداقل -آوري گردد. بهتر است ظرف جم��عاندازه مناسب و غير قابل نشت، جمع

صورت عاري از هرگونه آلودگيبار مصرف بوده و درغير اينآوری ادرار يک با مواد شوينده باشد. قابل ذكر است كه نمونه ادرار نبايد به مدفوع آلوده

باشد. گ��يريجهت کشت ادرار ظرف نمونه باید حتما استريل باشد. برای نمون��ه

هاي ادراري استفاده شود.از نوزادان و اطفال بايد از کيسه هاي معمول و ميکروبيولوژيک نمونه ادرار باي��د ح��داکثر ت��ا دوجهت بررسي

آوري )در دماي اتاق( مورد بررسي قرار گ��يرد. پس ازساعت پس از جمع اين مدت ترکيبات شيميايي ادرار تغيير کرده و عناص��ر تش��کيل دهن��ده آن

ه��ای س�فيد درهای قرمز و گلب��ولکنند. سيلندرها، گلبولشروع به تخريب مي قليايي بسيار مستعد ليز هستند.PHهاي با وزن مخصوص پایين و نمونه

هنگامي که ارزيابي س��لولي س��ديمان ادراري م��دنظر اس��ت باي��د مراح��ل ت��ر ص��ورت گ��يرد. جهت تهي��ه رس��وب ادرارسازي ادرار هرچه سريعآماده

س��انتريفیوژg400 دقيق��ه در 5دار ب��ه م��دت بايد نمونه در ظ��روف درپ��وشگردد.

که نتوان نمون��ه را ب��ه س��رعت ب��ههاي ميکروبيولوژيک در صورتيدر بررسي 24ت���وان آن را ب���ه م��دت آزمايشگاه منتق��ل نم��ود و آزم���ايش ک���رد م���ي

ت�����وان از داري ک�����رده و ي�����ا مي نگ�����هC8-2س�����اعت در دم�����اي هاي باکتريواستاتيک نيز استفاده نمود.دارندهنگه

گ��ذاري ش��ود، اطالع��ات م��ورددرستي برچس��بظرف محتوي نمونه بايد به دارن��ده، در م��وارد خ��اصگيري، نام نگ��هنياز شامل: نام بيمار، زمان نمونه

که نمون��ه از مح��لچنين در صورتيباشد. همذکر نوع نمونه )کاتتر ......( میداري و زمان دريافت نيز ذکر گردد.ديگري ارسال گردد بايد نحوه نگه

طورهاي معمول کمي و کيفي ادرار بهحداقل حجم مورد نياز جهت بررسي ليتر است، البته در اطف��ال و ن��وزادان ممکن اس��ت حجم ميلي12متوسط

کمتر نيز مورد بررسي قرار گيرد، ولي باي��د حتم��ا در برگ��ه گ��زارش ذک��رگردد.

آوري ادرار و موارد استفاده آن انواع مختلف جمعادرار اتفاقي جهت بررسي شيميايي کيفي و نيمه کمي-1

س���اعته( جهت بررس���ي اج���زاي8اولين ادرار ص���بحگاهي )ادرار -2سلولي، سيلندر و کست

هاي کميصبح( جهت بررسي10-7دومين ادرار صبحگاهي )-3هاي کمي ساعته جهت بررسي24ادرار با زمان مشخص مثال ادرار -4ادرار تمیز )ادرار مياني، کاتتر و سوپراپوبيک(-5

* ادرار اتفاقي گ��يرد واين نمونه جهت آزمون غربالگري روزمره م�ورد اس�تفاده ق��رار مي

گ��يري باي��دباش��د، ولي زم��ان نمون��هآوري ميدر هر موقع از روز قابل جمع آوري ادرار فرد چند س��اعتروي ظرف درج گردد. بهتر است قبل از جمع

ادرار خود را تخليه نكرده باشد. ب��رای اين منظ��ور اولين ادرار ص��بحگاهيتر است. پايين مناسبPHدليل غلظت مناسب وبه

ساعته(8گاهي )ادرار * ادرار صبحگردد.آوري مياين نمونه معموال در اول صبح پس از بيدار شدن فرد جمع

اوري اورتواس��تاتيك مناس��ب اس��ت. ابت��دااين نمونه جهت بررسي پروت��ئين شب قبل از خواب ادرار تخليه شده و نمونه صبح پس از بيدار شدن ف��رد

گردد. در صورت تخلي��ه ادرار در ط��ول ش��ب، باي��د در ظ��رفآوري ميجمعآوري نمونه ريخته شود.جمع

دار * ادرار زمان گ��ردد، مثالاين نمونه در يك زم��ان مش��خص در ط��ول ش��بانه روز تهي��ه مي

نمونه ناشتا، دو ساعت پس از غذا يا بالفاصله پس از ماساژ پروستات ساعته24* ادرار

اي ت�رش�ح م�واد در ادرار، در ب�عض�ي م�واقع ني���ازدلي�ل تغييرات دورهب�ه س����������������������اعته 24اس����������������������ت ك����������������������ه ادرار

هيدروكس��ي17ه��ا، ت��وان از ك�اتكول آمينعنوان نمونه میآوري گردد. بهجمع ها در صبح و ب��االترينترين غلظت آنها نام برد که پایيناستروئيد و الكتروليت

باشد.غلظت اين ترکيبات در ظهر يا كمي پس از آن مي

:ظرف نمونه بايد پالستيکي و دهان گشاد به گنجايشجمع آوری نمونه ليتر باشد.3تقريبي

س��اعته ابت��دا اولين ادرار ص��بحگاهي دور24آوري نمون��ه ادرار جهت جمع-گ��يري جم��ع ساعت بعدي ادرار در ظرف نمونه24ريخته شده و در طي

آوري ش�ده، اولين نمون�هط�وري ك�ه آخ�رين نمون��ه جم��عش�ود ب��هآوري مي صبحگاهي روز بعد )در همان ساعت اولين نمون��ه تخلي��ه ش��ده روز قب��ل(

باشد.

بر روی برچسب روي ظرف محتوي نمونه عالوه بر ن��ام و ن��ام خ��انوادگي گ��يري ن��يز ياداش��ت گ��ردد و دربايد ت��اريخ، س��اعت ش��روع و پاي��ان نمون��ه

دارنده درج نام ماده نيز ضروری است.صورت استفاده از ماده نگه داريآوري، ظرف نمونه بايد در يخچال يا درون يخ نگهدر طول مدت جمع

شود. دارنده استفاده گردد که با ساعته از مواد نگه24ممکن است جهت ادرار

توجه به خطر زيستي اين مواد، بايد هشدارهاي الزم به بيمار داده شود.* ادرار تميزشود. شناسي از نمونه ادرار تميز استفاده ميهاي باکتري جهت بررسي

آوری نمونهنحوه جمع هاي خود را با آب و صابون شسته و س��پس ناحي��ه تناس��ليبيمار ابتدا دست

نماي��د، بخش اول ادرار راخود را با پنبه آغش��ته ب��ه آب و ص��ابون تم��يز مي دور ريخت��ه و بخش مي��اني ادرار را ب��ا رع��ايت ش��رايط اس��تريل در درون

ريزد.ريزد و سپس بقيه ادرار را دور ميآوري ادرار ميظرف جمع ادرار تهيه ش��ده ت�وس�ط ک�ات�ت�ر و ف�وق ع�ان�ه )سوپرا پوبيک( ن��يز از

آوری ادرار استريل در مواقع خاص و ب��ا درهايي هستند که جهت جمعروششوند.خواست پزشک تهیه می

آوري ادرارگ�يري از ن�وزادان و اطف�ال بای��د از کيس�ه جم��عجهت نمونه که بيمار در خواست کشت ادرار نيز داشته باشد،استفاده نمود. در صورتي

آل قبل از وصل کردن کيس��ه ادرار ب���ا آب وبايد نواحي شرمگاهي و پرينه دقيق�ه15صاب�ون شسته شود. قابل ذکر است ک�ه کيس�ه ادرار باي�د ه�ر

داريآوري، ادرار باي��د در ظ��رف ديگ��ري نگ��هکن��ترل ش��ده و پس از جم��عشود.

دارنده ادرار مواد نگه ساعت، بررسي ترکيبات2داري ادرار بيش از دارنده جهت نگهمواد نگه

ناپايدار در ادرار و پايداري نمونه جهت مطالعات ميکروبيولوژيک ک��اربرددارد.

نرمال6هاي رايج اسيد استيک، اسيد بوريک و اسيد کلريدريک دارندهنگه-باش��ند. همباشند. اين ترکيبات توکسيک بوده و داراي خطر زيستي ميمي

دليل امکان پاشيده شدن ادرار به هنگام تخلي��ه در ظ��رف، به��ترچنين به آوري ش��ده و س��پس ب��ه ظ��رفاست ابتدا نمونه در ظرف ديگ��ري جم��ع

دارنده منتقل گردد. اصلي حاوي ماده نگه

داري و انتقال نمونهنگه جهت انتقال نمون�ه باي�د درب ظ�رف ک�امال محکم باش�د ت�ا امک��ان نش�ت نمونه به خارج از ظرف و محي��ط اط��راف ب��ه ح��داقل برس��د )در ص��ورت

توان ظرف نمونه را درون ظرفی دیگری قرارداد(.امکان جهت انتقال می

ترين زمان ممکن ب��ه آزمايش��گاه منتق��ل ش��ده ونمونه ادرار بايد در سريع ص��ورت ساعت در دماي اتاق بررسي گردد. در غير اين2حداکثر در ظرف

(.C8-2داري شود )دماي آوري در يخچال نگهبايد نمونه پس از جمع که نت��وان نمون��ه را ب��ه آزمايش��گاههاي ميکروبيولوژيک در صورتيدر بررسي

منتقل نمود و مورد بررسي قرارداد تمهيدات زير بايد صورت گيرد:س��اعت در دم��اي 24توان به مدت نمونه را مي C8-2ت��ا قب��ل از کش��ت

داري نمود.نگهه���ای بيوش��يميايي درت�وان قس��متي از نمون���ه ادرار را جهت بررس��ی م�ي

داريدارن��ده ب��اکتريو اس��تاتيک اس��ت، نگ��هظ�رف دي�گری که ح���اوي نگ��هنمود.

مدفوع م��دفوع نمون��ه مناس��بی جهت تش��خيص عوام��ل پ��اتوژن مول��د اس��هال

گي���ري در زم���ان مناس��بباکتري��ايي، ويروس��ي و انگلي اس��ت. نمون���ه روز از زم��ان4 ساعت و عوام��ل باکتري��ايي ت��ا 48)ع�وام�ل وي�روسي تا

گيري ازشروع اسهال(، نحوه انتقال نمونه و شرايط بيمار در هنگام نمونه کنندهها در شناسايي عامل پاتوژن بسيار کمکعواملي هستند که رعايت آن

آوری نمونه مدفوع بايد مواردی را در نظر داشت که ب��هاست. جهت جمعگردد:ها در زير اشاره میبرخی از آن

بيوتيک )نظ��ير تتراس��ايکلينگیری آنتي روز قبل از نمونه15 بيمار نبايد از تاخته، بيسموت، سولفات ب��اريم، ترکيب��اتو سولفاناميد(، داروهاي ضد تک

کائولين، روغن کرچک، هيدروکسيد منيزيم يا هرگونه داروي ملين مصرفکرده باشد.

باشد.گيري بر اساس درخواست پزشك مي تعداد دفعات نمونهدر صورت مشکوک بودن به عوامل باکتريایی سه نمونه در فاصله س��ه

آوری روز جم��ع10 نمونه ک��ه در ط��ول 3روز و در خصوص عوامل انگلی شده مناسب است.

.نبايد در یک روز بيش از يك نوبت نمونه از بيمار گرفته شود ان��د توص��يهگيری در بيمارانی که بيش از س��ه روز بس��تری ش��ده نمونه

شود.نمیتوان از سواپ رکتال در محيط انتقالي استفاده در نوزادان و اطفال می

ها و عوامل انگلي پيشنهادنمود ولي این کار معموال برای تشخيص ويروسشود.نمي

گيري جهت عوامل باکتريايي مولد اسهال نمونه دار تم�يز، گ�رم م�دفوع باي��د در ظ�رف در پيچ5 ح�داقل * نمونه مدفوع:

آوري گردد. کننده و يا شوينده جمععاري از مواد ضدعفوني

س��واپ را ب��ا فروب��ردن در محي��ط انتق��الي س��ترون،* س''واپ مقع''دي: متر در داخل اسفنگتر رکتوم فرو برده سانتي3-2مرطوب کرده به اندازه

و بچرخاني��د. س��واب را ب��يرون کش��يده پس از اطمين��ان از آغش��تگي ب��ه هايمدفوع، سريعا به داخل محيط انتقال )کري بلر( فرو بريد. سپس لوله

انتقال را در يخچال يا يخدان قرار دهيد. هاي مهاجم مانند ش��يگال، س��اييدن س��واپدر موارد اسهال ناشي از باکتري

آوري نمونه بسيار مهم است.به مخاط انتهايي روده جهت جمع 2داري نمون��ه م��دفوع بيش از در صورت لزوم ب��ه نگ��ه* سواپ مدفوع:

هاي مخاط پوشش��يساعت، مقدار اندکي از مدفوع و هرگونه بلغم يا تکهاس����تري اي ي����ا س����ر پليروده را ب����ا فروک����ردن س����واپ س����ر پنب����ه

درون مدفوع سريعا به لوله حاوي محيط انتقالي تلقيح کنيد و در يخچالبهيا يخدان قرار دهيد.

هاي انتقالي محيط :زا ک��اربرد این محیط براي انتق��ال بس��ياري از عوام��ل بيم��اريکري بلر

دارد. اين محيط نيمه جامد بوده، حمل و نقل آن آس��ان و پس از تهي��ه ت��ا داري است )به شرطي که حجم آن کاهشيکسال در دماي اتاق قابل نگه

نيافته، عالیم آلودگي و تغيير رنگ در آن مشاهده نگردد(. (( آب پپتونه قلياييAlkalane Peptone Water=APW:توان را این محیط را می

براي انتق�ال وي��بريو اس�تفاده نم��ود ولي اين محي��ط نس��بت ب��ه ک��ري بل�ر برتري ندارد و فقط در صورت عدم دسترس��ی ب��ه محی��ط ک��ری بل��ر باي��د

ساعت از زمان6مورد استفاده قرار گيرد )در صورتي که کشت بيش از گيري به تعويق بيافتد نبايد از اين محيط استفاده گردد(. محيط فوقنمونه

داري است. ماه قابل نگه6 تا C4در دماي ( سالين گليسرول بافرهBuffered Glycerol Saline=BGS:)این محی��ط ب��راي

باش��د.گيرد و براي انتقال ويبريو مناس��ب نمیشيگال مورد استفاده قرار مي م�اه1چ�نين ت��ا اين محيط مايع بوده، لذا در حمل آن باي�د دقت ش�ود. هم

پس از تهيه قابل استفاده است.داري:نگه

داري اس��ت. ساعت در يخچال قاب��ل نگ��ه2هاي مدفوع حداکثر تا نمونه گ��يري کش��ت داد، س��اعت از نمون��ه2توان به فاص��له هايي را که نمینمونه

باي������د در محي������ط انتق������الي ق������رار داده و س������ريعا در يخچ������ال داري نمود.نگه 72ت��وان ح��داکثر محيط انتقالي ح�اوي س�واپ م�دف�وع يا مقعد را مي-

-ص��ورت اين محي��ط میداري ک��رد. در غ��ير اين نگهC4 ساعت در دماي 48 -( و يا در صورت عدم دسترسي، در دم��ايC70بايست ترجيحا در دماي )

(C20( قرار داد )يا حداقل در فريزرهاي خانگي نگه-.)داري شود ش�ود و در محي�طهاي مدفوع که از بيماران مبتال به وبا گرفت�ه مينمونه

داري در دماي يخچال ندارند، مگر آن کهگيرد نيازي به نگهانتقالي قرار مي( قرار داشته باشند.C40ها در معرض دماي باال )بيش از نمونه

گيري جهت عوامل انگلي نمونهآوري نمونهجمع

گرم مدفوع در ظرف دهان گشاد در5 برای انجام اين آزمايش حداقل دار تميز و خشك مورد نياز است (در صورت آبکی بودن مدفوع معادلپيچسی(. سی5آوري نمونه تا انجام در صورتي که نتوان فاصله زماني مناسب بين جمع

آوري شود )ي��كدارنده جمعآزمايش را رعايت نمود بايد نمونه در ماده نگه%(.10دارنده فرمالين قسمت مدفوع و سه قسمت ماده نگه

بايد توجه داشت که بررسي خصوصيات ظ��اهري نمون��ه در نمون��ه ت��ازه صورت می گيرد.

نمونه مدفوع نبايد با گرد و خاک، آب و ادرار آلوده گردد، زي��را آل��ودگي ه��اياتفاقي با خاک و آب ممکن است ب��اعث آل�ودگي نمون��ه ب��ا ارگانيس�م

ش��ود.ه��ا ميداراي زندگي آزاد ش��ود. ادرار ن��يز س��بب تخ��ريب تروف��وزوئيتآوری گردد.ترجیحا نباید نمونه از کاسه توالت جمع

رود، ثبت ت��اريخ چون مرحله تروفوزوئيت تک ياخت��ه خيلي زود از بين مي گيري ضروري است.و ساعت نمونه

دارينگه تر به آزمايشگاه ارسال گردد. در صورت ت��اخيرنمونه بايد هر چه سريع

داري شود. ساعت، نمونه در محل خنک )ترجيحا در يخچال( نگه2بيش از گ''رم50ه''اي ش''يميايي )مانن''د خ''ون در م''دفوع( ب''ه توج''ه: جهت آزم''ايش

باشد.مدفوع نياز مي

Cerebro-Spinal Fluid (CSF)مايع مغزي نخاعي آوري م���اي����ع م��غ���زي ن�خ���اعي ت��وس����ط پ�زش���ک و ب���ه روشج�م���ع

Lumberپ�ون�کسی�ون ن�خ�اع��ی ) Puncture=LPو به صورت کامال اس��تریل ) گیرد.انجام می

3هاي شيميايي، ميکربيولوژيک و آناليز سلولي در معموال مايع جهت آزمون لول�������������������������ه جم�������������������������ع آوری 4ت�������������������������ا

شود.می دار و اس�تريلشناس�ي نمون��ه باي��د در لول�ه درپ��وشهاي ب��اکتريجهت آزمون

ش��وندگ��ذاري ميآوري برچسبها بر اساس ترتيب جمعآوري گردد. لولهجمع جهت2ه��اي بيوش��يميايي، لول��ه ش��ماره جهت آزم��ايش1)لول��ه ش��ماره

جهت بررسي سلولي(.3شناسي، لوله شماره هاي ميکروبآزمايش باشد زي��را م��ايع مغ�زيآوري نمونه نيازي به ماده ضد انعقاد نمیجهت جمع

گ��يري هم��راه ب��ا ص��دمه باش��دش��ود، مگ��ر آن ک��ه نمون��هنخاعي لخت��ه نميگيری تروماتيک(.)نمونه

بیان3-1الزامات مورد نياز جهت تهيه نمونه مايع مغزي نخاعي در جدول شده است.

–: الزامات مورد نیاز جهت تهیه نمونه مایع مغزی 3-1جدول نخاعی

ضدنوع بررسيانعقاد

حجم موردنياز

مالحظات

آزمون بيوشيميايي3-5-)پروتئين، قند...(

1لوله شماره در صورت نمونه گيری تروماتيک

شمارش سلولي نيز از لوله شمارهگيرد.صورت می1

آميزيکشت و رنگگرم

2لوله شماره 5-3-

شمارش سلولي وتشخيص افتراقي

4يا 3لوله شماره 5-3-

هاساير بررسي)سيتولوژي(

4لوله شماره 5-3-

نمونه ب�ايد در اسرع وقت به آزمايشگاه ارسال گردد. دژنراسيون سلولي افتد، لذا حداکتر زمان گردش کاري نبايد بيشدر طي يک ساعت اتفاق مي

ساعت به طول انجامد. نقل و انتق��ال نمون��ه در دم��اي ات��اق ص��ورت1از داريه��اي باکتریولوژي��ک نباي��د نمون��ه در يخچ��ال نگ��هگيرد. جهت آزم��ونمي

شود. از قرار دادن نمونه در معرض نور خورش��يد و گرم��ا باي��د خ��ودداري نمود. در صورت نياز به حمل نمون��ه ت��ا مس��افت دور، اس��تفاده از يخ��دان

باش��د. جهت س��اعت پاي��دار می3ضروری است. در اين ص��ورت نمون��ه ت��ا داري طوالني مدت، نمون��ه ابت��دا س��انتريفیوژ ش��ده پس از جداس��ازينگه

پ��روپيلن در دم�اي )اي ي��ا پليدار شيشهرويي در ظرف درپوشها، مايعسلولC70داري است.-( قابل نگه

- ب���ايد بالفاص��له پس از جم��عCSFجه�ت مطالع�ات سيتول�وژي�ک رس��وب ( تهي��ه و ب��هg180 دقيق��ه در 20وس��يله س��انتريفیوژ مخص��وص )آوري ب��ه

آزمايشگاه ارسال شود.مايع سروز

-ت��وان در ي��ک لول��ه جم��عمايعات سروزي نظير مايع جنب و ص��فاقي را مي ه��ای مختل��ف و ب��اگيري يا آزمايشگاه به لولهآوري و سپس در محل نمونه

های کمتر تقسيم نمود. قابل ذکر اس��ت ک��ه نمون��ه قب��ل از تقس��يم وحجم ضد انعقاد پيش��نهادي درEDTAشمارش سلولي بايد کامال مخلوط گردد. خصوص شمارش و افتراق سلولي است.

C6-2 س��اعت در دم��اي 24ه��ا ت��ا جهت شمارش و افتراق سلولي، نمون��ه ه��اي ميک��روبي نمون��ه باي��د درداري هس��تند. در خص��وص بررس��يقابل نگ��ه

آوري گردد.ظرف استريل جمع ه�اي متف��اوت ب���ه سيتولوژي ممک�ن است نمون��ه در حجمجهت ب��ررسی

آزم�ايشگ������������������������اه ارس�����������������������ال گ�����������������������ردد

لي��تر اس��ت و ني��از ب��ه ميلي50لي��تر( ولی حجم پيش��نهادي ميلي100-15) ت��وانباش��د. البت��ه میهاي استريل و ماده ضد انعقاد نيز نمياستفاده از لوله

هم استفاده کرد.EDTAاز هپارين و 3-2الزامات مورد نياز جهت تهيه و آزمايش بر روی مايع سروز در جدول

بیان شده است. : الزامات مورد نیاز جهت تهیه و آزمایش بر روی3-2جدول

مایع سروز حجم م''''ورد ضد انعقادنوع بررسي

نياز )ميلي

ليتر( گي���ري پ�روت���ئين ت���وتال،ان�دازه

الکت���ات دهي���دروژناز، گل���وکز وآميالز

5-8هپارين يا بدون ضد انعقاد

( ي��اSPSس��دیم پلی س��ولفانات )آميزي گرمکشت و رنگ ب��دون ض��د انعق��اد ي��ا ض��دانعقاد ب�����دون اث�����ر باکتريوس�����يدي و

باکتريواستاتيکي10-8

ش����مارش س�لول�����ي )گلب����ول ق�رم����ز و س���فيد( و تش���خيص

افتراقي

EDTA10-8

ي��ا ب��دون ض��د انعق��اد ي��ا ض��دSPSکشت باکتري اسيد فست انعق��اد ب��دون اث��ر باکتريوس��يدي و

باکتريواستاتيکي50-15

EDTA50-15بدون ضدانعقاد، هپارين يا - بلوک سلوليPAPرنگ آميزي مايعات سروزي بايد در اسرع وقت و در دماي اتاق به آزمايش��گاه منتق��ل

شوند. تر صورت گيرن��د، و در ص��ورتهاي سيتولوژي نيز بايد هر چه سريعبررسي و بدون م��اده تث��بيت کنن��ده ت��ا چن��د روزC4توان نمونه را در دمای نياز می

داري نمود.نگه

مايع سينوويال هاي آزمايشگاهي بسته ب��ه ان��دازه مفص��ل و ن��وعحجم نمونه جهت بررسي

-ليتر ايده ميلي3-5مايع تجمع يافته در مفصل متفاوت است. معموال حجم ال اس��ت. در مفاص��ل کوچ��ک ممکن اس��ت اين مق��دار نمون��ه قاب��ل تهي��ه نباشد، لذا حجم کمتر نيز قابل قبول است. قابل ذکر است که نمونه قب��ل

از خوبي مخل��وط گ��ردد. در بعض��ي از مراج��عهاي آزمايشگاهي بايد بهبررسي

دلي��ل ايج��اد کريس�تال در ب��هEDTAذکر شده که ضد انعقاد ليتيم هپارين و هاي پاتولوژيک، نبايد مورد اس��تفاده ق��رارنمونه و امکان اشتباه با کريستال

گيرد. نقل و انتقال نمونه بايد در دماي اتاق صورت گيرد.

بی��ان3-3الزامات مورد نياز جهت تهيه نمون��ه م��ايع س��ينوويال در ج��دول شده است.

: الزامات مورد نیاز جهت تهیه نمونه مایع3-3جدول سینوویال

حجمضد انعقادنوع بررسي موردنياز

ليتر()ميلي

مالحظات

ش���مارش س���لولي و تشخيص افت��راق���ی،

ه��������اک����������ريستالها انکلوزيون

EDTAهپارين -5-3

ب���ر روي ح�ج���م کم��تر )چن�دي���ن قط����ره( ني�����ز قاب�����ل انج�����ام

استگلوکز

پروتئين فلورايد يا ب��دون ض��د

انعقاد بدون ضد انعقاد

5-35-3

8ت�رجيح����������ا س��������������اعت

ناشتاييCH50بدون ضد انعقاد

5-3 در ص�ورت عدم انج���ام س����ريع آزم���ايش نمون��ه

منجمد گردد.C3,C4ب��دون ض��د انعق��اد ي��ا

EDTA - ميلي1ن�ي�از ب�ه

لي�����تر نمون�����هاست.

، بدون ضدانعقاد ياSPSکشت ض����د انعق����اد ب����دون اثرباکتريوس��������يدي و

باکتريواستاتيکي5-3

ني��از ب���ه ل�ول���هاستريل است.

هاي دستگاه تنفسينمونه روز3ه��اي تنفس��ي در ط��ول آوري نمونه در اکثر عف��ونتبهترين زمان جمع

باشد.اول ايجاد عالیم بيماري مي ه��ا بس��ته ب��ه مح��ل عف��ونت، از قس��مت فوق��اني و تحت��اني دس��تگاهنمونه

زاي دس��تگاه تنفس��ي فوق��انيش��وند. عوام��ل بيم��اريآوري ميتنفسي جم��ع هاي گرفته شده از قس��مت نازوفارنژي��ال)ويروسي و باکتريايي( در نمونه

زاي دس��تگاه تنفس��ي تحت��اني در نمون��ه خل��ط قاب��لگل��و و عوام��ل بيم��اري هايي نظير لژيونال مشکل اس��ت ل��ذا به��تربررسي هستند. کشت ارگانيسم

اس��������ت ک��������ه تش��������خيص ب��������ر اس��������اس شناس��������ايی هاي جدا شده از ادرار باشد. در صورت شک به التهاب حاد اپيگلوت،ژنآنتي

گيري از گلو يا فارنژيال نبايد صورت گيرد زيرا استفاده از اين شيوهنمونه-ممکن است سبب انسداد شديد تنفسي شود. معموال التهاب اپيگلوت ب��ه

گردد ولي عوامل اتيولوژيک ايجاد کنندهوسيله راديوگرافي گردن تاييد ميآن ممکن است از کشت خون هم جدا گردند.

دستگاه تنفسي فوقاني ها برداري از گلو و لوزهنمونه

شود تا دهان خود را باز نمايد و با آبسالنگ زبان وی رااز بيمار خواسته می به پايين فشار داده، براي مشاهده نواحي ملتهب و اگ��زودا از چ��راغ ق��وه

شود. سواپ استريل داکروني يا آلژينات کلسيم را چن��دین ب��اراستفاده می کشیم. بايد توجه شودکه س��واپبر روي نواحي ملتهب و اگزوداي حلق می

-2با سطح داخلي حفره دهاني تماس پي�دا نکن��د. چنانچ��ه س�واب در طي گيري مورد آزمايش قرار نگيرد در يک لوله استريلساعت پس از نمونه1

ش��وددار حاوي محيط انتقالي باکتري��ايي ي��ا ويروس��ي ق��رار داده ميدرپوش در)انتهاي سواپ که با دست در تماس بوده بايد شکسته شود و درپ��وش

جاي خود قرار گيرد(. جهت تهيه گسترش مستقيم با سواپ استريل ديگري به روش ذک��ر ش��ده

گ�������������������������يري ص�������������������������ورت نمون�������������������������هگیرد. مي برداري از انتهاي بيني و نازوفارنکس نمونه پ��ذير اس��تريل وارد س�وراخ بي��ني ش��ده و ازوس�يله ي��ک س�واپ انعط��افبه

نازوفارنکس نمونه تهيه گردد. سر بيمار بايد کمي به عقب برده ش��ود. در متر وارد بيني کرده ت��ا مطمئن ش��ويد سانتي6-5افراد بالغ سواپ را حدود

ك��ه س��واپ وارد ناحي��ه خلفي ف��ارنكس ش��ده اس��ت، در هم��ان وض��عيت داشته و سپس به آرامي بچرخاني��د. از ه��ر س��وراخسواب را چند ثانيه نگه

شود ک��ه يکي جهت گس��ترش مس��تقيم و ديگ��ريبيني دو سواپ گرفته میگردد. جهت کشت استفاده مي

آسپيراسيون نازوفارنکس ت�ر و کارآم�دتر اس�ت. ب�ااين روش در کودک�ان و ن�وزادان از س�واپ راحت

کاتتر سیليکون ترشحات را آسپيره نماييد.دستگاه تنفسي تحتاني آوري خلط روش جمع

ها پس از س��رفهيک نمونه خلط مناسب حاوي مواد ترشحي حاصل از ريه-عميق است )نمونه حاوي آب دهان، ترش��حات حل��ق و بي��ني مناس��ب نمي

باشد(. گيريزمان نمونه-هاي مختل��ف متف��اوت ميکه تعداد باسيل سل دفع شده در زماندليل اينبه

کن��د و حتم��ا باي��دباشد، آزمايش يک نمونه خلط براي تشخيص کف��ايت نمي سه نمونه تهيه گردد. برای تهيه نمونه بيمار بايد ناش��تا باش��د. در خص��وص

آوری شده جهت ساير عوامل باکتريايیِ يک نمونه کف��ايتتعداد نمونه جمع

وج���ود ع���وامل ق��ارچی و عف��ونتکن��د ول���ي درص���ورت ش���ک ب���هم���یباشد.مايکوباکتريوم سه نمونه جداگانه صبحگاهی مناسب می

گ��ردد و ظ��رفنمونه اول: در اولين مراجعه بيمار به واحد درماني تهيه میشود.گيری دوم نيز تحويل داده میجهت نمونه

-نمونه دوم: خلط صبحگاهي که بيمار قبل از برخاستن از جای خ��ود و ب��هنمايد.صورت ناشتا در منزل تهيه می

نمونه سوم: خلط صبحگاهي که همزم�ان ب��ا مراجع�ه بيم��ار ب��راي تحوي�لنمون����������������������ه دوم از بيم����������������������ار گرفت����������������������ه

شود.می نمونه بايد در ظرف دهان گشاد از جنس پالستيک قابل سوختن ش��فاف و

آوري گ��ردد )نمون��ه داخ��ل آن ازم��تر جم��ع س��انتي5-7محکم با قطر حدود چ��������نين نظ��������ر مق�������دار و کيفيت قاب��������ل رويت ب��������وده و هم

راحتي سوزانده و معدوم گردد(. جهت جلوگيري از نشت خلط از داخلبه دار استفاده نم��ود. در ص��ورت ع��دمظرف به بيرون، باید از ظرف در پيچ

ت��وان از ظ��روفدسترسي ب��ه ظ���رف پ���الستيکي ب��ا مشخص��ات ف��وق مي دار اس��تفاده نم��ود )ب��ا رع��ايت اص��ولاي ده��ان گش��اد در پيچشيش��ه

استريليزاسيون(.گيري نحوه نمونه

-بيمار صبح ناشتا در فضاي باز ابتدا يک نفس عميق کشيده و ب��ا س��رفه ه��اي بيم��ارهاي عميق خلط را درون ظرف )در حالي که ظ��رف نزدي��ک لب

کند. سپس درب آن را بسته و در کيسه ن��ايلوني ق��رارقرار دارد( تخلیه میليتر باشد. ميلي3-5دهد. بهتر است حجم خلط بين می

در صورتي که بيمار نتواند ب��ا س�رفه ک��ردن ب��راي انج��ام آزم��ايش، نمون��هخلط بدهد بايد به روش زير عمل شود:

بيمار روي تخت معاينه طوري بخوابد که صورت او رو به پايين بوده و سر-تر از سينه قرار گيرد. س�پس پس از دم عمي��ق نفس خ��ود را نگ��هاو پايين

داشته با يک بازدم محکم خلط را خارج کند. اين عمل بايد ت��ا تهي��ه نمون��هکافي از خلط ادامه يابد.

تر به آزمايشگاه ارس��ال گ��ردد. در غ��ير بايد نمونه هر چه سريعداري:نگه داري شود.صورت در محل خنک )ترجيحا در يخچال( نگهاين

ه��اي تنفس��ي ب��ه ج��ز خل��ط، باي��د در محي��ط کش��ت انتق��اليهمه نمونه ها منتقل گردند.ها/ ويروسمناسب باکتري

ه��ا در ساعت در دم��اي محي��ط و وي��روس24هاي باکتريايي تا مدت نمونه باشند. قابل انتقال ميC8-4محيط انتقالي مناسب در دمای

آوري نمونه چشمجمع

ه��اي معم��ول جهت تش��خيصهاي قرنيه و ملتحمه نمون��هها و گسترشسواپ باش��ند. تم��امکونژکتيويت ح��اد ناش��ي از عوام��ل باکتري��ايي و ويروس��ي مي

ک��ه ازهاي گرفته شده از ترشحات قرنيه و ملتحم��ه باي��د از نظ��ر ايننمونه آوري اينگذاري گردن��د. جهت جم��عچشم چپ يا راست تهيه شده، برچسب

برداري بيمار نباي��دها بايد شرايط استريل رعايت گردد. قبل از نمونهنمونه ب��رداري ازاي استفاده کرده باشد. قابل ذکر است که نمون��هدارو يا قطره

هاي قرنيه بايد توسط پزشک متخصص چشم صورت گيرد.تراشه

هاي ملتحمهآوري سواپروش جمعهای ملتحمه به شرح زیر است:آوری سوابمراحل جمع

کننده ماليم تميز کنيد.- پوست اطراف چشم را با يک ماده ضد عفوني1 - سواپ استريل آلژينات کلسيم ي��ا نخي را در س��رم اس��تريل مرط��وب2

طور دوراني بر روي ملتحمه بماليد. کرده و بهدار حاوي محيط انتقالي مناسب قرار دهيد.- سواپ را در لوله در پيچ3 آوري- بر روي لوله مذکور عالوه بر نام بيمار، ن��وع نمون��ه و زم��ان جم��ع4

نمونه نيز ذکر گردد. گردد. اين کار- از سواپ ملتحمه نيز دو گسترش بر روي يک الم تهيه مي5

به�������������������������تر اس�������������������������ت در مح�������������������������ل ب��رداري ص��ورت گ��يرد. جهت شناس��ايي کالمي��ديا مهم اس��ت ک��هنمون��ه

ه��ابرداري و قب��ل از انتق��ال تهي��ه ش��ود. گس��ترشها در محل نمونهگسترش داري ش�ده ي��ا منجم��دگ��ذاري ش�ده و نباي��د در دم��اي يخچ��ال نگ��هبرچسبگردند.

نقل و انتقال نمونه هاي پاتوژن در دماي محيط، در محيط انتقالينمونه جهت شناسايي باکتري

شوند.مناسب انتقال داده مي در محيط انتق��اليC8-2هاي پاتوژن در دماي نمونه جهت شناسايي ويروس

شوند.مناسب انتقال داده مي هاي تهيه شده در هوا خشک شده و در دماي محي��ط در جعب��ه المگسترش

شوند.منتقل مي

تهيه نمونه جهت کشت خون ك��ردن مح��ل نمونه گ��يريض��روري اس��ت دقت بيش��تري جهت ض��د عف��وني

% تم��يز ش���ده س��پس ب��ا محل��ول70صورت گيرد. ابتدا موض��ع ب��ا ال���كل povidne–iodine )ي��ا كلرهگزي��دين گلوكون��ات( ض��د عف��وني ش���ده و10-1%

ش���دن م�وض��ع مج�ددا جهت ح�ذف ي��د و كلرهگزي�دين ب��ا پ�س از خش�ك-گردد. کلرهگزيدين گلوكونات جهت نوزادان دو ماهه و ب��زرگالكل تميز مي

چنين بزرگساالن داراي حساسيت نسبت به يد پيش��نهاد مي گ��ردد.تر و هم دقيق�ه ب��ه محي�ط کش�ت تلقيح1دنبال خون گيري باي��د خ�ون در ع�رض به

% و70شود. درب شيشه هاي كشت خون نيز بايد قب��ل از تلقيح ب��ا الک��ل )بتادين( ضدعفوني گردد.povidne–iodine 10-1%سپس با محلول

محيط کشت تلقيح شده را چندین بار تکان داده، بالفاصله ب��ه آزمايش��گاه قرار داده شود.C35منتقل شده و در انکوباتور

حجم خون مورد نياز باشد. اين مقدار خون درليتر ختون ک�اف�ي م�ی ميلي1-3ک�ودک�ان: حجم

گردد.ليتر محيط کشت خون رقيق مي ميلي20 لي��تر اس��ت ميلي5-10آوري شده به ميزان بزرگساالن: حجم خون جمع

گردد.ليتر از محيط کشت خون رقيق مي ميلي50که در

سازي عوامل ضد ميکروبي در خون روش خنثي هاي شيميايي نظير سديم پلي آنتول سولفاناتبا اضافه نمودن مهار کننده

(SPS ��)05/0%-025/0%ه��ايسازي خون، وي��ژگي به محيط کشت و رقيق گ��ردد. قاب��ل ذک��ره��اي احتم��الي خن��ثي ميباکتريسيدال خون و آنتي بيوتي��ک

هاي ضد فاگوسيتي، ضد( فعاليتSPSاست که سديم پلي آنتول سولفانات ) کمپلماني، ضد انعق��ادي و ض�د ل�يزوزمي دارد و اگ��ر اين م��اده در مق�ادير

ها خواهد داشت.خيلي باال استفاده شود، اثر مهارکنندگي در رشد ميکروب

کشت مجدد ساعت )صرف نظر از وجود عاليم6-24هاي کشت خون را ظرف شيشه

رشد( کشت مجدد داده و سپس ت��ا هفت روز ه��ر روز بررس��ي کني��د. ه��ر ه��اي قرم��ز ممکن اس��ت نش��انگر رش��د ميک��روبينوع کدورت يا ليز گلبول

طور حتم بايد بالفاصله کشت مجدد انجام شود.باشد و به رغم ع��دم وج��ود ک��دورت، رش��دقاب��ل ذک��ر اس��ت ک��ه ممکن اس��ت علي

س��اعت6-24ميکروبي وجود داشته باشد، ل��ذا ض��روري اس��ت در فواصل ساعت و نيز در روز هفتم ن��يز کش��ت مج��دد48اوليه بعد از تلقيح، راس

صورت گيرد. قبل از انجام کشت مجدد شيشه کشت خون باي��د چن��د ب��ار تک��ان داده

شود. جهت برداشت خون از محيط کشت، درپوش محيط کشت را با الکل و

ليتر از نمون��ه را ب��ه محي��ط آگ��ار ميلي5/0بتادين ضد عفوني کرده و حدود انتخاب شده منتقل کنيد.

برداری از مجاری ادراری تناسلی مرداننمونه هابرداری کنيد. يکی از سواپبا دو سواپ استريل از ترشحات چرکی نمونه

گ��يرد. درجهت تهيه گسترش و ديگری جهت کشت مورد استفاده قرار می م��تر س�انتی2-3که ترشحی مشهود نباشد با سواپ نازک ب��ه ان��دازه صورتی

درون مجرا وارد شده و قبل از بيرون آوردن در مجرا چرخانده شود.

که آزمايش با تاخير انجام گيرد، س��واپ باي��د در محي��ط انتق��الیدر صورتیداری شود. نگه

برداری از دهانه رحم- ترشحات واژن نمونه گ��يری ابت��دا س��رويکس ب��ا کم��ک اس��پيکولوم ک��ه ب��ا آب گ��رمجهت نمون��ه

(. قب��ل ازLubricantشود )بدون استفاده از مواد مرطوب شده مشاهده می گيری بايد تمامی ترشحات از دهانه خارجی رحم پ��اک ش��ود. ب��ا ي��کنمونه

متر درون دهانه رحم وارد ش��ده و چن��د سانتی2-3سواپ استريل تا حدود ثانيه در محل چرخانده شود تا ترشحات جذب سواپ گ��ردد س��پس ب��دون

دار اس��تريلتماس با سطح واژن سواپ بايد خارج شده و در لوله درپ��وش قرار گيرد. سواپ بايد فورا در محيط کشت مناسب کشت داده شود و يا به کمک محيط انتقالی به آزمايشگاه ارس��ال گ��ردد. جهت تهي��ه گس��ترش

گ��يري ص��ورتمستقيم با سواپ استريل ديگري به روش ذکر شده نمون��هگيرد.مي

ت�رشح���ات واژن ب���ا اس��تفاده از اسپيک���ولوم )ب���دون استف���اده از م��وادLubricantشود. نمونه با( و سواپ استريل از ف�ورنيکس خ�لف�ی گ�رفته می

شود، يکی را جهت تهي��ه گس��ترش مرط��وب در لول��هسه سوآپ گرفته مي دار محتوی سرم فيزيولوژی استريل قرار داده و دو تای ديگر جهتدرپوش

گيرند.کشت و تهيه گسترش مستقيم مورد استفاده قرار می در صورت مشکوک بودن به نايسريا نمون��ه پس از تهي��ه س��ريعا در دم��ایات�����������������اق ب�����������������ه آزمايش�����������������گاه ارس�����������������ال

شود.می اي مه��ار کنن��ده نايس��رياه��ای پنب��ههای آلژينات کلسيم و بعضی س��واپسواپ

بوده، لذا بهتر است از سواپ داکرون يا ريون استفاده شود.آوری نمونه جهت ضايعات پوستیجمع

در اکثر ضايعات پوستی تشخيص ممکن است بر اساس مشاهده ظاهری های تشخيصی صورت گ��يرد. درآوری نمونهی بيماری بدون جمعو تاريخچه

مش��اهده ظ��اهری ض��ايعه، نک��ات مهمی از قبي��ل ن��وع ض��ايعه پوس��تی )اريتماتوس، ماکوالر، پاپوالر، ماکولوپ��اپوالر، وزيک��والر، بول��وس، پتش��يال، پورپوريک و غيره( و نحوه پراکن��دگی آناتومي��ک ض��ايعه )مرک��زی، محيطی منتشر و غيره( بايد در نظر گرفته شود. در مواردی با تش��خيص ن��امعلوم،

ها يا ضايعات پوستی ني��ازآوری نمونه از راشغيرمعمول و نادر ممکن جمع ها جهت بررسی ميکروس��کوپی وهای وزيکوالر، نمونهباشد. در موارد راش

گردد. در خصوص ساير ضايعاتها تهيه میکشت نمونه مستقيما از وزيکول اگزانتوماتو )ماکوالر يا پاپوالر( ممکن است تشخيص بيشتر ب��ر پاي��ه س��اير

ها، نظير کشت خون و سرولوژی صورت گيرد.روش در موارد مشکوک به آنتراکس پوس�تی ي�ا ض�ايعات خي�ارکی ممکن اس�ت

چنين نمونه برای کشت خون تهيه شود.های پوستی و همها از زخمنمونه

آوری روش جمعهای ويروسی(های وزيکولو - پوستوالر )جهت تشخيص عفونت* راش

% تميز نماييد.70زخم يا وزيکول تازه و رسيده را با اتانول را در ح��الی ک��ه س��ر س��وزن26-27 سرنگ توبرکولين با سوزن وزيکول:

آن به سمت باال قرار دارد، در پايه وزيکول وارد کنيد.- ميلی1-2مايع را آسپيره نموده و سريعا و با دقت به داخل ظ��رف ح��اوی

بار سرنگ را با محيط انتق��الیليتر محيط انتقال ويروسی تخليه نماييد )يکوشو دهيد(.شست پوسته زخم را باال آورده و به کمک سواپ استريل داکرونی بر رویزخم:

پايه زخم بمالي��د )س��واپ آلژين��ات کلس��يم نباي��د اس��تفاده ش��ود(. س��پسسوآپ به سرعت در ظرف حاوی محيط انتقال قرار گيرد.

پاي��ه زخم ب��ه کم��ک اس��کالپل ي��ا ک��ورت تراش��يده ش��ده وتهيه گس''ترش: سوسپانس��يوني از ض��ایعات در دو ت��ا س��ه قط��ره از محي��ط انتق��الی تهي��ه نماييد. از سوسپانسيون فوق دو تا سه قطره بر روی الم بگذاريد. پس از

خشک شدن در هوا در استون سرد فيکس نماييد.* نمونه کبره

ها را از محل خ��ودشبار مصرف، کبره به وسيله النست و فورسپس يک جدا نماييد.

10-5دار قرار دهيد. اليه کبره را برداشته و در ظرف پالستيکی در پيچاگر مشکوک به آنتراکس جلدی هستيد، مايع وزيک��ولی زي��ر مح��ل زخم

باشد.های زخم مینمونه تشخيصی بهتری نسبت به تکهها* آسپيراسيون آبسه

.آسييراسيون آبسه فقط بايد توسط پزشک صورت گيرد ضد عف��ونی70 پوست روی آبسه / خيارک بوسيله ايزو پروپيل الکل %

وسيله آسپيراسيون توسط سرنگ استريل جم��ع آوری میشده و مايع بهگردد.

طريق آسپتيک به لوله استريل حاوی محي��ط انتق��الی منتق��ل نمونه را به کنيد.

انتقال نمونه ها جهت بررسی باکتريولوژيک باي��د در محي��ط آس��توارت ي��ا آميس ونمونه های مشکوک به عوامل ويروسی در محي��ط انتق��الی وي��روس منتق��لسواپ

گردد. ه��اي ساعت بررسی نمود، نمونه2ها را تا مدت در صورتی که نتوان نمونه

داری هس��تند. س��اعت در دم��اي محي��ط قاب��ل نگ��ه24باکتريايي ب��ه م��دت ها جهت جداسازی عوام��ل ويروس��ي در محي��ط انتق��الي مناس��ب درنمونه داری بوده و در اسرع وقت بايد به آزمايشگاه منتقل قابل نگهC8-4دمای گردد.

ها، ضد انعقادها و مواد افزودنیدارندهنگه ه��ای خ��ون، ادرار، مغ��ز اس��تخوان، م��دفوع ودارن��ده جهت نمون��همواد نگه

گردند. مايعات بدن استفاده می ضد انعقادهای رایج جهت نمونه خون

-ضد انعقادهای رايج مورد استفاده جهت نمونه خون شامل موارد زي��ر میباشند:

( اتيلن دی آمين ت��ترا اس��تيک اس��يد EDTA،س��يترات س��ديم، هپ��ارين ،) (، فلورايد سديم و اس��يد س��يترات دکس��تروز )SPSسديم پلی سولفانات )

ACDباشد.( می های س��ديم و(که به اشکال نمکEDTAاتيل�ن دی آمي�ن تت�را استيک اسيد )

شناس��ی،های خ��ونپتاسيم و ليتيم موجود است. مورد استفاده آن در بخش های خونی و تش��خيصباشد. جهت شمارش سلولبيوشيمی و بانک خون می

گردد.افتراقی نمک پتاسيک آن توصييه میه��ای انعق��ادی و س��رعت رس��وب گلب��ولی س��يترات س��ديم جهت آزم��ون

کاربرد دارد.گ��يری بس��ياری ازه��ای لي��تيم و س��ديم در ان��دازه هپ��ارين ب��ه ف��رم نم��ک

ه��ای ايمونولوژي��ک ب��ه هم��راه آزم��ون مق��اومتپارامترهای خون و بررس��یگلبولی کاربرد دارد.

گيری گلوکز کاربرد دارد. فلورايد سديم جهت اندازههای کش��ت خ��ونعنوان ضد انعقاد جهت شيشه سديم پلی سولفانات به

گردد.استفاده میهای خ��ون درعنوان ماده ضد انعقاد در کيسه اسيد سيترات دکستروز به

انتقال خون کاربرد دارد.

های ادرار و مدفوعها در خصوص نمونهدارنده نگهباشد:های ادرار و مدفوع به شرح زیر میها در خصوص نمونهدارندهانواع نگه

باش�د. ب�ا جهت کشت ادرار و ش�مارش کل�نی اس�يد بوري�ک مناس�ب می س��اعت در دم��ای ات��اق جهت24دارن��ده نمون��ه ادرار ت��ا اس��تفاده از نگ��ه

داری است.بررسی باکتريولوژيک قابل نگهنمونه مدفوع جهت کش��ت عوام��ل باکتري��ايی را در ص��ورتی ک��ه نت��وان

داری قابل نگ��هC4 ساعت در دمای 2سريعا به آزمايشگاه ارسال نمود تا دارن��ده وه��ای نگ��هت��وان در محي��طه��ا را میص��ورت نمون��هاست، در غير اين

بل��ر منتق��ل نم��ود. در بعض��ی مواق��ع انتقالی نظير استوارت، آميس و کری توان با اضافه نمودن زغال به محيط استوارت و آميس اسيدهای چ��ربمی

های سخت رش��د نظ��يراي، که بازدارنده ارگانيسمهای پنبهموجود در سواپباشند را جذب نمود.نايسريا گونوره و بوردتال پرتوسيس می

دارن��ده مدفوع از نظر توکسين کلسترديوم دیفيسيل بايد بدون مواد نگه داری قاب��ل نگ��هC4 س��اعت در دم��ای 48آوری گردد و اين نمون��ه ت��ا جمع

داری گردد.- نگهC70است. در صورت تاخير بيشتر، نمونه بايد در دمای

دارن��ده مناس��ب جهت تخم انگ��ل، تروف��وزيت وکیس��ت ت��ک یاخت��هنگ��ه Sodium%، پ��ولی ويني��ل الک��ل و س��دیم اس��تات فرم��الین )10فرم��الين

Acetate Formalin = SAF.است )های ميکروبيولوژی مواد ضد انعقاد در بررسی

ه��ای خ��ون، مغ��ز اس��تخوان و م��ايعجهت جلوگيری از ايجاد لخته در نمون��ه هاشود. باند شدن ميکروارگانيسمسينوويال از مواد ضد انعقاد استفاده می

س��ازد، ل��ذا اس��تفاده از ض��د انعق��اده��ا را مش��کل میبه لخته، شناس��ايی آن دليل اثر ض��د ميک��روبیضروری است. انتخاب نوع و غلظت ضد انعقاد به

ها از اهميت زيادی برخوردار است. بعضی از آن(( سديم پلی آنتول سولفات SPSترين ضد انعق��اد م��ورد اس��تفاده معمول

باش��د. غلظت م��ورد اس��تفاده نباي��د بيش��تر ازهای ميکروبی میجهت نمونه-ه��ای بیه��ای نايس��ريا و بعض��ی ب��اکتری )وزنی/ حجمی( باشد. گون��ه025/0

حس��اسSPSه��ای ب��االی س��ديم پلی آنت��ول س��ولفات ))ه��وازی ب��ه غلظت هستند. نسبت نمونه به ضد انعقاد سديم پلی آنتول س��ولفات بس��يار مهم

ه��ای متف�اوت از ض�د انعق�اد در لول�ه ب��ا س�ايزاست، لذا الزم اس�ت حجم چ��نينبزرگ )جهت نمونه بزرگسال( و کوچک )جهت نمونه اطف��ال( و هم

های مغ��ز اس�تخوان و م��ايع س��ينوويالجهت مقادير کم ارگانيسم در نمونهموجود باشد.

باش��د و اغلب جهت کش��ت هپ��ارين ديگ��ر م��اده ض��د انعق��اد مت��داول می -ويروسی و جداسازی گونه مايکوباکتريوم از خون مورد استفاده ق��رار می

های گرم مثبت و قارچ هاست.گيرد. البته هپارين مهارکننده رشد باکتری های ميکروبيولوژيک نبايد مورد استفاده جهت نمونهEDTAسيترات سديم و

قرار گيرد.

داری نمونه نگه ها را در اسرع وقت پس از دري��افت نمون��ه م��وردکه نتوان نمونهدر صورتی

داری ک��رد. دماه��ایها را در شرايط مناس��ب نگ��هبررسی قرار داد، بايد آن (، دمای ب��دنC4(، دمای بخچال )C22متفاوت مورد استفاده، دمای اتاق )

(C37( و دمای فري��زر )C20- C70باش�ند ک��ه بس�ته ب��ه ن��وع محي��ط-( می انتقالی )درصورت استفاده( و عامل اتيولوژيک عفونت متفاوت است.

ها نظير ادرار، مدفوع، نمونه جهت بررسی عوامل ويروس��ی،بعضی نمونه-هوازی(، وسايل خارجی نظير کاتتر را ميغير از عوامل بیها )بهخلط، سواپ

داری نمود. نگهC4توان در دمای داری ش��وند. اينهايی که به سرما حساسند بايد در دمای اتاق نگه پاتوژن

-هوازی بوده و همهای بیهايي که حاوی باکتریعوامل ممکن است در نمونه ه��ای ژنيت��ال، س��واپ گ��وش وچنين در اکثر مايع��ات اس��تريل ب��دن، نمون��ه

چشم نيز موجود باشند.های سرولوژيک تا يک هفته در دمای سرم جهت بررسیC20–قابل نگه -

داری است. ها در دمای ها يا نمونهداری طوالنی مدت بافت نگهC70گيرد.- صورت می

6که سريعا مورد بررس��ی ق��رار نگ��يرد ت��ا مايع مغزی نخاعی در صورتی داری ش��رايط نگ��ه3-4داری است. ج��دول قابل نگهC35ساعت در دمای

دهد. های مختلف را نشان مینمونه

داری نمونه: شرايط نگه3-4جدول

(C26-22دمای اتاق ) C4دمای آبسه- زخم- ضايعه(IVنوک کاتتر )

م���ايع مغ���زی نخ���اعی جهت شناس���ايیويروس

مايعات بدن

م����ايع مغ����زی نخ����اعی جهتگوش خارجیشناسايی باکتری

گوش داخلیدارنده(مدفوع )بدون نگه م����دفوع جهت توکس����ين کلس����ترديوم

روز3دیفیسيل تا -(C70داری در روز نگه3)بيشتر از

دارنده(مدفوع )با ماده نگه

تناسلیخلط گلو–بينی- نازوفارنکس دارنده(ادرار )بدون نگه

بافتدارنده(ادرار )با ماده نگه

موارد رد نمونهگردد:موارد رد نمونه به شرح زیر بیان می

خ��وانی اطالع��ات برگ��ه درخواس��ت آزم��ايش و برچس��ب روی ع��دم هم نمونه

استفاده از محيط انتقالی نامناسب آوری نمونه در ظرفی که دارای نشت است جمعنمونه ناکافی دارندههای بدون مواد نگه ساعت در نمونه2 زمان انتقال بيش ازانتقال نمونه در دمای نامناسب خشک شدن نمونه دري��افت نمون��ه در محل��ول فيکس��اتيو نظ��ير فرم��الين )نمون��ه م��دفوع

باشد(مستثنی میه��وازیه��ای بیه��ايی ک��ه ب��اکتریهوازی بر روی نمون��ه درخواست کشت بی

فلور طبيعی آنهاست. )مثل واژن، دهان(نمونه حاصل از کاتتر فولی غ��ير از بيش از يک نمونه با يک منش��ا از ي��ک م��ريض در هم��ان روز )ب��ه

موارد کشت خون( های مختلفهای متعدد برای ارگانيسم نمونه سواپ با درخواست

س��لول س��فيد و بيش از25آميزی گ��رم کم��تر از نمونه خلط که در رنگ نمايی پايين داشته باشد.تليال در بزرگ سلول اپی10

ط��ور تحت عنوان مدیریت نمونه و راهنمای برخورد با آن به3-5در جدول خالصه مباحث این فصل بیان گردیده است.

در " مستندات و مستندسازي اصول كتاب از اقتباس" پزشكي آزمايشگاه