1. marketingis arsi da roli Tanamedrove biznesSi

marketingi - es aris myidvelebTan momgebiani urTierTobis marTva. igi did dros uTmobs myidvelebTan urTierTobas da dafuZnebulia myidvelTa faseulobebze,maT dakmayofilebaze.

marketingi ar aris mxolod reklamireba da gayidva. esaa momxmareblisTvis umaRlesi faseulobebis Seqmna da moTxovnilebebis dakmayofileba. ase rom,igi SegviZlia Semdegnairad CamovayaliboT: marketingi aris sazogadoebrivi da menejeruli procesi, risi meSveobiTac xalxi faseulobebis SeqmniT da sxvebTan maTi gacvliT iRebs imas, rac surs da sWirdeba.

marketingi aris ara marto is, rasac Cveni, rigiTi momxmareblis Tvali amCnevs, aramed masSi Sedis is didi saqmianoba TiToeuli kom paniisa, rac ganapirobebs Cveni yuradRebis SeCerebas maTs produqciaze.

marketingis roli Tanamedrove biznesSi Zalian mniSvnelovania. organizaciebi da kompaniebi, iqnebian isini lokaluri Tu globaluri, arakomerciuli, mogebaze orientirebulni, yvela iyenebs marketings, romelic warmatebis miWwevaSi erT-erT gadamwyvet rols asrulebs.

marketingma unda SeZlos rogorc axali momxmareblis mozidva, aseve Zvelis SenarCuneba. axals unda SesTavazo umaRlesi faseulobebi,xolo Zvels unda daukmayofilo moTxovnilebebi.

momxmarebelTa SenarCunebasa da mozidvaze arian orientirebulni iseTi kom paniebi, rogoricaa Wal-Mart deviziT: “yovelTvis dabali fasebi”. Disney “sizmari cxadad aqcion”. Dell computer – momxmarebeli Tavad arCevs sakuTari kompiuteris dizains. es yvelaferi ki imisTvisaa Seqmnili, rom momxmarebeli iyos kmayofili da Seeqmnas dasamaxsovrebeli STabeWdileba.

მარკეტინგული ინფორმაციის სისტემა (მის) არის პიროვნებების,აღჭურვილობებისა და პროცდურების ერთობლიობა დროული,საჭირო და ზუსტი ინფორმაციის შესარჩევად, გასაანალიზებლად და მის გადასაცემად მარკეტინგული გადაწყვეტილებების მიმღები სპეციალისტებისათვის.

მარკეტინგული ინფორმაციის სისტემა მუშაობს 3 მიმართულებით: მონაცემების შეგროვება,მონაცემების ანალიზი და ანალიზის შედეგად მიღებული შედეგების გავრცელება ე.ი. დანიშნულებისამებრ გადაცემა. მონაცემების შეკრება ხორციელდება სხვადსხვა წყაროდან:მომწოდებლებიდან,მომხმარებლებიდან,კონკურენტებიდან,შუამავლებიდან ,მასობრივი ინფორმაციიის საშუალებებიდან და გარე მარკეტინგული გარემოდან. მარკეტინგის ინფორმაციის სისტემა 4ელემენტისგან შედგება: 1) შინაგანი ანგარიშგების სისტემა ანუ შიდა მონაცემთა ბაზა; 2)გარეგანი ინფორმაციის შეგროვების სისტემა; 3) მარკეტინგული კვლევის სისტემა; 4)მარკეტინგული ინფორმციის ანალიზის სისტემა. 1-კომპანიები ქმნიან შიდა მონაცემთა ბაზას,ანუ კომპანიის შიდა წყაროებიდან მოპოვებულ ინფორმაციის

ელექტრონულ საცავს.მასში ინფორმაცია სხვადასხვა წყაროებიდან შეიძლება შევიდეს.მაგ: ბუღალტრები აწვდიან ფინანსურ ანგარიშებს ,გაყიდვების მაჩვენებლებსა და ხარჯების ჩამონათვალს; წარმოებიდან მოედინება პროდ. წარმოების გრაფიკების, გადაზიდვებისა და მარაგების შესახებ ინფორმაცია; მარკეტინგის დეპარტამენტი ინფორმაციას იძლევა მიზნობრივი მყიდველის დემოგრაფიის,ფსიწოგრაფიისა და შესყიდვების ქცევის შესახებ; მყიდველთა მომსახურების განყოფიელბა კი აგროვებს მყიდველის კმაყოფილებისა და მომსახურებასთან დაკავშირებული პრობლემების ნუსხას. შინაგანი ანგარიშგების სისტემაში მნიშვნელოვანია მარკეტინგული ხასიათის ინფო-ს შეგროვება.

2-გარეგანი ინფორმაციის შეფასების სისტემა ითვალისწინებს ინფორმციის შეგროვებას კონკურენტებზე ,საზოგადოებაში მიმდინარე სოციალურ პროცესებზე ,ეკონომიკის განვითარებბის მდგომარეობაზე,ტექნოლოგიასა და საკანონმდებლო ბაზაზე. ასეთი ტიპის ინფო მიიღება მასობრივი ინფორმაციიის საშუალებებიდან,სპეციალური გამოცემებიდან,მომხმარებლებიდან,მომწოდებლებიდან,შუამავლებიდან,მთეი საზოგადოებიდან, საკუუთარი თანამშრომლებიდან დაა სხვა საწარმოსს ხელმძღვანელობით ურთიერთობის პროცესში.

3- კონკურენტებისა და საბაზრო სივრცის შესახებ ინფორმაციის მოპოვების გარდა ,მარკეტოლოგებს ხშირად გარკვეული სიტუაციების ფორმალური შესწავლა სჭირდებათ ,რაშიც მათ ეხმარება მარკეტინგული კვლევა.

მარკეტინგული კვლევა ეს რის ორგანიზაციის სპეციფიკურ მარკეტინგულ სტუაციასთან დაკავშირებული მონაცმებეის სისტემური შეგროვება, ანალიზი და მოხსენების მომზადება.

მარკეტინგული კვლევის გამოყენების არეალი ფართოა: მყიდველთა კმაყოფილებისა და შეყიდვის ქცევის გაგება; ბაზრის პოტენციალისა და საბაზრო წილის შეფასება; ფასწარმოქმნის,სარეკლამო კამპანიისა და დისტრიბუციის ეფექტურობის გაზომვა და ა.შ.

მარკეტინგული ინფორმაციის კვლევის პროცესი 4 ეტაპისაგან შედგება:პრობლემებისა და კვლევის მიზნების განსაზღვრა --->ინფორმაციის შეგროვებისთვის კვლევის გეგმის ჩამოყალიბება--->კვლევის გეგმის განცხორციელება-მონაცემების შეგროვება და ანალიზი--->შედეგების განმარტება და ანგარიშის წარდგენა.

4-კვლევის ანალიზისთვის სხვადასხვა სისტემები გამოიყენება.ესენია სტატისტიკური მეთოდები(რომლითაც მოწმდება მოპოვებული ინფორმაციის სანდოობა) და ანალიტიკური მოდელები(რომლებიც მარკეტინგის მენეჯერებე ეხმარება უკეთესი მარკეტინგული კოპლქსის შექმნაში,სავაჭრო ტერიტორიების ოპტიმალურ შერჩევაში,ოპტიმალურ სარეკლამო კამპანიის ჩამოყალიბებაში,ახაი პროდუქტების მყიდველების პროგნოზირებაში და ა.შ.

.strategiuli dagegmvis arsi da procesi

marketingi yuradRebas aqcevs kompaniis midgomas (ideologias),sadac centralur rols ikavebs myidveli.mTliani kompaniis strategiuli gegmis Tanaxmad,marketologebi,kompaniis sxva funqcionalur erTeulTan erTad,adgenen iseT marketinguli strategiis gegmas,romelic frTxilad SerCeul miznobriv myidvels miawvdis umaRles faseulobas.dabolos,am strategiebis realurad amoqmedebisaTvis marketologebi qmnian e.w. `marketingul kompleqss~,romelic moicavs gadawyvetilebebs produqtis, fasis,distribuciisa da stimulirebis taqtikis Sesaxeb.

ukanasknel wlebSi Disneys strategiuli dagegmva realuri kvlevis sagani gaxda. 1990-ian wlebSi ganviTarebis procesSi Disney-m Tavisi saqmianoba swrafad gaamravalferovna da 25 miliardi dolaris Semosavlis mqone saerTaSoriso mediisa da gasarTob konglomeratad gadaiqca. Disney-i mravalferovani biznesebis portfelis marTviT realur monstr korporaciad iqca. saxelganTqmuli `jadosnuri samefos~ TanxlebiT,Tanamedrove Disney-s istoriis bednier gagrZelebas ostaturi strategiuli dagegmva dasWirdeba.

marketinguli strategia da marketinguli programebi ufro farTo,mTeli kompaniis strategiuli gegmis konteqstSi xorcieldeba. imisaTvis, rom organizaciaSi marketingis roli ganisazRvros,pirvel rigSi,unda ganisazRvros mTeli kompaniis strategiuli dagegmvis procesi.yvela kompaniam Sors unda gaixedos da Camoayalibos grZelvadiani strategia, romliTac upasuxebs industriaSi ganviTarebul cvalebad procesebs da organizaciis xangrZliv arsebobas uzrunvelyofs.

strategiuli dagegmva aris mTeli kompaniis strategiis SerCevis rTuli procesi.TiToeulma kompaniam unda gansazRvros TamaSis wesebi, romlebic mis specifikur mdgomareobas, miznebsa da resursebs saukeTesod Seesabameba.swored amazea fokusirebuli strategiuli dagegmva – procesi,romelic gulisxmobs kompaniis miznebisa da resursebis strategiul Tanxvedras kompaniis cvalebad garemosTan.

strategiuli dagegmva yovelwliuri da grZelvadiani gegmebis Sedgenas aZlevs dasabams. yovelwliuri da grZelvadiani gegma orientirebulia kompaniis moqmed biznesebze da maT ganviTarebaze, xolo strategiuli gegma cvalebad garemoSi arsebuli SesaZleblobebis gamoyenebaze.

korporaciul doneze,kompania strategiuli dagegmvis process saerTo misiis gansazRvriT iwyebs.Semdeg,misiidan gamomdinare miznebis Camoyalibeba da maTi saSualebiT kompaniis muSaobis marTva xorcieldeba. Sesabamisad, xelmZRvaneloba arCevs,Tu rogori biznes-portfeli Seesabameba kompaniis miznebis miRwevas.SemdgomSi,kompaniebi adgenen detalur marketingis da sxva departamentebis gegmebs,romlebic xels uwyoben mTeli kompaniis gegmis ganxorcielebas.amgvarad,marketinguli dagegmva xdeba biznes erTeulis, produqtisa da bazris doneze.

marketingTan dakavSirebuli ZiriTadi cnebebis daxasiaTeba

marketingi - es aris myidvelebTan momgebiani urTierTobis marTva. igi did dros uTmobs myidvelebTan urTierTobas da dafuZnebulia myidvelTa faseulobebze,maT dakmayofilebaze. SegviZlia vTqvaT,rom marketing ara marto produqciis reklamireba da misi gayidvaa,aramed aq mniSvnelovania momxmareblisTvis umaRlesi faseulobebis Seqmna. yiveli didi Tu patara kompania,romelsac warmatebis ambicia gaaCnia,kargad unda flobdes im xelovnebas,rasac momxmarebelTan warmatebuli urTierTobis damyareba ewodeba.

modiT, mokled gavecnoT da davaxasiaToT is ZiriTadi cnebebi, rac marketingTan aris dakavSirebuli. ganvixiloT Semdegi cnebebi: moTxovnileba,survili da moTxovna. marketinguli SeTavazebebi-produqti,momsaxureba,STabeWdileba. faseuloba da kmayofileba. gacvla,garigeba da urTierToba. bazari.

adamianuri moTxovnileba (saWiroeba) – erT-erTi ZiriTadia. esaa adamianis instiqti, rac ubiZgebs mas ramis gasakeTeblad. aris moTxovnileba: fiziologiuri-sakvebi,Cacma,siTbo. soc.kavSirebis- siyvaruli,urTierToba. individualuri- miRweva,dafaseba,TviTgamoxatva.

survili- adamianis saWiroebis forma,rac yalibdeba pirovnuli maxasiaTeblisa da kulturis gavleniT. igi akmayofilebs moTxovnilebas. mag:imis mixedviT,qarTvelia momxmarebeli Tu amerikeli,SeiZleba airCios gansxvavebuli sakvebi: xinkali an hamburgeri.

moTxovna- fuliT uzrunvelyofili survili. esaa gadaxdisunariani moTxovnileba. marketologebi maT dasakmayofileblad atareben kvlevebsa da analizs.

marketinguli SeTavazeba- momxmareblis saWiroeba da survilebis dasakmayofileblad SeTavazebuli produqti,momsaxureba,informacia da STabeWdileba, aseve ideebi. momsaxureba- aramaterialuri qmedebaa, misi SeZenisas materialuri nivTi ar gvaqvs. mag: bankis momsaxureba.

“marketinguli sibece”- rodesac yuradRebas amaxvileben ara myidvelis moTxovnilebebsa da STabeWdilebaze,aramed produqtis maxasiaTeblebze da aviwydebaT ZiriTadi ram: momxmarebels sWirdeba ara maincdamainc saTaguri (ris galamazebasac isini cdiloben,rom ufro advilad gaiyidos), aramed is,rac daexmareba maT Tagvebis moSorebaSi (Tundac raime qimiuri xsnari).

STabeWdilebis Seqmna- es Zalian mniSvnelovania. marTlac, “koka-kola” gaxda gamagrilebel sasmelze bevrad meti, xolo “naiki” momxmareblisTvis fexsacmelze metia,igi ukve simbolodaa qceuli. Harley-Davidson erT-erTi pirvelia STabeWdilebebis mxriv. amiT igi sjobnis konkurentebs da izidavs momxmarebels.

momxmarebeli produqtis arCevisas yuradRebas amaxvilebs im faseulobebsa da kmayofilebaze, rac gaaCnia am produqts. marketinguli SeTavazebebiT myidvels uyalibdeba faseuloba da Tu kmayofili aRmoCndeba, isev iyidis mas da sxvebsac gauziarebs Tavis azrs am produqtis Sesaxeb. saWiroa,rom xalxs Seuqmnan iseTi molodini,rom bevrma iyidos maTi produqcia da molodinic gaumarTldeT. Tu nakleb molodins Seuqmni,SesaZloa yidva aRar moindomon,xolo Tu ded molodins Seuqmni da ver daukmayofileb,maSin isini aRar iyidian Sens produqcias da sxvebTanac isaubreben am yvelaferze.

moTxovnilebebis dasakmayofileblad aris gacvla, anu iReb sasurvel nivTs da sTavazob misTvis sasurvels. misi sazomia- garigeba, anu faseulobaTa gacvla. saWiroa urTierTobebi, raTa SeinarCuno myidvelebi da moizido axlebi.

bazari- esaa produqt-momsaxurebis arsebul da potenciur myidvelTa erToblioba. marketings axorcielebs myidvelic, roca eZebs produqts misaReb fasSi. marketingul sistemaSi mniSvnelovania gareSe Zalebic, mag: ekonomikuri, politikuri, socialuri, kulturuli, teqnologiuri.

19.marketinguli Suamavlebi

marketingi moiTxovs myidvelebTan warmatebuli urtierTobis damyarebas,amisTvis ki saWiroa maT SevTavazoT maRali faseulobebi da kmayofileba. amisTvis gvWirdeba marketinguli garemos Seswavla,rac moicavs miznobriv moxmxmareblebTan warmatebuli urTierTobis Camoyalibebaze moqmed gare Zalebs.

marketingul garemoSi gamoiyofa mikrogaremo da makrogaremo. mikrogaremo moicavs kompaniasTan arsebul erTeulebs,romlebic gavlenas axdenen unarze-moemsaxuron myidvelebs. maT miekuTvnebian: kompania, momwodeblebi, marketinguli Suamavlebi,samomxmareblo bazrebi(myidvelebi),konkurentebi da sazogadoeba. makrogaremo ki moicavs iseT Zlier socioeTikur Zalebs,romlebic gavlenas axdenen mikrogaremoze,mag:demografiuli,ekonomikuri,bunebrivi,teqnologiuri,politikuri da kulturuli.

amJamad Cven unda ganvixiloT mikrogaremoSi moqmed erT-erT faqtorze,rogoricaa marketinguli Suamavlebi. marketinguli Suamavlebi: isini kompaniebs exmarebian saboloo momxmarebelTan produqciis warmoCenaSi,gayidvasa da distribuciaSi. aq Sedis:gadamyidvelebi,fizikuri distribuciis firmebi,marketinguli momsaxurebis saagentoebi da finansuri Suamavlebi. 1.gadamyidveli:kompanias exmareba produqtis gayidvasa da momxmareblis moZiebaSi,aqaa biTumad da sacalod movaWreebi,Tumca gadamyidvelTa rigebSi arian iseTi didi organizaciebi,rogoricaa Wal-Mart, Target. 2.fizikuri distribuciis firmebi: isini kompaniebs exmarebian saqonlis daniSnulebis adgilamde mitanaSi,Tumca am dros saWiroa saukeTeso gzebis monaxva,raTa gaTvaliswinebuli iyos iseTi faqtorebi,rogoricaa xarjebi,usafrTxoeba da miwodebis siCqare. 3.marketinguli momsaxurebis saagentoebi: isini arian sareklamo saagentoebi,marketinguli kvlevis kompaniebi, da sakonsultacio firmebi,romlebic kompanias exmarebian miznobrivi auditoriis sworad gansazRvraSi.mniSvnelovania am saagentoebis sworad SerCeva,vinaidan isini erTmaneTisgan gansxvavdebian xarisxiT,fasebiTa da momsaxurebiT. 4.finansuri Suamavlebi: maT miekuTvnebian bankebi,sadazRvevo kompaniebi,romlebic azRveven garkveul riskebs an xels uwyoben finansur tranzaqciebs. imisTvis,rom myidvelTa moTxovnilebebi maqsimalurad daakmayofilon,firmebma da kompaniebma aqtiurad unda iTanamSromlon finansur SuamavlebTan.

finansuri Suamavlebis magaliTad SegviZlia moviyvanoT Coca-Cola-sa da Wendy’s TanamSromloba,rac Wendy’s-Tvis aris didi marketinguli mxardaWera da imaze metis gakeTeba,vidre ubralod gamagrilebeli sasmelebiT uzrunvelyofa. maT mier Catarebuli kvlevebi saSualebas aZlevs frenCaizingis mflobelebs,rom kargad Seiswavlon miznobrivi auditoria,rogoria gamagrilebeli sasmelebis momxmarebeli,ras aniWebs upiratesobas da rogori Sriftis,feris,zomisa da vizualuri gaformebis Sedegad yidulobs momxmarebeli ufro met produqcias. am yvelaferma moitana kidec Tavisi Sedegi da Coca-Cola gaxda gamagrilebeli sasmelebis bazris didi wilis mflobeli.

rogorc vnaxeT,mikrogaremoSi moqmedi erT-erTi faqtori- marketinguli Suamavlebi marTlac Zalian mniSvnelovani kompaniis warmatebisTvis da momxmareblebTan waramtebuli urTierTobis CamoyalibebisTvis,amitom TiToeulma kompaniam aqtiurad unda iTanamSromlos marketingul SuamavlebTan da es iqneba kidev erTi win gadadgmuli nabiji warmatebisken.

10. kompaniis misiisa da miznebis formulireba

strategiuli dagegmva არის procesi, romelic gulisxmobs kompaniis miznebisa da resursebis strategiul Tanxvedras kompaniis cvalebad garemosTan.

kompania strategiuli dagegmvis process saerTo

misiis gansazRvriT iwyebs

bevri organizacia adgens formalur misias –misiis ganacxads. misiis ganacxadi aris organizaciis arsis ganacxadi, anu ის, თუ

risi ganxorcieleba surs mas globalur garemoSi.umjobesia misia bazarze orientirebuli da myidvelTa moTxovnilebis Sesabamisi iyos , Tumca praqtikaSi xSirad sawar-moebi TavianT misias saqonlis xasiaTis an gamoyenebuli teqnologiis mixedviT gansazRvraven. produqti an teqnologia sabolood moZveldes, magram ZiriTadi sabazro moTxovnilebebi ucvleli rCeba. magaliTad kompania Nike-s bazarze orientirebuli strategia ase gamoiyureba “Cven vexmarebiT xalxs, ganicadon gamarjvebis,Sejibrebisa da konkurentTa daZlevis emocia.”, xolo produqtze orientirebul misias eqneboda saxe: “Cven vyidiT fexsacmels”

misias garkveuli Tvisebebi unda axasiaTebdes: unda iyos motivaciis aRmZvreli.magaliTad:

Disney-s kompaniis misia aris `xalxs mianiWos bedniereba~.D

misia unda iyos mkafiod Camoyalibebuli, lakonuri, konkretuli, realuri da garmos Sesabamisi. `axalgazrda gogonebis momzadeba

dedobisa da saojaxo movaleobebis Sesasruleblad~ _ Girl Scouts of America-s es Zveli misia dRevandel garemoSi namdvilad ar iqneba warmatebis momtani. dRes

Semdegi misiaa saWiro: `sadac gogonebi Zlier pirovnebebad yalibdebian~.

kompaniis misiis gansazRvris Semdeg isaxeba konretuli miznebi da amocanebi. Kkompaniis saerTo misia miznebis mTel ierarqias moicavs, maT Soris aris rogorc mTlian biznesTan dakavSirebuli miznebi, aseve marketinguli miznebic. magaliTad firma Monsanto misiaa `uxvi mosavalisa da jansaRi garemos Seqmna~. am misiidan ki uamravi mizani gamomdinareobs: ekologiurad sufTa produqtis Seqmna, produqciis bazarze dabal fasad gatana,sameurneo produqtiulobis gazrda,qimiuri dabinZurebis Semcireba da a.S. saboloo jamSi ki yvela kompaniis mTavar mizans myidvelTan mogebiani urTierTobis Camoyalibeba warmoadgens!

miznebi da amocanebi unda iyos konkretuli, gazomvadi, Sesrulebadi da drois gansazRvrul periodze gaTvlili. miznebi da amocanebi unda ganisazRvros marTvis calkeuli donisa da sawarmosTvis mniSvnelovani yvela sferosTvis.

girCevT , mainc gadaxedoT Sesabamis Tavebs saxelmZRmaneloSi... magaliTebiT gamdidrebis da a.S. mizniT ! ! ! (avtorisagan J

18. kompaniis mikrogaremoSi moqmedi ZiriTadi faqtorebi

rogorc viciT,marketingi ar aris mxolod reklamireba da produqciis gayidva,igi moiTxovs kargi urTierTobis damyarebas rogorc myidvelebTan,aseve kompaniis wevrebTan da gare partniorebTan.am yvelafrisTvis saWiroa marketinguli garemos Seswavla. Mmarketinguli garemo- es aris is gare Zalebi,romlebic gavlenas axdenen miznobriv momxmareblebTan warmatebuli urTierTobis ageba-Camoyalibebaze.

myidvelebTan urTierTobis dasamyareblad saWiroa maT Seuqmnan faseulobebi da kmayofileba,rac damoukideblad ver moxerxdeba da amitom mniSvnelovania marketinguli garemo. igi Sedgeba mikrogaremosa da makrogaremosgan. mikrogaremo –esaa kompaniasTan arsebuli erTeulebi,romlebic gavlenas axdenen unarze-moemsaxuron myidvelebs. aq Sedis:kompania, momwodeblebi, marketinguli Suamavlebi,samomxmareblo bazrebi(myidvelebi),konkurentebi da sazogadoeba. ganvixiloT TiToeuli:

kompania: saWiroa marketingis menejerma kompaniaSi imuSaos iseT jgufebTan,rogoricaa finansebis (moizidos fondebi), kvlevis(usafrTxo da mimzidveli produqti), Sesyidvebisa(saWiro nedleuli) da buRalteriis(Semosavali-xarjebis aRricxva) samsaxurebi. maTi yvelas muSaoba imisTvisaa saWiro,rom uzrunvelyon momxmarebelTa faseulobebi da kmayofileba.

momwodeblebi: ese erT-erTi mniSvnelovani rgolia momxmareblisTvis faseulobaTa Seqmnis dros.saWiroa maTTan TanamSromlobac,vinaidan maTi problemebi marketingze uaryofiTad aisaxeba. mag:muSaTa gamosvlebi,Semcirebuli resursebis miwodeba an gazrdili xarjebi.swored amitom Wal-Mart saSualebas aZlevs Tavis momwodeblebs,rom axali produqcia gamoscadon maT maRaziebSi,rac,Tavis mxriv,win gadadgmuli nabijia momwodeblebTan da myidvelebTan warmatebuli urTierTobisTvis.

marketinguli Suamavlebi: isini kompaniebs exmarebian saboloo momxmarebelTan produqciis warmoCenaSi,gayidvasa da distribuciaSi. aq Sedis:gadamyidvelebi,fizikuri distribuciis firmebi,marketinguli momsaxurebis saagentoebi da finansuri Suamavlebi. gadamyidveli:kompanias exmareba produqtis gayidvasa da momxmareblis moZiebaSi,aqaa biTumad da sacalod movaWreebi,Tumca gadamyidvelTa rigebSi arian iseTi didi organizaciebi,rogoricaa Wal-Mart, Target. fizikuri distribuciis firmebi: isini kompaniebs exmarebian saqonlis daniSnulebis adgilamde mitanaSi,Tumca am dros saWiroa saukeTeso gzebis monaxva,raTa gaTvaliswinebuli iyos iseTi

faqtorebi,rogoricaa xarjebi,usafrTxoeba da miwodebis siCqare. marketinguli momsaxurebis saagentoebi: isini arian sareklamo saagentoebi,marketinguli kvlevis kompaniebi, da sakonsultacio firmebi,romlebic kompanias exmarebian miznobrivi auditoriis sworad gansazRvraSi.mniSvnelovania am saagentoebis sworad SerCeva,vinaidan isini erTmaneTisgan gansxvavdebian xarisxiT,fasebiTa da momsaxurebiT. finansuri Suamavlebi: maT miekuTvnebian bankebi,sadazRvevo kompaniebi,romlebic azRveven garkveul riskebs an xels uwyoben finansur tranzaqciebs. imisTvis,rom myidvelTa moTxovnilebebi maqsimalurad daakmayofilon,firmebma da kompaniebma aqtiurad unda iTanamSromlon finansur SuamavlebTan. amis magaliTad SegviZlia moviyvanoT Coca-Cola-sa da Wendy’s TanamSromloba,rac Wendy’s-Tvis aris didi marketinguli mxardaWera da imaze metis gakeTeba,vidre ubralod gamagrilebeli sasmelebiT uzrunvelyofa. maT mier Catarebuli kvlevebi saSualebas aZlevs frenCaizingis mflobelebs,rom kargad Seiswavlon miznobrivi auditoria,rogoria gamagrilebeli sasmelebis momxmarebeli,ras aniWebs upiratesobas da rogori Sriftis,feris,zomisa da vizualuri gaformebis Sedegad yidulobs momxmarebeli ufro met produqcias. am yvelaferma moitana kidec Tavisi Sedegi da Coca-Cola gaxda gamagrilebeli sasmelebis bazris didi wilis mflobeli.

myidvelebi: saWiroa,rom kompaniam Seiswavlos yvela tipis myidvelTa bazari da kargad gaaanalizos TiToeuli maTgani. sul aris 5 tipi. 1.samomxmareblo bazari: individualuri piri an ojaxi,romelic produqcias yidulobs piradi moxmarebisTvis. 2.biznesbazari: daamuSaon an sxva produqtis sawarmoeblad gamoiyenon nayidi produqti. 3.gadamyidvelTa bazari: xelaxla gayidos produqcia, raTa miiRos mogeba. 4.samTavrobo bazari: samTavrobo saagentoebi, yiduloben produqts,raTa awarmoon sazogadoebrivi momsaxureba,mag: sazogadoebrivi transporti an komunaluri samsaxuri. 5.saerTaSoriso bazrebi: aq Sedian sxva qveyanaSi arsebuli myidvelebi,sadac SeiZleba Sediodes zemoT CamoTvlili oTxive tipis bazari (samomxmareblo,biznes,gadamyidvelTa da samTavrobo bazari).

Bkonkurentebi: konkurentebi erT-erTi mniSvnelovani rgolia mikrogaremoSi, vinaidan TiToeulma kompaniam momxmarebels unda Seuqmnas imaze meti faseuloba da kmayofileba,vidre amas misi konkurentebi akeTeben. maT unda gaaCndeT sakuTari pozicia da imis miuxedavad,Tavis konkurentebTan SedarebiT didia es firma Tu patara, unda airCion momgebiani strategia da moipovon upiratesoba.

sazogadoeba: esaa nebismieri jgufi,romelsac aqvs interesi an gavlena organizaciis SesaZleblobaze,miaRwios sakuTar miznebs. aq gamoiyofa sazogadoebis 7 tipi. ganvixiloT: 1.finansuri sazogadoeba: bankebi,sainvesticio kompaniebi...isini gavlenas axdenen kompaniis SesaZleblobaze,moipovon finansuri resursebi. 2.media-sazogadoeba: gazeTebi,Jurnalebi,televizia. 3.samTavrobo sazogadoeba: mniSvnelovania mTavrobis gadawyvetilebebis codna,saWiroa konsultaciebi reklamis sandooba sad a produqtis usafrTxoebasTan dakavSirebiT. 4. aqtiur moqalaqeTa

sazogadoeba: isini daexmarebian kompaniebs im SemTxvevaSi,roca garkveuli kiTxvebi gauCndebaT kompaniis saqmianobasTan dakavSirebiT garemos dacvis warmomadgenlebs,momxmarebelTa organizaciebs an sxva jgufebs. 5.adgilobrivi sazogadoeba: aq Sedian mezoblad mcxovrebi momxmareblebi.mas aqtiurad iyeneben iseTi didi organizaciebi, rogoricaa Wal-Mart. kompaniebi niSnaven meTaurebs,romlebic eswrebian Sexvedrebs da pasuxoben SekiTxvebs. 6.sazogadoebis farTo fenebi: mniSVnelovania,Tu ras fiqrobs sazogadoebis farTo fena Sens produqciaze,amitom amaze unda gamaxvildes didi yuradRebavinaidan amazea damokidebuli gayidvebis moculobac. 7.kompaniis Sida sazogadoeba: aq Sedian TanamSromlebi,menejerebi, moxaliseebi.iyeneben sainformacio werilebs,raca informacia gavrceldes Sida sazogadoebaSic. aq yvelaze mniSvnelovania TanamSromlebi dadebiTad ganawyo sakuTari kompaniisadmi.

rogorc vnaxeT, mikrogaremo Zalian mniSvnelovania TiToeuli kompaniisTvis,Tu mas surs momxmarebels SesTavazos faseuloba da daukmayofilos moTxovnilebebi,Camoayalibos masTan warmatebuli urTierToba. agreTve unda gvaxsovdes isic,rom mikrogaremoSi Semavali 6 rgolidan TiToeuli Zalian mniSvnelovania da did yuradRebas moiTxovs yoveli organizaciisgan.

4. myidvelze orientirebuli marketinguli

strategiis Seqmna

myidvelze orientirebuli marketinguli strategiis sworad CamoyalibebaASesaZlebelia sawarmos samoqmedo sabazro sivrcesa da momxmarebelTa moTxovnilebebSi safuZvlianad garkvevis safuZvelze.

marketingul straregiaSi igulisxmeba sawarmos ZiriTadi miznis misaRwevad mis mier gamoyenebuli strategiuli xasiaTis prioritetebis nakrebi. marketinguli strategiebi muSavdeba produqtis Seqmnis, produqtze fasebis dadgenis, produqtis bazarze winwawevisa da misi gasaRebis procesis dasaregulireblad.

marketinguli strategiis realizacia xorcieldeba marketing-menejmentis procesSi. marketing-menejmenti gulisxmobs miznobriv momxmarebelTan sargebliani urTierTobis Camoyalibebisa da SenarCunebisaTvis saWiro programebis analizs, dagegmvasa da kontrols. marketingis menejeris daniSnulebaa saukeTeso faseulobis SeqmniT, bazrisTvis SeTavazebis da gacvliT moizidos, SeinarCunos da gazardos miznobrivi myidvelebis raodenoba. markertinguli strategia mxolod maSin moutans sawarmos mogebas, Tu marketingis menejerma sworad SearCia miznobrivi bazari da is faseuloba, romelic unda SesTavazos miznobriv bazars. maSasadame, marketingiuli strategiis efeqtianobisaTvis aucilebelia myidvelTa SerCeva sworad da im faseulobis dadgena, romelsac sawarmo SesTavazebs SerCeul myidvelebs.

myidvelTa SesarCevad sawarmo iyenebs bazris segmentaciisa da miznobrivi segmentis SerCevis strategiebs. am strategiis mizania im myidvelebis gansazRvruli raodenobiT SerCeva, romelTa moTxovnilebebis dakmayofilebasac is SeZlebs kargad da momgebianad. ase, magaliTad, Porsche SesaZlebelia profesionalebs emsaxureba. zogjer sawarmos produqciaze didi moTxovnilebis gamo saWiro xdeba misi droebiT an mudmivad Semcireba. aRniSnuli miiRweva demarketingis gamoyenebiT. demarketingi aris produqtze droebiT an mudmivad Semcirebis strategia.

marketinguli strategiis efeqtianobisTvis ar aris sakmarisi im faseulobebis dadgena, romelic miewodeba bazars. saWiroa, agreTve, Seqmnili faseulobebis sworad pozicionireba bazarze. magaliTad, Tide Tavisi TeTreulis maTeTrebels ase sTavazobs bazars: ,,asufTavebs da awkrialebs, rogorc mzis sxivi.” maSasadame, faseulobis Seqmna ar aris sakmarisi marketinguli strategiis efeqtianobis misaRwevad. saWiro Seqmnili faseulobis sworad SeTavazeba miznobrivi bazrisaTvis. faseulobaTa SeTavazebaSi igulisxmeba momxmareblis informireba im sargebelze, rac daakmayofilebs mis moTxovnilebebs. aseTi midgomiT momxmarevels saSualeba eZleva sxvadasxva sawarmos produqtebi ganasxvavos erTmaneTisagan da pasuxi gasces kiTxvas: ratom yidulobs is ama Tu im sawarmos da ara misi konkurentis produqts.

5. urTierTobis Camoyalibeba momxmarebelTan

markertinguli procesi SeiZleba warmovidginoT martivad xuTsafexuriani Semdegi modelis saxiT:

nax. marketinguli procesis martivi modeli

rogorc naxazidan Cans, myidvelebTan momgebiani urTierToba yalibdeba sabazro sivrcesa da myidvelTa moTxovnilebebSi garkvevis, myidvelze orientirebuli marketinguli strategiis Seqmnis da saukeTeso faseulobebis Sesaqmnelad saWiro marketinguli programebis damuSavebisa da amoqmedebis Semdeg.

myidvelebTan urTierTobis Camoylibeba, cxadia, am procesis marTvasac gulisxmobs.

myidvelTan urTierTobis marTvaSi igulisxmeba misTvis saukeTeso faseulobis SeTavazebisa da misi kmayofilebis miRwevis mTeli procesi.

myidvelebTan urTierTobis Camoyalibebis ZiriTadi komponentebia: myidvelis faseuloba da kmayofileba.

myidvelTa faseulobaSi, ufro swored, myidvelis mier aRqmul faseulobaSi, igulisxmeba sxvaoba miRebul sargebelsa da mis mier produqtis sayidlad gacemul Rirebulebas Soris. rogorc wesi, myidvelis faseulobis gansazRvra xdeba konkurentebTan mimarTebaSi. myidveli yidulobs im sawarmos produqts, romelic mas met faseulobas moutans, misi azriT. ra Tqma unda, myidveli produqtis faseulobas xSirad sworad da obieqturad ver afasebs. misi gadawyvetileba damokidebulia produqtis mis mier aRqmul faseulobebze da ara mis realurad arsebul faseulobaze. amitom didi mniSvneloba eniWeba produqtis sworad pozicionirebax bazarze. sawarmom myidveli unda daarwmunos pozicionirebis procesSi misi produqtis upiratesobaSi konkurenti sawarmos analogiuri produqtTan SedarebiT.

myidvelis mier produqtis aRqmuli faseulobis SesabamisobiT mis molodinTan miiReba myidvelTa kmayofilebis maCvenebeli. cxadia, Tu myidvelis mier produqtis gamoyenebis procesSi aRqmuli faseulobis xarisxi naklebia myidvelis molodinze, is ukmayofilo rCeba SenaZeniT. gamomdinare aRniSnulidan, gamocdili sawarmoebi momxmarebels mxolod imas pirdebian, ris Sesrulebac SeuZliaT. zogjer dapirebulze met faseulobasac sTavazoben, rac myidvelis aRfrTovanebasac iwvevs.

amerikel myidvelTa kmayofilebis indeqsi bolo periodSi mcirdeba. Zneli dasadgenia ram ganapiroba es: produqtis xarisxis donis Semcirebam, Tu myidvelTa molodinis donis zrdam. nebismier SemTxvevaSi aRniSnuli myidvelisTvis ufro maRali donis faseulobis SeTavazebisa da kmayofilebis miRwevis SesaZleblobas iZleva.

myidvelTan urTierToba sxvadasxva doneze xorcieldeba:

_ Tu sawarmos hyavs mravalricxovani dabalSemosavliani myidveli, is masTan sabaziso urTierTobebs amyarebs. ase, magaliTad, P&G piradad ar ukavSirdeba myidvels, romelic sarecx fxvnil Tide-s yidulobs, is myidvelebTan urTierTobas reklamiT gayidvis stimulirebiT, veb-gverdiT amyarebs.

_ Tu sawarmos mcire raodenobis myidveli hyavs, romlisganac iRebs did mogebas, is maTTan srul partniorul urTierTobas amyarebs. es xdeba, magaliTad, sawarmosa da sacalod movaWreebs Soris. sruli partnioruli urTierToba myardeba sawarmosa da erTgul myidvelebs Sorisac specifikuri marketinguli saSualebebis gamoyenebiT. magaliTad, zogierTi sawarmo erTgul myidvelebs ajildoebs produqtis xSirad da didi raodenobiT yidvis gamo.

es dajildoeba SeilZleba iyos sxvadasxva saxis sawarmos specifikidan gamomdinare. ase, magaliTad, sastumros SeuZlia mudmiv stumars ukeTesi oTaxi SesTavazos nakleb fasad, sacalod movaWre sawarmom-maRaziam am mizniTa SeiZleba fasdakleba gamoiyenos.

_ ganviTarebul qveynebSi myidvelTan urTierTobis Camoyalibebis mesame gza aris maTTan struqtutuli kavSiris damateba. magaliTad, sawarmos SeuZlia Tavisi myidvelebi kompiuterebiT moamaragos, rom man SeZlos SekveTebis, maragebis marTva.

sxvadasxva tipis myidvelTan urTierTobis damyarebas sawarmoebi, ZiriTadad gansxvavebulad cdiloben. dReisaTvis masobrivi marketingi naklebad gamoiyeneba. sawarmoebi cdiloben urTierToba ufro momgebian myidvelebTan daamyaron. Tumca, mocemul momentSi naklebadmomgebiani klienti momavalSi SeiZleba maRalmomgebian klientad gadaiqces. amitom, myidvelTa momgebian da aramomgebian klientebad dayofa sariskoa. da mainc, rogorc biznesis praqtika uCvenebs sargebeli riskze maRla dgas da sawarmoTa umetesoba miznobriv myidvelad irCevs im myidvels, romelsac misTvis meti mogeba swored dRes moaqvs.

dRes metad mniSvnelovnad iTvleba, agreTve, myidvelebTan TanamSromloba xangrZlivi drois ganmavlobaSi. sawarmoebi, romlebic cdiloben myidvelebTan daamyaron urTierTobebi xangrZlivi drois ganmavlovaSi, iziareben Sexedulebas, rom: marketingi aris momgebiani myidvelis gamoZebnis, SenarCunebisa da Seqmnis mecniereba da xelovneba.

myidvelTa SenarCunebaze zrunva mwvave konkurenciam da bevr dargSi Warbma sawarmoo simZlavreebma ganapiroba. rogorc gamokvlevebi uCvenebs axali momxmareblis mozidva 5-10-jer meti jdeba, vidre arsebuli myidvelis momsaxureba. ase, magaliTad, Sears-ma aRmoaCina, rom mis mier myidvelebis SenarCunebis xarjebs 12-jer aRemateba.

dRes metad aqtualuria myidvelebTan mWidro urTierTobebis damyarebasTan erTad pirdapiri marketingis gamoyeneba. pirdapiri marketingi saSualebas aZlevs myidvelebs produqti SeiZinon telefoniT, fostiT, internetiT. arsebobs sawarmoebi, romlebic TavianT produqcias mxolod pirdapiri arxebis gamoyenebiT yidian. aseTebia Dell computer, Amazon.com da sxva. arsebobs sawarmoebi, romlebisaTvisac pirdapiri marketingi produqtis gasaRebis mxolod damatebiTi arxia.

myidvelTan urTierTobis Camoyalibeba uSualo kavSirSia partniorebTan urTierTobis Camoyalibebasa da marTvasTan. partniorebTan urTierTobis marTvaSi igulisxmeba marketologebis mier axlo TanamSromloba, rogorc sawarmos SigniT, ise mis gareT arsebul partniorebTan myidvelisaTvis ufro meti faseulobis SeTavazebis mizniT.

11

biznes-portfelis Sedgena

biznes-portfelSi igulisxmeba sawarmos profilis ganmsazRvreli saqmianobisa da produqtis saxeebi.

kargia iseTi biznes-portfeli, romelic sawarmos Zlieri da susti mxareebi SesabamisobaSi moyavs bazris SesaZleblobebTan. gegmiuri biznes-portfelis SesaZenad aucilebelia mimdinare biznes-portfelis analizi.

mimdinare biznes-portfelis analizis dros sawarmos xelmZRvaneloba saqmianobis arsebul saxeebsa da produqtebs afasebs da miRebuli Sedegebis mixedviT ganaTavsebs Tavis resursebs.

saqmianobis arsebuli saxeebisa da da produqtebis Sefaseba xorcieldeba biznes-erTeulebis mixedviT, Sedegad SeirCeva strategiuli biznes-erTeuli.

strategiuli biznes-erTeuli (sbe) aris kompaniis danayofi, romelsac aqvs sakuTari misia da miznebi, romlis saqmianobac SeiZleba daigegmos saqmianobis sxva saxeebisgan damoukideblad. sbe SeiZleba iyos calke sawarmo, an kidev calke produqti.

biznes-portfelis analizisa da dagegmvis procesSi iyeneben bostonis sakonsultacio jgufis mier SemuSavebul meTods, romlis mixedviTac sawarmoebi TavianT sbe-s yofen bazris zrdisa da wilis mixedviT. bostonis sakonsultacio jgufis mier SemuSavebuli bazris zrdisa da wilis matricas aqvs Semdegi saxe:

dabali

varskvlavebi

kiTxvis niSnebi

maRali

mewveli Zroxebi

maRali

ZaRlebi

dabali

fardobiTi sabazro wili

nax. bostonis sakonsultacio jgufis bazris zrdisa da wilis matrica.

bazris zrdis koeficienti asaxavs bazris mimzidvelobas, xolo fardobiTi sabazro wili miuTiTebs sawarmos siZlieres mocemul bazarze. bazris zrdisa da wilis matrica

gansazRvravs oTxi tipis sbe-s esenia: varskvlavebi, mewveli Zroxebi, kiTxvis niSnebi da ZaRlebi.

varskvlavebi xasiaTdeba maRali zrdis tempebiTa da maRali sabazro wiliT. swrafi zrda, xSirad, saWiroebs did investicias. sabolood, zrda Cerdeba da varskvlavebi mewvel Zroxebad gadaiqceva.

mewveli Zroxebi dabali zrdis tempisa da maRali sabazro wilis mqone biznes-erTeulebia. maTi bazris wilis SenarCuneba nakleb investicias saWiroebs. maT maRali Semosavlebi aqvT.

kiTxvis niSnebi dabali sabazro wilis biznes-erTeulebia swrafad mzard bazarze. maTi bazris wilis SenarCuneba did saxsrebs moiTxovs. amitom saWiroa swori gadawyvetilebis miReba imis Sesaxeb, Tu romeli kiTxvis niSani daixuros da romeli gadaiqces varskvlavebad.

ZaRlebi bazris dabali zrdis tempisa da dabali sabazro wilis mqone biznes-erTeulebia. SesaZlebelia am biznes-erTeulebidan Semovides sakmarisi Semosavali, romliTac daifareba xarjebi.

yovel biznes-erTeuls aqvs sasicocxlo cikli da droTa ganmavlobaSi isini bazarze pozicias icvlian. zogi sawarmo kiTxvis niSniT iwyebs da warmatebis SemTxvevaSi, varskvlavad gadaiqceva, xolo mogvianebiT, bazris zrdis tempis Semcirebis gamo, mewveli Zroxebis kategoriaSi gadadis. bolos saerTod wyveten arsebobas bazarze an ZaRlis kategoriaSi gadadian.

analizis Sedegebi gamoiyeneba, rogorc ukve aRiniSna, strategiuli biznes-erTeulis gansazRvris dros. amasTan, gegmiuri biznes-portfelis Sesadgenad saWiroa zrdis SesaZleblobis gansazRvra. zrdis SesaZleblobebis dadgenis erT-erTi saSualebaa bazris eqspansiis matrica.

arsebuli produqtebi

axali produqtebi

arsebuli bazrebi

bazarze SeRweva

produqciis ganviTareba

axali bazrebi

bazris ganviTareba

diversifikacia

nax. bazris eqspansiis matrica

bazris eqapansiis matrica oTxi tipis strategiis gamoyenebas emyareba. es strategiebia:

_ bazarze SeRwevis strategia;

_ bazris ganviTarebis strategia;

_ produqtis ganviTarebis strategia;

_ diversifikaciis strategia.

bazarze SeRwevis strategia iTvaliswinebs arsebul myidvelze meti produqtis gayidvas sareklamo kampaniis gaumjobesebiT, fasebis politikiT da sxva marketinguli RonisZiebebiT.

bazris ganviTarebis strategia iTvaliswinebs arsebuli produqtebiT axal bazarze gasvlas.

produqtis ganviTarebis strategiis mizania arsebuli bazrisTvis modificirebuli an axali produqtebis miwodebas.

diversifikaciis strategia iTvaliswinebs axali produqtebis axali bazrebisTvis SeTavazebas. axali produqti kompaniis arsebul bazarze gatanili produqtisagan mkveTrad gansxvavdeba.

22. marketingis regulireba sazogadoebis mxridan

marketingis kritikosTa erTi nawili Tvlis, rom marketings ziani moaqvs, rogorc individualuri momxmareblebisaTvis, ise mTeli sazogadoebisTvis, agreTve, sxva komerciuli sawarmoebisTvis.

kritikosTa TvalsazrisiT marketingi individualur momxmareblebs azaralebs:

1) fasebis donis zrdiT, rac dakavSirebulia ganawilebis, reklamisa da stimulirebis xarjebis zrdiT da metad maRali daricxvebiT;

2) momxmarebelTa SecdomaSi Seyvanis xerxebis gamoyenebiT;

3) produqtebis momxmareblebisTvis Tavze moxvevis meTodebis gamoyenebiT;

4) mimoqcevaSi dabali xarisxis da janmrTelobisTvis saSiSi produqtis gaSvebiT

5) saqonlis dagegmili moZvelebiT;

6) dabalSemosavliani momxmareblebis momsaxurebis dabali doniT.

kritikosTa azriT, marketingi uaryofiT gavlenas axdens mTel sazogadoebazec:

1. metismeti merkantelizmiT (nivTebisadmi metismeti siyvaruliT);

2. sazogadoebrivad aucilebeli produqtebis naklebobiT;

3. kulturis eroziiT (adamianebSi Zalauflebis, prestiJis survilis danergva)

4. biznesis metad politikaSi CarTviT.

gamomdinare aRniSnulidan biznesisa da merketingis dasaregulireblad warmoiSva moZraobebi, romlebic biznesisa da marketingis swori mimarTulebiT Semobrunebas cdiloben. aseTi moZraobebia: momxmarebelTa moZraoba da garemos damcvelTa moZraoba (konsiumerizmi da invairomentalizmi)

momxmarebelTa moZraobis mizania maTi uflebebis dacva da gaumjobeseba. ganviTarebul qveynebSi momxmarebelTa moZraobas aqvs originaluri xasiaTi da mimarTulia gamyidvelebis winaaRmdeg.

rogorc wesi, bazarze gamyidvelsac da myidvelsac TavianTi uflebebi aqvT.

gamyidvelis uflebebSi tradiciulad Sedis:

_ janmrTelobisTvis usafrTxo nebismieri produqciis bazrisTvis miwodeba;

_ produqtze fasis dadgena, erTgvarovan myidvelTa diskriminaciis gareSe;

_ produqtis bazarzre winwasawevad nebismieri odenobis Tanxis gamoyeneba jansaRi konkurenciis pirobebis daurRvevlad;

_ myidvelTa informireba maTi SecdomaSi Seyvanis gareSe;

myidvelTa uflebebSi tradiciulad Sedis:

_ hqondes usafrTxo produqtis yidvis SesaZlebloba:

_ moelodes produqtis niSan-Tvisebebis damTxvevas deklarirebul monacemebTan;

_ uari Tqvas SeTavazebuli produqtis yidvaze;

_ iyos saTanadod informirebuli produqtis niSan-Tvisebebze;

_ daculi iyos saeWvo xarisxis produqtebisa da marketinguli zemoqmedebisagan;

momxmareblebs aqvT ara mxolod ufleba, aramed pasuxismgeblobac, daicvan sakuTari Tavi am funqciis sxvisTvis gadabarebis nacvlad.

garemos damcvelTa moZraoba moqalaqeebis, biznesis da mTavrobis warmomadgenlebis organizaciuli gamosvlaa xalxis sacxovrebeli garemos dasacabad da gasaumjobeseblad.

garemos damcvelni ar arian marketingisa da momsaxurebis procesis winaaRmdegni. maT ubralod, undaT, rom xalxma da organizaciebma garemoze meTi mzrunveloba gamoiCinon. garemos damcvelebs surT, rom garemos dacvis xarjebi gaxdes rogorc mwarmoeblis, ise momxmareblis gadawyvetilebis miRebis Semadgeneli nawili.

aSS-Si garemos damcvelTa moZraobis pirveli talRa 1960-ian da 1970-ian wlebSi warmoiSva. es talRa dakavSirebuli iyo ekologiuri problemebis gaCenasTan. 1970_1980-ian wlebSi warmoiSva garemos damcvelTa meore talRa. misi iniciatori iyo mTavroba, romelmac SemoiRo kanonebi da maregulirebeli wesebi garemoze uaryofiTi zemoqmedebis Tavidan asacileblad sxvadasxva dargis saawarmoTa mxridan. 2000 wlisaTvis garemos damcvelTa pirveli ori talRa mesame, ufro Zlier talRad gardaiqmna, radganac kompaniebma sakuTar Tavze aiRes pasuxismgebloba aranairi ziani ar miayenon garemos. maSasadame, garemos damcvelebma protestidan pasuxismgeblobisaken gadainacvles. sul ufro meti kompania egueba garemos mdgradobis politikas, romelic ganviTarebis iseTi sistemis SemuSavebas gulisxmobs, romelic uzrunvelyofs garemos dacvas da sawarmos momgebianad muSaobas.

garemos dacvis politika yvela qveyanaSi gansxvavebulia. daniam, germaniam, iaponiam, da aSS-m garemos dacvis politika ukve ganaviTares da sazogadoebis molodinic gaamarTles. CineTma, indoeTma, braziliam da ruseTma garemos dacvis politikis ganviTareba mxolod axlaxans daiwyes. saqarTveloSi miRebulia kanoni garemos dacvis Sesaxeb, magram garemoze araxelsayreli zemoqmedebis SemTxvevebi xSiria. gansakuTrebiT mZime mdgomareoba Seiqmna am mxriv ruseT-saqarTvelos omis dros, roca borjomis tyeebis sakmaod didi masivi ganadgurda.

garemos dacvis erTiani msoflio standartebis miReba gaZnelebulia, radgan sxvadasxva qveynebi garemos dacvis problemebis gadawyvetas sxvadasxvagvarad axorcieleben. ase, magaliTad, gamagrilebeli sasmelebis PVC boTlebis gamoyeneba SeuZlebelia Sveicariasa da germaniaSi, Tumca, maT upiratesobas aniWeben safrangeTSi, sadac maTi gadamuSaveba xdeba.

23. marketingis gavlena sazogadoebaze

marketings xSirad akritikeben imis gamo, rom marketinguli RonisZiebebi zians ayenebs individualur momxmareblebs, mTlianad sazogadoebas da sxva komerciul sawarmoebs.

sazogadoebaze marketingis uaryofiTi gavlena SemdegSi gamoixateba:

1. metismeti merkantelizmi (nivTebis mimarT metismeti siyvaruli);

2. sazogadoebribad aucilebeli (socialuri) saqonlis nakleboba;

3. kulturis erozia (kulturuli dabinZureba), rac gamoixateba adamianebSi prestiJis survilis danergviT;

4. biznesis zedmeti politikuri gavlena.

kritikosebi amtkiceben, rom marketingis sistema adamianebs nivTebis siyvarulisaken ubiZgebs. gamomdinare aRniSnulidan, isini adamianebs afaseben mis mixedviT, Tu ras floben isini da ara imis mixedviT, Tu vin arian da ras warmoadgenen isini. simdidrisa da sakuTrebisaken aseTma swrafvam piks 1980-ian wlebSi miaRwia. mozardebis umetesoba aSS-Si amtkicebda, rom ,,mxolod saukeTeso dizaineris tansacmlis” tareba zrdis adamianis statuss.

kritikosebis azriT, materialuris mimarT adamianis interesi gonebis bunebrivi mdgomareoba ar aris. am survils marketingi warmoSobs Tavisi saqonlis bazarze pozicionirebiT.

amgvari kritika, biznesis mxridan moTxovnis SeqmnasTan dakavSirebiT, gazviadebulia. adamianebs reklamisa da sxva marketinguli zrmoqmedebisagan Tavdacvis didi unari gaaCniaT. marketingis zemoqmedeba momxmarebelze ufro Zlieria moTxovnis dakmayofilebis dros axali moTxovnis Camoyalibebis procesTan SedarebiT. amasTan, axali produqtis kraxis maRali maCvenebeli uCvenebs, rom kompaniebs moTxovnis kontrolireba ar SeuZliaT.

bizness adanaSauleben individualuri miTxovnis saqonlis gadametebul stimulirebaSi sazogadoebis keTildReobis sazianod. magaliTad, avtomanqanebis yidvisken biZgis micema saboloo angariSiT dakavSirebulia haeris dabinZurebasa da avtoavariebTan.

kulturis erozia, an kulturis dabinZureba, marketingis mimarT wayenebuli kidev erTi braldebaa. reklama gamudmebiT zemoqmedebs adamianTa grZnobebze. televiziaSi sxvadasxva programebs reklama wyvets, bilbordebi faravs lamaz xedebs da a.S.

marketingis specialistebi wayenebul braldebebs ase pasuxoben:

1. reklama, pirvel rigSi, miznobrivi auditoriisTvis aris gankuTvnili, magram sakomunikacio arxebis masiuri xasiaTis gamo zogierTi reklama im adamianebamdec aRwevs, romelTac produqti ar ainteresebT da wuxdebian reklamebiT.

2. reklamebs umravlesoba televiziebisa radioSi momxmareblebisTvis ufasod gadis, rac Jurnal-gazeTebis fass amcirebs. bevris azriT, reklama mcire safasuria am sargeblisaTvis da bolos, adamianebs SeuZliaT Tavi aaridon satelevizio reklamebs sxva arxebze gadarTviT an televizoris gaTiSviT.

erT-erTi braldeba marketingis mimarT misi zedmeti politikuri gavlenaa. sxvadasxva biznesis ganviTarebas mxars uWeren mTavrobis warmomadgenlebi sazogadoebrivi interesebis winaaRmdeg. aSS-Si arseboben egreTwodebuli ,,navTobis”, ,,Tambaqos”, ,,saavtomobilo” senatorebi, romlebic mxars uWeren kongresSi konkretuli dargebis interesebs sazigadoebis interesebis sawinaaRmdegod.

kritikosebi aRniSnaven, agreTve, rom kompaniaTa marketingul saqmianobas SeuZlia ziani moutanos sxva kompaniebs da Seamciros komunikacia. am SemTxvevaSi sami problema aRiniSneba: sawarmoebis Serwyma, axali kompaniebisTvis bazarze SeRwevis barieris Seqmna da mtacebluri (arajansaRi) konkurenciis praqtika.

kompaniebis gafarToeba konkurenti sawarmoebis SeZenis gziT amcirebs konkurencias, rac azaralebs momxmareblebs. sawarmoebis Serwyma dasaSvebi da sazogadoebisTvis momgebiania maSin, roca myidveli kompania ufro ekonomiurad awarmoebs produqcias, rac amcirebs xarjebs da Sesabamisad fasebs. Serwyma SesaZlebelia maSinac, roca myidveli sawarmo zrdis SeZenili sawarmos saqmianobis efeqtianobas, an kidev izrdeba dargis konkurentunarianoba.

kritikosebi amtkiceben, rom marketinguli saqmianoba win swevs damatebiT barierebs axali firmebis bazarze SeRwevis winaaRmdeg. Tumca zogierTi barieri dakavSirebulia msxvili sawarmoebis ekonomikuri upiratesobebTan.

zogierTi sawarmo iyenebs arjansaRi konkurenciis marketingul praqtikas sxva sawarmoebis winaaRmdeg (xarjze dabali fasebis daweseba, damuqreba, rom gaaZeveben biznesidan, konkurenti sawarmoebis myidvelebze zemoqmedeba). Tumca, Znelia imis damtkiceba, rom ama Tu im sawarmos qmedeba an ganzraxva aris arajansaRi, ufro sworad mtacebluri. konkurentebma da kanonmedblobam giganti kompania _Microsoft-i mtaceblur qmedebaSi daadanaSaula. kompania gamudmebiT amatebs axal niSan-Tvisebebs Windows-is operaciul sistemas, romelic amerikaSi 90%-ze met desktop-kompiuterzea dayenebuli. imis gamo, rom myidvelebi, ZiriTadad, Windows-ze arian mijaWvulni kompaniebisTvis advilia maTTvis axali kompiuteruli programis SeTavazeba maSinac ki, roca konkurentebi ukeTes produqts qmnian. amiT izRudeba konkurencia, momxmarebels umcirdeba arCevani, ferxdeba inovacia.

11. biznes-portfelis Seqmna

biznes-portfeli _ biznesebisa da produqtebis erTobliobaa,

romelic kompanias warmoadgens. Mmisi formireba mimdinareobs kompaniis misiisa da miznebis gansazRvris Semdeg. saukeTeso biznes-portfeli kompaniis sust da Zlier mxareebs idealurad usadagebs garemo pirobebs. Bmisi dagegmva or safexurs moicavs. pirveli _ kompaniam Tavisi mimdinare biznesportfelis analizi unda gaakeTos da gadawyvitos, Tu romel biznesSi ramdeni da rogori investicia ganaxorcielos; meore _ zrdisa da gamoxSirvis strategiebis ganviTarebiT momavali biznes-portfeli Seadginos.

13. მარკეტინგული კომპლექსისი დახასიათება

marketinguli kompleqsi aris kontrolirebadi,

taqtikuri marketinguli saSualebebis erToblioba, romelsac kompania miznobriv bazarze sasurveli reagirebis gamomuSavebisaTvis iyenebs.

es saSualebebi erTiandeba oTx jgufad,e.w. `oTxi P~-Si: produqti, fasi, adgili da stimulireba.

produqtis qveS igulisxmeba miznobrivi bazrisTvis kompaniis mier SeTavazebuli saqonlisa da momsaxurebis kombinacia.

fasi warmoadgens fulis im raodenobas, romelsac myidveli produqtis mopovebisaTvis ixdis. saqonelze dawesebuli fasi aucileblad unda Seesabamebodes momxmareblis mier saqonlis faseulobis aRqmas. amis gareSe momxmarebeli konkurentis saqonelze gadainacvlebs.

adgili moicavs kompaniis saqmianobas, romlis saSualebiT produqti miznobrivi momxmareblisaTvis xelmisawvdomi xdeba. Ees punqti moicavs ganawilebis arxebs, sawyobebs, transportirebis saSualebebs.

stimulireba aris moqmedeba, romlis saSualebiT sazogadoebisaTvis produqtis xarisxis gacnoba da misi SeZenaSi miznobrivi myidvelis darwmuneba

xdeba. bazarze saqonlis win wawevisTvis gamoiyeneba reklama, gasaRebis stimulireba, sazogadoebasTan urTierToba da personaluri gayidva.

efeqturi marketinguli programa Seajerebs marketinguli kompleqsis yvela elements koordinirebul programaSi, romlis mizania, myidvelisaTvisfaseulobaTa miwodebis gziT, kompaniis marketinguli miznebis miRweva.

მაგალითისთვის განვიხილოთ : kompania Fford-ma avtomanqanis model Taurus-ze marketingis kompleqsis elementebi ase aamoqmeda: momxmarebels SesTavaza aRniSnuli modelis ramdenime varianti da sxvadas-xva saxis damatebiTi mowyobiloba, romelsac SekveTiT aye-nebs maT manqanaSi; avtomanqana iyideba gamosayeneblad mzad-yofnaSi; momxmarebels xarisxiani saqonlis SeZenis sruli garantia aqvs. kompania dilerebs didi gulmodginebiT arCevs da exmareba, aZlevs maT, sacalo fasis dadagenis uflebas.. saqonelze informaciis gasavrceleblad is reklamaze xarjavs milion dolarze mets weliwadSi. savaWro agentebi aqtiurad muSaoben myidvelebTan, arwmuneben maT miwodebuli saqonlis xarisxSi. Dda a.S.

zogierTi kritikosi Tvlis, rom garkveuli mniSvnelovani qmedebebi araris gaTvaliswinebuli `oTx PP~-Si. magaliTad: `sad aris momsaxureba?~ _

kiTxuloben isini. igi P asoze ar iwyeba, magram es sulac ar aris misi ugulvebelyofismizezi. pasuxi ki Semdegia: momsaxureba, rogoric aris sabanko,

saaviacio da sacalo vaWroba, TviTon produqtis nawilia. SegviZlia amas momsaxurebis produqti vuwodoT. `sad aris SefuTva?~ SesaZloa esec ikiTxon

kritikosebma. marketologebi ki upasuxeben, rom SefuTva produqtis ganuyofeli nawilia.

arsebobs kidev erTi mniSvnelovani sakiTxic. aRmoCnda,rom `oTxi PP~-s koncefcia aris gamyidvelis da ara myidvelis TvaliT danaxuli bazari. myidvelis

mier danaxuli bazris ukeT Camoyalibeba SesaZlebelia `oTxi C”- s sახით:

1.myidvelis (sakiTxis) gadaWra - Customer solution

2.myidvelis danaxarji - Customer cost

3.xelsayreloba – Convenience

4.komunikacia – Communication.

marketologebma, pirvel rigSi, kargad unda

ganixilon `oTxi C”, raTa Semdeg mis fonze Camoayalibon `oTxi P P”.

girCevT , mainc gadaxedoT Sesabamis Tavebs saxelmZRmaneloSi... magaliTebiT gamdidrebis da a.S. mizniT ! ! ! (avtorisagan J )

biznes-portfelis analizisas, kompania Tavis arsebul biznesebsa da produqtebs afasebs da amis Sedegad sakuTar Zlier resursebs ganaTavsebs ufro momgebian biznesebSi, xolo darCenil resursebs gadaanawilebs mizanSewonilobis mixedviT sxva saqmianobebze.

Aamave etapze xdeba strategiuli biznes-erTeulebis gamoyofa.Ees aris kompaniis danayofi, romelsac aqvs sakuTari misia da miznebi,misi saqmianoba SesaZloa kompaniissxva biznesisgan damoukideblad daigegmos. sbe SesaZloa iyos calke kompania,produqciis seria an, zogierT SemTxvevaSi, calke produqti an brendi.

biznes-portfelis dagegmvis yvelaze cnobili meTodi ekuTvnis bostonis sakonsultacio jgufs. isini gvTavazoben bazris zrdisa da bazris wilis matricas. es aris portfelis dagegmvis meTodi, romlis drosac kompaniis strategiuli bizneserTeulebi bazris zrdis tempisa da fardobiTi sabazro

wilis mixedviT fasdebian. sbe-is klasifikacia xdeba oTxi tipis mixedviT, romelTa pirobiTi saxelebia: varskvlavebi, mewveli Zroxebi, kiTxvis niSnebi da ZaRlebi.

varskvlavebi warmoadgenen bazris maRali zrdis tempisa da maRali fardobiTi bazris wilis mqone biznesebs an produqtebs.

mewveli Zroxebi arian dabali zrdis tempisa da maRali wilis mqone biznesebi an produqtebi. am damkvidrebuli da warmatebuli sbe nakleb investicias moiTxovs. maTi saSualebiT kompania sakmaod did Semosavals iRebs.

kiTxvis niSnebi arian dabalwilobrivi maCveneblisbiznes-erTeulebi swrafad mzard bazarze. maTi bazris wilis SenarCuneba sakmaod did Tanxas moiTxovs.

ZaRlebi arian bazris dabali zrdis tempisa da bazris dabali fardobiTi wilis mqone biznesebi an produqtebi.SesaZlebelia, am biznesebidan Semovides sakmarisiSemosavali, raTa gadaifaros xarjebi,Tumca ar aris didi fuladi saxsrebis momtani.

kompanias, TiToeuli sbe-saTvis, oTxi strategiidan erT-erTis gamoyeneba SeuZlia. kompanias SeuZlia didi investicia Cados biznes-erTeulSi im mizniT, rom man bazris wili moixveWos. zomieri investiciiT kompania sbe-s bazris wils unarCunebs. kompanias SeuZlia gamoiyenos akrebis strategia, rodesac cdilobs maqsimaluri fulis nakadi miiRos sbe-dan. Dda bolos, kompanias SeuZlia ganadgurebis strategiis gamoyeneba anu sbe gayidos an xmarebidan amoiRos.

TiToeul sbe-s sasicocxlo cikli gaaCnia. bevri kiTxvis niSniT iwyebs da, warmatebis SemTxvevaSi, varskvlavis kategoriaSi gadadis. mogvinebiT bazris zrdis tempis SemcirebasTan erTad, isini mewveli Zroxis kategoriaSigadadian, Semdeg ki saerTod wyveten arsebobas an, sasicocxlo ciklis dasasrulamde,ZaRlis kategoriaSi ikaveben adgils.

matricul midgomasTan dakavSirebulia problemebi: maTi danergva did drosa da xarjebs saWiroebs da gansaxorcieleblad arcTu ise advilia. Ees midgoma mimdinare biznesis klasifikacias gulisxmobs, magram samomavlodagegmvisaTvis ki naklebi mniSvnelobis matarebelia.

Portfelis dagegmvis alternatiuli saSualebaa bazris eqspansiis matrica romelic exmareba kompanias

miaRwios warmatebas bazarze SeRwevis, bazris ganviTarebis, produqtis ganviTarebisa da diversifikaciis strategiebis saSualebiT.

1.bazarze SeRwevis strateia gulisxmobs arsebul bazarze gayidvis maCveneblis zrdas produqtebis Secvlis gareSe. magaliTad starbucks-i myidvelisaTvis

produqtis xelmisawvdomobis gazrdis mizniT

kviraSi saSualod 23 maRazias xsnis,

2. produqtis ganviTarebis strategia am

drosac xdeba arsebuli bazris segmentze

saxeSecvlilian axali produqtis SeTavazeba. magaliTad momxmarebelTa yuradRebis misaqcevad, Starbucks-ma, Tavis menius cxeli sendviCi daamata.

3.bazris ganviTarebis strategia gulisxmobs arsebuli produqtiT axal bazrebze gasvla. magaliTad, axali demografiuli bazris _ axali eTnikuri jgufis mozidva. starbucks Tavisi maRaziebi swrafad Seaqvs aziis, evropis, avstraliis, laTinuri da samxreT amerikis saerTaSoriso bazrebze.

4.diversifikaciis strategia axal bazarze axali

produqtiT Sesvlas gulisxmobs. magaliTad Starbucks-ma

sakuTar maRaziebSi musikaluri kompaqt-diskebis gayidvac daiwyo.

zogjer aucilebelia biznes portfelidan aramomgebiani saqmianobis amoReba rasac biznes gamoxSirvis strategia ewodeba. Aam gziT kompania koncentracias perspeqtiul saqmianobaze axdens.

girCevT , mainc gadaxedoT Sesabamis Tavebs saxelmZRmaneloSi... magaliTebiT gamdidrebis da a.S. mizniT ! ! ! (avtorisagan J )

14.მარკეტინგული გეგმა

TiToeul saqmianobas, produqtsa Tu brends detaluri marketinguli gegma esaWiroeba. Mmarketiguli gegma biznes-gegmis erT-erTi umniSvnelovanesi nawilia!

ის შედგება შემდეი ნაწილებისაგან:

შემაჯამებელი წინასიტყვაობა– warmoadgens gegmis mTavari miznebisa da rekomendaciebis mokle Sejamebas. შემაჯამებელი სიტყვაობის შემდეგ მოდის შინაარსი.

არსებული მარკეტინგული მდგომარეობის ანალიზი, aRwers miznobriv bazars da bazarze kompaniis pozicias. 1.ის მოიცავს ბაზრის აღწერას,შესყიდვაზე მოქმედ ფაქტორებს. 2. პროდუქტის მიმოხილვას, ფასებს, გაყიდვებსა და მოგებას. 3.კონკურენციის მიმოხილვას. 4.დისტრიბუციის მიმოხილვას.

საფრთხეებისა და შესაძლებლობების ანალიზი( SWOT analizi) – es exmareba xelmZRvanelobas, gaiTvaliswinos mniSvnelovani dadebiTi da uaryofiTi faqtorebi, romlebmac SesaZloa kompaniasa da mis strategiaze gavlena iqonios.

miznebi da amocanebi– gegmis Tanaxmad, kompaniis miznebis Camoyalibeba da maTi miRwevisaTvis saWiro

ZiriTadi sakiTxebis ganxilvaს მოცავს. jer unda dadgindes mizaniSemdeg amocanebi, romelTa Sesrulebac saWiroa dasaxuli mizanis misaRwevad, bolos ki is problemebi, romelTac SeuZliaT Seaferxon dasaxuli miznis miRwevis procesi.

მარკეტინგული სტრატეგია– farTo marketinguli midgomis gansazRvraა, romlis saSualebiT biznes-erTeuli

imedovnebs miznebis miRwevas. ამ განყოფილებაში mocemuli unda iyos miznis misaRwevad saWiro marketinguli RonisZiebebis CamonaTvali. aqve naCvenebi unda iyos, Tu rogor gamoi-yenebs kompania Tavis upiratesobebs miznobriv bazarze saqonlis gasayidad.

სამოქმედო პროგრამა მოიცავს monacemebi imis Sesaxeb Tu rogori nabijebi unda gadaidgas, vis mier, rodis da rogori iqneba maTi Rirebuleba.

ბიუჯეტი– აქ მოცემულია Semosavlebis da gasavlebis analizi, romlis safuZvelzec ganisazRvreba finansuri maCveneblebi. ანუ ეს პუნქტი მოიცავს მოგება–ზარალის უწყისს. igi gviCvenebs savaraudo wliur Semosavals da savaraudo xarjebs. maTi sxvaoba aris dagegmili mogeba.

კონტროლი– მოცავს sakontrolo sistemis SemuSavebaს, romlis saSualebiT miRweuli Sedegebis monitoringi warimarTeba. marketingis kontrolis mizania krizisuli situaciebis Tavidan acileba. kontrolis sistemis efeqtianobis uzrunvelsayofad saWiroa, rom is akmayofileb-des Semdeg ZiriTad moTxovnebs: hqondes strategiuli mimar-Tuleba, Catardes droulad, iyos martivi da ekonomiuri.

Mმarketinguli gegmis ganxorcieleba aris procesi, romelic strategiuli marketinguli miznebis misaRwevad marketingul strategiebsa da gegmebs marketingul qmedebebad aqcevs.

bevri marketologi Tvlis, rom `saqmeebis sworad gakeTeba~ ufro mniSvnelovaniა,vidre `swori saqmeebis gakeTeba~. faqtia, rom warmatebisaTvis orives kritikuli mniSvneloba aqvsda orives efeqturi danergvis saSualebiT kompanias Sansi eZleva, moipovos konkurentunariani upiratesoba.

marketinguli strategiebisa da gegmebis danergva marketinguli sistemis yvela donis SeTanxmebul saqmianobas moiTxovs. magaliTad, kompania Black & Decker-is marketinguli gegmis ganxorcielebis yoveldRiur saqmianobas aTasobiT adamiani inawilebs rogorc organizaciis SigniT, aseve mis farglebs gareT. marketingis

menejerebiiReben gadawyvetilebebs miznobriv segmentebis, brendis, SefuTvis,Sefasebis, gayidvis stimulirebisa da distribuciis Sesaxeb. isini kompaniis farglebs SigniT arsebul sxvadasxva departamentebTan amyareben urTierTobas, produqtis dizains inJinrebTan ganixilaven, produqtis maragis sakiTxebs _warmoebis departamentTan, xolo fondebsa da dafinansebis sakiTxebs _finansistebTan. isini ukavSirdebian agreTve `gareSe xalxs~, magaliTad,sareklamo saagentoebs, medias, romlebic ugegmaven axal sareklamo kampaniebs.

warmatebuli marketinguli gegmis ganxorcieleba damokidebulia kompaniis unarze sakuTari personali, organizaciuli struqtura, gadawyvetilebebi, waxalisebis sistema da kompaniis kultura erTian samoqmedo programaSi warmatebiT gaaerTianos. personalis saWiro kvalifikacia, motivacia da pirovnuli maxasiaTeblebi nebismier safexurze aucilebeli pirobaa.

girCevT , mainc gadaxedoT Sesabamis Tavebs saxelmZRmaneloSi... magaliTebiT gamdidrebis da a.S. mizniT ! ! ! (avtorisagan J )

16. მარკეტინგული საქმიანობის კონტროლი

marketinguli gegmis ganxorcielebisas bevri moulodneloba xdeba, რის გამოც აუცილებელია marketingis departamentma praqtikaSi marketinguli saqmianobis kontroli danergos.

marketinguli saqmianobis kontroli aris marketinguli strategiebisa da gegmebis SesrulebiT miRebuli Sedegebis gazomvis, Sefasebisa და makoreqtirebeli nabijebis gadadgmis procesi. marketinguli saqmianobis kontroli oTx safexurs moicavs: pirvelad, xdeba miznebis Camoyalibeba. amis Semdeg, sabazro sivrceSi Sesrulebuli samuSaos gazomva da Sefaseba xdeba,ანუ xdeba dagegmili da realurad miRebuli maCveneblebis Sedareba. dabolos, menejmenti makoreqtirebel nabijebs dgams, raTa miznebsa da miRebul maCveneblebs Soris arsebuli

garRveva gamoasworos. aman SesaZloa samoqmedo programis cvlilebebic gamoiwvios.

saeqspluatacio kontroli (operatiuli) gulisxmobs mimdinare maCveneblebis Sedarebas wliur gegmasTan da, saWiroebis SemTxvevaSi, koreqtuli nabijebis gadadgmas.am kontrolis mizania, rom uzrunvelyos gayidvebis, mogebisa da sxva maCveneblebis

Sesabamoba wliuri gegmis maCveneblebTan. agreTve, gamoiyeneba sxvadasxva produqtis, teritoriis, bazrisa da ganawilebis arxis momgebianobis gansazRvrისთვის.am dros ikvleven saqonlis realizaciis SesaZleblobebs, bazris wils, marketingze danaxarjebsa da gasaRebis moculobas Soris Tanafardobas, momxmareblebTan urTierTobis mdgomareobas. gamokvlevis Sedegebis mixedviT xorcieldeba gegmebis koreqtireba.

strategiuli kontroli gviCvenebs, ramdenad Seesabameba kompaniis ZiriTadi strategiebi garemoSi arsebul SesaZleblobebs.

Mმarketinguli strategiebi da programebi SesaZloa male moZveldes, amitom TiToeuli kompania midgomis periodul gadaxalisebas saWiroebs. msgavsi strategiuli kontrolis mTavar instruments marketinguli auditi warmoadgens. marketinguli

auditi aris kompaniis garemos, miznebis, strategiebisa da saqmianobebis sruli,sistemuri, damoukidebeli da perioduli Semowmeba problemuri sakiTxebisa da

SesaZleblobebis gansazRvrisaTvis. Am dros xdeba samoqmedo gegmis SemuSaveba, romelic daexmareba kompanias marketinguli maCveneblis gaumjobesebaSi.

marketinguli auditi moicavs marketingis yvela funqciur sferos. Misi saSualebiT fasdeba marketinguli garemo, marketinguli strategia, marketinguli kompleqsi, marketingis produqtiuloba da momgebianoba. rogorc wesi, audits axorcielebs gareSe specialisti. xelmZRvanelobisaTvis

ki Sedegebi moicavs moulodnelobebs, rogorc dadebiTs, aseve uaryofiTs. amis Semdeg xelmZRvaneloba wyvets, Tu ra moqmedebebia saWiro.

kontrolis sistemis efeqtianobis da dasaxuli mizne-bis miRwevis uzrunvelsayofad saWiroa, rom is akmayofilebdes Semdeg ZiriTad moTxovnebs: hqondes strategiuli mimarTuleba, Catardes droulad, iyos martivi da ekonomiuri.

girCevT , mainc gadaxedoT Sesabamis Tavebs saxelmZRmaneloSi... magaliTebiT gamdidrebis da a.S. mizniT ! ! ! (avtorisagan J )

20. კომპანიის მაკროგარემოში მოქმედი ძირითადი ფაქტორები

მიზნობრივ მომხმარებელთან წარმატებული ურთიერთობის აგებისა და შენარჩუნების მიზნით მარკეტოლოგებმა უნდა შეისწავლონ ის ძირითადი გარემო ძალები, რომლითაც გარშემორტყმულია ეს ურთიერთობები ანუ მათ უნდა შეისწავლონ მარკეტინგული გარემო, რომელიც შედგება მიკრო და მაკრო გარემოსაგან.

კომპანიის მაკროგარემო იმ ძლიერი სოციოეთიკური ძალების ერთობლიობაა, რომლებიც მოქმედებენ კომპანიის მიკროგარენოზე. ეს ძალებია: დემოგრაფიული, ეკონომიკური, ბუნებრივი, ტექნოლოგიური, პოლიტიკური და კულტურული. განვიხილოთ თითოეული მათგანი.

1) დემოგრაფიული გარემო– მარკეტოლოგთა მთავარი ინტერესის სფეროა, რადგან ის შედგება ადამიანებისაგან, რომლებიც შემდეგ ქმნიან ბაზარს.

დემოგრაფია არის მოსახლეობის შესწავლა რაოდენობის,სიმჭიდროვის,ადგილმდებარეობის,ასაკის,სქესის და სხვა სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით. მსოფლიოს მზარდი მოსახლეობა მზარდი მოთხოვნის დაკმაყოფილებას მოითხოვს, მარკეტოლოგებიც ფეხდაფეხ მისდევენ დემოგრაფიულ ცვლილებებს და ითვალისწინებენ მოსახლეობის ასაკობრივი სტრუქტურის ცვლილებას,ცვალებადი ოჯახის შემადგენლობას,მოსახლეობის გეოგრაფიულ გადანაცვლებას,უკეთესად განათლებული მოსახლეობის მატებას და მზარდ მრავალფეროვნებას. ჩვენ შეგვიძლია ყოველივე ზემოთჩამოთვლილი განვიხილოთ აშშ–ს მაგალითზე:

ა) მოსახლეობის ასაკობრივი სტრუქტურის ცვლილება– აშშ–ს მოსახლეობა 7 ასაკობრივი ჯგუფისაგან შედგება და თითოეული მათგანი გავლენას ახდენს დღევანდელ მარკეტინგულ სტრატეგიებზე. განვიხილოთ სამი უდიდესი ასაკობრივი ჯგუფი: ბეიბი–ბუმერები, თაობა X და თაობა Y.

ბეიბი–ბუმერები– მე2 მს.ომის შემდეგ, შობადობის ბუმის დროს დაბადებული 78 მლნ მოქალაქე.ისინი ამჟამად მოსახლეობის 28 % შეადგენენ და მათი შემოსავალი ქვეყნის მთლიანი შემოსავლის ნახევარია. მათი ასაკი 30–50 წელია, 2025 წლისთვის კი 64 მლნ ბეიბი–ბუმერის ასაკი იქნება 61–79 წელი. ასაკოვანი ბუმერები ახალ და დიდ ბაზარს ქმნიან, რადგან ისინი ყველაზე მეტს ხარჯავენ ახალ სახლებზე, მანქანებზე, მოგზაურობა–გართობასა და ფუფუნების საგნებზე.

თაობა X– 45 მლნ–იანი თაობა, რომელიც დაიბადა ბუმერების შემდეგ, შობადობის კლების პერიოდში. ამ თაობის წარმომადგენლები გამოირჩევიან ცხოვრებისეული გამოცდილებით, განქორწინებულთა რაოდენობის ზრდით, დედების დასაქმების მატებით.ეს თაობა გაიზარდა რეცესიის დროს, ამიტომ მათ უფრო წინდახედული ეკ. ხედვა გააჩნიათ და სკეპტიკურად უყურებენ არაგონიერ მარკეტინგულ ქმედებებს,სამაგიეროდ იზიარებენ ახალ კულტურულ გარემოს, არიან ნაკლებად მატერიალისტები და მეტად რომანტიკოსები, აფასებენ შთაბეჭდილებას და არა შენაძენს. დღეს ეს თაობა უფრო ხანდაზმული ხდება და ცვლის ბეიბი–ბუმერებს, იზრდება მათი შემოსავალიც და მალე ის გახდება თითქმის ნებისმიერი პროდუქტისთვის ძირითადი მიზნობრივი ბაზარი. შესაბამისად მათზე ბევრი კომპანია ამახვილებს ყურადღებას.

თაობა Y– (ექო ბუმერები)72 მლნ–იანი თაობა, ბეიბი–ბუმერების შვილები. ესაა თინეიჯერებისა და 20 წლამდე ადამიანებისაგან შემდგარი თაობა, რომლებიც არიან მოუთმენელნი, აწმყოზე ორიენტირებულნი. მათი მთავარი მახასიათებელია უზარმაზარი დამოკიდებულება კომპიუტერების, ინტერნეტისა და ციფრული ტექნიკის მიმართ. ესაა თაობა ,რომელსაც ყველაზე დიდი ტენდენცია გააჩნია და რომელიც მომავალში ხარჯვისა და ბაზარზე გავლენის თვალსაზრისით გახდება მეტი, ვიდრე უვბრალოდ ბეიბი–ბუმერების კონკურენტი.

ბ) ცვალებადი ამერიკული ოჯახი– ტრადიციული ოჯახი, რომელიც შედგებოდა ბებია–ბაბუის, ცოლ–ქმრისა და ორი შვილისაგან, შეიცვალა. გაიზარდა განქორწინებულთა, მარტოხელა მშობლების, დაუქორწინებლებისა და არატრადიციული ოჯახების რიცხვი. თითოეულ ჯგუფს მკვეთრად განსაზღვრული მოთხოვნილებები გააჩნია, რაც მარკეტოლოგებმა უნდა გაითვალისწინონ. მაგალითად დასაქმებულ ქალთა რიცხვის ზრდამ გააფართოვა ბავშვთა მოვლის ბიზნესი, ასევე გზა გაეხსნათ კარიერაზე ორიენტირებულ ქალთა ტანსაცმლის მწარმოებლებსა და სხვა ბიზნესებსაც.

გ) მოსახლეობის გეოგრაფიული გადანაცვლება– ეს არის მიგრაციის პერიოდი. მაგ. აშშ–ს მოსახლეობის 16% ყოველწლიურად იცვლის ადგილს, მოსახლეობის უფრო დიდმა ნაწილმა მზიან შტატებში გადაინაცვლა. ეს იწვევს მარკეტოლოგთა ინტერესს,რადგან სხვადასხვა რეგიონში ხალხი განსხვავებულად ყიდულობს.

დ) უკეთესად განათლებული მოსახლეობა– აშშ–ს მოსახლეობა სულ უფრო განათლებული ხდება, რაც ნიშნავს მოთხოვნის ზრდას ხარისხიან პროდუქტებზე, წიგნებზე, ჟურნალებზე, პერსონალურ კომპიუტერებსა და ინტერნეტზე. გარდა ამისა მუშა ძალაც მეტადაა დაკავებული საოფისე საქმიანობით.

ე) მრავალფეროვნების ზრდა– ქვეყნები განსხვავდებიან ეთნიკური და რასობრივი ნიშნით. აშშ–ში თითქმის ყველა ეროვნების წარმომადგენელი ცხოვრობს, მარკეტოლოგები მზარდი მრავალფეროვანი ბაზრების პირისპირ აღმოჩდნენ. დიდი კომპანიების უმრავლესობა ახლა ერთი ან რამდენიმე ასეთი ჯგუფისათვის სპეციალურად შექმნილ პროდუქტებზე აკეთებს აქცენტს. მაგ Generall mills–ი ცალკეული სარეკლამო კამპანიებით აფროამერიკელების ბაზარს უმიზნებს, თავისი ბურღულეულის გასაყიდად. ასეთი კამპანიები რეკლამასთან ერთად მოიცავს სპონსორობას და სტიმულირებას. ბევრმა კომპანიამ ორიენტაცია ჰომოსექსუალთა ბაზარზე აიღო, რადგან იგი სწრაფდმზარდი და მაღალშემოსავლიანი სეგმენტია, კომპანია ford–მა jaguar–ის რეკლამაში გააკეთა კომერციული სვლა, რომელიც ჰომოსექსუალთა ბაზრის დაპყრობაზეა გათვლილი.

2) ეკონომიკური გარემო– შედგენა ფაქტორებისაგან, რომლებიც მომხმარებლის მსყიდველობით უნარსა და ხარჯვით ტენდენციებზე ახდენენ გავლენას. ქვეყნები განსხვავდებიან შემოსავლის დონითა და მისი გადანაწილებით. ზოგ ქვეყანას გააჩნია საარსებო ეკონომიკა, სადაც მოსახლეობა თითქმის მთლიანად საკუთარი სოფლის მეურნეობისა და მრეწველობის მიერ გამოშვებულ პროდუქტს მოიხმარს ,ასეთი ტიპის ქვეყნები კომპანიებს მცირე შესაძლებლობებს სთავაზობენ და ინდუსტრიული ეკონომიკა– ეს ქვეყნები წარმოადგენენ მიმზიდველ ბაზარს სხვადასხვა პროდუქციისთვის. მარკეტოლოგებმა ყურადღება უნდა გაამახვილონ ძირითად ეკონომიკურ ტენდენციებსა და მომხმარებლის ხარჯვის ფორმებზე. მაგ.დღეს ამერიკაში ფასეულობის მარკეტინგის ტენდენციაა, რაც გულისხმობს იმას, რომ მომხმარებელი ფრთხილად ხარჯავს, ამიტომ მარკეტოლოგები ეძებენ გზებს, რომ ხელმომჭირნე მომხმარებელს ხარისხიანი პროდუქტისა და კარგი მომსახურების კომბინაცია რეალურ ფასად შესთავაზონ. ძალიან მნიშვნელოვანია შემოსავლების გადანაწილების ფაქტორიც– მაღალ, საშუალოშემოსავლიანი და ღრიბი მოსახლეობის ხვედრითი წილი. World disney company-მ ბაზარზე გაიტანა ორგვარი”ვინი–პუხი“ს დათუნია, შესაბამისად ღარიბი და მდიდარი მოსახლეობის მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად. შემოსავლის სხვადასხვა დონეზე მომხმარებელი განსხვავებულად ხარჯავს, რაც ენგელის კანონის სახელითაა ცნობილი–ადამიანის დანახარჯები საკვებზე, ტრანსპორტზე, ჯანმრთელობაზე და ა.შ იცვლება შემოსავლის ზრდასთან ერთად.

3) ბუნებრივი გარემო– ბუნებრივი რესურსები, რომლებსაც კომპანია თავისი პროდუქციის გამოშვებისთვის იყენებს ან თავისი ბიზნესსაქმიანობით მათზე ახდენს გავლენას. მარკეტოლოგები ბუნებრივ გარემოში არსებულ რამდენიმე ტენდენციაშ უნდა ერკვეოდნენ:

1)ნედლეულის მზარდ ნაკლებობაში ჰაერი და წყალი შეიძლება უშრეტ რესურსებად მოგვეჩვენოს, მაგრამ ზოგიერთ რეგიონში ისინი შეიძლება დეფიციტური იყოს.განახლებადი რესურსები–ტყე და საკვები გონივრულად უნდა მოვიხმაროთ, არაგანახლებადი რესურსები კი–ნავთობი, ქვანახშირი..დიდ პრობლემას წარმოადგენს და მათი გამოყენება მომავალში მეტ ხარჯთან იქნება დაკავშირებული.

2)გარმოს მზარდი დაბინძურება– წარმოება ბუნებრივი გარმეოს მდგომარეობას თითქმის ყოველთვის აზიანებს

3)მთავრობის მზარდი ჩარევა ბუნებრივი რესურსების მართვაში. მაგ.გერმანიის მთავრობა დიდ ძალისხმევას იჩენს ბუნებრივი გარემოს დასაცავად, თუმცა ღარიბი ქვეყნები ამისათვის არაფერს აკეთებენ. დღეს ცივილიზებულად მოქმედი კომპანიები მთავრობის კანონებს გვერდს არ უვლიან, ისინი გარემოებების შესაბამის სტრატეგიას აყალიბებენ და ცდილობენ ისეთი მსოფლიო ეკონომიკა ჩამოაყალიბონ, რომელიც პლანეტის კეთილდღეობას შეუწყობს ხელს. მაგ.Mc donalds–მა წლების ეინ უარი თქვა პოლიესტერის შესაფუთ მასალაზე და ქაღალდის შეფუთვას იყენებს, რომელიც გადამუშავებადია.

4) ტექნოლოგიური გარემო– ძალები, რომლებიც ქმნიან ახალ ტექნოლოგიებს, პროდუქტებსა და საბაზრო შესაძლებლობებს. ტექნოლოგიები ძალიან სწრაფად ვითარდება, დღეს არსებული პროდუქტებიდან ბევრი მათგანი არ იყო ხელმისაწვდომი 30 წლის წინაც კი. ქვეყნები უამრავ ფულს ხარჯავენ ტექნოლოგიურ კვლევა–განვითარებაზე, ამასთან მეცნიერები მუშაობენ არამარტო ახალი პროდუქტის შექმნაზე, არამედ ამ პროდუქტის სასურველი,პრაქტიული ვერსიის შექმნაზეც. საზოგადოებას ესაჭროება იმის ცოდნა, რომ პროდუქცია უსაფრთხოა. ამისათვის ჩამოყალიბდა მთელი რიგი წესებისა და სტანდარტებისა, ასევე მომხმარებელთა პროდუქტის უსაფრთხოების კომისიები, რომლებიც ამოწმებენ კომპანიებს და სტანდარტებთან შეუსაბამობის შემთხვევაში აჯარიმებენ მათ, მარკეტოლოგები ახალი პროდუქციის მოწოდების დროს კარგად უნდა იყონ გათვითცნობიერებულნი ამ წესებში.

5) პოლიტიკური გარემო– მოიცავს კანონებს, სამთავრობო სააგენტოებს და გავლენიან ჯგუფებს, რომლებიც ზემოქმედებენ და ზღუდავენ მარკეტინგულ ქმედებებს. პოლიტიკურმა გარემომ განიცადა 3 ცვლილება, რომელიც მსოფლიო მარკეტინგზეც ზემოქმედებს:

1)ბიზნესის მზარდი რეგულირება კანონმდებლობის საშუალებით –მსოფლიოს თითქმის ყველა ქვეყანაში მოქმედებენ კანონები, რომლებიც არეგულირებენ კონკურენციას, სამართლიან ვაჭრობას, გარემოს დაცვას, პროდუქტის უსაფრთხოებას.. ბიზნესის კანონმდებლობა ძალაშ კონკრეტული მიზეზების გამო შევიდა:1) კომპანიების დაცვა ერთმანეთისაგან 3_მომხმარებელთა უფლებების არასამართლიანი ბიზნესქმედებებისგან დაცვა (ცრუ რეკლამა,ცუდი პროდუქტიშეფუთვითა და ფასით მოტყუება) 3)საზოგადოების ინტერესების დაცვა წინდაუხედავი ბიზნეს საქმინაობისაგან

2)მთავრობის ძლიერი ზეგავლენა– საერთაშორისო ასპარეზზე მომუშავე მარკეტოლოგებს უწევთ ასობით სავაჭრო პოლიტიკის მარეგულირებელ სააგენტოსთან მუშაობა. ახალი კანონების შექმნა და მათი ზეწოლა იზრდება. მარკეტოლოგებმა უნდა იცოდნენ ის ძირითდი კანონები, რომლებიც იცავენ კონკურენციას, მომხმარებელსა და საზოგადოებას, ასევე უნდა ესმოდეთ ეს კანონები ადგილობრივ და საერთაშორისო დონეზე.

3)გაზრდილი ყურადღება ეთიკისა და სოციალურად საპასუხისმგებლო ქმედებებზე– ბიზნესში სკანდალების მატებამ და გარმოს დაცვაზე ზრუნვამ ეთიკასა და სოციალურად საპასუხისმგებლო ქმედებებზე ახალი ინტერესი გამოიწვია. სულ უფრო პოპულარული ხდება ქველმოქმედებასთან დაკავშირებული მარკეტინგი. კომპანიები სოციალური პასუხისმგებლობის გამოსაჩენად და იმიჯის გასაუმჯობესებლად თვიანთ საქმიანობას უკავშირებენ ქველმოქმედებას, მაგ. „იყიდე purina“ს კატის საკვები და გადაარჩინე კატის ერთ–ერთი ჯიში გადაშენებისაგან“, თუმცა კრიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ ასეთი მარკეტინგი ქველმოქმედებას რეალურად მხოლოდ თავისი მიზნებისთვის იყენებს, ასეთი კომპანიები“ექსპლუატატორებად“ მოიხსენიეს და ისინი გარკვეულ პრობლემებს გადააწყდნენ. მიუხედავად ამისა კარგად წარმოებულ ასეთ მარკეტინგს შეუძლია დაეხმაროს კომპანიას და ქველმოქმედების ობიექტსაც.

6) კულტურული გარემო– ინსტიტუტები და სხვა ძალები, რომლებიც გავლენას ახდენენ საზოგადოების ძირითდ ფასეულობებზე,შეხედულებებზე და ქცევებზე. კულტურული მახასიათებლები დიდ გავლენას ახდენენ მარკეტინგული გადაწყვეტილების მიღებაზე. ადამიანებს გააჩნიათ საკუთარი რწმენა და ფასეულობები, რომლებიც ძირითადად მდგრადია და მარკეტოლოგები მათზე ვერ ახდენენ ზეგავლენას, თუმცა არსებობს მეორადი კულტურული ფასეულობები, რომელთა შეცვლაც მარკეტოლოგებს შეუძლიათ. საზოგადოების მთავარი კულტურული ფასეულობები გამოიხატება:

1)ადამიანის შეხედულებებში საკუთარ თავზე– ხალხი იყენებს პროდუქტებს, ბრენდებსდა მომსახურებებს, როგორც თვითგამოხატვის ფორმას და ყიდულობს იმ პროდუქტსა და მომსახურებას, რომელიც შეესაბამება მის შეხედულებას საკუთარ თავზე.

2)ხალხის შეხედულებები სხვებზე– ბოლო დროს ხალხს სულ უფრო მეტად სურს დრო სხვებთან ერთად გაატაროს, რაც ‘სოციალური მხარდაჭერის’ მქონე პროდუქტებსა და მომსახურებაზე უზარმაზარ მოთხოვნას გულისხმობს, რაც ადმიანებს შორის პირად კომუნიკაციას აუმჯობესებს. მაგ.ჯანმრთელობის კლუბები და საოჯახო არდადეგები

3)ხალხის შეხედულებანი ორგანიზაციებზე– ადამიანებს განსხვავებული მოსაზრება გააჩნიათ სხვადასხვა ორგანიზაციეზე, სააგენტოებსა თუ ინსტიტუტებზე. ამასთან ყველა ადამიანს სურს მნიშვნელოვანი ორგანიზაციისთვის იმუშაოს.დღეს ადამიანები სამსახურს განიხილავენ არა როგორც დამაკმაყოფილებელ წყაროს, არამედ ფულის გამომუშავების საშუალებას,რაც იმას ნიშნავს, რომ ორგანიზაციებს მომხმარებლი ნდობის მოსაპოვებლად ახალი გზების ძიება სჭირდებათ.

4)ხალხის შეხედულებები საზოგადოებაზე– ეს გავლენას ახდენს მათი მოხმარები მოდელზე. მაგ. ამერიკული პატრიოტიზმის გავლენით 11 სექტემბრის ტერაქტის შემდეგ 4ჯერ მეტი დროშა გაიყიდა.

5)ხალხის შეხედულებები ბუნებაზე– ბუნების სიყვარული მის წიაღში უამრავ საქმიანობას წარმოშობს–ბანაკები, ლაშქრობები, თევზაობა.. რასაც ბიზნესმა საპასუხო რეაქციით უნდა უპასუხოს და აწარმოოს ისეთი პროდუქტი და მომსახურება ,რომელიც ასეთი საქმიანობისათვის აუცილებელი და მოთხოვნადია.

6)ხალხის შეხედულებები სამყაროზე– ადამიანთა შეხედულება სამყაროზე იმის მიხედვით განსხვადება, თუ სად ხედავენ ისინი სამყაროს წარმოშობას და მასში თავიანთ ადგილს. ამის მიხედვით განსხვავდება ის პროდუქტი და მომსახურებახ, რომელსაც ისინი მოიხმარენ: ტელევიზია, რომელსაც უყურებემ, წიგნები, რომლებსაც კიტხულობენ, ბრენდები, რომლებსაც მოიხმარენ– ყოველივე ეს გათვალისწინებულ უნდა იქნეს მარკეტოლოგების მიერ.

26 marketinguli informaciis arsi,saxeebi da saWiroebis shefaseb

ნებისმიერი დარგისა და სფეროს საწარმოს არსებობა ბაზარზე უშუალოდ უკავშირდება ინფორმაციის შეგროვებას, ანალზსა და მიღებული შედეგების გამოყენების დონეს. მყიდველისთვის საუკეთესო კმაყოფილების შესაქმნელად კომპანია გამუდმებით საჭიროებს ინფორმაციას. კარგი პროდუქტისა და მარკეტინგული პროგრამების საწყისი მყიდველის მოთხოვნილებებისა და სურვილების შესახებ.ასევე კომპანია საჭიროებს ინფორმაციას კონკურენტების,გამყიდველებისა და ბაზარზე არსებული სხვა მოქმედი პირებისა თუ ძალების შესახებ.

ბევრ კომპანიას გააჩნია დიდი რაოდენობით ინფორმაცია ,მაგრამ მის მართვასა და სწორ გამოყენებას ვერ ხერხებს ,ამიტომ კომპანიებს უნდა ჰქონდეთ მარკეტინგული ინფორმაციის მართვის ეფექტური სისტემა,რათა მენეჯერებმა მიიღონ სათანადო ინფორმაცია შესაფერისი ფორმითა და შესაბამის დროს.

მარკეტინგული ინფორმაციის სისტემა (მის) მოიცავს პიროვნებებს, აღჭურვილობასა და პროცედურებს , რომელთა საშუალებითაც ხორციელდება დროული, საჭირო და ზუსტი ინფორმაციის შერჩევა და მისი გადაცემა მარკეტინგული გადაწყვეტილებების მიმღებთათვის.

მარკეტინგულ ინფორმაციას აჯგუფებენ თემატიკის, წარმოქმნის წყაროს, გამოყენების ჯერადობისა და სხვა ნიშნების მიხედვით.

თემატიკის შესაბამისად გამოიყოფა პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალურ-კულტურული, სამეცნიერო-ტექნიკური და დემოგრაფიული ინფორმაცია.

წარმოქმნის წყაროს მიხედვით გამოიყოფა შინაგანი და გარეგანი (შიდა და გარე) მარკეტინგული ინფორმაცია. ბევრი კომპანია ქმნის შიდა მონაცემთა ბაზას, ანუ კომპანიის შიდა წყაროებიდან მოპოვებულ ინფორმაციის ელექტრონულ საცავს,სადაც ინფორმაცია სხვადასხვა წყაროდან შედის.ის მოიცავს ინფორმაციას კომპანიის გაყიდვების,ხარჯების,მარაგების,ფულადი მიმოქცევისა და სარეკლამო კამპანიის შესახებ. შესაძლოა ერთი დეპარტამენტის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ სხვა სხვა დეპარტამენტები უზრუნველყოს სასარგებლო ინფორმაციით.

შიდა მონაცემთა ბაზა ხელმისაწვდომია უფრო სწრაფად და იაფად , თუმცარაიმე გადაწყვეტილებების მისაღებად შეიძლება ეს ინფორმაცია არ გამოდგეს, ვინაიდან მონაცემები სწრაფად ძველდება, რაც თავიის მხრივ საჭიროებს მონაცემთა გაანხლებას.ეს უკანასკნელი კი დიდ დახარჯებთანაა დაკავშირებულიროცა საქმე ეხება დიდ კომპანიას , რომელსაც უზარმაზარ ინფორმაციის კონტროლი და მართვა.

გარეგანი მარკეტინგული ინფორმაცია მიიღება სხვა საწარმოების და მარკეტინგული გარემოს შესწავლის გზით.

გამოყენების ჯერადობის მიხედვით არის პირველადი და მეორეული ინფორმაცია.პირველადია

ინფორმაცია ,რომელიც საწარმომ პირველად შეაგროვა განსაზღვრული მიზნით. ასეთ ინფო-ს იღებენ სპეციალური მეთოდებით,როგორიცააა: გამოკითხვა,დაკვირვება,ექსპერიმენტი.

გამოკითხვა-ეს არის მონაცემების შეგროვება მოსახლეობის გამოკითხვით მათი ცოდნის, დამოკიდებულებების ,უპირატესობებისა და შესყიდვების ქცევის შესახებ.ექსპერიმენტული კვლევა მოიცავს კვლევის მიზანთან შესატყვისი საექსპერიმენტო ჯგუფების შერჩევას, მათზე სხვადასხვანაირ ზემოქმედებას, უმნიშვნელო ფაქტორების კკონტროლსა და ჯგუფების საპასუხო რეაქციების შეფასებას.

დაკვირვების დროს პირველადი მონაცემების მოპოვება შესატყვის ხალხზე, ქმედებებსა და სიტუაციებზე დაკვირვებით ხდება.

მეორეული ინფორმაცია მოპოვებულია ადრე სხვა გადაწყვტილებების მისაღებად და მას იყენებენ ხელახლა.მისი მოპოვება იაფი უჯდება საწარმოს პირველად ინფორმაციის მოპოვებასთან შედარებით.

მის-ი ინფორმაციით უზრუნველყოფს როგორც კომპანიის შიდა განყოფილებებს ,ისე გარე პარტნიორებს: მომწოდებლებს ,გადამყიდველებს ან მარკეტინგული მომსახურების სააგენტოებს.

საჭიროა გაირკვეს რა ინფორმაცია სჭირდებათ მენეჯერებს და შესაძლებელია თუ არა მისი მოძიება კომპანიაში,ვინაიდან ზოგჯერ არის ინფორმაციის მიუწვდომლობა და მის-ის შეზღუდვები.მაგ: ინფორმაცია შეიძლება არ მოიპოვებოდეს დაგეგმილი ბიუჯეტის შესახებ.

ინფორმაციის მოპოვების,დამუშავების,შენახვისა და გავრცელების ხარჯები საკმაოდ დიდია. კომპანიამ უნდა განსაზღვროს ღირს თუ არა დამატებითი ხარჯების გაწევა მის მოსაპოვებლად, რამდენად ფასეული აღმოჩნდება მისთვის და ა.შ. ხშირ შემთხვევაში

დამატებითი ინფორმაცია ოდნავ მაინც ცვლის ან აუმჯობესებს მენეჯერის გადაწყვეტილებას.

6. marketingis marTvis koncefciebi

marketingis marTva (menejmenti) aris organizaciis miznebis misaRwevad miznobriv bazrebTan sargebliani urTierTobis Camoyalibebisa da SenarCunebisaTvis saWiro programebis analizi, dagegmva, Sesruleba da kontroli. misi mizania Seqmnas strategiebi, romlebic miznobriv momxmareblebTan momgebian urTierTobebs Camoayalibebs. arsebobs 5 alternatiuli koncefcia, romelTa mixedviTac organizaciebi qmnian da axorcieleben marketingul strategiebs. esenia: warmoebis, poduqtis srulyofis, gayidvis, marketinguli da socioeTikuri marketinguli koncefciebi.

warmoebis koncefciis mixedviT momxmarebeli upiratesobas im produqts aniWebs, romelic misTvis fasiT xelmisawvdomia. am dros, menejmenti warmoebis gaumjobesebasa da distribuciis efeqturobazea koncentrirebuli. arsebobs ori situacia roca menejerma SeiZleba mimarTos aRniSnul koncefcias. pirvelia, roca produqtze moTxovna miwodebas aWarbebs, am dros unda moiZebnos warmoebis zrdis gzebi. meorea, roca produqtis Rirebuleba Zalian maRalia da mis Sesamcireblad saWiroa gaumjobesebuli warmadoba. magaliTad, henri fordis filosofia iyo avtomanqana model T-s warmoebis srulyofa ise, rom misi Rirebuleba Semcirebuliyo da ufro met adamians SeZleboda misi SeZena. warmoebis koncefciam SeiZleba marketingul sibecemde miiyvanos firma. kompaniebi, romlebic am koncefcias irCeven, did yuradRebas uTmoben kompaniisSiga operaciebs da mxedvelobis aridan kargaven mTavar mizans-momxmarebelTa moTxovnilebaTa dakmakofilebiT maTTan urTierTobis Camoyalibebas.

produqtis srulyofis koncefcia gulisxmobs, rom momxmarebeli upiratesobas xarisxian, warmosaCen da mravali maxasiaTeblis mqone produqts aniWebs da rom kompaniam unda izrunos produqtis mudmiv srulyofaze. zogierT mwarmoebels swams, rom, Tu isini SeZleben ukeTesi saTagurebis Seqmnas, warmatebas miaRweven, magram xSirad imedgacruebulni rCebian, radgan myidvelebi ufro metad Tagvebis problemis gadaWriT arian dainteresebulni da ara ukeTesi formis Tu maxasiaTeblis mqone saTaguriT. am koncefciamac SeiZleba migviyvanos marketingul sibecemde. magaliTad, Kodak-ma daaskvna, rom momxmarebels surda fotofirebi ufro metad, vidre tkbil mogonebaTa momentaluri dafiqsireba. Sesabamisad, cifruli kamerebis ignorirebas axdenda. magram, miuxedavad amisa, exla es cufruli fotokamerebi bazarze gasayidad mainc gaaqvs da did mogebasac naxulobs.

gayidvis koncefciis Tanaxmad, momxmarebeli ar iyidis sakmarisi raodeobis produqts manam, saam organizacia gayidvis xelSemwyob intensiur RonisZiebebs ar warmarTavs. bevri kompania iyenebs am koncefcias, roca maT aqvT Warbi sawarmoo simZlavreebi, maTi mizania gayidon is, rasac amzadeben da ara is, rasac moiTxovs bazari, marketingis aseTi strategia Zalze sariskoa. gayidvebis koncefcia varaudobs, rom Tu myidveli produqtis yidvaSi daarwmunes, isini kmakofilebi darCebian. an, Tu maT produqti ar moewonaT, isini, albaT daiviwyeben TavianT imedgacruebas da mogvianebiT isev iyidian. Cveulebriv, es araswori varaudia. Tu kmayofili myidveli Tavis karg STabeWdilebas, saSualod 4-5 adamians gauziarebs, ukmayofilo myidveli informacias cudi STabeWdilebis Sesaxeb, saSualod, orjer met myidvels awvdis.

marketinguli koncefcia aris marketinguli marTvis ideologia, romlis mixedviT organizaciis miznis miRweva damokidebulia miznobrivi bazrebis saWiroebebisa da survilebis gansazRvraze da, konkurentebTan SedarebiT, sasurveli kmakofilebis ufro efeqtian da efeqtur miwodebaze. am koncefciis Tanaxmad, myidvelze yuradRebis gamaxvileba da myidvelisTvis faseulobis Seqmna aris Semosavlebisa da mogebisken mimavali erTaderTi gza. sxva sityvebiT rom vTqvaT, mTavari ar aris zusti myidvelis povna sakuTari produqtisTvis, mTavaria zusti produqtis Seqmna myidvelisTvis. arsebobs momxmarebelze orientirebuli marketinguli koncefcia, roca kompaniebi myidvelebs ikvleven, raTa Seiswavlon maTi survilebi da SeTavazon produqtis gaumjobesebuli variantebi da momxmareblis maorientirebeli marketingi, roca kompaniebi cdiloben myidvelTa moTxovnilebebis maTze ukeT gagebasa da iseTi produqtisa Tu momsaxurebis Seqmnas, romelic maT arsebul moTxovnilebebs daakmayofilebs axlac da momavalSic.

socioeTikuri marketinguli kocefcia gulisxmobs kompaniis marketinguli gadawyvetilebebis miRebas momxmareblis survilebis, kompaniis moTxovnilebebis, momxmareblisa da sazogadoebis grZelvadiani interesebis gaTvaliswinebiT. aRniSnuli koncefciis mixedviT, marketingulma strategiam myidvelebs faseuloba ise unda miawodos, rom SeinarCunos an gaaumjobesos rogorc momxmareblis, aseve sazogadoebis keTildReoba. socioeTikuri marketinguli koncefcia marketologebs mouwodebs, marketinguli strategiebis Seqmnisas mxedvelobaSi iqonion sami ram: kompaniis mogeba, momxmareblis survilebi da sazogadoebis interesebi. swored es aris asaxuli qvemoT mocemul suraTze.

28.marketinguli kvlevis arsi mizani da ZiriTida obieqtebi

K(kotleri)

Mmarketinguli kvleva aris organizaciis marketingul situaciasTan dakavSirebuli monacemebis Segroveba,analizi da moxsenebis momzadeba.marketinguli kvlevis gamoyenebis areali farToa,igi moicavs :myidvelTa kmayofilebis da Sesyidvis qcevis gagebas,bazris potencialisa da sabazro wilis Sefasebas,faswarmoqmnis,sarelamo kampaniisa da distribuciis efeqturobis gazomvas da a.S.

Mmarketinguli kvlevis procesi oTx safexurs moicavs:1.marketinguli problemisa da kvlevis miznebis gansazRvra2.kvlevis gegmis Camoyalibeba3.kvlevis gegmis ganxorcieleba 4.Sedegebis ganmarteba da angariSis wardgena.

Mmarketinguli kvlevisas Tavdapirvelad mniSvnelovania problemis gansazRvra da kvlevis miznebze SeTanxmeba,risi miRwevac marketingis specialistebis mWidro TanamSromlobiT xdeba.kvlevis procesis es safexuri rTulia.menejerma SesaZloa icis, rom arsebobs raRac problema,magram ar icis am problemis gamomwvevi mizezi.magaliTad SemTxvevaSi Tavisi problemis gamomwvevi mizezebidan mxolod erTze gaamaxvila yuradReb,rac misTvis katastrofuli aRmoCnda.sxva magaliTSi Camofasebuli saqonliT movaWre kompaniis menejmentma naadrevi gdawyvetileba miiRo da vaWrobis Semcirebis mizezad mwiri reklama miiCnia,ris Sedegadac kvleva Caatares sareklamo kompaniis efeqturobis Sesaxeb.kvlevam aCvena,rom mimdinare reklama xalxs sworad miewodeboda da gzavnilic sworad iyo SerCeuli.realuri problema ki iyo is,rom maRazia ar uzrunvelyofda reklamaSi Sepirebul fasebs,produqtis arCevansa da momsaxurebas.problemis ufro gulmodgine gansazRvra Tavidan aacilebda arasaWiro kvlevasTn dakavSirebul xarjebs.

problemis gansazRvris Semdeg yuradReba kvlevis miznebze maxvildeba.marketinguli kvlevis proeqts SesaZloa sami saxis mizani qondes.aRmoCeniTi kvlevis mizani aris winaswari monacemebis Segroveba,rac problemis gansazRvrisa da axali hipiTezebis SeTavazebis saSualebas iZleva.aRweriTi kvlevis mizania,aRweros iseTi sakiTxebi romlebic dakavSirebulia bazris potencialTan an momxmareblis produqtisadmi damokidebulebasTan. mizezSedegebobrivi kvlevis mizani aris mizezsa da Sdeges Soris urTierTobis hipoTezebis Semowmeba.magaliTad,gamoiwvevs Tu ara kerZo kolejSi swavlis safasuris 10%-IT Semcireba aplikantTa raodenobis proporciul zrdas?xSirad menejerebi jer aRmoCeniT kvlevas atareben,Semdeg ki aRweriT an mizezSedegobrivs.problema da kvlevis miznebi warmarTavs mTliani kvlevis process da maTgan gamomdinare xdeba Semdgomi kvlevis safexurebis ganxorcieleba.GGA

7 babuliadan

marketingis koncefcia emyareba xuT midgomas. isini ganixileba damoukidebel koncefciebad, romelTaganac marke-tinguli saqmianobis warmarTvis safuZvlad sawarmos SeuZ-lia airCios erT_erTi. amasTan, es ar niSnavs danarCeni kon-cefciebis absolutur ugulebelyofas. marketingis koncef-ciebis Camoyalibeba da ganviTareba dakavSirebulia marketin-gis ganviTarebis etapebTan. marketingis koncefciebia:

1) warmoebis srulyofis koncefcia, anu warmoebaze orientacia;2) saqonlis srulyofis koncefcia, anu produqtze orientacia;3) komerciuli Zalisxmevis intensifikaciis koncef-cia, anu orientacia gayidvaze;4) uSualod marketingis koncefcia, anu uSualod bazarze orientacia;5) socialur_eTikuri marketingis koncefcia, anu socialur_sapasuxismgeblo marketingis koncef-cia.komerciuli Zalisxmevis intensifikaciis koncefciis momxreTa TvalsazrisiT, momxmarebeli Tavisi nebiT ar iyi-dis misTvis saWiro yvela saqonels, amitom aucilebelia aq-tiuri zemoqmedeba momxmareblis fsiqologiaze, saqonlis in-tensiuri miwodeba bazarze. am koncefcias gansakuTrebiT di-di gamoyeneba aqvs pasiuri moTxovnis saqonlis realizaciis procesSi. imis gamo, rom am saqonlis SeZenaze momxmarebeli ar fiqrobs, an iSviaTad fiqrobs, mewarmeni iZulebulni ari-an meti Zalisxmeva gamoiCinon potenciuri myidvelebis gamo-savlenad da saqonlis miyidvis mizniT maTze zemoqmedebis mosaxdenad. es koncefcia farTod gamoiyeneba arakomerciuli saqmianobis sferoebSic, magaliTad, arCevnebis dros, roca pirovneba ZalRones ar iSurebs, rom amomrCevlebma airCion. komerciuli Zalisxmevis intensifikaciis koncefciis gamoye-

neba gansxvavebulad xdeba axal da pasiuri moTxovnis saqo-nelze. axali saqonlis realizaciis dros upiratesoba eni-Weba momxmarebelze fsiqologiur zemoqmedebas, rac, ZiriTa-dad sareklamo saSualebebis gamoyenebiT xorcieldeba. rac Seexeba pasiuri moTxovnis saqonels, misi realizaciis dros sawarmoTa xelmZRvanelebis mTeli Zalisxmeva xmardeba mom-xmarebelTa potenciuri jgufebis dadgenas da maTTvis saWi-ro saqonlis miwodebas. uSualod marketingis koncefciis mixedviT sawarmoTa miznebis miRwevis sawindaria miznobrivi bazrebis moTxovnilebebis gansazRvra da dakmayofileba kon-kurentebTan SedarebiT ufro efeqtiani meTodebiTa da xer-xebiT.

uSualod marketingis koncefciis arss amerikelebi xSirad xatovnadac ganmartaven. aseT ganmartebebs Soris ga-mokveTilia Semdegi: “awarmoe is, rac SegiZlia gayido, imis nacvlad, rom ecado gayido is, rac SegiZlia awarmoo”, “giy-vardeT klienti da ara saqoneli”, “klienti yovelTvis mar-Talia”, “gamoZebne momxmareblebi da daakmayofile isini”. marketingis koncefcia gamoiyeneba maSin, roca miwo-deba sakmaod aRemateba

moTxovnas. bazris saqonliT datvir-Tvis pirobebSi saqonlis gayidvisTvis aucilebeli xdeba bazris yovelmxriv Seswavla da momxmarebelTa moTxovnile-bebis srulad gaTvaliswineba saqonlis warmoebisa da gasaRebis procesSi.

komerciuli Zalisxmevis intensifikaciis da uSualod marketingis koncefciebs xSirad erTmaneTSi ureven. es aras-woria. komerciuli Zalisxmevis intensifikaciis koncefciis yuradRebis centrSi moqceulia saqoneli, romlis gasasaReb-ladac saWiro xdeba Zal-Ronis daZabva da stimulirebis Ro-nisZiebebis gaaqtiureba. uSualod marketingis koncefciis yuradRebis centrSi imyofeba miznobrivi momxmarebeli Tavisi moTxovnilebebiT, romelTa dakmayofilebasac unda dauq-vemdebaros sawarmom Tavisi saqmianoba.

uSualod marketingis koncefcia asaxavs sawarmos er-Tgulebas momxmareblis suverenitetis Teoriis mimarT. sa-warmoebi awarmoeben im saqonels, romelic aucilebelia mom-xmareblisTvis da iReben mogebas maTi moTxovnilebebis maqsi-maluri dakmayofilebis xarjze. uSualod marketingis kon-cefcias praqtikul saqmianobaSi iyenebs bevri cnobili kom-pania, magaliTad, McDonald’s, Procter&Gambl da a.S. es kon-cefcia ufro xSirad gamoiyeneba samomxmareblo saqonlis mwarmoebeli da gamsaRebeli sawarmoebis mier. xSiria Sem-Txvevebi, roca sawarmoebi sityviT aRiareben uSualod mar-ketingis koncefcias, faqtobrivad ki ar iyeneben mas da Se-moifarglebian mxolod marketingis calkeuli elementis ga-moyenebiT.

24-25 babulia

marketingis socialur aspeqtebSi Sedis marketinguli eTika da marketingis socialuri pasuxismgebloba. marketingul eTikaSi igulisxmeba, viwro gagebiT, mar-ketologebis, farTo gagebiT ki biznesSi dasaqmebuli yvela adamianis, qcevis standartebi da moraluri fa-seulobebi. mainc rogori qceva unda CaiTvalos eTikurad da ro-gori araeTikurad biznesSi?am kiTxvaze pasuxis gacema Zalian Znelia. problemis mogvareba SesaZlebelia sawarmoebis mier eTikuri qcevis principis SerCeviT. saerTod ganasxvaveben eTikuri qcevis or ZiriTad princips. pirveli principis mixedviT biznesSi qce-vis normebi unda daefuZnos Tavisufal bazars da samar-Tlebriv sistemas. meore principis Sesabamisad yovelma sa-warmom da misma marketingis menejerebma TviTon unda daamu-Saon socialuri pasuxismgeblobisa da moraluri qcevis koncefcia, romelic Sinagan wesierebas, korporaciul sin-diss da grZelvadian

perspeqtivaSi momxmarebelTa keTildRe-obis uzrunvelyofas daemyareba. pirveli principis Sesabami-sad sawarmoebs da iq dasaqmebul muSakebs SeuZliaT imoqme-don dadgenili kanonebis mixedviT da sindisi sufTa hqon-deT, Tundac amiT dazaraldnen momxmareblebi da mTeli sa-zogadoebac ki. meore principis mixedviT sawarmoebma Tavian-Ti saqmianoba unda ganaxorcielon da gadawyvetilebebi miIRon moralur da eTikur normebze da ara samarTlebriv sis-temaze dayrdnobiT.

kompleqsis elementebs. marketingis amerikeli specia-listebi l. buni da d. kurtci “Tanamedrove marketingi-s” saxelmZRvanelos me-11 gamocemaSi marketingis eTikur sakiT-xebs swored marketingis kompleqsis elementebis WrilSi ga-nixilaven (ix. nax. 4.2).

eTikurisakiTxebi:produqti-dagegmili moZveleba produqtis xarisxi da usafrTxoeba garantiebi saimedo SefuTva da markirebadabinZureba distribucia- eqskluziuri teritorieb,i dempingi ,dilerebis uflebeb,i mtacebluri faswarmoqmna

win waweva--- reklama_ “satyuara.” yalbi da Semcdeneli reklama. mastimulirebeli daTmobeb..

mosyidva da qrTami

fasi- fiqsirebuli fasebi. safaso diskriminaci.a fasebis amaRleba.Semcdeneli faswarmoqmna

produqtTan mimarTebaSi araeTikurad iTvleba misi da-gegmili dabereba, arasaTanado xarisxis da momxmareblisTvis saSiSi saqonlis gayidva, saqonlis momxmareblisTvis Tav-smoxveva lamazi SefuTviT, dabinZurebuli produqtis sarea-lizaciod gamotana.

sawarmoebs eTikuri problemebis gadaWra uwevT saqo-nelmoZraobis procesSic. saqonelmoZraobis arxebis gakon-trolebisaს maT, pirvel rigSi, ar unda daarRvion dile-rebis uflebebi, zedmetad ar unda Caerion dilerebis saqmi-anobaSi. amasTan, ar unda aaridon Tavi im regionebis momsa-xurebas, sadac dabalSemosavliani momxmareblebi cxovroben. araeTikuria, agreTve, calkeul regionebSi produqtebis Za-lian maRal, SeiZleba iTqvas, mtaceblur fasSi gayidva. arae-Tikuria dempingis gamoyenebac. dempinguri fasis mizani yo-velTvis ama Tu im bazarze SeRwevaa,

ris Semdegac sawarmoe-bi produqcias realur fasSi yidian. yvelaze meti odenobiT eTikuri sakiTxebis gadawyveta sawarmoebs bazarze saqonlis win wawevis dros uwevT. rek-lamis meSveobiT momxmarebelze zewola, reklamiT araswori informaciis miwodeba momxmareblebisTvis da maTi dabneva an SecdomaSi Seyvana araeTikuria da unda aRmoifxvras. mniSvnelovani eTikuri sakiTxebis mogvareba uxdebaT sa-warmoTa xelmZRvanelebs fasebis dawesebis dros, faswarmoq-mnis procesis mimarT araeTikuri damokidebuleba, xSirad, imavdroulad ukanonocaa. araeTikuria, magaliTad, produq-tis Rirebulebaze dabal fasSi gayidva, fasebis metismetad gazrda, dabali fasebis SeTavazebiT momxmareblis motyueba da a.S. marketingis socialuri pasuxismgeblobis arsi vlinde-ba momxmarebelTa moTxovnilebebze orientaciasa da socia-luri keTildReobis uzrunvelyofaSi. ufro zustad, socia-luri pasuxismgebloba gulisxmobs marketingis sazRvrebSi ganxorcielebuli qmedebebis procesSi sazogadoebis keTil-dReobis uzrunvelyofis wina planze wamowevas. specialistebi ganasxvaveben socialuri pasuximgeblo-bis oTx dones. maT miekuTvneba ekonomikuri, samarTlebrivi, eTikuri da filantropiuli socialuri pasuxismgeblobebi.

socialuri pasuxismgeblobis ekonomikuri mxare vlin-deba momgebianobis uzrunvelyofaSi. amiT biznesSi iqmneba is fundamenti, romelsac eTikuri pasuxismgeblobis danarCeni sami done efuZneba. samarTlebrivi pasuxismgeblobis mizania kanonis dacva. samarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvelia kanoni, romelSic kodirebulia sazogadoebisTvis misaRebi da miuRebeli qmedebebi. eTikuri pasuxismgebloba iTvaliswi-nebs eTikis normebis Sesabamisad moqmedebas, e.i saWiroa biz-nesSi yvelaferi gakeTdes ise, rogorc swori da samarTlia-nia. ar SeiZleba sxvisTvis zianis miyeneba sakuTari intere-sebis dasakmayofileblad. filantropiuli socialuri pasu-xismgebloba gulisxmobs karg korporaciul moqalaqeobas, rac vlindeba

mTeli koleqtivis da misi calkeuli wevris cxovrebis donis amaRlebaSi sakuTari wvlilis SetaniT.

tradiciulad biznesis socialuri pasuxismgebloba Se-moifargleboda momxmareblebTan, TanamSromlebTan da aqcio-nerebTan urTierTobebiT. sawarmoTa menejerebi pasuxismgeb-lobas grZnobdnen momxmareblebisTvis maRalxarisxiani pro-duqtis miwodebis da masze dasabuTebuli fasebis dawesebis, TanamSromlebisTvis normaluri anazR aurebis micemis da normaluri Sromis pirobebis Seqmnis, aqcionerebisTvis moge-bis uzrunvelyofis procesSi. dReisTvis mdgomareoba Seicva-la. Tanamedrove pirobebSi biznesis socialuri pasuxismgeb-lobis areali gafarTovda da moicva urTierTobebi xeli-suflebis organoebTan da mTlianad sazogadoebasTan. ro-gorc ukve aRiniSna pirvel TavSi, aseTi midgomis safuZvel-ze Camoyalibda socialur-eTikuri marketingis koncefcia, romelmac erTmaneTs daukavSira momxmareblebis, sawarmoebis da mTeli sazogadoebis interesebi. dRes, sul ufro xSirad, sazogadoebis kritikis obieqti xdeba is sawarmoebi, romle-bic TavianTi saqmianobiT garemos abinZureben, an bunebriv re-sursebs mtaceblurad iyeneben.