Yojana Final Setting Feb'16 30Jan16Yojana Final Setting Feb'16 30Jan16 ... uÛ≤ 1.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 3

1. yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+ ` uÛ≤s¡‘Y eTT+–≥ düyêfi¯ó¢ 5Ï. düT+<äs¡sêeTHé

2. C≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëq s¡÷|üø£\Œq 8C….$.ÄsY. Á|ükÕ<ä sêe⁄

3. Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ e´j·T+ kÕeTsê∆ ìøÏ Áb˛‘ê‡Vü≤+ 10n˝Àø˘≈£îe÷sY

4. n+<ä]ø° Äs√>∑ + - n+‘·sê®rj·T <äwæº ø√D+ 12&Ü. düTuÛ≤wt X¯s¡à

5. Ç+Á<ä<ÛäqTwt - u≤\\ Äs√>±´ìøÏ ÄXÊ B|ü+ 18sêπøXŸ≈£îe÷sY

6. ôdº‘·k˛ÿ|t≈£î u…’ u…’ 20Hê>∑XXÊ+ø£

7. düTdæúsê_Ûe~Û∆ j·TT>∑+˝À Äs√>∑ ÁbÕ<Ûëq´‘·! 22|ü<äàuÛÑ÷wüDY &Ü. ¬ø. lHê<∏ä ¬s&ç¶

8. –]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢ Äs√>∑ dü+s¡ø£åDes¡Ôe÷q+, uÛÑ$wü ‘·TÔ 24&Üø£ºsY nuÛÑjYT ã+>¥

jÓ÷»qdü+|ü⁄Ï : 44

Á|üD≤[ø£\T, n_Ûeè~∆ ø±s¡´Áø£e÷\ >∑T]s∫q düe÷#êsêìï n+<äCÒùds<äT≈£î ‘Ó\T>∑T, Væ≤sB, Ç+^¢wüß, nkÕ‡$T, u…+>±*, ‘·$Tfi¯+, ñs¡÷›,eTsêØƒ, >∑T»sêr, eTfi¯j·÷fi¯+, |ü+C≤;, ø£qï&É, ˇ&çj·÷ uÛ≤wü\˝À yÓ\Te&ÉT‘·Tqï e÷dü|üÁ‹ø£.

jÓ÷»q (‘Ó\T>∑T) #·+<ë $esê\T1 dü+e‘·‡sêìøÏ ` s¡÷. 100/` 2 dü+e‘·‡sê\≈£î ` s¡÷. 180/` 3 dü+e‘·‡sê\≈£î ` s¡÷. 250/`

eT]ìï $esê\ø√dü+ : 040`27546312 / 13 / 14

#·+<ëqT eTìj·÷s¡¶s¡T / &ç.&ç. <ë«sê |ü+|üe\dæq ∫s¡THêe÷ :m&ç≥sY, jÓ÷»q (‘Ó\T>∑T)205, 2e n+‘·TdüTÔ, dæ.õ.z. ≥esY‡, ø£yê&ç>∑÷&É, ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 080

ÄH√uÛÑÁ<ë Áø£‘·y√j·TqTÔ $X¯«‘·' (ñ‘·ÔeT uÛ≤yê\T nìïyÓ’|ü⁄\ qT+&ç sêyê*)

á dü+∫ø£ À...

jÓ÷»q˝À Á|ü#·T]+∫q yê´kÕ\˝À e´ø£Ô|ü]∫q uÛ≤yê\T Äj·÷ s¡#·sTT‘·\y, yês¡T |üì#˚düTÔqï dü+düú\T, Á|üuÛÑT‘·« n_ÛÁbÕj·÷\qT n$Á|ü‹_+_s#·e⁄.jÓ÷»q˝À Á|ü#·T]s#˚ Á|üø£≥q\˝Àì n+XÊ\T Äj·÷ dü+düú\T yê] Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î #Ó+~q$. Á|üø£≥q bÕsƒ¡+/kÕsê+X¯+ eT÷\+>±m<äTs¡j˚T´ m≥Te+Ï |üs¡ ekÕHê\≈£î jÓ÷»q u≤<Ûä ‘· eVæ≤+#·<äT.

dü+∫ø£ : 4

eTTK´ dü+bÕ<ä≈£î\T : B|æø± ø£#·Ã˝Ÿe]wü dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : $»j·T≈£îe÷sY y˚<ä–]dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : eTVü≤eTà<é dæsêEB›Hé

C≤sTT+Ÿ &Ó’ ¬sø£ºsY (Áb˛&Éø£åHé) : $.¬ø. MTHê

|òæÁãe] 2016

e-mail : [email protected] : [email protected]

ISSN : 0971-8729

9. $C≤„q $|ü+∫ ` ÁbÕ‘·÷] b˛‘·j·T´ X¯s¡à 2610. <äs¡ŒD+ 2911. <äøÏåD Ädæj·÷ Áø°&É\T, 2016. 3112. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Äs√>∑ s¡+>∑+ 35

eTùV≤+Á<äu≤ãT <Ûä÷[|üP&ç13. Äs√>∑ uÛ≤s¡‘·+ yÓ’|ü⁄ n&ÉT>∑T\T-|æ\¢ À¢

b˛wüø±Vü‰s¡ À|ü+ düyêfi¯ófl 37|æ.s¡‘êïø£sY

14. <˚XÊ_Ûeè~∆ ` ñ‘êŒ<äø£‘· 40düTdüs¡¢ e÷<Ûä$

15. ‘Ó\+>±D sêh+˝À bò ¢s√dædt ` rs¡T‘ÓqTï\T 44ã+≥T ø£èwüíj·T´

16. yÓ’<ä $<Ûëq+, Äs√>∑ ne>±Vü≤q-$|ü¢yê‘·àø£e÷s¡TŒ\ nedüs¡+ 47&Ü. eT˙wt ≈£îe÷sY

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe]4

jÓ÷»qN|òt m&ç≥sY‡ &Ódtÿ

dü+bÕ<äø°j·T+:

ISSN : 0971-8729

C≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëq Á|üø£≥qqT 1983˝À Á|üø£Ï+∫q|üŒÏqT+&û, n+<ä]ø° Äs√>∑ + nH˚~ eTqC≤rj·T $<ÛëqyÓTÆ+~. eTq<˚XÊìï Äs√>∑ e+‘·yÓTÆq <˚X¯+>± ì\|ü&ÜìøÏ eTq Äs√>∑ s¡+>∑+ m|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉTeTq $<Ûëq ìπsí‘·\≈£î n<äq|ü⁄ ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄ø√dü+ düyêfi¯ófl $düTs¡T‘·÷H˚ ñqï~. m+<äTø£+fÒ, eT+∫Äs√>∑ +-|üÏwüºyÓTÆq Ä]∆ø±_Ûe~∆\ eT<Ûä ã\yÓTÆq dü+ã+<Ûä+ ñqï~. nHês√>±´\‘√ ≈£îHê]\T¢‘·Tqï »HêuÛ≤,e~∆ y˚>±ìï n+<äTø√ Ò<äT. düVü≤ÁkÕ_› \øå±´\T, ‘·s¡Tyê‘· e∫Ãq düTdæúsê_Ûe~∆ \øå±´\T ≈£L&Ü á $wüj·÷ìøÏÁbÕ<Ûëq´$T∫Ã, C≤rj·T Á|ü>∑‹ \øå±´\˝À Á|ü<ÛëHê+X¯+ #˚XÊsTT. düTdæúsê_Ûe~∆ Á|üø£≥q≈£î dü+‘·ø±\T #˚dæqˇø£ <˚X¯+>± eTq<˚X¯+ \øå±´\ kÕ<Ûäq≈£î ‘·>∑T$<Ûä+>± düe÷j·T‘·ÔeTyê«*. Bìø√dü+ $$<Ûä $<ÛëHê\T,ø±s¡ Áø£e÷\qT dü$Tà[‘·+ #˚dæ, düŒwüºyÓTÆq s¡÷bÕìïyê«*.

á $wüj·T ÁbÕ<Ûëq´‘·qT >∑T]Ô+∫q eTq $<Ûëq ìπsí‘·\T, >∑‘· ø=ìï dü+e‘·‡sê\T>± nH˚ø£ Äs√>∑ ø±s¡ Áø£e÷\qT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.|òü*‘·+>±, |ü Ÿ‡ b˛*jÓ÷ e+Ï ø±s¡ Áø£e÷\T, ◊dæ&çmdt e+Ï |ü<Ûäø±\ e\¢, e÷‘ê-•X¯ó eTs¡D≤\ XÊ‘·+ >∑D˙j·T+>± ‘·–Z+~. n<˚$<Ûä+>± ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ÁbÕD≤+‘·ø£yÓTÆq eTX¯S∫ì |üP]Ô>± ìs¡÷à*+#·>∑*>±eTT. H˚&ÉT eTq Äs√>∑ eédüú Á|ü|ü+#·+˝Àì ñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeT eédüú\‘√b˛° |ü&É>∑\<äT. Äs√>∑ |ü]s¡ø£åD˝À, ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄ nH˚~ n‹ Á|ü<ÛëqyÓTÆq n+X¯+. eTq<˚X¯+˝À H˚&ÉT yÓTT‘·Ô+ dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô ÀHê\T>∑T XÊ‘·+ Äs√>∑´ s¡ø£åD≈£î Ks¡TÃ #˚düTÔHêïeTT. Bì‘√bÕ≥T, Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü $düÔ‘·yÓTÆq Äs√>∑´ ùde\ $<ÛëHêìï ìs¡«Væ≤düTÔqï~.nsTTq|üŒÏø° n~Ûø£ XÊ‘·+ Á|ü»\T Á|üuÛÑT‘˚«‘·s¡ Äs√>∑ ùde\ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷&Ü*‡ edüTÔqï~. eT<Ûä , ~>∑Te ‘·s¡>∑‹ esêZ\ Á|ü»\≈£îÄs√>∑ s¡ø£åD n+fÒ n‘· +‘· KØ<Ó’q $wüj·T+ H˚&ÉT. ø£qTø£, Á|üuÛÑT‘·«+ ÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑ ùde\qT ø=qkÕ–dü÷ÔH˚, eTs√yÓ’|ü⁄ uÛ≤Ø kÕúsTT˝ÀqTqïÁô|’y˚≥T s¡+>±ìï $düà]+|ü≈£L&É<äT. »HêuÛ≤˝À n~Ûø£ XÊ‘·+ eT+~øÏ Äs√>∑ ùde\qT n+~+#ê\+fÒ, ¬s+&ÉT s¡+>±\qT ø£*|æ Ä<ä]+#ê*‡e⁄+≥T+~. Áô|’y˚≥T s¡+>∑+ ‘√&ÜŒ≥TqT eT]+‘· ô|+#·T‘·÷, Á|üC≤s√>∑´\øå±´\qT kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Äs√>∑´ ;e÷ ˇø£ Á|ü<Ûëq kÕ<Ûäq+.n+<äTe\¢, Äs√>∑ ;e÷qT n+<ä#˚ùd dü+düú\T Á|ü»\T #Ó*¢+#˚ yÓTT‘êÔ\≈£î ‘·>∑T uÛÑÁ<ä‘· ø£*Œdü÷ÔH˚, M …’qìï Äs√>∑ ùde\qT yê]øÏ n+~+#˚$<Ûä+>± Á|üuÛÑT‘·«+ ˇø£ ìj·T+Á‘·D eédüúqT @sêŒ≥T #˚j·÷*. Ç+‘·es¡≈£L Ä#·s¡D˝À ñqï $<ÛëHê\˝Àì ˝ÀbÕ\qT düe]dü÷Ô, eT]+‘·düeTÁ>∑+>±, q÷‘·q Äs√>∑ $<ÛëHêìï 2015˝À Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£Ï+∫+~. Äs√>∑ s¡+>∑+˝Àì n~Ûø£ e´j·T+, nH˚ø£ eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ ≈£î≥T+u≤\$\TyÓ’q Ä<ëj·T eqs¡T\qT U≤∞ #˚düTÔqï<äì Á>∑Væ≤+∫ ù|<ä\T, ã\V”≤q esêZ\≈£î kÕs¡«Á‹ø£ Äs√>∑ s¡ø£åD (eT+<äT\T |üØø£å\‘√ düVü‰)ø√dü+ á q÷‘·q $<Ûëq+ Áb˛~ #Ój·÷´*. kÕ<Ûës¡D Á|üC≤˙ø£+ Äs√>∑ düeTdü \ ø£+fÒ, –]»qT\, eTVæ≤fi¯\, j·TTe≈£î\ eT]j·TT áXÊq´ÁbÕ+‘· yê] Äs√>∑ düeTdü \T $_Ûqï+>± ñ+≤sTT. –]»q ÁbÕ+‘ê\˝ÀHÓ’‘˚, Äs√>∑ ùde\ $<Ûëq+ ÁbÕ+‘ê\ yê] düeTdü \ Ä<Ûës¡+>±ñ+&Ü*. Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\ Á|ü»\˝À Äs√>∑ ne>±Vü≤qqT ø£*Œ+∫, Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq n\yê≥¢qT #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. n<˚$<Ûä+>±,eTVæ≤fi¯\ Äs√>∑ + ≈£L&Ü <˚X¯Á|ü>∑‹øÏ m+‘√ eTTK´+. eTVæ≤fi¯ À¢ bÂwæºø±Vü‰s¡ ˝À|ü+, eTØ eTTK´+>± >∑s¡“¤e‘·T …’q eTVæ≤fi¯ À¢qT, |æ\¢\˝Àq÷bÂwæºø±Vü‰s¡ ˝ÀbÕìï dü]>± |ü]wüÿ]ùdÔ, *+>∑ Hê´j·T+ »]–qfÒ¢. <X¯+˝Àì n~Ûø£ XÊ‘·+ Á|ü»\T bÂwæºø±Vü‰s¡ À|ü+‘√ ≈£îHê]\T¢‘·T+fÒ,<˚X¯+ @$<Ûä+>± Á|ü>∑‹ kÕ~Û+#·>∑\<äT?

eTq<˚X¯+˝À Äs√>∑´ s¡ø£åD nH˚~ ‘·s¡‘·sê\T>± eTq dü+Á|ü<ëj·T+˝À uÛ≤>∑yÓTÆ+~. <Ûäq«+‘·], Je≈£î&ÉT, #Ós¡≈£î&ÉT, düTÁX¯ó‘·T&ÉT˝≤+Ï m+‘√ eT+~ Á|üdæ<ä∆ ;Ûwü>∑s¡T«\T ñqï #·]Á‘· eTq~. Á|üdüTÔ‘·eTTqï |ü]dæú‘·T\˝À, ÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑ ùde\qT eT]+‘·>± $düÔè‘·|üs¡#ê*‡qnedüs¡eTTqï~. Bìø√dü+ Áô|’y˚≥T dü+düú\T, e´≈£îÔ\ ‘√&ÜŒ≥TqT ≈£L&Ü n+~|ü⁄#·TÃø√yê*. $$<Ûä C≤‘·T\, qeTàø±\ Á|ü»\T eTq<˚X¯+˝ÀñHêïs¡T ø£qTø£ eTq Äs√>∑ $<Ûëq+ ≈£L&Ü ãVüQeTTK+>± ñ+&Ü*. Äs√>∑ y˚T eTVü‰uÛ≤>∑ + nH˚~ πøe\+ ˇø£ kÕyÓT‘· Òø£ dü÷øÏÔ ø±<äT.yêdüÔe+ ≈£L&Ü m+<äTø£+fÒ, ˇø£ Äs√>∑é+‘·yÓTÆq e´øÏÔ ‘·q ≈£î≥T+u≤ìøÏ, düe÷C≤ìøÏ n+<ä#˚ùd ùde\T, nHês√>∑´+‘√ ñqï e´øÏÔ#˚ùd<ëìø£Hêï m+‘√ m≈£îÿe.

C≤rj·T Á|ü>∑‹ \øå±´\˝À Á|ü<Ûëq+ Äs√>∑ +.


Çs¡yÓ’ ˇø£≥e X¯‘êã›+˝À Á|üã\X¯øÏÔ>±|ü⁄s√>∑$TdüTÔqï uÛ≤s¡‘Y≈£î m<äTs¡e⁄‘·Tqïdüyêfi¢ À Á|ü<ÛëqyÓTÆq~ yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+.n_Ûeè~∆øÏ, yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ |üs¡düŒs¡dü+ã+<ÛäeTT+~. BìH˚ ªÁô|düºHé ø£sY«ªn+≤s¡T. 1975˝À kÕeTT´˝Ÿ Áô|düºHéÄj·÷<XÊ\ dü>∑≥T Äj·TTsê›j·T+‘√ ‘·\dü]J&û|”(dü÷ú\ <˚ojÓ÷‘·Œ‹Ô)ì ˝…øÏÿ+#·>±Äj·TTsê›j·T+ ô|]π> ø=~› ªÁô|düºHé ø£sY«ª˝À≈£L&Ü eè~∆ ø£ì|æ+∫+~. Ä ‘·sê«‘· ˇø£<äX¯˝À eè~∆ dü÷∫ø£ düe÷+‘·s¡+>±ø=qkÕ–+~. dü÷∫ø£ À y=+|ü⁄ Ä<Ûës¡+>±Äj·÷ <˚XÊ\T kÕ~Û+∫q Á|ü>∑‹ì dü÷∫+∫+~. n+‘ ø±<äT Äj·÷<XÊ\T Á|üC≤s√>±´ìøÏ Çyê«*‡q ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ªÁô|düºHé ø£sY«μ‘Ó*j·T#düTÔ+~.

á @&Ü~ H√u… Ÿ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ Á>∑V”≤‘·Á|üeTTK Ä]úø£y˚‘·Ô ÄHé>∑dt &û≥Hé ‘·q ªª~Áπ>Ÿ mùdÿ|tªª˝À á ªÁô|düºHé ø£sY«μ >∑T]+∫Á|ükÕÔ$dü÷Ô , dü÷∫ø£ eè~∆˝À yÓ’<ä´ Äs√>∑´s¡+>∑+, Ä]úø±_Ûeè~∆øÏ eT<Ûä >∑\ dü+ã+<Ûëìï |ü⁄qs¡T<ëÈÏ+#ês¡T. ªÁô|düºHé ø£sY«μπøe\+ n_Ûeè~∆ dü÷∫ø£>± e÷Á‘·y˚T ø±<äìá dü÷∫ø£˝À ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ\ Ä<Ûës¡+>±<˚X¯+˝À n+≥Tyê´<ÛäT\ πs≥TqT, •X¯ó

yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+ ` uÛ≤s¡‘Y eTT+–≥ düyêfió¢

ÁbÕ<ÛëHê´\T ø°\ø±+XÊ\T

eTs¡D≤\qT, Ç‘·s¡ yê´<ÛäT\ $»è+uÛÑDqT>∑T]Ô+#·e#·Ãì ‘·<ë«sê Ä düeTdü´\ìs¡÷à\q≈£î yÓ ’<ä´ Äs√>∑´ s¡+>±ìøÏÇyê«*‡q ÁbÕ<Ûëq´‘· ‘Ó\TdüTÔ+<äì &û≥Héù|s=ÿHêïs¡T.

2010 dü+e‘·‡sêìøÏ >±qT $&ÉT<ä\#˚dæq Áô|düºHé ø£sY« dü÷∫ø£ À uÛ≤s¡‘Y dü]>±Zø °\ø£y ÓT Æq <äX ¯˝À ì*∫+~. dü]>± Zdü÷∫ø£ À ˇ+|ü⁄ e<ä› uÛ≤s¡‘Y kÕúqeTT+~.Áô|düºHé ø£sY« e<ä› uÛ≤s¡‘Y ñ+<ä+fÒ <˚X¯+˝ÀyÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ n‘êéX´ø£+>± <äèwæºô|≤º\ì düŒwüºeTe⁄‘·T+~. nsTT‘ Á|üdüTÔ‘·+Áô|düºHé ø£sY«˝À uÛ≤s¡‘Y ì*∫q kÕúq+..>∑‘·+˝À <˚X¯+ m<äTs=ÿqï yÓ’<ä´ Äs√>∑´düyêfi¯¢qT n~Û>∑$T+∫q≥T¢ ≈£L&Ü dü÷∫k Ô+~. eTTK´+>± »qq dü+ã+~Û‘· düeTdü´˝À¢q÷, •X¯ó Äs√>∑´ dü+s¡ø£åD˝Àq÷düyêfi¯¢qT m<äTs=ÿì yÓTs¡T¬>’q |òü*‘ê\TkÕ~Û+#ê+. Á|üdüTÔ‘·+ dü]ø=‘·Ô düyêfi¯¢qT<˚oj·T yÓ’<ä s¡+>∑+ m<äTs=ÿ+À+~. Á|ü<Ûëq+>± Á|üuÛÑT‘·«+ yÓ’<ä´ Äs√>∑´s¡+>∑+˝Àì<ÛäT\T πø≤sTT+#·ø£b˛‘˚, Áô|’y˚≥T s¡+>∑+neø±XÊ\qT ãÏº ô|≥Tº ã&ÉT\T ô|≥º&ÜìøÏdæ<ä∆+>± ñ+~. nsTT‘˚ Bìô|’ yÓ’<ä Äs√>∑s¡+>∑+˝À dü+~>∑∆‘· HÓ\ø=+~. ˇø£y˚fi¯

Ï. düT+<äs¡sêeTHé, &ûHé, ≤≤ Çìdæº≥÷´Ÿ Ä|òt k˛wü˝Ÿ ôd’HÓ‡dt, eTT+u…’. E-mail: [email protected]

eTVæ≤fi≤ nø£åsêdü ‘·≈£îe÷‘ê •Xó dü+s¡ø£åD≈£î|üs¡düŒs¡ dü+ã+<Ûä+

ñqï≥T¢ |ü\T >∑D≤+ø±\T‘*Ã #ÓbÕŒsTT.

<X+˝À @≤ 46,500•XóeTs¡D≤\T, 15\ø£å\≈£î ô|’>± 5 @fi¢

˝À|ü⁄ ∫Hêïs¡T\ eTs¡D≤\Tdü+uÛÑ$düTÔHêïsTT. Ç~Á|ü|ü+#· kÕúsTT dü>∑≥Tø£Hêï #ê˝≤ m≈£îÿe>±

ñqï≥T¢ >∑T]Ô+#ê*‡ ñ+~.


Á|üuÛÑT‘·«+ yÓ’<ä´ Äs√>∑´ s¡+>∑+ô|’ ì<ÛäT\Tô|+∫‘˚ Ä s¡+>∑+ ã˝Àù|‘·+ ne⁄‘·T+~.n˝≤ #˚≈£Lπs Äs√>∑ uÛÑÁ<ä‘· Áô|’y˚≥T s¡+>∑+ñ‘·Œ‘·TÔ\qT ≈£L&Ü ô|+#·T‘·T+~. eTs√yÓ’|ü⁄J&û|”˝À 2.5 XÊ‘êìï C≤rj·T Äs√>∑´$<ÛëHêìøÏ πø≤ sTT+#·qTHêïs¡T. ádü+øÏ ¢wü º‘·\ H˚|ü<∏ ä´+˝À <˚oj·T yÓ ’<ä´Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ #·]Ã+#ê*‡ e⁄+~.

•X¯ó Äs√>∑ +˝À eè~∆ :ø=ìï <äXÊu≤›\ ÁøÏ‘·+ yÓTT‘· Ô+

eTs¡D≤˝À¢ m≈£îÿe>± •X¯ó eTs¡D≤\ dü+K´ñ+&˚~. n+<äT˝Àq÷ ø±qTŒ Ä<Ûë]‘·eTs¡D≤\T ôd’‘·+ m≈£îÿe>± e⁄+&$. nsTT‘Á|üdüTÔ‘·+ •XóeTs¡D≤\ πs≥T ‘·>∑Z&É+‘√ bÕ≥T,>∑]“¤DT\ Äs√>∑ + $wüj·T+˝Àq÷ yÓTs¡T¬>’q|ü⁄s√_Ûeè~∆ ø£ì|æk˛Ô+~. nsTT‘˚ á|ü⁄s√_Ûeè~∆øÏ ø±s¡D≤\T nH˚ø£+ ñHêïsTT.eTTK´+>± •Xó eTs¡D≤\ dü+K´ ø°åDÏ+#·&É+yÓqTø£ >∑&ç∫q 25 dü+e‘·‡sê\T>± neT\T#˚dæq ªe÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£åDμ |ü<∏äø£+ ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+∫+~.á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä nH˚ø£ø±s¡´Áø£e÷\qT s¡÷bı+~+∫ neT\T# ˚j · T& É+ <ë«sê •X ¯ óeTs ¡D≤\qT‘·–Z+#·>∑*>±eTT. e÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£åD$<ÛëHê\‘√ >∑‘· <äXÊã›+˝À yÓTs¡T¬>’q|òü*‘ê\T kÕ~Û+#êeTT. n˝≤π> 2005˝Àe÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£ åD ¬s+&√ <äX¯qT#|ü≤ºeTT. á <äX˝Àq÷ yÓTs¡T¬>’q |òü*‘ê Òø£ì|æ+#êsTT. á <äbòÕ C≤rj·T Á>±MTDÄs√>∑ $TwüHé À Bìï n+‘·sê“¤>∑+ #XÊs¡T.‘=+uÛ…’\HêÏ Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ düeTj·T+˝À#˚|üÏºq e÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£åD ø±s¡ Áø£e÷\e\¢ yÓTs¡T¬>’q |òü*‘ê\T kÕ~Û+#·&É+‘√ bÕ≥Tø°\ø£yÓTÆq yÓ’<ä´ s¡+>∑+˝À ì<ÛäT\qT eè<Ûëø±≈£î+&Ü s¡øÏå+#·>∑*>±+.

Çø£ $T*˙j·T+ n_Ûeè~∆ ˝øå±´\eè~∆ À uÛ≤s¡‘Y kÕ~Û+#ê*‡q \øå±´\T #ê˝≤ñHêïsTT. eTTK´+>± C≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëqn<Ûä´j·Tq+ Á|üø±s¡+ $T*˙j·T+ n_Ûeè~∆

˝øå±´˝À¢ eTTKýÓTÆq~ •XóeTs¡D≤\ ìwüŒ‹Ô.$T*˙j·T+ n_Ûeè~∆ øå±´\ Á|üø±s¡+ Á|ü‹˝ø£ å »qHê\≈£î eTs¡D≤\qT 140øÏ‘·–Z+#˚˝≤ ìs¡ísTT+#·>±, 1990 HêÏøÏ<˚X¯+˝À \ø£å »qHê\≈£î •X¯óeTs¡D≤\T560>± qyÓ÷<Ó’+~. nsTT‘˚ 2010`12HêÏøÏ á ìwüŒ‹Ôì 178øÏ ‘·–Z+#·>∑*>±eTT.2015 HêÏøÏ á ìwüŒ‹Ô 141øÏ ‘·π>Zneø±X¯+ ñ+~. Çø£ ◊<˚fi¢ ˝À|ü⁄ u≤\\eTs¡D≤\ πs≥T $T*˙j·T+ n_Ûeè~∆ øå±´\Á|üø±s¡+ \ø£å »qHê\≈£î 42øÏ ‘·–Z+#ê*‡ñ+&É>±, 1990˝À <˚X¯+˝À á ìwüŒ‹Ô126>± e⁄+~. nsTT‘˚ 2012 HêÏøÏ áπs≥TqT ôd’‘·+ 52øÏ ‘·–Z+#·>∑*>±eTT. Çø£2015 |üPs¡Ôj˚T´ HêÏøÏ á πs≥T 42øÏ ‘·π>Zneø±X+ ñ+~. (2015 >∑D≤+ø±\T Ç+ø±yÓ\Te&Ü*‡ ñ+~). 90e <äX¯ø£+˝À$T*˙j·T+ n_Ûeè~∆ ˝øå±´\≈£î <˚X¯+˝Àì•X¯óeTs¡D≤\ dü+K´≈£î #ê˝≤ ‘˚&Ü e⁄+~.á e´‘ê´dü+ düTe÷s¡T 40 qT+∫ 47XÊ‘·+>± ñ+&˚~. nsTT‘˚ 2015 HêÏøÏ$T*˙j·T+ n_Ûeè~∆ ˝øå±´\≈£î #˚s¡Te˝Àñ+&É& É+‘√ d ü+|üPs ¡ í \ø £ å ´ kÕ< Û äqkÕø±s¡eTj˚T´ |ü]dæú‹ ø£ì|æk Ô+~.

nsTT‘˚ bÂwæºø±Vü‰s¡+, bÕ]X¯ó<ä∆ +$wüj·÷˝À¢ n+‘·sê®rj·T ÁbÕe÷DÏø£‘·\ø£Hêï #ê˝≤ yÓqTø£ã&ç ñqï $wüj·T+>∑eTì+#ê*‡ e⁄+~. Çø£ •X¯ó eTs¡D≤\πs≥T ‘·>∑Z&É+˝À <˚oj·T+>± s¡÷bı+~+∫qe÷‘ê •Xó dü+s¡ø£åD ø±s¡ Áø£e÷\ Á|üuÛ≤e+>∑eTì+#·e#·TÃ. #ê˝≤ <XÊ˝À¢ <ë]Á<ë´ìøÏ•X¯óeTs¡D≤\≈£î |üs¡düŒs¡ dü+ã+<Û ä+e⁄+≥T+~. yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ <äèwæºkÕ]+#·&É+ e Ò¢ uÛ≤s¡‘Y $T©ìj·T+ \øå±´˝À¢Á|ü<Ûëq n+XÊìï kÕ~Û+#·>∑*–+~.

n˝≤π> kÕe÷õø£ eè~∆ ≈£L&Ü$T©ìj·T+ \øå±´\T kÕ~Û+#˚ Áø£eT+˝À‘√&ÉŒ&ç+~. Á|ü<Ûëq+>± s¡øÏå‘· eT+∫ ˙Ï|ü<∏äø£+ (Á|ü|ü+#· Äs√>∑ dü+düú 2015),

n˝≤π> eTVæ≤fi≤ nø£åsêdü ‘· (2011 »HêuÛ≤˝…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ eTVæ≤fi≤ nø£ åsêdü´‘·65.05XÊ‘·+) ≈£L&Ü ‘√&ÉŒ&Ü¶sTT.

eTVæ≤fi≤ nø£åsêdü´‘·≈£î e÷‘ê •X¯ódü+s¡ø£åD≈£î |üs¡düŒs¡ dü+ã+<Ûä+ ñqï≥T¢ |ü\T>∑D≤+ø±\T ‘˚*Ã #ÓbÕŒsTT. Çø£ <äXÊã›ø±\+>± »HêuÛ≤ eè~∆ πs≥Tôd’‘·+ #ê˝≤sêÁcÕº À¢ >∑D˙j·T+>± ø°åDÏ+∫+~. n˝≤π>Ä]úø£ eè~∆πs≥T ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘√+~. »HêuÛ≤eè~∆‘√ bÕ≥T Ä]úø£ eè~∆ πs≥T $wüj·T+˝ÀÄs√>∑´ø£s¡yÓTÆq |ü]D≤e÷\T #√≥T #˚düT≈£î+≥THêïsTT. n˝≤π> eTVæ≤fi¯ Äs√>∑úÛÑÁ<ä‘·‘√ bÕ≥T, »HêuÛ≤ ìj·T+Á‘·D e+Ïø±s¡ Áø£e÷\T ôd’‘·+ á |ü]D≤e÷\≈£î <ë]rXÊsTT. nsTTq|üŒÏø° @&ÉT sêÁcÕº\Tn‘· ~Ûø£ »HêuÛ≤ eè~∆ πs≥T‘√ dü‘·eT‘·+ne⁄‘·THêïsTT. yêÏ˝À Á|ü< Ûëq+>±ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, ;Vü‰sY, eT<Ûä Á|ü<˚XŸ, sê»kÕúHéñHêïsTT. n˝≤π> C≤s¡â+&é, #Û·rÔdt>∑&é,y˚T|ò ü÷\j·÷˝À¢q÷ »qHê\ eè~∆πs≥Tø=~›y˚Ts¡ m≈£îÿe>± ñ+~.

$T©ìj·T+ \øå±´\T kÕ~Û+#·&É+yÓqTø£ Á|ü<Ûëq+>± e÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£åD|ü<∏äø± …’q CÒmdtyÓ’, CÒmdtmdtπø, ÄXÊ, 108,104 n+ãT˝…qT‡ düØ«düT\T, n˝≤π>@mHém+\ eédüú‘√ bÕ≥T C≤rj·T Á>±MTDÄs√>∑ $TwüHé ø°\ø£ uÛÑ÷$Tø£ b˛wæ+#êsTT.

Ç~˝≤ ñ+fÒ Á|üdüTÔ‘·+ kÕ~Û+∫q\øå±´\‘√ dü+‘·è|æÔ #Ó+~‘˚ bıs¡bÕfÒ.m+<äTø£+fÒ <˚X¯+˝À @≤ 46,500 •X¯óeTs¡D≤\T, 15 \ø£å\≈£î ô|’>± 5 @fi¢ ˝À|ü⁄∫Hêïs¡T\ eTs¡D≤\T dü+uÛÑ$düTÔHêïsTT. Ç~Á|ü|ü+#· kÕúsTT dü>∑≥T ø£Hêï #ê˝≤ m≈£îÿe>±ñqï≥T¢ >∑T]Ô+#ê*‡ ñ+~. Á|ü<Ûëq+>±Á|üdü÷‹ ùde\ $wüj·T+˝À #ê˝≤ yÓqTø£ã&çñ+&É&É+ ≈£L&Ü ø±s¡Dy˚T. H˚ÏøÏ Á|üdü÷‹ùde˝À¢ HêD´‘ê Á|üe÷D≤\T bÕÏ+#·ø£b˛e&É+, dü¬s’q dü<äTbÕj·÷\T ø£*Œ+#·ø £b˛e&É+‘√ •X¯óeTs¡D≤\T dü+uÛ Ñ$


düTÔHêïsTT. Äs√>∑´ uÛÑÁ<ä‘·˝À Á|ü<ÛëqyÓTÆqX¯ÁdüÔ∫øÏ‘·‡ $<ÛëHê˝À¢ kÂø£sê´\ ˝Ò$T‘√H˚ÏøÏ •X¯óeTs¡D≤\T ˇø£ düyê Ò. >∑‘·+˝À_˝≤dt|üPsY, #Û·rÔdt>∑&Ûé˝À »]–q $cÕ<ädü+|òüT≥q\T Ç+<äT≈£î ñ<ëVü≤s¡D.

C≤rj·T Á>±MTD Äs√>∑´ $TwüHéÄ<Ûës¡+>± 11e |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£˝À¬s+&ÉT n+#Ó À¢ Äs√>∑ uÛÑÁ<ä‘·≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘·ø£*Œ+#ês¡T. eTTK´+>± yÓ’<ä´ Äs√>∑´s ¡+>±ìø Ï ì< Û ä T\qT eT÷& ç+‘ ·\Tô|+#·&É+‘√ bÕ≥T e÷qe eqs¡T\ eè~∆ô|’≈£L&Ü <äèwæ º kÕ]+#ês¡T. Á|ü<Ûëq+>±<ë]Á<ä´+, bÂwæºø±Vü‰s¡+, bÕ]X¯ó<ä∆´+ô|’ôd’‘·+ <äèwæº kÕ]+#·&É+ <ë«sê yÓ’<ä Äs√>∑s¡+>∑+ ìπs›•‘· \øå±´\qT kÕ~Û+#·&É+˝À<√Vü≤<ä |ü&ÉT‘·T+~.kÕ+Áø£$Tø£· yê´<ÛäT\ ìyês¡D $TÁX¯eTn_Ûeè~∆ :

C≤rj·T Á>±MTD Äs√>∑´ $TwüHéneT …’ ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T >∑&ç∫q|üŒÏø° yÓ’<äÄs√>∑ eédüú <ë«sê kÕ+Áø£$Tø£· yê´<ÛäT\ìyês¡D˝À e÷Á‘·+ $TÁX¯eT n_Ûeè~∆kÕ~Û+#ê+. Á|ü<Ûëq+>± kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\ìyês¡D˝À C≤rj·T msTT&é‡ ø£+ÁÀ˝Ÿø±s¡ Áø£eT+ Á|ü<ÛëqyÓTÆ+~. á $TwüHé <ë«sêmsTT&é‡ ìyês¡Dô|’ Á|ü»˝À¢ ne>±Vü≤qô|+#·&É+ »]–+~. msTT&é‡, ôV≤#Y◊Myê´<Û äT\≈£î ∫øÏ‘·‡‘√ bÕ≥T ìyês¡Dn+X¯+ô| ’ ô|< ä › m‘·T Ôq ne>±Vü≤qø±s¡´Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. B+‘√yÓTs¡T¬>’q |òü*‘ê˝Ò n+<ësTT. nsTT‘˚msTT&é‡ ìyês¡D˝À \øå±´\qT m+‘·y˚Ts¡≈£îkÕ~Û+#êyÓ÷ ‘Ó*j·÷\+fÒ eT]ø=+‘· ø±\+Ä– ñ+&Ü*. Çø£ ¬s+&√ n+X¯+ ≈£îwüßºìyês¡D. á yê´~Û $wüj·T+˝À yÓTs¡T¬>’q|òü*‘ê Ò kÕ~Û+#ê+. ø=‘·Ô πødüT\T qyÓ÷<äTne⁄‘·Tqï|üŒÏø° ≈£îwüßº ìyês¡D˝À yê´~Ûì|üP]Ô>± Äqyêfi¯ó¢ Ò≈£î+&Ü #˚ùd kÕúsTTìn+<äT≈£îH˚ <äX¯ À ñHêïeTT.

Çø£ ô|ò’ Ò]j·÷ ≤+Ï πødüT\T ôd’‘·+#ê˝≤ es¡≈£L ‘·>±ZsTT. n˝≤π> eT Ò]j·÷πødüT\T ≈£L&Ü #ê˝≤ es¡≈£L ‘·–Zb˛j·÷sTT.Çø£ ø±˝≤ n»sY ≤+Ï yê´<ÛäT\T nø£ÿ&Éø£ÿ&ÉÁ>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ qyÓ÷<äT ne⁄‘·Tqï|üŒÏø°MÏì ≈£L&Ü |üP]Ô>± ìj·T+Á‹+#·>∑*>±+.Çø£ @≤ düTe÷s¡T 20,000 kÕ+Áø£$Tø£yê´<ÛäT\ πødüT\T ;Vü‰sY e+Ï Hê\T>∑TsêÁcÕº˝À¢ qyÓ÷<äT ne⁄‘·THêïsTT. ∫¬øHé>∑THê´, &Ó+>∑T´ ˝≤+Ï »«sê\T kÕ+Áø£$Tø£yê´< Û ä T\ C≤_‘ê˝À ø=‘ · Ô>± #√≥Tdü+bÕ~+#·T ≈£îHêïsTT. nsTT‘ á yê´<ÛäT˝À¢ôd’‘·+ eTè‘·T\ dü+K´ >∑D˙j·T+>±ø°åDÏ+∫+~.

kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\ <ë«sê eTs¡D≤\πs≥T ‘·–Zq|üŒÏø° °; eTVü≤e÷àØ Ç+ø±eTq düe÷»+˝À düJe+>±H˚ e⁄+~. °;ìs¡÷à\qøÏ #|üÏºq #·s¡ \T #·ø£ÿÏ |òü*‘ê ÒÇ∫ÃHê ø=‘·Ô ‘·s¡Vü‰ u≤ø°º]j·÷ ‘·j·÷s¡Tø±e&É+ ô|<ä› düyê\T>± e÷]+~. Ç~˝≤ñ+fÒ eTTK´+>± kÕ+Áø£$Tø£ yê´<Û äT˝À¢&ÉjT]j·÷, Ç‘·s¡ XÊ«dü dü+ã+~Û‘· yê´<ÛäT\<ë«sê m≈£î ÿe>± ∫Hêïs ¡T\T eTè‹#Ó+<äT‘·THêïs¡T. yÓTT‘·Ô+ kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\

eTs¡D≤˝À¢ 30 XÊ‘·+ á yê´<ÛäT\ <ë«sêH˚qyÓ÷<äT ne⁄‘·THêïsTT.n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\T ` ô|s¡T>∑T‘·Tqïdüyêfi¯ó¢ :

n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\ e\¢ ≈£L&Ü>∑D˙j·T+>± eTè‘·T\ dü+K´ ô|s¡T>∑T‘√+~.á n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\ <ë«sê eTè‘·T\ πs≥T<ë<ë|ü⁄ 60 XÊ‘·+ ô|s¡>∑>±, yÓTT‘·Ô+qyÓ÷<äe⁄‘·Tqï eTè‘·T˝À¢ MÏ dü+K´12 XÊ‘·+>± ñ+~ (&ÉãT¢ ôV≤#Yy√ 2014).Á|ü<Ûëq+>± Hê\T>∑T n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\<ë«sê eTs¡D≤\T m≈£îÿe>± dü+uÛÑ$düTÔHêïsTT.MÏ eè~∆ πs≥T düTe÷s¡T 26 XÊ‘·+>±e⁄+~. á yê´<ÛäT\ <ë«sê eTs¡DÏ+# yê]˝À30 qT+∫ 70 @fi¢ eT<Ûä ej·TdüTÿ\THêïs¡T.Hê\T>∑T n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\ ø±s¡D+>± 70@fi¢ À|ü⁄ e´≈£îÔ\T eTs¡DÏdüTÔqï πs≥T #·÷ùdÔuÛ≤s¡‘Y À 62 XÊ‘·+>± ñ+fÒ, d”«&ÉHé À 24XÊ‘·+, j·T÷πø˝À 29 XÊ‘·+, <∏ëjYT˝≤+&é À45 XÊ‘·+>± ñ+~. n˝≤π> eTè‘·T˝À¢ Ád”Ô\dü+K´ uÛ≤s¡‘Y À 52 XÊ‘·+>± ñ+~. n<˚düeTj·T+˝À d”«&ÉHé À n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\eTè‘·T\ dü+K´ Ád”Ô\˝À πøe\+ 15 XÊ‘·+e÷Á‘·y˚T ñ+&É≥+ >∑eTHês¡Ω+.

‘·s¡TyêsTT 16e ù|õ˝À...

fÒãT˝Ÿ 1: uÛ≤s¡‘Y À n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\‘√ dü+uÛÑ$+#˚ eTs¡D≤\T Ç‘·s¡ <˚XÊ\‘√ b˛\Ã&É+..

dü÷∫ø£ d”«&ÉHé j·T÷πø <∏ëjYT ˝≤+&é Ç+&çj·÷Hê\T>∑T Á|ü<Ûëq n+≥Tø√ì |ü⁄. 3.4 29.1 45.5 62.0yê´<ÛäT\‘√ eTs¡D≤\T Åd”Ô 14.7 19.2 38.7 52.2nìï s¡ø±\ n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\‘√ |ü⁄. 390.3 425.9 559.6 785eTs¡D≤\T, Åd”Ô 286.3 302.2 358.3 586.6ø±q‡sY eTs¡D≤\T |ü⁄. 124.9 133.9 127.8 79.0

Åd”Ô 100.5 112.5 82.6 66.3XÊ«dü ø√X¯ yê´<ÛäT\‘√ eTs¡D≤\T |ü⁄. 17.3 37.2 87.7 188.5

Åd”Ô 13.8 23.7 29.1 124.9Vü≤èÁ<√>∑ dü+ã+~Û‘· |ü⁄. 162.8 140.6 215.8 348.9yê´<ÛäT\‘√ eTs¡D≤\T Åd”Ô 105.7 86.7 156.9 264.6eT<ÛäTy˚TVü≤+‘√ eTs¡D≤\T |ü⁄. 10.6 5.0 23.5 30.2 (&ÉãT¢ ôV≤#Yy√, 2014) Åd”Ô 6.1 3.6 27.9 22.7


dü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·<X Äs√>∑ s¡+>∑ #·]Á‘· ÀªC≤rj·T Äs√>∑´ $<Ûëq eTTkÕsTT<ëÁ|üD≤[ø£, 2014μ eT÷&Ée~. eT÷&ÉeÄs√>∑ $<Ûëq Á|üø£≥q 1983˝À ª2000dü+e‘·‡s¡+ HêÏøÏ n+<ä]ø° Äs√>∑ +μ nH˚Á|ü‹bÕ<äq‘√ ªn\à Ä≥μ Á|üø£≥q Ä<Ûës¡+>± s¡÷bı+~+~. nekÕú|üq/eT÷\<ÛäqeédüúqT ã\|üs¡#·&É+, ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑kÂø£sê´\qT yÓTs¡T>∑T|üs¡#·&É+, n≥º&ÉT>∑TÄs√>∑ ø±s¡ ø£s¡Ô\≈£î ‘·–q •ø£åD Çe«&É+Á|ü<Ûëq \øå±´\T>± á Á|üø£≥q yÓ\Te&ç+~.nsTT‘˚, á Á|üø£≥q˝À ìπs›•+#·T≈£îqï\øå±´\qT |üP]Ô>± kÕ~Û+#·Tø√e&É+kÕ<Ûä |ü&É Ò<äT. ∫e]øÏ 2000 dü+e‘·‡s¡+e#Ã HêÏøÏ á \øå±´ ÒM HÓs¡ys¡ Ò<äT. Çø£‘·s¡Tyê‘· düVü≤ÁkÕ_› \øå±´\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ,MÏ À Äs√>±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T2002˝À eTs√ $<Ûëq s¡÷|ü ø£\Œq≈£îÁb˛‘·‡Væ≤+#êsTT. á $<Ûä+>± 2002˝ÀÁ|üø£Ï+∫q C≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëq+ >∑‘·$<Ûëq+˝Àì ˝ÀbÕ\qT >∑T]Ô+∫, Á|ü»\Äs√>∑ Á|üe÷D≤\qT ô|+#+<äT≈£î eT]+‘·Ä#·s¡DjÓ÷>∑ yÓTÆq e÷sêZ\qT ìπs›•+∫+~.dü÷ú\ C≤rjÓ÷ ‘·Œ‹Ô À Äs√>∑ e´j·T+ ø£

C≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëq s¡÷|üø£\Œq

C….$.ÄsY. Á|ükÕ<ä sêe⁄, ◊ø£ sê»´dü$T‹ Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]ÙøÏ Ädæj·÷ |üdæ|òæø˘ eéVü‰sê\ dü\Vü‰<ës¡T.. E-mail: [email protected].

ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ

n+<ä]ø° Äs√>∑ +

XÊ‘·+ qT+&ç ø£˙dü+ ¬s+&ÉT XÊ‘êìøÏô|s¡>±\ì dü÷∫+ ∫+~. yÓTT‘·Ô+ Äs√>∑e´j·T+˝À ø£˙dü+ 50XÊ‘·+ ÁbÕ<∏ä$Tø£Äs√>∑ +ô|’ e´j·T+ #j·÷\ì dü÷∫+∫+~.

Á|üC≤s√>∑´+ô|’ n~Ûø£+>± e´j·T+#j·÷\ì á $<Ûëq+ dü÷∫+∫q|üŒÏø°,>∑‘· |ü~ dü+e‘·‡sê\˝À Bì πø≤sTT+|ü⁄dæús¡+>± dü÷ú\ <ojÓ÷‘·Œ‹Ô À ˇø£ÿ XÊ‘·+>±H ñqï~. yê´<ÛäT\ ìs√<Ûäø£‘· e+Ï$»j·÷\T mH√ï ñqï|üŒÏø°, ù|<ä\+<ä]ø°yÓ’<ä´ ùde\qT n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e&É+,ns¡TΩ˝… ’q, düeTs¡T ∆˝… ’q yÓ ’<äT´\ ø=s¡‘·rs¡Ã&É+e+Ï $wüj·÷\T Ç+ø± ÀbÕ\T>±H$T–˝≤sTT. ‘ ·s ¡ Tyê‘ · 2014˝Às¡÷bı+~+∫q q÷‘·q Äs√>∑´ $<ÛëqeTTkÕsTT<ë nH˚ø £ $< Ûë\T>±Áb˛‘ê‡Vü≤ø£s¡+>± ñqï~. $<Ûëq Á|üø£≥q≈£î‘·T~ s¡÷|ü+ Ç#˚Ã eTT+<˚, <ëìì Á|ü»\eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã, $<Ûëq s¡÷|ü ø£\Œq˝À |üP]ÔbÕs¡<äs¡Ùø£‘·qT bÕÏ+∫+~. Äs√>∑´|ü]s¡ø£åD <Ûäs¡\T u≤>± ô|]–b˛sTT, H˚Ïø°ÄdüT|üÁ‹-eT+<äT\‘√ eéVü‰ sêeT+fÒn‘· +‘· KØ<Ó’q $wüj·TeTì á $<Ûëq+Á>∑V æ≤+∫+~. m+‘√eT+~, ‘·eT

Á|üuÛÑT‘·«+ mìï ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\Hêø±s¡ Áø£e÷\T #|üÏºHê, Äs√>∑Ks¡TÃ, Á|ü»\ Ä]∆ø±_Ûe~∆ì

ìØ«s¡ + #düTÔqï<äì Á>∑Væ≤+∫+~.Ç˝≤ ù|<ä]ø±ìøÏ ~>∑C≤]q yês¡T2003-04˝À 15 XÊ‘·+ ñ+fÒ,

yê] dü+K´ 2011-12 HêÏøÏ 18XÊ‘êìøÏ ô|]–+~. n+<äTHê,

Äs√>∑ ùde\ e´j·T+˝Àn~Ûø£XÊ‘·+ |ü⁄qs¡T‘êŒ<äø£‘·,e÷‘·-•Xó dü+πøåeT Ks¡TÃ Òñ+≥THêïsTT. n+‘ ø±˙,kÕ<Ûës¡D Á|ü»\ Äs√>∑

Á|üe÷D≤\qT ô|+#+<äT≈£îì]›wüº+>± @ #·s¡ \÷ Òe⁄.


nHês√>±´\e\¢, <ëìøÏ ne⁄‘·Tqï $|üØ‘·yÓTÆq Ks¡TÃ\e\¢ n‘·´+‘· ù|<ä\T>±e÷]b˛‘·THêïs¡ì Á>∑Væ≤+∫+~. Á|üuÛÑT‘·«+mìï ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\Hê ø±s¡´Áø£e÷\T#˚|üÏºHê, Äs√>∑´ Ks¡TÃ, Á|ü»\ Ä]∆ø±_Ûe~∆ì ìØ«s¡ + #˚düTÔqï<äì Á>∑Væ≤+∫+~.Ç˝≤ ù|<ä]ø±ìøÏ ~>∑C≤]q yês¡T 2003-04˝À 15 XÊ‘·+ ñ+fÒ, yê] dü+K´2011-12 HêÏøÏ 18 XÊ‘êìøÏ ô|]–+~.n+<äTHê, Äs√> ∑ ´ ùde\ e´j·T+˝Àn~Ûø£XÊ‘·+ |ü⁄qs¡T‘êŒ<äø£‘·, e÷‘·-•X¯ódü+πøåeT Ks¡TÃ Ò ñ+≥THêïsTT. n+‘ ø±˙,kÕ<Ûës¡D Á|ü»\ Äs√>∑´ Á|üe÷D≤\qTô|+#˚+<äT≈£î ì]›wüº+>± @ #·s¡ \÷ Òe⁄.

q÷‘·q Äs√>∑ $<Ûëq Á|ü<ÛëHê+X+@eT+fÒ, Äs√>∑´ $<ÛëHê\qT |üÏwüº+#˚ùd+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·« Á|üy˚Tj·÷ìï eT]+‘·ô|+#·&É+, Á|ü»\+<ä]ø° dü]|ü&˚+‘·>±Äs√>∑ ùde\T n+~+#ê\+fÒ, ã&Ó®Ÿ πø≤sTT+|ü⁄\T @ kÕúsTT˝À ñ+&Ü˝À á |üÁ‘·+yÓTT<äÏkÕ]>± ‘Ó*j·T#˚dæ+~. eTq ø£Hêïù|<ää <XÊ …’q Áu…õ Ÿ, Áo\+ø£\T ‘·eT dü÷ú\C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô˝À 2 XÊ‘·+ ø£Hêï m≈£îÿy˚Äs√>±´ìøÏ πø≤sTTdüTÔHêïsTT. πø+Á<ëìπøø±<äT, sêÁcÕº\≈£î ≈£L&Ü ‘·eT dü÷ú\ ñ‘·Œ‹Ô Àø£ dü+ 2.5 XÊ‘·+ Äs√>±´ìøÏ πø≤sTT+#ê\ì á |üÁ‘·+ ìπs›•düTÔqï~. n_Ûe~∆#Ó+~q Ä]∆ø£ eédüú\T, eTq bıs¡T>∑TqTqïÁo\+ø£, eTq πøs¡fi¯ sêh+ ≈£L&Ü ‘·eTyÓTT‘·Ô+ Ä<ëj·T+˝À 11 XÊ‘êìï Äs√>∑s¡+>±ìøÏ πø≤sTTdüTÔHêïsTT. sêC≤´+>∑+Á|üø±s¡+, Äs√>∑´+ sêÁcÕº\ C≤_‘ê˝Àñqï~. nsTTq|üŒÏø°, πø+Á<ä+ ≈£L&Ü nHø£nHês√>±´\ ìyês¡D |ü<Ûäø±\˝À Ç‘√~Ûø£+>± bÕ\T|ü+#·T≈£î+≥Tqï~. Ç˝≤+Ïπø+Á<ä, sêh Á|üuÛÑT‘ê«\ ùde\qT eT]+‘·düŒwüº+>± s¡∫+#·T≈£îì, |òü*‘ê\qT $X‚¢wædü÷Ôñ+&Ü*. kÕe÷õø£ ø±s¡´ Áø £e÷\≈£î

sêÁcÕº\≈£î πø+Á<ä+ eT]ìï ì<ÛäT\qT n+<ä#˚düTÔqï+<äTe\¢, sêÁcÕº\ u≤<Ûä ‘· eT]+‘·düeTTqï‘·+>± ñqï~. ø±s¡ Áø£eT neT\TqTn≥º&ÉT>∑T kÕúsTT es¡≈£L $πø+ÁBø£]+#·&É+e\¢, Á|ü»\≈£î Äs√>∑ ùde\T düeTs¡ú+>±n+<äT‘êsTT. Äs√>±´ìï kÕs¡«Á‹ø£+#˚j·T&ÜìøÏ ñ<˚›•+∫q C≤rj·T Äs√>∑´$TwüHé $πø+ÁBø£s¡D≈£î eT]+‘· yÓdüT\Tu≤≥T ø£*Œ+#ê*. Á|üdüTÔ‘·+ Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫q #·≥º |üs¡yÓTÆq |ü]$T‘·T\T#ê˝≤ dü+øÏ¢wüº+>± ñHêïsTT. ndü+U≤´ø£+>±ñqï dü+ã+~Û‘· #·≤º\ e]Ô+|ü⁄ #ê˝≤>∑+<äs¡>√fi¯+>± ñqï~. ‘êC≤ $<ÛëqeTTkÕsTT<ë Äs√>±´ìï ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ>±ìs¡«∫+∫, \øå±´\qT ìπs›•düTÔqï~. á$wüj·T+˝À πøe\+ sêÁcÕº\‘√H˚ ø±ø£,yÓTT‘·Ô+ Á|üC≤˙ø£+‘√ $düÔ‘·yÓTÆq #·s¡Ãnedüs¡+.

kÕs¡«Á‹ø£ Äs√>∑ ø£\Œq nqï áeTTkÕsTT<ë Á|ü‹bÕ<äq düTdæúsê_Ûe~∆\øå±´\˝À ø£Ï>± ≈£L&Ü ñqï~. Äs√>±´ìï ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ>± #j·T&ÉeT+fÒ, πøe\+s√>∑ ìsê∆]‘· ùde\T e÷Á‘·y˚T ø±ø£,

eT+<äT\T, Ç‘·s¡ |üØø£å\T ≈£L&Ü ø£*|æñ+≤sTT. ù|<ä\+<ä]ø° á ùde\ìïÏn+<ä#˚j·T&ÉeT+fÒ, m+‘√ KØ<Ó’q eéVü‰s¡+ ø£qTø£ Äs√>∑ ;e÷ kÂø£sê´ìï >∑T]+∫Á|ü»\˝À ne>±Vü≤qqT ø£*Œ+#ê*. Ç°e*ø±\+˝À eTq<˚X¯+ <Ûäìø£ <˚XÊ\qT+&û<ëHê\T d”«ø£]+#˚ kÕúsTT qT+&û, eTqø£Hêïù|<ä <˚XÊ\≈£î ì<ÛäT\q+~+#˚ kÕúsTTøÏm~–q+<äTq, ÄÁ|òæø±, Ädæj·÷ <˚XÊ\≈£îÁbÕD s¡ø£åø£ eT+<äT\qT düs¡|òüsê #˚düTÔqï+<äTq, eT+<äT\ ‘·j·÷Ø s¡+>∑+˝À ‘·qbÕÁ‘·qT eTs=ø£ÿkÕ] |ü⁄q]ïs¡«∫+#·T≈£îì,‘·–q ìs¡íj·÷\T rdüTø√yê*. Á|üdüTÔ‘·+eTq<˚X¯+, n_Ûe~Û∆e÷s¡Z+˝ÀøÏ yÓfi‚fl ˇø£|ü]es¡Ôq <äX¯˝À ñqï~. Ä]∆ø±_Ûeè~∆dü$Tà[‘· kÕe÷õø£, |üsêés¡D düTdæúsê_Ûe~∆ nH˚ ø±s¡ø±\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï~.ø£qTø£ q÷‘·q Äs√>∑ $<Ûëq+ \øå±´\qT#πs >∑e÷´ìï düŒwüº+>± ìπs›•+#·T≈£î+≥÷,nedüs¡yÓTÆq Ä]∆ø£, kÕ+πø‹ø£, bÕ\Hê|üs¡yÓTÆq eT<ä›‘·T m˝≤ @sêŒ≥T #düTø√yê˝Àìs¡ísTT+#·Tø√yê*.

Á|ü|ü+#· Äs√>∑ dü+düú yê] n+#·Hê\ Á|üø±s¡+ Á|ü‹ 40 ôdø£q¢≈£î ø£e´øÏÔ Ä‘·à Vü≤‘· #˚düT≈£î+≥THêï&ÉT. eTTK´+>± 18-45 dü+e‘·‡sê\ eT<Ûäyê]˝À á <Û√s¡DÏ n~Ûø£+. <äTs¡<äwüºeXÊ‘·÷Ô, á ej·TdüT es¡Z+ yêπs düe÷C≤ìø°,≈£î≥T+u≤ìøÏ Á|ü<ÛëHê<Ûës¡+. Á|ü‹ eT÷&ÉT ôdø£q¢≈£L ø£ Ä‘·à Vü≤‘· Á|üj·T‘·ï+»]>∑T‘·Tqï~. 15-35 dü+e‘·‡sê\ eT<Ûä ej·TdüT yês¡T #·ìb˛e&ÜìøÏ ñqïyÓTT<äÏ eT÷&ÉT ø±s¡D≤\˝À Ä‘·àVü≤‘· Á|üj·T‘·ï+ ≈£L&Ü ø£Ï. eTq<˚X¯+˝ÀÁ|ü‹ dü+e‘·‡s¡eT÷ ø£ \ø£å eT+~ Ç˝≤ nø±\ eTs¡D≤ìøÏ >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡T.Á|ü‹ ø£ÿ Ä‘·àVü≤‘ê´ ≈£L&Ü ø£ dü+ Äs¡T>∑T] J$‘ê\qT ∫ÛHêï_Ûqï+ #düTÔqï~.n+fÒ ø£ dü+ Äs¡T>∑Ts¡T e´≈£îÔ\T nHê<Ûä\e⁄‘·THêïs¡T. Ä‘·àVü≤‘· qT Á|ü<Ûëq+>±ìyê]+#·<ä>∑Z Äs√>∑ düeTdü >± >∑T]Ô+#·e#·TÃ. e÷qdæø£+>± dæú$T‘·+ Ò≈£î+&Ü,ndü«düú‘·‘√ Ç˝≤+Ï ìs¡íj·÷\qT rdüT≈£îH˚ yê] ∫øÏ‘·‡≈£î <˚X¯yê´|üÔ+>± nH˚ø£dü«#·Ã¤+<ä dü+düú\T ø£wæ #˚düTÔHêïsTT.


uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫ mìï n+XÊ\T @ø£s¡Te⁄ ô|ÏºHê, Äs¡+>±ìøÏ Ä]úø£ πø≤sTT+|ü⁄\ Á|ükÕÔeqÒ≈£î+&Ü Ä C≤_‘ê |üP]Ôø±<äT. á s¡+>±ìøÏ

‘·–q+‘·>± Ks¡TÃô|≥º&É+ Ò<äì ø=H˚ïfi¯ófl>±Á| üu Û Ñ T‘ê«\qT <äTy ÓT à‹ Ôb˛d üT ÔHêïs ¡T.u≤<Ûäø£s¡yÓTÆq $wüj·T+ @$T≥+fÒ $wüj·T|ü]C≤„q+ ñqï yêÚ≤´‘·\T, $eTs¡Ù≈ £î\Tôd’‘·+ kÕe÷õø£s¡+>±ìøÏ eTØeTTK´+>± Äs√>∑´s¡+>±ìøÏ πø+Á<ä+ì<ÛäT\qT ‘·≈£îÿe πø≤sTTdüTÔqï<äì $eT]ÙdüTÔHêïs¡T. Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ ã&Ó®Ÿ À ø√‘·\Tô|&ç‘ Á|üC≤s√>∑ +ô|’ <ëì Á|üuÛ≤e+ rÁe+>±

Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ e´j·T+ kÕeTsê∆ ìøÏ Áb˛‘ê‡Vü≤+

n˝Àø˘≈£îe÷sY, ˙‹ njÓ÷>¥ dü\Vü‰<ës¡T, q÷´&Ûç©¢E-mail: [email protected]

ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄

ÁbÕ<∏ä$Tø£+

ñ+≥T+< äì Ä+<√fi ¯q\T e´ø £ Ô+#˚düTÔHêïs¡T.nsTT‘˚ á $eTs¡Ù\T yêdüÔe<ä÷s¡eTì ‘Ó*j·T#˚j·T&Éy˚T á yê´dü+ñ<›X¯+. eTq sêC≤´+>∑$<ÛëHê\ Á|üø±s¡+Äs√>∑´+, b˛wüø±Vü‰s¡+, eT+∫˙s¡T,bÕ]X¯ó<ä∆´+ e+Ï n+XÊ\˝À Á|ü»\≈£îdüeTs¡∆yÓTÆq ùde\+~+#˚ >∑Ts¡T‘·s¡ u≤<Ûä ‘·sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\MT<ä ñ+≥T+~. ñeTà&ç>±ñqï eqs¡T\qT Áø£yTD≤ sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\≈£îô|+#·T‘·÷ b˛‘·THêï, Ä yêdü Ôyê\T$eTs¡Ù≈£î\ <äèwæºì Äø£]¸+#·&É+ ˝Ò<äT.

nqTã+<Ûä |ü<äT›\ øÏ+<ä s¡T.7100ø√≥T¢ n<äq+>± eT+p¬s’q≥T¢ ‘Ó*dæ+~.

Äs√>±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫ $$<Ûä |ü<äT›\øÏ+<ä ã&Ó®Ÿ˝À πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ m˝≤πø≤sTT+|ü⁄\T »]|æ+B á |üÏºø£ À #·÷&Ée#·TÃ.

dü+: n+XÊ\T düe]+∫q n+#·Hê\T ã&Ó®Ÿ e´j·T+2014`15 s¡÷ˆˆ\T ø√≥¢ À¢ 2015`16 s¡÷ˆˆ\T ø√≥¢˝À¢

1. dü+|üPs¡í Äs√>∑ + (Äs√>∑ , ≈£î≥T+ã 31,274.00 32,068.17dü+πøåeT $uÛ≤>∑+, Äs√>∑ |ü]XÀ<Ûäq

$uÛ≤>∑+, msTT&é‡ ìj·T+Á‘·D≤ $uÛ≤>∑+,2. C≤rj·T Äs√>∑ |ü<∏äø£+ 17,627.82 18,295.003. Äj·TTwt 691 1,214.004. b˛wüø±Vü‰s¡+ 17.529.74 8883.565. dü«#·Ã¤uÛ≤s¡‘Y n_Ûj·÷Hé (bÕ]X¯ó<ä∆ +, 12,107.31 6243.87

eT+∫˙Ï nedüsê\T) yÓTT‘·Ô+ 61,602.05 48,409.60

(Äs√>∑ , b˛wüø±Vü‰s¡+, ˙s¡T, bÕ]X¯ó<ä∆ +)

≈£îHê]\T¢‘·Tqï Á|üC≤s√>∑ +

u≤<Ûäø£s¡yÓTÆq $wüj·T+@$T≥+fÒ $wüj·T |ü]C≤„q+ñqï yêÚ≤´‘·\T, $eTs¡Ù

≈£î\Tôd’‘·+ kÕe÷õø£s¡+>±ìøÏeTØ eTTK´+>± Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ

πø+Á<ä+ ì<ÛäT\qT ‘·≈£îÿeπø≤sTTdüTÔqï<äì $eT]Ù

düTÔHêïs¡T. Äs√>∑ s¡+>±ìøÏã&Ó®Ÿ À ø√‘·\T ô|&ç‘

Á|üC≤s√>∑ +ô|’ <ëì Á|üuÛ≤e+rÁe+>± ñ+≥T+<äìÄ+<√fiq\T e´ø£Ô+

#düTÔHêïs¡T.nsTT‘ á $eTs¡Ù\TyêdüÔe <ä÷s¡eTì

‘Ó*j·T#j·T&ÉyT á yê´dü+ñ<›X+.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 11

Ç~>±ø£, Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î uÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√◊dæ&çmdtqT |ü⁄qs¡«éd”úø£]+#·&É+‘√ e#˚Ã◊<˚fi¯fl˝À s¡T.9y˚\ ø√≥¢ Ks¡TÃ≈£î s¡+>∑+dæ<ä∆yÓTÆ+~.

2015`16˝À 0.5 XÊ‘·+ dü«#YÃ¤uÛ≤s¡‘Y |üqTï <ë«sê s¡T.3700ø√≥¢ n<äq|ü⁄sêã&ç sê>∑\<äì n+#·Hê.

2014`15≈ £ î d üe]+∫qn+#·Hê\T m+‘· ñHêïjÓ÷ 2015`16≈£îπø≤sTT+|ü⁄\T ≈£L&Ü <ë<ë|ü⁄ n+‘ ñqï≥T¢á |üÏºø£ (nqTã+<Ûä |ü<äT›\T, dü«#·Ã¤uÛ≤s¡‘Yn_Ûj·÷Hé |üqTï edü÷fi¯ófl ø£*|æ) <ë«sê‘Ó\TdüTÔqï~. nB>±ø£ á n+XÊìï πø+Á<äsêÁcÕº\ eT<Ûä´ ì<ÛäT\ yê≤˝À¢ e∫Ãqe÷s¡TŒ\ H˚|ü<∏ä´+˝À≈£L&Ü $X‚¢wæ+#ê*‡ñ+≥T+~. Ä yê≤ ˝À>∑&É 70:30/75:25>± ñ+&É>± Ç|ü&ÉT <ëìì 60:40>± e÷s¡TŒ#XÊs¡T. Bìe\¢ sêÁcÕº\T≈£L&ÜyêÏ yê≤\qT ô|+#ê*‡ñ+≥T+~. nsTT‘ô|+|ü⁄ á n+¬ø˝À¢ #·÷|ü Ò<äT. Ç~ $&ç$&ç>± #·÷dæq|üŒÏ sêÁcÕº\ |ü]dæú‹. n˝≤ø±ø£ yÓTT‘·Ô+>± #·÷ùdÔ 14e Ä]úø£ dü+|òüT+dæbòÕs¡T‡\≈£î nqT>∑TD+>± sêÁcÕº\≈£îs ¡ T .1.78\ø £ å\ ø√≥T ¢ n< äq+>±n+<äT‘êsTT. á s¡+>±\≈£î dü+ã+~Û+∫πø+Á<ä ÁbÕjÓ÷õ‘· |ü<∏äø±˝À¢ uÛ≤>∑+>± án<äq|ü⁄ dü+Áø£eTD˝À¢ ≈£L&Ü sêÁcÕº\T yêÏyê≤ n$ uÛÑ]+#ê*‡ ñ+≥T+~. á yê≤b˛>± $T–*q ì<ÛäT\T sêÁcÕº\≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñ+&˚ ñeTà&ç eqs¡T\e⁄‘êsTT.MÏì πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Ä<XÊ\T, dü÷#·q\y˚Ts¡≈£î ø±ø£, sêÁcÕº\T yêÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·\qTãÏº Ks¡TÃ#˚düTø√e#·TÃ. ø£˙dü+˝Àø£ dü+>± 10XÊ‘·+ Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ πø≤sTT+∫Hê n<˚MT $|üØ‘· n+#·Hê ø±<äT.Á|üC≤s√>∑ +ô|’ Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü>∑\ ‘·≈£îÿekÕ úsTT˝À e÷Á‘ ·+ eqs ¡ T\T+& ÉeìdüŒwüºeTÚ‘·T+~.

n+<äTe\¢ Ç|ü&ÉT »s¡>±*‡+<˚$T≥+fÒ ñeTà&ç eqs¡T\qT+∫ Äs√>∑ ,kÕe÷õø£ n_Ûeè~∆ s¡+>±\≈£î kÕúìø£ÁbÕ<Ûëq´‘·\≈£î nqT>∑TD+>± m≈£îÿe Ks¡TÃô|fÒº≥≥T¢ sêÁcÕº\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ $<Ûä+>±#·s¡ \T rdüTø√yê*. n+fÒ MÏøÏ ì<ÛäT\Á|üyêVü≤y˚TMT ‘·>∑Z Ò<äT. eT]+‘· dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ô kÕ~Û+#·&ÜìøÏ, kÕeTsê∆ ìï ô|+#·&ÜìøÏ n~Ûø±sê\ ã~© Á|üÁøÏj·T˝Àe÷s¡TŒ\T #√≥T #˚düT≈£îHêïj·T+‘˚.

Ç+‘˚ ÁbÕeTTK´+ ø£*–q $wüj·T+eTs=ø£Ï ñ+~.Á|üdüT Ô‘·+ ô|&ÉT‘·TqïKs¡TÃkÕúsTT‘√ b˛*ùdÔ Äy˚Ts¡≈£î Äs√>∑´s¡+>∑+˝À |òü*‘ê\T qyÓ÷<äe⁄‘·THêïj·÷Ò<ë nì $X‚¢wæ+#·Tø√e&É+. eTq <˚X¯+‘√

düe÷q kÕúsTT Ä<ëj·÷\T, n_Ûeè~∆ <äX\Tñqï Ç‘·s¡ <XÊ\‘√ b˛\TÃ≈£î+fÒ |òü*‘ê˝À¢eTq<X Á|ü>∑‹ eT+<äø=&ç>±H kÕ>∑T‘·Tqï≥Tºø£ì|ædüTÔqï~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq<˚X¯+˝À1990qT+∫ 2012HêÏøÏ •X¯óeTs¡D≤\dü+K´ 50XÊ‘·+ ‘·–Z+~. nsTT‘˚ á‘·>∑T Z<ä\ Ç<˚ ø±\+˝À ã+>±¢<˚XŸ˝À67XÊ‘·+, H˚bÕ˝Ÿ˝À 66XÊ‘·+, ø£+uÀ&çj·÷˝À 60XÊ‘·+>± qyÓ÷<äsTT+~. dü÷ú\<˚ojÓ÷‘·Œ‹Ô (õ&ç|æ) |üs¡+>± Äs√>∑´s¡+>±ìøÏ Á|üuÛÑT‘·« e´j·T+ m+‘·ì #·÷ùdÔuÛ≤s¡‘Y, ã+>±¢<˚XŸ\T Á|üdüTÔ‘· õ&ç|æ˝À1.3XÊ‘·+ Ks¡TÃô|&ÉT‘·THêïsTT. ø±˙| ò ü*‘ê\ kÕ< Û äq˝À ã+>± ¢< ˚X Ÿ<ä÷düT≈£îb˛‘·Tqï~. ◊<˚fi¯fl ˝À|ü⁄ |æ\¢\eTs¡D≤\T 1990˝À 144 ñ+&É>±,2013HêÏøÏ 41øÏ, n+fÒ 5.4 XÊ‘·+øÏ |ü&çb˛sTT+~. ø±˙ n<˚ø±\+˝À uÛ≤s¡‘Y˝À1990˝À 126 ñ+&É>± 2013HêÏøÏ53≈£î, n+fÒ πøe\+ 3.8XÊ‘êìøÏ e÷Á‘·yT‘·–Z+~. n+fÒ Ks¡TÃ ô|&ÉT‘·Tqï kÕúsTT˝À|òü*‘ê\ y˚>∑+ eTq <˚X¯+˝À ø£ì|æ+#·&É+Ò<äT. πø≤sTT+|ü⁄\T ô|+∫q+‘· e÷Á‘êq

|òü*‘ê\T ô|s¡>∑eì Bìï ãÏº ‘Ó\TdüTÔqï~.Á|üuÛÑT‘·« e´j·T+˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£, s√>∑ ìyês¡D#·s¡ \ô|’ m≈£îÿe ÁX¯<ä∆ ô|&ç‘˚ πø≤sTT+|ü⁄\kÕeTsê∆´ìï ô|+#·e#·TÃ. Bìe\¢ Á|üC≤s√>±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫ ô|fÒº ô|≥Tºã&ÉT\Tn‘·´~Ûø£ dü‘·Œ¤*‘ê\ìkÕÔsTT. n<äq|ü⁄ì<ÛäT\qT sêãfÒº$<Ûä+>± nedüsêìøÏ ‘·–q≥T¢ ì<ÛäT\T Ks¡TÃô|fÒº$<Ûä+>± Á|üC≤s√>∑dü+düú\ dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ôì yÓTs¡T>∑T|ü]#˚|ü<ä∆‘·T\qT eT]+‘· ô|+∫ b˛wæ+#ê*.

n˝≤π> Äs√>∑´ s¡ø£åD dæã“+~øÏ#Ó*¢+|ü⁄\ $wüj·T+˝À |òü*‘ê\≈£î Ä]úø£Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\T eTT&çô|fÒº |ü<ä∆‘·T\ neT\TqT|ü]o*+#ê*. Á|üuÛÑT‘·« Äs√>∑ πø+Á<ë\˝ÀÁX¯<ë∆dü≈£îÔ\‘√ |üì#˚ùd dæã“+~ #ê˝≤‘·≈£îÿe. C≤rj·T qeT÷Hê düπs« dü+düú(mH émd tmd tz) $X ‚ ¢w üD Á| üø±s ¡+Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ ùde\T n+<äTu≤≥T˝À ñHêï,yê] ùdyê Á|üe÷D≤\|ü≥¢ ndü+‘·è|æ Ô45XÊ‘·+, ø±\j·÷|üq 27XÊ‘·+, πø+Á<ë\T<ä÷s¡+>± $dæπsdæq≥T¢ ñ+&É&É+ 9XÊ‘·+e+Ï |ü\T ø±s¡D≤\e\¢, Äs√>∑ ùde\≈£îÁ ô|’y˚≥T e´≈£î Ô\ πø ÁbÕ<Ûëq´$Te«&É+ñ∫‘·eTì Ä $X‚¢wüD ‘Ó*j·T#˚düTÔqï~.u≤<Ûä ‘·qT ô|+#·&ÜìøÏ, ÁbÕe÷DÏø£ ùde\Tn+~+#·&ÜìøÏ, ìs¡«Vü≤D≤ kÕeTsê∆´ìïô|+#·&ÜìøÏ Áb˛‘ê‡Vü≤ø£ #Ó*¢+|ü⁄\T #j·T&É+,kÕeTs¡∆ |üØø£å\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ düeT+»dü+.Äs√>∑ ùde\T n+~+#˚ qs¡T‡\T, &Üø£ºs¡¢≈£îø±´|æfÒwüHé #Ó*¢+|ü⁄\ |ü<ä∆‹ì Á|üyXô|≥º&É+<ë«sê ÁbÕe÷DÏø£ ùde\≈£î Áb˛‘·‡Vü≤ø±\Tn+~+#·e#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î |òüTHê <˚X¯+C≤rj·T Äs√>∑ ;e÷ |ü<∏äø£+ øÏ+<ä 22XÊ‘·+ùde\qT á ø±´|æfÒwüHé #Ó*¢+|ü⁄\ øÏ+<ä≈£îrdüT≈£îsêyê\ì ìs¡ísTT+∫+~. Çø£ eTØÁbÕD≤+‘·ø£yÓTÆq πødüT\≈£î e÷Á‘·+ &çÄsYõ|ü<ä ∆‹˝À Ks¡TÃ\T ‹]– #Ó*¢+#ê\ììs¡ísTT+#ês¡T. Çø£ m≥Te+Ï ùde\qT m˝≤



e÷qe⁄\ Äs√>∑ + u≤>∑T+&É&É+ nH<ëìø£Hêï $Tqï>± , n+<ä]ø° Äs√>∑ + nqï~düeTÁ>∑yÓTÆq kÕe÷õø£ n_Ûe~∆ ~X¯>±Äs√>∑ +‘√ ≈£L&çq ˇø£ <äèø£Œ<∏ä+. e÷qekÂuÛ≤>∑ + nqï<ëìï kÕ~Û+#·&ÉyT Á|ü<Ûëq\ø£å´+ nì #Óù|Œ ÁbÕ‹|ü~ø£. kÕe÷õø£n_Ûe~∆ nH˚ düs¡«‘√eTTU≤_Ûe~∆ ø£Hêï|ü]~Û À ∫qï<Ó’q eTqyê_Ûe~∆ ÁbÕ‹|ü~ø£ôd’‘·+ eT÷&ÉT uÛ≤>±\qT ø£*– ñ+≥T+~.n$, e´øÏÔ Ä<ëj·T+˝À n_Ûe~∆, $<ä ˝Àn_Ûe~∆, Äs√>∑ + n+fÒ Äj·TTsê›j·T+˝Àô|s¡T>∑T<ä\. kÕs¡«Á‹ø£ Äs√>∑ |ü]s¡ø£åD ø£Hêï,eTqyê_Ûe~∆ ÁbÕ‹|ü~πø $XÊ\ eTsTTqB,düeTÁ>∑yÓTÆqB ≈£L&Ü, n+‘˚ ø±ø£ n~n+~+#˚ HêD´‘·, n_Ûe~∆ >∑T]+∫m≈£îÿe>± |üÏº+#·Tø√e&É+ nH ø±s¡D≤\<äcÕº , kÕs¡«Á‹ø£ Äs√>∑ |ü]s¡ø£åD ø£Hêï_ÛqïyÓTÆq~. á $X«»˙q Äs√>∑ |ü]s¡ø£åDnHø£ e÷qe Jeq dü+ã+<Ûä $wüj·÷\qT‘·q |ü]~Û˝ÀøÏ rdüTø=ì sêqT+&É>±,n+<ä]ø° Äs√>∑ + nqï Ä˝À#·Hê<Û√s¡DÏe÷qe kÂuÛ≤>∑ +, dü+s¡ø£åD $wüj·÷\≈£îÁbÕ<Ûëq´‘· ÇdüTÔ+~. ¬s+&√ n+X+ $X«»˙qÄs√>∑´ |ü]s¡ø £ åD m≈£îÿe>± Äs√>∑´

n+<ä]ø° Äs√>∑ + ` n+‘·sê®rj·T <äwæº ø√D+

&Ü. düTuÛ≤wt X¯s¡à, n<äq|ü⁄ ø±s¡ <ä]Ù eT]j·TT Ä]úø£ dü\Vü‰<ës¡T, πø+Á<ä düe÷#ês¡, Á|ükÕs¡ eT+Á‹‘·«XÊK, q÷´&Ûç©¢E-mail: E-mail:[email protected]

n+<ä]ø° Äs√>∑´+

edüT<ÛÓ’ø£ uÛ≤eq

dü+ã+~Û‘· Ä]∆ø£ |ü<∏äø±\qT neT\T |ü]#$<Ûëq+>±, Á|ü»\T, <oj·T eqs¡T\ qT+∫ì<ÛäT\ ùdø£s¡D \ø£å +>± |üì#dü÷Ô, Áô|’yŸ,C≤sTT+Ÿ ôdø±ºs¡¢qT+∫ ≈£L&Ü ì<ÛäT\¬ø’Á|üj·T‹ïdü÷Ô <X »qT\≈£î Äs√>∑ ;e÷n+~+# Á|üj·T‘êï\T #düTÔ+~. á Áø£eT+˝ÀÄj·÷ ;e÷<ës¡T\ qT+∫ ≈£L&Ü ø=+‘·kıeTTà edü÷\T #düTÔ+~. n<, n+<ä]ø°Äs√>∑ + (ôV≤ ŸÔ |òüsY Ä Ÿ) Á|üD≤[ø£. nsTT‘Á|üuÛÑT‘·«+ qT+∫ , ‘·eT≈£î |üì #ùd ì$T‘·Ô+ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄\T »s¡T>∑T‘êj·Tqï ÄX‘√|üì #düTÔ+~. eT÷&√ n+X+, - kÕs¡«Á‹ø£Äs√>∑ |ü]s¡ø£åD, ;e÷ ø£+ô|˙\ <ë«sê,eTT+<äT>±H dæús¡ |üs¡#·ã&çq ø=ìï ÁbÕ<Ûä$Tø£Äs√>∑ ;e÷ |ü<∏äø±\, Á|ü<Ûëq+>± Áô|’yŸdü+düú\ <ë«sê (e÷¬sÿŸ ˝À ˇø£ dü+düú≈£î ,eTs=ø£ dü+düú≈£î eT<Ûä b˛° <ë«sê Ksê¬s’q;e÷ $<ÛëHê\qT m+#·T≈£î+≥÷) ø£wæ#˚düTÔ+~. ø=ìï dü+<äsêƒ“¤\˝À Á|üuÛÑT‘·«-Áô|’y˚≥T s¡+>±\ dü+j·TTø£Ô uÛ≤>∑kÕ«eT´+ñ+&Ée#·TÃ. ø±˙ n+<ä]ø° Äs√>∑´+Á|üuÛ ÑT‘·« edü‘·T\qT, $$<Ûä kÕúsTT˝À¢ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e&É+ <ë«sê , ‘êqTñ<˚›•+∫q Äs√>∑´ |ü<∏äø±\ \_›ì <˚X¯

eTq <X+˝À •Xó eTs¡D≤\dü+K´ yÓsTT´øÏ 43.8 XÊ‘·+>±ñ+~. Ç~ »bÕHé <X+˝À

ø£Hêï Çs¡yÓ’ ¬s≥T¢ (yÓsTT´øÏ 2.3)m≈£îÿe. #·eTTs¡T m>∑TeT‹

<XÊ\ø£Hêï |ü~ ¬s≥T¢m≈£îÿe(4.1 yÓsTT´øÏ). ¬øq&Ü

ø£Hêï (4.4 yÓsTT´øÏ),dæ«≥®sê¢+&é ø£Hêï 11 ¬s≥T¢m≈£îÿe (3.8 yÓsTT´øÏ),

nyÓT]ø± ø£Hêï @&ÉTqïs¡ ¬s≥T¢(6.1 yÓsTT´øÏ), <∏ësTT˝≤+&éø£Hêï 4.5 ¬s≥T¢ (9.9 yÓsTT´øÏ)

m≈£îÿe˝À ñHêïeTT.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 13

»qT\≈£î n+~düTÔ+~. n+<ä]ø° Äs√>∑ +nH˚ á <Û ä ø√ÿD≤ìï ˇø£ #ê]Á‹ø £Áø£e÷e>±Vü≤q‘√ #·÷&Ü\+fÒ ◊ø£ sê»´dü$T‹ 1978˝À Ä˝≤à Ä≤ Á|üø£≥q˝À,ˇø£ düeTÁ>∑eT÷, düs¡« $T[‘·eT÷ nsTTqdü+|üPs¡í Äs√>∑ dü+s¡ø£åD $<Ûëq+ >∑T]+∫Á|üø£Ï+∫+~. Bì yÓqTø£ >∑\ #√<äø£ X≈£îÔ\Tn+<ä]ø° Äs√>∑´ ùde\T n+<ä&É+˝Àdüe÷Hêeø±XÊ\T, Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\ ìyêdüÁ|ü»\ Á|ü‘´ø£ Äs√>∑ nedüsê\ <äcÕº ,yê]øÏ n+<˝≤ #·s¡ \T rdüTø√e&ÉyT!

Á|ü|ü+#· Äs√>∑ dü+düú ‘·q dü+|òüT≥Hê dü+ø£\Œ+˝À ªªÄs√>∑ eT÷, kÂuÛ≤>∑eT÷, Jeq Á|üe÷D≤\÷, yÓ’<ä ùde\T,nHês√>∑ dü+<äsê“¤ À¢ |æ\¢\≈£L, ‘·\T¢\≈£îuÛÑÁ<ä‘·, s√>∑ ì<ëq+ bı+<+<äTø£ì Á|ü‘´ø£edü‘·T\T, Çe˙ï ªn+<ä]ø° Äs√>∑´+μ$<Ûëq+ <äwæº˝À ø°\ø±+XÊ\>± Á|üø£Ï+∫+~. MÏøÏ ‘√&ÉT>± j·T÷&ûôV≤#YÄsY(Universal Decclaration on HumanRights) Ä]ºø£˝Ÿ L3 düŒwüº+>± @eTì‘Ó\T|ü⁄‘·T+<ä+fÒ ªªJ$+# Vü≤≈£îÿ , ùd«#·ÛÃ¤,Jeq uÛÑÁ<ä‘·μμ Ç$ Á|ü‹ e÷qe⁄&ç Vü≤≈£îÿ\Tnì. ªªJ$+# Vü≤≈£îÿμμ ÀH eT+∫ ÄVü‰s¡+Vü≤≈£îÿ, eT+∫ Äs√>∑ |ü⁄ Vü≤≈£îÿ ≈£L&Ü ñqï<äqï~ ø£ düVü≤» ne>±Vü≤q (eTq <X|ü⁄düTÁ|”+ ø√s¡Tº ≈£L&Ü Ç˝≤H yêÚ≤´ì+∫+~).1978 n˝≤à n≤ Á|üø£≥q, Ä $<Ûä+>±j·T÷&ûôV≤#YÄsY eT]j·TT Á|ü|ü+#· Äs√>∑dü+düú ‘·eT ìπs›•‘· Á|üD≤[ø£ À¢ sêdüT≈£îqïrs¡T≈£î nqT>∑TD+>± ñqï~. ìC≤ìøÏ n˝≤àn≤ (Á|üdüTÔ‘· ø£õøÏkÕú¢Hé˝Àì n˝≤àÏ)ªÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑ dü+s¡ø£åD ô|’ n+‘·sê®rj·TdüyTàfiq+μ˝À #dæq Á|üø£≥q n˙ï <XÊ\Á|üuÛÑT‘ê«\÷, á $wüj·TyÓTÆ dü‘·«s¡ #·s¡ \TrdüTø√yê\ì, n˙ï <XÊ\˝Àì Äs√>±´_Ûe~∆ s¡+>∑ ñ<√´>∑T\T, Á|ü|ü+#· e÷qe düe÷C≤\T á $wüj·TyÓTÆ Á|ü|ü+#· Á|ü»\ ÁbÕ<∏ä$Tø£Äs√>∑ dü+s¡ø£åD Á|ü<Ûëq <Û˚ j·T+>± |üì#j·÷\ì |æ\T|ü⁄ìdü÷Ô, Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q

~>∑Te ‘Ó*|æq Á|ü<Ûëq rsêàHê\qTyÓ\Te]+∫+~.1. Äs√>∑ + n+fÒ πøe\+ Äs√>∑ +, @y√

ã\V”≤q \ø£åD≤\T Òø£ b˛e&É+ e÷Á‘·yTø±<äT- Ä<äs¡Ù |ü<ä ∆‹˝À Äs√>∑´+,XÊØs¡ø£, e÷qdæø£ , kÕ+|òæTø£ |üs¡+>±ˇø£ kÂuÛ≤>∑ dæú‹˝À e÷qe⁄\T ñ+&É&É+.Ç˝≤ ñ+&É& É+ nH˚~ e÷qe⁄\ÁbÕ<Ûä$Tø£ Vü≤≈£îÿ, <ëìï kÕ~Û+#·&É+n+fÒ, e÷qyê[ kÕ~Û+#· >∑\ n‘·T´qï‘·Äs√>∑´ kÕúsTTì #˚s¡&É+-Ç<˚ n‹eTTKýÓTÆq Á|ü|ü+#· yê´|üÔ \ø£å +>± ñ+&Ü*.

2. n_Ûe~∆ #Ó+~q. Ç‘·s¡ n_Ûe~∆#Ó+<äT‘·Tqï <˚XÊ\˝Àì Á|ü»\˝Àq÷,<˚X¯+˝Àì _Ûqï esêZ\ Á|ü»\˝Àq÷Á|üdüTÔ‘·+ ñqï rÁeyÓTÆq Äs√>∑ kÕúsTTndüe÷q‘·\T @M sê»ø°j·T+>±, kÕ+|òæTø£+>±, Ä]∆ø£+>± m+‘· e÷Á‘·eT÷ÄyÓ÷<äjÓ÷>∑ + ø±e⁄ .

3. |üP]Ô kÕúsTT˝À n+<ä]ø° Äs√>∑ + nqï\ø£å kÕ<Ûäq, Ä]∆ø£ kÕ+|òæTø£ n_Ûe~∆nH$ ÁbÕ<∏ä$Tø£+>±H ãVüQ ÁbÕeTTK´‘·>∑\ s¡+>±\T>± |ü]>∑DÏdü÷Ô, n˝≤H n_Ûe~∆ #Ó+~q, n_Ûe~∆ #Ó+<äT‘·Tqï<XÊ\ eT<Ûä MÏ À >∑\ ‘&ÜqT ≈£L&Üu≤>± ‘·–Z+#ê*.

4.Á|ü»\T e´øÏ>∑Ô‘·+>±, kÕe÷õø£+>±Äs√>∑´ ùde\T eT]+‘· |üø£&É“+B>±neT\T #˚ùd nìï ø±s¡´Áø£e÷˝À¢q÷ø£s¡Ôe´+>± uÛ≤$+∫ u≤<Ûä ‘·‘√ bÕ˝§ZHê*.

5. 2000 dü+e‘·‡sêìø£ ≤¢ kÕ~Û+#·ã&˝≤á Äs√>∑ ùde\ $<ÛëHê\qT neT\T|ü]#˚˝≤ Á|üu Û Ñ T‘ê«\T u≤<Û ä ´‘ ·‘√eéVü≤]+#ê*.

6. ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑ dü+s¡ø£åD ø°\ø£yÓTÆq~,eTTKýÓTÆq nedüs¡+ ø±e&É+‘√, m|ü⁄Œ&É÷dü+|ò ü÷ìø°, <˚XÊìø°, n+<äTu≤≥T<Ûäs¡ ÀH ñ+&˝≤ C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*.

7. ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑ dü+s¡ø£åD n+fÒ ñqï Äs√>∑ dæú‹ì yÓTs¡T>∑T |üs¡Ã&É+, Ç‘·πs‘·s¡

nHês√>±´\T yê´|æÔ ø±≈£î+&Ü ìs√<Ûäø£#·s¡´\T, nHês√>∑´ ì<ëq+, ∫øÏ‘·‡,‹]– Äs√>∑´+ |ü⁄+E≈£îqï yê]øÏ|ü⁄qsêyêdü #·s¡ \T.. Çe˙ï Ç+<äT˝ÀuÛ≤>± Ò. n+‘ø±ø£ dü+|òüTeT÷, e´≈£îÔ\÷,‘êeTT dü«j·T+ b˛wüø£ kÕúsTTì kÕ~Û+#·T‘·÷, n+<äT≈£î Á|üD≤[ø£\T yj·T&É+,dü+|òüTÏ‘·+ ø±e&ÉeT÷, ‘·>∑T #·s¡ \qT$$<Ûä kÕúsTT˝À¢ rdüT≈£î+≥÷ MÏe\¢ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑´ dü+s¡ø£åD |üP]Ô>±n+<äTu≤≥T˝À ñ+& dæú‹ô|’ ìj·T+Á‘·DkÕ~Û+#·&É+, Ç+<äT≈£î nqT>∑TD+>±C≤rj·T+>±, kÕúìø£+>± \uÛÑ +>± ñqïÇ‘·s¡ eqs¡T\qT Á|üuÛ≤eo\+>±$ìjÓ÷–+#·T ø√e&É+ #j·÷*.

8. n˙ï <X Á|üuÛÑT‘ê«\T ‘·eT C≤rj·T$<ÛëHê\qT Ä#·s¡D eP´Vü‰\qT,Á|üD≤[ø£\qT, ø±sê´#·s¡D\qT, ÁbÕ<∏ä$Tø£Äs√>∑ dü+s¡ø£åD \ø£å +>± s¡÷bı+~+#·&ÉyT ø±ø£, C≤rj·T düeTÁ>∑ Äs√>∑eédüú @sêŒ≥T˝À #=s¡e rdüTø√yê*.

9. <XÊ<XÊ\T ‘·eT Á|ü»\≈£î á ÁbÕ<∏ä$Tø£Äs√>∑ dü÷Œ¤]Ôì ø£*–+∫, ã˝Àù|‘·+#˚j·T&É+˝À uÛ≤>∑kÕ«eT´ #Ó’‘·q´+‘√Äs√>∑ ;e÷qT n˙ï esêZ\ Á|ü»\≈£în+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e&É+ nH˚~ @<X+˝À eTT+<ä+» ydæHê n+<äTe\¢düeTdüÔ Ç‘·s¡ <˚XÊ\≈£L ≈£L&Ü \_∆#≈£Ls¡T‘·+<äH düeTwæº uÛ≤eq‘√ |üs¡düŒs¡düVü≤ø±s¡+‘√ eTT+<äT≈£î kÕ>±*.

10. ÄyÓ÷<äjÓ÷>∑ yÓTÆq n+<ä]ø° Äs√>∑ +<ës¡Ùìø£‘·qT kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Á|ü|ü+#êìøÏ#Ó+~q eqs¡T\qT |üP]Ô>±q÷, yÓTs¡T>∑T>±q÷, ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê*. Äeqs¡T˝À¢ #Ó|ü⁄Œø√<ä>∑Z$.. eTq+ Äj·TT<ÛädüMTø£s¡D ôd’ìø£ |òüTs¡D\¬ø’ <äT]«ìjÓ÷>∑|üs¡TdüTÔHêï eTqï~ Á>∑Væ≤+∫, MÏì


ìyê]+# ùd«#êÃ¤j·TT‘· yê‘êes¡D+,XÊ+‹, n+‘·sê®rj·T kÕeTs¡dü´+,ìsêj·TT BÛø £s ¡D >∑T]+∫q ˇø£düTVü≤<ë“¤e $<Ûëq+ ‘·j·÷Ø ø√düyTn<äq+>± \uÛÑ eTjT eqs¡T\qT Ks¡TÃ#ùd |ü<ä∆‘·T\≈£î ˇ&É+ã&çø£ ñ+&Ü*.kÕ+|ò æTø£ Ä]∆ø±_Ûe~∆ kÕ<Û äq˝À,ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑´ dü+s¡ø£åD ≈£L&Ün+‘·sê“¤>∑+>± ñ+&Ü*.

Á|ü|ü+#· Äs√>∑´ dü+düú (WHO)|ü\Te÷s¡T¢ ñ<ë“¤Ïdü÷ÔH ñ+~, 2009˝À2011˝À ≈£L&Ü ‹]– #Ó|æŒ+~ ªªn+<ä]ø°Äs√>∑ +μμ eTq+ kÕ~Û+#ê*‡q ø£ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ Ä<äs¡Ù Äs√>∑´ kÕúsTT nì Ç˝≤Á|üø£Ïdü÷ÔH - z |üø£ÿq $X«»˙q Äs√>∑|ü]s¡ø£åD |üì rs¡T≈£î nqT>∑TD+>±, Äs√>∑dü+s¡ø£åD\¬ø’ eTT+<ädüTÔ #Ó*¢+|ü⁄\T #˚ùd|ü<ä∆‘·T\qT, Á|ü»\ eT<Ûä Äs√>∑ nyê+‘·sê\T, nbÕj·÷\qT, yêÏ KØ<äTqTn+<äs¡÷ |ü+#·T≈£îH Ø‹˝À neT\T |üs¡#·&É+e÷q Ò<äT. á ;e÷ Á|üÁøÏj·T düs¡∞ø£s¡D,Á|üsTTy°ø£s¡D, Á|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\≈£înqT>∑TDyÓTÆq #·s¡ . &çôd+ãsY 2012 ˝À◊ø£ sê»´ dü$T‹ rsêàq+ (A/67/L 3)Ç+ø± H=øÏÿ #Ó|æŒq<eT+fÒ 2015 ‘·sê«‹n_Ûe~∆ ø±s¡ Á|üD≤[ø£ À¢, düeTÁ>∑ e÷qyê_Ûe~∆ì ˇø£ eTTK´ \ø£å +>± rdüTø√yê\ìù|s=ÿ+~. nsTT‘ Á|ü|ü+#· u≤+ø ‘·q Á|ü|ü+#ê_Ûe~∆ ìy~ø£ (1993)˝À n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ e#Ã <Ûäs¡\ Ä<Ûës¡+>± ÁbÕ<∏ää$Tø£ Äs√>∑dü+s¡ø£åD #·s¡ \qT ˇø£ C≤_‘ê>± ‘·j·÷s¡T#˚dæ+~. n‹ ‘·≈£îÿe yÓ\≈£î n+<äTu≤≥T˝Àø=#Ã ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑ ùde\qT|ü]o*ùdÔ n$ πøe\+ @ @ yê´<ÛäT\Tsêe#√Ã nì @s¡Œ]∫q C≤_‘ê˝À πøe\+eT÷&√e+‘·T nHês√>±´\≈£î e÷Á‘·y˚Tdü]b˛‘·THêïj·Tì, n_Ûe~∆ #Ó+<äT‘·TqïeT<Ûä s¡ø£+ <XÊ\˝À ◊<√e+‘·T Ä<ëj·T+nHês√>±´\≈£î e÷Á‘·yT dü]b˛‘·THêïj·Tì

n+#· Hê\T y˚XÊs¡T. nsTT‘˚ 2003˝Àm+.ôd>± Ÿ ìy~ø£ Á|üø±s¡+ ø=ìï kÕe÷qńHês√>±´ …’q &Éj·÷u…Ïdt, ø±≥sêøº, ôV’≤|üsYf…q¸Hé, e÷qdæø£ Äs√>±´\T, ôd]«ø£ Ÿ ø±q‡sYe+Ï yê´<ÛäT\qT á ÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑´ùde\T ‘·eT |ü]~Û ÀøÏ rdüTø√e&É+ Ò<äT.‘·≈£îÿe Ä<ëj·T+ >∑\ <˚XÊ\˝À Ç˝≤ø£eπsCŸ À »]π> ≈£î~+|ü⁄e\¢ n‹ ù|<äyÓ’q37 <XÊ\˝À ÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑ dü+düú\ô|’‘·\dü] Ks¡TÃ, dü>±ìøÏ dü>∑+ ‘·>∑TZ eTTK+|üÏº+~.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î- yÓTøÏ‡ø√˝À n~ns¡yÓ’ XÊ‘êìø£Hêï ~>∑Te≈£î |ü&çb˛sTT+~1982-87 eT<Ûä ˝À düs¡∞ø£s¡D, Á|üy°ø£s¡D,Á|ü|ü+Nø£s¡D\ Á|ür|òü÷‘· Á|üuÛ≤yê\ e\q1980\T, 1990\˝À nH˚ø£ n_Ûe~∆#Ó+<äT‘·Tqï <XÊ\˝À Äs√>∑ e+‘·yÓTÆq mH√ïdüeTdü´\T á ~>∑Te ù|s=ÿqï $<Ûä+>±‘· …‘êÔsTT.a) Äs√>∑ ùde\˝À Á|üuÛÑT‘ê«\T ì<ÛäT\TdüeT≈£Ls¡Ã&É+ ˝À yÓqTø£+» y˚düT Ôqïø±s¡D+>± Äs√>∑´+ $wüj·TyÓTÆ Á|üuÛÑT‘·«πø≤sTT+|ü⁄˝À¢ rÁe ø=s¡‘· @s¡Œ&ç+~.$T–*q n˙ï ñ|ü s¡+>±˝… ’q $<ë´,ã\V”≤qesê Z\ dü+ πø åeT+ yÓTT< ä˝ … ’qyêÏ Àq÷ Ç< |ü]dæú‹ HÓ\ø=+~. 1991˝Àô|s¡÷ <X+ bÂs¡T\ $<ä , Äs√>±´\ô|’@&Ü~øÏ 12 &Ü\s¡¢ø£Hêï ‘·≈£îÿe Ks¡TÃ#dæ+~. 1980˝À 50 &Ü\s¡¢ Ks¡TÃ #dæq<˚X¯+ 1991˝À ‘·\dü]>± 25 &Ü\s¡T¢n|ü⁄ŒqT |ü&ÉeTÏ <˚XÊ\ u≤+≈£î\≈£îrs¡Ãe\dæq <äX≈£î C≤]b˛sTT+~.b) á Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\ e\q yÓ’<äT´\T,Ç‘·s¡ yÓ’<ä ùdyê dæã“+~ dü+K´˝À m+‘√ø=s¡‘· @s¡Œ&ç düT•øÏå‘· e´≈£îÔ\T ‘·–Zb˛‘·÷e#êÃs¡T. Bìe\q &Üø£ºs¡÷¢, Ç‘·s¡ dæã“+~ø±e*dæq+‘·>± n+<äTu≤≥T˝À ˝Òø£,nHês√>∑ u≤~Û‘·T\T, Áô|’yŸ yÓ’<ä dü+düú\≈£îyÓfiflø£ ‘·|üŒì |ü]dæú‘·T\T @s¡Œ&Ü¶sTT.

c) yÓ ’<ä´+ #˚ùd+<äT≈£î nedüs¡eTj˚T´ñ|üø£s¡D≤\T, eT+<äT\T, ÄdüT|üÁ‘·T\˝À∫øÏ‘·‡, ∫øÏ‘ê‡q+‘·s¡ dü+s¡ø£åD, X¯yê\TuÛÑÁ<ä|ü]# rs¡T‘ÓqTï\‘√ düVü‰ n˙ï πøe\+ø±–‘ê\πø |ü]$T‘·yÓTÆ b˛j·÷sTT. eT+<äT ÒMø±yê˝À ‘êyT düs¡|òüsê #j·T>∑\ <äX qT+∫,ø±–‘ê\ô|’ Á|æÁdæÿ|üHé sêdæ∫Ã s√>∑T\qT yê]≈£î≥T+u≤\qT, ãC≤s¡T qT+&ç eT+<äT\Tø=qT>√\T #ùd˝≤, >∑‘· +‘·s¡+ Òì dæú‘·T\Tm<äTs¡T |ü&Ü¶sTT. |ü\Ts¡ø±\ yÓ’<ä |üØø£å\T≈£L&Ü Áô|’yŸ ≤uŸ\˝À m≈£îÿe <Ûäs¡ #Ó*¢+∫bı+<ë*‡q ‘·|üŒìdü] |ü]dæú‘·T\T e∫Ã|ü&Ü¶sTT.d) Áô|’yŸ ÁbÕø°ºdüT >∑\ yÓ’<äT´\T Äj·÷Áô|’y˚Ÿ ÄdüT|üÁ‘·T\˝À |üì #˚ùdyês¡TyÓ’<ë´~Ûø±s¡T\T uÛ≤Ø m‘·TÔq |ò”E\T edü÷\T#j·T&ÉeTT ø£ |üì>± ô|≥Tº≈£îì, nedüs¡yÓTÆq<ëìø£Hêï $\TyÓ’q, KØ<Ó’q eT+<äT\qTsêj·T&ÉeT÷, nqedüs¡yÓTÆq yÓ’<ä |üØø£å\T»s ¡>±*‡+~>± d ü÷∫+#·& É+ e+Ï<Û√s¡DT\≈£î ‘Ó>∑ã&Ü¶s¡T.e) Á|üuÛÑT‘·« Äs√>∑´ dü<äTbÕj·÷\T>±,düeTs¡∆e+‘·+>± q&Éyê*‡q ô|<ä› yÓ’<ä XÊ\\Tnø£ÿ&ç Äs√>∑ dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡T\T ≈£L&Ü,‘êeTT Áô|’yŸ >± @s¡Œs¡T#·T≈£îqï øÏ¢ìø\ e<ä›m≈£îÿe düeTj·T+, ÁX<ä∆‘√ >∑&ÉT|ü⁄‘·÷ Á|üuÛÑT‘·«yÓ’<äT´\T>± ‘·eT $<ÛäT\qT, u≤<Ûä´‘·\qT$düà]+#ês¡T. yÓ’<ä ùde\≈£î ≤uÛ≤s¡®H Á|ü<Ûëq<Û ˚ ´j ·T+>± ‘ ·eT eè‹ Ôì, Á| üeè‹ Ôìe÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T.f) dü_‡&û $<Ûëq+˝À ÄVü‰s¡+, b˛wüø£|ü<ësêú\T, ‘ê>∑T s¡T, bÕ]Xó<ä∆ kÂø£sê´\TdüeT≈£Ls¡Ã&É+˝À Á|üuÛÑT‘ê«\T yÓqTø£+»y˚j·T&É+ e\q n+≥T yê´<ÛäT\T, Ç‘·s¡s√>±\÷ yÓ’<ä ∫øÏ‘·‡\≈£î k ÔeT‘·T Òì ù|<äÁ|ü»\˝À ô|<ä› m‘·TÔq yê´|æÔ #Ó+~, Bs¡È ø±\+eT+#·+ |üÏº ñ+&É&Ü\T, ∫e]øÏ eTè‹#Ó+<ä&É+ es¡≈£L |ü]D$T+#·&É+ »]–+~.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 15

g) ùd«#êÃ¤ $|üDÏ nH˚ n<äX¯´ Vü≤düÔ+,e´≈£îÔ\ø£+< Äs√>∑ edü‘·T\ ÁbÕ‹|ü~ø£ ô|’qÄ<Ûës¡|ü&ç ñ+&É≥+ #‘·, Áô|’yŸ düs¡T≈£î>±H˚ |ü]>∑DÏ+#ês¡T. ˝≤ÏHé nyÓT]ø£Hé<XÊ …’q ∫©, ø=\+_j·÷ e+Ï <XÊ\˝À‘·|üŒ, <X+ yÓTT‘êÔq, Äs√>∑ ùde\ HêD´‘·ô|s¡>∑∑ Ò<äT. Ä ùde\T n+<ä]ø° @ø£ düe÷q+>±, πø düeTs¡∆‘·‘√ n+<ä&É+ nqï~Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T qT+∫ ‘·|æŒb˛sTT,mø£ÿ&çø £ø £ ÿ&É kÕ úìø£ Á|ü»\T Áô|’y˚ŸÇq÷‡ ¬sHé‡ ø£+ô|˙\T, ø£q‡ …º ‡ ø£+ô|˙\T,Áô|’yŸ eT+<äT\ ø£+ô|˙\T, Áô|’yŸ ÄdüT|üÁ‘·T\T.. Ç˝≤ m≈£îÿe ˝≤uÛ≤s¡®q #ùdyê]>∑T|æŒ≥ ∫ø±ÿs¡T.

Ç°e* ø±\+˝À Á|üuÛÑT‘·«-Áô|’yŸuÛ≤>∑kÕ«eT´+, Ä<ÛäTìø°ø£s¡D, ô|Ïºq yÓ\≈£î‘·>∑T ùde˝ \uÛÑ ‘·, Äs√>∑ ;e÷ nH$nHø£ n_Ûe ~∆ #Ó+~q, #Ó+<äT‘·Tqï <XÊ˝À¢e÷≤¢&ç‘˚ ñ|üjÓ÷–+#˚ ‘·|ü<ë\T>±e÷sêsTT. nsTTHê ø=ìï Á|ü‘êé÷ïj·TÄs√>∑ eédüú\T ≈£Lú≤, #Ó’Hê , ø√kÕº]ø±,eT Òdæj·÷, Áo\+ø£, s¡Tyê+&Ü, yÓìE˝≤,<∏ëjYT˝≤+&é e+Ï <XÊ\˝À |üì #düTÔHêïsTT.2002 qT+∫ <∏ëjYT˝≤+&é À $X¯«»˙qÄs√>∑ |ü]s¡ø£åD |ü<∏äø±ìï Á|ü»\qT+∫ @s¡TdüTeT÷ edü÷\T #j·T≈£î+&ÜH neT\T|üs¡TdüTÔHêïs¡T. Á|üdüTÔ‘·+ (2012) 77 XÊ‘·+ÄdüT|üÁ‘·T\ |ü&Éø£\T Á|üuÛÑT‘·« Ä<Ûä«s¡ +˝Àq&ç#˚ ÄdüT|üÁ‘·T˝À¢H˚ ñHêïsTT.≈£Lú≤<X+˝À ej·TdüT eT[¢q yê]øÏ »]π> πø≥sê≈£îºXÁdüÔ ∫øÏ‘·‡\qT Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·eT yÓ’<ä dü<äTbÕj·÷\‘√ ñ∫‘·+>± n+~düTÔ+~. $X«»˙qÄs√>∑ |ü]s¡ø£åD <∏ësTT˝≤+&é À |ü …¢ d”eTÁ|ü»\≈£î düe÷q kÕúsTT yÓ’<ä ùde\T n+<Áø£e÷ìï ì]∆wüº+ #dü÷Ô &Üø£ºs¡÷¢, qs¡T‡\÷,eT÷&˚fi¯¢bÕ≥T ìs¡“+<Ûä Á>±MTD ÁbÕ+‘·ñ<√´>±\T #j·Te\dæq ìã+<Ûäq\T, n˝≤H#Ó|ü⁄Œø√<ä>∑Z kÕúsTT˝À ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄|ü≤ï\ ÄdüT|üÁ‹ø£Hêï m≈£îÿe>± |ü …¢ ÁbÕ+‘·

yÓ’<ä dü<äTbÕj·÷\≈£î, Ä <˚X¯ Á|üuÛÑT‘·«+düeT≈£Ls¡TdüTÔqï~. Äs√>∑ $wüj·TyÓTÆ Äj·÷<XÊ\˝À Ks¡TÃ 2001˝À dü÷ú\ C≤rj·Tñ‘·Œ‹Ô À 1.7XÊ‘·eTT ñ+&É>±, 2008˝Àn~ 27 XÊ‘êìøÏ ô|]–+~. Á|ü»\T, yÓ’<äT´\ìwüŒ‹Ô ≈£L&Ü Á|ü‹ |ü~y\ »HêuÛ≤≈£î 9.4#=|ü⁄Œq yÓ’<äT´\T+&É>±, n< |òæ*ô|’ŒHé‡˝À11.5 >±qT, 12.2 $j·T‘êï+˝Àq÷ 18.3dæ+>∑|üPsY Àq÷ ñqï≥Tº qyÓ÷<äsTTq >∑D≤+ø±\T #Ó|ü⁄ÔHêïsTT. Ç‘·s¡ <˚XÊ\˝À yÓ’<ä´ùd$ø£\T dü+K´ ‘·≈£îÿe>± n+<äTu≤≥T˝À ñHêïs¡ì #Ó|ü⁄Ôqï~. BìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+Äj·÷ <XÊ\˝À ‘·≈£îÿe J‘ê\T ñ+&É&ÉyT.n<˚ düeTj·T+˝À Äø£s¡¸D°j·TyÓTÆq J‘·uÛÑ‘ê´\‘√ dæ+>∑|üPsY Á|üuÛÑT‘·«+ #˚düTÔqï@sêŒ≥¢≈£î q∫Ã nø£ÿ&çøÏ #ê˝≤eT+~ qs¡T‡\Te\dü b˛‘·THêïs¡T.

ô|’q ù|s=ÿqï dü÷ú\ ø±s¡D≤\T Ç˝≤ñ+&É>± düVü≤ÁkÕ_› e~∆ \øå±´\T>± ◊ø£sê»´ dü$T‹ øÏ+<ä ù|s=ÿqï yêÏì Á|üø£Ï+∫+~.a) Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± Äø£*‘√ n˝≤¢& yê]˝À ø£ dü+>± dü>∑+ eT+~øÏ düVü≤j·T|ü&É&É+.b) 1990-2015˝À>± ◊<fi¢ ej·TdüT˝À|ü*|æ\¢\T eT‘·Týê‘· |ü&É≈£î+&Ü eT÷&ç+≥¬s+&ÉT es‘·T\T <ëø± \ø£å kÕ<Ûäq.c) Hê\T–+≥ eT÷&ÉT e+‘·T\T>±, 1990-2015 eT<Ûä´ ø±\+˝À nø±\, Á|üdüedüeTj·T|ü⁄ u≤*+‘· eTs¡D≤\T ‘·–Z+#·&É+.d) 2015 ø£ ≤¢ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± _&É¶*ïø£H˚ ‘·\T¢\ |üP]Ô kÕúsTT Äs√>±´ìïkÕ~Û+#·&É+.e) 2015 ø£ ≤¢ y>∑+>± yê´|æÔ #Ó+<äT‘·TqïôV≤#Y ◊$ / msTT&é‡ eTVü≤e÷à]øÏ n&ÉT¶ø£≥ºy˚dæ, ‘·–Z+#˚ Á|üj·T‘êï\qT eTTeTàs¡+#j·T&É+.f) eT Ò]j·÷ Ç‘·s¡ eTTU´ yê´<ÛäT\ yê´|æÔ≈£L&Ü 2015 ø£ ≤¢ n]ø£Ïº , ‘·>∑TZ eTTK+|üÏº+#~>± eTTeTàs¡yÓTÆq Á|üj·T‘êï\T.

g) 2015 ø£ ≤¢ ‘êπ>+<äT≈£î eT+∫ ˙Ïø°,ø£ dü bÕ]Xó<ä∆ edü‘·T\≈£L <ä÷s¡+>± ñqïÁ|ü»\ dü+K´qT dü>±ìøÏ dü>∑+ ‘·–Z+#·&É+.

Á|ü|ü+#· Äs√>∑ dü+düú 2015 ìy~ø£\ Á|üø±s¡+ b˛wüø±Vü‰s¡ ˝Ò$T, ˝Ò<ë‹q≈£L&Éì |ü<ësê∆\ e\q e∫Ãq XØs¡ã\V”≤q‘·\ ø±s¡D+>± nsTT<˚fi¯¢ ˝À|ü⁄|æ\¢\˝À 45 XÊ‘·+ ô|’>± eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T.1990-2013 ø±\+˝À ñ+&Ü*‡q ãs¡Te⁄ø£Hêï ‘·≈£îÿe ãs¡Te⁄ >∑\ |æ\¢\ dü+K´,n_Ûe~∆ #Ó+<äT ‘·Tqï <XÊ\˝À 28 XÊ‘·+qT+∫ 17 XÊ‘êìøÏ |ü&çb˛sTT+~. Ç+ø±2015˝À 16 XÊ‘·+ es¡≈£L ≈£L&Ü ‘·–Zb˛jTneø±XÊ \THêïsTT. (Á|ü|ü+#·yê´|üÔ >∑D≤+ø±\T Á|üø±s¡+ nsTT‘ 1990˝À 25 XÊ‘·+e⁄+&É>±, 2013˝À 15 XÊ‘êìøÏ ‘·–Zb˛sTT+~. m+.&ç.J. \øå±´\ yTs¡≈£î Á|ü|ü+#·Äs√>∑ dü+düú, ñ‘·Ôs¡ <äøÏåD nyÓT]ø±\˝À,j·T÷s¡|t ÁbÕ+‘ê˝À¢, |ü&ÉeTÏ |òüdæ|òæø˘ÁbÕ+‘·+˝À, ÄÁ|òæø±˝À á \øå±´\qT #s¡>∑*>±eTì Á|üø£Ï+∫+~. uÛ≤s¡‘· <X+˝À47 XÊ‘·+ |æ\¢\T, ‘·≈£îÿe ãs¡Te⁄ düeTdü ‘√dü‘·eT‘·eTÚ‘·THêïs¡T. n˝≤H 1990-2013˝À e÷qdæø£ Äs√>∑ + dü]>± Òì |æ\¢\dü+K´ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± 257 $T*j·Tq¢qT+∫ 161 $T*j·Tq¢≈£î ‘·>∑TZ eTTK+|üÏº+~ n+fÒ , eTTô|’Œ @&ÉT XÊ‘·+ ‘·>∑TZ<ä\qyÓ÷<äT nsTT´+~. eTqMT \øå±´ìï #s¡ Òø£b˛j·÷eTT.

¬s+&√~ 1990 - 2013 ø±\+˝À◊<fi¢ ˝À|ü⁄ |æ\¢\ eT‘·Týê‘· πs≥T ≈£L&ÜeT÷&ç+ÏøÏ ¬s+&ÉT e+‘·T\T ‘·–Z+#ê\qï\øå±´\≈£î>±qT 49 XÊ‘·+ ‘·–Z+~. Á|ü‹yÓsTT´˝À ã‹≈£îqï _&É¶qT Á|üdü$+∫qπød ü T˝À ¢ eTTqT| ü ⁄ 90 eTs ¡D≤\Tdü+uÛÑ$düTÔ+&É>±, n$ 46øÏ ‘·>±ZsTT( n<uÛ≤s¡‘· <X+˝À nsTT‘ 20013 ˝À 42es¡≈£î ‘·>±ZsTT. n+fÒ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>±



uÛ≤s¡‘Y À Á|ü‹ \ø£å eT+~˝À 785eT+~ |ü⁄s¡Twüß\T á Hê\T>∑T n+≥Tø√ìyê´<ÛäT\‘√ eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T. á ìwüŒ‹Ô À80 eT+~ ø±´q‡sY <ë«sê, 30 eT+~eT<ÛäTy˚TVü≤+ <ë«sê, 189 eT+~ XÊ«düø√X¯yê´<ÛäT\ <ë«sê, 349 eT+~ eTè‘·T\TV ü ≤ è Á<√> ∑ d ü+ã+~ Û‘ · yê´< Û ä T\‘√eTs¡DÏdüT ÔHêïs¡T. z yÓ ’|ü⁄ kÕ+Áø£$Tø£yê´<ÛäT\T $düTs¡T‘·Tqï düyêfi¯¢‘√ bÕ≥Tn+≥Tø√ì yê´<ÛäT\T ≈£L&Ü yÓ’<ä Äs√>∑s¡+>±ìøÏ düyê\T>± e÷s¡T‘·THêïsTT.n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚XÊ\ ø£Hêï ≈£L&Ü ádü+K´ m≈£îÿe>± ñ+~.n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\T:

e÷‘ê •Xó Äs√>∑ dü+s¡ø£åD, n˝≤π>kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\T ˝≤+Ï düyêfi¯¢qTm< ä Ts= ÿq& É+˝Àq÷ á n+≥Tø√ìyê´<ÛäT\qT m<äTs=ÿq&É+˝Àq÷ #ê˝≤ ‘˚&Üñ+~. á yê´<ÛäT\ ìyês¡D Ä]úø£+>±q÷,e÷qeeqs¡T\ |üs¡+>±q÷ #ê˝≤ Á|üuÛ≤yêìï#·÷|ædüTÔ+~. á yê´<ÛäT\˙ï Á|üuÛÑT‘·«+ >∑‘·¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± neT\T #˚düTÔqï Äs√>∑|ü<∏äø±\ |ü]~Û À Òì$. ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑πø+Á<ä kÕúsTT˝À MÏ ìyês¡D ø√dü+ <äèwæºkÕ]+#·˝Ò<äT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑´ πø+Á<äkÕúsTTì ô|+#˚ ø£èwæ »s¡>∑˝Ò<äT. B+‘√dü]ø=‘·Ô düyêfi¯ó¢ m<äTs¡e⁄‘·THêïsTT.

uÛ≤s¡‘Y˝À Á|ü<Ûëq+>± ù|<ä]ø£+,bÂwæºø±Vü‰s¡, bÕ]X¯ó<ä∆ ˝À|ü+ ø±s¡D+>±yê´<ÛäT\T dü+Áø£$T+#˚ m≈£îÿe neø±X¯+e⁄+~. Á|üuÛ ÑT‘·«+ ≈£L&Ü kÕ+Áø£$Tø£yê´<ÛäT\ô|’H˚ <äèwæº kÕ]+∫+~. nsTT‘˚n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ Ç$Á|ü<Ûëq+>± dü÷ú\ø±j·T+, yê´j·÷eT+˝Òø£b˛e&É+, eT<ä´+, <Ûä÷eTbÕq+ e\¢dü+uÛÑ$kÕÔsTT. nsTT‘˚ á ‘·s¡Vü‰ yê´<ÛäT\TÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑´ πø+Á<ä+ kÕúsTT qT+#˚∫øÏ‘·‡ Òø£b˛e&É+‘√ MÏ eTs¡D≤\ dü+K´

ô|s¡T>∑T‘√+~. Çø£ÿ&˚ Áô|’y˚≥T s¡+>∑+ á$wüj·T+˝À eTT+<äT≈£î e∫Ã Á|ü‘êé÷ïj·T+>± ì*∫+~. nsTT‘˚ Á|üsTTy˚≥Ts¡+>∑+ πøe\+ á yê´<ÛäT\T ∫øÏ‘·‡≈£îe÷Á‘·y˚T |ü]$T‘·+ ne⁄‘√+~. Äj·÷yê´<Û äT\qT ìs¡÷à\q˝Àq÷, yê´~Ûìn]ø£≥º&É+˝Àq÷ eTT+<ä&ÉT>∑T y˚j·Te⁄. áø√D+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ #=s¡e rdüTø√yê*‡qnedüs¡+ ñ+~.

Á|üuÛÑT‘·«+ e÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£åD,kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\ ìyês¡D, °;, ≈£îwüßº,msTT&é‡, b˛*jÓ÷ ìyês¡D ≤+Ï kÕúsTT˝Àá n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\ ìyês¡Dô|’ <äèwæºkÕ]+#· Ò<äT. n+‘·sê®rj·T kÕúsTT˝À MÏìyês¡D≈£î m˝≤+Ï #·s¡´\T rdüT≈£î+≥THêïs√ >∑eTì+#ê*‡q nedüs¡+ ñ+~.Bìô|’ kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\ô|’ rdüT≈£îqï+‘·kÕúsTT˝À #·s¡ \T nedüs¡+. MÏ ìyês¡Dô|’Á|ü»˝À¢ ne>±Vü≤qqT ô|+bı+~+#ê*‡e⁄+~. õ˝≤¢ kÕúsTT˝À yÓ’<äéédüú\qTn_Ûeè~∆ |üs¡#ê*‡ ñ+~.

11e |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£ Ä<Ûës¡+>±yÓ’<ä s¡+>±ìï ã˝Àù|‘·+ #˚j·T&É+ '

<˚X¯+˝À yÓ’<ä´ Äs√>∑´ s¡+>±ìïã˝Àù|‘·+ #˚j·T&É+˝À yÓTT<äÏ n&ÉT>∑T>±C≤rj·T Á>±MTD Äs√>∑ |ü<∏äø±ìï, C≤rj·T|ü≥ºD Äs√>∑´ |ü<∏äø±ìï ø£*|æ C≤rj·TÄs√>∑ |ü<∏äø£+>± e÷s¡ÃqTHêïs¡T. nsTT‘˚yÓ’<ä + nH˚~ sêÁcÕº\ |ü]~Û Àì~. ø±˙πø+Á<ä+ n≥T ì<ÛäT\ |üs¡+>±q÷ ø±sê´#·s¡D˝Àq÷ sêÁcÕº\‘√ ø£*dæ |üì#˚k Ô+~.B+‘√ yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+˝À sêÁcÕº\≈£îdü+|üPs¡í düVü≤ø±s¡+ n+< neø±X+ ñ+~.

yÓ’<ä Äs√>∑ ùde*ï düe÷»+˝ÀøÏrdüT¬øfi‚¢ $<Ûä+>± <˚X¯yê´|üÔ+>± 9 \ø£å\eT+~ ÄXÊ ø±s¡ ø£s¡Ô\T, ø£eT÷´ì° ôV≤˝ŸÔyê\+°s¡T¢ n+<äTu≤≥T˝À ñHêïs¡T. Á|üdüTÔ‘·+H˚wüq˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ $TwüHé <ë«sê eTs√ 1,78,000 eT+~ Äs√> ∑ ´ ø±s ¡ ´ø £s ¡ Ô\Tn+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêqTHêïs¡T. n˝≤π>

18,000 n+ãT˝…qT‡\qT ôd’‘·+ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚qTHêïs¡T.>∑‘·+˝À ìs¡¢ø£å´+#˚j·Tã&É¶ nìï n+XÊ˝À¢q÷ H˚wüq˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ$TwüHé <ë«sê <äèwæº kÕ]+#·qTHêïs¡T. n≥TsêÁcÕº À¢q÷ WŸ ù|wü+Ÿ düØ«düT˝À¢q÷,>∑D˙j·TyÓTÆq e÷s¡TŒ sêqT+~.

12e |ü+#· es¡ Á|üD≤[ø£ C≤rj·TÄs√>∑ |ü<∏äø£+'

2012 qT+∫ y Ó ’< ä ´ Äs√> ∑ ´s¡+>±ìøÏ ì<ÛäT\T ô|+#·&É+ »]–+~.nedüs¡+ ñqï sêÁcÕº\≈£î yÓ’<ä´ Äs√>∑´dü+düú\qT @sêŒ≥T #˚ùd+<äT≈£î ì<ÛäT\Tn+~+#·&É+ yÓTT<ä …’+~. nsTT‘˚ ì<ÛäT\qTdüÁø£eT+>± yê&Éø£b˛e&É+, ìs¡«Vü≤D≤˝ÀbÕ˝‘√ H˚wüq˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ $TwüHé≈£î n|üÁ|ü<∏äe#Ã Á|üe÷<äeTT+~. nsTT‘ á düeTdü \Tø=‘·Ôy˚MT ø±<äT. n˝≤π> Ç|üŒÏπø Á|üsTTy˚Ÿs¡+>∑+ yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫ˇø£ |ü]ÁX¯eT>± e÷]+~. Çø£ C≤rj·TÄs√>∑´ $<Ûëq+ eTTkÕsTT<ë <ë«sêÁ|üuÛÑT‘·«+ yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+˝À ìπs›•+#·≈£îqï eè~∆ kÕ~Û+#˚+<äT≈£î e÷Á‘·+neø±X¯+ ñ+~.

2013˝À C≤rj·T |ü≥ºD Äs√>∑|ü<∏äø±ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. nsTT‘˚ BìøÏô|<ä›>± ì<ÛäT\T n+<ä Ò<äT. Ç< $wüj·÷ìïC≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëq+ eTTkÕsTT<ë˝ÀdüŒwüº+>± ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. C≤rj·T Äs√>∑|ü<∏äø±ìï |üP]Ô>± ã˝Àù|‘·+ #˚j·T&É+‘√bÕ≥T ã&Ó®Ÿ <ë«sê dü]|ü&Ü ì<ÛäT\Tn+~+#ê\ì πø+Á< ä Á| üu Û Ñ T‘ · «+ìs¡ísTT+∫+~.

Çø£ ì<ÛäT\ düMTø£s¡D, $ìjÓ÷>∑+nH˚~ ≈£L&Ü H˚wüq˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ $TwüHé≈£î ˇø£düyê\T>± ì\eqT+~. ã\yÓTÆdü yÓ’<ä´Äs√>∑ uÛÑÁ<ä‘ê eédüú\ @sêŒ≥T, ì<ÛäT\qTHs¡T>± Äj·÷ eédüú\≈£î n+<äCÒ j·T&É+‘√ì<ÛäT\T <äT]«ìjÓ÷>∑+ nj˚T´ neø±X¯+˝ Ò< ä T. á $Tw üH éqT $»j·Te+‘·+#˚ùd+<äT≈£î ô|<ä› m‘·TÔq e÷qe eqs¡T\

7e ù|õ ‘·s¡TyêsTT...yÓ’<ä´ Äs√>∑´ s¡+>∑+ uÛ≤s¡‘YeTT+–≥ düyêfi¯ó¢

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 17

nedüs¡+ ñ+~. Ç+<äT ø√dü+ HÓ’|ü⁄D´+‘√≈£L&çq e÷qeeqs¡T\qT ‘·j·÷s¡T #j·÷*‡ñ+≥T+~. Äs√>∑ uÛÑÁ<ä‘·≈£î dü+ã+~Û+∫qñ‘·Œ‘·T Ô\qT Áô|’y˚≥T s¡+>∑+ qT+∫ø=qT>√\T #˚j·T&É+ <ë«sê eT]+‘·düeTs¡úe+‘·+>± ùde\T n+~+#˚ M\T+~.

yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+, |ü]ÁX¯eT>±e÷]q rs¡T '

Á|üuÛÑT‘·«+ m≈£îÿe>± kÕ+Áø£$Tø£·yê´<Û äT\ ìyês¡D, n˝≤π> yÓTC≤]°ÁbÕ<Ûëq´‘· Áø£eT+˝À düeTdü \ ìyês¡D≈£în~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´$TdüTÔ+~. B+‘√ Ç‘·s¡yê´<ÛäT\T, Äs√>∑´ düeTdü´\ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+m≈£îÿe>± <äèwæº kÕ]+#· Òø£b˛sTT+~. á|ü]dæú‹ì Áô|’y˚≥T yÓ’<ä s¡+>∑+ ñ|üjÓ÷–+#·Tø=+~. eTTK´+>± |ü≥ºD ÁbÕ+‘· Á|ü»\yÓ ’< ä´ nedüsê\qT Á ô| ’y ˚≥T s¡+>∑+neø±X¯+>± e÷s¡TÃ≈£î+~. πøs¡fi¯, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À á Á|üuÛ≤e+ eTØ m≈£îÿe>±ø£ì|ædüTÔ+~.

á e÷s¡TŒ‘√ Áô|’y˚≥T s¡+>∑+˝À>∑D˙j·TyÓTÆq n_Ûeè~∆ @s¡Œ&ç+~. kÕ<Ûës¡D+>± ˇø£s¡T Ò<ë Ç<ä›s¡T &Üø£ºs¡¢‘√ q&ç#˚øÏ¢ìø˘\‘√ yÓTT<ä\j˚T´ á Áô|’y˚≥T yÓ’<äéédüú nq‹ ø±\+˝ÀH˚ eè~∆ #Ó+~+~.yÓ’<ä´ ì|ü⁄DT\≈£î ñbÕ~Û neø±XÊ\Tø£*Œ+#·&É+‘√ bÕ≥T, á s¡+>∑+˝À ø=s¡‘·qTrπsÃ+<äT≈£î ≈£L&Ü á eè~∆ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘√+~. Áô|’y˚≥T s¡+>∑+˝À yÓ ’<ä´Äs√>∑ s¡+>∑+ 15 XÊ‘·+ eè~∆ πs≥T qyÓ÷<äT#˚düTÔqï≥T¢ d”mJÄsY n+#·Hê y˚dæ+~.yÓTT‘·Ô+ ùde\ s¡+>∑+ qyÓ÷<äT #˚düTÔqïeè~∆πs≥T≈£î Ç~ ¬s+&ç+‘·\T, n˝≤π> C≤rj·Teè~∆ πs≥T≈£î eT÷&ç+‘·\T>± ñ+&É&É+$X‚wü+. ô|≥Tºã&ÉT\qT Äø£]¸+#·&É+˝À≈ £L&Ü y Ó ’< ä ´ Äs√> ∑ ´ s ¡+> ∑+ eè~ ∆kÕ~Û+∫+~. $<˚o Á|ü‘·´ø£å ô|≥Tºã&ÉT\TÁô|’y˚≥T ;e÷ s¡+>∑+˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫q‘·s¡Tyê‘· yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+ eT]+‘· y>∑+|ü⁄+E≈£î+~. Á|üdüTÔ‘·+ Áô|’y≥T yÓ’<ä s¡+>∑+e÷¬sÿŸ 40 _*j·THé &Ü\s¡T¢>± n+#·Hê

ydüTÔHêïs¡T. nsTT‘ Ç~ 2020 HêÏøÏ 280_*j·THé &Ü\s¡¢≈£î #πs neø±X¯+ ñ+~.nsTT‘˚ MÏ˝À ÄdüT|üÁ‘·T\≈£î #Ó*¢+|ü⁄\<ë«sê e#˚Ã Ä<ëj·T+ 50 XÊ‘·+ ø±>±,bòÕsêà, yÓT&çø£ Ÿ |ü]ø£sê\T, Çq÷‡¬sHé‡\≈£îá #Ó*¢+|ü⁄˝À¢ yê≤>± yÓfi¯ó‘·THêïsTT.

Áô|’y˚≥T yÓ’<ä´ s¡+>∑+ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± $düÔ]+#˚+<äT≈£î dæ<ä∆|ü&ÉT‘√+~.‘·eT ù|wü+≥T¢, ø£¢sTT+≥¢˝À 10 XÊ‘·+eT+<Ó’Hê $<oj·TT\T ñ+&˝≤ ÄdüT|üÁ‘·T\T\ø£å + ìπs›•+#·T≈£îHêïsTT. ‘·<ë«sê >√¢ã˝Ÿe÷¬sÿŸ kÕ~Û+#˚+<äT≈£î bÕe⁄\T ø£<äT|ü⁄‘·THêïsTT. á H˚|ü<∏ä´+˝À Áô|’y˚≥T yÓ’<ä´s¡+>∑+ ø=‘·Ô düyêfi¯ó¢ m<äTs=ÿ+À+~.Áô|’y˚≥T s¡+>∑+˝À yÓ’<ä ì|ü⁄DT\≈£î ô|<ä›m‘·TÔq J‘· uÛÑ‘ê´\T eTT&É‘êsTT. B+‘√yÓ’<äT´\T #ê˝≤eT+~ Á|üuÛÑT‘·« ÄdüT|üÁ‘·T˝À¢ñ<√´>±\T e<ä* Áô|’y˚≥T ùde˝À¢ uÛ≤>∑kÕ«eTéTe⁄‘·THêïs¡T. Ç<˚ <Û√s¡DÏ y˚T<Û√e\dü\≈£î ≈£L&Ü ø±s¡D+ ne⁄‘√+~.

Ä]úø£ |ü]|ü⁄wæºøÏ Á|üuÛÑT‘·« #·s¡ \T ' yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>±ìøÏ πø≤sTT+

∫q ì<ÛäT\qT düÁø£eT+>±q÷, ÁbÕ<Ûëq´‘êÁø£eT+˝À Ks¡TÃ#˚j·T&É+ Á|üuÛÑT‘·« u≤<Ûä ‘·.eTTK´+>± Á|ü»\≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñ+&˚yÓ’<ä ùde\qT n+~+#ê*. C≤rj·T Äs√>∑$<Ûëq eTTkÕsTT<ë Á|üø±s¡+ uÛ≤s¡‘Y˝ÀôV≤#Y◊M ìs¡÷à\q ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+ @ÄsY°eT+<äT\qT ñ∫‘·+>± |ü+|æD° #k Ô+~. á‘·s¡Vü‰ ø±s¡´Áø£eT+ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‹ô|<ä›~. n˝≤π> |ü\T kÕ+Áø£$Tø£ yê´<ÛäT\≈£îÁ|üuÛÑT‘·«y˚T ñ∫‘·+>± °ø±\T, eT+<äT\T,yÓ’<ä ùde\T n+~k Ô+~. nsTT‘˚ Áô|’y˚≥Ts¡+>∑+ ôd’‘·+ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ á $wüj·T+˝ÀdüVü‰j·T+ #˚j·÷*‡q nedüs¡+ ñ+~.

Ç°e˝Ò πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ |ü\TsêÁcÕº˝À¢ ñ∫‘·+>± eT+<äT\ |ü+|æD°,|üØø£å\qT ìs¡«Væ≤+#˚+<äT≈£î eTT+<äT≈£îe∫Ã+~. Bì <ë«sê Á|ü»\≈£î yÓ’<ä Ks¡TÃ‘·>∑TZ‘·T+~. Á|üuÛÑT‘·« #=s¡e‘√ Á|ü»\≈£îñ∫‘· yÓ’<ä ùde\T n+<äT‘·THêïsTT.

Á|üuÛÑT‘·« ÁbÕjÓ÷õ‘· ;e÷ø±s¡ Áø£e÷\T '

yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+˝À eTs√ Á|ü<Ûëqn+X¯+ Äs√>∑´ ;e÷. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+Á|ü»\qT á Äs√>∑ ;e÷ s¡+>∑+˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #˚ùd+<äT≈£î Á|ü‘˚´ø£ |ü<∏äø±\qTÁ|üy˚X¯ô|Ïº+~. yêÏ˝À Á|ü<ÛëqyÓTÆq~ªsêÁw”ºj·T kÕ«düú ;e÷ jÓ÷»qμ. Ç~ øÏ+~kÕúsTT Á|ü»\≈£î #ê˝≤ Á|üjÓ÷»qø±]>±ñ+≥T+~. Bì <ë«sê düTe÷s¡T 37 ø√≥¢eT+~ Á|ü»\T $$<Ûä |ü<∏äø±\ |ü]~Û˝ÀøÏsêqTHêïs¡T. Ç+<äT˝À düTe÷s¡T 18 ø√≥¢eT+~ <ë]Á<ä πsK≈£î ~>∑Teq ñqïyês¡Tø±e&É+ $X‚wü+. ‘·«s¡ ÀH á |ü<∏äø±\ <ë«sê|ü\T ÄdüT|üÁ‘·T˝À¢ q>∑<äT s¡Væ≤‘· yÓ’<ä ùde\Tn+<äqTHêïsTT.

Áô|’y˚≥T s¡+>±ìï uÛ≤>∑kÕ«eT´+#˚j·T&É+ '

Á|üuÛÑT‘·« ìπs›•+#·T≈£îqï \øå±´\qTkÕ~Û+#+<äT≈£î Áô|’y≥T ôdø±ºs¡T ôd’‘·+ ø£*dæsêyê*‡q nedüs¡+ ñ+~. ;e÷ |ü<∏äø±\Tn+<äT≈£î <√Vü≤<ä+ #˚kÕÔsTT. Áô|’y˚≥TuÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ yÓ’<ä |ü]ø£sê\ n_Ûeè~∆#˚j·T&É+ <ë«sê ø=s¡‘· rs¡T‘·T+~. n˝≤π>˝≤uÛ≤ù|ø£å ˝Òì dü+düú\T ôd’‘·+ eTT+<äT≈£îsêyê*‡ ñ+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î 108d üØ«d ü T\T ˝≤+ Ï$ Á| üsTTy ˚≥TuÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ |òü*‘ê\T kÕ~Û+#êsTT.

eTT–+|ü⁄ 'yÓ’<ä Äs√>∑ s¡+>∑+˝À kÕ~Û+#ê*‡q

\ø£å + ø√dü+ C≤rj·T Äs√>∑ $<Ûëq+ ‘·qø±sê´#·s¡D ìπs›•+#·T≈£î+~. á $<Ûëq+Á|ü<Ûëq+>± Væ≤+B e÷≤¢& n‹ô|<ä› Hê\T>∑TsêÁcÕº˝ô|’ <äèwæº kÕ]+#·qT+~. n˝≤π>Á|üC≤s√>∑ uÛÑÁ<ä‘ê eédüú\qT u˝Àù|‘·+#˚j·T&É+, kÕ+Áø£$Tø£, n+≥Tø√ì yê´<ÛäT\ìyês¡D, e÷‘ê •X¯ó dü+s¡ø£åD ˝≤+Ï#·s¡ ˝‘√ á $TwüHé eT]+‘· düeTs¡úe+‘·+>±\øå±´\qT kÕ~Û+#ê*‡ ñ+~.


u≤\\ Äs√>±´ìøÏ °ø±\ì|æŒ+#·&É+˝ÀeTq<X nqTuÛÑyêìï n˙ï <XÊ\T nqTdü]+#·e#·TÃ. eTTK´+>± á dü+e‘·‡s¡+ eTq+neT\T #düTÔqï ªªÇ+Á<ä<ÛäqTwtμμ ø±s¡ Áø£eT+n˙ï <˚XÊ\yê]øÏ #·ø£ÿì e÷s¡Z<äs¡Ùø£+ne⁄‘·T+~ nHêïs¡T Á|ü<Ûëq eT+Á‹ qπs+Á<äyÓ÷B, Ç°e\ 24 <˚XÊ\ Á|ü|ü+#·düe÷yX+˝À!

X¯óÁø£ Á>∑Vü≤+ MT<ä ˙Ï C≤&É\Tø£qT>=q≥+ XÊÁdüÔy‘·Ô\ ø£ $•wüº $»j·T+.n<˚ $<Ûä+>±, >∑+≥≈£î Hê\T>∑T e+<ä\øÏ ÀMT≥s¡¢ y>∑+‘√ yÓfi‚fl ¬s’\T˝À Á|üj·÷DÏ+#·&É+ ≈£L&Ü ˇø£ eT<ÛäTsêqTuÛÑ÷‹. M≥ìïÏø£Hêï, eTq+ eTq |æ\¢\≈£î nqTyÓ’qÁ|ü|ü+#êìï ì]à+∫q|ü⁄Œ&, yê] J$‘êìøÏnedüs¡yÓTÆq ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\qT ø£*Œ+∫q| ü ⁄& ˚ , eTq+ ì»y Ó T Æq Á| ü> ∑‹kÕ~Û+∫q≥T¢. @ <˚XÊì¬ø’Hê, |æ\¢\Tn‘·´+‘· $\TyÓ’q C≤‹ dü+|ü<ä. yê]düÁø£eT ô|s¡T>∑T<ä\/n_Ûe~∆ C≤‹ eqs¡T\˝Àñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeTyÓTÆq e~∆. Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>±Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eT÷, 1.1 ø√≥¢ eT+~ |æ\¢\Tn‹kÕs¡+, eT˝Ò]j·÷, q÷ýÓ÷ìj·÷,n+≥Tyê´<Û äT\T, HÓ\\T ì+&É≈£î+&Ü|ü⁄≥º≥+ Ò<ë, »qq ø±\+˝À ‘·–q+‘·>±ÄøÏ‡»Héé n+<äø£b˛e≥+ e+Ï eTVü≤e÷à

Ç+Á<ä<ÛäqTwt - u≤\\ Äs√>±´ìøÏ ÄXÊ B|ü+

sêπøXŸ≈£îe÷sY, eTVæ≤fi≤ •X¯ó n_Ûeè~∆ $uÛ≤>∑+ ø±s¡ <ä]Ù, ñ‘·ÔsêK+&é. E-mail: [email protected]

uÛÑ$‘·≈£î uÛÑÁ<ä‘· πs|üÏø√dü+ nÁ|üeT‘·Ô‘·

s¡T\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·T+fÒ, yê]˝À <ë<ë|ü⁄ 70XÊ‘·+ eT+~ eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T. Ç˝≤+Ïnø±\ eTs¡D≤\T m≈£îÿe>± n_Ûe~∆#Ó+<äT‘·Tqï <˚XÊ\˝ÀH˚ dü+uÛÑ$düTÔHêïsTT.n+<äTu≤≥T˝À qTqï j·T÷ìôd|òt yê] ‘êC≤>∑D≤+ø±\ Á|üø±s¡+, Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± Ç˝≤eTs¡DÏdüTÔqï |æ\¢\˝À 21 XÊ‘·+ eTq<˚X¯+yêπs! •X¯óeTs¡D≤\ ‘·–Z+|ü⁄˝À eTq<˚X¯+$X‚wü $»j·T+ kÕ~Û+∫q|üŒÏø°, H˚Ïø°≈£L&Ü Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eT÷, 7.6 \ø£å\ eT+~|æ\¢\T ìyê]+#·<ä>∑Z ø±s¡D≤\e\¢ eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T. |æ\¢\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø£ oÁ|òüTdüπs« 2013 Á|üø±s¡+, eTq<˚X¯+˝À 89\ø£å\eT+~ |æ\¢\≈£î Äs¡T eTVü≤e÷à]yê´<ÛäT\≈£î °ø±\T dü>∑+˝À Ä|ü&ÉyÓ÷ Ò<ë|üP]Ô>± y˚j·Tø£b˛e&ÉyÓ÷ »]–+~.

u≤\\ |ü]s¡ø£åD≈£î ÇeTTà´HÓ’CÒwüHéø±s¡ Áø£e÷ìøÏ n‘· +‘· ÁbÕ<Ûëq´$T∫Ã+~.<˚X¯+˝Àì Á|ü‹ u≤\TìøÏ, u≤*ø£≈£L ákÕs¡«Á‹ø£ °ø±\ ø±s¡ Áø£eT+‘√ ‘·–q s¡ø£åDn+<ë\ì \ø£å +‘√ |üì#düTÔqï~. &çôd+ãsY2014 À πø+Á<ä Äs√>∑ , ≈£î≥T+ã dü+πøåeTeT+Á‹‘·« XÊK ªÇ+Á<ä<ÛäqTwtμ nH˚ ˇø£ø±s¡´Áø£e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+∫+~. <˚X¯yê´|üÔ+>± nø£åsê˝≤ q÷ÏøÏ q÷s¡T XÊ‘·+|æ\¢\+<ä]ø° yê´~Ûìs√<Û äø £ °ø±\qT

Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± Á|ü‹dü+e‘·‡s¡eT÷, 1.1 ø√≥¢ eT+~|æ\¢\T n‹kÕs¡+, eT Ò]j·÷,q÷ýÓ÷ìj·÷, n+≥Tyê´<ÛäT\T,

HÓ\\T ì+&É≈£î+&Ü |ü⁄≥º≥+ Ò<ë,»qq ø±\+˝À ‘·–q+‘·>± ÄøÏ‡»Héé

n+<äø£b˛e≥+ e+ÏeTVü≤e÷às¡T\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·T+fÒ,

yê]˝À <ë<ë|ü⁄ 70 XÊ‘·+ eT+~eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T. n+<äTu≤≥T˝À qTqïj·T÷ìôd|òt yê] ‘êC≤ >∑D≤+ø±\Á|üø±s¡+, Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± Ç˝≤eTs¡DÏdüTÔqï |æ\¢\˝À 21 XÊ‘·+eTq<X+ yêπs! •XóeTs¡D≤\

‘·–Z+|ü⁄˝À eTq<X+ $X‚wü $»j·T+kÕ~Û+∫q|üŒÏø°, HÏø° ≈£L&Ü Á|ü‹dü+e‘·‡s¡eT÷, 7.6 \ø£å\ eT+~|æ\¢\T ìyê]+#·<ä>∑Z ø±s¡D≤\e\¢

eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 19

Çyê«\H˚ \ø£å +‘√ ª$TwüHé Ç+Á<ä<ÛäqTwtμø±s¡ Áø£e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç|üŒÏπø áyê´~Û ìs√<Ûäø£ °ø±\T ÇdüTÔHêïs¡T ø£<ë eT]á ø±s ¡ ´ Áø £eT $X ‚w üy ˚ TeT+f Ò ,j·TT<Ûä∆ÁbÕ‹|ü~ø£q á ø±s¡´Áø£eT+˝À Á|ü‹| æ\ ¢ /| æ\ ¢yê& çø Ï °ø±\T Çe«& É+.Ç+Á<ä<ÛäqTwt Àì @&ÉT s¡+>∑T\qT b˛\Tdü÷Ô,á $TwüHé Ç+Á<ä<ÛäqTwt ≈£L&Ü ø√]+‘· <ä>∑TZ,~|ò”Ô]j·÷, <ÛäqTsê«‘·+, b˛*jÓ÷, ø£åj·T,‘·≥Tº, ôV≤|üf…ÆÏdt-_ nH˚ Äs¡T eTVü≤e÷às¡T˝…’q yê´<ÛäT\qT+&ç |æ\¢\≈£î s¡ø£åDø£*ŒdüTÔ+~. <ÛäqTsê«‘· ìs√<Ûäø£ °ø±\qT>∑s¡“¤e‘·T\≈£î ≈£L&Ü n+<ä#˚düTÔHêïs¡T.n+‘˚ø±<äT, ùV≤yÓ÷|ò”\Tdt Çq÷Œ¤¢jÓT+C≤¬s+&Ée s¡ø£+ (Hi-B) ìs√<Ûäø£ °ø±qT ≈£L&ÜÁ|üD≤[ø£ Á|üø±s¡+ n+<ä#düTÔHêïs¡T. Bì‘√bÕ≥T, C|ü dt m+¬øbÕ*°dt yê´~Û rÁe+>±ñqï sêÁcÕº\˝À ≈£L&Ü Á|ü‘˚´ø£ °ø±\TÇdüTÔHêïs¡T.

á $TwüHé Ç+Á<ä<ÛäqTwt ø±s¡ Áø£eT+¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ø£Hêï ‘·≈£îÿe ej·TdüTñqï n+<äs¡T u≤\\÷, >∑s¡“ ¤e‘·T˝… ’qeTVæ≤fi¯\≈£L e]ÔdüTÔ+~. á ø±s¡ Áø£eT+yÓTT<äÏ <äX¯ ÁøÏ+<ä, πø+Á<ä+ yê´<ÛäT\TrÁe+>± ñqï 201 õ˝≤¢\≈£î yÓTT<äÏÁbÕ<Ûëq´$T∫Ã+~. @Á|æ Ÿ 07, 2015qÁ|ü|ü+#· Äs√>∑´ ~H√‘·‡e dü+<äs¡“¤+>±ÁbÕs¡+uÛÑeTsTTq á ø±s¡ Áø£eT+˝À uÛ≤>∑+>±@Á|æ Ÿ qT+&ç p …’ es¡≈£L Á|ü‹ HÓ ≤ yês¡+s√E\T es¡Tdü>± á °ø±\qT Ç#êÃs¡T.ø±s¡´Áø£eT neT\T˝À nìï <äX¯\˝Àq÷,|üÏwüºyÓTÆq Á|üD≤[ø£‘√ Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤qø£*Œ+∫, yê]ì Áb˛‘·‡Væ≤düTÔHêïs¡T. n<˚düeTj·T+˝À Äs√>∑´ ø±s¡´ø£s¡Ô\≈£î ≈£L&Ü‘·–q •ø£åDqT düeTÁ>∑+>± n+<ä#düTÔHêïs¡T.á Hê\T>∑T HÓ\\ ø±s¡ Áø£eT+ |üPs¡Ôe>±H˚,<ë<ë|ü⁄ 20 \ø£å\ eT+~ |æ\¢\≈£î °ø±\Tn+~q≥T¢>±q÷, eTs√ 190 \ø£ å\j·÷+°CÒqT¢, 75 \ø£å\ eT+~ |æ\¢\≈£L,

21 \ø£å\ eT+&ç >∑s¡“¤e‘·T …’q eTVæ≤fi¯\≈£Ln+<ä#˚dæq≥T¢ ‘Ó\TdüTÔqï~. n+‘˚ø±<äT,20.2 \ø£ å\ eT+~øÏ $≥$THé ª@μ,57 \ø£å\ eT+~øÏ õ+ø˘ ≤u…¢≥T¢, eTs√17 \ø£å\ eT+~øÏ zÄsYmdt bÕ¬ø≥T¢ n+<ä#˚XÊs¡T. Á|ü»\˝À eT]+‘· ne>±Vü≤qqTô|+#+<äT≈£î Ç+Á<Ûä<ÛäqTwt ø±s¡ Áø£eT+ ÁøÏ+<äuÛ≤Ø Á|ü#ês¡ ø±s¡ Áø£e÷ìï ≈£L&Ü yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. á ø±s¡´Áø£eT $»j·÷ìï>∑eTì+∫, Vü≤]j·÷D, sê»kÕÔHé, &Ûç©¢,;Vü‰sY, |ü+C≤uŸ ≤+Ï sêÁcÕº\T ‘·eT‘·eTsêÁcÕº\˝À n˙ï õ˝≤¢\≈£L Ç+Á<ä<ÛäqTwtì$düÔ]+#ês¡T. uÛÖ>√[ø£+>± eTq<X+ m+‘√$_ÛqïyÓTÆq~. Á|ü‹ sêÁwüºeTT ‘·q Á|ü‘˚ ø£yÓTÆq yê‘êes¡D |ü]dæú‘·T\T, ø=+&É\T,>∑T≥º\T, $_Ûqï Jeq XË’*‘√ ì+&çñqï~. nsTT‘˚, »eTTà-ø±oàsY, áXÊq´sêÁcÕº À¢ e÷Á‘·+ rÁeyÓTÆq esê¸\ e\¢ áÇ+Á<ä<ÛäqTwt ø±s¡´Áø£eT+˝À n+‘·sêj·T+@s¡Œ&ç+~. eT<Ûä´Á|ü<˚XÀ¢ nsTT‘˚, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT Áb˛‘·‡Væ≤+∫ |æ\¢\≈£î °ø±\TysTT+#$<Ûä+>± ø±s¡ Áø£e÷\qT #|ü≤ºs¡T.

πø+Á<ä-sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«\T ¬s+&É÷ø£*dæ á $TwüHé Ç+Á<ä<ÛäqTwt ø±s¡ Áø£e÷ìï#·ø £ ÿÏ düeTq«j·T+‘√ düeTkÕ´‘·àø £ÁbÕ+‘ê\qT > ∑ T] Ô+∫, q& É Td ü T ÔqïÇeTT´HÓ’»wüHé ø±s¡´Áø£eT+˝Àì ˝ÀbÕ\qTdüe]+#·T ≈£î+≥÷, yÓTs¡T¬>’q •ø£åD‘√e÷qe eqs¡T\qT Ä<ÛäTìø°ø£]+#·T≈£î+≥÷ìs¡«Væ≤düTÔHêïsTT. dü÷ø£åà kÕúsTT qT+&ç áø±s¡ Áø£e÷ìï nqTø£åD+ |üs¡ yøÏådü÷Ô neT\T#˚düTÔHêïs¡T. mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É yÓ’<ä ì|ü⁄DT\|üs¡ yø£åD˝À ø±s¡ Áø£eT+ ø=q kÕ>∑T‘·Tqï~.n+‘˚ø±<äT, j·T÷ìôd|òt e+Ï dü+ã+~Û‘·dü+düú\T ≈£L&Ü, ne>±Vü≤Hê ø±s¡ Áø£e÷\ô|’‘·eT <äwæºì kÕ]+∫, ø±s¡ Áø£eT $»j·T+˝À‘·eT e+‘·T bÕÁ‘·qT b˛wæ+#ês¡T. ø±s¡ Áø£eT+yÓTT<äÏ <äX¯˝À Äs√>∑´ dü<äTbÕj·÷\qTeT]+‘· |üÏwüº+ #ùd+<äT≈£î dü÷ø£åà kÕúsTT˝À

Á|üD≤[ø£\qT neT\T #˚XÊs¡T. yÓTT‘·Ô+3,600 eT+~ | üs ¡ ý ˚ø £ å≈ £ î\qT$ìjÓ÷–+#ês¡T. Á>±eT kÕúsTT˝À |üì#˚ùdø±s¡´ø£s¡Ô\≈£î düeTdü´qT ns¡∆+ #˚düT≈£îì$X‚ ¢w æ+#˚ •ø£ åDqT Ç#êÃs¡T. Bì‘√kÕúìø£+>±H˚ düeTdü´ |ü]cÕÿs¡ y˚~ø£\qT@sêŒ≥T #˚j·T&É+ M\sTT+~. áø±s¡´Áø£e÷\ìïÏ/düqï<ä∆‘·\ìï+Ï|òü*‘ê\T #ê˝≤ ÄXÊ»qø£+>± ñHêïsTT.Bì‘√ nø√ºãsY 07, 2015 q ¬s+&Ée <äX¯Ç+Á<ä<ÛäqTwt ø±s¡´Áø£e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+∫qπø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+, 352 õ˝≤¢\˝À (yÓTT<äÏ<äX˝Àì 73 õ˝≤¢\‘√ düVü‰) $T–*b˛sTTq|æ\¢\+<ä]ø° °ø±\T Ç|æŒ+#ês¡T. Ç<˚ø±s¡ Áø£e÷ìï »qe] 07e ‘˚B es¡≈£Lø=qkÕ–+#ês¡T. ¬s+&Ée <äX¯˝Àì áHê\T>∑T e÷s¡T¢ #dæq ø£ wæøÏ dü+ã+~Û+∫qdüe÷#êsêìï $X‚¢wæùdÔ, yÓTT‘·Ô+ 13.1 \ø£å\eT+~ |æ\¢\≈£î. 6.1 \ø£å eT+~ >∑s¡“¤e‘·T …’qeTVæ≤fi¯\≈£L dü+|üPs¡í+>± °ø±\T Ç|æŒ+∫q≥T¢ ‘˚*+~. á ø±s¡ Áø£eT+˝À πø+Á<äÄs√>∑ , ≈£î≥T+ã dü+πøåeT eT+Á‹‘·« XÊKyÓTT<äÏ kÕ]>± kÕe÷õø£ e÷<Ûä e÷\qTñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì, Á>±eT kÕúsTT Äs√>∑ø±s¡´ø£s¡Ô˝…’q ÄXÊ es¡ÿs¡¢ düVü≤ø±s¡+‘√ø±s¡ Áø£e÷ìï dü+|üPs¡í+>± $»j·Te+‘·+#˚XÊs¡T. Á|ükÕs¡, Á|ü#ês¡ e÷<Ûäé÷\Tn+~+∫q düVü≤ø±s¡+‘√ ne>±Vü≤qqTn≥º&ÉT>∑T kÕúsTT es¡≈£L rdüT≈£îyÓfi¯¢&É+kÕ<Ûä yÓTÆ+~. n‘· +‘· uÛ≤Ø kÕúsTT˝À #|üÏºqá ø±s¡´Áø£eT dü÷Œ¤]Ôì rdüT≈£îì $T–*qÄdæj·÷ <˚XÊ\T ≈£L&Ü u≤\\ eTs¡D≤\qTdü+|üPs¡í+>± ìyê]+#·e#·TÃqT. eTq<˚X¯+˝À á ø±s¡ Áø£eT neT\T˝À nqTdü]+∫q $<ÛëHê\qT uÛÑ$wü ‘Y ø±s¡ Áø£e÷\≈£îÁ|üe÷D≤\T>± ìπs›•+#·Tø√e#·TÃqT.

q÷‘·q düTdæúsê_Ûe~∆ \øå±´\T ìπs›•+∫q≥T¢>± eTq<˚X¯+ Á|ü>∑‹|ü<Ûä+˝ÀkÕ>∑≤ìøÏ eTqeT+<äs¡+ |ü⁄qs¡+øÏ‘·eTe⁄<ëeTT.


dü]>±Z ¬s+&ÉT e+<ä\ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+bÕ]dt≈£î #Ó+~q &Üø£ ºs Y ¬sì ˝Òqø˘ø£qT>=qï ôdº‘·k˛ÿ|t ‘·«s¡˝À ø£qTeTs¡T>∑e⁄‘·T+<ë n+fÒ ne⁄qH q÷‘·q kÕ+πø‹ø£$C≤„q+ »yê_düTÔqï~. Ç|üŒÏπø Á|ü»\<Ó’q+~q J$‘·+˝À nHø£ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\≈£îπø+Á<äyÓTÆq kÕàsYºbò Hé á u≤<Ûä ‘·qT ≈£L&ÜrdüTø√qTqï<äì düe÷#ês¡+. nyÓT]ø±˝Àìdæj·÷f…˝Ÿ˝À dæús¡|ü&çq 15 dü+e‘·‡sê\düTeTHé eTT\TeTT&ç nH˚ uÛ≤s¡rj·T dü+‘·‹u≤\T&ÉT ôdº‘Y10 nH˚ ˇø£ q÷‘·q |ü]ø£sêìï 2014˝À Ä$wüÿ]+#ê&ÉT. >∑T+&Ó,|æ]‹‘·TÔ\ Xu≤›ìï ô|+∫ $ì|æ+∫ yêÏ|üì rs¡TqT qyÓ÷<äT #˚j·T&Éy˚T ø±ø£, Ädüe÷#êsêìï ì\« #˚j·T&É+, y˚s=ø£]øÏ|ü+|æ+#·&É+ e+Ï kÂø£sê´\‘√ á q÷‘·q|ü]ø£sêìï s¡÷bı+~+#ê&ÉT. 1816ÁbÕ+‘·+˝À ø£ yÓ’<äT´&ÉT ø£ eTVæ≤fi≤ s√–ì|üØøÏå+#·&ÜìøÏ Ä$&É #Ûêrô|’ #Ó$ì ô|Ïº>∑T+&Ó #·|ü⁄Œ&ÉT $H nkÂø£s¡ |ü]dæú‹ qT+&çH˚Ïø° mH√ï e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT. H˚Ïôdº‘·k˛ÿ|t yÓ’<ä +˝ÀH ø±ø£ eT¬sH√ï bÕÁ‘·\qT≈£L&Ü b˛wæ+∫+~. Hê≥ø±\T, dæìe÷\T,Ä≥ u§eTà\T>± e÷Á‘·y˚T ø±ø£, Á|ü»\uÛ≤yêy˚XÊ\˝À ≈£L&Ü Á|ü<Ûëq bÕÁ‘·eVæ≤+∫+~. ∫es¡≈£î s√E\T m˝≤

ôdº‘·k˛ÿ|t≈£î u…’ u…’

Hê>∑X¯XÊ+ø£, Á|ò” ≤q‡sY. E-mail: [email protected]

Ä<ÛäTìø£+ πs|üÏ dü÷#·q

e÷sêj·T+fÒ, ôd º‘ ·k˛ÿ|t tqT yÓT&É˝Ày˚düT≈£î+fÒH˚ yÓ’<äT´ì>± |ü]>∑DÏ+#·&É+ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. H˚&ÉT Ç<˚ ôdº‘·k˛ÿ|tt ‘·q200e |ü⁄Ïºq s√EH˚, ‘·q #·s¡eT ^‘·+sêdüTø√e\dæ ek Ô+~. ôdº<∏é10 |ü]ø£s¡+nyÓT]ø±˝À Ç|üŒÏπø e÷¬sÿŸ˝À \uÛÑ eTe⁄‘·Tqï~. Ç<˚ ø±ø£, õá ôV≤˝ŸÔ πøsY yê] $kÕÿHé b˛s¡ºãT˝Ÿ nÁ˝≤ºkÂ+&é |ü]ø£s¡eTT,m|òt&ç@ yê] ÄyÓ÷<ä+ bı+~q &çõ≥˝Ÿôdº<∏äk˛ÿ|t mø√ πøsY e+Ï$ mH√ï H˚&ÉTe÷¬sÿÀ¢ ñHêïsTT nsTT‘˚ Ç$ Ç+ø±eTq<˚X¯+˝À n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sê Ò<äT. áq÷‘·q |ü]ø£sê\T ùdø£]+∫q s√–düe÷#êsêìï øö¢&é˝À uÛÑÁ<ä|üs¡∫, mø£ÿ&çqT+&Ó’Hê yê&ÉT≈£îH M\T ø£*Œ+#ês¡T. Ç˝≤øö¢&é˝À uÛÑÁ<ä|üs¡∫q düe÷#êsêìï y˚s=ø£Äs√>∑ ì|ü⁄DTìøÏ ≈£L&Ü |ü+|ü⁄ø√e#·TÃ.nsTT‘˚, ÒXŸ uÛÑ+&ÜØ nH˚ ôdº‘·k˛ÿ|tt\qT‘·j·÷s¡T #ùd ø£ bÕ]ÁXÊ$Tø£ y‘·Ô e÷Á‘·+,HÏ ôdº‘·k˛ÿ|ttt\T 500\ s¡÷bÕj·T\ qT+&ç\uÛÑ eTe⁄‘·THêïsTT ø±˙, Ä<ÛäTìø£ &çõ≥˝Ÿôdº‘·k˛ÿ|ttt\T, Ç+‘· #Íø£˝À eTq<˚X¯+˝À\_Û+#˚ neø±X¯+ ˝Ò<äì qeTàø£+‘√#Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT. n+‘˚ ø±<äT, Á|ü»\T ≈£L&ÜyÓ’<äT´&ÉTôdº‘·k˛ÿ|ttt‘√ ‘·qqT |üØøÏå+#·ø£ b˛‘,Ä yÓ’<äT´ì |ü]C≤„Hêìï ≈£L&Ü X¯+øÏ+#˚

HÏ ôdº‘·k˛ÿ|t yÓ’<ä +˝ÀH ø±ø£eT¬sH√ï bÕÁ‘·\qT ≈£L&Üb˛wæ+∫+~. Hê≥ø±\T,

dæìe÷\T, Ä≥ u§eTà\T>±e÷Á‘·yT ø±ø£, Á|ü»\

uÛ≤yêyXÊ\˝À ≈£L&Ü Á|ü<ÛëqbÕÁ‘· eVæ≤+∫+~. ∫es¡≈£îs√E\T m˝≤ e÷sêj·T+fÒ,

ôdº‘·k˛ÿ|ttqT yÓT&É ÀydüT≈£î+fÒH yÓ’<äT´ì>±

|ü]>∑DÏ+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.H&ÉT Ç< ôdº‘·k˛ÿ|tt ‘·q 200e

|ü⁄Ïºq s√EH, ‘·q #·s¡eT^‘·+ sêdüTø√e\dæ ek Ô+~.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 21

n+~+#ê\qï $wüj·÷ìï |ü]o*+#·&ÜìøÏˇø£ |üÏwüº ìj·T+Á‘·D eédüú, ‘·ìFeédüú,düe÷#ês¡ eédüú ñ+&Ü*. á @sêŒ≥T#˚düT≈£îqï+<äTe\¢ |òüTHê ‘·–q ∫øÏ‘·‡\TdüeTs¡∆e+‘·+>± n+~dü÷ÔH Ks¡TÃ\qT u≤>±ìj·T+Á‹+#·>∑*–+~.

ìC≤ìøÏ eTq+ Äs√>±´ìøÏ õ&ç|æ À4XÊ‘·+ yTs¡ Ks¡TÃ#düTÔHêï+. Ç<+ ∫qïyÓTT‘·ÔyTMT ø±<äT. ì<ÛäT\qT nHø£ <äX˝À¢n+~+# á Á|üÁøÏj·T˝À ndü\T ∫øÏ‘·‡ n+<düeTj·÷ìøÏ ô|<ä›m‘·TÔq Ks¡TÃ#˚j·÷*‡edüTÔqï~. ø£∫Ã‘·+>± á <äX˝À Áô|’yŸ>±Ç#˚Ã n|ü\T 86XÊ‘·+ á <äX¯˝ÀH˚ñHêïj·T+f Ò | ü]d æ ú‹ rÁe‘ ·qTns¡ú+#düTø√e#·TÃ. ñqï<ä+‘ê &çÃ Ks¡TÃô|≤º*‡q á <äX Á|ü‹ @≤ 3.7 ø√≥¢eT+~ì <ë]Á<ä´+˝ÀøÏ HÓ&ÉT‘·Tqï~.n+<äT e\¢ |üø±ÿ Á|üD≤[ø£‘√ ì<ÛäT\qTdüeTs¡∆e+‘·+>± Ks¡TÃ#j·T&É+ nedüs¡+.

Äs√>±´ìøÏ yÓ∫Ã+# yÓTT‘·Ô+ ì<ÛäT˝À¢Á|üuÛÑT‘·« yê≤ ô|+#ê*‡q nedüs¡+ m˝≤>∑÷ñ+≥T+~. ø±˙ ˝≤uÛ≤\ \ø£å +‘√ q&ç#˚Áô|’y˚Ÿ Äs√>∑ s¡+>∑+˝ÀH˚ Á|ü<Ûëq+>± áñ|üÁ<äe+ eTT+#·Tø=düTÔqï~. á s¡+>∑+˝À72`79XÊ‘·+ WŸù|wü+Ÿ\, 58`68XÊ‘·+ÇHéù|wü+Ÿ\ ∫øÏ‘·‡ q&ÉTdüTÔqï~. Äs√>∑s¡+>∑+˝À ø°\ø£bÕÁ‘· eVæ≤düTÔqï Á|üuÛÑT‘·«+

á yêdüÔyêìï $düà]düTÔqï~. ‘·T~ |òü*‘ê\≈£î e÷Á‘·+ u≤<Ûä ‘· eVæ≤+#ê*‡ edüTÔqï~.Hêj·Tø£‘·«\ø£åD≤\T ˝À|æ+∫q+<äTe\¢Äs√>∑ s¡+>∑+˝À m≈£îÿeuÛ≤>∑+ Áô|’yŸs¡+>∑+qT+&˚ ì<ÛäT\T, ùde\T, n+<äT‘·THêïsTT.

ÁbÕ<∏ä$Tø£ ∫øÏ‘·‡≈£î dü+ã+~Û+∫q+‘·es¡≈£î Á|üuÛÑT‘·«y˚T ì<ÛäT\T yÓ∫Ã+∫|üÏwüºyÓTÆq @sêŒ≥T¢ ø=qkÕ–düTÔHêï, ás¡+>∑+˝À ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wædüTÔqï Áô|’y˚ŸÄs√>∑ s¡+>±ìï ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·«+ $düà]+|üC≤\<äT. Á|ü»\ Äs√>±´ìï dü+s¡+øÏå+#·&ÜìøÏ á ~X¯>± ìπs›•+#·T≈£îqï \øå±´\kÕ<Ûäq≈£î á ¬s+&ÉTs¡+>±\T ø£*dæ |üì#j·T&ÜìøÏ ñqï neø±XÊ\qT nH˚«wæ+#ê*.n˝≤π> <ëìøÏ nqT>∑TDyÓTÆq eP´Vü‰\Ts¡÷bı+~+#ê*. Ç‘·s¡ sêÁcÕº À¢ |ü]dæú‘·T\qT ≈£L&Ü n<Ûä j·Tq+ #dæ ì<ÛäT\qT Ks¡TÃ#j·T&É+˝À eT]+‘· düeTs¡∆e+‘·+>± eéVü≤]+#ê*. <ëìøÏ ‘·>∑Z |òü*‘ê\T ≈£L&Üsêã≤º*.

yÓTT‘·Ô+MT<ä Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‹ #·÷ùdÔKs¡TÃô|fÒº ì<ÛäT\≈£L sêãfÒº |òü*‘ê\≈£Lbı+‘·q Ò≈£î+&Ü ñ+~. n+fÒ <ëqs¡ú+ns√>∑ s¡+>±ìøÏ Áø£y˚TD≤ ì<ÛäT\qT ô|+#ê*‡q yêdüÔyêìï |üø£ÿqu…&ÉT‘·Tqï≥T¢ uÛ≤$+#·≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘·« ì<ÛäT\T Ks¡TÃ ô|&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT |òü*‘ê\T sêã≥º&É+˝À mø£ÿ&Óø£ÿ&É˝ÀbÕ\THêïjÓ÷ >∑T]Ô+∫ yêÏì ‘=\–+∫,düeTs¡∆e+‘·+>± ìs¡«Væ≤+#ê*‡ ñ+≥T+~.

Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ e´j·T+kÕeTsê∆ ìøÏ Áb˛‘ê‡Vü≤+

11e ù|õ ‘·s¡TyêsTT...

dü÷#·qjÓ÷»q e÷dü|üÁ‹ø£ <Ûäs¡ ô|]–+~. <äXÊã›s ‘·s¡Tyê‘· e÷eT÷\T dü+∫ø£qT |ü~s¡÷bÕj·T\ qT+&ç s¡÷. 22/- \≈£î ô|+#ês¡T. n˝≤π> dü+e‘·‡s¡ #·+<ëqT ˇø£dü+e‘·‡sêìøÏ s¡÷. 100/- qT+&ç s¡÷. 230/- ≈£î, ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\≈£î s¡÷.430/- \≈£î, eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\≈£î s¡÷. 610/- \≈£î ô|+#ês¡T. Á|ü‘˚ ø£ dü+∫ø£<Ûäs¡qT s¡÷. 20/- \ qT+&ç s¡÷. 30/- \≈£î ô|+#ês¡T. e÷¬sÿŸ˝À q÷´dt Á|æ+Ÿ‘√düVü‰ n˙ïÏ <Ûäs¡\÷ $|üØ‘·+>± ô|]– b˛e&É+‘√ á ô|+|ü⁄ nìyês¡ yÓTÆ+~. e÷]Ã˝À#·+<ë #Ó*¢+∫q yê]øÏ @Á|æ˝Ÿ qT+&ç q÷‘·q πs≥T¢ e]ÔkÕÔsTT. bÕsƒ¡≈£î\÷,#·+<ë<ës¡T\T >∑eTì+∫ düVü≤ø£]+#·>∑\s¡T.

s√E*$. á ¬s+&Ée ‘·s¡+ ôdº‘·k˛ÿ|tt\ø£ dü ÁbÕs¡+uÛÑ <Ûäs¡ ◊<äT y˚\ s¡÷bÕj·T\qT+&ç ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘·T+~ ø£qTø£, õá yê]ªª$μμ kÕÿHé |ü]ø£s¡+ <Ûäs¡ e÷¬sÿŸ˝À ◊<äT\ø£å\ s¡÷bÕj·T\T ñqï~ ø£qTø£, eTq<X+˝À yÓ’<äT´\T MÏì yê& neø±X+ n‹‘·≈£îÿe nì eTs=ø£ bÕ]ÁXÊ$Tø£ y˚‘·Ô Á|üB|t#êyê¢ n_ÛÁbÕj·T+. nsTT‘˚ ‘ê]ÿø£+>±|ü]øÏùdÔ, Á|ü‹ |ü~ y˚\ eT+~ »HêuÛ≤≈£îÄs¡T>∑Ts¡T yÓ’<äT´\T #=|ü⁄Œq ‘·eT yÓ’<ä´ùde\qT á &çõ≥˝Ÿ |ü]ø£sê\‘√ eT]+‘·eT+~øÏ n+~+#·e#·TÃ. n|üŒÏø° Á|ü<ÛëqdüeTdü @$T≥+fÒ, 24 >∑+≥\÷ $<äT´‘Yn+<äTu≤≥T˝À ñ+&É≥+ n+fÒ eTqÁ>±MTD ÁbÕ+‘ê\≈£î H˚Ïø° $˝≤düy˚T ø£<ë!#˚‹˝À ôdº‘·k˛ÿ|t ñqï &Üø£ºsY e<ä›≈£î yÓ[‘˚,s√>∑T\≈£î ˇø£ e÷qdæø£ uÛÑs√kÕ! s√–ø√\Tø√e&ÜìøÏ á qeTàø£+ ÁbÕD≤<Ûës¡+≈£L&Ü! nsTT‘˚ ∫es¡≈£î á bÕ‘·-ø=‘·Ôdü+|ò üTs¡¸D˝À eTq+ dü+Á|ü<ëj·TyÓTÆqôdº‘·k˛ÿ|t düe÷#êsêìï, bò À\qT ì\«#j·T Òe˙, eTs√ø£#√≥TøÏ ã~© #j·T ÒeìC≤„|üø£+ ñ+#·Tø√yê*. nsTT‘˚ eTDÏbÕ˝ŸÄdüT|üÁ‘·T\ n~ÛH˚‘· &Ü. düT<äs¡ÙHé uÛ≤˝≤¢˝Ÿe÷Á‘ ·+, ôd º‘ ·k˛ ÿ| t ø £qTeTs ¡ T> ∑ Tne⁄‘·T+<ä+fÒ ◊ bÕ&é e∫Ã+~ ø£qTø£, ô|Héø£qTeTs¡T>∑T ne⁄‘·T+<äì #Ó|æŒqfÒ¢qìn_ÛÁbÕj·T|ü&Ü¶s¡T. ôdº‘·k˛ÿ|t u§eTà &Üø£ºsY≈£îÁ|ürø£ (Signature instrument for a

doctor). Çø£ ‘Ó\¢ ø√≥T n+≤sê, ˝≤uŸf…ø°ïwæj·TqT¢ ≈£L&Ü ‘Ó\¢ ø√fÒ y˚kÕÔs¡T.n_ÛÁbÕj·÷˝À¢ ‘˚&Ü\T+&Ée#·TÃ ø±˙,<˚X¯+˝Àì &Üø£ºs¡T¢ n+<ä] @ø±_ÛÁbÕj·Ty˚TeT+fÒ, eTq<˚X¯+˝À ôdº‘·k˛ÿ|ttt≈£î Ç+ø±ÁbÕ<ÛëqéTTqï~. Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝ÀÇ+ø± #ê˝≤ #√≥¢ mø˘‡- πs, ádæõkÂø£sê´\T n+<äTu≤≥T˝À Òe⁄. n˝≤+Ï|ü]dæú‘·T\˝À, s√– ÁbÕ<Ûä$Tø£ düe÷#êsêìøÏôdº‘·k˛ÿ|t e÷Á‘·y˚T @¬ø’ø£ Ä<Ûës¡+.


<X¯ Ä]∆ø±_Ûe~∆øÏ Á|üC≤s√>∑ + <√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·T+<ë? eqs¡T\ πø≤sTT+|ü⁄˝À b˛°|ü&˚ Ç‘·s¡ s¡+>±\ô|’ Äs√>∑ + Á|üuÛ≤e+@$TÏ? Á|ü|ü+#· Á|ü>∑‹ ø±s¡ø±\˝ÀeTq<˚XÊìøÏ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\ô|’ áÄs√>∑´+ Á|üuÛ≤e+ m+‘·? á Á|üX¯ï\TmHêïfi¯¢qT+&√ m<äTs¡e⁄‘·THêï, yêÏô|’düŒwüº‘· e÷Á‘·+ Ç°e˝Ò ø£ì|æ+∫+~.düVü≤ÁkÕ_› Ûeè~∆ \øå±´\T (m+&çõ\T 2000-2015), düTdæúsê_Ûe~∆ \øå±´ (2016-2030)\˝À Äs√> ∑ ´ ÁbÕ< Û ëHê´ìï◊ø£ sê»´dü$T‹ düŒwüº+>± ù|s=ÿ+~. B+‘√Äs√>∑´ s¡+>±ìøÏ eT]+‘· ÁbÕ<Ûëq´+\_Û+∫+~.

ˇø£ <˚X¯ Á|ü»\ Äs√>∑ dæú‹, yê]Ä]∆ø±_Ûe ~∆‘√ bÕ≥T>± yÓTs¡T>∑T|ü&ÉT‘·T+~.ªÁô|düºHé ø£sY«μ dü÷∫+∫q $<Ûä+>± (<Ûäqe+‘·T\T n~Ûø£ Äs√>∑´+>± ñ+≤s¡T nH˚uÛ≤eq) @ <˚X¯+˝ÀHÓ’Hê ‘·\dü] Ä<ëj·T+ô|]–q ø=B›, Äj·TTwt Á|üe÷D+ ≈£L&Üô|s¡T>∑T‘·T+~. nsTT‘˚, πøŸ |æ¬øŸ,$˝ŸøÏq‡qT¢ ‘·≈£îÿe ‘·\dü] Ä<ëj·T+ñHêï, n~Ûø£ ‘·\dü] Ä<ëj·T+ ñqï<˚XÊ\ø£Hêï n~Ûø£ JeqÁ|üe÷D≤\T Ç‘·s¡Äs√>∑´ Á| üe÷D≤\T ñqï <˚XÊ\qTñ<äVü≤]+#ês¡T. 20e X¯‘êã›+ es¡≈£L,

düTdæúsê_Ûe~Û∆ j·TT>∑+˝À Äs√>∑ ÁbÕ<Ûëq´‘·!

|ü<äàuÛÑ÷wüDY &Ü. ¬ø. lHê<∏ä ¬s&ç¶, Áô|dæ&Ó+Ÿ |ü_¢ø˘ ôV≤˝ŸÔ bòÂ+&˚wüHé Ä|òt Ç+&çj·÷. E-mail: [email protected]

dü+Á|ü<ëj·T |ü]C≤„q+, Äs√>∑ +, b˛wüDnH˚$ Ä]∆ø±_Ûe~Û∆øÏ n+‘·Ø¢q+>± ñ+&˚Á|üjÓ÷»Hê\ì uÛ≤$+#ês¡T. Ä X‘ê_∆ ∫e]Hê Ïø Ï Äs√> ∑ éTT , b˛w üD nH ˚$Ä]∆ø±_Ûe~∆øÏ ø°\ø£+>± >∑T]Ô+#ês¡T.1790-1980 dü+e‘·‡sê\ eT<Ûä ø±\+˝ÀÁ_°wüß yê] Ä]∆ø£ Á|ü>∑‹˝À j·÷uÛ…’XÊ‘·+eè~∆øÏ yÓTs¡T¬>’q b˛wüD Á|ü‘· ø£å+>± m˝≤<√Vü≤<ä|ü&ç+<√ πøŸ |æ¬øŸ, $˝ŸøÏq‡qT¢$e]+#ês¡T. ªÄs√>∑ s¡+>∑+˝À ô|≥Tºã&çμnH˚ ù|s¡T‘√ 1993 À yÓ\Te&çq Á|ü|ü+#·Á|ü>∑‹ ìy˚~ø£.. Äs√>∑´s¡+>∑+˝À n~Ûø£ô|≥Tºã&ÉT\T Ä]∆ø±_Ûe~∆ì eT]+‘· |ü]|ü⁄wüº+ #˚kÕÔj·Tì yê~+∫+~.‘=+uÛÑj·Té<äX¯ø£+˝À Á|ü|ü+#· Äs√>∑ dü+düú, ªdü÷ú\Ä]∆ø£ eédüú\T-Äs√>∑´ s¡+>∑+μ nH˚n+X¯+ô|’ @sêŒ≥T #˚dæq ø£$T° Ä]∆ø±_Ûe~∆ô|’ Äs√>∑ s¡+>∑ Á|üuÛ≤yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|ü‘·´ø£å n+XÊ\qT ìs¡÷|æ+∫+~.<ë+‘√ Äs√>∑ +-Ä]∆ø£ s¡+>∑+ eT<Ûä ñqï|üs¡düŒs¡ dü+ã+<Ûä+ eT]+‘· düŒwüºyÓTÆ+~.2013˝À yÓ\Te&çq Äs√>∑´s¡+>∑+˝Àô|≥Tºã&ÉT\ô|’ ˝≤HÓ‡Ÿ ø£$TwüHé ìy˚~ø£n_ Ûe~ ∆ # Ó+< ä T‘ · Tqï < ˚XÊ\TÄs√>∑´s¡+>∑+˝À ô|≥Tº ã&ÉT\T ô|≥º&É+e\q uÛ≤Ø>± Ä]∆ø±_Ûe~∆ì kÕ~Û+#·e#·Ãì‘*Ã+~.

Á|ü‘˚ ø£yê´dü+

¬sø±ÿ&ç‘ >±˙ &=ø±ÿ&Éì ù|<äesêZ\˝À nHês√>∑ + yê]HêeT e÷Á‘·|ü⁄ Ä<ëj·T

eqs¡T\qT <Óã“ rdüTÔqï~.BìøÏ #ê˝≤es¡≈£î eT<Ûä ‘·s¡>∑‹≈£L&Ü $TqVü‰sTT+ù|MT ø±<äT.Á|ü»\T ‘·eT Äs√>∑ ùde\e´j·÷qï+‘ê |üP]Ô>± ‘·eTCÒãT˝À qT+& uÛÑ]+#ês¡ìnqT≈£î+fÒ, Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+e+<ä $T*j·Tq¢ eT+~ Á|ü»\T

ù|<ä]ø£ πsK≈£î ~>∑Te≈£îyÓfi‘ês¡T. yê]˝À dü>∑+ eT+~eTq<X+qT+& e⁄+≤s¡T.

dæúsês√>∑´+dæúsê_Ûeè~∆

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 23

Ä<ëj·TeTT- Äs√>∑´+ ø£Hêï,Äs√>∑ +-$<ë´, ù|<ä]ø£eTT-$<ë´ s¡+>±\eT<Ûä´ dü+ã+<Ûë\T eT]+‘· |ü<äTHÓ’q$.<Ûäì≈£î\ø£Hêï, ù|<ä\T n~Ûø£+>± nHês√>±´\bÕ\e⁄‘·T+≤s¡T. n‘· ~Ûø£ e÷‘·-•X¯óeTs¡D≤\T, bÂwæºø±Vü‰s¡˝À|ü+, n+≥Ts√>±\T, e÷qdæø£ nHês√>±´\T, >±j·÷\T,bı>±≈£î ñ‘·Œ‘·TÔ\T, ø±\TcÕ´ìøÏ m≈£îÿe>±>∑Ts¡e«≥+ e+Ï nHês√>±´\T ù|<ä\˝Àn~Ûø£+. n+‘˚ø±<äT, <Ûäì≈£î\˝À ‘·s¡#·T>±e#˚Ã nHês√>±´\T eT<ÛäTy˚TVü≤+, n~Ûø£s¡ø£Ôb˛≥T, >∑T+&Ó »ãT“\T, ø±q‡sY e+Ï$≈£L&Ü ù|<ä\qT |”&ç+#·&É+ »s¡T>∑T ‘√+~.nyÓT]ø±, ÄÁùdº*j·÷, |ü•ÃeT ◊s√bÕ\˝ÀÇ<˚ |ü]dæ ú‹ ñqï~. ø±>±, #Ó ’Hê-u Û ≤s ¡‘ Y\˝Àì | ü≥ ºD ÁbÕ+‘ê\˝Àn+≥Tyê´<ÛäT\T Áø£eT+>± ‘·>∑TZeTTK+|ü≤ºsTT. ù|<ä\˝À n~Ûø£ XÊ‘·+ bı>±≈£î,ø£\Twæ‘·yÓTÆq ‘ê>∑T s¡T, ‘·–q bÂwæºø±Vü‰s¡+\_Û+#·ø£b˛e&É+, Äs√>∑´ düe÷#ês¡+-Äs√>∑´ ùde\T dü]|ü&Ü n+<äTu≤≥T˝ÀÒø£b˛e&É+, eTTK´+>± ‘·≈£îÿe nø£åsêdü ‘·..

Ä<ëj·T-Ä]∆ø£ dæú‹>∑‘·T\‘√ Á|üy˚Tj·T+Ò≈£î+&Ü, Á|üC≤ Äs√>∑ +˝À Á|ü<Ûëq ìs¡íj·÷

‘·àø£ bÕÁ‘·>± ñqï~. ¬sø±ÿ&ç‘˚ >±˙&=ø±ÿ&Éì ù|<ä esêZ\˝À nHês√>∑ + yê]HêeT e÷Á‘·|ü⁄ Ä<ëj·T eqs¡T\qT <Óã“rdüTÔqï~. BìøÏ #ê˝≤es¡≈£î eT<Ûä ‘·s¡>∑‹≈£L&Ü $TqVü‰sTT+ù|MT ø±<äT. Á|ü»\T ‘·eTÄs√>∑ ùde\ e´j·÷qï+‘ê |üP]Ô>± ‘·eTCÒãT˝À qT+& uÛÑ]+#ês¡ì nqT≈£î+fÒ, Á|ü‹dü+e‘·‡s¡+ e+<ä $T*j·Tq¢ eT+~ Á|ü»\Tù|<ä]ø£ πsK≈£î ~>∑Te≈£î yÓfi¯‘ês¡T. yê]˝Àdü>∑+ eT+~ eTq<˚X¯+qT+&˚ e⁄+≤s¡T.nHês√>∑´+ e\¢ ñbÕ~Û <Óã“‹+≥T+~.Ä<ëj·T+ düqï–\T¢‘·T+~. Ç+À¢ì $\TyÓ’qkÕeT Á–ì neTT àø√e\dæ ed ü T Ô+~.Áø£eT+>±, ≈£î≥T+ã e´j·T $<Ûëq+,eTTK´+>± |æ\¢\ #·<äTe⁄\ Ks¡TÃ, bÂwæºø±Vü‰s¡Ks¡TÃ ‘·\¢øÏ+<äT\e⁄‘·T+~.

Äs√>±´ìï ìs¡ísTT+#˚ kÕe÷õø£dü÷∫ø£\ Á|üuÛ≤e+ eTq Ä<ëj·T+ ô|’H ø±ø£,bÕ]X¯ó<ä∆´+, bÂwæºø±Vü‰s¡+, |üsêés¡D+,*+>∑ uÒ<Ûä+, kÕe÷õø£ dæús¡‘·«+ e+Ïn+XÊ\ô|’ ≈£L&Ü Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~.Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À eTVæ≤fi\÷, |æ\¢\÷ø£f…º\T, |æ&Éø£\qT e+≥ #Ós¡T≈£î ñ|üjÓ÷–düT Ô+&É≥+ e\¢, Ç+À¢ ñHêï dü πs,$|üØ‘·yÓTÆq ø±\TcÕ´ìøÏ >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡T.ø£qTø£ Äs√>∑ + $wüj·T+˝À *+>∑ uÒ<Ûëìï‘=\–+#ê\ì ªªÄs√>±´ìï ìs¡ísTT+#˚kÕe÷õø±+XÊ\Tμμ nqï $wüj·T+ô|’Á|ü|ü+#· Äs√>∑´ dü+dü ú @sêŒ≥T#˚dæqdü+|òüT+ Á|üø£Ï+∫+~. *+>∑$eø£å‘·qTìs¡÷à*+#·≈£î+&Ü, Äs√>∑ ùde\qT n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘Ó∫Ãq+‘·e÷Á‘êq dü]b˛<äT,Ç|üŒÏπø düe÷»+˝À HÓ\ø=qï kÕe÷õø£ndüe÷q‘·\T á Äs√>∑´ dü<äTbÕj·÷\Tn+<ä]ø° #˚s¡≈£î+&Ü Á|ü‹ã+<Ûäø±\T>±ñHêïsTT. MÏ ìj·T+Á‘·D≈£î Á|ü‘´ø£ #·s¡ \TrdüTø√yê*. m|ü&√ mì$T~ <äXÊu≤›\ÁøÏ‘·+ Á_Ïwt Ä]∆ø£y‘·Ô ‘ê˙ (Tawney)‘·q |ü⁄düÔø£+˝À sêdæq≥T¢, düe÷Hêeø±XÊ\TÇ#Ã e÷s¡Z+ e÷Á‘·+ ñ+fÒ #ê\<äT, neT\T≈£L&Ü ñ+&Ü*.

á n+XÊ Ò düVü≤ÁkÕ_› \øå±´\q÷,düTdæúsê_Ûe~∆ \øå±´\qT ìs¡ísTT+#·≥+˝ÀÁ|ü<Ûëq bÕÁ‘· eVæ≤+#êsTT. nsTT‘, ¬s+&É÷yπs«s¡T <äø£Œ<Ûë\‘√ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ e#êÃsTT.düVü≤ÁkÕ_› \øå±´\qT ◊ø£´sê»´ dü$T‹øÏ#˚<√&ÉT>± ñqï kÕ+πø‹ø£ ì|ü⁄DT\T ìs¡ísTT+#·>±, n˙ï <˚XÊ\≈£L, m≥Te+ÏÁbÕ‹|ü~ø£\÷ Ò≈£î+&Ü düeT+>± q÷‘·qdüVü≤ÁkÕ_›øÏ \øå±´\T>± ì*#êsTT. n_Ûe ~∆#Ó+~q <˚XÊ\ nqTuÛÑyê\qT <äwæº˝Àô|≥Tº≈£îì á \øå±´\qT ìs¡ísTT+#ês¡T.\øå±´\qT e÷Á‘·+ ∫qï, eT<Ûä ‘·s¡Vü‰ Ä]∆ø£eédüú\≈£î ‘·–q≥T¢>± ìs¡ísTT+#ês¡T. yÓTT‘·Ô+mì$T~ \øå±´\qT >∑T]ÔùdÔ, yêÏ À eT÷&ÉTπøe\+ Äs√>±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q$.

ù|<ä]ø£ ‘·–Z+|ü⁄, $<ë´ e+Ï \øå±´\T ≈£L&Ü|üs√ø£å+>± á Äs√>±´ìï Á|üuÛ≤$‘·+ #ùdy!düVü≤ÁkÕ_› Äs√>∑´ \øå±´\˝À e÷‘·-•X¯óeTs¡D≤\T, ø£åj·T, msTT&é‡ ˝≤+Ï Á|ü<Ûëqn+≥T yê´<ÛäT\T, eT Ò]j·÷\ô|’ eTTK´+>±<äwæº kÕ]+#ês¡T. á eT÷&ÉT düVü≤ÁkÕ_›\øå±´\T Á|ü»\ <äwæºì á düeTdü´\ô|’øÏ‘˚e&É+˝Àq÷, yê]˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+˝Àq÷ >∑D˙j·T+>± ø£wæ #XÊsTT. MÏìyês¡D≈£î, eTTK´+>± ù|<ä <˚XÊ\˝Àø±s¡ Áø£e÷\≈£î ì<ÛäT\ düMTø£s¡D≈£î ≈£L&Ü$»j·Te+‘·+>± ø£wæ #˚XÊsTT. ej·TdüTØ‘ê´, yê´~Û Ø‘ê´ Äs√>∑´ düeTdü´\qT$uÛÑõ+#êsTT. Bì‘√ nH˚ø£ Á|ü<ÛëqÁbÕD≤+‘·ø£ yê´<ÛäT\ô|’ <äwæº dü&É*+~.n+≥T yê´< Û ä T\T ø±ì$, e÷qdæø £nHês√>±´\T, ÁbÕD≤+‘·ø£yÓTÆq >±j·÷\T,ô|<ä› |æ\¢\T, |ü⁄s¡Twüß\T, >∑]“¤D°\T ø±˙ Ád”Ô\d üeTd ü ´\ô| ’ < ä èw æ º ô|≤ º*. Äs√> ∑´düe÷q‘ê«ìï kÕ~Û+ #·&É+ ø√dü+ düVü≤ÁkÕ_›\øå±´\T πøe\+ <˚XÊ\ dü>∑≥T düeTdü \H˚|ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√e&É+ $X‚wü+.

Çø£ düTdæúsê_Ûe~∆ \øå±´\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ, á $wüj·T+˝À yÓTs¡T¬>’q ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£ì|æ+∫+~. \øå±´\qT ùV≤‘·Tã<ä∆+>±, n˙ï <˚XÊ\ düeTdü \qT düŒ]Ùdü÷Ôìs¡ísTT+#ês¡T. nHø£ s¡ø±\ \øå±´\qT, yêÏkÕ<Û äq e÷sê Z\qT >∑T] Ô+∫, yêÏìdüTdæús¡yÓTÆq n_Ûe~∆ \øå±´\ ø£fi¯fl<ë›\‘√#·÷#ês¡T. |üsêés¡D |ü]s¡ø£åD n+XÊìï≈£L&Ü |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£îì, eTqyê_Ûe~∆ n+fÒ, ªeTq+ ìedædüTÔqï uÛÑ÷>√fi¯+n_Ûe~∆ ≈£L&Üμ nì ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.düVü≤ÁkÕ_› Äs√>∑ \øå±´\˝Àì ˝ÀbÕ\qTdüe]dü÷Ô, ‘·s¡‘·eT uÒ<Ûë\T Ò≈£î+&Ü düe÷»+˝Àì n˙ï esêZ\≈£L nìï s¡ø±\ Äs√>∑ùde\qT düeTÁ>∑+>± n+~+#+<äT≈£î düTdæús¡n_Ûe~∆ \øå±´\qT s¡÷bı+~+#ês¡T.

düTdæúsê_Ûeè~∆ \øå±´\˝À 17e \ø£å +ªn+<ä]ø° Äs√>∑ +, n˙ï ej·TdüT\˝Àq÷



uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À 2011 »HêuÛ≤ ˝…ø£ÿ\Á|üø±s¡+ ôw&É÷´\T¶ ‘Ó>∑\(mdtÏ) »HêuÛ≤ 8.6XÊ‘·+. n+fÒ |ü~ ø√≥T¢. nD>±]q, ã\V”≤qesêZ\≈£î #Ó+~q á |ü~ ø√≥¢ eT+~ Á|ü»\Äs√>∑´+ <˚XÊìøÏ n‘·´+‘· Ä+<√fi¯qø£*–+# n+X+>± ñ+~. yê] kÕe÷õø£,Ä]úø£, $<ë´ $wüsTTø£ |ü]dæú‘·T\T n+<ä]ø°‘Ó*dæqy. nsTT‘, yê] Äs√>∑ |ü]dæú‹@$TÏ?

1. •Xó eTs¡D≤\T : mdtÏ »HêuÛ≤˝À•XóeTs¡D≤\ dü÷∫ø£qT |ü]o*+∫q≥¢sTT‘,>∑&ç∫q <äXÊu≤›\˝À ø£∫Ã‘·+>± yÓTs¡T>∑T<ä\ø£ì|æk Ô+~. nsTT‘, $T–*q Á|ü»\ ø£+fÒÇ~ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe kÕúsTT˝À ñqï~. •XóeTs¡D≤\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø=ìï dü÷∫ø£\qT|ü]o*<ë›+.

•Xó eTs¡D≤\ πs≥T ôw&É÷´ Ÿ ‘Ó>∑\˝ÀÇ‘·s¡T\ ø£+fÒ eT÷&√ e+‘·T m≈£îÿe>±qyÓ÷<äe⁄‘√+~. ô|’>± $$<Ûä sêÁcÕº À¢ á‘˚&Ü uÛ≤Ø>± ñqï~. Á|ü‘˚´øÏ+∫ @&ÉTsêÁcÕº À¢ m≈£îÿe>± ñ+~.

–]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢ Äs√>∑ dü+s¡ø£åDes¡Ôe÷q+, uÛÑ$wü ‘·TÔ

&Üø£ºsY nuÛÑjYT ã+>¥, SEARCH dü«#·Ã¤+<ä dü+düú ÁbÕs¡+uÛÑ dü+#ê\≈£î&ÉT,E-mail: [email protected]

ÄeX¯´ø£‘·

ÁbÕ<Ûëq´‘·

2. bÂwæø±Vü‰s¡ kÕúsTT: ôw&É÷´ Ÿ C≤‘·T\yê]˝À bÂwæø±Vü‰s¡ À|ü+ rÁe+>± ñqï≥T¢‘Ó\Tk Ô+~.

(1) Á|” dü÷ÿ\T˝À 53 XÊ‘·+ nu≤“sTT\T,50 XÊ‘·+ ne÷àsTT\T ñ+&Ü*‡q <ëìø£Hêï‘·≈£îÿe ãs¡Te⁄‘√ ñHêïs¡T.

(2) 49 XÊ‘·+ –]»q eTVæ≤fi\ u≤&ûe÷dt Ç+&Óø˘‡ 18.5 ø£+fÒ ‘·≈£îÿe>±ñ+~. Ç~ yê]˝À rÁeyÓTÆq XøÏÔ V”≤q‘·qTdü÷∫düTÔ+~.

(3) –]»q ≈£î≥T+u≤\T rdüT≈£îH˚ÄVü‰s¡+˝À uÛ≤Ø>± Áb˛°Hé, ø=e⁄«\T, ◊s¡Hé,$≥$THé, XøÏÔ, ¬s’uÀbòÕ¢$Hé\ ˝À≥T ø£ì|æk Ô+~.

–]»q |æ\¢\T, ô|<ä› À¢ bÂwæø±Vü‰s¡˝À|ü+ Áø£eT+>± (1985`87 qT+&ç2007`08) ‘·>∑TZ‘·÷ edüTÔqï~. nsTTq|üŒÏø°, Ç+ø± yês¡T nedüs¡yÓTÆq b˛wüø±\‘√≈£L&çq ÄVü‰s¡+ ‘·≈£îÿe>± rdüT≈£î+≥THêïs¡T.n˝≤π> yê] ÄVü‰s¡+˝À ÄyÓ÷~‘· kÕúsTTø£+fÒ Áb˛°Hé kÕúsTT ‘·≈£îÿe>±H ñ+À+~.

3. yê´<ÛäT\T: –]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢Á| üã˝Ò yê´<Û ä T\qT øÏ+~ πø≥–Ø˝À¢$uÛÑõ+#·e#·TÃ.

n+X+ mdtÏ Ç‘·s¡T\T XÊ‘·+ ‘˚&Ü•• eTs¡D≤\ πs≥T 62 49 27 XÊ‘·+◊<˚fi¯fl˝À|ü⁄ |æ\¢\ 96 59 39 XÊ‘·+eTs¡D≤\ πs≥T

$X‚wüyê´dü+

–]»H‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\øÏ ñ<›•+∫qC≤rj·T Äs√>∑ qeT÷HêH ôw&É÷´\T¶ÁbÕ+‘ê˝À¢ ≈£L&Ü s¡ã“sY kÕº+|t ≤nqTdü]+#·&É+ dü¬s’q~ ø±<äT.

uÛÖ>√[ø£+>± nø£ÿ&Éø£ÿ&É, n&Ée⁄˝À¢,Ç‘·s¡ ÁbÕø£è‹ø£ ÁbÕ+‘ê˝À¢ $düÔ]+∫ñqï –]»q ÄyêkÕ˝À¢ _ÛqïyÓTÆq

$XÊ«kÕ\‘√ ≈£L&çq eédüú,_ÛqïyÓTÆq yê´<ÛäT\T ñ+≤sTT.dæã“+~ eéVü‰s¡XË’* dü]>±Òø£b˛e&É+, <ä÷sêuÛ≤s¡+, dü¬s’q

s¡yêD≤ kÂø£sê´\ Ò$T, ‘·≈£îÿenø£åsêdü ‘·, Äs√>∑ + >∑T]+∫

|üÏº+#·Tø√ø£b˛e&É+ e+Ï n+XÊ\Tôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ñqï yÓ’<ädü+s¡ø£åD dü+düú\qT ‘·≈£îÿe>±

$ìjÓ÷–+#·Tø√e&ÜìøÏø±s¡DuÛÑ÷‘·eTe⁄‘·THêïsTT.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 25

(m) m<äT> ∑ T< ä\ ˝ÀbÕ\≈ £îdü+ã+~Û+∫q yê´<ÛäT\T (bÂwæø±Vü‰s¡ À|ü+,n+≥T yê´<ÛäT\T, e÷‘ê, •X¯ó Äs√>∑´düeTdü \T, (_) mdtÏ À¢ düs¡«kÕ<Ûës¡DyÓTÆqyê´<ÛäT\T (dæøÏ˝Ÿ ôd˝Ÿ yê´~Û, »+‘·Te⁄\ø±≥T, Á|üe÷<ë\T), (dæ) Ä<ÛäTìø£· yê´<ÛäT\T(n~Ûø£ s¡ø£Ôb˛≥T, e´düHê\T, e÷qdæø£e‹Ô&ç).

mdtÏ\≈£î Á|üuÛÑT‘·« yÓ’<ä´ ùde\Tn‘· +‘· ‘·≈£îÿe kÕúsTT˝À n+<äT‘·THêïsTT.yÓ ’<ä´ùde˝À¢ yê]øÏ nH˚ø£ Ä≥+ø±\Tm<äTs¡e⁄‘·THêïsTT.

(1) –]»H˚‘ ·s ¡ ÁbÕ+‘ê\ø Ïñ<˚›•+∫q C≤rj·T Äs√>∑´ qeT÷HêH˚ôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ≈£L&Ü s¡ã“sY kÕº+|t ≤nqTdü]+#·&É+ dü¬s’q~ ø±<äT. uÛÖ>√[ø£+>±nø£ÿ&Éø£ÿ&É, n&Ée⁄˝À¢, Ç‘·s¡ ÁbÕø£è‹ø£ÁbÕ+‘ê˝À¢ $düÔ]+∫ ñqï –]»q ÄyêkÕ˝À¢_ÛqïyÓTÆq $XÊ«kÕ\‘√ ≈£L&çq eédüú,_ÛqïyÓTÆq yê´<ÛäT\T ñ+≤sTT. n+<äTø£Hyê]øÏ _ÛqïyÓTÆq yÓ’<ä ùde\T n+~+#ê*‡ñqï~. ôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê\ yÓ’$<Ûë´ìï<äèwæº À ô|≥Tºø=ì Á|ü‘˚ ø£ Äs√>∑ ùde\qeT÷HêqT s¡÷bı+~+#ê\H >∑+;Ûs¡yÓTÆqÄ˝À#·q >∑‘·+˝À #j·Tø£b˛e&É+ ÄXÃs¡ ø£s¡+.

(2) ôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ |üì#ùd+<äT≈£î ì|ü⁄DT …’q, düT•≈£åî‘·T …’q yÓ’<äs¡+>∑ dæã“+~ ÄdüøÏÔ #·÷|üø£b˛e&É+Á|ü<ÛëqyÓTÆq Çã“+~. á ÁbÕ+‘ê˝À¢ &Üø£ºs¡T¢,qs¡T‡\T, f…ø°ïwæj·THé‡, Ç‘·s¡ dæã“+~ø=s¡‘· U≤∞\T, ¬>’sêΩ»Ø‘·q+ Ò<ë nqéTqdüÿ+>± |üì #j·T&É+ >√#·]düTÔ+~.

(3) Äs√>∑ ñ|üπø+Á<ë\T, |æôV≤#Ydæ\≈£î, dæôV≤#Ydæ\≈£î uÛÑeHê\T ì]à+∫q|üŒÏø°, n$ dü]>± |üì #j·Tø£ –]»qT\≈£îdü¬s’q yÓ’<ä ùde\T n+~+#· Òø£b˛‘·THêïsTT.BìøÏ ‘√&ÉT yêÏô|’ dü¬s’q |üs¡ý˚ø£ åDÒø£b˛e&É+, »yêãT<ëØ‘·q+ Òø£b˛e&É+

≈£L&Ü Çã“+<äT\qT eT]+‘· ô|+#·T‘√+~.(4) dæã“+~ eéVü‰s¡XË’* dü]>±

Òø£b˛e&É+, <ä÷sêuÛ≤s¡+, dü¬s’q s¡yêD≤kÂø£sê´\ Ò$T, ‘·≈£îÿe nø£åsêdü ‘·, Äs√>∑ +>∑T]+∫ |üÏº+#·Tø√ø£b˛e&É+ e+Ï n+XÊ\Tôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ñqï yÓ’<ä dü+s¡ø£åDdü+düú\qT ‘·≈£îÿe>± $ìjÓ÷–+#·Tø√e&ÜìøÏø±s¡DuÛÑ÷‘·eTe⁄‘·THêïsTT.

(5) rÁe nHês√>∑´+‘√ ñqïs√>∑T\≈£î –]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢ ÄdüT|üÁ‹ùde\T ‘·≈£îÿy˚. |ò ü*‘·+>± ôw&É÷´\T¶ÁbÕ+‘ê˝À¢ yÓ’<ä ùde\T ‘·≈£îÿe HêD´‘·‘√,‘·≈£îÿe |òü*‘ê\qT ÇdüTÔHêïsTT. B+‘√ \øÏå‘·ÁbÕ<Ûëq´‘·\qT kÕ~Û+#· Òø£ b˛‘·THêï+.

MÏ |ü⁄q]ïsêàD+, ã˝Àù|‘·+#j·T&ÉeTH~ πø+Á<ä Äs√>∑ eT+Á‹‘·« XÊK,sêÁcÕº\˝À ≈£î≥T+ã dü+πøåeT XÊK\≈£în‘· +‘· ÁbÕ<Ûëq´‘ê+XÊ\T>± ñ+&Ü*.

ôw&É÷´\T ¶ ÁbÕ+‘ê˝À ¢ Äs√>∑´dü+s¡ø£åD eédüúqT dü]>± s¡÷bı+~+#·ø£b˛e&ÜìøÏ, dü]>± ìs¡«Væ≤+#·ø£b˛e&ÜìøÏmdtÏ Á|ü»\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+ Òø£b˛e&É+ Ò<ëyê] $<Ûëq s¡÷|üø£\Œq˝À, Á|üD≤[ø£‘·j·÷Ø˝À ˝Ò<ë neT\T˝À yê] bÕÁ‘·Òø£b˛e&ÉyT ø±s¡D+. Á>±eTkÕúsTT qT+&ç

C≤rj·T kÕúsTT es¡≈£î Ç~ $düà]+#· ÒìyêdüÔe+.

ô|’q ù|s=ÿqï $$<Ûä ÀbÕ\≈£î ‘√&ÉT–]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢ Äs√´>∑ ùde\≈£îπø≤sTT+# ì<ÛäT\qT |üP]Ô>± yê&Éø£b˛e&É+,Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\≈£î eT[fl+#·&É+, dü¬s’q Ø‹˝ÀKs¡TÃ ô|≥ºø£b˛e&É+, M≥ìïÏøÏ $T+∫n$˙‹ e+Ï n+XÊ\T ≈£L&Ü ñHêïsTT.|ü⁄q:s¡÷|üø£\Œq m˝≤?

1. –]»qT\≈£î dü+ã+~Û+∫ @<Ó’Hê$<Ûëq+ Ò<ë ø±s¡ Áø£e÷ìï s¡÷bı+~+#+<äT≈£îyÓTT<äÏ dü÷Á‘·+ yê] uÛ≤>∑kÕ«eT´+. –]»q»HêuÛ≤ sê»ø°j·T+>± ø£ düeT÷Vü≤+>± ã\yÓTÆq

yêDÏ>± Ò<äT. nsTT‘˚, yê]øÏ _ÛqïyÓTÆquÛÖ>√fi¯ø£, kÕe÷õø£, Ä]úø£, kÕ+düÿè‹ø£|ü]dæú‘·T\T, _ÛqïyÓTÆq Äs√>∑´ dü+düÿè‹,Äs√>∑ dü+s¡ø£åD nedüsê\T ñHêïsTT.

2. uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì 700 –]»q‘Ó>∑\T $kÕÔs¡yÓTÆq yÓ’$<Ûä ‘· ø£*– ñqï <äècÕºÁbÕ+‘· ì]úwüºyÓTÆq, –]»q nqT≈£L\ kÕúìø£Á|üD≤[ø£ ñ+&Ü\H~ ¬s+&Ée dü÷Á‘·+. |”kÕÇ+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q eéd”úø£è‘· |ü⁄Hê~ìs¡÷bı+~+∫+~. kÕúìø£ –]»q Äs√>∑nôd+;¢\T, õ˝≤¢ kÕúsTT –]»q Äs√>∑eT+&Éfi¯ófl, sêh kÕúsTT –]»q dü\Vü‰eT+&ÉfiflqT eékÕú>∑‘· j·T+Á‘ê+>±\T>±s¡÷bı+<ë*. yêÏøÏ kÕúìø£ nedüsê\≈£înqT>∑TD+>± Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+#·THyÓdüT\Tu≤≥T ø£*Œ+#ê*.

3. Äs√>±´ìï Á|üuÛ≤$‘·+ #˚ùdkÕe÷õø£ n+XÊ\T ` nø£ åsêdü´‘ ·,Ä<ëj·T+, s¡T, bÕ]Xó<ä∆ +, ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·,ÄVü‰s¡ yÓ’$<Ûä ‘·, *+>∑ düe÷q‘·«+, s¡yêD≤,nqTdü+<Ûëq‘· e+Ï n+XÊ\T Äs√>±´ìøÏdü+ã+~Û+∫ ø°\ø£ bÕÁ‘· b˛wækÕÔsTT. ø±ãÏºn+‘·s¡Z‘·+>± dü+kÕú>∑‘· düeTq«j·÷ìï yÓTs¡T>∑T|üs¡T#·Tø√e&É+ #ê˝≤ eTTK´+. eTTK´+>±Ç~ Äs√>∑ ùde˝À¢ m+‘√ nedüs¡+.Äs√>∑´ ùde\ yÓTs¡T>∑T<ä\≈£î ìs¡T∆wüºdü÷#·q\T

(1) Á&Ó’H˚J eédüú, Á>±eT bÕ]Xó<ä∆ eTÚ*ø£ edü‘·T\T, e´øÏÔ>∑‘· eTs¡T>∑T<=&É¢ìsêàD+, <√eT\ ô|s¡T>∑T<ä\qT ìs√~Û+#|üsêés¡D nqT≈£L\ #·s¡ \qT ñbÕ~Û Vü‰MT|ü<∏äø£+˝À #s¡Ã&É+. MÏøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· Çdü÷Ôôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ì]›wüº ø±\+˝À |üP]Ô#j·T&É+.

(2) |ü]XóÁuÛÑ+>± Òì Ç+<Ûäq $ìjÓ÷>±ìï ‘·–Z+#·&É+, ãjÓ÷e÷dt Ç+<ÛäHêìï, kÂs¡ XøÏÔì, Á|ü‘´øÏ+∫ k˛˝≤sY ≈£îø£ÿsY,



1. HêHé u≤´+øÏ+>¥ ô|ò’HêHé‡ ø£+ô|˙\T (NBFC)@ @ s¡+>±\˝À yê´bÕs¡+ #˚düTÔHêïsTT?(m) >∑èVü≤ s¡TD≤\T (Vü≤Ödæ+>¥ ô|ò’HêHé‡) (_)ø£eT]¸j·T Ÿ yÓVæ≤ø£ Ÿ‡ s¡TD≤\T (dæ) yÓTÆÁø√ô|ò’HêHé‡ ø£Hédü÷éTsY &É÷´s¡ãT Ÿ‡, ~«#·Áø£ yêVü≤Hê\s¡TD≤\T (&ç) ô|’e˙ï

2. Hê>√u≤ C≤‘·s¡ |òæÁãe] 2016˝À mø£ÿ&Éìs¡«Væ≤kÕÔs¡T?(m) πøkÕ¢|üPsY Á>±eT+, Ç+Á<äyÓ*¢ eT+&É\+,Ä~˝≤u≤< é õ˝≤ ¢ (_) KeTà+ (d æ )eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (&ç) dü+>±¬s&ç¶

3. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ Ä]ºø£ Ÿ 142 Á|üø±s¡+ »dæºdtMπs+Á<ädæ+>¥ì düTÁ|”+ø√s¡Tº @ sêÁwüº ˝Àø±j·TTø£Ô>± ìj·T$T+∫+~?(m) ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ (_) ;Vü‰sY (dæ) |ü•ÃeTu…+>±˝Ÿ (&ç) ˇ&çcÕ

4. Á¬ø&çŸ ø±sY¶, &Ó_Ÿ ø±sY¶ Á≤Hê‡ø£åHé‡ ø√dü+uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ mìï bÕsTT+Ÿ Ä|òt ùd˝Ÿ(PoS) ≥]àq˝Ÿ‡ ø±yê*?(m) 20 $T*j·TqT¢ (_) 1.2 $T*j·TqT¢(dæ) 5 $T*j·TqT¢ (&ç) 2 $T*j·TqT¢

5. es¡ Ÿ¶ÁfÒ&é Äs¡ZHÓ’CÒwüHé, ªªHÓ’s√_ bÕ πøCŸμμ˝À >∑\n+XÊ˝Ò$?(m) ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘· ø√dü+ |ü_¢ø kÕºø ôVA*¶+>¥\MT<ä $Tìd”º]j·T Ÿ ìs¡íj·÷\T(_) n_Ûeè~∆#Ó+<äT‘·Tqï <˚XÊ\ ø√dü+ ôdŒwü Ÿ ùd|òt>±sY¶yÓTø±ì»+(SSM) (dæ) eékÕj·T ñ‘·Œ‘·TÔ\m>∑TeT‘·T\ MT<ä m>∑TeT‘·T\ dü_‡&û\‘=\–+|ü⁄ Á|ü<Ûëq+>± n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·Tqï<˚XÊ\ qT+&ç (&ç) ô|’e˙ï

6. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ø£¬s+Ÿ møö+Ÿ &Ó|òædæŸ (CAD),2015`16 dü+e‘·‡s¡|ü⁄ ¬s+&Ée ø±«s¡ºsY(Q2)˝À m+‘· (_*j·THé US &Ü\s¡¢ À)?(m) 8.2 (_) 10.9 (dæ) 37.4 (&ç) 39.7

7. ÁbÕDVæ≤‘· #˚yÓfi¯fl *|òtº Ç]π>wüHé ÁbÕC…øº øÏ+<ämìï \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T˝ÀøÏ ekÕÔsTT?(m) 16.4 (_) 5 (dæ) 4 (&ç) 10

ÁbÕ‘·÷] b˛‘·j·T´ X¯s¡à8. C…’øÏkÕHé C…’$C≤„Hé yês√‘·‡yê\T &çôd+ãsY 23

qT+&ç & ç ôd+ãsY 29, 2015 es¡≈ £ îìs¡«Væ≤+#ês¡T. ¬s’‘·T\ ø√dü+ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+#|üÏºq ø±s¡ Áø£e÷ Ò$?(m) kÕsTT˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ ø±sY¶, |üsY Á&Ü|t yÓ÷sYÁø±|t, ˝≤+&é ≥T ˝≤uŸ (_) y˚Tsê >±yé y˚Tsê>ös¡yé, H˚wüq˝Ÿ nÁ–ø£\ÃsY e÷¬sÿŸ, &çõ≥˝ŸnÁ–ø£\ÃsY (dæ) |üs¡+|üsê>∑‘Y ÁøÏwæ $ø±dtjÓ÷»q, H˚wüq˝Ÿ >√≈£î˝Ÿ $TwüHé, yéT ø√f…&éj·T÷]j·÷, ã÷¢¬se\÷´wüHé, $TwüHé |òüsYÇ+ÏÁπ>f…&é &Óe\|tyÓT+Ÿ Ä|òt Vü‰]ºø£\ÃsY(&ç) ô|’e˙ï

9. TS-iPASS Á|üy˚X¯ ô|≤ºø£ s¡÷.25,972 ø√≥¢ô|≥Tºã&ÉT\T e#êÃsTT. TS-iPASS ˝À “i”nø£ås¡+ <˚ìøÏ?(m) Ç+&ÉÁdæºj·T˝Ÿ (_) Ç+bÕ¬sº+Ÿ(dæ) ÇHéyÓdtºyÓT+Ÿ (&ç) Ç+≥¬sdtº

10. ã+øÏ+#·+Á<ä #Û ·ÀbÕ<Ûë´j·T s¡∫+∫qe+<˚e÷‘·s¡+ ^‘êìï H˚wüq˝Ÿ kÕ+>¥>±m|üŒÏ qT+&ç ÄyÓ÷~+#ês¡T?(m) 1950 (_) 1947(dæ) 1964 (&ç) 1971

11.ª<∏√s√¶μ mø£ÿ&ÉT+~? (Çø£ÿ&É DGP dü<ädüT‡ìs¡«Væ≤+#ês¡T)?(m) ø£#ÛYsêHé, >∑T»sê‘Y (_) sê»kÕúHé(dæ) eTVü‰sêÁwüº (&ç) ø£sêï≥ø£

12.2017 qT+&ç <∏äs¡à˝Ÿ |üesY bÕ¢+Ÿ‡ ‘·eTbÕ]º≈£î´ ÒŸ e÷≥sY‡ (PM) $&ÉT<ä\ m+‘·XÊ‘·+ ‘·–Z+#·Tø√yê*?(m) 40% (_) 20%(dæ) 30% (&ç) 10%

13. #Ó’Hê #˚|üÏºq dæ˝Ÿÿs√&é mø£Hê$Tø˘ u…˝Ÿº(SREB) nH˚ Á≤Hé‡j·TTπswæj·÷ ø£HÓøÏº$ÏÁbÕC…øº À dü+<ÛëqeTjT´ q>∑sê\T / ÁbÕ+‘ê\T@$?(m) C…+>¥ s¡aÚ (_) $T\Hé(dæ) j·T÷s¡|t, ôd+Á≥˝Ÿ @wæj·÷, s¡cÕ´(&ç) ô|’e˙ï

14. πø+Á<ä e÷qe eqs¡T\ n_Ûeè~∆XÊK eT+Á‹düàè‹ Çsê˙ ÁbÕs¡+_Û+∫q ªªXÊ˝≤<äs¡ŒHéμμ düØ«dte\q ˝≤uÛ≤˝Ò$?(m) SMS\ <ë«sê ‘·*¢‘·+Á&ÉT\≈£î ‘·eT|æ\¢\ dü÷ÿ\T nf…+&ÓHé‡, f…Æ+ fÒãT Ÿ, |üØø£å\˝Àe∫Ãq e÷s¡Tÿ\T ‘Ó*j·T#˚kÕÔs¡T (_) düu…®øºyê]>± |æ\¢\ n<Ûä j·Tq |òü*‘ê\T ø£+ù|sY#˚kÕÔs¡T(dæ) ñ∫‘·+>± NCERT e-ãTø‡ n+<ä#kÕÔs¡T(&ç) ñ∫‘·+>± M&çjÓ÷ bÕsƒê\T n+<ä#˚kÕÔs¡T

15.UN ôd≈£L´]° øöì‡˝Ÿ˝Àì düuÛÑT´\+<äs¡÷@ø£Áê+>± ÄyÓ÷~+∫q UN ]»\÷´wüHé2254˝À ‘Ó*Œq s√&é e÷´|t Á|üø±s¡+ 18HÓ\˝À¢ @ <˚X¯+˝À XÊ+‹ #·s¡Ã\T e÷s¡TŒ\TrdüT≈£îsêyê*?(m) dæ]j·÷ (_) áõ|tº(dæ) Çsêø˘é (&ç) ≥Øÿ

16.ªªÁkÕŒ°¢ Ä]Ã¤ù|\>√μμ (Be⁄\ düeT÷Vü≤+) @düeTTÁ<ä+˝À ñ+~?(m) Væ≤+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<ä+(_) kÂ‘Y #Ó’Hê düeTTÁ<ä+(dæ) n≤¢+Ïø eTVü‰düeTTÁ<ä+(&ç) Çy˚$ø±e⁄

17. eTTfi¯flø£≥º Áã&ç® $esê˝Ò$?(m) 1.8 øÏ ÀMT≥s¡¢ bı&Ée⁄ (_) @≥÷s¡THê>±s¡+ eT+&É\+˝À eTTfiflø£≥º Á>±eT+ <ä>∑Zs¡>√<ëe] q~ô|’ ì]à+#ês¡T (d æ ) Bìe\ ¢ôV’≤Á<ëu≤<é, ø√˝Ÿø£‘· eT<Ûä´ <ä÷s¡+ 300øÏ˝ÀMT≥s¡¢ es¡≈£î ‘·>∑TZ‘·T+~ (&ç) ô|’e˙ï

18.‘Ó\+>±D sêÁwüº XÊdüqdüuÛÑ À ñqï 119 d”≥¢ ÀTRS bÕØºøÏ mìï d”≥T¢HêïsTT?(m) 40 (_) 77 (dæ) 29 (&ç) 12

19.2016 ]|ü_¢ø& s√Eq eTTK´ n‹~∏ mes¡T?(m) ÁbòÕ+ø±sTTdt ¨˝≤+&˚ (_) ¬ø.|æ. X¯s¡àz* (dæ) u≤sêø˘ ˇu≤e÷ (&ç) yê¢&ç$TsY|ü⁄‹Hé

20.TRAI ìj·Te÷e[ Á|üø±s¡+ 1.1.2016 qT+&çÁ|ü‹ ªªø±˝Ÿ Á&Ü|tμμøÏ, yÓTTu…’ Ÿ Ä|üπs≥s¡T¢ m+‘·ø±+ô|H˚‡wüHé Çyê«*?(m) s¡÷.20 (_) s¡÷.1 (s√EøÏ eT÷&ÉTs¡÷bÕj·T\øÏ $T+#·sê<äT) (dæ) s¡÷.5 (&ç)s¡÷.6

21.2011 »HêuÛ≤ ˝…ø£ÿ\ Ä<Ûës¡+>± Ç°e\$&ÉT<ä\ #˚dæq ]b˛sYº Á|üø±s¡+ 0 qT+&ç 6dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡>∑\ yê] >∑T]+∫q #Ó’ Ÿ¶ôdø˘‡ πswæjÓ÷ @ $<Ûä+>± ñ+~, sêÁcÕº\Á|üø±s¡+?(m) πøs¡fi¯ : 964 (_) y˚T|òü÷\j·T : 970(dæ) |ü+C≤uŸ : 846 (&ç) ô|’e˙ï (Ç+&çj·÷yÓTT‘êÔìøÏ : 918)

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 27

22.ªªqsT÷ eT+õ˝Ÿμμ d”ÿ+ $esê Ò$?(m) yÓTÆHê]°\ m&ÉT´πøwüHé ø√dü+ $50$T*j·Tq¢ ÀHé ø√dü+ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+, Á|ü|ü+#·u≤´+ø˘‘√ ˇ|üŒ+<ä+ #˚düT≈£î+~ (_) Ç~yÓTÆHê]°\ ø√dü+ m&ÉT πøwüHé Áf…Æì+>¥ Áb˛Á>±+(dæ) uÛ≤s¡‘·<˚X¯ &ÓyÓ÷Á>∑|òæø˘ &ç$&Ó+&é |üP]Ô>±n+<äTø√e&É+ ø√dü+ düe÷»+˝À nìï esêZ\j·T÷‘YøÏ $<ä dæÿ˝Ÿ‡ nedüs¡+ (&ç) ô|’e˙ï

23.ôdø£åHé 6(1) Ç+&çj·THé dæÏ»Héwæ|t #·≥º+,1955 Á|üø±s¡+ ªªdæÏ»Héwæ|t uÒH#·Ts¡ …’CÒwüHéμμπø≥–Ø˝À dæÏ»Héwæ|t bı+<ä≤ìøÏ m+‘· |ò”E#Ó*¢+#ê*?(m) s¡÷.13,700 (_) s¡÷.10,000(dæ) s¡÷.5,000 (&ç) s¡÷.3,000

24.πøs¡fi¯ ≥÷]»+, ªªìwüHé >∑+~Ûμ nyês¡T¶ 2016me]øÏ#êÃs¡T?(m) S.P.u≤\düTÁãeTD´+ (_) Çfi¯j·TsêC≤(dæ) >∑+¬>’ neTs¡Hé (&ç) A.R.¬sVü≤e÷Hé

25.uÛ≤s¡‘· Á|ü<ÛëqeT+Á‹ qπs+Á<äyÓ÷B 2014˝À9 <˚XÊ\T dü+<ä]Ù+#·>±, 2015˝À 28< ˚XÊ\T d ü+< ä]Ù+#ês ¡ T . á ¬s+& É Tdü+e‘·‡sê\˝À Äj·Tq yÓfi¯flì <˚X¯+ @~?(m) e÷©›e⁄\T (_) kÂB nπs_j·÷(dæ) dæ]j·÷ (&ç) ô|’e˙ï

26.nìï ~«#·Áø£ yêVü≤Hê\≈£î j·÷+° ˝≤ø ÁuÒøÏ+>¥dædüº+ (ABS) ø£+u…’Hé&é ÁuÒøÏ+>¥ dædüº+ (CBS)m|üŒÏ qT+&ç ø£+|ü\‡Ø>± ñ+&Ü\ì πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹bÕ~k Ô+~?(m) @Á|æ Ÿ 2019 _) 2020(dæ) 2022 (&ç) 2025

27.q÷´dæ Ÿÿ s√&é yÓ+ã&ç XøÏÔe+‘·+>± m<ä>∑≤ìøÏ#Ó’Hê düeT≈£Ls¡TÃ≈£îqï Ä]úø£ dü<äTbÕj·÷ Ò$?(m) $ 40 _*j·THé &Ü\s¡¢ dæ Ÿÿ s√&é |òü+&é(_) @wæj·THé ÇHéÁbòÕÁdüºø£ÃsY ÇHéyÓdtºyÓT+Ÿu≤´+ø(dæ) BRICS <˚XÊ\ q÷´ &Óe\|tyÓT+Ÿu≤´+ø (&ç) ô|’e˙ï

28.1906 nH˚ ôV≤˝ŸŒ …’Hé (Helpline) q+ãsY<˚ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~?(m) LPG ©ø˘\ >∑T]+∫ ‘Ó*j·T#˚j·T≤ìøÏ(_) ¬s’ Ò« düVü‰j·T+ ø√dü+ (dæ) yÓÏº#êøÏØu≤~Û‘·T\ ø√dü+ (&ç) u≤\ø±]à≈£î\ ø√dü+

29.@Á|æ˝Ÿ`qe+ãsY 2016 eT<Û ä´ø±\+˝ÀuÛ≤s¡‘·<X m>∑TeT‘·T\T, >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ sTT<ø±\+˝À ø£qï m+‘· XÊ‘·+ ‘·–Zb˛j·÷sTT?(m) yÓTÆqdt 4% (_) yÓTÆqdt 18.46% (US$ 174.3 ã*j·TqT¢)(dæ) yÓTÆqdt 4% (&ç)Çy$ø±e⁄

30.&Éj·÷>√ >±]¸j·÷ (Diego Garcia) Be⁄\Tmø£ÿ&ÉTHêïsTT?

(m) Væ≤+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<ä+ (_) | üd æ| ò æø ˘eTVü‰düeTTÁ<ä+ (dæ) n+≤]ÿÏø± (&ç) Ä]ÿÏø±

31.]»sY« u≤´+ø˘ Ä|òt Ç+&çj·÷˝À &ç|üP´°>∑es¡ïs¡¢ |ü<äM $s¡eTD ej·TdüT‡ m+‘·?(m) 65 dü+e‘·‡sê\T (_) 62 dü+e‘·‡sê\T(dæ) 70 dü+e‘·‡sê\T (&ç) Çy˚$ø±e⁄

32.ªm]ø±μ nH˚ n+<äyÓTÆq, ‘Ó*$‘˚≥\Tqï Ä&ÉVüAéTHêsTT&é (s√uÀ) ‘·j·÷s¡T #˚dæq <˚X¯+@~?(m) »bÕHé (_) dæ+>∑|üPsY (dæ) <äøÏåD ø=]j·÷(&ç) ÄÁùdº*j·÷

33.‘·TsYÿyÓTìkÕÔHé sê»<Ûëì @~?(m) _ôwÿø˘ (_) Ädt |òü÷ u≤‘Y (dæ) ÄkÕÔHê(&ç) <äTcÕHéuÒ

34. nãT›˝Ÿ s¡V”≤+ U≤Hé`◊Ù≤q me]ÄkÕúq+˝À ñ+&˚yê&ÉT?(m) nø£“sY (_) Ws¡+>∑CÒuŸ (dæ) Ç˝Ÿ≥TŸ$Twt(&ç) u≤\“q

35.ôV’≤Á<ëu≤<é˝Àì |æ\¢\ ÄdüT|üÁ‹, ˙˝À|òüsYVü‰dæŒ≥ Ÿ, Á|æHÓ‡dt ˝À|òüsY ù|s¡TMT<ä 1953˝ÀÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. áyÓT me] uÛ≤s¡ ?(m) Á|æHÓ‡dt yÓTT»+C≤ (_) ˇeTsY K©~(dæ) ñkÕàHé Ä©U≤Hé (&ç) ãs¡ÿ‘Y Ä©U≤Hé

36.á øÏ+~ yêÏ˝À @~ ø£¬sø˘º?(m) TFA : ÁfÒ&é ô|òdæ*fÒwüHé mÁ–yÓT+Ÿ(_) DDA : <√Vü‰ &Óe\|tyÓT+Ÿ mC…+&Ü(dæ) LDC : ©dtº &Óe\|t&é ø£+Á°dt(&ç) ô|’e˙ï (WTO øÏ dü+ã+~Û+∫q$)

37.Ç°e\ sêÁwüº|ü‹ ÄyÓ÷<ä+ bı+~q Ä≥$Tø˘mqØ® (myÓT+&éyÓT+Ÿ) j·÷ø˘ º, ‘·~‘·s¡$esê˝Ò$?(m) Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ dü+düú NPCIL Ç‘·s¡Á|üuÛÑT‘·« s ¡+> ∑ d ü+d ü ú\‘√ˇ|üŒ+<ë\T ≈£î<äTs¡TÃø√e#·TÃqT, q÷´øÏ¢j·TsYs¡+>∑+˝À (_) Á|üuÛÑT‘·« ø£+ô|˙ nH ìs¡«#·q+$düÔ]+#·ã&ç+~ (dæ) NPCIL uÛ≤s¡rj·THê_Ûπøj·T $<äT´‘Y ì>∑+ *$Tf…&é, Á|üdüTÔ‘·+Ä≥$Tø˘ mqØ® &çbÕsYºyÓT+Ÿ øÏ+<ä |üì#˚düTÔHêïsTT (&ç) ô|’e˙ï

38.Ç+&çj·THé ôd’Hé‡ ø±+Á¬>dt (2016) düe÷y˚X¯+mø£ÿ&É ìs¡«Væ≤+#ês¡T?(m) yÓTÆdü÷s¡T (_) #ÓqïjYT (dæ) uÛÑTeH˚X¯«sY(&ç) ø√˝Ÿø£‘·

39.Ç°e\ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ‘Ó*Œq ª5Esμ @$?(m) mø±q$T, mì«sêHéyÓT+Ÿ (_) mqØ®,m+|üB∏ (dæ) áøÏ«Ï (&ç) ô|’e˙ï (ôd’+Ïdtº\ø√dü+, Ç+&çj·THé ôd’Hé‡ ø±+Á¬>dt MTÏ+>¥˝ÀÁ|ü<Ûëì ‘Ó*bÕs¡T)

40.Ç°e\ düe]+∫q ù|yÓT+Ÿ Ä|òt uÀqdt(myÓT+&éyÓT+Ÿ) j·÷øº 2015 Á|üø±s¡+ uÀqdt

bı+<ä≤ìøÏ HÓ\yêØ J‘·+ ø±*≈£î´˝ÒwüHéÁ|üdüTÔ‘· d”*+>¥ s¡÷.3500 qT+&ç m+‘·≈£îô|+#ês¡T?(m) s¡÷.70,000/` (_) s¡÷.15,000/`(dæ) s¡÷.20,000/` (&ç) s¡÷.30,000/`

41.Ç°e\ ôdHê‡sY uÀsY¶˝À e÷s¡TŒ\ ø√dü+ìj·T$T+∫q ø£$T° #ÛÓ’s¡àHé mes¡T?(m) XÊýéTu…q>∑ Ÿ (_) eTT≈£î ŸeTT<äZ Ÿ(dæ) X¯]à˝≤ sƒê>√sY (&ç) C≤y˚<é nKÔsY

42.sêuÀjT 15 dü+e‘·‡sê\˝À 600 ôV≤*ø±|üºs¡T¢ñ‘·Œ‹Ô #˚ùd HAL ôV≤*ø±|üºsY bòÕ´ø£ºØøÏÁ|ü<ÛëqeT+Á‹ mø£ÿ&É X¯+≈£îkÕú|üq #˚XÊs¡T?(m) ;<äs¡Vü≤fi¯fl ø±e˝Ÿ (‘·T+≈£LsY õ˝≤¢)(_) ø±q÷ŒsY (dæ) Hêdæø˘ (&ç) ø√sê|ü⁄Ÿ

43.Á|üdüTÔ‘·+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ k˛˝≤sY mqØ® ¬øbÕdæ°4,500MW. 2016-17˝À k˛˝≤sY mqØ®n<äq+>± m+‘· ô|+#·T‘ês¡T?(m) 12,000MW (_) 15,000MW(dæ) 2,000MW (&ç) 1,500MW

44.LED ã˝Ÿ“\qT |ü+|æD° #˚ùd Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑dü+düú @~?(m) mqØ® m|òæwæj·T˙‡ düØ«ôddt *$Tf…&é(EESL) (_) BEL (dæ) BHEL (&ç)NTPC

45.uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ø£¬s+Ÿ düô|’¢ ˝Òì 18,452Á>±e÷\˝À, mìï Á>±e÷\≈£î 2.1.2016HêÏøÏ, Bq<äj·÷fiŸ ñbÕ<Ûë´j·T Á>±yéT CÀ´‹jÓ÷»q(DDUGJY) øÏ+<ä $<äT´Bø£s¡D#˚XÊs¡T?(m) 5,522 (_) 3,656 (dæ) 14,796(&ç) 1,843

46.>∑+>±kÕ>∑sY y˚Tfi≤ mø£ÿ&É ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T?(m) kÕ>∑sY B$, <äøÏåD 24 |üs¡>∑D≤\ õ˝≤¢,|ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ (_) Vü≤]<ë«sY (dæ) yês¡D≤•(&ç) bÕ≤ï

47.ªõø±μ yÓ’s¡dt $esê Ò$?(m) 1947˝À õø± n&Ée⁄\T, ñ>±+&Ü˝ÀØdüdt ø√‘·T\˝À Bìï >∑T]Ô+#ês¡T (_) @&ûdtá»|æº nH <√eTø±≥T e\¢ yê´|æÔ #Ó+<äT‘·T+~(dæ) <äøÏåD nyÓT]ø± <XÊ\˝À Ç~ $düÔ]k Ô+~,Á|ü<Ûëq+>± ∫qï |æ\¢ À¢ (&ç) ô|’e˙ï

48.á ÁøÏ+~ yêÏ À @~ ø£¬søº?(m) ªª<∏ë#·sY‡ Á≥j·T˝Ÿμμ : ø±«dæ ø±«¬sº+>¥ (_)ªª~ yÓ’*¶+>¥‡μμ : ˙˝≤+»HésêjYT (dæ) ªª~ ã÷¢_°«Hé ôd’ÿ yê≥sYμμ : dü÷düHé nãT˝ŸVü≤yê(&ç) ô|’e˙ï

49.q÷‘·q N|òt ÇHé|òüπsàwüHé ø£MTwüqsY mes¡T?(m) H.L.<ä‘·TÔ (_) R.K.e÷<∏äTsY(dæ) K.G.u≤\ÁøÏwüíHé (&ç) M¬ses¡Tø±s¡T


50.Ä]ÿÏø zwüHé #·T≥÷º >∑\ <XÊ\T, ÁbÕ+‘ê\T@$?(m) s¡cÕ´ (_) Á^Hé ≤+&é, Hêπs« (dæ) n\kÕÿ,USA (&ç) ô|’e˙ï

51.UN ø£MTwüqsY |òüsY ¬s|òüP´Jdt (UNHCR)Á|üø±s¡+ 2014 ∫e]øÏ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>±m+‘· eT+~ ã\e+‘·+>± ‘·eT <˚XÊ\T /ÁbÕ+‘ê\T e<ä* e\dü yÓ[fl b˛j·÷s¡T?($T*j·Tq¢ À)(m) 59.5 (_) 2.5 (dæ) 6 (&ç) 20

52.uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Ä]úø±_Ûeè~∆ πs≥T 2015`16˝Àm+‘· ñ+&Ée#·TÃqT?(m) 7% qT+&ç 7.5% eT<Ûä ˝À (_) 8%(dæ) 9% (&ç) 8.5%

53.uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ 2015`16˝À ‘·q GDP˝Àm+‘· XÊ‘·+ |òædüÿ˝Ÿ &Ó|òædæŸ ≤¬sZŸ>±ô|≥Tº≈£î+~?(m) 3.9% (_) 4.5%(dæ) 5% (&ç) 6%

54.1887˝À u§Ásê >∑TVü≤\T ($XÊK|ü≥ï+)mes¡T ø£qT>=Hêïs¡T?(m) Á_°wt õj·÷\õdtº, $*j·T+ øÏ+>¥(_) ø£\ï˝Ÿ yÓTø£+J (dæ) R.S.X¯s¡àZ(&ç) M¬ses¡T ø±s¡T

55.@ <˚X¯ bÕs¡¢yÓT+Ÿ ø=‘·Ô sêC≤´+>∑+ sêdüTø√≤ìøÏ ªªø±Hédæº≥÷´wüq Ÿ nôd+;¢μμ>± e÷s¡qTqï~?(m) l\+ø£ (_) H˚bÕ˝Ÿ (dæ) eTj·THêàsY(&ç) eT˝Òwæj·÷

56.yêDÏ»´ u≤´+≈£î\ ø=‘·Ô e&û¶ πs≥T RBIÁ|ü‹bÕ~+∫q MCLR Á|üø±s¡+ ñ+≥T+~?$esê˝Ò$?(m) MCLR : e÷]®q˝Ÿ ø±dtº Ä|òt |òü+&é‡uÒdt&é …+&ç+>¥ (_) uÒdt πs≥TøÏ ã<äT\T>±MCLR |ü<ä∆‹ yê&É‘ês¡T (dæ) 1.4.2016qT+&ç neT\T #˚j·÷\qT≈£î+≥THêïs¡T (&ç)ô|’e˙ï

57.US ô|ò&És¡˝Ÿ ]»sY« e&û ¶ πs≥¢qT m+‘·ô|+#ê\ì ìs¡ísTT+∫+~?(m) 0.1% (_) 0.25%øÏ 0.50%øÏ eT<Ûä(dæ) 2% (&ç) 3%

58.yÓT<∏äHê˝Ÿ ˝Òø£ MT<∏Ó’˝Ÿ Ä\ÿVü‰˝Ÿ ø£*|æq ø£©ÔkÕsêsTT ‘ê–q yê]øÏ ‘·ø£åD eT+<äT>±j·÷+Ï&√dt>± @~ |üì #˚düTÔ+~?(m) á<∏Ó’ Ÿ Ä\ÿVü‰˝Ÿ (_) bÕsêdæ≥e÷˝Ÿ(dæ) øÏ«HÓ’Hé (&ç) ÄøÏ‡ÀdæHé

59.uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À u…dtº m&ÉT´πøf…&é u≤>±<Ûäqe+‘·T\Tqï sêÁcÕº˝Ò$?(m) πøs¡fi¯, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT (_) |ü+C≤uŸ

(dæ) Væ≤e÷#· ŸÁ|ü<˚XŸ (& ç ) ô| ’e˙ï (ásêÁcÕ º\˝À m≈£îÿe eT+~ ñ<√´>±\T#düTÔHêïs¡T)

60.#·rÔdt|òüT&é UP sêÁcÕº\˝À m+‘· XÊ‘·+eT+~ Á>±e÷\˝À ìe•d ü T ÔHê ïs ¡ T ,eékÕj·TyT Á|ü<Ûëq JeHê<Ûës¡+>± ñHêïs¡T?(m) 60% (_) 50% (dæ) 30% (&ç) 20%

61.H˚wüq˝Ÿ XÊ+|æ Ÿ‡ düπs« Ä|ò”düT &˚≤ Á|üø±s¡+uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À m+‘·XÊ‘·+ eT+~øÏ e÷]®q˝Ÿ ˝≤+&é ¨*¶+>¥‡ñHêïsTT (nq>± 10,000 #·<äs¡|ü⁄ MT≥s¡¢ø£qï‘·≈£îÿe eékÕj·T uÛÑ÷$T ñqïyês¡THêïs¡T)?(m) 80% (_) 40% (dæ) 20% (&ç) 25%

62.2019 HêÏøÏ ãVæ≤s¡+>∑eT\ $düs¡ ®qs¡÷|ü⁄e÷|ü≤ìøÏ>±qT, Á>±eT ÁbÕ+‘ê\˝Àdü«#·Ã¤ uÛ≤s¡‘Y neT\T |üπsÃ+<äT≈£î Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î m+‘· s¡TD+ eT+ps¡T #dæ+~ (US_*j·THé &Ü\s¡¢ À)?(m) 1.5 (_) 3 (dæ) 4 (&ç) 6

63.Á|ü|ü+#· »HêuÛ≤˝À 7.3 _*j·Tq¢ À UNDPÁ|üø±s¡+ á ÁøÏ+~ yêÏ˝À¢ @~ ø£¬sø˘º?(m) 4.6 _*j·Tq¢ eT+~ ªe]ÿ+>¥`@CŸμ»HêuÛ≤ (_) 1.9 _*j·TqT¢ eT+~ |æ\¢\T(dæ) 582 $T*j·Tq¢ eT+~, 64 @fi¯fl ø£qïm≈£îÿe ej·TdüT‡ >∑\yês¡T(&ç) ô|’e˙ï (UNDP VüAéTHé &Óe\|tyÓT+ŸÇ+&Óø˘‡ ]b˛sYº #˚ùd |üì˝À ñ+~)

64.ÁøÏwüí ]esY yê≥sY y˚TH˚CŸyÓT+Ÿ uÀsY¶ Á|üø±s¡+lXË’\+ Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY\˝À ñqï 152tmcft ˙Ï˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ‘Ó\+>±DsêÁcÕº\T @ ìwüŒ‹Ô À ˙Ïì |ü+#·Tø√yê*?(m) 3:5 (_) 2:5 (dæ) 5:10 (&ç) 10:15

65.HÓ>√wæj·TãT Ÿ ÇHéÁdüTºyÓT+Ÿ (dües¡D) #·≥º+,2015˝Àì n+XÊ\T m| ü Œ Ï qT+& çneT\T˝ÀøÏ e#êÃsTT? (Bì Á|üø±s¡+ #Ó≈£îÿì&çbÕõŸ #˚d æq #√≥, ø√s¡T º˝À πødüTydüTø√e#·TÃqT, ø£yfi #Óø uÖHé‡ nsTT‘)(m) 1.4.2014 (_) 15.6.2015(dæ) 1.4.2015 (&ç) 1.10.2015

66.kÕe]Hé >√˝Ÿ¶ u≤+&é‡ d”ÿ+ Á|ü‘˚ ø£‘· Ò$?(m) u≤´+≈£î\˝À ÀHé\T rdüTø√e&É+ ø√dü+MÏì ø= Ò¢≥s¡ Ÿ ôd≈£L´]°>± ô|≥ºe#·TÃqT(_) MÏì RBI ãTø‡ ÀqT, &çbÕõ≥Ø\˝ÀqTñ+#·T‘ês ¡ T (d æ) ì»yÓT Æq ã+>±s ¡+ø=q≥+ø£Hêï, kÕe]Hé >√˝Ÿ¶ u≤+&é (SGB)ø=q≥+ yT\T m+<äTø£+fÒ Bì˝À ‘·s¡T>∑T<ä\,‘·j·÷Ø #ÛêØ®\T e+Ï$ ñ+&Ée⁄ (&ç) ô|’e˙ï

67.ø£\ï Ÿ C.K. Hêj·TT&ÉT …’|òt f…Æ+ mNÛyéyÓT+ŸnyêsY¶ Ç°e\ me]øÏ#êÃs¡T?

(m) $sêŸ ø√Væ≤¢ (_) düj·T´<é øÏsêàDÏ(dæ) »\CŸ düπø‡Hê (&ç) sê_Hé <∏ä|üŒ

68.1009 |üs¡T>∑T\T rdæq Á|üDyé <Ûäqyê&˚1899˝À 628 |üs¡T>∑T\T rdæq me] ]ø±s¡T¶n~Û>∑$T+#ê&ÉT?(m) Äs¡úsY ø±*Hé‡ (Ç+>±¢+&é ÁøÏ¬øŸ Ä≥>±&ÉT)(_) n˝≤àdt cÂø£‘Y (dæ) X¯óuŸe÷Hé –˝Ÿ (&ç)<˚$ø£ yÓ’<ä

69.600 MW kÕeTs¡ú´+>∑\ ø±ø£rj·T <∏äs¡à˝Ÿ| ües YbÕ ¢+ Ÿ (KTPP) Ç °e\ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Bì $esê Ò$?(m) s¡÷.4,344 ø√≥¢‘√ ì]à+#ês¡T (_) Ç~#Ó\÷ŒsY Á>±eT+, uÛÑ÷bÕ\|ü*¢ <ä>∑Zs¡˝À ñ+~(dæ) Bì |üqT\T 2009˝À ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT(&ç) ô|’e˙ï

70.eTTÁ<ä u≤´+ø˘ eT]j·TT Á¬ø&çŸ >±´¬s+°|òü+&é\qT s¡÷.20,000 ø√≥¢ Øô|ò’HêHé‡ø±s¡Œdt‘√qT, s¡÷.3000 ø√≥¢ ø±s¡Œdt‘√qT@sêŒ≥T # ˚j ·÷\ì @ ã& Ó ® Ÿ˝ÀÄyÓ÷~+#ês¡T?(m) 2015`16 (_) 2013`14(dæ) 2012`13 (&ç) 2014`15

71.Ç°e\ ôV’≤Á&√»Hé u≤+uŸqT |üØøÏå+∫q≥T¢Á|üøÉÏ+∫q <˚X¯+ @~?(m) <äøÏåD ø=]j·÷ (_) ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷(dæ) »bÕHé (&ç) ‘Ó’yêHé

72.CÒyéT‡ m_Û˝…¢dt øÏsYÿ bÕÁÏø˘, ôV’≤Á<ëu≤<é˝À @|ü<ä$˝À |üì#XÊ&ÉT? áj·TqøÏ Vü≤wüà‘Y »+>¥nH˚ _s¡T<äT ñ+~?(m) Á_°wt ¬sdæ&Ó+Ÿ (_) yÓ’ÁkÕjYT(dæ) >∑es¡ïsY (&ç) >∑es¡ïsY »qs¡˝Ÿ

1`m2`_3`m4`_5`&ç6`m7`m8`m9`&ç10`m11`m12`_13`m14`m15`_16`&ç17`m18`m

19`m20`&ç21`m22`m23`&ç24`m25`m26`m27`m28`&ç29`m30`m31`_32`&ç33`_34`m35`_36`&ç

37`&ç38`m39`_40`&ç41`m42`&ç43`m44`_45`m46`_47`m48`_49`m50`m51`&ç52`&ç53`m54`&ç

»yêãT\T (|òæÁãe] ` 2016)55`m56`m57`m58`m59`m60`_61`m62`&ç63`&ç64`_65`&ç66`m67`m68`m69`m70`m71`&ç72`_

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 29

<äs¡ŒD+ø±s¡T #Íø£πø <ä+‘· yÓ’<ä´ ≈£îØÃ:

<ä+‘· yÓ’<äT´\ e<ä› ñ+&˚ ≈£îØÃÇ+‘·es¡≈£L \ø£åqïs¡≈£î ô|’>± KØ<äT ñ+&~.eTT>∑TZs¡T Us¡>¥|üPsY ◊◊° $<ë´s¡T∆\ ø£wæ|ò ü*‘·+>±, H˚&ÉT n~ πøe\+ 20 y˚\s¡÷bÕj·T\πø n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêqTqï~.◊<äT dü+e‘·‡sê\T nH˚ø£ ø£wüº qcÕº\T |ü&ç,e´j·T Á|üj·÷dü\ø√]Ã #·~$q #·<äTe⁄qTkÕs¡∆ø£+ #˚düTø√e&ÜìøÏ <ä+‘·≈£îØÃ s¡÷bı+~+#ês¡T. Ç˝≤+Ï |ü]ø£sê\T n~Ûø£<Ûäs¡\e\¢ <ä+‘· yÓ’<äT´\T mH√ï düeTdü \qTm<äTs=ÿ+≥THêïs¡T. nyÓT]ø± Àì kÕºHébò sY¶$X¯«$<ë´\j·T+ düVü≤ø±s¡+‘√ s¡÷bı+~+∫q á ≈£îØÃøÏ FLUX nì ù|s¡T ô|≤ºs¡T.eTq<˚X¯+˝À Á|ü‹ ¬s+&Ée e´øÏÔ ˇø£ <ä+‘·düeTdü´‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï&ÉT. Á>±MTDuÛ≤s¡‘·+˝À Á|ü‹ ¬s+&ÉTqïs¡ \ø£å\eT+~Á|ü»\≈£î ˇø£ <ä+‘· yÓ’<äT´&ÉT e÷Á‘·y˚Tn+<äTu≤≥T˝À ñHêï&ÉT. |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\˝ÀÁ|ü‹ |ü~ y˚\eT+~øÏ ˇø£ <ä+‘· yÓ’<äT´&ÉTn+<äTu≤≥T˝À ñHêï&ÉT. Ç≥Te+Ï |ü]dæú‘·T\˝À, Ç˝≤+Ï q÷‘·q Ä˝À#·q\T <ä+‘·yÓ ’<ë´ìøÏ Áb˛‘ê‡Vü‰ìï ÇkÕÔj·Tq&É+˝Àdü+<˚Vü≤+ Ò<äT.ôV’≤<äsêu≤<é $e÷HêÁX¯j·T+˝À kÂs¡ $<äT´‘Y:

dü+Á|ü<ëj·T Ç+<Ûäq eqs¡T\e\¢ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø±\TcÕ´ìï ìyê]+#·&ÜìøÏ ôV’≤<äsêu≤<é $e÷HêÁX¯j·T+ yês¡T kÂs¡ $<äT´‘Y

yê&Éø±ìøÏ ô|<ä›jÓT‘·TÔq @sêŒ≥T¢ yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. s√E≈£î 25 y˚\ yê≥¢ $<äT´‘·TÔqTñ‘·Œ‹Ô#˚ùd 05 yÓT>±yê≥¢ kÕú|üHê kÕeTs¡∆ +‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫ e#Ã ¬s+&ÉTeT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\˝À 30 yÓT>± yê≥¢ kÕeTsêú ìøÏ ô|+#Á|üD≤[ø£‘√ Á^Hé |ò ”˝Ÿ ¶ $e÷HêÁX¯j·T+düMT|ü+˝À á bÕ¢+ŸqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.25 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ e´j·T+‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫q á bÕ¢+Ÿ À ñ‘·Œ‹Ô #ùd $<äT´‘·TÔ‘√4,800 >∑Vü‰edüsê\qT rs¡Ãe#·TÃ. Bìe\¢ s√E≈£î 12 ≥qTï\ u§>∑TZ, 76,800©≥s¡¢ Ïì bı<äT|ü⁄ #j·Te#·TÃ. n+‘ ø±<äT,Á|ü‹ s√p, 7,100 ≥qTï\ ø£s¡“q yêj·TTø±\TcÕ´ìï ≈£L&Ü n]ø£≥ºe#·TÃ.ô|s¡T>∑T‘·Tqï eT©º-Á&É>¥ ìs√<Ûäø£ ÁøÏeTT\T:

rÁeyÓTÆq yê´<ÛäT\≈£î yê& eT+<äT\≈£î˝§+>∑ì Vü‰ì ø±s¡ø£ ÁøÏeTT\T ô|s¡T>∑T‘·THêïj·Tì ‘êC≤ yÓ’<ä |ü]XÀ<Ûäq\T ôV≤#·Ã]düTÔHêïsTT. <X+˝Àì ÄdüT|üÁ‘·T˝À¢ Ç+f…ì‡yéπøsY j·T÷ì≥¢ À ñqï á yÓTT+&ç ÁøÏeTT\e\¢H˚ s√>∑T˝À¢ dü>∑+eT+~ eT]ìï s√>±\u≤]q |ü&ÉT‘·Tqï≥T¢ ‘*+~. Ç˝≤+Ï yÓTT+&çyê´< Û ä T\ ìyês ¡D≈ £ î ¬s+& Ée ‘ ·s ¡+,eT÷&Ée‘·s¡+ eT+<äT\T eTq<˚X¯+˝Àn+<äTu≤≥T˝À ñqï|üŒÏø°, ◊dæj·T÷\˝ÀÇ˝≤+Ï ÁøÏeTT\ \ø£åD≤\qT n<Ûä´j·Tq+#˚j·Te\dæq nedüs¡+ ñqï~. m+<äTe\¢q+fÒ, n˝≤+Ï s√>∑T\ e\¢ Ç‘·s¡ s√>∑T\≈£îÁ|üe÷<ä+ ø£qTø£. ø±+ÏHÓ+≥ Ÿ ÄdüT|üÁ‘·T\n~Û|ü‹ &Ü. >∑Ts¡T mHé. ¬s&ç¶ ˇø=ÿø£ÿ s√–ìe÷Á‘ ·y ˚ T ñ+#˚ ◊dæj·T÷\qT BìøÏ|ü]cÕÿs¡+>± dü÷∫düTÔHêïs¡T. n+‘·sê® rj·TÁ|üe÷D≤\ Á|üø±s¡+ ˇø£ s√–ì ◊dæj·T÷˝À#sêÃs¡+fÒ, 48 >∑+≥\˝À|ü⁄ Ç˝≤+Ï ÁøÏeTT\

>∑T]+∫ |üØø£å #˚j·÷*. á Á|üe÷D≤\qTnqTdü]düTÔqï ÄdüT|üÁ‘·T\T n‹ ø=~›>±e÷Á‘·y˚T ñHêïsTT!kÕ+πø‹ø£ s¡a+s¡a≤e÷s¡T‘·+-Áu…’Hé Vü‰øÏ+>¥:

n_Ûe~∆#Ó+~q <XÊ\˝À HÏ $|ü¢yê‘·àø£ kÕ+πø‹ø£‘· e÷qe eTqdüTqT ôV’≤C≤ø˘#j·T&É+! eTqdüT˝Àì Ä˝À#·Hê ‘·s¡+>±\qTôV’≤C≤ø˘ #˚dæ eTìwæ Äs√>±´ìï #·ø£ÿ~<ä›·≥y˚Tá kÕ+πø‹ø£‘· eTTK´ ñ<›X¯ eTT. Ç°e\˝≤dt yÓ>±dt˝À ˇø£ m\Áø±ºìø˘‡ Á|ü<äs¡Ùq»]–+~. <ëì˝À eTqdüTqT Vü‰ø #dæq e´øÏÔÄ<˚XÊ\‘√ |üø£åyê‘·+ e∫Ãq s√– ‘·qø±fi¯Sfl, #˚‘·T\qT düÁø£eT+>± ø£~*+#·&É+e+Ï n<äT“¤‘ê\T »]>±sTT. ø£+|üP´≥sYì|ü⁄DT\÷, JeyÓ’<ä´ (ãjÓ÷-yÓT&çø£˝Ÿ)ì|ü⁄DT\T ø£*dæ dü+j·TTø£Ô+>± yÓT<ä&ÉT |ü+ù|dü+<˚XÊ\qT <ë] eT[¢+#·>∑*>±s¡T. ˇø£ø£+ô|˙ ‘·j·÷s¡T #˚dæq yÓTÆ+&é ø£+ÁÀ˝ŸôV≤&éu≤+&éqT s√– ‘·\≈£î ‘·–*+∫,ãj·TÏ qT+&ç, Ä<˚XÊ\qT $»j·Te+‘·+>±|ü+|æ+#·>∑*>±s¡T. Bìe\¢, s√– <äwæºìπø+ÁBø£]+∫, yê´~Û ìyês¡D dü÷#·q\qT#˚j·Te#·TÃ. n<˚ $<Ûä+>±, Ç+Ï˝Àìm\Áø± ºìø ˘ ñ| üø £s ¡D≤\qT ≈ £L&Ü|üì#˚sTT+#·e#·TÃ. á ôV≤&éu≤+&é ˝≤+Ïñ|üø£s¡D≤\T eTìwæ Ä˝À#·q\qT m\Áø±ºìø˘‘·s¡+>±\T>± e÷]Ã, ‘·–q dü÷#·q\qTn+~kÕÔj·Tì uÀdüºHé˝Àì dæámdt Áu…’Héø£+ô|˙ Á|ü‹ì<ÛäT\T Á|ü<ä]Ù+∫ #·÷bÕs¡T.Vü‰s¡«sY¶ $X¯«$<ë´\j·T+, eTkÕ‡ #·÷ôdŸ‡Çìdæº≥÷´Ÿ Ä|òt f…ø±ï\õ yês¡T dü+j·TTø£Ô+>±s¡÷bı+~+∫q á |ü]ø£s¡+, á dü+e‘·‡s¡+∫e] HêÏøÏ 150 &Ü\s¡¢≈£î e÷¬sÿÀ¢


n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ edüTÔ+~. q÷´j·÷sYÿ ˝ÀìeTs√ dü+düú, _dæ◊ (zô|Hé k˛sY‡ Áu…’Héø £+| üP´≥s Y Ç+≥ πsŒ ¤d t ) | ü]ø £sêìïs¡÷bı+~+∫+~. $<ë´, yÓ’<ä s¡+>±\˝Àìq÷‘·q n|æ¢πøwüq¢qT ˇø£ #√≥ ≈£Ls¡Ã&ÜìøÏá Ç+≥sYπ|ò¤dt ñ|üø£]düTÔ+~. <äøÏåD ø=]j·÷s¡÷bı+~+∫q ˇø£ ôV≤&éu≤+&é nsTT‘˚,‘·\˝Àì Ä˝À#·q\‘√ bÕ≥T, eTq ø£qT#·÷|ü⁄ø£<ä*ø£\qT ≈£L&Ü |üdæø£Ïº, dü+πø‘ê\qT ‘·qìj·T+Á‘·D πø+Á<ëìøÏ |ü+|ü>∑\<äT. á ôV≤&éôdŸqT <ä>∑Zs¡ Àì ø£ ø£+|üP´≥sY≈£î nqTdü+< Û ëì+∫, á ø £< ä*ø £\ <ë«sê s√–Ä˝À#·q\qT ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. á $<Ûëq+˝ÀeTq <äwæºì πø+ÁBø£]+#·>∑*–‘, eTq MT<ä≈£îedüTÔqï ãT˝…¢ŸqT ≈£L&Ü <ë] eT[¢+#·e#·TÃq≥! Ç˝≤+Ï<˚ eTs√ |ü]ø£s¡+ X¯Øs¡>±j·T+ qT+&ç, Ò<ë, yê´~Û qT+&ç yÓ\Te&˚u≤<Ûë dü+πø‘ê\qT yÓT<ä&ÉT≈£î #˚s¡≈£î+&ÜÄ|ü>∑\<ä≥! ÄVü‰, m+‘· n_Ûe~Û∆! nsTT‘˚e∫Ãq ∫ø£ÿ˝≤¢, Ç˝≤+Ï kÕ+πø‹ø£‘· dü+|òüT$Á<√VüQ\ #˚‹˝À |ü&É≈£î+&Ü n‹ C≤Á>∑‘·Ô>±|ü]s¡øÏå+#·&Éy˚T!f…*$»Hé≈£î b˛° es¡TÃe˝Ÿ ]j·÷*°!:

Ç°e\ Vü‰©e⁄&é˝À ˇø£ dæìe÷Á|æeP´˝À n‹<ÛäT\+<ä]ø° dæìe÷ Á|ü<äs¡Ùqø±ø£, es¡TÃe Ÿ ]j·÷*° ø£fiflCÀfiófl Ç#êÃs¡≥!>√\¶àHé kÕø˘‡ yê] ‘êC≤ ìy˚~ø£ 2025HêÏøÏ f…*$»HéqT á es¡TÃe˝Ÿ ]j·÷*°kÕ+πø‹ø£‘· n~Û>∑$T+∫, Á|ü‹ Ç+Ï Àq÷kÕúq+ dü+bÕ~düTÔ+<äì n+#·Hê y˚dæ+~.sêqTqï |ü~ dü+e‘·‡sê\˝À f…*$»Hée÷¬sÿŸ 99 _*j·THé &Ü\s¡T¢ Ä]®ùdÔ, es¡TÃe Ÿ]j·÷*° e÷¬sÿŸ 110 _*j·THé &Ü\s¡T¢Ä]®düTÔ+<äì á dü+düú n+#·Hê y˚dæ+~! Ç<˚ì»yÓT Æ‘ ˚, Á|üdüT Ô‘ ·+ eTq<˚X¯+ ì+&Üy˚Ófi≤¢&ÉT‘·Tqï s¡ø£s¡ø±\ yÓ’s¡T¢ ø£qTeTs¡T>∑Tø±e#·TÃ. eTs√ <äXÊã›+˝À ˇø£ e÷eT÷\TdüHé >±¢ôddt s¡÷|ü+˝À á es¡TÃe Ÿ ]j·÷*°

|ü]ø£sê\T e÷¬sÿŸ˝À n+<äTu≤≥T ˝ÀøÏekÕ Ôj · Tì d ü+e‘ · ‡s ¡+ ø Ï+< äf Ò ,Oculus ø£+ô|˙ n~Û|ü‹ Áu…+&ÉHé @ØuŸ#ÓbÕŒs¡T.»qq/eTs¡D≤\ <ÛäMø£s¡D≈£î Çø£ô|’ ˇπø |üÁ‘·+:

‘·«s¡˝À eTìwæ »qq+ qT+&ç,eTs¡D+ es¡≈£L nìï s¡ø±\ <ÛäMø£s¡D\≈£Lˇπø |üÁ‘êìï C≤Ø #˚j·TqTqï≥T¢ πø+Á<ädæã“+~, Á|üC≤ düeTdü \ $uÛ≤>∑ eT+Á‹ õ‘+<äsY dæ+>¥ ‘Ó*j·T#˚kÕs¡T. á $<Ûëq+neT\T≈£î n˙ï sêÁcÕº\/πø+Á<ä bÕ*‘·ÁbÕ+‘ê\ Á|üuÛ ÑT‘ê«\‘√ dü+Á|ü~+|ü⁄\T»s¡T|ü⁄‘·Tqï≥T¢ Äj·Tq ‘Ó*j·T#˚kÕs¡T.Ç°e\ nìïs¡ø±\ |æ+#Û·qT<ës¡T\≈£L πø$<ÛäyÓTÆq <ÛäMø£s¡D |üÁ‘êìï ≈£L&Ü C≤Ø#˚XÊs¡T. ˇø£ dü+e‘·‡s¡+˝À>± Ç˝≤+Ï|üÁ‘ê\ìï+Ï eT]+‘· düT\uÛÑ‘·s¡+ #dæ πø|üÁ‘êìï neT\T˝ÀøÏ ‘ÓqTqï≥T¢ Äj·Tq‘Ó*j·T#˚kÕs¡T. ‘·«s¡˝ÀH˚ nìï Á|üuÛÑT‘·«ùde\‘√q÷ Ä<ÛësY HÓ+ãs¡T‘√ nqTdü+<Ûëq+#˚düTÔqï≥T¢ Ä eT+Á‹‘·« XÊK ø±s¡´<ä]Ùdü+»jYT ø=sƒê] ‘Ó*j·T#˚kÕs¡T. B+‘√Á|ü»\T n˙ï |üqT\≈£L nH˚ø£ s¡ø±\|üÁ‘ê\q÷, ∫s¡THêe÷ e+Ï Ä<Ûësê\q÷düeT]Œ+#·e\dæq nedüs¡+ ñ+&É<äT.Vü≤Á<√>∑ >∑T]Ô+|ü⁄≈£î $q÷‘·ï |ü]ø£s¡+:

¬øq&Ü˝Àì yê≥sY\÷ $X¯«$<ë´\j·T+yês¡T ø£ $q÷‘·ï |ü]ø£sêìï Ä$wüÿ]+#ês¡T.Coded Hemodynamic Imaging$<ÛëHêìï ñ|üjÓ÷–+∫, s√–ì düŒ•+#·≈£î+&ÜH˚, n+fÒ ø=~› <ä÷s¡+qT+&˚ á |ü]ø£s¡+> ∑T+&Ó d ü+ã+<Û ä yê´<Û ä T\ >∑T]+∫q

düe÷#ês¡+ ]ø±s¡T¶ #˚düTÔ+~. á |ü]ø£s¡+X¯Øs¡+ ˝Àì nH˚ø£ Hêfi≤\qT+&ç Á|üeVæ≤+#˚s¡ø£Ô y˚>±ìï ãÏº sêuÀj˚T >∑T+&Ó yê´<ÛäT\>∑T]+∫q düe÷#êsêìï n+<ä#˚düTÔ+~.n‘·´+‘· e<Û ä T ∆\T, n|ü ⁄Œ& ˚ | ü ⁄ Ï ºq•X¯óe⁄\T, rÁeyÓT Æq n+≥Tyê´<Û äT\‘√u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï s√>∑T\T, rÁe >±j·÷˝…’qyês¡T yÓTT<ä˝… ’q yê]øÏ á |ü]ø£s ¡+m+‘√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~. dü+Á|ü<ëj·T$<Ûëq+˝À πøe\+ ˇø£ ìπs›•‘· s¡ø£ÔHêfi¯+qT+&ç e÷Á‘·y˚T s¡ø£ Ô Á|üyêVü≤ y˚>±ìï|üØøÏå+#·&ÜìøÏ, n~ ≈£L&Ü s√– #·sêàìøÏ ø=ìïñ|üø£s¡D≤\qT ‘·–*+#·&É+ <ë«sê e÷Á‘·y˚TM\e⁄‘·Tqï~.dü«#·Ã uÛ≤s¡‘Y j·÷|t:

s√&é MT<ä >∑T+≥, |üì#˚j·Tì M~ÛB|ü+, yês¡+ ã°º X¯óÁuÛÑ+ #˚j·Tì bı+–bıs¡\T‘·Tqï #Ó‘·Ô ≈£î+&û.. Ç˝≤+Ïe˙ïeTq≈£î Á|ü‹ s√p, Á|ü‹ #√≥ ø£ì|æ+#˚y˚!eTq <˚XÊìï |ü]X¯óÁuÛÑ+>± ñ+#·&É+ ø√dü+Á|ü<ÛëqeT+Á‹ qπs+Á<ä yÓ÷&ç >±s¡T dü«#·Ã¤uÛ≤s¡‘Y$TwüHéqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. nsTT‘˚ <˚X¯+nìïeT÷\˝≤ á ø±s¡´Áø£eT+ dü ¬s’qñ‘ê‡Vü≤+‘√, ñ<˚«>∑+‘√ »s¡>∑&É+˝Ò<äT.BìøÏ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï bÂs¡T …e¬s’Hê |ü]dæú‹ì#·ø£ÿ~<ë›\+fÒ, Hs¡T>± yÓ÷&û>±]πø $wüj·÷ìïbò À‘√düVü‰ ìy˚~+#·e#·TÃ. Bì‘√ n~Ûø±s¡T\T dü‘·«s¡ #·s¡´\T rdüT≈£î+≤s¡T.eTùV≤ø˘ cÕ nH˚ ˇø£ ≈£îÁs¡yê&ÉT ˇø£ j·÷|tqT s ¡÷bı+~+#ê&ÉT. á j·÷|tqTñ|üjÓ÷–+∫ Ï«≥sY <ë«sê yÓ÷&ç >±]øÏ$wüj·÷ìï ‘Ó*j·T#˚j·Te#·TÃ. MTs¡T#˚j·Te\dæ+<ä˝≤¢ yÓTTu… ’˝Ÿ ¬øyÓTsêqTøÏ¢ø˘eTì|æ+#·&Éy˚T! õ|æmdt $<Ûëq+˝À Ädüú\+/˝À|ü+ mø£ÿ&É ñqï<√ |üP]Ô düe÷#êsêìï bò À‘√ düVü‰ Ï«≥sY≈£î |ü+|üe#·TÃ.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 31

Á|ü‹ ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ø=ø£kÕ]<äøÏåD≤dæj·÷ Áø°&Üø±s¡T\ Á|ü‹uÛÑqT yÓ*øÏrdüTÔqï <äøÏåD≤dæj·÷ Áø°&É\T yÓTT<äÏkÕ]>±U≤≥à+& É T˝À 1984˝À »]>±sTT.n+‘·sê®rj·T *+|æø˘ nk˛dæj˚TwüHé yê]nqTã+<Ûä dü+düú nsTTq Ädæj·÷ *+|æø˘nk˛dæjTwüHé yê] H‘·‘·«+˝À <äøÏåD≤dæj·÷ˇ*+|æø˘ dü+|òüT+ á Áø°&É\qT ìs¡«Væ≤dü÷Ôñ+≥T+~. á kÕ] á Áø°&Ü |ü+&ÉT>∑≈£îeTq<X+ Ä‹<Ûä s Çe«qTqï~. á ñ‘·‡e+|òæÁãe] Äs¡e ‘BqT+&ç |ü<äø=+&ÉT s√E\bÕ≥T >öVü≤‹, wæ ≤¢+>¥\˝À »s¡T>∑T‘·T+~.nbòÕÈìkÕÔHé, ã+>±¢<XŸ, uÛÑ÷≤Hé, Ç+&çj·÷,e÷©›yé‡, HbÕfiŸ, bÕøÏkÕÔHé eT]j·TT Áo\+ø£<˚XÊ\T bÕ˝§ZH˚ á Áø°&É\T Áø°&ÜÁ|æj·TT\≈£î|ü+&Éπ>! Á|üeTTK nkÕ‡MT ø£$ dü«ØZj·TuÛÑ÷ù|Hé Vü≤C≤]ø± s¡∫+∫q ªªá uÛÑ÷y˚Tˇø£ Áø°&Üs¡+>∑+μμ nH ‘·+‘√ á Áø°&É\TÁbÕs¡+uÛÑeeTT‘êsTT. á Áø°&É\≈£î n~Ûø±]ø£∫Vü≤ï+ eT]j·TT Áu≤+&é n+u≤dæ&ÉsY,ªª‹UÀsYμμ (nkÕ‡MT˝À ‹UÀsY n+fÒ #· ≤ø°

MT≈£î ‘Ó\TkÕ?

ø±s¡´\j·T+ / eT+Á‹‘·« XÊK≈£î #Ó+~q$wüj·TyÓTÆHê, á yÓu…’‡Ÿ˝À #Ó*¢+|ü⁄\T#˚j·Te#·TÃ. 24X7 |ü<ä∆‹˝À n+‘·sê®\u≤´+øÏ+>¥ ùde\T, Á¬ø&çŸ ø±sY¶, &Ó_Ÿ ø±sY¶e+Ï s¡÷bÕ\˝À #Ó*¢|ü⁄\T #˚j·Te#·TÃ.n+‘˚ ø±<äT, yÓu…’‡Ÿ˝À #·˝≤HéqT ì+|æ,$&ç>± u≤´+ø˘≈£î yÓ[fl ≈£L&Ü #Ó*¢+#·e#·TÃ.#Ó*¢+|ü⁄<ës¡T\≈£î ‘·<äT|ü] $#ês¡D\ø√dü+#· ≤Hé HÓ+ãsY ÇkÕÔs¡T. Ç˝≤+Ï #Ó*¢+|ü⁄\≈£î#Ó+~q $esê\T e´≈£î Ô\ #·s ¡yêDÏ,áyÓTsTT\T≈£î ≈£L&Ü dü+<˚X¯+ |ü+|ü⁄‘ês¡T.ˇø£yfi @ø±s¡D+e\¢ HÓ’Hê, ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ πøy Ó T T‘ê Ôìï # Ó* ¢+∫q≥¢sTT‘ ˚ , @& É T|üì~Hê\˝À|ü⁄ n<äq|ü⁄ yÓTT‘·Ô+ ‹]–#Ó*¢+∫q U≤‘ê≈£î #˚s¡T‘·T+~. Á|ü»\T| üì| ü& çq| ü ⁄& É T Äj·÷ Á| üu Û Ñ T‘ · «ø±sê´\j·÷\≈ £ î y Ófi ‚ fl ÁX ¯eTqT‘·|æŒ+#˚+<äT≈£î, ˝≤yê<˚M\T eT]+‘·bÕs¡<äs¡Ùø£+>± »]ù|+<äT≈£î á $<ÛëHêìïÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

nsTTq, ∫*|æ>±qT, Ä<Û äTìø£+>±qT,Áø°&√‘ê‡Vü≤+ ‘√qT ñ+&˚ j·TTe≈£î&ÉT nìns¡ ∆+). Áø°&√‘·‡e+˝À bÕ˝§Z+≥Tqïmì$T~ <XÊ\≈£î >∑Ts¡TÔ>± mì$T~ πs≈£î\T,Ç˝≤+Ï ñ‘·‡yê\˝À ñ+&˚ eT+∫ì>∑Ts¡TÔ#˚dü÷Ô, >∑&çj·÷s¡+e˝… ‹s¡T>∑T‘·÷ñ+≤sTT. πø+Á<ä Áø°&Ü_Ûe~∆ XÊU≤ eT+Á‹n<Ûä´ø£å‘·q, Áø°&É\ ìs¡«Vü≤D düÁø£eT+>±|üP]Ô#˚j·T&ÜìøÏ ˇø£ ìsê«Vü≤ø£ ø£$T°ìy˚XÊs¡T. yÓTT‘·Ô+ 23 n+XÊ\˝À 4,500eT+~ Áø°&Üø±s¡T\T bÕ˝§Z+≤s¡ì n+#·Hê!

uÛ≤s¡‘Y ø√wt:πø+Á<ä Á|üuÛ ÑT‘·«+˝Àì $$<Û ä

eT+Á‹‘·«XÊK\≈£î/$uÛ≤>±\≈£î bÂs¡T …e¬s’Hêq>∑<äT @ n+X+ô|’HÓ’Hê #Ó*¢+#ê\+fÒ Çø£ô|’Äj·÷ ø±sê´\j·÷\ #·T≥÷º, Ò<ë u≤´+≈£î\#·÷≥÷º ‹s¡T>∑qedüs¡+ Ò<äT. ø£+ÁÀ\sYn+&é Ä&ç≥sY »qs¡˝Ÿ, dæ@õ yê]Ä<Ûä«s¡´+˝À ªªuÛ≤s¡‘Y ø√wtμμ qT πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ ìs¡«Væ≤düTÔqï~. @ $uÛ≤>∑+/

<äøÏåD Ädæj·÷ Áø°&É\T, 2016.


»]π> eT‹ dü+|òüT≥q\ ø£Hêï 17000‘·≈£îÿe>± ñ+~. Ç~ 1990øÏ 2013≈£îeT<Ûä eTq+ kÕ~Û+∫q n_Ûe~∆. n˝≤HÁ|ü|ü+#·yê´|ü Ô+>± qeC≤‘· •X¯óe⁄˝À¢eTs¡DÏ+#˚ yê] dü+K´ 1990˝À 4.7$T*j·TqT¢ ñ+&É>±, n$ 2013˝À 2.8$T*j·Tq¢øÏ ‘·–Z+~. Á|ü‹ yÓsTT´ »qHê\≈£îá eTs¡D≤\T 33 qT+∫ 22 <ëø± n+fÒ39 XÊ‘·+ ‘·>±ZsTT. nsTT<fi¢ ej·TdüT À|ü*•X¯óe⁄ eTs¡D≤\T $wüj·T+˝À #˚ ùd Ô_ÛqïÁbÕ+‘ê\˝À - 2013 HêÏøÏ ÄÁ|òæø±ÁbÕ+‘·+˝À (yÓTT‘·Ô+ 47<XÊ\THêïsTT) Äs¡T<XÊ\˝À eT÷&ç+≥ ¬s+&ÉT e+‘·T\ ‘·–Z+|ü⁄\ø£å + kÕ~Û+#·>±, eTs√ ¬s+&ÉT <XÊ\T n<u≤≥ À ñ+&É>±, Ç+ø√ 25 <XÊ\T dü>∑+\øå±´\≈£î #s¡Te˝À ñHêïsTT. eTs√ 14<XÊ\T e÷Á‘·+, \øå±´\ kÕ<Ûäq≈£î dü>∑+ ø£Hêï‘·≈£îÿe <äX˝ÀH Ç+ø± ‘·eT Á|üj·T‘êï\˝ÀñHêïsTT .

¬s+&ÉT nyÓT]ø± K+&Ü˝À¢ì 35<˚XÊ˝À¢, ◊<äT <˚XÊ\T á \øå±´\qTkÕ~Û+#êsTT. eTs√ eT÷&ÉT <XÊ\T n<u≤≥˝À ñHêïsTT. 24 <˚XÊ\T dü>∑+\øå±´\≈£î #˚s¡Te˝À ñHêïsTT. Ç+ø√ 3<˚XÊ\T dü>∑+ ø£Hêï ‘·≈£îÿe |òü*‘ê\H˚Ç+‘·es¡≈£L kÕ~Û+#êsTT. Äπ>ïj·÷dæj·÷ÁbÕ+‘·+˝À 11 <XÊ˝À¢ ◊<äT <XÊ\T á\øå±´\qT kÕ~Û+#êsTT. ¬s+&ÉT <XÊ\T n<u≤≥˝À ñHêïsTT, Hê\T>∑T <XÊ\T dü>∑+\øå±´\≈£î #s¡Te˝Àq÷ ñHêïsTT. n+fÒ á<XÊ\˝À @ ø£ÿ <XeT÷ dü>∑+ ø£Hêï yÓqTø£ã&çq C≤_‘ê˝À Ò<äT.

j·T÷s√|æj·THé ÁbÕ+‘·+˝À 53<˚XÊ˝À ¢ 23 <˚XÊ\T á \øå±´\qTkÕ~Û+#êsTT. Hê\T>∑T <XÊ\T n< u≤≥˝ÀñHêïsTT. 26 <˚XÊ\T dü>∑+ \øå±´\≈£î

#˚s¡Te˝À ñHêïsTT. dü>∑+ ø£Hêï ‘·≈£îÿekÕ~Û+∫q kÕúsTT @ <X+ Àq÷ Ò<äT. ‘·÷s¡TŒeT<Ûä <Ûäsê ÁbÕ+‘·+˝Àì 21 <XÊ\T dü>∑+\øå±´\≈£î #s¡Te˝À ñ+&É>±, πøe\+ ˇø£ÿ<X+ e÷Á‘·+, dü>∑s ø£Hêï ‘·≈£îÿe <äX˝Àñqï~.

|ü•ÃeT |üdæ|òæø ÁbÕ+‘·+˝Àì 27<˚XÊ˝À¢ eT÷&ÉT <˚XÊ\T á \øå±´\qTkÕ~Û+#êsTT. $T–*q yêÏ À @ <XeT÷,|üP]Ô kÕúsTT kÕ<Ûäq≈£î #˚s¡Tø√˝Òø£ b˛>±,|ü<Ó∆ì$T~ <XÊ\T dü>∑+ \øå±´\≈£î #s¡Te˝Àø=#êÃsTT. Ç+ø√ Äs¡T <XÊ\T dü>∑+ ø£Hêï‘·≈£îÿe <äX˝À ñHêïsTT.

Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+˝À 194 <XÊ\˝Àq\uÛ…’ mì$T~ n+fÒ bÕ‹ø£ XÊ‘·+ <XÊ\Tá \øå±´\qT kÕ~Û+#êsTT. 13 <XÊ\T(@&ÉT XÊ‘·+) kÕ~Û+# u≤≥˝À ñHêïsTT.109 <XÊ\T (56 XÊ‘·+) dü>∑+ \øå±´\≈£î#s¡Te˝À ñHêïsTT. 24 <XÊ\T (12 XÊ‘·+)dü>∑+ ø£Hêï ‘·≈£îÿe <äX˝À ñHêïsTT. n+fÒdü÷ú\ Á|ü|ü+#· eTTK ∫Á‘·+ Á|üø±s¡+ , n~Ûø£|üø£å+ <˚XÊ\T (133), ◊<˚fi¢ ˝À|ü⁄ •X¯óeTs¡D≤\qT eT÷&ç+≥ ¬s+&ÉT e+‘·T\T‘·–Z+#·&É+ nH \øå±´ìï kÕ~Û+#·&É+˝À Ç+ø±<ä÷s¡+>±H ñHêïsTT. ◊<fi¢ ˝À|ü⁄ |æ\¢\eTè‘·Týê‘·øÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D≤\T Ç˝≤ ñHêïsTT:a) |ü⁄≥Tºø£ eTT+<äs¡, >∑s¡“¤düú <äX˝À e#ÃÄs√>∑ ø£s¡yÓTÆq Çã“+<äT\T - 17 XÊ‘·+.b) qTýÓ÷ìj·÷ e\q -15 XÊ‘·+.c) |ü⁄s¡TÏ À e#Ã yê‘·+ - 11 XÊ‘·+ .d) &ÉjT]j·÷ - 9 XÊ‘·+.e) eT Ò]j·÷ - 7 XÊ‘·+.f) |ü⁄≥Tºø£ dü+ã+<Ûä Ç‘·s¡ Äs√>∑ düeTdü \T-7 XÊ‘·+g) qeC≤‘· •X¯óe⁄\≈£î e#˚Ã n+≥Tyê´<ÛäT\T - 7 XÊ‘·+.

ìC≤ìøÏ ìjÓ÷Hê≥ Ÿ ø±\+ n+fÒqeC≤‘· •X¯óe⁄ ø±\+>± |æ\eã&˚ 28

s√E Ò _&É¶ J$‘êìøÏ n&É¶+≈£î\T @s¡Œ&n‘· +‘· Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq ø±\+. 2013˝Àá qeC≤‘· •X¯ó <äX¯ ˝ÀH˚ 44 XÊ‘·+eTs¡D≤\T #√≥T #düT≈£îHêïsTT. Ç$ 1990˝À πøe\+ 37 XÊ‘·+ e÷Á‘·yT ñHêïsTT.nsTT‘ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± Äs√>∑ |ü]s¡ø£åD¬ø’s√>∑ ìs√<Ûäø£ °ø±\ yê&Éø£+ #Ó|ü⁄Œø√<ä>∑ZØ‹˝À ô|]–+~. Bì Á|üuÛ≤e+ ø±s¡D+>±Ä≥\eTà e\¢ dü+uÛÑ$+# eTs¡D≤\T 72XÊ‘·+ ‘·>∑TZ eTTK+ |ü≤ºsTT. |ü~\ø£å\»HêuÛ≤˝À πøe\+ q\uÛ…’ πødüT\T e÷Á‘·yTqyÓ÷<äj·÷´sTT. 2000-2013˝À Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± Ä≥\eTà eTs¡D≤\T ◊<fi¢ ˝À|ü⁄|æ\¢\˝À 74 XÊ‘·+ ‘·>±ZsTT. 4,81,000qT+∫ 1,24,000 es¡≈ £î ‘·> ∑T Z< ä\qyÓ÷<äsTT´+~.

eT÷&Ée~ 1990-2013 ø±\+˝À,Á|üdüe düeTj·T eTs¡D≤\T Á|ü‹ \ø£å »HêuÛ≤≈£î45 XÊ‘·+ es¡≈£L ‘·>±ZsTT (5,23,000qT+∫ 2,89,000≈£î ‘·>±ZsTT) nsTT‘˚Çø£ÿ&É eT÷&ç+≥ ¬s+&ÉT e+‘·T\T ìyês¡DqTkÕ~Û+#ê\qï~ ◊ø£ sê»´ dü$T‹ ìπs›•+∫q\ø£å +>± ñqï~. Ä ø√D+ qT+&ç #·÷ùdÔÇ+ø± \øå±´ìøÏ yÓqTø£ã&ç ñqïfÒº. <äTs¡<äwüºeXÊ‘·÷Ô 89 <XÊ\˝À e÷‘· eTs¡D≤\ ìwüŒ‹Ôdü+K´ q÷s¡T, Ç+ø± n+‘·≈£î $T+∫ñ+≥÷ ñ+&É>±, 13 <XÊ\˝À, Bìï ‘·–Z+#~X>±, @ Á|üj·÷‘êï\÷ #Ó|ü⁄Œø√<ä>∑Z Ø‹˝À»s¡T>∑ø£ b˛>± Çø£ÿ&É düVü≤»+>±H yê]¸ø£‘·>∑TZ<ä\>± ¬s+&ÉT XÊ‘·+ ø£Hêï ‘·≈£îÿe>± áeTs¡D≤\ dü+K´ #√≥T #˚düT≈£îqï~.Á|üdüeyfi\ e÷‘· eTs¡D≤\≈£î ø±s¡D≤\T>±s¡ø£Ô ÁkÕe+- 27 XÊ‘·+ , >∑s¡“¤düú <äX˝À s¡ø£Ôb˛≥TøÏ dü+ã+~Û+∫q e‹Ôfiófl - 14XÊ‘·+,ôd|æ‡dt -11XÊ‘·+>± ø£ì|ædüTÔHêïsTT. ás¡+>∑+˝À ≈£L&Ü eTq+ \øå±´\qT #˚s¡Tø√ Ò<äT.

Hê\T>∑e~ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± |ü⁄qs¡T‘·Œ‹Ô yfi ñ+&Ü*‡q Äs√>∑ Á|üe÷D≤\î

n+<ä]ø° Äs√>∑ +n+‘·sê®rj·T <äwæº ø√D+


jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 33

n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝À ñ+&É≥+ nH~1990-2012 ˝À 15-49 @fi¯¢ eT<Ûäéj·TdüT‡ >∑\ Ád”Ô\T >∑s¡“¤ìs√<Ûäø£ $<ÛëHê\qTyê&ÉT‘·Tqï XÊ‘·+ 55 qTs&ç 64 XÊ‘·+ô|s¡>∑>±, >∑s¡“¤ìs√<Ûäø£kÕ<ÛëHê\T yê&Éø£b˛e&É+ nH <Û√s¡DÏ |ü~ùV≤qT XÊ‘·+ qT+∫|üHÓï+&ÉT XÊ‘êìøÏ ‘·>∑TZ eTTK+ |üÏº+~.nsTT‘˚ ÄÁ|ò æø± <˚X¯+˝À eT≥T≈£î á>∑s¡“¤ìs√<Ûäø£ kÕ<ÛäHê\T yê&Éø£ b˛e&É+ nH~Ç+ø± 24 XÊ‘·+>± ‘*+~. 83 XÊ‘·+>∑]“¤D° Ád”Ô\T Á|üdüyêìøÏ eTT+<äs¡, ø£ dü+ˇø£kÕ] Äs√>∑ ‘·ìF\≈£î yÓ[fl dü+s¡ø£åDbı+<ä>±, M]˝À 64XÊ‘·+ eT+~ e÷Á‘·yTHê\T>∑T kÕs¡T¢ Ç≥Te+Ï Äs√>∑ ‘·ìF\T#˚sTT+#·T≈£îHêïs¡T. ÄÁ|òæø± ÁbÕ+‘ê˝À¢ì‘·≈£îÿe Ä<ëj·T|ü⁄ <XÊ˝À¢ 51XÊ‘·+ eT+~eTVæ≤fi¯\T e÷Á‘·y˚T, HÓ’|ü⁄DéTTqï yÓ’<ä´ùd$ø£\ ùde\qT bı+<ä>∑*>±s¡T. Ä $<Ûä+>±á ˝øå±´ìï ≈ £L&Ü eTq+ |üP] Ô>±kÕ~Û+#· Òø£ b˛j·÷eTT.

nsTT<√ n+X+ - 2013˝À 12.9$T*j·Tq¢ u≤~Û‘· Á|ü»\T, ôV≤#Y.◊.$ /msTT&é‡ ∫øÏ‘·‡>± j·÷+° ¬sÁÀ yÓ’s¡ Ÿ <∏Ós¡|”(ART)ì Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± bı+<ä>±(yê]˝À 11.7 $T*j·Tq¢ Á|ü»\T ù|<ä <XÊ\TeT]j·TT eT<Ûä kÕúsTT n_Ûe~∆ >∑\ <XÊ\yês¡T). yÓTT‘·Ô+ Á|ü|ü+#·+˝Àì á nHês√>∑u≤~Û‘·T\ dü+K´ 32.6 $T*j·T qT¢>± ñqï~. Ç≥Te+Ï ∫øÏ‘·‡\T n+<äTu≤≥T˝Àñ+&É≥+ e\q ôV≤#Y.◊.$ e\q dü+uÛÑ$+#eTs¡D≤\T 2005˝À qyÓ÷<äsTTq 2.4$T*j·Tq¢ qT+&ç 2013 À 1.5 $T*j·Tq¢≈£î‘·>±ZsTT. Ç˝≤ 2015 ø£ ≤¢ ôV≤#Y.◊.$. yê´|æÔ#Ó+<ä≈£î+&Ü ìs√~Û<ë›eTqT≈£îqï \øå±´ìï≈£L&Ü #s¡ Òø£b˛j·÷eTT. Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>±<X <XÊ˝À¢ ñqï ôV≤#Y◊M u≤~Û‘·T\+<ä]ø°kÕs¡«Á‹ø£ ∫øÏ‘ê‡$<ÛëHê\T n+<äTu≤≥T˝ÀøÏrdüT≈£î e<ë›eTqï \øå±´ìøÏ ôd’‘·+ #s¡Tø√ Ò<äT.

Äs√ n+X¯+ nsTTq eT˝Ò]j·÷u≤~Û‘·T\T Á|ü|ü+#· »HêuÛ≤˝À 3.20_*j·TqT¢ ñ+&É>±, yê]˝À 1.2 _*j·Tq¢eT+~ #ê˝≤ m≈£îÿe Á|üe÷<ä kÕúsTTøÏ<ä>∑Zs¡ À ñHêïs¡T. 2013˝À Á|ü|ü+#· eT Ò]j·÷ πødüT\T 198 $T*j·TqT¢ ø±>± Ç<nHês√>±´ìøÏ 2000 dü+e‘·‡s¡+˝À 227$T*j·Tq¢eT+~ ˝Àqj·÷´s¡T. á s√>±ìøÏã\sTTq 5,84,000 eT+~˝À 90 XÊ‘·+ÄÁ|òæø± ÁbÕ+‘·+˝À ñ+&É>±, eT Ò]j·÷‘√#·ìb˛sTTq yê]˝À 78 XÊ‘·+ ◊<fi¢ ˝À|ü⁄|æ\¢ Ò.

2000-2013˝À Á| ü| ü+# ·+yÓTT‘·Ô+˝À eT˝Ò]j·÷ u≤~Û‘·T\ dü+K´47XÊ‘·+ ‘·>∑TZ eTTK+ |ü≥º&É+ »]–+~.ÄÁ|òæø± ÁbÕ+‘·|ü⁄ >∑D≤+ø±\qT rdüT≈£î+fÒ54% ‘·–Z+~. n˝≤H ◊<fi¢ ø£Hêï ‘·≈£îÿeej·TdüT >∑\ |æ\¢ À¢ 53XÊ‘·+ eTs¡D≤\dü+K´ ‘·–Z+~.

ñ|üdüVü‰sê ÁbÕ+‘·|ü⁄ ÄÁ|òæø±˝À44XÊ‘·+ »HêuÛ≤ , ì‘· + n+≥Ts√>±\yê´|æÔ #˚ùd ÁøÏeTT\qT ìs√~Û+#·&ÜìøÏ‘·j·÷s¡sTTq <√eT ‘Ós¡\˝ÀH ìÁ~düTÔHêïs¡T.Ç< kÂø£s¡ + 2004 ÀHÓ’‘ πøe\+ 2 XÊ‘·+eT+~πø \uÛ ÑéTÚ‘·T+&˚~. dü÷ú\+>±eT˝Ò]j·÷ yê´|æÔ, u≤~Û‘·T\ dü+K´qT‘·–Z+#·&É+˝À düVü≤ÁkÕ_∆ \øå±´\qT Á|ü|ü+#·+˝À 64 XÊ‘·+ <XÊ\T kÕ~Û+ #·>∑*>±sTT.n+‘ ø±ø£ 2000-2013˝À Á|ü|ü+#·+˝Àø=‘·Ô>± qyÓ÷<äe⁄‘·Tqï ø£åj·T yê´~Û yê´|æÔπødüT\T ≈£L&Ü yê]¸ø£ πs≥T Á|üø±s¡+ #·÷ùdÔ1.5 XÊ‘·+ ‘·>±ZsTT. 1990-2013ø±\+˝À Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± Ï._. jÓTTø£ÿπs≥T 41XÊ‘·+ ‘·–Z, eTs¡D≤\ πs≥T ≈£L&Ü45XÊ‘·+ ‘·–Z+~. 2007 qT+∫ |ü]o\q#ùdÔ , Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+˝À eT+∫ ∫øÏ‘·‡\Tá s√>±ìøÏ n+~ u≤>± ‘·>∑TZ eTTK+ |üÏºq@&Ü~ 2013 nì #Ó|üŒe#·TÃ. á @&Ü~1.5 $T*j·Tq¢ »q+ Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+˝À

á yê´~ÛøÏ ã\j·÷´s¡T. á $<Ûä+>± MDG\øå±´˝… ’q eT˝Ò]j·÷, eT]j·TT Ï._.ì\T|ü⁄<ä\ 2015 ø£ ≤¢ kÕ~Û<ë›eTqT≈£îqï\øå±´ìï #s¡Tø√>∑*>±eTT. Á|ü|ü+#· kÕúsTT˝À≈£îwüßº s√>±ìï ‘·–Z+# $wüj·TyÓTÆ ø=‘·Ô πødüT\qyÓ÷<äT˝À 75 XÊ‘·+ ‘·>∑TZ<ä\ kÕ~Û+#·&É+nH˚~ á ‘·–Z+|ü⁄ kÕ<Ûäq ø±s¡´Áø£eT+2005˝À y Ó T T< ä\T ô| Ï ºq < ä> ∑ Zs ¡qT+N, Ç|üŒÏø° kÕ<Ûä eTsTT´+~. n˝≤HuÀ<ä ø±\T yê´|æÔ ‘·–Z+|ü⁄˝À ≈£L&Ü 2000dü+e‘·‡s¡+ qT+N 5 _*j·Tq¢≈£î ô|’>±∫øÏ‘·‡\T n+~+#·&É+ »]–+~. <ëìïìs√~Û+#·&ÜìøÏ 73 <XÊ˝À¢ yê´|æ+∫ ñqïá yê´~Ûì 39 <XÊ\T 2020 ø£ ≤¢ |üP]Ô>±ìs√~Û+# u≤≥˝À |üì #düTÔHêïsTT.

@&√ n+X+ ` ‘êπ>+<äT≈£î eT+∫˙s¡T n+<äTu≤≥T˝À˝Òì Á|ü|ü+#· yê´|üÔÁ|üC≤˙ø±ìï 2015 HêÏøÏ dü>±ìøÏ ô|’>±‘·–Z+#ê* nqï \ø£å + ø±>± 2010 HêÏøÏÁ|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+>± kÕ~Û+∫Hê C≤rj·T/<oj·T kÕúsTT˝À e÷Á‘·+ 116 <XÊ Ò á\øå±´ìï kÕ~Û+#êsTT. Ç+ø√ 45 <XÊ\Tá kÕ<Ûäq≈£î dü>±ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ≈£L&Ü sê Ò<äT.2012˝À 748 $T*j·Tq¢ Á|ü»\T Ç+ø±‘êπ>+<äT≈£î eT+∫˙ÏøÏ H√#·Tø√ Ò<äT. |ü\TÁbÕ+‘ê\ Á|ü»\ eT<Ûä <X+ ˝ÀH mH√ïn+‘·sê \THêïsTT. 2012˝À 748 $T*j·Tq¢Á|ü»\≈£î Ç+ø± eT+∫ Ï ø=s¡‘· ñ+&É>±,Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\T, |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\T, _ÛqïkÕe÷õø£ esêZ\ eT<Ûä´ á eT+∫ ˙Ïn+<äTu≤≥T $wüj·TyÓT Æ |ü\T ‘˚&Ü\TñHêïsTT. n˝≤H eTs√ yÓ’|ü⁄ ø£ dü bÕ]Xó<Ûä edü‘·T\T Òì Á|ü|ü+#· »HêuÛ≤ dü+K´qTdü>±ìøÏ ô|’>± ‘·–Z+#ê\qï \øå±´ìï #πsdü÷#·q\T ø£ì|æ+#·&É+ Ò<äT. ø£ dü+ ˇø£_*j·THé Á|ü»\≈£î eTs¡T>∑T <=&ÉT¢, n+<äTu≤≥T˝À ˝Òe⁄. á ø±s¡D+>± yês¡TÄs¡Tãj·T≥ ø±\ ø£‘ê´\øÏ yÓfi¯óÔHêïs¡T.Ç+&çj·÷˝À <ë<ë|ü⁄ 55XÊ‘·+ Ç˝≤ãVæ≤s¡+>∑ ø±\ø£‘ê´\øÏ yÓ\¢ø£ ‘·|üŒì |ü]dæú‹


ñ+~. Bìe\q ô|<ä› m‘·TÔq |üsêés¡Dø±\Twü + @s¡Œ&É≥yT ø±≈£î+&Ü |ü\Ts¡ø±\dü÷ø£åà ÁøÏeTT\T Á|üã*, mH√ï kÕ+Áø£$Tø£yê´<ÛäT\≈£î Á|ü»\T >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡T. MÏ Àø£\sê , Á|üø√e÷, ôV≤|üf…ÆÏdt , øÏk ºk˛$Tj·÷dædt e+Ï yê´<ÛäT\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq$.Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+˝À ãVæ≤s¡+>∑ ø±\ø£‘ê´\≈£îyÓfi‚fl Á|ü»˝À¢ 90 XÊ‘·+ eT+~ Á>±MTDÁbÕ+‘ê˝À¢H ìedædüTÔHêïs¡T.

mì$T<√ n+X ¯+ ∫e]BeTTKýÓTÆqB @$T≥+fÒ ø=qT>√\T #j·T<ä>∑Z#Íø£ <Ûäs¡ À¢ <=]πø eT+<äT\‘√ Á|ü»\≈£îyÓdüT\Tu≤≥T ø£*–+#·&É+ nH˚ \ø£å´+#˚s¡˝Òø£b˛j·÷eTT. eTTK´+>± n_Ûe~∆#Ó+<äT‘·Tqï <˚XÊ˝À¢, m+<äTø£+fÒ m+|æø£#˚dæq eTTU≤édüs¡ Wwü<Ûë\T (»q]ø˘eT+<äT\T), 21 ù|<ä eT]j·TT eT<Ûä kÕúsTT<XÊ\˝À πøe\+ 55 XÊ‘·+ Á|üC≤˙ø±ìøÏe÷Á‘·y˚T Á|üuÛ ÑT‘·« <äTø±D≤\ <ë«sê\_ÛdüTÔHêïsTT. kÕ<Ûës¡D q\‘·\πø ù|<ä, eT<ÛäkÕúsTT˝À¢ì kÕe÷qT´\T n+‘·sê®rj·T+>±neTTà&ÉjT´ <Ûäs¡\ ø£Hêï ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT πs≥T¢m≈£îÿe yÓ\ #Ó*¢düTÔHêïs¡T. Ç+&çj·÷ e+Ï<XÊ˝À¢ m≈£îÿe>± Áô|’yŸ ÁbÕø°ºdüT˝À ñ+&yÓ’<äT´\T (ø=ìï dü+<äsê“¤ À¢ Á|üuÛÑT‘·« yÓ’<äT´\T≈ £L&Ü) | ü\T eT+< ä T\ ø £+ ô|˙\Á|ü‹ì<ÛäT\‘√ ≈£îeTà¬ø’ÿ nedüs¡+ Ò≈£îHêï düπsKØ<Ó’q eT+<äT\T sêdæ, nqedüs¡ yÓ’<ä´|üØø£å\T ≈£L&Ü ø±yê\ì #˚sTT+#˚+<äT≈£îdü÷∫+∫, ∫≥º ∫e]øÏ yÓ’<ä s¡+>∑+˝À ÁX<ä∆ã<äT\T ìs¡¢ø£å + Á|ü<ä]Ùdü÷Ô #ê˝≤ dü+<äsê“¤ À¢$ìjÓ÷> ∑<ës ¡ T\ Hê´j·TkÕ úHê˝À ¢uÀqT …≈£îÿ‘·THêïs¡T.

M≥ìïÏ H˚|ü<∏ä´+˝À eTT–+|üPe÷≥\T>± n_Ûe ~∆ #Ó+<äT‘·Tqï <XÊ\˙ï,uÛ≤s¡‘· <X+‘√ düVü‰ ªn+<ä]ø° Äs√>∑ +μnqï \ø£å kÕ<Ûäq≈£î yÓTT<äÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·qTÇ∫Ã dü÷Œ¤]Ôe+‘·yÓTÆq ø£wæ‘√, e÷qeeqs¡T\ n_Ûe~∆ kÕ~Û#·&ÉyT ø±ø£, sêuÀjT‘ ·sê\ Äs√> ∑ ý ˚ T kÂu Û ≤> ∑ ´+ nqïdüs¡«‘√eTTU≤_Û e~∆øÏ , ≈£î\+, es¡Z+, Ä&Ü,

eT>± $eø£å, eT‘· $eø£å, ÁbÕ+rj·T|üÏº+|ü⁄\T @M n&É¶+ ø±≈£î+&Ü bÕ≥T|ü&Ü*. Ç+<äT≈£î <√Vü≤<ä+ #dü÷Ô n_Ûe~∆#Ó+<äT‘√qï <˚XÊ\T Äs√>∑´ $wüj·TyÓTÆ‘·>∑TØ‹q ‘·eT ã&Ó®Ÿ πø≤sTT+|ü⁄\T,C≤rj·T dü÷ú\ ñ‘·Œ‹Ô qT+∫ »s¡|ü&É+ <ë«sê‘·\dü] Äs√>∑ Ks¡TÃ˝À ‘·>∑T yê≤ ñ+&˝≤C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*.

uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À C≤rj·T dü÷ú\ñ‘·Œ‹Ô˝À ˇø£ XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T Á|üC≤Äs√>∑´+¬ø’ πø≤sTTdü÷Ô+fÒ yÓ’<ä´+ô|’ <˚X¯Á|ü»\T #˚düTÔqï e´j·T+˝À n~ eTTô|’ŒXÊ‘·+>± ñ+~. »bÕHé <X+ nsTT‘ 82XÊ‘·+, #·eTs¡T m>∑TeT‹ <XÊ\˝À 73 XÊ‘·+,¬øq&Ü˝À 70 XÊ‘·+ dæ«≥®sê¢+&é À 65XÊ‘·+, nyÓT]ø±˝À 48 XÊ‘·+ ÄKs¡T≈£î<∏ësTT ˝≤+&é À ≈£L&Ü 72 XÊ‘·+ Äs√>∑dü+ã+~Û‘· e´j·T+ #düTÔHêïsTT. @&Ü~øÏ66.3 XÊ‘·+ eTq <X+ ø£Hêï <∏ësTT˝≤+&éKs¡TÃ ô|&ÉT‘·Tqï~. nsTT‘ πøs¡fi sêÁwüº+nHø£ n_Ûe~∆ #Ó+~q <XÊ\T kÕ~Û+∫qn_Ûe~∆ì, eT+∫ >∑D≤+ø±\ πs≥TqT Á|üC≤Äs√>∑ + $wüj·T+˝À kÕ~Û+ #·>∑*–+~. Äsêh+ kÕe÷õø£ s¡+>∑+˝À @fi¢ ‘·s¡ã&çÄ#·]düTÔqï ñ|üjÓ÷>∑ø£s¡eTsTTq $<ÛëHê\e\¢H Ç~ kÕ<Ûä yÓTÆ+~. eT] $T–*q <X+n+‘ê m+<äT≈ £î Ç≥Te+Ï ñ‘· ÔeT|òü*‘ê\qT kÕ~Û+#· Ò<äT?

e÷qdæø£ dü«düú‘·μô|’H˚ <äèwæº ô|Ïº+~. án+X¯+˝À yÓTT‘· Ô+ ‘=$Tà~ \øå±´\qTìπs›•+#ês¡T. •X¯óeTs¡D≤\qT ‘·–Z+∫,Á|üdüTÔ‘·eTTqï •Xóe⁄\ eTs¡D≤\qT Á|ü‹ \ø£å»qHê\≈£L 70øÏ ‘·–Z+#·&É+ ◊<äT dü+e‘·‡sê\ ø£Hêï ‘·≈£îÿe ej·TdüT ñqï •Xóe⁄\eTs¡D≤\qT 25≈£î, n|ü⁄Œ& |ü⁄Ïºq •Xóe⁄\eTs¡D≤\qT Á|ü‹ 1000 »qHê\≈£L 2030HêÏøÏ 12≈£î ‘·–Z+#·&É+, msTT&é‡,

23e ù|õ ‘·s¡TyêsTT...düTdæúsê_Ûe~Û∆ j·TT>∑+˝ÀÄs√>∑ ÁbÕ<Ûëq´‘·!

eT Ò]j·÷, ø£åj·T e+Ï eTVü≤e÷às¡T\qT(30qT+&ç 70 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT yê]˝À)ìj·T+Á‹+#·&ÉeTT, Á|üdüTÔ‘·eTTqï s¡Vü≤<ë]Á|üe÷<ä eTs¡D≤\qT dü>±ìøÏ ‘·–Z+ #·&É+,>±*˝ÀqT Ï ÀqT ñqï Vü‰ìø± s¡ø±\qT‘·–Z+#·&É+, yÓTT<ä˝…’q$. n<˚ $<Ûä+>±nìïesêZ\yê]ø° kÕs¡«»˙q Äs√>∑´dü<äTbÕj·÷\ n+<äTu≤≥TqT Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+, ÁbÕD≤edüs¡ eT+<äT\T, ìyês¡DkÕ<ÛäHê\qT n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e&É+,n$∫Ã¤qï+>± |ü⁄qs¡T‘êŒ<äø£ Äs√>∑ ùde\\uÛÑ´‘·, bı>±≈£î ìj·T+Á‘·D≈£î Á|ü|ü+#·Äs√>∑´ dü+düú yê] Á|üe÷D≤\qT ‘·÷#Û·‘·|üŒ≈£î+&Ü neT\T #j·T&É+ e+Ï$ ≈£L&Üá düTdæ úsê_Ûe~Û ∆ Äs√>∑´ \øå±´\˝ÀñHêïsTT. MÏ˝À Äs√>±´ìøÏ, Ç‘·s¡\øå±´\≈£î ñqï dü+ã+<Ûä+ #ê˝≤ düŒwüº+>±ñ+~. ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q, Äø£*ì n]ø£≥º&É+, kÕs¡«»˙q $<ëéø±XÊ\T, *+>∑$eø£å‘·qT ‘=\–+#·&É+, Á|üD≤[ø± ã<ä∆yÓTÆq|ü≥ºD≤_Ûe~∆, dü«#·ÃyÓTÆq Ç+<Ûäq+, düVü≤»eqs¡T\ $ìjÓ÷>±ìï ‘·–Z+#·&É+ e+Ïn+XÊ\qT #sêÃs¡T. á e÷]Ã HÓ\˝À án+XÊ\˝À kÕ~Û+∫q $»j·÷\qT n+#·Hêyj·T&ÜìøÏ dü÷∫ø£\qT s¡÷bı+ ~kÕÔs¡T.n˝≤π> $$<Ûä <XÊ\T ≈£L&Ü ‘·eT \øå±´\Tm+‘·y˚Ts¡≈£î kÕ~Û+#êjÓ÷ ìy˚~ ø£\qTdüeT]Œ+#ê*.

eTq<X+ á düTdæús¡_Ûe~∆ \øå±´\ô|’ôdô|º+ãsY 2015˝À ◊ø£´sê»´dü$T‹˝Àdü+‘·ø£+ #dæ+~. Bì˝Àì Äs√>∑ \øå±´\TeTq≈£î m+‘√ ñ|üj·TTø£ ÔyÓT Æq$. ámC…+&Ü˝À ñHêïsTT nì ø±ø£, eTq<X+˝Àdü«j·T+>± eTq+ kÕ~Û+#·Tø√e\dæq \øå±´\TÇ$. n+≥Tyê´<ÛäT\T ø±ì nHê s√>∑ \≈£î≈£L&Ü n<$<ÛäyÓTÆq ø£wæ‘√ ìyês¡D #·s¡ \T#˚| ü≤ º*. Bìø√dü+ eTq Äs√>∑´$uÛ≤>±\ìïÏ düe÷j·T‘·Ô+ #dæ, @ø£ Bø£å‘√ø£ wæ #j·÷*. B+‘√ $T–*q \øå±´\qT≈£L&Ü düT\uÛÑ+>± kÕ~Û+#·e#·TÃ. n|ü⁄Œ&dü+|üPs¡í Äs√>∑ uÛ≤s¡‘·+ kÕø±s¡ eTe⁄‘·T+~.HÏ düTdæúsê_Ûe ~∆ j·TT>∑+˝À eTq Äs√>∑ yTeTq \ø£å kÕ<Ûäq≈£î ÁosêeT s¡ø£å!

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 35

Ä]∆ø±_Ûeè~›ì Á|üuÛ≤$‘·+ #˚ùd n‹eTTKýÓTÆq n+XÊ\˝À Äs√>∑ s¡+>∑+ Á|ü<ÛëqyÓTÆq~. <˚X¯ Á|ü»\ Jeq Á|üe÷D≤\qTÁ|ü‘·´ø£å+>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚ùd n+XÊ\˝ÀÄs√>∑´+ ø°\ø£ bÕÁ‘· eVæ≤düTÔ+~. <˚X¯n_Ûeè~›ì >∑DÏ+# n‹ eTTKýÓTÆq kÕe÷õø£dü÷∫ø£\˝À Äs√>∑ + Á|ü<ÛëqyÓTÆq~. Á|üU≤´‘·dü+πøåeT Ä]úø£y‘Ô· neTs¡Ô ùdHé Ä˝À#·q\Á|üø±s¡+ e÷qe eqs¡T\ n_Ûeè~›øÏ yÓ’<ä +ø°\ø£yÓTÆq~. Á|üeTTK ns¡∆XÊÁdüÔy‘· #Ûê¬s¢dtwüß Ÿ®n_ÛÁbÕj·T+˝À Äs√>∑´ dü<äTbÕj·÷\˝Àùde\ô|’ e´j·T+ ô|]–‘ ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘·ô|s¡>∑≥y˚T ø±≈£î+&Ü Á|ü»\ Äj·TTsês¡∆+ô|s¡T>∑T‘·T+~. @ <˚X¯+˝ÀHÓ’q ÁXÊ$T≈£î\kÕeTs¡∆ + yê] Äs√>∑ dæú‹ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çñ+≥T+~. Äs√>∑´ e+‘·yÓTÆq ø±]à≈£î\TìsêàD≤‘·àø£+>± |üì#j·T≥+ e\ C≤rj·Tñ‘êŒ<äø£‘· ô|s¡T>∑T‘·T+~. »qHêD´‘·qTyÓTs¡T>∑T|üs¡#·≥+˝À eT]j·TT e÷qeeT÷\<Ûäq ø£\Œq≈£î, yÓ’j·TTøÏÔø£ $ø±kÕìøÏÄs√>∑´s¡+>∑+ eTTKýÓT Æq uÛ Ñ÷$Tø£qTb˛wædüTÔ+~.

kÕ«‘·+Á‘· nq+‘·s¡+ uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ dü‘·«s¡ n_Ûeè~› ø√dü+ |ü+#·es¡

uÛ≤s¡‘·<X+˝À Äs√>∑ s¡+>∑+

eTùV≤+Á<äu≤ãT <Ûä÷[|üP&ç, ]ôdsYÃ kÕÿ\sY, Ä]∆ø£ XÊÁdüÔ $uÛ≤>∑+, Ä#ês¡ Hê>±s¡T®q j·T÷ìes¡‡Ï, Hê>±s¡T®q q>∑sY, >∑T+≥÷s¡TE-mail: [email protected]

n_Ûeè~∆

Äs√>∑ Á|üD≤[ø£

Á|üD≤[ø£\qT ÁbÕs¡+_Û+∫ Ä Á|üD≤[ø£\<ë«sê Äs√>∑ dü<äTbÕj·÷\ ø£\Œqô|’ Á|ü‘´ø£<äèwæº kÕ]dü÷Ô edüTÔ+~. |òü*‘·+>± Äs√>∑s¡+>∑+˝À >∑T]Ô+#·<ä–q Á|ü>∑‹ì eTq <X+kÕ~Û+∫+~. n+‘˚ø±ø£ Ä]∆ø±_Ûeè~›øÏ,e÷qyê_Ûeè~›øÏ ø°\ø£ dü÷∫ø£\T>± uÛ≤$+#•Xó eTs¡D≤\ πs≥T, e÷‘·è eTs¡D≤\ πs≥T,dü>∑≥T Äj·TTÁ|üe÷D+ yÓTT<ä …’q n+XÊ\˝Àn<äT“¤‘·yÓTÆq Á|ü>∑‹ì kÕ~Û+#·≥+‘√ bÕ≥Tdüe÷C≤ìøÏ n+Ïô|≥Tºø=ì \ø£å\ eT+~ìã* rdüT≈£îqï nHø£ yê´<ÛäT\qT düeT÷\+>±ìs¡÷à*+#·≥+ »]–+~.12e (2012`17) Á|üD≤[ø£ ÀÄs√>∑ s¡+>∑ $<Ûëq+`\øå±´\T

12e Á|üD≤[ø£ À uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+Äs√>∑ s¡+>∑+ô|’ Á|ü‘´ø£+>± <äèwæº kÕ]+∫+~. e÷s¡T‘·Tqï |ü]dæú‘·T\≈£î, m<äTs¡e⁄‘·Tqï Äs√>∑ s¡+>∑ düyêfifl≈£î nqT>∑TD+>±á Á|üD≤[ø£˝À Äs√>∑´ s¡+>±ìøÏ n~Ûø£ÁbÕ<Ûëq´+ ø£*Œ+∫+~. düe÷#ês¡, kÕ+πø‹ø£s¡+>∑ ñ|üjÓ÷>±\qT dü$Tà[‘·+ #dæ Äs√>∑s¡+>∑+˝À Á|üuÛÑT‘·« ` Áô|’y≥T uÛ≤>∑kÕ«eT´ô|≥Tºã&ÉT\qT eT]+‘· n_Ûeè~› #ùd $<Ûä+>±12e Á|üD≤[ø£ À ìs¡ísTT+∫Hês¡T.

uÛ≤s¡‘· <X+˝À Á|üdüTÔ‘·eTT…’ôd‡Hé‡&é ã¢&é u≤´+ø\ dü+K´

2517 ñ+&É>± 11493 Vü≤düŒ≥ Ÿ‡784940 |ü&Éø£\‘√ yÓTT‘·Ô+176820 Äs√>∑ πø+Á<ë\T

148124 düuŸ ôV≤ ŸÔ ôd+≥sY‡,23887 ÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑

πø+Á<ë\T, 4809 ø£eT÷´ìÏ ôV≤ ŸÔôd+≥sY‡ ñHêïsTT. eTq <X+˝ÀÁ|ü‹ \ø£å »HêuÛ≤≈£î n+<äTu≤≥T˝Àñqï |òæõwæj·THé\ dü+K´ 57>±

ø±>± <ä+‘· yÓ’<äT´\T \ø£å »HêuÛ≤≈£î7 >∑Ts¡T, bòÕs¡àdædüTº\T 41,

m.mHé.j·TyéT\ qs¡T‡\ dü+K´ 30,õ.mHé.myéT qs¡T‡\ dü+K´ 60n+<äTu≤≥T˝À ñ+≥÷ ùde\qT

n+~düTÔHêïs¡T.


\øå±´\T : `` Äs√>∑´ s¡+>∑+˝À Á|üuÛÑT‘·« e´j·÷ìï

õ.&ç.|æ À 1.87% ô|+#·≥+.` 15 qT+∫ 49 dü+ˆˆ\ eT<Ûä >∑\ Ád”Ô\˝À

Á|üdüTÔ‘·+ s¡ø£ÔV”≤q‘· 55.3% >± ñqï~.Bìì 28% ‘·–Z+#·≥+.

` •Xó eTs¡D≤\ πs≥T (Á|ü‹ 1000 düJe»qHê\≈£î) 44% qT+∫ 25%‘·–Z+#ê*.

` ô|ò]º*° πs≥TqT 2.1% ‘·–Z+#ê*.` ‘·≈£îÿe ãs¡Te⁄‘√qTqï u≤\\ XÊ‘êìï

2017 HêÏøÏ 23% ‘·–Z+#ê*.` e÷‘·è eTs¡D≤\ πs≥TqT 212 qT+∫

100 ≈£î ‘·–Z+#ê*.` ∫¬øHé>∑÷q´ :` á yê´~Ûì 12e

Á|üD≤[ø£˝À |üP]Ô>± ìs√~Û+#ê\ììs¡ísTT+#ês¡T.

` &Ó+>∑÷´ :` á yê´~Û u≤]q |ü& yê]XÊ‘êìï 12e Á|üD≤[ø£ n+‘êìøÏ ˇø£XÊ‘·+ ø£+fÒ ‘·≈ £îÿe>± ñ+&˚≥T¢#j·T≥+.

` ôV≤#Y.◊.$ msTT&é ‡ :` q÷‘·q+>± k πøyê´<ÛäT\qT dü÷Hê´ìøÏ ‘·–Z+∫ ôV≤#Y.◊.$s√>∑T\ |ü≥¢ Á|ü‘´ø£yÓTÆq ÁX<ä∆ #·÷|æ+#ê*.

` ≈£îwüßºyê´~Û :` Á|ü‹ 10 y\ eT+~øÏ ø£Ïø£+fÒ ‘·≈£îÿe ñ+&˝≤ eT]j·TT q÷‘·qπødüT\T qyÓ÷<äT ø±≈£î+&Ü #·÷&Ü*.

12e Á|üD≤[ø£ À Äs√>∑ s¡+>±ìøÏì<ÛäT\T πø≤sTT+|ü⁄ $esê\T :`

Äs√>∑ s¡+>∑+˝À $$<Ûä uÛ≤>±\≈£îπø≤sTT+∫q ì<ÛäT\ $esê\T 11e eT]j·TT12e |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£\‘√ dü]b˛*ø£.uÛ≤s¡‘· <X+˝À Á|üdüTÔ‘·eTT …’ôd‡Hé‡&é ã¢&éu≤´+ø\ dü+K´ 2517 ñ+&É>± 11493Vü≤düŒ≥˝Ÿ‡ 784940 |ü&Éø£\‘√ yÓTT‘·Ô+176820 Äs√>∑ πø+Á<ë\T 148124 düuŸôV≤ ŸÔ ôd+≥sY‡, 23887 ÁbÕ<Ûä$Tø£ Äs√>∑πø+Á<ë\T, 4809 ø£eT÷´ìÏ ôV≤ ŸÔ ôd+≥sY‡ñHêïsTT. <X+˝Àì Á|ü»\≈£î yÓ’<ä ùde\Tn+~ düTÔHêïsTT. eTq <X+˝À Á|ü‹ \ø£å»HêuÛ≤≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñqï |òæõwæj·THé\dü+K´ 57>± ø±>± <ä+‘· yÓ’<äT´\T \ø£å»HêuÛ≤≈£î 7 >∑Ts¡T, bòÕs¡àdædüTº\T 41,m.mHé.j·TyéT\ qs¡T‡\ dü+K´ 30,õ.mH é.my é T qs ¡ T ‡\ d ü+K´ 60n+<äTu≤≥T˝À ñ+≥÷ ùde\qTn+~düTÔHêïs¡T. n+‘ø±ø£ πø+Á<ä Äs√>∑ XÊKÄ<Ûä«s¡ +˝À 24/7 >∑+≥\T |üì#ùd À ŸÁ|ò”yÓ’<ä ùde\qT n+~+# yêsTTdt uÒ…dt&é yÓuŸb˛s¡º ŸqT 18001801104 <ë«sê Äs√>∑dü÷#·q\T, yê´<Û äT\≈£î dü+ã+~Û+∫q$esê\T eTq <ä>∑Zs¡ ÁbÕ+‘ê\˝À n+<äTu≤≥T˝À ñqï yÓ’<ä ùde\T, $<ë´s¡T∆\≈£îñbÕ~Û |üs ¡+>± ñqï neø±XÊ\qTn+~düTÔ+~.

Ä<Ûës¡+ :` (Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ &Ü≈£îýÓT+Ÿ)ô|’ n+XÊ\qT |ü]o*ùdÔ 12e Á|üD≤[ø£˝À Äs√>∑´ s¡+>±ìøÏ n‘·´~Ûø£+>± ì<ÛäT\Tπø≤sTT+#·≥+ »]–q≥T¢ ‘Ó\Tk Ô+~.

uÛ≤s¡‘Y À eTÚ*ø£yÓ’<ä dü<äTbÕj·÷\ $esê\T2011HêÏøÏ n+<äTu≤≥T˝ÀqyÓ÷<Ó’q$ ñqï$

ÁbÕ<Ûä$Tø£ 176820 176820Äs√>∑ πø+Á<ë\TyÓ’<ä XÊ\\T 11493 11493qs¡T‡\ dü+K´ 1894968 1105203|æõwæj·THé\ dü+K´ 922177 691633<ä+‘·yÓ’<äT´\T 117827 88370bòÕs¡àdædüTº\T 657230 422923

ø£fi≤XÊ\ d”≥¢dü+K´ dü+K´

yÓT&çø£ Ÿ ø£fi≤XÊ\\T 335 39474Äj·TTπs«<ä ø£fi≤XÊ\\T 260 9927q]‡+>¥ ø£fi≤XÊ\\T 2028 80332bòÕs¡àdæ ø£fi≤XÊ\\T 608 36115Vü≤√$TjÓ÷|ü‹ 183 12650j·TTHêì 40 1791HÓ#·Ts√|ü‹ 14 650dæ<ä› 7 350

eTT–+|ü⁄ :`kÕ«‘·+Á‘· q+‘·s¡+ >∑&ç∫q Äs¡T

<äXÊu≤›\ ø±\+˝À Á|üuÛÑT‘·« ø£èwæ Á|üD≤[ø±ã<ä∆yÓTÆq $<ÛëHê\ e\¢ Äs√>∑ s¡+>∑+˝À>∑D˙j·TyÓTÆq Á|ü>∑‹ì kÕ~Û+#·≥+ »]–+~.ˇø±H=ø£ dü+<äs¡“¤+˝À <˚X¯+˝À $\j·T‘ê+&Éee÷&çq ø£\sê, eT Ò]j·÷, ø£åj·T,ù|¢>∑T, b˛*jÓ÷ yÓTT<ä\>∑T yê´<ÛäT\qT H&ÉT|üP]Ô>± ìs¡÷à*+#·≥+ »]–+~. |òü*‘·+>±Á|ü»\ JeqkÕúsTT‘√ bÕ≥T Äj·TTÁ|üe÷D≤\T ≈£L&Ü ô|]>±sTT. nsTT‘ ‘√Ïn_Ûeè~› #Ó+<äT‘·Tqï <XÊ\ Äs√>∑ Á|ü>∑‹‘√b˛*ùdÔ uÛ≤s¡‘Y H˚Ïø° yÓqTø£ã&˚ ñ+~.Äs√>∑´$<ä´, Äs√>∑´ ùde\˝À Áô|’y˚≥TuÛ≤>∑kÕ«eT´+ ô|]–q|üŒÏø° n~ πøe\+|ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\πø |ü]$T‘·yÓTÆ+~. Ç<˚|ü]dæú‘·T\˝À¢ yÓ’<ä´ s¡+>∑+˝À dü+uÛÑ$+#˚q÷‘·q kÕ+πø‹ø£ e÷s¡TŒ\qT ‘·|üŒìdü]>±n+<äs¡T ÄVü≤«ì+#ê*‡q $wüj·TyT ø±ì ás¡+>∑+˝À bı&É#·÷düTÔqï yê´bÕs¡ <Û√s¡DT\e\q HÓ’‹ø£‘·, bÕs¡<äs¡Ùø£‘· $\Te\T˝Ò≈£î+&Ü b˛e≥y˚T ø±≈£î+&Ü \ø£ å\

11e Á|üD≤[ø£ 12 e Á|üD≤[ø£ ô|]–q$uÛ≤>∑+ πø≤sTT+∫q πø≤sTT+∫q yÓTT‘·ÔeTT(%)

ì<ÛäT\T (ø√≥¢ À) ì<ÛäT\T (ø√≥¢ À) XÊ‘·eTT˝À Äs√>∑ eTT eT]j·TT 83,407 2,68,551 322% ≈£î≥T+ã dü+πøåeT XÊK Äj·TTπs«<ä, jÓ÷>∑, 2,994 1,00,44 330% j·TTHêì, dæ<ä∆, Äj·TTwt $uÛ≤>±\˝À ôV≤ ŸÔ n+&é ]ôdsYÃ 1,870 1,00,29 536% msTT&é‡ ø£+ÁÀ Ÿ≈£î 1,305 1,13,94 873% yÓTT‘·Ô+ 89,576 3,00,018 355%


jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 37

ù|<ä]ø£+, ìs¡ø£åsêdü´‘· m≈£îÿe>± ñqïeTq <˚X¯+˝À n+<ä]ø° b˛wüø±Vü‰s¡+n+~+#ê\qï uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ \ø£å´kÕ< Û äq˝À Ä•+∫q y˚Ts ¡ $»j·T+kÕ~Û+∫+~. uÛ≤$ uÛ≤s¡‘· bÂs¡T\qTXÊØs¡ø£+>±, e÷qdæø£+>± Äs√>∑´+>±ñ+#ê\H˚ \ø£å +‘√ Á|üuÛÑT‘·«+ |ü\T #·s¡ \T#˚|üÏº+~. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ düeTÁ>∑ e÷‘ê, •X¯ó n_Ûe~∆|ü<∏äø±ìï ÁbÕs¡+_Û+∫ ø√≥¢eT+~ |æ\¢\T,>∑]“¤D° Ád”Ô\T, bÕ*#˚Ã ‘·\T¢\≈£î b˛wüø±Vü‰sêìï n+~dü÷Ô yê]øÏ yÓTs ¡T ¬> ’qÄs√>±´ìï, b˛wüø£ $\Te\‘√ ≈£L&çq ÄVü‰sêìï n+~k Ô+~. n+>∑Hé yê&û πø+Á<ë\<ë«sê Á|üuÛÑT‘·«+ |æ\¢\≈£î |üPs¡« ÁbÕ<∏äÛä$Tø£$<ä ‘√ bÕ≥T, b˛wüø±Vü‰sêìï n+~k Ô+~.n< $<Ûä+>± ÁbÕ<∏ä$Tø£, ñqï‘· bÕsƒ¡XÊ\˝À¢≈£L&Ü $<ë´]ú , $<ë´s¡Tú\≈£î eT<Ûë´Vü≤ïuÛÀ»q |ü<∏äø£+ <ë«sê b˛wüø±Vü‰sêìïn+~k˛Ô+~. 2011 »HêuÛ≤ >∑D≤+ø±\Á|üø±s¡+ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À 0 qT+&ç 6dü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄ u≤\\T 158 $T*j·Tq¢eT+~ ñHêïs¡T. M]˝À b˛wüø±Vü‰s¡+,Äs√>∑´ kÕúsTT\T yÓTs¡T>∑T |üs¡#·&ÜìøÏ,

Äs√>∑ uÛ≤s¡‘·+ yÓ’|ü⁄ n&ÉT>∑T\T-|æ\¢ À¢ b˛wüø±Vü‰s¡˝À|ü+ düyêfi¯ófl

|æ.s¡‘êïø£sY, ndæôdº+Ÿ &Ó’¬sø£ºsY, |üÁ‹ø± düe÷#ês¡ ø±sê´\j·T+E-mail: [email protected]

yÓTT<äÏ n&ÉT>∑T

ÁbÕ<∏ä$Tø£ düyê\T

e÷qdæø£, XÊØs¡ø£,kÕe÷õø£ n_Ûe~∆kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ á |ü<∏äø±ìïnø√ºãsY 02,1975˝À ÁbÕs¡+_Û+∫+~.|æ\¢\ dü+s¡ø£åD, yê] n_Ûe~∆ ø√dü+ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‹ ô|<ä› $q÷‘·ïyÓTÆq düeTÁ>∑e÷‘ê, •Xó, n_Ûe~∆ ø±s¡ Áø£e÷ìï uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|üÏº+~. á |ü<∏äø£+˝À πøe\+u≤\˝Ò ø±≈£î+&Ü >∑]“¤D° Ád”Ô\T, bÕ*#˚Ã‘·\T¢\÷ \_∆ bı+<äT‘·THêïs¡T. e÷‘ê •X¯óeTs¡D≤\T ø£˙dü kÕúsTTøÏ ‘·–Z+#·&É+,|æ\¢\≈£î yÓTs¡T¬>’q b˛wüø±Vü‰sêìï n+~+#·&É+, ã&ç e÷H˚ùd yê] dü+K´qT ‘·–Z+#·&ÉyT <Û˚ j·T+>± Á|üuÛÑT‘·«+ á ø±s¡ Áø£e÷ìïneT\T #˚k˛Ô+~. düeTÁ>∑ e÷‘ê, •X¯ón_Ûeè~∆ |ü<∏ äø£+ <ë«sê ‘·©¢|æ\¢\≈£îb˛wüø±Vü‰sêìï n+~+#·&É+, b˛wüø±Vü‰s¡+,Äs√> ∑ ´+ > ∑ T]+∫ $e]+# ·& É+,ÇeTT´HÓ’CÒwüHé, Äs√>∑´ |üØø£å\T #˚|ü≥º&É+<ë«sê yê]ì Äs√>∑ +>± ñ+#·&É+‘√ bÕ≥TC≤rj·T Äs√>∑´ $TwüHé ø±s¡´Áø£eT+˝ÀuÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #dæ eT]ìï Äs√>∑ ùde\Tbı+<˚$<Ûä+>± Áb˛‘·‡Væ≤+#·&ÜìøÏ Äs√>∑ ,≈£î≥T+ã dü+πøåeT, eTVæ≤fi≤ •X¯ó n_Ûe~∆eT+Á‹‘·« XÊK d ü+j·TTø £ Ô+>± ˇø £

◊ø£ sê»´ dü$T‹ n+‘·sê®rj·Tu≤\\ n‘· edüs¡ ì~Û

(j·T÷ìôd|òt) n+#·Hê Á|üø±s¡+Ädæj·÷, ÄÁ|òæø± ˝≤+Ï

n_Ûe~∆ #Ó+<äT‘·Tqï <XÊ˝À¢90 XÊ‘·+ eT+~ |æ\¢\Tb˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+‘√

J$düTÔHêïs¡T. #ê˝≤ eT+~|æ\¢\T, ‘·\T¢\T b˛wüø±Vü‰s¡˝À|ü+ e\¢ |üP]Ô kÕÔsTTkÕeTsêú ìï Á|ü<ä]Ù+#· Òø£

b˛‘·THêïs¡T. uÛ≤s¡‘· <X+˝À 20XÊ‘·+ eT+~ |æ\¢\T rÁe

b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+‘√u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡T.


ø±sê´#·s¡DqT s¡÷bı+~+∫ neT\T#˚düTÔHêïsTT. 2005-06 dü+e‘·‡sêìøÏeTT+<äT b˛wüø±Vü‰sêìï n+~+#·e\dæqu≤<Ûä´‘· |üP]Ô>± sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\~>±ñ+&~. Bìø£jT´ Ks¡TÃ 100 XÊ‘·+ uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ n+~+#˚~. 2009-10 qT+&çuÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ πø+Á<ä, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\eT<Ûä ì<ÛäT\ |ü+|æD° ìwüŒ‹Ôì düe]+∫+~.Bì Á|üø±s¡+ áXÊq´ sêÁcÕº\≈£î 90 XÊ‘·+ì<ÛäT\qT πø+Á<ä+ düeT≈£Ls¡TdüTÔ+~. $T–*q10 XÊ‘·+ ì<ÛäT\qT Äj·÷ sêÁcÕº\TuÛÑ]+#ê*‡ ñ+≥T+~. $T>∑‘ê sêÁcÕº\$wüj·÷ìø=ùdÔ Ç~ 75:25 XÊ‘·+>± ñ+~.düe]+∫q b˛wüø±Vü‰s¡+:

|òæÁãe] 2009 qT+&ç Á|üuÛÑT‘·«+düe]+∫q b˛wüø±Vü‰s¡ yÓTq÷qT neT\T#˚k Ô+~. @&Ü~˝À 300 s√E\T \_∆<ës¡T\≈£î b˛wüø±Vü‰s¡+ n+~+#ê\ì πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ Äj·÷ sêÁcÕº\qT, πø+Á<ä bÕ*‘·ÁbÕ+‘ê\qT ø√]+~. Bì <ë«sê 3 qT+&ç6 dü+e‘·‡sê\T ej·TdüT ø£*–q |æ\¢\≈£îeT]+‘· b˛wüø±Vü‰s¡+ n+<ä&ÜìøÏ neø±X+@s¡Œ&ç+~. B+‘√ ñ<äj·÷H˚ï bÕ\T/ns¡Ï| ü+&ÉT/ Á> ∑T& ÉT ¶ /| ü+&ÉT ¢ e+Ï yêÏ‘√bÕ≥T ñ&çø Ï+∫q y˚& ç | ü<ësê ∆\qTuÛÀ»q+>± Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. eT÷&ÉTdü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄ |æ\¢\T, >∑]“¤D° Ád”Ô\T,bÕ*#Ã ‘·\T¢\≈£î ‘·j·÷s¡T #dæq/‹q&ÜìøÏd æ< ä ∆+>± ñqï ÄVü‰s ¡ | ü<ësê ú\qTÇdüTÔHêïs¡T. ãs¡Te⁄ ‘·≈£îÿe>± ñqï 6 HÓ\\TqT+&ç 6 dü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄ ñqï |æ\¢\≈£în<äq+>± Á|ü‘´ø£+>± ‘·j·÷s¡T #dæq XøÏÔìn+~+# |ü<ësêú\T bÕ≥T, dü÷ø£åà b˛wüø±\Tn~Ûø£+>± ñ+&˚ ÄVü‰s¡ |ü<ësê∆\qTn+~düTÔHêïs¡T. Á|üdüTÔ‘·+ <˚X¯ yê´|üÔ+>±7076 ÁbÕC…≈£îº À¢ 14 \ø£å\ n+>∑Hé yê&ûπø+Á<ë\T |üì #˚düTÔHêïsTT. eTs√ 20 y˚\n+>∑Hé yê&û πø+Á<ë\≈£î &çe÷+&é ñ+~.

11e Á| üD≤[ø £˝À 44,400 ø√≥ ¢s¡÷bÕj·T\T>± ñqï ã&Ó®Ÿ 12e Á|üD≤[ø£ À1,03,003 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\≈£î ô|]–+~.

n+‘·sê®rj·T+>± |ü]o*+∫q|ü⁄&ÉTuÛ≤s¡‘· <˚X¯+ Ä]∆ø£ e~∆ πs≥T˝Àq÷, n_Ûe~∆˝Àq÷ >∑‘· ø=+‘· ø±\+>± eTT+<ä+»˝À ñ+~. ø±˙ <˚X¯+˝À eT÷&ÉTdü+e‘·‡sê\ ˝À|ü⁄ ñqï |æ\¢ À¢ 40 XÊ‘·+eT+~ b˛w üø±V ü ‰s ¡ ˝À| ü+‘√u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡ì Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ ˇø£ìy~ø£ À yÓ\¢&ç+∫+~. b˛wüø±Vü‰s¡ À|ü+ø±s¡D+>± eTq <˚X¯+ |ü\T düyêfi¯óflm<äTs=ÿ+≥Tqï<äì ≈£L&Ü Ä ìy˚~ø£ù|s=ÿ+~. Á|üuÛÑT‘·«+ e÷‘ê, •Xó Äs√>∑ +ø√dü+ |ü\T ø±s¡ Áø£e÷\T #|ü&ÉT‘·Tqï|üŒÏø°Ç+ø± m+‘√ eT+~ |æ\¢\T, e÷s¡T eT÷\ÁbÕ+‘ê˝À¢ ìedæ+#˚ ôw&É÷´˝Ÿ¶ C≤‘·T\≈£î#Ó+~q >∑]“¤D° Ád”Ô\T, bÕ*#˚Ã ‘·\T¢\≈£î á|ü<∏äø±\T düÁø£eT+>± n+<ä&É+ Ò<äT. >∑]“¤D°Ád”Ô\T dü¬s’q b˛wüø£ ÄVü‰s¡+ rdüTø√ø£b˛e&É+ e\q |ü⁄fÒº |æ\¢\T |üP]Ô kÕúsTT˝ÀÄs√>∑´+>± ñ+&É≥+˝Ò<äT. kÕúìø£ Ä#êsê\T, ø£≥Tºu≤≥T¢, eT÷&ÛÉqeTàø±\T yê]ìÁ|üuÛÑT‘·« |ü<∏äÛäø±\≈£î <ä÷s¡+ #˚düTÔHêïsTT.eTs=ø£ nb˛Vü≤ @eT+fÒ Á|üuÛÑT‘·«+ Ç#˚ÃÄVü‰s¡+ HêD´‘·>± ñ+&É<äì ñ|üjÓ÷–+#·ìyês¡T ≈£L&Ü ñHêïs¡T. nsTTq|üŒÏø°Á|üuÛÑT‘·«+ n+>∑Hé yê&û ø±s¡ ø£s¡Ô\T Äj·÷\T<ë«sê ùde\qT eT]+‘· ã˝Àù|‘·+ #dü÷ÔHñ+~. ùde\qT eT]+‘· |üÏwü º+>±ìs¡«Væ≤+#·&ÜìøÏ n+>∑Hé yê&û ø±s¡ ø£s¡Ô\T,Äj·÷\≈£î y˚‘·Hê\T ô|+∫ ùde\qTeT]+‘· $düÔ ‘· |üs¡∫+~. |æ\¢\T, bÕsƒ¡XÊ\$<ë´]ú $<ë´s¡Tú À¢ s¡ø£ÔV”≤q‘·≈£î dü+ã+~Û+∫ eT+<äT\T |ü+|æD° #˚j·T&É+, njÓ÷&çHé ñ|ü⁄Œ $ìjÓ÷>∑+ô|’ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+ ˝≤+Ï ne>±Vü≤Hê ø±s¡´Áø£e÷\Tìs¡«Væ≤düTÔqï|üŒÏøÏ Ä•+∫q+‘·>± |òü*‘ê\T

sêe&É+ Ò<äT. øöe÷s¡ <äX˝À ñqï bÕsƒ¡XÊ\$<ë´]úqT\≈£î ◊s¡Hé ≤u…¢Ÿ‡ |ü+|æD°# ˚d üT Ôqï|üŒÏø ° Ç+ø± m+‘√ eT+~$<ë´]úqT\T s¡ø£ÔV”≤q‘·‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡T.MÏ‘√ bÕ≥T Á|üuÛÑT‘·«+ $≥$THé-m ≤u…¢Ÿ‡≈£L&Ü |ü+|æD° #˚düTÔ+~.

◊ø£´sê»´ dü$T‹ n+‘·sê®rj·Tu≤\\ n‘· edüs¡ ì~Û (j·T÷ìôd|òt) n+#·HêÁ|üø±s¡+ Ädæj·÷, ÄÁ|òæø± ˝≤+Ï n_Ûe~∆#Ó+<äT‘·Tqï <XÊ˝À¢ 90 XÊ‘·+ eT+~ |æ\¢\Tb˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+‘√ J$düTÔHêïs¡T. #ê˝≤eT+~ |æ\¢\T, ‘·\T¢\T b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+e\¢ |üP]Ô kÕÔsTT kÕeTsêú ìï Á|ü<ä]Ù+#· Òø£b˛‘·THêïs¡T. uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À 20 XÊ‘·+eT+~ |æ\¢\T rÁe b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+‘√u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡T. b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+‘√u≤<Ûä|ü& yê]˝À Á|ü|ü+#·+˝À eT÷&Ée e+‘·TeT+~ eTq <X+˝À ñHêïs¡T. <X+˝À ◊<äTdü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄ |æ\¢ À¢ 43 XÊ‘·+ eT+~|æ\¢\T ‘·≈£îÿe ãs¡Te⁄‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡T.b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+ ø±s¡D+>± 48 XÊ‘·+eT+~ |æ\¢\T dü¬s’q m<äT>∑T<ä\ ˝Ò≈£î+&ÜñHêïs¡T. m<äT>∑T<ä\ ˝Ò≈£î+&Ü »ìàdüTÔqïyê]˝À Á|ü|ü+#·+˝Àì Á|ü‹ 10 eT+~˝ÀeTT>∑TZs¡T uÛ≤s¡‘Y ÀH˚ ñHêïs¡T. |ü≥ºD≤\‘√b˛*Ãq|ü⁄Œ&ÉT Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+ m≈£îÿe>± ñ+~. ìs¡ø£ å´sêdüT´˝…’q ‘·\T¢\≈£î »ìà+∫q |æ\¢\T ◊<äT¬s≥T¢ ‘·≈£îÿe ãs¡Te⁄ ˝À|ü+‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡T. u≤&û e÷dt Ç+&Óø˘‡ 18.5 ø£Hêï‘·≈£îÿe ñqï ‘·\T¢\≈£î »ìàdüTÔqï |æ\¢\Tm≈£îÿe b˛wüø±Vü‰s¡ À|ü+‘√ ñ+≥THêïs¡T.Á|ü‘˚´øÏ+∫ ôw&É÷´˝Ÿ¶ ‘Ó>∑\≈£î #Ó+~q‘·\T¢\≈£î |ü⁄Ïºq |æ\¢ À¢ Á|ü‹ $wüj·T+˝Àq÷b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+ ø£ì|ædüTÔ+~. eTs=ø£$wüj·T+ @eT+fÒ πøe\+ 25 XÊ‘·+ eT+~|æ\¢\T e÷Á‘·y˚T |ü⁄Ï ºq >∑+≥ ˝À|ü⁄‘·*¢ bÕ\T bı+<ä>∑\T>∑T‘·THêïs¡T. Äs¡T

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 39

s¡÷bÕj·T\T ≈£îeTà]ùdÔ >±ì Äs√>∑ + nHeTVü‰uÛ≤>∑ + <ä]#s¡ì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ç+~.n+‘ø±ø£ Äs√>∑ s¡+>∑+˝À rÁeyÓTÆq e÷qeeqs¡T\ ø=s¡‘· ñ+&É≥yT ø±ø£ <X+˝Àìnìï ÁbÕ+‘ê\˝À eT]j·TT düe÷»+˝Àì$$<Ûä esêZ\ eT<Ûä yÓ’<ä kÂø£sê´\T Äs√>∑ùde˝˝À ndüe÷q‘·\T ñHêïsTT. á$<ÛäyÓT Æq düeTdü´\T <˚X¯ uÛ Ñ$wü´‘·T Ô≈£înHês√>∑ +>± |ü]>∑D$TkÕÔsTT.

eékÕj·T |ü<ä›‘·T\˝À e∫Ãqe÷s¡TŒ\T, m≥Te+Ï ì]∆wüº Á|üD≤[ø£Ò≈£î+&Ü y>∑+>± ô|s¡T>∑T‘·Tqï |ü≥ºD°ø£s¡D,

|üsêés¡D e÷s¡TŒ\T, yÓTs¡T¬>’q bÕ]Xó<ä› eTT˝À|æ+#·≥+ yÓTT<ä …’q n+XÊ\ e\q H&ÉT>∑T+&Ó »ãT“\T, eT<ÛäTy˚TVü≤+, ø±´q‡sY,j·÷+Ï yÓTÆÁø√_j·T˝Ÿ ¬sdæôdºHé‡, yÓ’s¡˝Ÿdü+ã+~Û‘· yê´<ÛäT\T $»è+_ÛdüTÔHêïsTT.ÄVü‰s¡ |ü<ësê∆\T ø£\Twæ‘·+ ø±e&É+ e\q&ÉjT]j·÷ qT+∫ ø±´q‡sY <ëø± <ë<ë|ü⁄200 s¡ø±\ yê´<ÛäT\T yê´|ækÕÔj·Tì XóÁuÛÑyÓTÆqÄVü‰s¡+, Á‘ê>∑T ˙Ïì n+~+ #·>∑*–‘˚q÷ÏøÏ 80 XÊ‘êìøÏ ô|’>± $$<Ûä s¡ø± …’qyê´<ÛäT\qT n‹ düT\uÛÑ+>± ìyê]+#·e#·TÃqì Á|ü|ü+#· Äs√>∑ dü+düú yÓ\¢&ç+∫+~.á $<ÛäyÓTÆq |ü]dæú‘·T\˝À ˇø£ yê´~ÛøÏ #ùd∫øÏ‘·‡‘√ b˛*ùdÔ ndü\T <ëì ìyês¡D≈£îÁbÕ<ÛëqéTT Ç#Ã e⁄Vü≤´ìøÏ #ùd e´j·T+ô|s¡>±*. <X q\TeT÷\\ s√>∑ ìyês¡Dô|’Äs√> ∑ ´$< ä ´qT $d Ô ü è‘ ·+ # ˚j ·÷*.ô|s¡T>∑T‘·Tqï »HêuÛ≤≈£î nqT>∑TD+>± yÓ’<ä$<ä neø±XÊ\qT $düèÔ‘·+ #dæ Äs√>∑dü+s¡ø£åD $<ÛëHê\˝À kÕúìø£dü+düú\qT,bÂs¡düe÷C≤\qT uÛ≤>∑kÕ«eT´+ #˚j·T≥+<ë«sê <X bÂs¡T\+<ä]øÏ Äs√>∑ uÛÑÁ<ä‘<Û˚ j·T+>± <Xyê´|üÔ+>± @ø°ø£è‘· Äs√>∑ ;Ûe÷$<ÛëHê\qT Äs√>∑´ Á|üD≤[ø£\ <ë«sêneT\T #˚dæq≥¢sTT‘˚ Äs√>∑é+‘·yÓTÆquÛ≤s¡‘êìï n∫s¡ø±\+˝ÀH˚ Ä$wüÿ]+#·e#·TÃqT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Äs√>∑ s¡+>∑+36e ù|õ ‘·s¡TyêsTT...

dü÷#·qjÓ÷»q e÷dü|üÁ‹ø£ <Ûäs¡ ô|]–+~. <äXÊã›s ‘·s¡Tyê‘· e÷eT÷\Tdü+∫ø£qT |ü~ s¡÷bÕj·T\ qT+&ç s¡÷. 22/- \≈£î ô|+#ês¡T. n˝≤π>dü+e‘·‡s¡ #·+<ëqT ˇø£ dü+e‘·‡sêìøÏ s¡÷. 100/- qT+&çs¡÷. 230/- ≈£î, ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\≈£î s¡÷. 430/- \≈£î, eT÷&ÉTdü+e‘·‡sê\≈£î s¡÷. 610/- \≈£î ô|+#ês¡T. Á|ü‘˚ ø£ dü+∫ø£ <Ûäs¡qTs¡÷. 20/- \ qT+&ç s¡÷. 30/- \≈£î ô|+#ês¡T. e÷¬sÿŸ˝À q÷´dtÁ|æ+Ÿ‘√ düVü‰ n˙ïÏ <Ûäs¡\÷ $|üØ‘·+>± ô|]– b˛e&É+‘√ áô|+|ü⁄ nìyês¡ yÓTÆ+~. e÷]Ã˝À #·+<ë #Ó*¢+∫q yê]øÏ @Á|æ ŸqT+&ç q÷‘·q πs≥T¢ e]ÔkÕÔsTT. bÕsƒ¡≈£î\÷, #·+<ë<ës¡T\T >∑eTì+∫düVü≤ø£]+#·>∑\s¡T.

HÓ\\˝À|ü⁄ |æ\¢ À¢ πøe\+ 46 XÊ‘·+ eT+~e÷Á‘·y˚T ‘·*¢bÕ\T bı+<ä>∑\T>∑T‘·THêïs¡T.6 qT+&ç 23 HÓ\\ eT<Ûä ˝À >∑\ 20 XÊ‘·+eT+~ |æ\¢\T e÷Á‘·y˚T |üP]Ô kÕúsTT˝À ‘·*¢bÕ\T bı+<ä>∑\T>∑T‘·THêïs¡T. πøe\+ 33XÊ‘·+ eT+~ |æ\¢\T e÷Á‘·yT n+>∑Hé yê&ûùde\T bı+<äT‘·THêïs¡T. n+>∑Hé yê&û\<ë«sê n+~düTÔqï b˛wüø±Vü‰sêìï 25 XÊ‘·+eT+~ e÷Á‘·y˚T bı+<ä>∑\T>∑T‘·THêïs¡T.

Äs√>∑ uÛ≤s¡‘êeìì ì]à+#·&ÜìøÏÁ|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\T, ùde\qT eT]+‘·>±|üÏwüº |üs¡∫, M\sTTq+‘· es¡≈£î eT]+‘·eT+~øÏ Äs√>∑´ ùde\qT n+~+#ê*‡ñ+≥T+~. uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ b˛wüø±Vü‰sêìøÏdü+ã+~Û+∫ m<äTs=ÿ+≥Tqï düyêfi¯ ¢qT|ü]wüÿ]+#ê\+fÒ Á|üD≤[ø± dü+|ò üT+@sêŒ≥T #dæq eT©º ≤dtÿ bò sY‡ dü÷#·q\qT|ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√e\dæq nedüs¡+m+‘·sTTHê ñ+~. yêÏ À eTTK´+>± ¬s+&ÉTdü+e‘·‡sê\ ej·TdüT ˝À|ü⁄ |æ\¢\T, >∑]“¤D°Ád”Ô\T, øöe÷s¡ <äX¯˝À ñqï u≤*ø£\ô|’<äwæº ô|≤º*. ø±s¡ Áø£eT+ düÁø£eT+>± neT\T

nj˚T´ $<Ûä+>± #·s¡ \T #˚|ü≤º*. eTVæ≤fi≤kÕ~Ûø±]‘·ô|’ <äwæº ô|≤º*. n<˚ $<Ûä+>±C≤rj·T kÕúsTT˝À |æ\¢ À¢ b˛wüø±Vü‰s¡ À|ü+‘·–Z+#·&ÜìøÏ, ìj·T+Á‹+#·&ÜìøÏ á ÁøÏ+~dü÷#·q\T |ü]>∑D˝ÀøÏ rdüTø√yê*. Á|üdüTÔ‘·+neT\T˝À ñqï nìï |ü<∏äø±\qT düeTq«j·T|üs¡#ê*. Á|üdüTÔ‘· nqTuÛÑyê\qT <äwæº˝Àô|≥Tºø=ì eT]+‘· yÓTs¡T¬>’q #·s¡´\qT#˚|ü≤º*. düeTÁ>∑ •X¯ó n_Ûe~∆ |ü<∏äø±ìï|ü⁄qsY eéd”úø£]+#ê*. n~Ûø±s¡T\T dü¬s’qeqs¡T\‘√, n˙ï kÕúsTT˝À¢ düeTq«j·T+‘√◊d”&ûmdt |ü<∏äø±ìï X¯s¡y˚>∑+>± neT\T#˚j·÷*.|ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\ düVü≤ø±s¡+‘√ Äs√>∑´, b˛wüø±Vü‰s¡ ø£$T°˝À¢‘·\T¢\qT uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #Ój·÷´*.b˛wüø±Vü‰s¡+ô|’ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏÁ|ü‹ yÓsTT´ eT+~øÏ ˇø£ øöì‡\sY ñ+&˚$<Ûä+>± #·s¡ \T rdüTø√yê*. n<˚ $<Ûä+>±ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\T, s¡øÏå‘· eT+∫ ˙s¡T,ÁbÕ<∏äÛä$Tø£ Äs√>∑ dü+s¡ø£åD n+<ä]ø° n˙ïy˚fi¯\ n+<äTu≤≥T˝À ñ+&Ü*.


ªªuÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì Á|ü»\T dü+|üqTï\T,|ü≥ºD≤\T, Á>±e÷\T düìïVæ≤‘·+>± ñ+&$.H˚\eT+∫~. Á|ü»\T eT+∫ dü«uÛ≤e+,˙‹ø £\yês ¡ T . μ μ # Ó ’Hê j·÷Á‹≈ £ î& É TVüA´j·THékÕ+>¥ e÷≥*$.

ÁbÕNq #‹ |üì HÓ’|ü⁄D´+˝À uÛ≤s¡‘YnÁ>∑>±$T>± ñ+~. <ä+‘·|ü⁄ edüTÔe⁄\T,eÅkÕÔ\T, düT>∑+<Ûë\T, q>∑\T yÓTT<ä …’q$m≈£îÿe>± m>∑TeT‹ njT´$. MÏ ñ‘·Œ‹ÔøÏø±sêâHê\T ñ+&˚$. eTq<˚X¯ #˚‹|üqT\HÓ’|ü⁄D´+ $<oj·TT\≈£î ø£HÓïÁs¡>± ñ+&~.eTTdæ¢+ <ä+&Éj·÷Á‘·\T, Á_°wt |ü]bÕ\q#‹ |ü]ÁXeT\qT ø£è+>∑BXÊsTT. 1818˝Àø£\ø£‘êÔ˝À ‘=* Ä<ÛäTìø£ |ü]ÁX¯eT Á|ü‹Ôø£sêà>±s¡+ kÕú|æ+#·ã&çq~.

ªªbÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘· eTTK´+>±nedüs¡yÓTÆq~.μμ ñ‘êŒ<äø£‘· düe÷»+˝Àììs¡T<√´>∑ düeTdü qT ‘·–ZdüTÔ+~.

<XÊ_Ûeè~∆ ñ‘êŒ<äø£‘·

düTdüs¡¢ e÷<Ûä$, Á|ò” ≤q‡sYE-mail:[email protected]

bÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘· ô|+#·&É+<ë«sê e÷Á‘·y˚T es¡úe÷q<˚XÊ\T ‘·«s¡>±n_Ûeè~∆ì kÕ~Û+#·>∑\T>∑T‘êsTT. |ü]$T‘·eqs¡T\‘√ u≤<Ûä|ü&˚ <˚XÊ\T HÓ’|ü⁄D´+,kÕ+ πø‹ø £ | ü]C≤ „q+ ñ|üjÓ÷–+∫‘·≈£îÿe eqs¡T\‘√ n~Ûø£ ñ‘·Œ‹Ôì ô|+#·&É+nedüs¡+. Bìe\q C≤rj·÷<ëj·T+ô|s¡T> ∑T‘ ·T+~. ñ‘·Œ‹ Ô ô|+#·&ÜìøÏª ªñ‘êŒ< äø £‘ · μ μ eTTKý Ó T Æq n+X¯+.ªª<XÊ_Ûeè~∆øÏ ñ‘êŒ<äø£‘· Ä]úø£ Äj·TT<Ûä+μμ.ñ‘êŒ<äø£‘· ns¡ú+

ªªñ‘êŒ<äø£‘· eTq |ü]ÁX¯eT\T m+‘·kÕeTs¡∆ +‘√ |üì#düTÔHêïjÓ÷ ‘Ó*j·T|üs¡TdüTÔ+~μμ.ªªñ‘·Œ‹ÔøÏ ˇø£ ø±s¡ø£+ jÓTTø£ÿ ñ‘êŒ<äø£|ü]e÷D≤ìøÏ >∑\ ìwüŒ‹Ô Ä ø±s¡ø£+ jÓTTø£ÿñ‘êŒ<äø£‘·.μμ ÇB n+‘·sê®rj·T ø±]àø£ dü+düúìs¡«#·q+.

|òæÁãe] 12 C≤rj·T ñ‘êŒ<äø£‘ê ~H√‘·‡e+

ÁbÕ<Ûëq´+

ñ‘êŒ<äø£‘· ø=\e÷q+ñ‘êŒ<äø£‘· R

ìø£s¡ ñ‘·Œ‹Ôñ‘êŒ<äø±\T

ô|≥Tºã&çøÏ ø±s¡ø£+>±rdüT≈£î+fÒ ø±]àø£ ñ‘êŒ<äø£‘· R ìø£s¡ ñ‘·Œ‹Ô

ìø£s¡ eT÷\<Ûäq+

ñ‘êŒ<äø£‘·qTø=\e&ÜìøÏ ø±]àø£

XøÏÔì eT÷\ø±s¡ø£+>±rdüT≈£î+≤s¡T. ø±]àø£ ñ‘êŒ<äø£‘· R ìø£s¡ ñ‘·Œ‹Ô

eTìwæ >∑+≥\ düeTj·T+

ªªñ‘êŒ<äø£‘· eTq |ü]ÁXeT\Tm+‘· kÕeTs¡∆ +‘√|üì#düTÔHêïjÓ÷

‘Ó*j·T|üs¡TdüTÔ+~μμ. ªªñ‘·Œ‹ÔøÏˇø£ ø±s¡ø£+ jÓTTø£ÿ ñ‘êŒ<äø£|ü]e÷D≤ìøÏ >∑\ ìwüŒ‹Ô Ä

ø±s¡ø£+ jÓTTø£ÿ ñ‘êŒ<äø£‘·.μμ ÇBn+‘·sê®rj·T ø±]àø£ dü+düúìs¡«#·q+. nHø£ n+XÊ\T

ñ‘êŒ<äø£‘·qT Á|üuÛ≤$‘·+ #kÕÔsTT.nìï n+XÊ\T ˇø£<ëì‘√ ˇø£Ï

eTT&ç|ü&ç ñ+≤sTT. MÏìÁ|ü‘´ø£+>± $&ÉBdæ, yêÏ

Á|üuÛ≤yêìï ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ ø£wüº+.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 41

ñ‘êŒ<äø£‘·qT ø=\e&É+ n+‘·‘*¬ø’q |üìø±<äT. #ê˝≤ düeTdü \T+≤sTT.Ä düeTdü´\qT |ü]o*dü÷Ô ñ‘êŒ<äø£‘·qTn+#·Hê yj·÷*. eTTK´+>± ø=ìï ùdyês¡+>∑dü+düú\˝À ñ‘êŒ<äø£‘· ø=\e&É+ ñ+&É<äT.ñ<ëVü≤s¡DøÏ : ùdyê dü+düú …’q u≤´+øÏ+>¥,;e÷ e+Ï yêÏ˝À ñ‘·Œ‹Ôì uÛÖ‹ø£s¡÷|ü+˝À ø=\e ÒeTT.

* ñ‘·Œ‹Ô @ø£s¡÷|ü+˝À ñ+fÒ ø=+‘· ‘*ø£.

Ç+»˙]+> ¥ , s ¡kÕj·Tìø±\ e+Ï|ü]ÁX¯eT\˝Àe˝… n~ $_Ûqïs¡÷bÕ\˝Àñ+fÒ ø=\e ÒeTT.

* ñ‘·Œ‹Ô n+fÒ |ü]|üPs¡í+>± ‘·j·÷¬s’q

edüTÔe⁄\T>± uÛ≤$+#·&ÜìøÏ M\T Ò<äT. ñ‘·Œ‹Ôe÷s¡Z+˝À ñqï edüTÔe⁄\qT ≈£L&Ü ˝…ø£ÿø£≤º*, n~ ø£wüº+.

* ñ‘·Œ‹ÔøÏ ø±s¡ø£eTT …’q n>√#·s¡ ùde\qT…ø£ÿ ø£≥º ÒeTT.

* |ü]ÁX¯eT\˝Àì ø£+ô|˙\ eT<Ûä ñ+&˚

‘ês ¡‘ ·e÷´\T ñ‘êŒ<äø £‘ · b˛*ø£qTñ|üjÓ÷>∑+ Ò≈£î+&Ü #kÕÔsTT.

*ñ‘êŒ<äø£‘· b˛*ø£ m≥Te+Ï rsêàHê\T

Çe«˝Ò<äT. ñ‘êŒ<äø£‘·qT XÊÅd” Ôj·T+>±ø=\e&É+ <ë«sê n_Ûeè~∆øÏ u≤≥\Tyj·Te#·TÃ.ñ‘êŒ<äø£‘· jÓTTø£ÿ Á|üjÓ÷»Hê\T

* <X Ä]úø£ dæú‹>∑‘·T\≈£î, Ä]úø£ bÕ]ÁXÊ$Tø£

|ü⁄s√>∑‹øÏ ø=\ã<ä›.

* kÕ+ πø‹ø £ s ¡+> ∑+˝À sêe\dæq

e÷s¡TŒ\qT, ÄeX´ø£‘·qT ‘Ó*j·TCÒkÕÔsTT.

* $_Ûqï ñ‘·Œ‹ Ô ø±s ¡ø±\ jÓTTø £ ÿ

ñ‘êŒ<äø£‘·qT ãÏº yêÏøÏ C≤rj·÷<ëj·T+˝Àdü¬s’q yê≤ \_Û+#+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ $<ÛëHê\T s¡÷bı+~+#·&ÜìøÏ M\T+≥T+~.

* ÁbÕ+rj·÷_Ûeè~∆˝À ‘ês¡‘·e÷´\qT

|üdæ>∑Ïº, düeTÁ>∑ düeT‘·T\´ ÁbÕ+rj·÷_Ûeè~∆øÏ‘·>∑T $<Ûëq ìs¡íj·÷\T rdüT≈£îH˚+<äT≈£î

ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. n+‘·sê®rj·TkÕúsTT˝Àñ‘êŒ<äø£‘· dü÷∫ø£\T <XÊ\ jÓTTø£ÿ b˛°kÕeTsê∆ ìï, Ä]úø£ ô|s¡T>∑T<ä\ XøÏÔì, $<oe÷¬sÿ≥¢qT ÄÁø£$T+#·>∑\ #Ó ’‘·Hê´ìïìs¡÷|æ+∫, ‘·–q $X‚¢wüD≈£î ‘·<ë«sê ‘·–qn_Ûeè~∆ì Væ≤+#·&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+ #kÕÔsTT.ñ‘êŒ<äø£‘·qT Á|üuÛ≤$‘·+ #ùd n+XÊ\T

nH˚ø£ n+XÊ\T ñ‘êŒ<äø£‘·qTÁ|üuÛ≤$‘·+ #˚kÕÔsTT. nìï n+XÊ\Tˇø£<ëì‘√ ø£Ï eTT&ç|ü&ç ñ+≤sTT. MÏìÁ|ü‘˚´ø£+>± $&ÉBdæ, yêÏ Á|üuÛ≤yêìï‘Ó*j·TCÒj·T&É+ ø£wü º+. Á|ü‹ n+X¯+X ¯ø Ï Ôe+‘ ·y Ó T Æq~. mH√ï n+XÊ\‘√|ü]ÁXeT\˝À ñ‘·Œ‹Ô »s¡T>∑T‘·T+~. n$:1. ø±]àø£ X¯øÏÔ : ø±]à≈£î\˝À HÓ’|ü⁄D´+,nqTuÛÑe+, $<ä yÓTT<ä …’q$ ô|+#·&É+ <ë«sêø±]àø £X ¯ø Ï Ô˝À n~Ûø £ HêD´‘·, H˚s ¡TŒô|s¡T>∑T‘êsTT. ø±]à≈£î\T ‘·eT HÓ’|ü⁄D´+‘√Á|ü‘˚´ø°ø£]+∫q j·T+Á‘ê\ $ìjÓ÷>∑+,øÏ¢wüºyÓTÆq eqs¡T\ yê&Éø£+ e+ÏyêÏ˝ÀkÕeTs¡ú´+ #·÷|ü&É+ kÕ<ÛäéTe⁄‘·T+~.n+‘˚ø±ø£ y˚‘·Hê\ |ü<ä∆‘·T\T, |üì#˚ùddæ ú‹> ∑‘ ·T\T, j·÷»e÷q´$<ÛëHê\T,yÓTs¡T>∑T|ü&É≥+‘√ ø±]àø£XøÏÔ ñ‘êŒ<äø£‘·≈£îø±s¡DeTe⁄‘·T+~.2. kÕ+πø‹ø£+ : kÕ+πø‹ø£ qeø£\Œq\TbÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘·qT ô|+#·T‘êsTT.j·÷+Á‹ø£XøÏÔ, Á|ü‘´ø°ø£s¡D>∑\ j·T+Á‘ê\T,ÄÀyTÏø j·T+Á‘ê\T, ñ‘·Œ‹Ô Á|üÁøÏj·T˝Àn_Ûeè~∆ ø£s¡yÓTÆq e÷s¡TŒ\T, @ø°ø£s¡DyÓTT<ä …’q$ kÕ+πø‹ø£ XøÏÔì ô|+∫ ‘·≈£îÿeeqs ¡ T\‘√ m≈ £ î ÿe ñ‘·Œ‹ ÔìÁb˛‘·‡Væ≤+#·e#·TÃ.3. $‘·Ô+ : ô|≥Tºã&ç |ü]ÁXeT\≈£î ÁbÕD+e+Ï~. ô|≥Tºã&ç ô|fÒº Á|ü‹ s¡÷bÕsTTøÏ e#Ã˝≤uÛ≤ìï n~Ûø£+ #˚j·÷\qï ÄdüøÏ Ô‘√ìs¡íj·÷\T rdüT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT, Ä]úø£ eqs¡T\Tø=s¡‘·>± ñqï <XÊ\˝À Ä ô|≥Tºã&ç dü]>±

$ìjÓ÷–ùdÔ m≈£îÿe bÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘·kÕ<Ûä +.4. dü+düú |ü]e÷D+ : ô|<ä› |ü]ÁXeT\T ∫qï|ü]ÁX¯eT\ ø£Hêï m≈£îÿe ñ‘êŒ<äø£‘·qTbı+<äT‘êsTT. @ dü+düú À nsTTHê m≈£îÿeeT+~ ø±]à≈£î\T, m≈£îÿe ô|≥Tºã&ç Ä<ÛäTìø£kÕ+ πø‹ø£ |ü]C≤ „q+ d”«ø £]+#˚X ¯ø Ï Ô ,eTT&çdüs¡T≈£î m≈£îÿe>± ø=qT>√\T #ùd~>±ñ+fÒ bÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘· n~Ûø£+>±kÕ~Û+#·e#·TÃ.5. ìs¡«Vü≤D : dü¬s’q düeTj·T+˝À, dü¬s’qìs¡íj·÷\T düeTs¡úe+‘·yÓTÆq ìsê«Vü≤≈£î\TrdüTø=qT≥, ñ<√´>∑T\ düVü≤ø±s¡+‘√ yêÏìns¡úe+‘·+>± neT\T #˚j·T&É+ <ë«sêbÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘êŒ<äø£‘· kÕ~Û+#·e#·TÃ.6. Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\T : m>∑TeT‘·T\,~>∑TeT‘·T\ $<ÛëHê\T, $<o |üŒ+<ë\ô|’ìj·TeT,ìã+<Ûäq\T, kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ô|’e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T, ô|≥Tºã&ç Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\TyÓTT<ä˝…’qyêÏ˝À Á|üuÛÑT‘·«+ |ü]ÁX¯eT\qTñ‘˚Ô»|ü]∫ MÏ kÕ«e\+ãq≈£î Á|ü>∑‹øÏ<√Vü≤<ä+ #düTÔ+~. n˝≤ #ùdÔ ñ‘êŒ<äø£‘·ô|s¡T>∑T‘·T+~.7. kÕ+|òæTø£, Ä]úø£ ` ø±s¡ø±\T : ø=‘·Ô$wüj·÷\|ü≥¢ ÄdüøÏÔ, qeø£\Œq |ü≥¢ Á|ü‘´ø£ÁX¯<ä∆, $<ëýÓ’C≤„ìø£ <äèwæº, |ü⁄s√>∑‹|ü≥¢n≈£î+]ƒ‘· Bø£å>∑\ düe÷»+ ñ‘êŒ<äø£‘·≈£îJe+ b˛düTÔ+~.8. Á|üø£è‹ : y˚T …’q eqs¡T\T, s¡yêD≈£înqT≈£L\yÓT Æq q<äT\T, ø±\«\T >∑\ÁbÕ+‘·+, düeTo‘√wüídæú‹>∑\ ÁbÕ+‘·+, Á|üø£è‹düVü≤» nqT≈£L\ |ü]dæú‘·T\T düVü≤»+>±ñ‘êŒ<äø£‘· n~Ûø£+ #kÕÔsTT.ñ‘êŒ<äø£ kÕ<ÛäHê\T : XÊÅd”Ôj·T ìs¡«Vü≤D|ü<ä∆‘·T\T :

* •ø£åD, Á|ü‘´ø°ø£s¡D\ <ë«sê Á|ü‹e´øÏÔ Àì

kÕeTsêú ìï ô|+#·&É+.



yê≥sY V”≤≥s¡T¢, ˝…’≥¢qT á ÁbÕ+‘ê˝À¢Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. ‘·<ë«sê #Ó≥¢qT ≈£L&Üs¡øÏå+∫q≥¢e⁄‘·T+~.

(3) –]»q »HêuÛ≤˝À¢ |æ\¢\Tj·TTø£Ôej·TdüT˝À ñqïyês¡T, >∑]“¤DT\T,u≤*+‘· À¢ bÂwæø±Vü‰s¡+ rdüTø√e&ÉeTH~ø°\ø£yÓTÆq n+X+. C≤rj·T Á>±MTD Äs√>∑$TwüHé, eTVæ≤fi≤ bı<äT|ü⁄ dü+|òü÷\T <ë«sêbÂwæ˜ø±Vü‰s¡ $ìjÓ÷>∑+ô|’ ne>±Vü≤qø£*Œ+#ê*.

(4) eT<ä +, bı>±≈£î $ìjÓ÷>±ìïìj·T+Á‹+#·&É+ <ë«sê ≈£î≥T+ã Äs√>∑ ,Ä<ëj·÷\T yÓTs¡T>∑e⁄‘êsTT.

4.mdtÏ\ kÕ~Ûø±s¡‘· eTs√ eTTK´dü÷Á‘·+. yê] Äs√>∑ dü+s¡ø£åD kÕeTsêú \qTô|+bı+~+#·&É+ <ë«sê yÓ’<ä ùde\ ø√dü+ˇø£]ô|’ Ä<Ûës¡|ü& m&É‘Ó>∑ì |ü]dæú‹ qT+&çu…’≥|ü& Bs¡Èø±*ø£ |ü]cÕÿs¡+ kÕ~Û+#·e#·TÃ.Ç˝≤ #j·T&ÉeT+fÒ –]»qT\ |ü≥¢ Á|üuÛÑT‘·«+Ò<ë düe÷»+ ‘·eT u≤<Ûä ‘· qT+&ç ‘·|æŒ+#·T

≈£îqï≥T¢ ø±<äT. ø±ì Bs¡Èø±*ø£+>± kÕúìø£düeTs¡ú‘· ô|+bı+~+#·&ÉyT. eTs√ $<Ûä+>±#ÓbÕŒ\+fÒ Äs√>∑ dü+s¡ø£åD n+~+#·&É+ø£+fÒ, Äs√>∑´ dü+s¡ø£ åD kÕeTsêú´ìïô|+bı+~+#·&ÉyT ne⁄‘·T+~. á dü÷Á‘·+Äs√>∑ dü+s¡ø£åD Á|üD≤[ø£≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>±ñ+≥T+~.

5. X¯‘êu≤›\ ‘·s¡ã&ç HÓ\ø=qïXÊÁd”Ôj·T C≤„q n+‘·sêìï |üP&˚Ã+<äT≈£îôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ yÓ’<ä´ dü+s¡ø£åD≈£îdü+ã+~Û+∫ Äs√>∑ kÕVæ≤‘ê´ìï C≤q|ü<äø£fi¯\T, Ä<Û äTìø£ MT&çj·÷, bÕsƒ ¡XÊ\dæ\ãdt À n<Ûë´j·÷\T #s¡Ã&É+ e+Ï #·s¡ \<ë«sê $düÔè‘· ÁbÕ#·Ts¡ + ø£*Œ+#ê*. kÕúìø£e÷+&É*ø±˝À¢ á Á|ü#ês¡+ #j·T&É+ <ë«sê$kÕÔs¡yÓTÆq Á|üjÓ÷»Hê\T ñ+≤sTT.

6. mdtÏ »HêuÛ≤˝À¢ ø√Ïô|’>± |æ\¢\T,j·TTe≈£î\T bÕsƒ¡XÊ˝À¢ #·<äTe⁄ ≈£î+≥THêïs¡T.Äs√´>±´ìï ô|+bı+~+#·&É+, Äs√>∑´d ü+ã+~Û‘ · C≤ „q+, Ç+<äT≈ £ înqTdü]+#ê*‡q |ü<ä ∆‘ ·T\qT yê]øÏn+~+#+<äT≈£î Ç<=ø£ >=|üŒ neø±XÊìïø£*Œk Ô+~. bÕsƒ¡XÊ\\T, ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\T,$T&ç Ÿ dü÷ÿ Ÿ‡, ñqï‘· bÕsƒ¡XÊ\\T, ÄÁXeTXÊ\\T, n+>∑Héyê&û πø+Á<ë\T ÁbÕ<∏ä$Tø£Äs√>∑ C≤„q πø+Á<ë\T>± e÷sê*.

7. dü+Á|ü<ëj·T yÓTfi≈£îe\T, y~ø£\TkÕúìø£ Äs√>∑´ dü+s¡ø£åD˝À eTTK´ bÕÁ‘·b˛wækÕÔsTT. yêÏì ‹s¡düÿ]+#·&ÉyÓ÷ Ò<ë|üø£ÿ≈£î ô|≥º&ÉyÓ÷ ø±≈£î+&Ü, yêÏì C≤Á>∑‘·Ô>±ÇeTT&ÉTÃ≈£î+≥÷ ˝Ò<ë yê] düVü≤ø±s¡+rdüT≈£î+≥÷ Äs√>∑ dü+s¡ø£åD $<ÛëHêìïeTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛yê*.

8.uÛÖ‹ø£|üs¡yÓTÆq <ä÷s¡yT ø±≈£î+&Ü,dü+düÿè‹ |üs¡yÓTÆq <ä÷s¡+ ≈£L&Ü –]»qT\qTÇ‘·s¡T\ qT+&ç ys¡T #düTÔqï~. –]»qT\≈£îÄs√>∑ dü+s¡ø£åD ùde\T n+~+# $<Ûëq+˝ÀkÕúìø£ dü+düÿè‹ì >ös¡$+#·&É+, kÕúìø£uÛ≤wü˝À e÷≤¢&É&É+ <ë«sê HÓ\ø=qïn|òü÷‘êìï n~Û>∑$T+#ê*.

9. –]»qT\≈£î Äs√>∑´ ùde\Tn+~+#˚ $<Ûëq+ #Ó’˙j·TT\T n#·]+#˚dü÷Á‘êìï Ä#·]+#ê*. nHês√>∑ •Xóe⁄qT‘·*¢ q&Ée&É+ <ë«sê m+‘· <ä÷s¡+ rdüT¬øfifl>∑\<äT? yê]øÏ n+<äTu≤≥T <ä÷s¡+˝ÀÄs√>∑´ ùde\T ñ+&Ü\ì Ä dü÷Á‘·+#ÓãT‘·T+~. –]»q düeT÷Vü‰\T ìedæ+#n&Ée⁄\T, ÁbÕ+‘ê˝À¢H yê]øÏ yÓ’<ä ùde\Tn+<äTu≤≥T˝À ñ+&Ü*. –]»q Äs√>∑dü+s¡ø£åD $<ÛëHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q ns¡yÓ’jTfifl yÓ’|òü\´ nqTuÛÑe+ eTq≈£î u…’≥ qT+&çá ùde\T n+~+#·&É+ kÕ<Ûä + ø±<äHbÕsƒêìï Hs¡TŒ‘√+~. –]»qT\T ìedæ+#Á>±eT+, ≈£îÁ>±eT+˝ÀH Äs√>∑ dü+s¡ø£åD,kÕ<ÛäýÓTÆq+‘· ìyês¡D≈£î neø±XÊ\qTdüèwæº+#ê*.

10. –]»qT˝À¢ e´düq+ nH~ ô|<ä›düeTdü . Ç~ πøe\+ Äs√>±´Hï ø±≈£î+&Üñ‘êŒ<äø£‘·, ≈£î≥T+ã Ä]úø£dæú‹, düe÷»kÕeTs¡dü +, yÓTT‘·Ô+>± n_Ûeè~∆ô|’ Á|üuÛ≤e+#·÷|ü⁄‘·T+~. ø±ãÏº..

(1) 1976˝À uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+,πø+Á<ä ôVA+ eT+Á‹‘·« XÊK ÄyÓ÷~+∫qôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê\ m¬ø’‡E $<ÛëHêìïsêÁcÕº\T >∑Ïº>± neT\T #j·÷*.

(2) n+‘˚ ø±≈£î+&Ü bı>±≈£î,e÷<äø£Á<äyê´\T \uÛÑ´‘·, $ìjÓ÷>±ìïìj·T+Á‹+#ê*. á #·s¡ \T –]»q ñ|üÁ|üD≤[ø£ À uÛ≤>∑+>± neT\T #j·÷*.

(3) –]»q »HêuÛ≤˝À¢ eT<ä´+,bı>±≈£î ñ‘·Œ‘·TÔ\ \uÛÑ´‘·, $ìjÓ÷>∑+ô|’sêÁcÕ º\T neT\T #˚ ùd ìj·T+Á‘ ·D$<ÛëHê\qT ìπs›•‘· dü÷∫ø£\ Ä<Ûës¡+>±|üs¡ yøÏå+#ê*.

11. –]»q ñ|ü Á|üD≤[ø£ (Ïmdt|æ)ã&Ó®Ÿ nH~ –]»q »HêuÛ≤ <ëe÷cÕ˝Àe⁄+&Ü*. ã&Ó®Ÿ À kÕ<Ûës¡D πø≤sTT+|ü⁄˝À¢uÛ≤>∑+>± #·÷|ü≈£î+&Ü, mdtÏ\ Äs√>∑´ùde\≈ £ î n< äq| ü ⁄ πø≤sTT+| ü ⁄>±#·÷bÕ*.Ïmdt|æ˝À ø£˙dü+ 15 XÊ‘·+ì<ÛäT\qT ôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ –]»qÄs√>∑ Á|üD≤[ø£ ø√dü+ πø≤sTT+#ê*. Ç~kÕ<Ûës¡D ã&Ó®Ÿ πø≤sTT+|ü⁄\≈£î n<äq+>±ñ+&Ü*.

12. ôw&É÷´\T¶ ÁbÕ+‘ê˝À¢ Äs√>∑ø±s¡ Áø£e÷\ Á|üD≤[ø£, ìs¡«Vü≤D, eT÷˝≤´+ø£q≈£î –]»q »HêuÛ≤ düe÷#ês¡yT Ä<Ûës¡+ø±yê*. »HêuÛ≤ ˝…ø£ÿ\T, mdtÄsYmdt,mHém|òtôV≤#Ymdt, mHémdtmdt , &çm˝ŸôV≤#Ymdt e+Ï C≤rj·T düe÷#ês¡ eédüú\qT+&ç mdtÏ\≈£î dü+ã+~Û+∫ õ˝≤¢ kÕúsTT,m>∑Te kÕúsTT ì]›wüº Äs√>∑ dü÷∫ø£\qTs¡÷bı+~+#·Tø√yê*. –]»q ñ|ü Á|üD≤[ø£ì<ÛäT˝À¢ ˇø£ÿ XÊ‘êìï mdtÏ »HêuÛ≤≈£îdü+ã+~Û+∫ kÕúìø£, C≤rj·T kÕúsTT$X¯«dü ˙j·T düe÷#ês¡ Áø√&ûø£s¡D≈£î

–]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢ Äs√>∑´dü+s¡ø£åD es¡Ôe÷q+, uÛÑ$wü´‘·TÔ


jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 43

$ìjÓ÷–+#ê*. á düe÷#ês¡+ m+‘√ø°\ø£yÓTÆq~. |ü<∏äø±\qT neT\T #ùdyês¡T,$<Ûëq s¡÷|üø£s¡Ô\T, –]»q »HêuÛ≤≈£î Ç~e÷s¡Z<äs¡Ù ø£+>± ñ+≥T+~.eTT+<ä&ÉT>∑T

Á|üdüTÔ‘· –]»q Äs√>∑ dü+s¡ø£åD≈£îdü+ã+~Û+∫ Á|üdüTÔ‘· dæú‹ ndü+‘·è|æÔø£s¡+>±ñqï H|ü<∏ä +˝À uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ πø+Á<äÄs√>∑ , ≈£î≥T+ã dü+πøåeT eT+Á‹‘·« XÊK, πø+Á<ä–]»q eéVü‰sê\ eT+Á‹‘·« XÊK\Tdü+j·TTø£Ô+>± –]»qT\ Äs√>∑ +ô|’ ì|ü⁄DT\ø£$T°ì @sêŒ≥T #XÊsTT.á ø£$T° –]»qT\Äs√>∑ dæú‹>∑‘·T\T, –]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢ Äs√>∑dü+s¡ø£åD ùde\qT düMTøÏå+∫, õ˝≤¢ kÕúsTTÄs√>∑ Á|üD≤[ø£\ s¡÷|üø£\Œq≈£î nedüs¡yÓTÆqdæbòÕs¡T‡\T #düTÔ+~. ì|ü⁄DT\ ø£$T° Á|üdüTÔ‘·dæ ú‹ì düMTøÏ å+∫+~. düeTdü´\qTn~Û>∑$T+#+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆq |ü]cÕÿsê\qTXÀ~Ûk Ô+~. –]»q Äs√>∑ s¡ø£åD≈£î ñ‘·ÔeT$<ÛëHê\ô|’ ˇø£ ø±s¡ >√wæºì eTVü≤sêh˝Àì>∑&çÃs√*˝À ìs¡«Væ≤+∫+~. ãVüQXÊ <X+˝ÀyÓTT<äÏkÕ]>± »]–q á esYÿcÕ|t À 23ñ‘·ÔeT $<ÛëHê\ô|’ #·s¡Ã »]–+~. á ì|ü⁄DT\ãè+<ä+ á ìy~ø£qT eTT+<ä&ÉT>∑T yùd+<äT≈£îñ|üjÓ÷–+ #·T≈£î+~. á ãè+<ä+ dü¬s’q <ë]#·÷|ü⁄‘·T+<äì Ä•<ë›+.

* ø±]à≈£î\≈£î y‘·Hê\T, Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\T,

ìs¡«Vü≤D˝À bÕ˝§ZH neø±XÊ\T ø£*Œ+#·T≥.

* |üì, ø±\#·\q |ü<ä∆‘·T\ $X‚¢wüD <ë«sê

|üìì Áø£eTã<ä∆+ #j·TT≥.

* ìj·T+Á‘·D |ü<ä∆‘·T …’q, e´j·T ìj·T+Á‘·D,

HêD´‘ê ìj·T+Á‘·D\ <ë«sê ‘·≈£îÿeKs¡TÃ‘√, m≈£îÿe HêD´‘·‘√ ≈£L&çq ñ‘·Œ‹ÔkÕ~Û+#·T≥.

* q÷‘·q kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„Hêìï neT\T

|üs¡T#·T≥, j·T+Á‘ê\T, j·T+Á‘· |ü]ø£sê\|üìeTT≥T¢ nìï Ä<ÛäT˙ø£ø£]+#·T≥.

* ñ‘·Œ‹Ô Á|üÁøÏj·T˝À e÷s¡TŒ\qT Vü≤]¸+∫

neT\T#j·TT≥.

* ñ<√´>±\T, j·÷»e÷q´ dü+ã+<Ûë\qT,

e÷qe‘ê <äèø£Œ<Ûä+‘√ |ü]b˛wæ+∫ ø±]àø£XøÏÔì düè»Hê‘·àø£XøÏÔ>± s¡÷bı+~+#·T≥.uÛ≤s¡‘·<X+˝À ñ‘êŒ<äø£‘· ñ<ä eT+

bÕ]ÁXÊ$Tø£ Á|ü>∑‹ <ë«sê <XÊ\n_Ûeè~∆ì kÕ~Û+#ê\qT≈£îqï Á|üuÛÑT‘ê«\Tñ‘êŒ< äø £‘ ·≈ £ î n~Ûø £ ÁbÕ< Ûëq´‘ ·qTÇdüTÔHêïsTT. es¡úe÷q <XÊ\T »HêuÛ≤ |ü]e÷D+˝À, sê»ø°j·T <Û√s¡DÏ À, Ä]úø£XøÏÔ À,kÕ+|òæTø£yÓTÆq e÷s¡TŒ\˝À ys¡Tys¡T kÕúsTT\˝Àñqï|üŒÏø° yêÏøÏ düs¡«kÕe÷qýÓTÆq n+X+ñ‘êŒ<äø£‘·. "Improve Productivity or

Perish" nqï~ áHêÏ es¡úe÷q <XÊ\ìHê<ä+.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|üD≤[ø± ì|ü⁄DT\Tñ‘êŒ<äø£‘· ÄeX´ø£‘·qT yÓTT<äÏ |ü+#·es¡Á|üD≤[ø£ ø±\+˝ÀH #ÓbÕŒs¡T. n~Ûø£ »HêuÛ≤ø £*– ‘·–qìï eqs¡T\T ˝Òì, ñqïeqs¡T\qT düÁø£eT+>± $ìjÓ÷–+#·Tø√ Òì,kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ |üP]Ô>± Òì uÛ≤s¡‘·<X+Áø£eTyÓTÆq ô|s¡T>∑T<ä\ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ,n+‘·sê®rj·TkÕúsTT˝À >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ä&ÜìøÏñ‘êŒ<äø£‘· ø°\ø£eTì ù|s=ÿ+~.

1952˝ÀH uÛ≤s¡‘·<X+ bÕ]ÁXÊ$Tø£ñ‘êŒ<äø£‘· ô|+# ñ<›X+‘√ n+‘·sê®rj·Tø±]àø£ dü+düú ì|ü⁄DT\qT s¡|æŒ+∫ ø=ìïdü\Vü‰\T, dü÷#·q\T rdüT≈£î+~. yê]dü\Vü‰y ˚ Ts ¡≈ £ î 1958˝À "National

Productivity Centre" HÓ\ø=*Œ+~. Asian

Productivity Organization À düuÛÑ ‘·«+d”«ø£]+∫+~. 1970e dü+e‘·‡sêìï Asian

Productivity Year >± ù|s=ÿHêïs¡T. |òæÁãe]12qT National Productivity Day >±Á|üø£Ï+∫+~. 1982e dü+e‘·‡sêìïÁ|üuÛÑT‘·«+ ñ‘êŒ<äø£ dü+e‘·‡s¡+>± >∑T]Ô+∫ñ‘êŒ<äø£‘· ñ<ä e÷ìøÏ #j·T÷‘· Ç∫Ãq~.Á|ü‹ sêh sê»<Ûëì˝À |ü]ÁXeT\T ñ+&#√≥á πø+Á<ë\ HÓ\ø=˝≤Œs¡T. National

Productivity Centre" yê] dü+∫ø£\T,•ø£åD≤ ø±s¡ Áø£e÷\T, yê] dü\Vü‰, ùde\Tñ‘êŒ<äø£‘·qT ø£ Ä#·s¡D dü÷Á‘·+>± ù|s=ÿì<˚X¯+˝À ñ‘êŒ<äø£‘· ñ<äé÷ìï yê´|æÔ#düTÔHêïsTT.

H&ÉT m+<äs√ $<ë´s¡Tú\T ìs¡«Vü≤Deédüú, ø£+|üP´≥sY, Ç+»˙]+>¥ yÓTT<ä …’qn+XÊ\˝À ñqï‘· #·< äTe⁄\T #·~$ìs¡T<√´>∑T\T>± ñ+≥THêïs¡T. n≥Te+Ïyês¡TuÛ≤s¡‘·<X+˝À mH√ï |ü]ÁXeT\T s¡T>∑à‘·≈£î>∑T¬s’q$, U≤sTT˝≤|ü&çq$, ‘·≈£îÿe ñ‘êŒ<äø£‘·ø£*–q yêÏì >∑T]Ô+∫ yêÏì |ü⁄qs¡T<ä∆]+∫Á|üj·T‹ïùdÔ yês¡T eT]ø=+‘·eT+~øÏ ñbÕ~Ûø£*Œ+∫q yês¡e⁄‘ês¡T. ñ‘êŒ<äø£‘· ô|+#$<Ûëq+, ø±]àø£X¯øÏ Ô, dü¬s’q ìs¡«Vü≤D,eT÷\<Ûäq+, q÷‘·q kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ñ|üjÓ÷–+∫ ñ‘·Œ‹Ô ô|+∫‘˚, n+‘˚ø±ø£∫qï |ü]ÁXeT\≈£î ≈£L&Ü ø=ìï n+XÊ\Te]Ô+|ü#ùdÔ <X+˝À ñ‘êŒ<äø£‘· kÕeTs¡ú +ô|]– <XÊ_Ûeè~∆ »s¡T>∑T‘·T+~. HÏ j·TTe‘·á <Û√s¡DÏ À Ä˝À∫ùdÔ, Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·eTe+‘·TdüVü≤ø±s¡+ n+~ùdÔ n~Ûø£ ñ‘êŒ<äø£‘· kÕ~Û+#<XÊ\ kÕúsTT˝À uÛ≤s¡‘Y ì\ã&ÉT‘·T+~.

<˚XÊ_Ûeè~∆ ñ‘êŒ<äø£‘·41e ù|õ ‘·s¡TyêsTT...

>∑eTìø£.jÓ÷»q e÷dü |üÁ‹ø£≈£î yê´kÕ\qT

sêùdyês¡T ‘·eT yê´kÕ\ kÕ|òtº ø±|”ìWord/PDF/ù|CŸ y˚Tø£sY ô|ò’ Ÿ À nqTbòÕHéº 7˝À qT, Áyê‘·Á|ü‹ì ≈£L&Ü Vü‰MT|üÁ‘·+‘√ ø£*|æ ‘·|üŒìdü]>± |ü+bÕ*.Vü‰MT |üÁ‘·+˝À ªªá yê´dü+ Hê dü«+‘·s¡#·Hê. <˚ìø° nqTyê<ä+, nqTdüs¡Dø±<ä , eTπs Ç‘·s¡ |üÁ‹ø£≈£L |ü+|ü Ò<ä μμsêj·÷*. s¡#·q\T 15e ‘B˝À|ü⁄ e÷≈£î#˚sê*. Á|ü#·Ts¡D≈£î H√#·Tø√ì s¡#·q\T‹|æŒ |ü+|üã&Ée⁄. á $wüj·T+˝Àm˝≤+Ï ñ‘·Ôs¡/Á|ü‘·T´‘·Ôsê\≈£L ‘êe⁄ Ò<äT.yê´düø£s¡Ô\T >∑eTì+#·>∑\s¡T.

d”ìj·TsY m&ç≥sY.


˙s¡T+fÒ |ü⁄s√>∑‹... Ò≈£î+fÒ Ä<∏√>∑‹. ÏbÕ ÁC …≈ £ î º\ # ·÷≥÷ ºH ˚ sê»ø °j ·÷\T#·ø£ÿs¡T¢ø=&É‘êsTT. ø£ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ˙Ï#·Tø£ÿ Òì<˚ e÷qe J$‘·y˚T ø±<äT @»+‘·TC≤\+ ≈£L&Ü eTq˝Ò<äT... ã‹øÏã≥ºø £≥º˝ Ò< äT. »\+... eT+∫˙s¡T..e÷qyê[ JeHêìøÏ Á|ü<Ûëq Ä<Ûäs¡Te⁄.˙s¡T+fÒH ˚ n_Ûeè~›. kÕ>∑T˙ ¬s ’Hê,‘ê>∑T˙¬s’Hê e÷qe J$‘·+ô|’ ‘·eT|üÁuÛ≤yêìï #·÷|ædüTÔHêïsTT.düTs¡øÏå‘· ‘ê>∑T˙s¡T n+<äìÁ<ëπøåHê...?

˙Ï #·Tø£ÿ ø√dü+ m+&çq >=+‘·T≈£\T@HêÏqT+#√ >∑fiyÓT‘·TÔ‘·THêïsTT. kÕ>∑T s¡Tø±<äT ø£˙dü+ ‘ê>∑T˙s¡T ø±yê\+≥÷ø√s¡T‘·THêïs¡T. >∑T¬øÿ&ÉT Ï ø√dü+ kÕe÷qT´&ÉT n\¢¢ ≤&ÉT‘·Tqï ì‘· Jeq düeTs¡+H˚&ÉT düs¡«kÕ<Ûës¡D+.

|ü …¢\T <˚XÊìøÏ |ü≥Tº>=eTà\T...H˚Ï düe÷»+˝À 70 XÊ‘·+≈£îô|’>± Á|ü»\T|ü …¢ À¢H˚ J$düTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ø£*Œ+∫q ø£˙dü Vü≤≈£îÿ\ dü+>∑‹ n˝≤e⁄+∫‘˚ , Á|ü‹ e´øÏÔøÏÏ ø£˙dü+ ≈£L&ÉT`>∑÷&ÉT˝≤+Ï$ ≈£L&Ü H˚&ÉT neT\T ø±ì|ü]dæú‘·T\THêïsTT. Á|ü‹ e´øÏÔøÏ düTs¡øÏå‘·‘ê>∑T˙s¡T n+~+#·&É+ Äj·÷ Á|üuÛÑT‘ê«\Tø£*Œ+#ê*‡q ÁbÕ<Ûä$Tø£Vü≤≈£îÿ. kÕ«‘·+Á‘· +e∫Ã ÇH˚ïfi¯¢sTTHê Ç+ø± <˚X¯yê´|üÔ+>±‘ê>∑T˙Ï düeTdü´ rÁe+>±H˚ ñ+~.

‘Ó\+>±D sêh+˝À bò ¢s√dædt ` rs¡T‘ÓqTï\T

ã+≥T ø£èwüíj·T´, »s¡ï*»+ |ü]XÀ<Ûäø£ $<ë´]ú, bıÏº lsêeTT\T ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤Á<ëu≤<é, E-mail: [email protected]

˙Ï düeTdü

ÁbÕ+rj·T düeTdü

eTTK´+>± ‘Ó\+>±D≤˝ÀHÓ’‘˚, á düeTdü øÏ‘√&ÉT bò ¢¬s’&é düeTdü ≈£L&Ü ñ+~.

q\¢>=+&É õ˝≤¢ H˚&ÉT bò˛¢s√dædtõ˝≤¢>± ù|s=+~+~. ‘ê>∑T‘·Tqï ˙Ï˝Àbò ¢¬s’&é eT÷\ø£+ yÓ÷‘ê<äT≈£î $T+∫ #ê˝≤m≈£îÿe>± ñ+&É&É+‘√ á bò ¢s√dædt yê´~Ûdü+uÛÑ$düTÔ+~.

‘Ó\+>±D˝Àì 10 õ˝≤¢ À¢ ≈£L&Übò ¢¬s’&é Òì õ˝≤¢ Ò<ä+fÒ n‹XjÓ÷øÏÔ ø±<äT.ôV’≤Á<ëu≤<é˝Àì n+ãsYù|≥, u≤˝≤q>∑sY,uÒ>∑+ù|≥, #ê+Á<ëj·TD>∑T≥º, #ê]àHêsY,#·+#·˝Ÿ>∑÷&É, eT\ø˘ù|≥, MTsê\+,eTÚ˝≤*, eTTw”sêu≤<é, q\¢≈£î+≥, |æ¬øŸ,|ü+»>∑T≥º, düq‘Yq>∑sY, |ü⁄sêHê|üP˝Ÿ,d”‘ê|òü˝ŸeT+&ç, sêDÏ>∑+CŸ, $<ë´q>∑sY‘·~‘·s¡ ÁbÕ+‘ê˝À¢ Vü‰ìø£s¡ kÕúsTT˝À¢ bò ¢¬s’&éñ+~. n~˝≤u≤<é, ø£Ø+q>∑sY, KeTà+,s¡+>±¬s&ç¶, es¡+>∑ Ÿ, yÓT<äø, eTVü≤ã÷uŸq>∑sYõ˝≤¢ À¢ì y˚ ≤~ Á>±e÷˝À¢ ≈£L&Ü bò ¢¬s’&éVü‰ìø£s¡ kÕúsTT˝À¢ ñ+<äì |ü]XÀ<Ûäq\TyÓ\¢&çdüTÔHêïsTT. nsTT‘ m≈£îÿe>± q\¢>=+&Éõ˝≤¢ Á|ü»\T <ë<ë|ü⁄>± ‘êπ>~ n+‘ê bò ¢¬s’&énH˚ uÛÑ÷‘·+ ñqï $wü|ü⁄˙ÏH˚!

@&ÉT <äXÊu≤›\ ÁøÏ‘·+ eTq <X+˝Àªôdÿ*≥ Ÿ bò ¢s√dædtqT >∑T]Ô+#ês¡T. bò ¢s√dædt> ∑ T]+∫ Á| ü»\≈ £ î ne>±V ü ≤qø£*–+#·&ÜìøÏ, bò ¢¬s’&é|”&ç‘· ÁbÕ+‘ê\˝Àñ+&˚yêfi¯ófl á yê´~ÛøÏ ˝ÀqT ø±≈£î+&Ü

@&ÉT <äXÊu≤›\ ÁøÏ‘·+ eTq<X+˝À ªôdÿ*≥ Ÿ bò ¢s√dædtqT>∑T]Ô+#ês¡T. bò ¢s√dædt >∑T]+∫

Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤qø£*–+#·&ÜìøÏ, bò ¢¬s’&é|”&ç‘·ÁbÕ+‘ê\˝À ñ+&yêfiófl áyê´~ÛøÏ ÀqT ø±≈£î+&Ü ‘·–qC≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√e&ÜìøÏ

nqTyÓ’q ø±s¡ #·s¡D Á|üD≤[ø£qTs¡÷bı+~+#ê*. ìs¡Tù|<ä\≈£î,

bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´s¡T›\≈£îÁ|üuÛÑT‘·«+>±ì, dü«#·Ã+<ädü+düú\T>±ì ø±*¸j·T+,

yÓT^Œwæj·T+, $≥$THé ªdæμ≤u…¢Ÿ‡qT ñ∫‘·+>±

n+~+#·>∑*–‘ yê´~Û rÁe‘·qT#ê˝≤es¡≈£î n]ø£≥ºe#·TÃ.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 45

‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√e&ÜìøÏ nqTyÓ’qø±s¡´#·s¡D Á|üD≤[ø£qT s¡÷bı+~+#ê*.Á|ü»\≈£î bò ¢s√dædt >∑÷]Ã dü¬s’q ne>±Vü≤qø£*–‘˚ á yê´~ÛøÏ ˝Àqj˚Týêfi¯fl dü+K´#ê˝≤es¡≈£î ‘·>∑TZ‘·T+~.

ìs¡Tù|<ä\≈£î, bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´s¡T›\≈£îÁ|üuÛ ÑT‘·«+>±ì, dü«#·Ã+<ä dü+düú\T>±ìø±*¸j·T+, yÓT^Œwæj·T+, $≥$THé ªdæμ≤u…¢Ÿ‡qT ñ∫‘·+>± n+~+#·>∑*–‘ yê´~ÛrÁe‘·qT #ê˝≤es¡≈ £î n]ø£≥ºe#·TÃ.Á|üuÛÑT‘ê«\T>±ì, e´≈£îÔ\T >±ì #ê˝≤ ∫qïC≤Á>∑‘·Ô\T rdüT≈£î+fÒ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ábò ¢s√dædtqT #ê˝≤ es¡≈£î n]ø£≥ºe#·TÃqT.Bqdæú‹˝À bò ¢s√dædt yê´~Û u≤~Û‘·T\T

bò˛¢s√dædt ñqï Á>±e÷\ Á|ü»\TÄø±X¯+yÓ’|ü⁄ #·÷&Ü\Hêï, Äø±X¯+˝À m–πs$e÷Hêìï #·÷&Ü\Hêï Äs¡Tãj·T≥eT+#·+ y˚düT≈£îì <ëìMT<ä yÓ\¢øÏ˝≤|ü&ÉT≈£îì #·÷kÕÔs¡ì Á|ür‹. yêfi¯flqT m<›yê#˚j·T&Üìø√, ùV≤fi¯q #˚j·T&Üìø√ á$<Ûä+>± n+≤s¡ì nqT≈£î+≤+. ø±ìq\¢>=+&É õ˝≤¢H ø±≈£î+&Ü bò ¢]Hé n~Ûø£+>±ñqï Ç‘·s¡ õ˝≤¢ À¢ ≈£L&Ü Ç<˚ b ¢s√dædtyê´~Û u≤~Û‘·T\ dæú‹.. |ü]dæú‹... Äj·÷Á>±e÷\≈£î yÓ[¢ nø£ÿ&É ñqï yêdü Ôe|ü]dæú‘·T\qT |ü]o*ùdÔ Ç˝≤+Ï <äèXÊ´\T#ê˝≤ düs¡«kÕ<Ûës¡D+>± ø£fifl≈£î ø£Ïºq≥Tº>±ø£ì|ækÕÔsTT. 30, 40 @fi¯flπø q&ÉTeTTe+–b˛sTT , nø±\ yês ¡ úø £ ´+‘√eTTdü*yêfi¯fl˝≤ ø£ì|æ+#˚ yêfi¯flqT , |üfi¯fls¡+>∑T e÷]b˛sTT q$«‘˚ >±s¡|üfi¯óflø£ì|æ+# yêfiflqT, >∑+‘·T Òdü÷Ô, ñs¡T≈£î\T|üs¡T>∑T\T ô|≤º*‡q |üdæ ej·TdüT‡˝À ø±fiflqTmes√ yÓT*ô|Ïºq≥Tº e+ø£s¡\T ‹]–b˛sTTbÕ≈£îÿ+≥÷ q&ç#˚ ∫qï|æ\¢*ï #·÷dæHêe÷qe‘·«+ ñqï me]¬ø’Hê eTqdüT|æ+&˚dæq≥T¢ ne⁄‘·T+~. q\¢>=+&Éõ˝≤¢m˝≤¢¬s&ç¶>∑÷&Ó+,j·T&Ée*¢ Á>±e÷\T uÛÑ÷$T˝Àm+‘· y˚Ts¡ $wü+ ˙Ï À ñ+<√ á |üÏºø£#·÷ùdÔ ‘Ó\TdüTÔ+~.ñqï πs #ê˝≤ ‘·≈£îÿe XÊ‘·+...

uÛÑ÷>√fi+˝À eT÷&ÉTe+‘·T\ uÛ≤>±ìïdüeTTÁ<ë\T ÄÁø£$T+∫ ñHêïsTT. ñqï

yÓTT‘·Ô+ ˙Ï˝À 97.2 XÊ‘·+ ‘ê>∑&ÜìøÏ|üìøÏsêì düeTTÁ<ä|ü⁄˙s¡T. eTs√ ¬s+&ÉTXÊ‘·+ ˙s¡T eT+#·T>∑&É¶\ s¡÷|ü+˝À ñ+~.$T–*q 0.8 XÊ‘·+ Ï À 0.53 XÊ‘·+uÛ Ñ÷>∑s¡“ »˝≤\ s¡÷|ü+˝À ñ+&É>±,0.26 XÊ‘·+ s¡T e÷Á‘·+ uÛÑ÷ ñ|ü]‘·\+MT<ä q<äT\T, ø±\Te\T, »˝≤X¯j·÷\T,# Ós ¡ Te ⁄\T y Ó T T< ä˝ … ’q yê Ï˝Àñ+~. ‘ê> ∑ T˙s ¡ T>± á ˙ÏH ˚ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê*. á ˙Ï˝À bò˛¢¬s’&éXÊ‘ ·+ 0.5 qT+∫ 0.6 ˝À|ü ⁄>±H ˚ñ+≥T+~. ñ|ü]‘·\ Ïeqs¡T\ qT+∫rdüT≈£îH˚ ˙s¡T nìï $<Ûë˝≤ eT+∫~.Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY ˙Ï˝À bò˛¢¬s’&é XÊ‘·+©≥sY≈£î 0.5 $T.Á>± \T>± ñ+~. ø=ìïq<äT\T, yê>∑T˝À¢ bò˛¢ ¬s’&é m≈£îÿe>±ñ+≥T+~. Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY≈£î <ä>∑Zs¡ Àì•eqï>∑÷&Ó+ yê>∑T˝À 7 |æ|æm+ bò ¢¬s’&éñ+~. es¡¸|ü⁄ ˙Ï˝À <ë<ë|ü⁄ bò˛¢¬s’&éñ+&É<äT. uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À dü>±ìøÏô|’>±uÛÑ÷>∑s¡“»˝≤˝À¢ bò ¢¬s’&é ñ+&É&É+‘√ düTe÷s¡T\øå± j·÷uÛ…’ y\ Á>±e÷\T bò ¢¬s’&é düeTdü qTm<äTs=ÿ+≥THêïsTT.

á Ïeqs¡T\T Ç|ü⁄Œ&ÉTHêïj·÷..?Á>±e÷˝À ¢ ˙Ï eqs¡T\T 1.

#Ós¡Te⁄˙s¡T. 2. ˙Ï ÁbÕC…≈£îº\T, q<äT\T ,ø±\Te\ s¡T, 3. #<ä u≤e⁄\T, eékÕj·Tu≤e⁄\ ˙s¡T, 4. uÀs¡T u≤e⁄\ ˙s¡T. áHê\T–+Ï Àq÷ ñ|ü]‘·\ Ï eqs¡T\T,es¡|ü⁄˙s¡T ÁX‚wüºyÓTÆq$. nsTT‘˚ bÕ\≈£î\ìs¡¢ø£å +, nHê˝À∫‘· ìs¡íj·÷\ ø±s¡D+>±#Ós¡Te⁄\ eédü ú HêX¯q+ nsTT´+~.#Ós¡Te⁄\˙ï |ü+≥bı˝≤\T>±, Çfifldüú ≤\T>±ÄÁø£eTD\≈£î >∑T¬s’ ˙Ï ì\Te kÕeTs¡›´+‘·–Z, @ e÷Á‘·+ ì\Te #dæq ø=~› s¡T ø=ìïHÓ\\T e÷Á‘·y˚T sêe&É+‘√ $T>∑‘ê ø±\+n+‘ê #Ós¡Te⁄\T m&Üs¡T\T>± e÷s¡&É+‘√uÛÑ÷>∑s¡“ »\eT≤º\T <ës¡TD+>± |ü&çb˛sTT˙ÏøÏ ø£≥ø£≥ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. es¡|ü⁄ Ï‘√#Ós¡Te⁄\qT ì+|æ m˝≤+Ï |òæ\ºsY Ò≈£î+&Ü‘ê>∑T˙ÏøÏ yê&ÉTø√e#·TÃ. #Ós¡Te⁄\ qT+∫ô|’|ü⁄ …’q¢ <ë«sê Ïì rdüTø=∫Ã ø√¢]HwüHé<ë«sê X¯óÁuÛÑ|ü]∫ ˙Ïì yê&ÉTø√e#·TÃqT.

>∑‘·+˝À uÀs¡Tu≤e⁄\T ø±≈£î+&Ü #<äu≤e⁄\Tñ+& ˚$.# ˚< äu≤e⁄fiÀfl ˙s ¡ T ô| ’qH ˚ñ+& É& É+‘√ b ò ˛ ¢ ¬s ’& é ‘ ·≈ £ î ÿe>±ñ+&~. »qkÕ+Á<ä‘· ô|]– Ï $ìjÓ÷>∑+m≈£îÿe nsTT´ uÀs¡T¢ y˚j·÷*‡ sêe&É+‘√y\ n&ÉT>∑T\ qT+∫ s¡T sêe&É+‘√ bò ¢¬s’&én~Ûø£+>± ñ+≥T+~.bò ¢s√dædt sêe&ÜìøÏ ø±s¡D≤\T1. bò ¢¬s’&é m≈£îÿe>± ñqï ˙s¡T, ÄVü‰s¡+m≈£îÿe ø±\+ rdüTø√e&É+2. yê‘êes¡D+˝À bò ¢¬s’&é‡ n~Ûø£+>± ñ+&düú ≤˝À¢ m≈£îÿe ø±\+ >∑&É|ü&É+3. $|üØ‘·+>± XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚j·T&É+4. b˛wüø±Vü‰s¡ ˝À|ü+... eTTK´+>±ø±*¸j·T+, yÓT^ïwæj·T+, $≥$THé ªdæμ dü]>±ZrdüTø√ø£b˛e&É+5. eT÷Á‘·|æ+&Ü\T( øÏ&ûï\T) dü]>± |üì#j·Tø£b˛e&É+6. ‘ê>∑T˙Ï À bò ¢¬s’&é <äTwüŒ]D≤e÷*ïeT]+‘· ô|+#˚ j·TTπsìj·T+, ÁkÕºHéÏj·T+,ø±&çàj·T+ neX‚cÕ\T n~Ûø£+>± ñ+&É&É+.bò ¢s√dædt Hê\T>∑T s¡÷bÕ\˝Àãj·T≥|ü&ÉT‘·T+~1. |üfi¯fl MT<ä s¡+>∑T eT#·Ã\T @s¡Œ&É&É+(&Ó+≥˝Ÿ bò ¢s√dædt)2. <=&ç¶ø±fi¯ófl @s¡Œ&É&É+, ø±fi¯ófl e+ø£s¡b˛e&É+ (C…qTyê\ZyéT)3. meTTø£\T <Óã“‹q&É+ (ôdÿ*≥˝Ÿbò˛¢s√dædt)4. y ÓH Ó ïeTTø £ , qsê\T e‘ · T Ô≈ £ îìn+> ∑y Ó ’ø £\´+ @s ¡ Œ& É& É+, ø±fi ¯ ó fl#·#·TÃ|ü&çb˛e&É+ (ÁøÏ|æ¢+>¥)á Hê\T>∑T $<Ûë\T>± bò ¢s√dædt sê≈£î+&ÜC≤Á>∑‘·Ô|ü&˝≤ #j·T&É+, Ç|üŒÏπø bò ¢s√dædt≈£î>∑T ¬s’q yêfi¯flqT <ëì qT+∫ $eTTøÏ Ôø£*–+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·&É+, yê´~ÛeTT~]q yêfifl˝À Ä yê´~Û ‘ê\÷≈£L u≤<Ûä\rÁe‘·qT ‘·–Z+# Á|üj·T‘·ï+ #j·T&É+ <ë«sêbò ¢s√dædtqT n<äT|ü⁄ #˚j·Te#·TÃ.yÓTT<äÏ <äX #·s¡ \T1. bò ¢s√dædt |”&ç‘· Á>±e÷\qT, |ü≥ºD≤\qT>∑T]Ô+#·&É+


2. yÓTT‘·Ô+ Á>±e÷\T, |ü≥ºD≤\˝À dü÷ÿ\T|æ\¢\ <ä+‘ê\T >√<ÛäTeT ` |üdüT|ü⁄es¡í+˝ÀñHêïj·÷ nì |üØøÏå+#·&É+3. 1.5 |æ|æ m+ ø£Hêï m≈£îÿe bò˛¢¬s’&éñ+&˚ ˙fi¯flqT ‘ê>∑T‘·Tqï bò˛¢¬s’&é |”&ç‘·ÁbÕ+‘ê\|æ\ ¢\≈£î &Ó+≥˝Ÿ bò˛ ¢s√d æd ted ü T Ô+~. | ü< ˚fi ¯ fl ej· Td ü T <ë Ïq‘·s¡Tyê‘·qT+∫ #ê˝≤ s√E\bÕ≥T m≈£îÿebò ¢¬s’&é rdüT≈£îHêï &Ó+≥˝Ÿ bò ¢s√dædt sê<äT,ø±ì $T>∑‘ê »ãT“\T ekÕÔsTT.¬s+&Ée <äX #·s¡ \Tbò ¢¬s’&é|”&ç‘· ÁbÕ+‘ê\qT ¬s+&ÉT ‘·s¡>∑T‘·T\øÏ+<ä $uÛÑõ+#ê*1. yê´~Û rÁe‘· ‘·≈£îÿe>± ñ+& ÁbÕ+‘ê\T,2. yê´~Û rÁe+>± ñ+&˚ ÁbÕ+‘ê\T3. yê´~Û rÁe‘· ‘·≈£îÿe>± ñ+& ÁbÕ+‘ê\˝À&Ó+≥˝Ÿ bò ¢s√dædt e÷Á‘·y˚T ñ+≥T+~4. yê´~Û rÁe+>± ñ+&˚ ÁbÕ+‘ê\˝ÀyÓHÓïeTTø£ _>∑TdüT≈£îb˛e&É+, ø±fiófl, #‘·T\Te+ø£s¡b˛e&É+, n+>∑yÓ’ø£\´+ @s¡Œ&É&É+yÓTT<ä …’q \ø£åD≤\T ø£ì|ækÕÔsTT.5. yê´~Û rÁe‘· ‘·≈£îÿe>± ñ+&˚ ÁbÕ+‘ê\|æ\¢\≈£î, ô|<ä›yê]øÏ ø±*¸j·T+, yÓT–ïwæj·T+,$≥$THé dæ ñ+&˚ b˛wüø±Vü‰sêìï >±ì,≤ú…¢Ÿ‡ì>±ì n+<ä#˚ùdÔ yê]˝À yê´~ÛrÁe+ ø±≈£î+&Ü n]ø£≥ºe#·TÃ. ôdÿ*≥˝Ÿb ò˛ ¢s√d æd t , n+>∑y Ó ’ø £\´+ sê≈ £ î+&Üìyê]+#·e#·TÃ.eT÷&Ée <äX¯ #·s¡ \T1. yê´~ Û rÁe+>± ñqï s√> ∑ T\qT|üØøÏå+#ê*2. ˇø√ÿ Á>±eT+˝À @ @ ˙Ï eqs¡T˝Àm+‘· bò ¢¬s’&é ñ+<√ |üØøÏå+#ê*3. bò˛¢¬s’&é m≈£îÿe>± ñ+&˚ Á>±e÷˝˝À≈£L&Ü ø£À, ¬s+&√ eT+∫ Ï eqs¡T\T‘ê>∑&ÜìøÏ |üìøÏ e#˚Ã$ ñ+≤sTT.n˝≤+Ï eqs¡T\ >∑T]+∫ Á>±eT+˝ÀÁ|üø£Ï+∫ nø£ÿ&ç ˙ÏH˚ n+<äs¡÷ ‘êπ>˝≤#·s¡ \T #˚|ü≤º*.Hê\T>∑e <äX #·s¡ \T1. nìï ˙Ï eqs¡T\˝À ˝ÀVü≤dü+ã+<ÛäneX‚cÕ\T (ÁfÒdt m*yÓT+Ÿ‡) @y˚$m+‘Ó+‘· ñHêïjÓ÷ >∑T]Ô+#ê*

2. ÁfÒdt m*yÓT+Ÿ‡ Á|üe÷<äø£s¡ kÕúsTT˝Àñ+fÒ Ä ˙Ïì ‘ê>∑≈£î+&Ü Á>±eTdüTú\qT#Ó’‘·q´|üs¡#ê*◊<äe <äX¯ #·s¡ \T1. s√p ˙Ï <ë«sê , ÄVü‰s¡+ <ë«sêm+‘· bò˛ ¢ ¬s ’&é X¯Øs¡+˝À #˚s¡T‘·T+<√…øÏÿ+#·&É+

2. q\¢>=+&É õ˝≤¢˝Àì m˝≤¢¬s&ç¶>∑÷&É,m&Ée*¢, HÓ ’u≤jYT Á>±e÷˝À¢ì ˙Ïeqs¡T˝À¢ Á|üe÷<äø£s¡ kÕúsTT˝À bò ¢¬s’&é ñ+~.á $wüj·÷ìï Á>±eTdüTú\≈£î ‘Ó*j·T|üsêÃ*. Çø£ÿ&ç Á|ü»\T rdüT≈£î+≥TqïÄVü‰s¡ |ü<ësê∆\T, yêÏ˝À bò˛¢¬s’&é ˇø£e´ø Ï Ô d ü> ∑≥Tq s√E≈ £ î rd ü T≈ £ îH ˚|ü]e÷D≤\T á $<Ûä+>± ñHêïsTT.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î HÓ’u≤jYT Á>±eT+˝Àe´øÏÔ s√E\T 1200 $T. ©. ˙s¡T ‘ê–‘˚<ëì <ë«sê n‘·ì˝À #πs bò ¢¬s’&é 4.92 $T.Á>± . nqT≈£î+fÒ ÄVü‰s¡+ <ë«sê n‘·ì˝À#πs bò ¢¬s’&é 70.74 $T.Á>±.Äs¡e <äX¯ #·s¡ \T1. ø±*¸j·T+, yÓT^ïwæj·T+, $≥$THé dæñqï eT+∫ b˛w üø±V ü ‰sêìïn+~+#·&ÜìøÏ @sêŒ≥T¢ #˚j·÷*.2. ø±* ¸j · T+ ˝À| ü+ e\ ¢ @s ¡ Œ& ˚n+>∑yÓ’ø£ ≤´ìï n]ø£≥ºe#·TÃ.3. ø±*¸j·T+, yÓT^ïwæj·T+\T bÕ\˝À¢ñHêï KØ<äT ø±e&É+ e\q ‘·≈£îÿe <Ûäs¡ ÀÁ|ü»\≈£î Á|üuÛÑT‘·«y˚T bÕ\T n+~+#ê*.düeTdü \ düT&ç>∑T+&É+˝À s¡øÏå‘·eT+∫˙Ï|ü<∏äø±\T

‘Ó\+>±D≤ sêÁwüº+˝Àì nH˚ø£ y˚\Á>±e÷˝À¢ Á|ü»\T ‘ê>∑T‘·Tqï ˙fi¯ófl Äs√>∑Á|üe÷D≤\ <äècÕº´ ‘ê>∑<ä–q$ ø±e⁄.bò˛¢s√dædtqT ø£*–+#˚ bò˛¢¬s’&é, øÏ&ûï\qT< Óã“rùd Áø√$Tj· T+, ø±& ç àj · T+,j·TTπsìj·T+ ÇqTeTT‘√ bÕ≥T Ç+ø±nH˚ø£ |ü<ësê›\T ≈£L&Ü #ê˝≤ ÁbÕ+‘ê˝À¢ì˙Ï˝À Á|üe÷<äø£s¡kÕúsTT˝À ñHêïsTT.kÕ«‘·+Á‘· + e∫Ãq ÇH˚ïfi¯fl ‘·sê«‘· ≈£L&Ü‘ê>∑T˙Ï eqs¡T\ô|’ düeTÁ>∑ |üØø£ å\T»s¡>∑ Ò<äT. Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\˝À düTs¡øÏå‘·‘ê>∑T˙Ï eqs¡T\ >∑T]Ô+|ü⁄ »s¡T>∑˝Ò<äT.

ns¡ø=s¡ edü‘·T\‘√ q&ÉTdüTÔqï s¡øÏå‘·eT+∫˙Ï |ü< ∏ äø±\ <ë«sê \_Û+#˚‘ê>∑T˙s¡T ≈£L&Ü nqT≈£îqï Á|üe÷D≤\≈£înqT>∑TD+>± Òø£b˛e&Éy˚T ø±<äT q÷s¡TXÊ‘·+ düTs¡øÏå‘·+ ø±<äT. ª>∑T&ç¶ø£Hêï yÓT\¢y˚T\Tμ˝≤>± s¡øÏå‘· eT+∫ ˙Ï |ü<∏äø±\Tø=+‘· yÓTs¡T>∑ì #Ó|üŒe#·TÃ. zesYôV≤&é≤´+≈ £ î\ e\ ¢ ô| ’| t˝ … ’qT ¢ $d ü Ô]+#·ø£b˛e&É+ e\q eT]ø=ìï |ü<∏äø±\Tìs¡T|üjÓ÷>∑+ ne⁄‘·THêïsTT. ô|’|ü⁄˝…’q¢©πøJ\T @s¡Œ&É&É+, yêÏ À eTÏº ì+&É&É+e\¢ ø=ìï ô|’|ü⁄\T |ü–*b˛e&É+‘√ ˙Ïdüs¡|ò üsê ì*∫b˛‘·T+~. ìsêàD+˝À˝ÀbÕ\ e\¢ $|ò ü\+ nsTTq$ ø=ìïnsTT‘ ˚ , Á| üu Û Ñ T‘ · « nd üeTs ¡ ú‘ · e\ ¢ìs¡T|üjÓ÷>∑+>± e÷]q$ eT]ø=ìï|ü<∏ äø±\T. ø=ìï |ü<∏ äø±˝À¢ zesYôV≤&é≤´+≈£î, ô|’|ü⁄˝…’qT |üP]Ô nsTTHê ˙Ïeqs¡T\ @sêŒ≥T »s¡T>∑<äT. uÀs¡Tu≤$,˙Ï ]»sê«j·TsY>±ì @sêŒ≥T ø±e⁄.m≈£îÿe ÁbÕ+‘ê˝À¢ Á|ü<Ûëq ˙Ï eqs¡TnsTTq ø±\Te\T, q<äT\T m+&çb˛e&É+e\q Ç+ø=ìï |ü<∏äø±\T ìs¡T|üjÓ÷>∑+ne⁄‘·T HêïsTT. ø=ìï Á>±e÷˝À¢ s¡øÏå‘·eT+∫˙Ï |ü<∏äø£+ |üP]Ô nsTTHê |ü\TÁ>±e÷\≈ £ î $< ä T ´‘ Y kÂø £s ¡ ´+ ˝ Òø £Ä–b˛sTTq d ü+< äsê“ ¤\T mH√ïñHêïsTT.$< ä T ´‘ Y d üs ¡| ò üsê˝À rÁen+‘·sêj·T+, À z Òºõ düeTdü \‘√ mH√ï|ü<∏äø±\T ã÷&ç<ä À b˛dæq |ü ïs¡j·÷´sTT.ø=ìï #√≥¢ |òæ\ºsYu…&é‡ ìs¡«Vü≤D dü]>±Òø£b˛e&Éy˚T ø±<äT bÕ\≈£î\T dü+e‘·‡sê\

‘·s¡ã&ç ì<ÛäT\T n+~+#·ø£b˛e&É+‘√|òæ\ºsYu…&é‡ eTs¡eTà‘·T\≈£î H√#·Tø√e&É+ Ò<äT.

düeTÁ>∑ eT+∫˙Ï |ü<∏äø£+ øÏ+<äπø+Á<ä, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T dü+j·TTø£Ô+>±‘ Ó\+>±D˝À 3,921 Á>±e÷\≈ £ îeT+∫˙s¡T n+~+#˚+< äT≈ £ î 58eT+∫˙Ï ÁbÕC…≈£îº\qT @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.q\¢>=+&É õ˝≤¢ ;;q>∑sY À Çs¡yÓ’ Äs¡T ø√≥¢&Óu…’“ Äs¡T \ø£å\‘√ 115 Á>±e÷\≈£î #Ó+~qÁ|ü»\≈£î s¡øÏå‘· eT+∫˙s¡T n+~+#·&ÜìøÏ#˚|üÏºq |ü<∏äø£+ |üP]Ô nsTT´+~.

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 47

>∑‘· <äXÊã› ø±\+˝À eTq <˚X¯+ Äs√>∑s¡+>∑+˝À ø=+‘· eTT+<ä&ÉT>∑T ydæ+~. ø=ìïÄs√>∑´ dü÷∫ø£\˝À yÓTs¡T>∑T<ä\ ø£ì|æ+∫+~. Ç+<äT≈£î <˚X¯+˝À yêøÏ‡Hé ø±s¡Áø£eT+, n˝≤π>, eT] ø=ìï ÁbÕ<∏ä$Tø£Äs√>∑ , s√>∑ ìs√<Ûäø£ ø±s¡ Áø£e÷\T neT\Tø±e&É+ ˇø£ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+. nsTT‘˚,Ç+ø±, áHêÏøÏ, Á|ü|ü+#· <˚XÊ\‘√ b˛*Ã#·÷düT≈£î+fÒ, Á|ü|ü+#· yê´<ÛäT\ uÛ≤s¡+˝ÀeTq<˚X¯+ yê≤ ñ+&Ée\dæq <ëìø£+fÒm≈£îÿe>±H˚ ñ+~. Ç‘·s¡ eT<Ûä´‘·s¡Vü‰Ä<ëj·T <XÊ\‘√ Ò<ë eTq Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T<˚XÊ\‘√ b˛*Ãq|ü⁄Œ&ÉT eTq <˚X¯+˝ÀÁ|ü‹≈£L\ |ü]dæ ú‘·T˝Ò ø£ì|ædüT ÔHêïsTT.sêÁcÕº\ eT<Ûä , Á>±MTD, |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\eT<Ûä e÷Á‘·y˚T ø±<äT kÕe÷õø£ esêZ\eT<Û ä ´ ≈ £L&Ü Äs√>∑´ ndüe÷q‘·\T#ê˝≤ $düÔ‘·+>± ñHêïsTT. Äs√>∑´+,Äs√>∑ ùde\T Á|ü»\˝À rÁe Ä+<√fi¯qø£*–düTÔHêïsTT. m≈£îÿe eT+~ Á|ü»\TÄs√> ∑ ´ ùde\ | ü≥ ¢ nd ü+‘ · | æ Ô‘√ñHêïs¡T. n+<äTπø, Á|üC≤ s√>∑´+, yÓ’<ä´s¡+>∑+ |üìrs¡T dü+ã+~Û‘· $wüj·÷\T#·s¡Ã˙j·÷+X¯eTj·÷´sTT. á #·s¡ÃqT ˇø£ñ<ëVü≤s¡D‘√ ÁbÕs¡+_ÛkÕÔqT.

yÓ’<ä $<Ûëq+, Äs√>∑ ne>±Vü≤q-$|ü¢yê‘·àø£ e÷s¡TŒ\nedüs¡+

&Ü. eT˙wt ≈£îe÷sY, Á|üeTTK q÷´s√ ôdŒwü*düTº, nb˛˝À dü÷|üsY ôdŒcÕ*° Vü‰dæŒ≥ Ÿ, #ÓHÓ’ï

düe÷» uÛ≤>∑kÕ«eT´+

Äs√>∑ dü+s¡ø£åD

á ô|’q eTq+ #·÷düTÔqï~, 2010dü+e‘·‡s¡+˝À <˚X¯ sê»<Ûëì ÁbÕ+‘·+˝À»]–q ˇø£ s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä+˝À yÓT<ä&ÉT>±j·T|ü&çq ø£ j·TTe≈£îì d”° kÕÿHé es¡dü∫Á‘ê\T. d”° kÕÿHé À n‘·ì yÓT<ä&ÉT˝ÀôV≤ÿÁ&√ùd|òü ≤dt, (»\os¡eTT Ò<ë os¡ã÷<äs¡eTT) ø£ì|æk Ô+~. nsTTHê, yÓ+ÁÏ≈£î˝À- ô|]§˙˝Ÿ (M|”) wü+Ÿ #˚j·T˝Ò<äT.(n+<äTπø, H˚qT Çø£ÿ&É Ä j·TTe≈£î&çì MTeTT+<äT+#·T‘·THêïqT). B+‘√ Ä j·TTe≈£î&ÉTJe#·Ã¤e+˝≤ ñ+&ç b˛j·÷&ÉT. 2012˝À M|”wü+Ÿ #dæ ñ+fÒ, |ü]dæú‹˝À e÷s¡TŒ e#Ã<ën+fÒ K∫Ã‘·+>± ne⁄qì #Ó|üŒ ÒeTT, ø±˙,s√– J$‘êìøÏ m+‘√ ø=+‘· y˚T\T»]π><äì e÷Á‘·+ U≤j·T+>± #Ó|üŒe#·TÃqT.Ç˝≤+Ï ñ<ä+‘ê\T, eTØ eTTK´+>±,

Ç|ü⁄Œ&ÉT Äs√>∑ ùde\ Ks¡TÃ\$wüj·÷ìøÏ eùdÔ, &Üø£ºsY

ø£q‡ ÒºwüHé |ò”E yÓTT<ä\T eT+<äT\<Ûäs¡\T ÄdüT|üÁ‘·T\ eTÚ*ø£

dü<äTbÕj·÷\ #êØ®\ <ëø± Á|ü‹$wüj·TeTT ø£ #·s¡Ã˙j·÷+XyT.

eTq+ á |ü]dæú‹ìe÷s¡Ã>∑\e÷? nìï

ÄdüT|üÁ‘·T\˝À #êØ®\T πø$<Ûä+>± ñ+&˝≤, ÄdüT|üÁ‹e´j·÷\qT ùV≤‘·Tã<ä∆+

#j·T>∑\e÷? yêdüÔe |ü]dæú‘·T\qT >∑eTìùdÔ, Ç~ n+‘·düT\uÛÑ+>± njT´|üì˝≤

ø£ì|æ+#·&É+ Ò<äT.


Á|ü‘˚´ø£ ÁbÕ<Ûëq´‘· ∫øÏ‘·‡ nedüs¡yÓTÆqdü+<äsê“¤\˝À Ç˝≤+Ï dü+|òüT≥q\T eTq<˚X¯+˝À ì‘·´ø£‘·´+>± »s¡T>∑T‘·THêïsTT.2012˝À M|” wü+Ÿ m+<äT≈£î #˚j·T Ò<äT?‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î ˇπø ≈£îe÷s¡T&ÉT, ˇø£ uÛÑs¡Ô,ˇø£ ‘·+Á&ç ≈£L&Ü nsTTHê Ä j·TTe≈£î&ç|ü≥¢ m+<äT≈£î ÁX¯<ä∆ #·÷|ü Ò<äT? á nÁX¯<ä∆ø±s¡D+>±H˚ n|üŒÏπø, bÕ‹ø£ \ø£å\s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃ #˚dæq Ä j·TTe≈£î&ÉTÄs√>∑´+ eT]+‘·>± ø° åDÏ+∫+~. áñ<ëVü≤s¡D eTq≈£î @$T #ÓãT‘√+~? eTqÄs√>∑ dü+s¡ø£åD≈£î @ ndü«düú‘· k˛øÏ+~?

Çø£ÿ&É ˇø£ $wüj·T+ düŒwüº+ #˚j·Te\dæ ñ+~, n<˚eT+fÒ, s√>∑ ìs√<Ûäø£#·s¡ \T rdüT≈£îì |òü*‘·+ ø£ì|æ+#·ø£ Ò<ënj·TTwt ˝Àì Ç‘·s¡ $<ÛëHê\˙ï Á|üj·T‹ï+∫ ∫e] Á|üj·T‘·ï+>± Ä<ÛäTìø£ yÓ’<ä +nqT≈£î+≥Tqï n˝À|ü‹ì ÄÁX¯sTT+∫qyê]øÏ dü+ã+~+∫q $wüj·÷\H˚ eTq+Çø£ÿ&É #·]Ã+#·T ≈£î+≥THêïeTT. á $wüj·T+˝À ø£]ô|’ ø£s¡T ì+<ä\T yÓ÷|ü⁄≈£îHêï,¬s+&ÉT ø°\ø£ n+XÊ\˝À e÷Á‘·+ n+<äs¡÷@ø°uÛÑ$düTÔHêïs¡T. n$ ˇø£Ï &Üø£ºs¡T¢,qs¡T‡\T e+Ï düT•øÏå‘·T˝…’q yÓ’<ä´ dæã“+~ø=s¡‘·, <ëì‘√ bÕ≥T>± ÄdüT|üÁ‘·T\˝À|ü&Éø£\ ø=s¡‘·. ¬s+&Ée~ Ks¡TÃ. 2011˝ÀeTq <˚X¯+˝À n+<ä]ø° Äs√>∑ +ô|’ ñqï‘·kÕúsTT ì|ü⁄D\ ø£$TÏ s¡÷bı+~+∫q ø£ìy~ø£ Á|üø±s¡+ á \øå±´ìï kÕ~Û+#ê\+fÒeTq≈£î #ê˝≤ ô|<ä› dü+K´˝À dæã“+~nedüs¡+. n˝≤π>, eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\nedüs¡+ ≈£L&Ü #ê˝≤ ñ+~. á ø£$TÏ,Ä]∆ø£ n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫ ≈£L&Ü ø=ìïdü÷#·q\T #dæ+~. yÓ’<ä s¡+>∑+˝À Áô|’y≥Tø£+ô|˙\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+ nedüs¡+ nì ø£$T°#ê˝≤ ì]›wüº+>± dü÷∫+∫+~. n˝≤π> yês¡T#˚dæq dü÷#·q\˝À $$<Ûä sêÁcÕº\ eT<Ûä´,$$<Ûä ÁbÕ+‘ê\ eT<Ûä >∑\ e´‘ê´kÕ\≈£î

dü+ã+~+∫q n+XÊ\T ≈£L&Ü ñHêïsTT.Ä dü÷#·q\qT >∑eTìùdÔ, n‘· +‘· nXÊeVüQ …’q yês¡T ≈£L&Ü nedüs¡yÓTÆq dü+K´˝À&Üø£ºs¡T¢, qs¡T‡\qT ìj·T$T+#·&É+ Ç|üŒ&ÉTø±<äT m|üŒÏø° nj˚T´ |üì ø±<äì n+^ø£]kÕÔs¡T. M≥ìï+Ï˙ $T+∫, s√>∑T\Äs√>∑ dü+s¡ø£åD $wüj·T+˝À e‹Ô ì|ü⁄DT\(yÓ’<ä dæã“+~) <Û√s¡DÏ m+‘√ Ä+<√fi¯qø£*–k Ô+~. á <Û√s¡DÏì e÷s¡Ã&É+ m˝≤?Çø£ Ç|ü⁄Œ&ÉT Äs√>∑ ùde\ Ks¡TÃ\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ, &Üø£ºsY ø£q‡˝ÒºwüHé |ò”E yÓTT<ä\TeT+<äT\ <Ûäs¡\T ÄdüT|üÁ‘·T\ eTÚ*ø£dü<äTbÕj·÷\ #êØ®\ <ëø± Á|ü‹ $wüj·TeTTˇø£ #·s¡Ã˙j·÷+X¯y˚T. eTq+ á |ü]dæú‹ìe÷s¡Ã>∑\e÷? nìï ÄdüT|üÁ‘·T\˝À #êØ®\Tπø $<Ûä+>± ñ+&˝≤, ÄdüT|üÁ‹ e´j·÷\qT

ùV≤‘·Tã<ä∆+ #˚j·T>∑\e÷? yêdüÔe |ü]dæú‘·T\qT >∑eTìùdÔ, Ç~ n+‘· düT\uÛÑ+>±nj˚T´|üì˝≤ ø£ì|æ+#·&É+ ˝Ò<äT. |ü]dæú‹ìsêX¯≈£î >∑T]#˚ùd˝≤ ñ+~. eT] á|ü]dæú‘·T˝À |ü]cÕÿs¡+ @$TÏ? á |ü]dæú‹ìe÷πsÃ+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘ê«\ |üs¡+>± »s¡T>∑T‘·Tqï Á|üj·T‘êï\T @e÷Á‘·+ dü]b˛j˚T˝≤Òe⁄. n+‘˚ ø±<äT düMT|ü uÛÑ$wü ‘Y À á

|ü]dæú‹ e÷s¡T‘·T+<ë? nqï~ ≈£L&ÜÁ|üX¯ï>±H˚ ñ+~. Ç˝≤, n˙ï düe÷<Ûëq+˝Òì Á|üX¯ï˝Ò!

Çø£ÿ&É eTq+ ¬s+&ÉT n+XÊ\qTns¡ú+ #düTø√e\dæ ñ+~. (1) n~Ûø£ »HêuÛ≤(kÕe÷õø£, Ä]∆ø£, $<ë´|üs¡+>±- ÁbÕ+rj·T |üs¡+>±-kÕ+düÿ‹ø£+>±- sê»ø°j·T+>± - $_Ûqï |ü]dæú‘·T\˝À ñqï»HêuÛ≤). ˇø£ $<Ûä+>± #·÷ùdÔ á n~Ûø£»HêuÛ≤ ø£ XÊ|ü+ nì|ædüTÔ+~. eTs√ e+ø£Ç<˚ ˇø£ es¡+>± ø£ì|ædüTÔ+~. ìC≤ìøÏeTq <˚X¯ »HêuÛ≤ eTq n_Ûe~∆øÏ, $XÊ\neø±XÊ\≈£î ø£ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq kÕ<Ûäq+>±|üì#˚j·÷˝Ò >±˙, nes√<Ûä+ ø±sê<äT.

(2) –sêø° - düs¡|òüsê\ eT<Ûä #ê˝≤ e´‘ê´dü+ ñ+~. á n>±<∏ëìï |üP&ÉÃ&É+ Á|üdüTÔ‘·Á|üD≤[ø£\ <ë«sê kÕ<Ûä + ø±<äT. nsTT‘˚,@~ m˝≤ ñqï Hê <äwæº À Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‹˝ÀyÓ’<ä s¡+>∑+˝À kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î mH√ïneø±XÊ\THêïsTT. düe÷C≤ìøÏ ô|<ä› m‘·TÔqdüe÷#êsêìï, $C≤„Hêìï #s¡yj·T&É+ <ë«sêdüeTdü ≈£î |ü]cÕÿs¡+ \_ÛdüTÔ+~. kÕe÷q´Á|ü»\≈£î @ y˚Ts¡≈£î ne>±Vü≤q ø£*|æùdÔ, @yTs¡≈£î yê]ì C≤>∑‘·+ #j·T>∑*Z‘ Ä yTs¡≈£îe´≈£îÔ\≈£î, düe÷C≤ìøÏ, yÓ’<ä e‹Ô À ñqïyê]ø°, Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ø£]ø£ì ø±<äT n+<ä]øÏy˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~.

düe÷»+ Ò<ë düeT÷Vü‰\T n+fÒπøe\+ mes√ ÇùdÔ |ü⁄#·TÃ≈£îH yês¡T e÷Á‘·yTø±<äT. n˝≤+Ï uÛ≤eH˚ ‘·|ü⁄Œ. n˝≤π>,yÓ’<ä dü+s¡ø£åD nH˚~ mes√ Ç#˚Ã~ ≈£î&Üø±<äT. kÕe÷õø£ eédü ú\ ìsêàD+,kÕúìø£+>± n+<äTu≤≥T˝À ñqï Äs√>∑´dü+s¡ø£åD nqTuÛÑe+, ne>±Vü≤q\qT $ìjÓ÷–+#·Tø√e& É+ <ë«sê d üe÷»Äs√>±´ìï dü+s¡øÏ å+#·T≈£îH˚ kÕeTs¡ ∆´+düe÷C≤ìøÏ, düeT÷Vü‰\≈£î ñ+~. Äs√>∑dü+s¡ø £ åD˝À düe÷» uÛ≤>∑kÕ«e÷´ìïô|+bı+~+#·&É+, <ëìï Á|ü»\≈£î #˚s¡Te#˚j·T&É+, ìs¡«Vü≤D, »yêãT<ëØ‘·q+,düe÷» uÛ≤>∑kÕ«eT´+, Á|ü»\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+e+Ï #·s¡ \T Äs√>∑ s¡+>∑+˝ÀÁ|üC≤kÕ«eTéédüúqT ã˝Àù|‘·+ #˚kÕÔsTT.ne>±Vü≤q dü‘·«s¡ |òü*‘ê\qT Ç#˚Ãdü+<äsê“¤\T:(1) Äs√>∑ ;e÷ - eTq <˚X¯+˝À 18XÊ‘·+ eT+~øÏ e÷Á‘·y˚T Äs√>∑´ ;e÷ñ+~. (2) n+<ä]ø° Äs√>∑ dü+s¡ø£åDô|’@s¡Œ&çq ñqï‘· kÕúsTT ì|ü⁄DT\ ø£$T°2011, Äs√>∑ ;e÷ s¡+>∑+˝À Áô|’y˚≥T;e÷ dü+düú\ Á|üyTj·T+, bÕÁ‘· e<ä›ì #ê˝≤düŒwü º+>± ù|s=ÿ+~. nsTT‘˚, nH˚ø £

jÓ÷»q 2016 |òæÁãe] 49

Á|üuÛÑT‘ê«\T ø£$T° e<ä›qï |üH˚ eTT<äT›>±#˚düTÔHêïsTT. eTs√ e+ø£ q÷ÏøÏ q÷s¡TXÊ‘·+ Äs√>∑ ;e÷qT Á|üuÛÑT‘·«y˚T ìs¡«Væ≤düTÔqï <˚XÊ\T nH˚ø£ ñHêïsTT.

<X+ ‘·\dü] Äs√>∑ e´j·T+(&Ü\s¡¢ À 2013)

uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ 61l\+ø£ 102j·TTHÓ’f…&é ns¡uŸ m$TπsŸ‡ 1,569j·TTHÓ’f…&é øÏ+>¥&ÉyéT (Ç+>±¢+&é) 3,598

j·TTHÓ’f…&é ùdºŸ‡ n|òt nyÓT]ø± 9,146

fÒãT Ÿ - 1. ø=ìï <XÊ\T Äs√>∑ +ô|’ #˚düTÔqï ‘·\dü] e´j·T+ (2013)-$esê\T Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î ôd’Ÿ qT+∫bı+<äe#·TÃqT.

n_Ûe~∆ #Ó+~q <˚XÊ\˝À Á|üuÛÑT‘ê«\T J&û|”˝À 6 XÊ‘·+ ø£+fÒ m≈£îÿeXÊ‘êìï Á|üC≤s√>∑ +ô|’ Ks¡TÃ #˚düTÔHêïsTT.Ä <˚XÊ˝À b˛*Ãq|ü⁄Œ&ÉT eTq Ä]∆ø£ eédüú|ü]e÷D+˝À #ê˝≤ ∫qï~. nsTTHê eTq<˚X¯+ J&û|”˝À 2 XÊ‘·+ ø£+fÒ ‘·≈£îÿeyÓTT‘êÔìï e÷Á‘·y˚T Á|üC≤s√>∑´+ô|’ Ks¡TÃ#k Ô+~.

<˚X¯+ J&û|”˝À Äs√>∑´+ô|’Ks¡TÃ #˚düTÔqï XÊ‘·+

uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ 1.3Áo\+ø£ 1.4j·TTHÓ’f…&é ns¡uŸ m$TπsŸ‡ 2.3j·TTHÓ’f…&é øÏ+>¥&ÉyéT 7.6j·TTHÓ’f…&é ùdºŸ‡ (nyÓT]ø±) 8.1

fÒãT˝Ÿ- 2. ø=ìï <˚XÊ\T ‘·eTJ&û|”˝À Á|üC≤s√>∑´+ô|’ Ks¡TÃ#˚düTÔqïXÊ‘·+- $esê\T Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î ôd’ŸqT+∫ bı+<äe#·TÃqT. Çø£ÿ&É eTq+ ns¡∆+#˚düTø√e\dæq eTTK´ n+X¯+ @eT+fÒ,eTq+ Ç+‘· ‘·≈£îÿe yÓTT‘êÔìï Ks¡TÃ#˚düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT eTq≈£î \_Û+#˚ yÓ’<ä´ ùde\Tm˝≤ ñ+≤sTT? yÓ’<ä Ks¡TÃ\qT ‘·–Z+#·T

ø√e#·TÃqT, ø±˙ m˝≤? n~ ‘Ó*j·÷\+fÒ,eTq≈£î yÓ’<ä ùde\T n+<äT≈£î dü+ã+~+∫qn+XÊ\ô|’ ø=+‘· düe÷#ês¡+, ø=+‘·ne>±Vü≤q nedüs¡+. n˝≤+Ï ne>±Vü≤qñqï|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·y˚T eTq+ yÓ’<ä Ks¡TÃ\qT‘·–Z+#·Tø√>∑\eTT. Çø£ÿ&É Äs√>∑ ùde\T,n$ |üì#˚ùd $~Û $<ÛëHê\ >∑T]+∫ne>±Vü≤q ñ+fÒ m˝≤+Ï Á|üjÓ÷»Hê\TdüeT≈£Ls¡T‘êjÓ÷ #·÷&É&É+. á n+XÊìïHqT ø£ düJe ñ<ës¡D <ë«sê $e]kÕÔqT.e÷ ÄdüT|üÁ‹˝À ˇø£ eTVæ≤fi¯ ôd≈£L´]°>±sY¶>± |üì #k Ô+~. ÄyÓT ø£ s√E, ‘êq÷‘·qT |üì #˚düT Ôqï e÷ ÄdüT|ü Á‹˝Àø±≈£î+&Ü, y˚πs ÄdüT|üÁ‹˝À Ä|üπswüHé#˚sTT+#·T ≈£î+≥THêïqì #Ó|æŒ+~. n˝≤m+<äT≈£î Çø£ÿ&˚ #˚sTT+#·Tø√e#·TÃø£<ën+fÒ, ÄyÓT, ‘êqT Ç+‘· ô|<ä› ÄdüT|üÁ‹˝Ànj˚T´ Ks¡TÃqT uÛÑ]+#· Òqì nHêïs¡T. Ädüe÷<Ûëq+ $qï ‘·sê«‘· ≈£î Äs√>∑ ;e÷˝Ò<ë nì n&ç>±qT, n+<äT≈£î ÄyÓTn<˚$TÏ, n˝≤+Ï~ ˇø£≥T+<äì ≈£L&Ü‘·q≈£î ‘Ó*j·TH˚ ‘Ó*j·T<äì nHêïs¡T.Ç+‘·≈£L eTT+<äT m|ü⁄Œ&ÉT <ëì >∑T]+∫$q Ò<äHêïs¡T.(2) yÓ’<ä düe÷#ês¡+-kÕ<Ûës¡D düe÷#ês¡+(ne>±Vü≤Hê)-eTq <˚X¯+˝À Á|ü‹ ˇø£ÿs¡Tˇø£ &Üø£ºsY! m+<äTø£+fÒ eTq≈£î eTq ‘ê‘·eTT‘êÔ‘·\ ø±\+ qT+∫ yÓ’<ä + >∑T]+∫‘Ó\TdüT≈£îH˚ dü<äTbÕj·÷\T mH√ï ñHêïsTT.Ç|ü⁄Œ&ÉT eTq+ #j·Te\dæ+<ä ≤¢, á neø±XÊ\qT $ìjÓ÷–+#·T≈£îì <ëìï eT]+‘·düTs¡øÏå‘·+>± eTq≈£î eTq #·T≥÷º ñqïdüe÷C≤ìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&˝≤ #·÷düTø√e&É+e÷Á‘·y˚T. yÓ’<ä düe÷#ês¡+ Ò<ë ne>±Vü≤qì m+‘·es¡≈£î M˝…’‘˚ n+‘·es¡≈£LÇ‘·s¡T\‘√ |ü+#·Tø√e&É+ eT+∫~. Ç˝≤düe÷#ês¡+ |ü+#·Tø√e&É+ e\q nedüs¡düeTj·÷˝À¢ Á|ü»\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.

Äs√>∑ düe÷#ês¡+ Ò<ë ne>±Vü≤q\ø£å +(n) MT ns√>∑´ düeTdü´ @$TÀ MTs¡T

‘Ó\TdüTø√e&É+, &Üø£ºsY≈£î ns¡∆eTj˚T´˝≤‘Ó*j·T #˚j·T&É+

(Ä) s√>∑ ìsê∆s¡D |ü<ä ›‘·T\T, ∫øÏ‘·‡|ü<ä›‘·T\T ‘Ó\TdüTø√e&É+

(Ç) yê´~Û n+#·Hê˝À s√>∑ ìsê∆s¡ø£ |üØø£å\ÁbÕ<Ûëq´‘·qT >∑T]Ô+#·&É+.

(á) n+<äTu≤≥T˝À ñqï yÓ’<ä´ dü<äTbÕj·÷\T, yêÏø° nj˚T´ Ks¡TÃ >∑T]+∫‘Ó\TdüTø√e&É+.

(ñ) &Üø£ºsY dü÷∫+∫q eT+<äT\ >∑T]+∫ne>±Vü≤q

m+<äT≈£î ‘Ó\TdüTø√yê*?(n) Á|üdüTÔ‘· yÓ’<ä $<ÛëHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q

ÁbÕ<∏ä$Tø£ ne>±Vü≤q @s¡Œs¡T#·T≈£îH+<äT≈£î, e÷qdæø£ e‹Ô&çì m<äTs¡Tÿ+≥Tqï - yÓ’<äT´\≈£î düVü‰j·T |ü&É&É+ø√dü+-

(Ä) yÓ’<äT´\T #˚ùd ∫øÏ‘·‡ dü] nsTTq<ëø±<ë nì eTs√kÕ] eTq≈£î eTq+|üØøÏå+#·T≈£îH˚+<äT≈£î.

(Ç) düeTj·T+ e<Ûë ø±≈£î+&Ü #·÷düTø√e&É+-dü+|òüTe´‹πsø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT ìs√~Û+#·&É+/ ìs¡T<√´>∑+ô|’b˛sê≥+

(á) Á|ü»\T düVü≤»+>± ‘·eT Äs√>∑´>∑T]+∫, ÁbÕD+ >∑T]+∫ @MT ø±<äHêï uÛÑs√kÕ‘√ ñ+≤s¡T. Äs√>±´ìïnÁ|ü<Ûëq n+X¯>± #·÷kÕÔs¡T. ÁbÕD≤bÕj·T dæú‹ >∑T]+∫ mes¡T eTT+<äT>±Ä˝À∫+#·s¡T, n˝≤+Ï |ü]dæú‹ eùdÔ@$T # ˚j ·÷\ì eTT+< ä T>±Ä˝À∫+#·s ¡ T.á |ü]d æ ú‘ · T\˝ÀÁ|ü»\˝À ‘·eT Äs√>∑ |ü≥¢ ne>±Vü≤q ø£*|æ+#·&É+ <ë«sê eTq düe÷


»+˝À nìïÏø £+fÒ Äs√> ∑ý ˚ TÁ|ü<Ûëq düeTdü´ nqï uÛ≤eqqTø£*–+#·e#·TÃqT.Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫ ‘Ó\TdüT

ø√e\dæq n+XÊ\T ø=ìï ñHêïsTT. (1)MT&çj·÷ bÕÁ‘· ( yêsêÔ |üÁ‹ø£\T/°M) #ê˝≤ø°\ø£yÓTÆq~. MT&çj·÷ dü+#·\Hê\ ø√dü+mø£ÿ&√ ns¡T<äT>± »]π> &Üø£ºs¡¢ ˝Ò<ëÄdüT|üÁ‘·T\ ‘·|ü⁄Œ\T, ˝ÀbÕ\T Ò<ë yê]$T&ç $T&ç C≤„Hêìï m‹Ô #·÷|æ n\¢]#˚ùd+<äT≈£î Ç#˚Ã ÁbÕ<Ûëq´‘· Á|ü»\˝ÀÄs√>∑´+ |ü≥¢ ne>±Vü≤q ô|+#˚+<äT≈£îñ|üjÓ÷–+#·&É+ Ò<äT. MT&çj·÷ Ç˝≤+ÏyêÏ CÀ*øÏ b˛≈£î+&Ü, n˝≤π>, mes√u≤u≤\ e\q n<äT“¤‘ê\T @y√ »s¡T>∑T‘·THêïj·TH yês¡Ô\qT Á|ükÕs¡+ #j·T&É+ ø£+fÒ,yÓ’<ä´ XÊÁkÕÔìøÏ dü+ã+~Û+∫q XÊÁd”Ôj·Tdüe÷#êsêìï Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·T #˚j·T&É+ô|’ÁX¯<ä∆ ô|≥º&É+ nedüs¡+.

(Ä) yÓ’<ä´ düe÷#ês¡+ $düÔs¡D≈£îÁ|ü‹ã+<Ûäø£+>± ñqï ìj·TeT ìã+<Ûäq\qTdü&É*+#·e\dæq nedüs¡+ ≈£L&Ü ñ+~.Ç+<äT≈£î Hê´j·T eédüú, m+d”◊ e+Ïdü+düú\T, n~Ûø±s¡T\T #=s¡e #·÷|æ düe÷C≤ìøÏ nqT≈£L\yÓTÆq $<Ûä+>±, ìã+<Ûäq\Tdü&É*+#· e\dæ ñ+~. n˝≤ #j·T&É+ e\qyÓ’<ä $<ä qT Á|üD≤[ø£ ã<ä∆+>± n+~+#˚dü+düú\T nHø£+ eTT+<äTø=kÕÔsTT. ‘·<ë«sê,Á|ü»\≈£î yÓ’<ä´ ùde\T n+~+#˚ ns¡Ω‘· ,HÓ’|ü⁄D´+ >∑\ j·TTe‘· n+<äTu≤≥T˝ÀøÏedüTÔ+~. Ä $<Ûä+>±, düe÷C≤ìøÏ n<˚$<Ûä+>± e´øÏÔ>∑‘·+>± yê]ø° ≈£L&Ü Á|üjÓ÷»q+ #˚≈£Ls¡T‘·T+~

H ˚qT y Ó T T< äÀ ¢ ù|s= ÿqïñ<ëVü≤s¡D˝À, πøe\+ &ÉãT“ e÷Á‘·y˚TÁ|ü<Ûëq Á|ü‹ã+<Ûäø£+ ø±<äT. ˇø£ $<Ûëq+e\q ñqï Á|üjÓ÷»Hêìï >∑T]Ô+#·ø£b˛e&Éy˚T Çø£ÿ&É Á|ü<Ûëq n+X¯+. n˝≤π>,

yÓ’<ä ì|ü⁄DT\ ìs¡¢ø£å + Ò<ë |üÏº+#·Tø√ø£b˛e&É+ ≈£L&Ü Çø£ÿ&É <√wüß\T >±H˚ ì\TkÕÔsTT. á yê´dü+˝À yÓTT<ä≥ #Ó|ü≈£îqïÄ j·TTe≈£î&ç ‘·+Á&ç n‘·ì ∫øÏ‘·‡ ø√dü+ÄdüTÔ\qT neTTà‘·÷H˚ ñHêïs¡T. (Ç~ yÓ’<ä∫øÏ‘·‡ $wüj·T+˝À ∫qï ñ<ëVü≤s¡De÷Á‘·y˚T). n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT eT] ø=ìï y˚\TKs¡TÃ #˚j·T&É+ e\q b˛j˚T<˚MT Ò<äT.ø=‘·Ô>± e#Ã Ä]∆ø£ düeTdü \T ñ+&Ée⁄. ø±˙,ˇø£ ∫qï Ä|üπswüHé e\q ø£*π> Á|üjÓ÷»Hê\T ‘Ó*j·Te⁄. ns¡∆+ #˚düTø√ Ò<äT. &Üø£ºsYnqTe÷Hê\T e´ø£Ô |ü]#êsê? nj·TT´+&Ée#·TÃqT. düVü≤»+>±, Ç˝≤+Ï $wüj·÷˝À¢eTØ eTTK´+>± Bs¡È ø±\+>± |òü*‘·+ Òì∫øÏ‘·‡ »s¡T>∑T‘·Tqï dü+<äs¡“¤+˝À s√>∑T\Tme¬s’Hê ‘·ø£åD |òü*‘êìï Ä•kÕÔs¡T. uÛÑs√kÕø√s¡‘ês¡T. U≤j·T+>± qj·T+ ne⁄‘·T+<ënì Á|ü•ïkÕÔs¡T. Çe˙ï düVü≤»+.n˝≤π>,Ç˝≤+Ï dü+<äsê“¤ À¢ &Üø£ºs¡T¢ ≈£L&Ü >∑ÏºuÛÑs√kÕ Çe« Òs¡T. nsTT‘˚, s√– ‘ê\÷≈£îã+<ÛäTe⁄\T #Ó|æŒq <ëì Á|üø±s¡y˚T &Üø£ºs¡T¢Ä|üπswüHé nedüsêìï, $~Û $<ÛëHê\qT≈£åîDí+>± #ÓãT‘ês¡T. nsTTHê s√– ã+<ÛäTe⁄\T ns¡∆+ #˚düTø√ Òø£b˛j·÷s¡T n+<äT≈£înHø£ ø±s¡D≤\THêïsTT. (1) e‹Ô |üs¡yÓTÆ+~(2) kÕe÷õø£+ (3) Ä]∆ø£+. Ç+<äT≈£îdü+ã+~Û+∫ á ñ<ëVü≤s¡D ø=+‘· ne>±

Vü≤q ø£*|ædüTÔ+<äì Ä•kÕÔqT. Ç˝≤+ÏπødüT\˝À kÕ<Ûës¡D Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤qÒø£b˛e&É+, n+<äT≈£î dæ<ä∆+>± Òø£ b˛e&É+

düeTdü qT eT]+‘· »Ï\+ #˚kÕÔsTT. Ç<˚B≈£L&Ü ndüVü≤»+ ø±<äT. nìï ÄX¯\Tn&ÉT>∑+Ï ÄdüT|üÁ‹øÏ #˚πs düeTj·÷ìøÏñqï neø±XÊ\qT $ìjÓ÷–+#·Tø√˝Òø£b˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n+<äT≈£î ô|’qù|s=ÿqï nìï ø±s ¡D≤\÷ ø±s ¡D+ø±e#·TÃqT, ˝Ò<ë n+<äT˝À ˇø£Ï ˝Ò<ëyêÏø£+fÒ m≈£îÿe ø±s¡D≤\T ø±s¡D+ø±e#·TÃqT.

Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± eTØ eTTK´+>±nyÓT]ø±˝À yÓ’<ä s¡+>∑+˝À #√≥T#˚düT≈£î+≥Tqï |ü]D≤e÷\ H˚|ü<∏ä +˝À eTq <˚X¯+m<äTs=ÿ+≥Tqï á uÛÑj·T+ø£s¡ düeTdü qT+∫ãj·T≥ |ü&˚+<äT≈£î $|ü¢yê‘·àø£ e÷s¡TŒ\T‘·|üŒ eTs√ e÷s¡Z+ Ò<äT. Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>±,Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ ø£˙dü+ ‘·eT Äs√>∑´+>∑T]+∫ dü+|üPs¡í düe÷#êsêìï ‘Ó*j·T#˚j·÷*. n˝≤ ‘Ó*j·T #˚ùd eédüú\Tsêyê*. XÊÁd”Ôj·T yÓ’<ä +, eT+<äT\T, ∫øÏ‘ê‡$<ÛëHê\ >∑T]+∫ kÕ<Ûës¡D düe÷#ês¡+n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêq+‘·es¡≈£î,ªÄs√>∑ yT eTVü‰ uÛ≤>∑ +μ nqï HêqT&ç #ê˝≤eT+~ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î HêqT&ç >±H˚$T–*b˛‘·T+~.

jÓ÷»q e÷sYÃ, 2016 dü+∫ø£ ªã&Ó®Ÿμ Á|ü<ÛëHê+X¯+>± Á|ü‘˚ ø£ dü+∫ø£>±yÓ\Te&ÉT‘·T+~.

jÓ÷»q (‘Ó\T>∑T) |üÁ‹ø£ #·+<ë $esê\T, ∫s¡THêe÷ e÷s¡TŒ, |üÁ‹ø£n+<äø£b˛e&É+ e+Ï $wüj·÷\ô|’ bò˛Hé HÓ+. 040-27546313 ≈£î H˚s¡T>±dü+Á|ü~+#·e#·TÃ. jÓ÷»q |üÁ‹ø£ #·+<ä≈£î dü+ã+~Û+∫q $esê\ø√dü[email protected] yÓTsTT˝Ÿ <ë«sê ≈£L&Ü dü+Á|ü~+#·e#·TÃ.

` d”ìj·TsY m&ç≥sY

jÓ÷»q

Date post:	18-Jul-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	1 times
Download:	0 times

Yojana Final Setting Feb'16 30Jan16Yojana Final Setting Feb'16 30Jan16 ... uÛ≤ 1.

Documents