12-03-2005Ad Kennes & Jan de Jong1 Human Factors and Motor Gliding Een coproductie van: Ad Kennes,...

12-03-200512-03-2005 Ad Kennes & Jan de JongAd Kennes & Jan de Jong 11

Human Factors Human Factors andand

Motor GlidingMotor Gliding

Een coproductie van: Ad Kennes, CI Kempische Aero Club, Weelde enJan de Jong, Commissie Instructie Zweefvliegen


Road MapRoad Map

I. Waarom Human Factors ?

II. Definitie Human Factors

III. Human Factors en RFI(A)-TMG’s

IV. De “Dirty Dozen” (Human Factors)• Naam en symptomen• Oorzaak en beïnvloeding• Veiligheidsnetten

IV. De “Dirty Dozen” op een rij

V. Conclusie en Aanbeveling

Vragen en commentaar ? ? ?


I. Waarom Human Factors ? Belangrijkste oorzaak vliegongevallen is

verschoven van techniek naar mens !

0102030405060708090

100

1903 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000

HUMAN

MACHINE


II. Definitie Human Factors II. Definitie Human Factors (1)(1)

Er bestaat geen universele definitie !

Wel pagina’s vol definities op het internet

Beste definitie (?) (NASA Ames Research Center) :

Human Factors is an umbrella term for several areasof research that include:

• human performance, • technology, • design and • human-computer interaction.


II. Definitie Human Factors II. Definitie Human Factors (2)(2)

Praktische definitie (Northrop Grumman IT):

Human Factors is a body of information about human abilities, human limitations and other human characteristics from a physical and psychological perspective that are relevant to the design, operations and maintenance of complex systems


III Human Factors and RFI(A)-TMG’sIII Human Factors and RFI(A)-TMG’s De kennis van de rol van Human Factors is

belangrijk voor alle instructeurs om twee redenen:• Taak instructeur die kennis over te dragen• Met deze kennis beter instructie te geven

Probleem:• Welk deel van het gebied Human Factors

te bespreken bij een opfriscursus ?

Antwoord:• Aansluitend bij de praktijk van het vliegen• Duidelijk, eenvoudig en simpel • En vandaar de keuze voor ……………………


THETHE

““DIRTY DOZEN”DIRTY DOZEN”


THE DIRTY DOZEN

HUMAN FACTORSFOR

MOTOR GLIDING


IV. De “Dirty Dozen”:IV. De “Dirty Dozen”:

1 I llness

2 Medicine

3 Stress

4 Alcohol

5 Fatigue

6 Eating

6 bekende (physiologische) Human Factors en

6 minder bekende (psychologische) Human Factors

7 Gebrek aan communicatie

8 Gebrek aan zelfkennis

9 Gebrek aan alertheid en concentratie

10 Gebrek aan kennis en resources

11 Gebrek aan teamwork

12 Gebrek aan normen

In goed Nederlands: het “Smerige Dozijn”


We gaan ze allemaal eens We gaan ze allemaal eens bekijken.bekijken.

1-2-3-4-5-67-8-9-10-11-12


En ook naar mogelijke veiligheids- En ook naar mogelijke veiligheidsnetten voor enkele van het dozijn...netten voor enkele van het dozijn...


Noteer even:

Deze slides gelden voor zowel instructeurs als beginnelingen, en alles wat er tussen in zit!!


1 1 IIllness : Ziektellness : Ziekte

Een ziekte is een min of meer ernstige of langdurige storing in het functioneren van lichaam en geest. (van Dale)

Wanneer men niet zeker weet of men wel of niet ziek is, geldt - ook al voelt men zich niet ziek –dat men uiterst zorgvuldig moet overwegen of men wel capabel is om te gaan vliegen.


Punten van belang bij ziekten:

• Ziekten kunnen een belangrijke invloed hebben op

denkvermogen, reactievermogen, alertheid en uithoudingsvermogen.

• De ernst van een ziekte kan sterk variëren.• Of we te ziek zijn om te vliegen kunnen wij zelf vaak

niet bepalen: Raadpleeg bij twijfel een medicus!

• Remedie:

Ga niet vliegen voordat je je dokter gevraagd

hebt of het verantwoord is om te gaan vliegen!


2 Medicine : Medicijngebruik

• Sommige medicijnen zijn als drugs: • Ze worden gebruikt om op een niet-natuurlijke wijze het beter worden of het je goed voelen te bevorderen.• Ze beïnvloeden als ziekten: denkvermogen, reactievermogen, alertheid en uithoudingsvermogen.

•Remedie: Vraag aan je arts of je met jouw medicijngebruik veilig kunt vliegen.


3. 3. SStress : Mentale spanningtress : Mentale spanning

• Een weinig stress kan heel gezond zijn en de veiligheid bevorderen.• Overmatige stress is veelal funest voor de vliegveiligheid.• Effect van overmatige stress hetzelfde als van drugs: • Ook stress tast denkvermogen, reactievermogen, alertheid en uithoudingsvermogen aan.

• Remedie: Ga niet vliegen met stress


Hoe gaan we met stress om?Hoe gaan we met stress om?

• Laat niet toe dat je emotioneel wordt.• Kijk rationeel en nuchter naar het probleem.• Luister naar je rationele inwendige stem,

niet naar je emotionele stem. • Leer wat je “trigger-knoppen” zijn om in stress te

geraken en herprogrammeer je toekomstige reacties.

• Oefen met technieken voor stress-beheersing.


Alternatieve anti-stress technieken:Alternatieve anti-stress technieken:• Wees realistisch en praktisch!• TAKE A BREAK !!• Praat eens met iemand die niet emotioneel bij het

probleem betrokken is.

• Besef dat jij de enige persoon bent die jouw reacties onder controle kan houden!

• Pak probleem per probleem aan, laat ze echter niet ophopen.

• Geruchten…, reageer niet zolang de zaken nog geen feit zijn..

• Laat je niet “opnaaien”.


AAlcohol in je bloed maakt veilig vliegen onmogelijk.

Remedie:Vliegen binnen 10 uur na de laatste alcohol verboden

4. 4. AAlcohollcohol


5. 5. FFatigue: Vermoeidheidatigue: Vermoeidheid

Vermoeid zijn betekent:• Afgemat zijn door werken of fysieke inspanning • het geestelijk op zijn, of• het (even) tijdelijk uitgeblust zijn.

Dit kan zowel fysisch, mentaal of emotioneel het geval zijn.

Remedie: Zorg dat je goed uitgerust bent voor je gaat vliegen


Wat is vermoeidheid?Wat is vermoeidheid? • Vermoeidheid is een normale reactie van het

lichaam op een fysieke en mentale spanning gedurende een langere tijd.

• Er zijn twee types vermoeidheid:

1. Acute vermoeidheid is van korte duur, een goede nachtrust kan afdoende zijn.

2. Chronisch vermoeidheid doet zich voor over een langere periode, er is een langere periode van recovery nodig.


Oorzaken van vermoeidheid:Oorzaken van vermoeidheid:

• Lange vluchtduur!• Hoge en intensieve stress.• Te grote koude of te grote warmte in de cockpit.• Lange tijd erg geconcentreerd bezig zijn.• Conditie van de piloot.• Verkeerde zithouding.• Verkeerd begin: Men kan uiteraard al vermoeid aan de vlucht beginnen!


Symptomen van vermoeidheid:Symptomen van vermoeidheid:

• Er is een verhoogde prikkel nodig om te reageren.• Verzwakte waakzaamheid.• Teruglopend geheugen.• We hebben er geen zin meer in.• We hebben weinig benul van de situatie.• We moeten geeuwen, krijgen slaap.


6 6 EEating (and drinking)ating (and drinking)• Voor optimale concentratie is het - vooral voor langere vluchten - nodig dat men fysiek optimaal geconditioneerd is. • Remedie:• eet en drink voor het vliegen voldoende zodat je je lekker voelt.• drink vooral tijdens de vlucht voldoende om uitdroging te voorkomen.


7. Gemis aan communicatie7. Gemis aan communicatie

Een gemis aan goede communicatie tijdens en ook voor de vlucht kan grote gevolgen hebben voor de veiligheid.


Essentieel voor goede communicatie:Essentieel voor goede communicatie:

Do : 1. Denk aan en gebruik de “Golden Rule” “Do unto others as you would have them do to you” 2. Wees duidelijk en omschrijf de zaken3. Stel vragen

Don’t : 1. Loop niet vooruit op de zaken in de trant van: “Ik weet toch al wel wat hij gaat zeggen” 2. Wijk niet af, blijf bij de zaak en 3. Voorkom onnodige discussie 4. Sluit je niet af .

Goed kunnen luisterenGoed kunnen luisteren


8 8 Gebrek aan zelfkennisGebrek aan zelfkennis

Gebrek aan zelfkennis kan leiden tot:A. Zelfoverschatting of zelfingenomenheidB. Gebrek aan zelfbewustheid of assertiviteit

OF?


Veiligheidsnetten voor Veiligheidsnetten voor Zelfingenomenheid Zelfingenomenheid

• Werk altijd volgens een checklist• Werk nooit vanuit je geheugen.• Ben beducht voor de gevaren van “overconfidentie”!• Kijk uit voor de dingen die ongewoon zijn, vlieg niet met

oogkleppen op.• Bedenk dat er meer fouten worden gemaakt tijdens

“simpel” werk dan tijdens ingewikkeld werk!• Weet dat het aantal gevlogen uren en gemaakte starts

geen garantie zijn voor kwaliteit,• het zou kunnen….


Veiligheidsnetten voorVeiligheidsnetten voor Gebrek aan assertiviteit : Gebrek aan assertiviteit :

• Verdedig jezelf, laat je niet wegzetten of afbluffen:

Doe wat jij denkt voor de veiligheid te moeten doen. • Communiceer je gevoelens kalm, correct, en

kordaat en loop niet boos weg als je het gevoel hebt niet begrepen te worden.

• Weiger om jouw gevoel voor normen en waarden opzij te zetten.

• Do the “right thing”


9 Gebrek aan oplettendheid 9 Gebrek aan oplettendheid en concentratie en concentratie

De fout om niet alert en oplettend te zijn kan grote gevolgen hebben voor je eigen veiligheid en die van een ander!

( = Lack of awareness )( = Lack of awareness )


10 Gebrek aan kennis en resources10 Gebrek aan kennis en resources

en ook het gebrek aan training en ervaring kan hiertoe gerekend worden

Kennis


Veiligheidsnetten bij het Veiligheidsnetten bij het Ontbreken van kennis Ontbreken van kennis

• Zorg dat je geschoold wordt. (bent) • Zorg voor een goede on the job training

met goede begeleiding.• Het kan zijn dat je moet studeren.• Gebruik up to date manuals en data,

verlopen materiaal kan dodelijk zijn!


Resources = hulp- of redmiddelen

De juiste middelen, gereedschappen, boekwerken e.d. te gebruiken of aan te schaffen, dit ten behoeve van de uit te voeren taak.


Veiligheidsnetten bij Veiligheidsnetten bij het ontbreken van resources het ontbreken van resources

• Communiceer je zorg, betreft de ontbrekende hulpmiddelen, met de leiding.

• Er moet wel eens geld uitgegeven worden om op de lange duur er enig voordeel van te hebben.

• Neem ook zelf initiatieven, ontbreekt er een checklist, onderneem zelf dan eens iets.

• ..?


11 Gebrek aan teamwork11 Gebrek aan teamwork

Gebrek aan samenwerking om een doel te bereiken kan er toe leiden dat het doel nooit bereikt wordt .


Veiligheidsnetten bij Gebrek aan teamwork

• Bespreek en plan altijd de WIE-, WAT-, WANNEER- en HOE vraag van het werk wat gedaan moet worden.

• Wees er van overtuigd dat iedereen akkoord is met hetzelfde en het ook begrepen heeft!

• Laat elke betrokkene communiceren, dit geldt voor alle lagen van de piramide.

• Laat vooral de top ook communiceren met de onderste laag!• ..?


12 Gebrek aan normen

Het zich niet houden aan algemeen aanvaarde of geldende normen voor zaken die niet in de manuals omschreven zijn, kan ernstige consequenties voor de veiligheid tot gevolg hebben

Dit geldt onafhankelijk van je pet !


Wat wordt verstaan onder normen?Wat wordt verstaan onder normen?

Het is een goede manier van werken of goed zaken Het is een goede manier van werken of goed zaken regelen die niet op papier is vastgelegd maar wel regelen die niet op papier is vastgelegd maar wel algemeen als goed ervaren wordt :algemeen als goed ervaren wordt :• Werk altijd in overeenstemming met de laatsteWerk altijd in overeenstemming met de laatste actuele manuals, werk deze regelmatig bij!!actuele manuals, werk deze regelmatig bij!!• Wees erop bedacht dat veel gewoonte Wees erop bedacht dat veel gewoonte werkzaamheden niet per definitie juist zijn! werkzaamheden niet per definitie juist zijn! • Gebruik geen “Short-cuts”. Die zijn vaak de Gebruik geen “Short-cuts”. Die zijn vaak de oorzaak voor ongelukken geweest.oorzaak voor ongelukken geweest.


• 1 I llness

• 2 Medicine

• 3 Stress

• 4 Alcohol

• 5 Fatigue

• 6 Eating

VI. De “Dirty Dozen” op een rij :


IV. De “Dirty Dozen” op een rij :

• 7 Gebrek aan communicatie

• 8 Gebrek aan zelfkennis

• 9 Gebrek aan alertheid en concentratie

• 10 Gebrek aan kennis en resources

• 11 Gebrek aan teamwork

• 12 Gebrek aan normen

12-03-200512-03-2005 4141Ad Kennes & Jan de JongAd Kennes & Jan de Jong

VI. CONCLUSIEVI. CONCLUSIE enen

AANBEVELINGAANBEVELING


BE(A)WAREBE(A)WAREOF THEOF THE

““DIRTY DOZEN”DIRTY DOZEN”


Enkele uitspraken (Om te onthouden !):

• "Learn from the mistakes of others. You won't live long enough to make all of them yourself."

• "Good judgement comes from experience and experience comes from bad judgement."

• "Try to keep the number of your landings equal to the number of your takeoffs."

• "Remember, you're always a student in an aircraft."

• "Flying is the perfect vocation for the man who wants to feel like a boy, not for the man who still is a boy."


Dank U voor Uw aandacht

Stel gerust Uw vragen

Geef Uw commentaar

Date post:	14-Jun-2015
Category:	Documents
Upload:	elke-sasbrink
View:	212 times
Download:	0 times

12-03-2005Ad Kennes & Jan de Jong1 Human Factors and Motor Gliding Een coproductie van: Ad Kennes,...

Documents