7 Hymns met toelichting

1. Command Thy blessing from above 2. Jesus, Friend of sinners 3. Like a river glorious 4. Absence from God deplored 5. The fear of the Lord

6. The pilgrim’s consolation 7. The favour of the Trinity desired

1

De interieurafbeelding van de Grote Kerk te Vianen op de omslag is van Job van Nes (Zaandam - 2009), zoals te vinden op www.reliwiki.nl

2

Tijdens een samenzangavond in de Grote kerk te Vianen op 26 september 2015 zijn een zevental te zingen hymns toegelicht door ds. P. den Ouden uit Katwijk.

Deze bundel geeft naast deze gegeven toelichting (soms door ondergetekende aangevuld met [tekst]verwijzingen en minieme toevoegingen), de Engelse teksten van de hymns met de vertaling, en de muziek waarop deze zijn gezongen, zowel in de traditionele muzieknotatie (: vocaal - SATB), als in Klavarskribo (: orgel).

Dubbelzijdig printen met de partituur op de rechterbladzijde (even nummers!), wordt geadviseerd.

Op de website: http://www.hymnary.org/ kunnen eventueel nog meer wetenswaardige en aanvullende gegevens worden gevonden over deze en andere hymns.

Bart Schalk Putten

3

Inhoudsopgave

1 – Command Thy blessing from above - J. Montgomery 5 Tune: Fulda 8

2 – Jesus, Friend of sinners – C. Wesley 9 Tune: Greenock / Hos. 14:4, Jer. 14:7 12

3 – Like a river glorious – F.R. Havergal 13 Tune: Wye Valley / Ies. 26:3-4 16

4 – Absence from God deplored – A. Steele 17 Tune: St. Fulbert 20

5 – The fear of the Lord – J. Hart 21 Tune: Houghton / Ps. 111:10, Prov. 10:27 24

6 – The pilgrims’s consolation – J. Swain 25 Tune: Abends / Ps. 34:19, Heb. 11:13 28

7 – The favour of the Trinity desired – J. Newton 29 Tune: All for Jesus / 2 Cor. 13:14 30

4

Opening

Efeze 3: 11-21

14 Om deze oorzaak buig ik mijn knieën tot den Vader van onzen Heere Jezus Christus, 15 Uit Welken al het geslacht in de hemelen en op de aarde genoemd wordt, 16 Opdat Hij u geve, naar den rijkdom Zijner heerlijkheid, met kracht versterkt te worden door Zijn Geest in den inwendigen mens; 17 Opdat Christus door het geloof in uw harten wone, en gij in de liefde geworteld en gegrond zijt; 18 Opdat gij ten volle kondet begrijpen met al de heiligen, welke de breedte, en lengte, en diepte, en hoogte zij, 19 En bekennen de liefde van Christus, die de kennis te boven gaat, opdat gij vervuld wordt tot al de volheid Gods. 20 Hem nu, Die machtig is meer dan overvloediglijk te doen, boven al wat wij bidden of denken, naar de kracht, die in ons werkt, 21 Hem, zeg ik, zij de heerlijkheid in de Gemeente, door Christus Jezus, in alle geslachten, tot alle eeuwigheid. Amen.

ds. P. den Ouden Katwijk

5

1 – Command Thy blessing from above - J. Montgomery

De eerste hymn die we gaan zingen is bedoeld als een hymn om de avond mee te beginnen. Het is een gebed om Gods zegen:

“Gebied uw zegen uit de hoge

O God, over allen die hier vergaderd zijn.”

Die hier vanavond in Vianen bijeengekomen zijn. En van dit gebed van James Montgomery kunnen wij veel leren voor onze eigen, persoonlijke gebeden. Hij bidt om de zegen van de Drie-enige God. In het eerste couplet roept hij de Vader aan:

“Zie ons aan met een vaderlijke liefde.”

In het tweede couplet bidt hij tot de Zoon:

“Gebied Uw zegen, Jezus, Heere.” En in het derde couplet bidt hij om de zegen van de Heilige Geest:

“Gebied Uw zegen in deze ure, Gij Geest der waarheid.”

Hier wordt ons een voorbeeld gegeven hoe wij tot de drie-enige God mogen bidden. Om zo onze gebeden te verbreden en te verdiepen, inhoudsvoller en hoopvoller te maken. Opdat we meer zouden ontvangen. Hier wordt gebeden tot elk van de drie Goddelijke Personen, en bij iedere Naam bidden we om een zegen die juist bij elk van die Personen past. Kijkt u maar naar het eerste couplet: Daar bidden we tot de Vader om deze zegen, dat Hij ons zou aanzien met een Vaderlijke liefde. En de vrucht, het gevolg van die zegen, is dat wij Hem dan kinderlijk zullen vrezen. In het tweede couplet bidt hij om een zegen van de Zoon; Hij die hier op aarde heeft rondgewandeld en tot Zijn discipelen sprak: volg Mij, en zij volgden Hem. Heere, mogen wij vanavond ook zo die roepstem van U horen. O, als Hij spreekt, dan doet Hij dat als machthebbende. Dan komt er kracht en leven in mee. Dan zal zelfs de zwakste Hem volgen. In het derde couplet bidt hij om de zegen van de Heilige Geest. Welke zegeningen zou u van de Heilige Geest willen afsmeken? Hier wordt gebeden om de gave van een verootmoedigd, vernederd, verbroken hart. Dat is misschien niet het eerste waar wij om bidden. Maar wat heb je dat nodig, als je er achter komt dat je van jezelf zo’n trots en hoogmoedig hart hebt. En hij bidt ook om door de Geest genezen te worden van alle zwakheden en zondekwalen.

6

Psalm 103 zegt:

Die al uw ongerechtigheid vergeeft, die al uw krankheden geneest.

Hier wordt ons een voorbeeld gegeven om zo ook in onze gebeden te bidden om de zegeningen van de drie-enige God. En ga dan thuis maar eens overdenken welke zegeningen u van elk van die Personen nog meer zou willen ontvangen. Let er trouwens op dat hier niet gebeden wordt om aardse zegeningen, maar om geestelijke zegeningen.

In het vierde couplet bidt hij nog een keer tot de drie Goddelijke personen tegelijk. De Vader, die onze Maker is. De Zoon die onze Verlosser is, de Geest, die onze Leidsman is en in al de waarheid leidt.

En in het laatste couplet wordt de lijn van het eerste couplet doorgetrokken. In het eerste couplet bidden we om een zegen, zoals we hier, in deze kerk, bijeen zijn gekomen. Zouden we er hier iets van mogen ervaren dat de Heere in ons midden is. Maar dan wordt dat aardse samenzijn in het laatste couplet opgeheven naar het hemelse samenzijn. Dat wij, zoals wij hier nu vanavond met elkaar mogen zingen, wij straks eeuwig met elkaar mogen zingen voor Zijn troon. Dat zal de grootste en volmaaktste en eeuwige zegen zijn. Laten we om die zegen bidden:

“Mogen alle zielen, die hier bijeengekomen zijn,

Straks met harpen en gezangen

Rusten in uw liefde in regeren in Uw licht.”

7

Hymn 1 – Command Thy blessing from above

1. Command Thy blessing from above, 1. Gebied Uw zegen vanuit de hoge,

O God, on all assembled here; O God, over allen die hier vergaderd zijn;

Behold us with a Father’s love, Zie ons aan met een vaderlijke liefde,

While we look up with filial fear. Terwijl wij opzien met kinderlijke vreze.

2. Command Thy blessing, Jesus, Lord; 2. Gebied Uw zegen, Jezus, Heere;

May we Thy true disciples be; Mogen wij Uw ware discipelen zijn;

Speak to each heart the mighty word, Spreek tot elk hart het machtige woord;

Say to the weakest, ‘Follow Me’. Zeg tot de zwakste: ‘Volg Mij’.

3. Command Thy blessing in this hour, 3. Gebied Uw zegen in deze ure,

Spirit of truth, and fill the place Geest der waarheid, en vervul de plaats

With humbling and with healing power, Met vernederende en met genezende kracht,

With quickening confirming grace. Met verlevendigende en bevestigende genade.

4. O Thou, our Maker, Saviour, Guide, 4. O Gij, onze Schepper, Zaligmaker, Gids,

One true eternal God confessed! Die wij belijden als de ene waarachtige, eeuwige God!

May nought in life or death divide Moge niets in leven of sterven de heiligen

The saints in Thy communion blest! doen scheiden van Uw gezegende gemeenschap.

5. With Thee and these for ever found, 5. Met U en hen voor eeuwig samen,

May all the souls who here unite, Mogen alle zielen die hier bijeenkomen,

With harps and songs Thy throne surround, Met harpen en gezangen Uw troon omringen,

Rest in Thy love and reign in light. Rusten in Uw liefde en regeren in het licht.

James Montgomery (1771-1854)

8

TUNE: FULDA

1 Com-p pp om

2 mandp pp o

3 Thyp pp o

( )1 bles- sem- love,p p p p pp po o o oo

o.p p p pp o .

sing bled Whilep p p pp po o o o oo

( )from here; wepp p p p pp p po o o

p o o

a Be- lookp p p p p ppo o oo o

( ) bove, hold upp p p p p p ppo oo o

o.

us withp p p pp po o

O with fi-p p p p p pp p po o o

God,p p p pp o o. .o

on a lialp p p pp p po o o o o

( )all Fa- fear.p p p p p p ppo oo o

as- ther’sp p p ppo oo

9

2 – Jesus, Friend of sinners – C. Wesley

In de eerste uitgave had Charles Wesley, de dichter van deze hymn, er boven geschreven:

Restoring grace desired: “Een begeerte naar vernieuwende genade.” Restoring. Daar klinkt iets in van restaureren, herstellen. Hier is iemand aan het woord die de Heere hartelijk en vurig liefhad. Die dicht bij de Hem leefde. Maar die nu alles is kwijtgeraakt. Of: het is er nog wel, maar het staat allemaal op een heel laag pitje. Geen smaak in het Woord. En biddeloos. Een kind van God. Maar die verachterd is in de genade. Er is geen glans meer en geen kracht. En soms voel je zelf dat het niet goed gaat. Maar geen kracht om uit onszelf terug te gaan. Er niet uit kunnen komen. Maar er ook geen vrede in kunnen hebben. En dan voel je: ik moet terug. Met belijdenis van zonde en schuld. Want vaak zijn er werkelijk bepaalde zonden in het spel. Of geven we teveel toe om bezig te zijn met de dingen van beneden en verwaarlozen we de persoonlijke omgang met God. Dat is schuld. En dat moet beleden worden. En dat gaat Charles Wesley hier dan ook doen. Maar let er dan eens op hoe hij zijn schuldbelijdenis begint: Jezus, vriend van zondaren. Want zo voelt hij zich: een arme zondaar. Maar hij mag toch geloven dat Jezus een vriend is van zondaren, zoals Matth. 11:191 het zegt. En dat geeft hem, ondanks alles, toch vrijmoedigheid om de Heere aan te roepen:

A poor, backsliding soul restore: “Herstel een arme, verachterde ziel.”

Backsliding: die wegzakt, terugvalt in de zonde. Verachterd in de genade.

Wesley heeft hier duidelijk Hosea 14:5 in gedachten, waar de Heere tegen het afgedwaalde Israël zegt: Ik zal hun afkeringen (backsliding) genezen. Hun afkeren van de Heere, hun afdwalen. En dan staat er nog wat achter: en Ik zal hen vrijwillig liefhebben.

Wat Wesley hier in de laatste twee zinnen steeds als een refrein bidt: Love me freely: “Heb mij vrijwillig lief.”

Als de Heere liefheeft, dan heeft Hij vrijwillig lief. Hij is het nooit verplicht. Maar Hij doet het enkel uit genade. Die vrije gunst, die eeuwig Hem bewoog2.

11 De Zoon des mensen is gekomen, etende en drinkende, en zij zeggen: Ziedaar een Mens Die een vraat en wijnzuiper is, een vriend van tollenaren en zondaren. Doch de Wijsheid is gerechtvaardigd geworden van Haar kinderen. 2 Psalm 27:3 (berijmd)

10

Maar wat ligt daar juist een ruimte, voor iemand die niets meer overhoudt, dan alleen maar schuld en te kort. Dit Evangeliewoord, dat de Heere vrijwillig liefheeft. Dan hoef ik niets te hebben en dan hoef ik niet iets te zijn. Dan hoef ik enkel als een arme hulpeloze zondaar tot hem de toevlucht te nemen. Want Hij heeft vrijwillig lief. In het 2e couplet voert hij deze pleitreden aan:

“Laat mijn zonden dan oneindig zijn,

Maar Uw genade is altijd nog groter.”

Zijn grote nood is die inwonende macht der zonde. Steeds komt hij er weer op terug. Hij kan niet meer met de zonde leven. En ik hoop dat wij er ook niet meer mee kunnen leven. In het 3e couplet heeft hij het over de onderdrukkende macht van de zonde. En in het laatst couplet nog een keer:

Take the power of sin away.

Maar daar is hij niet mee tevreden. En laten wij ook niet tevreden zijn met verlost te worden van de zonde. Hij bidt niet alleen om vergeving, maar ook om vernieuwing. Hij vraagt om vernieuwende, heiligende genade. Om voor de Heere te kunnen leven en Hem in alles te bedoelen. Dat is zijn hartstochtelijk verlangen in het laatste couplet:

“Vervul mij met reine verlangens,

Vervolmaak mij in heiligheid

Herstel Uw beeld in mijn ziel.”

Neem dat vanavond mee. Bid niet alleen om vergevende genade, maar ook om vernieuwende genade. Om te leven voor die Heere, die het zo waard is om door ons gediend te worden.

11

Hymn 2 – Jesus, Friend of sinners

1. Jesus, Friend of sinners, hear, 1. Jezus, Vriend van zondaren, hoor,

Yet once again I pray; Nog eens bid ik tot U;

From my debt of sin set clear, Bevrijd mij van mijn zondeschuld,

For I have nought to pay; Want ik heb niets om te betalen;

Speak, O speak the kind release, Spreek, o spreek vriendelijk Uw kwijtschelding uit,

A poor backsliding soul restore! Herstel een arme, verachterde ziel!

Love me freely, seal my peace, Heb mij vrijwillig lief, verzegel mijn vrede,

And bid me sin no more. En gebied mij niet meer te zondigen.

2. Though my sins as mountains rise, 2. Al rijzen mijn zonden als bergen op,

And swell and reach to heaven, En zwellen ze aan en reiken ze tot aan de hemel,

Mercy is above the skies, Uw goedertierenheid is tot boven de hemelen,

I may be still forgiven; Ik kan nog steeds vergeving ontvangen;

Infinite my sins increase, Oneindig vermeerderen mijn zonden,

But greater is Thy mercy’s store; Maar nog groter is de voorraad van Uw genade;

Love me freely, seal my peace, Heb mij vrijwillig lief, verzegel mijn vrede,

And bid me sin no more. En gebied mij niet meer te zondigen.

3. From the oppressive power of sin 3. Van de onderdrukkende macht der zonde

My struggling spirit free; Bevrijd mijn worstelende geest;

Blood and righteousness divine Goddelijk bloed en gerechtigheid

Can rescue, even me. Kunnen verlossen, zelfs ook mij.

Holy Spirit, shed Thy grace, Heilige Geest, stort Uw genade uit,

And let me feel Thy softening shower; En laat mij Uw zachtmakende plasregen voelen;

Love me freely, seal my peace, Heb mij vrijwillig lief, verzegel mijn vrede,

And bid me sin no more. En gebied mij niet meer te zondigen.

4. For this only thing I pray, 4. Om deze ene zaak bid ik,

And this will I require: En dit zal ik begeren:

Take the power of sin away, Neem de macht der zonde weg,

Fill me with pure desire; Vervul mij met rein verlangen;

Perfect me in holiness, Volmaak mij in heiligheid,

Thine image to my soul restore, Herstel Uw beeld in mijn ziel;

Love me freely, seal my peace, Heb mij vrijwillig lief, verzegel mijn vrede,

And bid me sin no more. En gebied mij niet meer te zondigen.

Charles Wesley (1707-1788)

12

TUNE: GREENOCK / HOS. 14:4, JER. 14:7

1 Je- From Speak, Lovep p p p p p pp p po o oo

m

2 sus, my O mep p p p p p p pp po o o oo o

3 Friend debt speak free-p p p p p p p pp o o o oo o o

4 of of the ly,p p p p p ppp po o o o oo o

1 sin- sin kind sealp p p p p ppp po o o o oo o

re-p pp o

ners, set myp p pp p po o o o o o

hear, clear, lease, peace,p p p p p p pp po o o o oo o

Yet For A Andp p p p p pp po o o o oo o

once I poor bidp p p p pp p po o o o o o oo

a- have back- mep p p pp o o o o o o oo o o

gain nought sli- sinp p p p p ppo o o o o oo o o

I to ding nop p pp p po o o o o o o o oo

pray; pay; soul more.pp p p p p pp p po o o oo

p

re-p po

store!p pp o

13

3 – Like a river glorious – F.R. Havergal

Deze hymn is van Frances Havergal. Ze groeide op in een predikantsgezin als de jongste van zes kinderen. In haar ouderlijk huis heerste een warme, evangelische sfeer. Frances was zes jaar oud toen ze een ernstige preek hoorde over het toekomende oordeel. Ze werd wakker geschud. Ze voelde dat ze miste wat haar vader en moeder hadden, die vreesden de Heere. Toen werd het nood in de ziel van dat kleine meisje van zes jaar. Zou je daar niet jaloers op wezen? Toen ging ze haar best doen om alles goed te doen. Maar dat mislukte steeds weer, en ze werd steeds moedelozer. Ze kreeg steeds meer verdriet over haar zondige hart. Toen ze 14 was kwam ze op een meisjeskostschool. Daar was een godvrezende lerares, die met ieder meisje afzonderlijk bad en sprak over hun ziel. En zo kwamen er verschillende meisjes in die klas tot bekering, ook twee van Frances’ vriendinnen. Ze was zo jaloers op hen. Ze dacht: zij zijn gelukkig. En ik ben ongelukkig. Dat zei ze ook heel eerlijk, met tranen, tegen hen. Toen, een jaar later, logeerde ze bij een zus die al getrouwd was, en daar kwam een godvrezende vriendin, Caroline Cooke. En die was zo hartelijk en vriendelijk, dat de jonge Frances van 16 jaar haar hart voor die jonge vrouw uitstortte. En die Caroline Cooke mocht de jonge Frances tot Christus leiden. Ze schreef in haar dagboek: ‘Ik heb mijn hart voor eeuwig aan Christus Jezus toevertrouwd.’ Ze koos er voor om ongetrouwd te blijven, om zo zich helemaal aan de Heere en Zijn dienst te wijden als lerares, zondagschooljuf. Ook ging ze evangeliseren in achterbuurten en zocht ze zieken op. En ze schreef ook veel hymns. In 1876, ze was toen veertig jaar oud, was ze op vakantie in Wales. Daar vatte ze kou en kreeg een ernstige longontsteking . Iedereen dacht dat ze zou sterven, en dat zeiden ze ook tegen haar. Toen zei ze: ‘Als ik werkelijk zou heengaan, is dat bijna te heerlijk om waar te zijn.’ Gelukkig herstelde ze en schreef toen de hymn die we vanavond zingen:

Like a river glorious. Dat gaat terug op twee teksten uit Jesaja. 66:12, waar de Heere Zijn volk belooft:

Ziet, Ik zal de vrede over haar uitstrekken als een rivier. En Jesaja 26:3: Thou wilt keep them in perfect peace.

Gij zult Hem in volkomen vrede bewaren, wiens hart op U heeft vertrouwd. Die laatste woorden klinken in het refrein:

Stayed upon Jehova: “Steunend, vertrouwend op Jehova, de Verbondsgod.”

14

Als het over de vrede gaat, dacht Frances Havergal ook aan Romeinen 5:1:

Wij dan, gerechtvaardigd zijnde uit het geloof, hebben vrede bij God, door onzen Heere Jezus Christus.

Ze schreef aan een vriend:

We hebben vrede met God. Die vrede is reeds uw deel. Voor u gekocht en aan u geschonken, voor u verzegeld en als een onderpand gegeven door het Woord van de Vader en het kostbare bloed van Jezus.

De vrede wordt een volmaakte, een volkomen vrede genoemd: perfect peace. En toch, zegt Havergal in het eerste couplet, hoewel die vrede volmaakt is, wordt ze toch nog ieder dag voller. Zoals een rivier maar door blijft stromen. En voor wie langer met de Heere mag leven wordt die vrede ook steeds rijker, dieper, voller. Paulus bad voor de christenen te Efeze dat ze vervuld mochten worden tot al de volheid Gods.

Kort iets over het tweede couplet. Daarin klinken weer twee Schriftverzen uit: Jesaja: 51:16: En Ik leg Mijn woorden in uw mond, en bedek u onder de schaduw van Mijn hand. Jesaja 25:4: Want Gij zijt voor de arme een Sterkte geweest, een Sterkte voor de nooddruftige, als hem bange was; een Toevlucht tegen den vloed, een Schaduw tegen de hitte; want het blazen der tirannen is als een vloed tegen een wand.

Ten slotte nog het derde couplet. Daar gebruikte ze het beeld van de zonnewijzer. Een diep beeld. De zon schijnt en dan valt de schaduw van de naald op de wijzerplaat en wijst zo het uur aan. Zo zijn er tijden van vreugde, maar ook tijden van moeiten en beproevingen op de wijzerplaat van ons leven. Maar het is altijd door de Zon der Liefde dat ze aangewezen worden.

Alle beschikkingen in ons leven komen van Boven. Niet het blinde noodlot. En dat geeft rust, hoe het ook gaat. Want Hij is te vertrouwen. En zal in alles voorzien. Dan kom ik weer terug bij Jesaja 26. In vers 3 ging het over die volkomen vrede. En dan wordt in vers 12 die vrede opnieuw genoemd:

HEERE! Gij zult ons vrede bestellen. En dan staat er nog wat achter: Want Gij hebt ons ook al onze zaken uitgericht. In het Engels staat er: We may trust Him fully, all for us to do. Dan mogen we alles in vertrouwen in Zijn handen geven, Hij zal alles voor ons doen. En Hij zal het ook voleinden.

15

Hymn 3 – Like a river glorious

1. Like a river glorious is God’s perfect peace, Gelijk een heerlijke rivier is Gods volmaakte vrede,

Over all victorious in its bright increase; Zegevierend over alles in haar stralende vermeerdering;

Perfect, yet it floweth fuller every day, Volmaakt, en toch stroomt ze voller elke dag,

Perfect, yet it groweth deeper all the way. Volmaakt, en toch wordt ze steeds dieper.

Refrain: Refrein:

Stayed upon Jehovah, hearts are fully blest, Gevestigd op Jehovah, worden harten ten volle gezegend;

Finding, as He promised, perfect peace and rest. Ze vinden, zoals Hij beloofd heeft, volmaakte vrede en rust.

2. Hidden in the hollow of His blessed hand, Verborgen in de palm van Zijn gezegende hand,

Never foe can follow, never traitor stand; Kan geen vijand ooit vervolgen, geen verrader ooit bestaan;

Not a surge of worry, not a shade of care, Geen golf van zorgen, geen schaduw van zorg,

Not a blast of hurry touch the spirit there. Geen windvlaag van haast kan de geest daar treffen.

Refrain. Refrein.

3. Every joy or trial falleth from above, 3. Elke vreugde of beproeving overkomt ons van Boven,

Traced upon our dial by the Sun of Love; Op onze zonnewijzer aangegeven door de Zon der Liefde;

We may trust Him fully all for us to do; We kunnen Hem volledig vertrouwen om alles voor ons te doen;

They who trust Him wholly find Him wholly true. Die Hem geheel vertrouwen, ervaren Hem als geheel waarachtig.

Refrain. Refrein.

Frances Ridley Havergal (1836-1879)

16

TUNE: WYE VALLEY / IES. 26:3-4

1 Like Per- Stayedo o o o o o o o oo o o

a fect, u-o o o o o o o o oo o o

2 ri- yet ponp po o o o o o oo o o

ver it Je-o o o o o o o o oo o o

1 glo- flow- ho-p pp po o o o o o oo

rious eth vah,po o o o o o o oo o o

Is Ful- heartsp p pp o o o o o oo o

God's ler arep p pp o o o o o oo o

per- ev'- fu-o o o o o o o o oo o o

fect ry llyo o o o o o o o oo o o

peace, day; blest,o o o o o o o o oo o o

O- Per- Fin-o o o o o o o o oo o o

ver fect, ding,o o o o o o o o oo o o

all yet asp pp po o o o o o oo

vic- it Hep pp po o o o o o oo

to- grow- prom-o o o o o o o o oo o o

rious eth ised,o o o o o o o o oo o o

o o

In Dee- per-o o o o o o o o oo o o

its per fecto o o o o o o o oo o o

bright all peacepo o o o o o ooo o o

in- the andp po o o o o o oo o o

crease; way. rest.o oo o o o o o oo o o

Refrain

17

4 – Absence from God deplored – A. Steele

Ann Steele, de dichteres van deze hymn, leefde in de 18e eeuw en behoorde tot de kringen van de calvinistische baptisten. John Ryland, Andrew Fuller en de zendeling William Carey behoorden tot haar vriendenkring. Ze had een bijzondere bediening van de Heere gekregen om treurigen te troosten en neergebogen zielen op te richten. De aanvechtingen en de worstelingen om de zekerheid van het persoonlijke aandeel aan Christus staan in haar hymns centraal. Zij vertolkte wat in de harten van Gods bestreden kerk leefde. Daarom waren haar hymns altijd zeer geliefd, bij het bevindelijke volk in Engeland en wereldwijd. Deze hymn is daar een voorbeeld van.

Hier is een afgedwaald schaap aan het woord, maar die niet meer verder kan. Als je beseft wie je in jezelf bent, kun er soms zo tegenop zien om de Heere onder ogen te komen. Alles zo verzondigd. Maar Ann Steel ontleent haar vrijmoedigheid aan Gods eigen genadige bevel, als Hij in Psalm 27 zegt:

Zoek Mijn aangezicht. En in Jeremia 3:22:

Keert weder, gij afkerige kinderen! Ik zal uw afkeringen genezen. Zie, hier zijn wij, wij komen tot U, want Gij zijt de HEERE, onze God!

O, zegt ze in het 2e couplet:

“Laat dan geen vrees vanwege mijn schuld mij bij U vandaan houden,

Om niet ootmoedig aan Uw voeten neer te knielen.

Gods beloften kunnen niet falen, zij zijn mijn sterke toren

Waarheen ik loop, om in een hoog vertrek gesteld te worden.”

In het 3e couplet zegt ze:

“Heere, als U er niet bent, als ik niets van Uw genadige,

Vriendelijke tegenwoordigheid bespeur, dan is alles voor mij een donkere nacht.

Geef mij weder de vreugde Uws heils.

Dat ik mij weer opnieuw in U verheugen mag.”

In het 5e couplet zegt ze: ondanks al mijn aanvechtingen en bestrijdingen, zal ik toch, Kohlbrugge3 zou zeggen: dan zal ik nochtans tot U vluchten.

3 De Grote Kerk te Vianen is de kerk waar Kohbrugge in 1856 voor het eerst op een kansel stond in de Nederlandse Hervormde Kerk.

18

En laten wij dat vanavond ter harte nemen. De bekende puritein Thomas Hooker zegt:

Het is gepast en noodzakelijk om onze zonden te zien, maar we moeten daar niet te lang bij stilstaan. Zien moeten we ze, maar er ons niet zo op blindstaren dat ze ons weerhouden om tot Christus te komen. Een zondebesef dat ons bij Christus vandaan houdt, is een zondig zondebesef.

Dat moeten we goed onthouden.

En dan, in het laatste couplet, daar zegt Ann Steele, waar haar ziel alleen maar tevreden mee kan zijn: met Hem zelf. Als er iets van Zijn genadige en liefelijke tegenwoordigheid mag worden ervaren.

Thy presence: Als Hij er is. En alles vol en goed maakt met Zichzelf. Want als Hij komt, dan brengt Hij alles mee:

“Ik ben nooddruftig, arm en naakt,

o God, mijn Helper uit d’ellenden,

Haast U tot mij, wil bijstand zenden,

Uw komst is het, die mijn heil volmaakt.”4

4 Psalm 70:3 (berijmd)

19

4 – Absence from God deplored

1. See, low before Thy throne of grace, 1. Zie, neergebogen voor Uw genadetroon,

A wretched wand’rer mourn; Een ellendige zwerfster treuren;

Thyself hast bid me seek Thy face; Gijzelf hebt mij geboden Uw aangezicht te zoeken;

Thyself hast said, ‘Return’. Gijzelf hebt gezegd: ‘Keer weder.’

2. And shall my guilty fears prevail 2. Zal mijn schuldige vrezen het dan winnen

To drive me from Thy feet? Om mij van Uw voeten weg te jagen?

Thy word of promise cannot fail, Uw beloftewoord kan niet falen,

My tower of safe retreat. Mijn toren tot een veilige wijkplaats.

3. Absent from Thee, my guide, my light, 3. Ver van U, mijn Gids, mijn Licht,

Without one cheering ray; Zonder één vervrolijkende lichtstraal;

Through dangers, fears, and gloomy night Dwars door gevaren, vrezen en een sombere nacht,

How desolate my way! Hoe troosteloos is mijn weg!

4. O shine on this benighted heart. 4. O, beschijn dit door de nacht bevangen hart,

With beams of mercy shine; Verlicht het met stralen van barmhartigheid;

And let Thy Spirit’s voice impart En laat de stem van Uw Geest

A taste of joys divine! Genieting van Goddelijke vreugden geven!

5. When trials vex my doubting mind. 5. Wanneer beproevingen mijn twijfelend gemoed kwellen,

Still to Thy cross I’ll flee; Zal ik toch naar Uw kruis vluchten;

No shelter can I elsewhere find, Geen schuilplaats kan ik elders vinden,

No refuge, but in Thee. Geen toevlucht dan in U.

6. Thy presence only can bestow 6. Alleen Uw tegenwoordigheid kan schenken

Delights which never cloy; Verlustigingen die mij nooit zullen tegenstaan;

Be this my comfort here below, Laat dit mijn troost hierbeneden zijn,

And my eternal joy. En mijn eeuwige blijdschap.

<GEEN PORTRET BESCHIKBAAR>

Ann Steele (1717-1778)

20

TUNE: ST. FULBERT

wret- seekp ppo o o oo

ched Thypp o o o o oo

( )wan- face;p p pp o o oo

See,ppd’rerp p Thyp po o p po o

M

( )1 lowpmourn;p p selfp po oo o oo o

2 be-phastpo oo p o o

3 forep psaid,poo p o o

4 Thyp p pThyp 'Re-p po o oo oo

( )1 throne selfp

turn'.ppo o o o o o ooo

ofp hastpp o o o oo

( ) grace,p bidpo oo o o o

Ap mep po o o oo

21

5 – The fear of the Lord – J. Hart

Een prachtige hymn. Een lofzang op de vreze des Heeren. Ik heb geaarzeld of ik wel alle coupletten kon laten zingen, maar ik wist niet welke ik dan schrappen moest, dus zingen we ze toch maar allemaal. De vreze des Heeren. Ik heb de indruk dat die Bijbelse uitdrukking in onze tijd wat aan het verdwijnen is. Vaak komen er oppervlakkige uitdrukkingen voor terug als: een relatie hebben met God. Wat klinkt dat vaag en armoedig.

De Heere zei tegen Abraham, toen hij bereid was om Izak te offeren: Nu weet Ik dat gij God vrezende zijt. 5 Niet: nu weet ik dat je een relatie met mij hebt.

En de verborgenheid des Heeren wordt nog steeds alleen geopenbaard aan degenen die Hem vrezen. 6

En in Psalm 34 klinkt het: Vreest den Heere, Gij Zijn heiligen.

En tot voor kort werden kinderen Gods aangeduid als: dat is iemand die de Heere vreest. Een godvrezende man, een godvrezend meisje. Hoe zou het komen dat wij dat niet zo meer zeggen? Je kunt niet zeggen dat het ouderwets is, want het is een Bijbelse uitdrukking.

Ik denk dat het te maken heeft met het oppervlakkige geestelijke leven van onze dagen. Het gaat heel veel over geloven, getuigen en navolgen. Maar weten we nog wat het is om de Heere te vrezen? Ik wil niet generaliseren, maar het klinkt vaak zo gewoon, zo vanzelfsprekend. Het wonder is er uit. De verootmoediging. De eerbied. Het diepe besef met een heilige, hoge God van doen te hebben.

Geloofd zij God; maar wel met diep ontzag.7

Verheugt u. Maar wel met beving.8

Wie zou die hoogste Majesteit, dan niet met eerbied prijzen.9

We leven in een tijd van nivelleren, iedereen is gelijk. En dat werkt ook door in het geestelijk. Dat merk je aan hoe er over de Heere wordt gesproken, en tot Hem gebeden. Zo’n oneerbiedige, vanzelfsprekende toon, soms op het vrijpostige af. In onze tijd is niets meer heilig. Hebben we nergens meer eerbied voor. En voor niemand ontzag. Maar laten wij nooit vergeten dat God de gans Andere is. Hij is niet als wij.

Ik ben God, en geen mens. 10

5 Genesis 22:12 6 Psalm 25:14 7 Psalm 68:10 (berijmd) 8 Psalm 2:11 9 Psalm 68:10 (berijmd) 10 Hosea 11:9

22

Lloyd Jones zei vaak tegen zijn jongere collega’s: My friends, don’t forget, He is the Holy One.

En daarom: alle reden om de Heere te vrezen. Vooral in de Spreuken gaat het over de vreze des Heeren. Wat is dat? Dat is: Eerbied en diep ontzag hebben voor God, Hem liefhebben, gehoorzamen, dienen, bang zijn voor de zonde, dicht bij de Heere leven. Je zou het ook levensheiliging of dagelijkse bekering kunnen noemen.

Deze hymn is een lofzang op de vreze des Heeren. Omdat de vreze des Heeren zo’n rijke bron van zegeningen, blijdschap, troost en sterkte is. Ik ga al de coupletten niet langs. Gaat U thuis maar voor uzelf eens opzoeken welke teksten over de vreze des Heeren in deze hymn verwerkt zijn. Het zijn er heel veel. Schrijf ze maar op en ga ze maar eens overdenken. Mediteren over hoe zegenrijk het is om de Heere te vrezen. Wat wordt in deze coupletten heerlijk uitgeschilderd hoe begeerlijk de vreze des Heeren is.

De vreze des HEEREN is het beginsel der wijsheid11, en de wetenschap der heiligen is verstand.12

De vreze des HEEREN vermeerdert de dagen.13

In de vreze des HEEREN is een sterk vertrouwen.14

De vreze des HEEREN is een springader des levens.15

Daarom sluit Joseph Hart, nadat hij zo de vreze des Heeren in al zijn heerlijkheid heeft uitgeschilderd: als dat dan zo zalig en zegenrijk is, dan sluit Joseph Hart af met het laatste couplet, een hartstochtelijk, verlangend gebed om zelf ook uit die vreze en in die vreze des Heeren te mogen leven:

Then cry we to heaven, With one loud accord, That to us be given The fear of the Lord.

11 Psalm 111:10 12 Spreuken 9:10 13 Spreuken 10:27 14 Spreuken 14:26 15 Spreuken 14:27

23

Hymn 5 – The fear of the Lord

1. The fear of the Lord 1. De vreze des Heeren 5. The fear of the Lord 5. De vreze des Heeren

Our days will prolong, Zal onze dagen verlengen, Is lowly and meek; Is nederig en zachtmoedig;

In trouble afford In moeilijkheden The happy reward De gelukkige beloning

A confidence strong; Een sterk vertrouwen geven; Of all that Him seek; Van allen die Hem zoeken;

Will keep us from sinning, Zal ons bewaren voor zondigen, They only that fear Him Alleen zij die Hem vrezen,

Will prosper our ways, Zal onze wegen voorspoedig maken, The truth can discern; Kunnen de waarheid onderscheiden;

And is the beginning En is het beginsel For, living so near Him, Want, omdat ze zo nabij Hem leven,

Of wisdom and grace. Der wijsheid en der genade. His secrets they learn. Leren ze Zijn verborgenheden.

2. The fear of the Lord 2. De vreze des Heeren 6. The fear of the Lord 6. De vreze des Heeren

Preserves us from death, Behoedt ons voor de dood, His mercy makes dear, Maakt Zijn barmhartigheid dierbaar,

Enforces his word, Bekrachtigt Zijn Woord, His judgments adored, Zijn oordelen aanbiddelijk,

Enlivens our faith; Verlevendigt ons geloof; His righteousness clear; Zijn gerechtigheid helder;

It regulates passion, Ze regelt de hartstocht, Without its fresh flavour, Zonder haar frisse smaak

And helps us to quell En helpt ons te stillen In knowledge there’s fault; Is er in kennis gebrek;

The dread of damnation De vrees voor de verdoemenis In doctrines no savour; In leerstellingen geen redding;

And terrors of hell. En de verschrikkingen van de hel. In duties no salt. In plichten geen zout.

3. The fear of the Lord 3. De vreze des Heeren 7. The fear of the Lord 7. De vreze des Heeren

Is soundness and health; Is heelheid en gezondheid; Confirms a good hope; Bevestigt een goede hoop;

A treasure well stored Een goed bewaarde schat By this are restored Door haar wordt verkwikt

With heavenly wealth; van hemelse overvloed; The senses that droop; Het afgematte denken;

A fence against evil, Een bescherming tegen het kwaad, The deeper it reaches, Hoe dieper ze reikt,

By which we resist Waardoor wij weerstaan The more the soul thrives; Hoe meer de ziel gedijt;

World, flesh, and the devil, De wereld, het vlees en de duivel, It gives what it teaches, Ze geeft wat ze leert,

And imitate Christ. En Christus navolgen. And guards what it gives. En bewaart wat ze geeft.

4. The fear of the Lord 4. De vreze des Heeren 8. The fear of the Lord 8. De vreze des Heeren

Is clean and approved; Is rein en beproefd; Forbids us to yield; Verbiedt ons te zwichten;

Makes Satan abhorred Maakt satan afschuwelijk It sharpens our sword Het scherpt ons zwaard

And Jesus beloved; En Jezus beminnelijk; And strengthens our shield. En sterkt ons schild.

It conquers in weakness, Ze overwint in zwakheid, Then cry we to heaven, Laten we dan tot de hemel roepen

Is proof against strife; Is bestand tegen strijd; With one loud accord, Met een eenparige, luide stem,

A cordial in sickness, Een hartsterking in ziekte, That to us be given Dat ons gegeven zou worden:

A fountain of life. Een fontein des levens. The fear of the Lord. De vreze des Heeren.

<GEEN PORTRET BESCHIKBAAR> Joseph Hart (1712-1768)

24

TUNE: HOUGHTON / PS. 111:10, PROV. 10:27

trou- pros-o o o o o oo o

ble pero o o o o oo o

af- ourpo o o o oo o

ford ways,o o o o o oo o

The A Ando oo o o o o o oo o

M

1 fear con- isp po o oo o o o o oo

2 of fi- thepoo oo o o o o oo o

3 the dence be-po o oo o o o o oo o

1 Lord strong; gin-p poo oo o o o oo

ningo o oo

Our Will Ofpo oo o o oo oo o

days keep wis-po o oo o o o o oo o

will us domoo oo o o o o o oo o

pro- from andpo o oo o o o o oo o

long, sin- grace.oo o o o o o o oo o o

ning,po oo

In Willo o o o oo o

25

6 – The pilgrims’s consolation – J. Swain

Een pelgrimslied. Zodra de Heere met zijn genade in ons leven komt, worden we pelgrims. Dan voelen we ons niet meer thuis in deze wereld, maar gaat er een verlangen leven naar het hemels vaderland. Om eenmaal thuis te komen. In Hebreeën 11 is dat het kenmerk van allen die door het geloof leven:

En zij hebben beleden, dat zij gasten en vreemdelingen op de aarde waren. Begerig naar een beter, het hemelse vaderland.

En dan wordt deze wereld, al mogen we al het goede met dankbaarheid waarderen en genieten, maar dan wordt deze wereld toch een woestijn, een wildernis. Deze verdorven wereld, die leeg is van God. Je kunt je soms wat eenzaam voelen. Wat de mensen om mij heen geweldig vinden is voor mij waardeloos. En waar ik mijn smaak en mijn blijdschap in vind, daar zien zij geen enkele schoonheid en heerlijkheid in. De wereld wordt mij vreemd. En de wereld vindt mij vreemd. Maar gelukkig geeft de Heere dat we die pelgrimstocht niet alleen hoeven te maken. Christen had een Getrouwe. En Christinne een barmhartigheid. En, zo staat hier, kom je hier en daar anderen tegen, waarvan je merkt dat hun hart naar dezelfde dingen uitgaan. Tochtgenoten. Die hetzelfde verlangen hebben. Dezelfde strijd, dezelfde noden, dezelfde vertroostingen. Maar bovenal: dezelfde liefde. Petrus zegt:

Die met ons een even dierbaar geloof verkregen hebben.16 Wat kun je je met hen soms hartelijk en diep verbonden voelen.

Hun taal mijn harte tolk.17

Wat kan het dan goed doen om bij elkaar te zijn, zoals het 2e couplet zegt: “om als reisgenoten elkaar ontmoeten.”

Elkaar op te zoeken. We doen het te weinig, tot schade van ons geestelijk leven. Om elkaar te steunen en te versterken, te bemoedigen en op te wekken. Door het met elkaar over Christus en de wonderen van Zijn liefde te hebben.

En dan zijn er op die pelgrimsreis door de woestijn van deze wereld vele noden en gevaren. Denk aan de christenreis van Bunyan. En vaak was het ook nog zijn eigen schuld. En dan kan de nood soms groot zijn en de duisternis dicht:

Waarom Heere, vergeet Gij mij? 18

16 2 Petrus 1:1 17 Het 26e lied uit de bundel "De lofzangen Israëls", gedicht door Jacob Groenewegen. 18 Psalm 42:10

26

Maar, zoals de Dordtse Leerregels het zo mooi zeggen:

Maar God, de Vader aller vertroosting, laat hen boven hetgeen zij vermogen niet verzocht worden, maar geeft met de verzoeking ook de uitkomst, en wekt in hen de verzekerdheid der volharding door den Heiligen Geest wederom op.

Als we op onszelf zien kunnen we vaak zo moedeloos zijn. Wat zijn we in onszelf. Zo zwak, zo hulpeloos. We komen zo vaak beschaamd met onszelf uit. Wat hebben we een verraderlijk en ontrouw hart. En wat is de zonde een macht. En wat is het ongeloof sterk.

In ons is geen kracht tegen die grote menigte.19 Maar, zegt het 4e couplet, maar zie dan op die sterke arm des Heeren. Waardoor Hij te hulp wil komen. Verlossen, beschermen, leiden.

“Gods rechterhand is hoog verheven; Des HEEREN sterke rechterhand Doet door haar daan de wereld beven, Houdt door haar kracht Gods volk in stand. Ik zal door 's vijands zwaard niet sterven, Maar leven …”20

En wat is die sterke arm anders dan Christus.

“Uw onbezweken trouw, zal nooit hun val gedogen … “21 Dan zal er hier altijd de nood en de strijd blijven. Maar één troost: het gaat een keer voorbij. In het laatste couplet staat het zo eenvoudig-ontroerend:

A few more days, or months, or years, In this dark desert to complain; A few more sighs, a few more tears, And we shall bid adieu to pain.

Nog een paar zuchten en nog een paar tranen. En dan is het voorbij. Dan zijn we thuis: “Die hoop moet al ons leed verzachten, komt reisgenoten, ’t hoofd omhoog; (…) o Zaligheid, niet af te meten, o vreugd, die alle smart verbant. Dan is de vreemdlingschap vergeten en wij, wij zijn in ’t vaderland.”22

19 2 Kronieken 20:12 20 Psalm 118:8 (berijmd) 21 Psalm 89:7 (berijmd) 22 Gezang 244:4 (gedicht door Hieronymus van Alphen; 1746-1803)

27

Hymn 6 – The pilgrim’s consolation

1. Pilgrims we are, to Canaan bound; 1. Pelgrims zijn we, op weg naar Kanaän;

Our journey lies along this road; Onze reis voert langs dit pad:

This wilderness we travel round, We reizen rond in deze woestijn,

To reach the city of our God. Om de stad van onze God te bereiken.

2. And here as travelers we meet, 2. En hier ontmoeten we elkaar als reizigers,

Before we reach the fields above, Voordat we de velden daarboven bereiken,

To sit around our Master’s feet, Om te zitten rond de voeten van onze Meester

And tell the wonders of his love. En de wonderen van Zijn liefde te vertellen.

3. Oft have we seen the tempest rise; 3. Dikwijls hebben we de storm zien opsteken;

The world and Satan, hell and sin, De wereld en de satan, de hel en de zonde,

Like mountains, seemed to reach the skies, Leken als bergen te reiken tot aan de hemelen,

With scarce a gleam of hope between. Met nauwelijks een straaltje hoop ertussen.

4. But still, as oft as troubles come, 4. Maar toch, zo dikwijls er moeilijkheden komen,

Our Jesus sends some cheering ray; Zendt onze Jezus een vervrolijkende lichtstraal;

And that strong arm shall guide us home En die sterke arm zal ons naar huis geleiden,

Which thus protects us by the way. Die ons onderweg aldus beschermt.

5. A few more days, or months, or years, 5. Nog enkele dagen, of maanden, of jaren,

In this dark desert to complain; Om in deze donkere woestijn te klagen;

A few more sighs, a few more tears, Nog enkele zuchten, nog enkele tranen,

And we shall bid adieu to pain. En we zullen alle moeiten vaarwel zeggen.

Joseph Swain (1761-1796)

28

TUNE: ABENDS / PS. 34:19, HEB. 11:13

1 Pil- Our This Top p p p pp p p pp p po o o o

m

2 grims jour- wil- reachp p p p p p p p pp p po o oo

3 we ney der- thep p p p p p p pp po o o oo o

1 are, lies ness ci-p p p p p p p p pp p po o o o

p .

to a- we typ p p p p p pp po o o oo o

p

Ca- long tra- ofp p p p p p pp p p po o o o o

p ppo .

naan this vel ourp p p p p pp pp po o o oo o

pp o .

bound; road; round, God.p p p p p p pp p p po o o o

p

29

7 – The favour of the Trinity desired – J. Newton

Deze hymn van John Newton spreekt voor zich en zal staande worden gezongen.

1. May the grace of Christ our Savior, 1. Moge de genade van Christus, onze Zaligmaker, And the Father’s boundless love, En de grenzeloze liefde van de Vader,

With the Holy Spirit’s favor, En de gunst van de Heilige Geest

Rest upon us from above. Vanuit de hoge op ons rusten.

2. Thus may we abide in union 2. Mogen we zo verenigd blijven With each other and the Lord, Met elkaar en met de Heere,

And possess, in sweet communion, En in zoete gemeenschap een vreugde bezitten

Joys which earth cannot afford. Die de aarde niet kan verschaffen.

John Newton (1725-1807)

30

TUNE: ALL FOR JESUS / 2 COR. 13:14

1 May Withp po o oo o

M

2 the thep p ppo o oo

3 grace Ho-o o o o o oo o

4 of lypo o o o oo o

1 Christ Spi-po o o o o oo

our rit’sp o o o o o oo

Sa- fa-o o o o o oo o

vior, vor,p ppo o o oo

And Restp po o oo o

the u-pp o o o o oo

Fa- ponp o o o oo o

o

ther’s usp po o o oo o

bound- frompoo o o oo o

less a-p po o oo o

o

love, bove.p po o oo o