gazeta@top-news.kz Основана в августе 1990 г.

Вторник, 20 октября 2015 г. №83 (2783) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Повестка дня. ЦОНы принимают документы на жилищное пособие.

3 4

За здоровый образ жизни. Вычеркни алкоголь из жизни.

Қазақ хандығынан қазіргі кезге дейін.

8

Сахна саңлақтары.

9

Өзіміздегі барды бағалай білейік.

6

Адам жанының арашашылары.

5

19 ОКТЯБРЯ - ДЕНЬ СПАСАТЕЛЯ РК

В этом году сотрудники службы гражданской защиты РК уже в 20-й раз отмечают свой профессиональный праздник.

Работа пожарного, пожа-луй, одна из самых слож-ных. Ведь нужно уметь идеально владеть не только определенными навыками, но и в каждое мгновение

быть готовым рисковать своей жизнью ради спасения чьей-то другой. На счету по-жарных Костанайской обла-сти сотни тысяч ликвидиро-ванных возгораний и тысячи вызволенных из огня людей. Ежедневно костанайские пожарные в борьбе со сти-хией проявляют отвагу и мужество. Есть и поистине героические подвиги. За два последних года двое пожар-ных Костанайской области

награждены орденами «Ай-бын» 3 степени. Высокой награды старший сержант Сакен Кулынбаев удостоен за спасение пенсионерки и 10-летней девочки, а стар-ший сержант Кенжебек Бо-станбаев - за спасение троих детей и их матери.

Дмитрий Полончук (в центре) уже и не помнит, в тушении скольких пожаров принял непосредственное участие. За 21 год службы

приходилось видеть всякое - и радость, и горе, и сле-зы, и даже смерть. Десять лет назад двое пожарных в его подразделении по-гибли при исполнении слу-жебного долга. Всего же в Костанайской области было три таких случая. Стоит ли говорить, что пройти через подобное может далеко не каждый. Полончуку удалось не только испытать все так называемые прелести своей

профессии, но и продвинуть-ся по карьерной лестнице. С 2008 года он назначен за-местителем начальника об-ластной службы пожароту-шения, а в апреле прошлого года ему присвоено звание полковника. Сегодня он ру-ководит тушением крупных пожаров в области. А ведь в детстве Дмитрий Полончук мечтал совсем не о профес-сии пожарного.

(Окончание на 2-й стр.)

Отдавая долг...

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 20 октября 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

ПОВЕСТКА ДНЯ

Решение в изменении

У Костанайской области самые низкие показатели в РК по объему промышленной продукции.

С начала текущего года более чем на 14% произо-шло сокращение количества произведенных товаров в промышленной отрасли. Существенно уменьшились показатели в горнодобываю-

щем секторе - почти на 30%. В результате падения цен на мировом рынке и спроса на продукцию значительно сократились объемы про-изводства на всех крупных предприятиях области. Так, АО «ССГПО», которое тради-ционно формировало около половины бюджета области, произвело почти вдвое мень-ше продукции. Снижение объемов производства АО «Варваринское» составило

36,8%, а ТОО «Оркен» - 35,7%.- Снижение горнодобыва-

ющей отрасли негативно ска-зывается на внешнеторговом обороте, которая сократи-лась на 34,4%. Соответствен-но сальдо внешнеторгового баланса впервые за долгие годы имеет отрицательную величину - минус 21,3 млн долларов, - сообщила во время подведения итогов социально-экономического развития области за девять

месяцев текущего года заме-ститель акима Костанайской области Роза Кемалова.

Кроме того, впервые за последние три года в области сокращены объемы произ-водства в обрабатывающем секторе промышленности. Такая ситуация сложилась из-за девальвации российско-го рубля. Более чем на 23% уменьшилось производство в отрасли машиностроения и почти на 5% - в пищевой.

- Проблема в том, что нет резерва для роста экономики области. Нет крупных, зна-чимых проектов для привле-чения в регион инвестицион-ного потока, открытия новых рабочих мест. В рамках госпрограммы ФИИР в по-следние годы открыто много мельниц и других небольших цехов, не способных повли-ять на стабильность экономи-ки. Поэтому сегодня мы ощу-щаем эти трудности. Нужно менять подход, акцент будет сделан на индустриализа-цию. Будем строить заводы, градообразующие предпри-ятия. Реализация крупных проектов влияет на многие показатели, - заключил аким Костанайской области Архи-мед Мухамбетов.

Валентина МЕЛЕХОВА

(Окончание. Начало на 1-й стр.)

Сначала подумывал пойти по стопам отца и стать агроно-мом, затем военным. Но вот как-то не сложилось.

- Когда я окончил школу в 1994 году, уже произошел рас-пад Советского Союза и Рос-сия не принимала документы от казахстанцев в военное учи-лище, - вспоминает Дмитрий Полончук. - Я хотел носить погоны. И тогда учительница казахского языка, у который сын к тому времени уже окон-чил обучение в Алматинском

пожарном училище, посовето-вала мне поступить туда же. Так я и сделал. Тем более было тяжелое время, безработица... А здесь была гарантия стопро-центного трудоустройства.

С тех пор Дмитрий Полон-чук ни разу не пожалел о вы-боре профессии. На службе он пользуется непререкае-мым авторитетом. Не мудре-но - грамотный специалист, награжденный 4 медалями. А в жизни - надежный муж и лю-бящий отец троих детей. Сло-вом, настоящий полковник!

Валентина МЕЛЕХОВА

19 ОКТЯБРЯ - ДЕНЬ СПАСАТЕЛЯ РК

Отдавая долг...

АКЦЕНТЫ

Взят опыт за основу

Почти четыре года в РК реализуется проект по реформи-рованию госслужбы и управления персоналом. В его основе - отработка механизмов взаимодействия всех госструктор, подготовка и отбор кандидатур для работы в госаппарате с учетом международного опыта. Проект финансируется Ев-росоюзом и будет завершен в 2016 году. О том, что удалось сделать, рассказали участники совещания, прошедшего в Костанае. В нем, кроме костанайцев, приняли участие пред-ставители Актюбинской и Северо-Казахстанской областей, а также эксперты Евросоюза.

Старший эксперт проекта голландец Максимилиан Фое-дингер поделился с участниками международным опытом реформирования госслужбы.

- Самое слабое звено - это госзакупки и принятие госслу-жащих на работу, дальнейшее карьерное продвижение. Мы консультировали казахстанских специалистов по системе оплаты труда, по прозрачности принятых решений из ев-ропейской практики, учитывая реалии Казахстана, - под-черкнул эксперт. - Но и у вас есть то, что может взять на вооружение и Европа. Например, Центры обслуживания населения. Это самое лучшее в мировой практике.

Каждый из участников имел возможность задать интере-сующий его вопрос, поделиться проблемами. Итоги встречи подвел заместитель руководителя департамента Агентства РК по делам госслужбы и противодействию коррупции по Костанайской области Берген Беспалинов.

- Проект отработан, а с нового года, когда будет принят новый закон о госслужбе, перейдет в штатный режим. Ве-домства будут быстрее обмениваться нужной информацией, отпадет необходимость в отчетности. Технические возмож-ности для этого есть, - отметил Беспалинов.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

ОФИЦИАЛЬНО

Нарушил - заплати!Субъекты естественных монополий в текущем году оштрафованы более чем на 9 млн тенге.

Такая сумма сложилась в результате допущенных 44 нарушений законода-тельства. Таким образом, за 9 месяцев текущего года субъекты естественных мо-нополий в четыре раза чаще нарушили закон, чем за весь 2014 год, а сумма наложен-ных штрафов возросла более чем в 20 раз.

По результатам проверок по предписанию областного департамента по регулиро-

ванию естественных моно-полий потребителям услуг предприятий-нарушителей возмещены убытки на общую сумму свыше 2 млн тенге.

Выяснилось, что субъекты естественных монополий не выполняют инвестиционные программы. По результатам прошлого года выявлено 3 таких факта. Нарушители понесли наказание в виде компенсирующего тарифа на сумму более 1 млн 896 тыс. тенге.

- К примеру, инвестицион-ной программой КГП «Ко-станайюжэлектросервис» за 2014 год были предусмо-трены мероприятия по за-

мене приборов учета на под-станциях Амангельдинского района, а именно установка 5 силовых трансформато-ров, 20 приборов учета и 3 трансформаторов напряже-ния. Однако мероприятие исполнено не в полном объ-еме, поскольку субъектом не установлены 5 трансфор-маторов, предусмотренных утвержденной инвестицион-ной программой, - пояснил руководитель департамента по регулированию естествен-ных монополий Малик Ма-дияров.

Аналогичная ситуация складывается с исполнени-ем тарифных смет. В теку-

щем году за неисполнение смет по итогам 2014 года утверждено 3 временных компенсирующих тарифа для возмещения потребите-лям убытков, причиненных при оказании услуг на общую сумму более 54 млн тенге.

Столь необязательные за-траты приносят и без того убыточным предприятиям дополнительные финансо-вые потери.

Всего в этом году субъек-ты естественных монополий оштрафованы на сумму, пре-вышающую 9 млн 219 тыс. тенге. 90% этих средств уже уплачены в бюджет.

Мария БЕРЕЖНАЯ

БИЗНЕС

С минуса на плюс

Максимальная ставка вознаграждения по кредитам в рам-ках «Дорожной карты бизнеса» будет повышена.

Госпрограмма поддержки предпринимательства «Дорож-ная карта бизнеса-2020» в Костанайской области пользуется большим спросом, особенно в части субсидирования про-центной ставки. По этому показателю наш регион занимает третью позицию в республике, уступая лидирующие места Павлодарской и Восточно-Казахстанской областям. В этом году рассмотрение заявок в данном направлении пришлось приостановить уже в августе, поскольку закончились выде-ленные деньги. Сейчас в Минэкономики рассматривается вопрос о дополнительном выделении средств.

В текущем году в рамках госпрограммы ДКБ-2020 к субси-дированию процентной ставки в Костанайской области было одобрено 68 проектов, сумма кредитов которых превысила 5 млрд тенге. Предпринимателям-участникам выплачен 1 млрд тенге в виде субсидий. Впрочем, пользуются господдержкой не все бизнесмены, и особенно сельские. Хотя в текущем году для них были сняты отраслевые ограничения по участию в программе. К тому же предпринимателям, осуществляю-щим деятельность на селе, процентная ставка по кредитам банков из максимальных 14% в результате субсидирования сокращается до 4% годовых.

- Учитывая, что в настоящее время действующие про-центные ставки для бизнеса в банках второго уровня зна-чительно превышают максимальную процентную ставку, установленную программой (от 14% до 22%), в «Дорожную карту бизнеса» будут внесены изменения в части повышения максимальной ставки вознаграждения по кредитам с 14% до 16% годовых, - отметил заместитель акима Костанайской области Сергей Карплюк.

Валентина МЕЛЕХОВА

ПОГОДА

Ждем потепления

В первой половине недели на территории Костанайской области возможен дождь, местами снег и порывистый ветер.

- Регион находится в циклоне, - рассказала инженер-си-ноптик КПФ РГП «Казгидромет» Ирина Жиляева. - В среду по всей области мы ожидаем сильный порывистый ветер 15-20 м/с, а местами он будет доходить до 25 м/с. В пятницу придет антициклон, установится ясная погода. На выходных осадков не предвидится.

Температура воздуха опустится ночью с 0-5 мороза до 3-8, местами до 11 мороза. Днем ожидается понижение с 3-8 тепла до 0-5 тепла, местами до минус 3. Лишь на выходных потеплеет до 8 градусов.

Ольга ГОРАЙ

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 20 октября 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

НА СТРАЖЕ

Не шутите с огнем Два пожара произошло на прошлой неделе при исполь-

зовании электробытовых приборов. По мнению специалистов противопожарной службы, ос-

новными причинами возгораний являются неправильная эксплуатация печей и газовых плит, неисправность электро-сетей и электрооборудования.

- Уходя из дома даже на короткое время, не забывайте выключить электроприборы и освещение, не применяйте не-исправные или самодельные предохранители. Пожар можно предупредить, если своевременно выполнять элементарные правила безопасности, - говорит старший инженер УЧС Ко-станая Асия Рыбникова.

Большую опасность для жизни людей и имущества пред-ставляет природный газ. Утечка газа может произойти не только от неисправных газовых приборов, часто горелку ту-шит закипевшая вода. Достаточно зажечь спичку, как смесь взрывается и начинается пожар. Как правило, материальный ущерб при этом наносится огромный.

- Практически каждую неделю в начале отопительного сезона сотрудники выезжают на подобные вызовы, - продол-жает Асия Рыбникова. - Если в квартире нет огнетушителя, очаг возгорания можно ликвидировать куском плотной не-синтетической ткани, засыпать песком или стиральным по-рошком. Почти всегда под рукой имеется вода, но ее нельзя использовать при тушении электроприборов или сетей, на-ходящихся под напряжением. Но лучше сообщить о пожаре профессионалам по тел. 101 или 112.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

Все на субботник!

22-23 октября с 14.00 будут организованы общегородские субботники в рамках осеннего месячника по благоустрой-ству и санитарной очистке территорий города. Призываем трудовые коллективы предприятий, учреждений, органи-заций всех отраслей и форм собственности, руководите-лей и учащихся общеобразовательных, средних и высших учебных заведений, жителей многоквартирных домов и частных домовладений принять активное участие в наме-ченных мероприятиях по уборке придомовых территорий, улиц, бульваров, скверов и парков.

Акимат города Костаная

ФАКТОР ВРЕМЕНИ

НПО помогут государству?

Гражданский альянс Казахстана (ГАК) при поддержке Министерства культуры и спорта РК 15 октября провел в Костанае общественные слушания, темой которых стала инициатива Главы государства по передаче полномочий государственных органов, касающихся оказания социаль-но значимых государственных услуг, институтам граж-данского общества.

На обсуждение был вынесен перечень социально значи-мых услуг, которые планируется передать в гражданский сектор. За каждой функцией будет контроль со стороны органов власти. Все зависит от того, смогут ли непра-вительственные организации оказать государственные услуги на должном профессиональном уровне. Ведь бла-годаря передаче не свойственных государству функций в конкурентную среду и саморегулируемым организациям Правительство может стать компактным.

Активное участие во встрече приняли представители партий, объединения инвалидов города Рудного, управле-ния по делам религии города Костаная и ТОО «Bestkz». Участники обсуждали и предлагали свои методы и меха-низмы передачи социально значимых услуг в граждан-ский сектор.

Как утверждает директор туристической фирмы Гуль-мира Капенова, сегодня имеются сферы деятельности государства, у которых есть достаточно сильный корпус неправительственных организаций - все, что касается об-разования, социальной защиты населения, т.е. работы с детьми, инвалидами и ветеранами.

- Я могу с уверенностью сказать, что в Костанайской области достаточное количество НПО, готовых оказывать данные услуги на профессиональном уровне, - говорит Капенова.

Существуют и другие сферы деятельности, в которых общественные формирования могли бы профессионально работать. Сказывается недостаток правозащитных орга-низаций и отсутствие НПО в системе ЖКХ, здравоохране-ния, которые могли бы также оказывать услуги населению и соответственно взять часть функций государства на себя.

Данияр ИСМАЙЛОВ

СИТУАЦИЯ

Большой выбор - низкая цена

ПОВЕСТКА ДНЯ

Ускорить процессТри ЦОНа Костаная начали принимать документы на оформление жилищной помощи за III квартал.

Делается это для ускоре-ния процедуры.

- Жителям Костаная стоит помнить, что оформить жи-лищную помощь они могут не

только в отделе №1 по улице Тарана,114, - говорит дирек-тор филиала РГП «ЦОН» по Костанайской области Еркин Жумабай. - Это можно сде-лать и в отделах №2 и №3, расположенных по улице Гашека,14 и Курганской,31.

Тем, кто оформляет услугу, необходимо заполнить заяв-ление, предоставить удосто-верение личности, докумен-

ты, подтверждающие доходы каждого члена семьи, счета о размерах ежемесячных взно-сов на содержание дома, ком-мунальных услуг, услуг теле-коммуникаций, о размере арендной платы за пользова-ние жильем, арендованным местным исполнительным органом. С момента подачи документов услуга будет ока-зана в течение 10 дней.

Если у оформителей есть электронная цифровая под-пись, помощь можно офор-мить через портал электрон-ного правительства.

ЦОНы обслуживают кли-ентов с понедельника по субботу с 9.00 до 20.00 без перерыва на обед, а портал электронного правительства работает круглосуточно.

Ольга ГОРАЙ

Аким Костаная Базыл Жакупов порекомендовал владельцу социального магазина увеличить ассортимент.

Это единственный в горо-де коммунальный магазин, торгующий мясом, так как

предприниматель имеет свой забойный цех.

Глава города обратил вни-мание на небольшой ассор-тимент магазина.

- Вы продаете только сви-нину и говядину, - отметил аким. - Можно кур прода-вать, домашних гусей, уток, субпродукты, фарш, кол-

басные изделия. И по цене мясо должно быть дешевле, чем на рынке. Помещение позволяет выставить больше продукции и аренда невысо-кая.

Магазин глава города по-сещал во второй половине дня, мяса на прилавках было немного, говядина осталась

только замороженная. - Почему продаете замо-

роженное мясо, а не охлаж-денное? - спросил Жакупов.

Директор социально-го магазина Аллахверди Идрис-оглы Абдулаев пояс-нил, что утром всегда этого товара много, в том числе и охлажденного, торговля идет. Только когда проходят ярмарки, посетителей мень-ше. По поводу увеличения ассортимента отметил, что рядом с магазином рынок «Дастархан» и это будет соз-давать конкуренцию.

Цена на мякоть говядины в магазине была 1200 тенге за кг. Аким отметил, что магазин социальный и цены должны быть ниже.

Ольга ГОРАЙФото автора

На снимке: аким Коста-ная отметил, что продавать надо не только свинину и говядину, но и мясо птицы, субпродукты, колбасные изделия.

ПРОБЛЕМА

Избавиться от притона

В недостроенное здание по ул. Мауленова хотят перекрыть доступ и признать бесхозным.

Одноэтажное здание по Мауленова,10 Б пустует уже много лет. В нем регулярно устраивается притон, где распиваются спиртные на-питки. Здание не огорожено, в нем нет окон. Владелец не вкладывает средства ни в строительство, ни в охрану объекта.

- Здание в 2009 году про-дали с аукциона, его целе-вое назначение - СТО. Но как только стены и крышу возвели, на этом работы остановились, - рассказал руководитель отдела ад-министративных органов и юридического обеспече-ния аппарата акима города Бахтияр Хасенов. - Соб-ственник говорит, что нет средств, чтобы закончить строительство и начать работу согласно целевому назначению. Мы планиру-ем подать в суд и признать

постройку бесхозной.Аким города отметил,

что недостроенное здание практически в центре горо-да не может так стоять.

- Предприниматель дол-

жен ограничить к нему до-ступ, пока здание признают бесхозным, - прокомменти-ровал Базыл Жакупов во время посещения объекта. - Необходимо, чтобы владе-

лец сейчас огородил его и поставил охрану.

Ольга ГОРАЙНа снимке: здание по ул.

Мауленова, 10 Б уже много лет общедоступно.

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 20 октября 2015 г.

Вычеркни алкоголь из жизни

С каждым годом смертность от употребления алкоголя все больше молодеет.

ЗДРАВСТВУЙТЕ!

Идет волна за волной…Уровень потребления наркотиков, который сформировался около 10 лет назад, остается стабильным.

Динамика потребления наркотиков и наркооборот постепенно менялись. Все зависело от вида наркотика, его распространения и борь-бы с ним. Общество перио-дически выкарабкивалось из ямы, но затем приходила новая волна, и наркоманов становилось больше. Но вот уже 10 лет наркооборот и уровень потребления нарко-тиков держатся стабильно. О том, какие были периоды на наркосцене, рассказал врач-нарколог, кандидат медицин-ских наук Игорь Василенко.

- Начнем с Советского Со-юза. В нем наркомания как бы не существовала, но она проявлялась в определенных формах. Было сезонное по-требление наркотиков, которые производились кустарным способом. Мак собирали, сушили, мололи и делали из него «химку». И главное, млечный сок мака - первичное сырье. В нем смачивали бинтики, которые затем помогали наркоманам протянуть какое-то время. Когда сырье заканчивалось, наркоманы «перекумарива-

ли» на сухую или с помощью алкоголя. И таким образом держались до следующего урожая мака.

Категория людей, потреб-лявших наркотики, делилась на 2-3 группы. Люди с крими-нальным уклоном, те самые опиумные наркоманы, кото-рые собирали мак у бабушек на огородах. В 70-е годы я жил в районе Наримановки и моим соседом был парень по прозвищу «Спутник», он каждый день кружил вокруг рынка в поисках средств на наркотики. Вторая катего-рия - богема. Они имели средства, чтобы приобрести качественный медицинский препарат. Третья категория - люди, которые имели доступ к медицинским наркотикам. Случаи единичные, но все же люди этой категории упо-требляли наркотики.

- Что изменилось с раз-валом Союза?

- В конце 80-х - начале 90-х, в период политической и экономической нестабильно-сти, происходило изменение моральных норм. Это приве-ло к тому, что у незрелых людей появились большие деньги и доступ к наркоти-кам. Железный занавес пал, и хлынул поток наркотиков, особенно из Афганистана. Появилась новая форма нар-котиков - опий-сырец, или на сленге «ханка». Страны СНГ накрыла первая волна. Опий-сырец поставлялся круглого-дично и форма зависимости к нему была более тяжелой. Дело в том, что «ханка» «грязная» субстанция, в ее

составе более десятка алка-лоидов и дериатов опия, а к ней еще и добавляли для веса различные примеси. Средняя продолжительность жизни наркоманов резко сократи-лась. Специалисты, в том числе и я, начали бить в коло-кола. Были созданы аноним-ное отделение, обществен-ные антинаркотические организации. Но этого было недостаточно, потому что механизм противодействия наркообороту в то время еще не сформировался и профи-лактика того уровня не могла противостоять мощному при-ходу наркотиков.

- Игорь Викторович, сколько должна работать профилактическая про-грамма, чтобы получить результат?

- Программа должна ра-ботать как минимум 2 года, чтобы был результат. «Хан-ка» превалировала с 92-го по 99-й годы. И только к 96-97-м годам по результатам про-филактических программ мы увидели снижение спроса на опиаты. Волна отхлынула. Сыграло роль и то, что стал формироваться общественный иммунитет к наркомании. Люди увидели первые смертельные исходы от применения наркотиков и наяву стали понимать, что та-кое наркомания.

- Если программы на-чали действовать, по-чему тогда общество накрыла в торая волна наркопотреб ления?

- Дальше произошла смена формы наркотика. «Ханка»

была грязная и небезопас-ная, ее употребление могло привести к заражению ВИЧ, гепатитом. На этом делали упор профилактические программы. И тут появился героин, который стали вво-дить интраназально, потому что он хорошо впитывался через слизистую носа. Это выбило из колеи все профи-лактические программы. По-степенно героин стали вво-дить и внутривенно: раствор прозрачный, шприцы относи-тельно стерильные. Всплеск героиновой зависимости был большой. В Костанай героин пришел примерно в 99-м году.

- Но и эту волну удалось подавить?

- Волна резко упала в 2001 году, после того как в США 11 сентября произошел те-ракт и в Афганистане нача-ли антитеррористическую операцию. Наркокартель стал прятаться, все страны закрыли свои границы. Бук-вально за один год наркос-цена полностью изменилась. Мы увидели, что в Костанае практически исчез героин. У наркопотребителей было три пути: перейти на алко-голь, пойти в наркодиспан-сер или сменить наркотик. Вот тут и появился амфета-мин. В то время свободно продавались кодеинсодер-жащие препараты. Они хо-рошо лечили насморк, но и из одной упаковки легко было сделать 40 мл прозрач-ного наркотика. За год люди, употреблявшие амфетамин, получили серьезные наруше-

ния центральной нервной си-стемы, многие стали похожи на людей, перенесших ин-сульты и ДЦП. Кодеинсодер-жащие вещества запретили продавать. Но спустя год в Афганистане все успокои-лось, и в 2002 году пришла третья волна, вновь вернул-ся героин. И тот уровень потреб ления наркотиков, который сформировался в 2002-2005 годы, остается и сейчас стабильным.

- Игорь Викторович, как вы считаете, почему произошла стабилиза-ция?

- В обществе всегда будет категория людей, которая употребляет психоактивные вещества. Проблема нарко-бизнеса сегодня более остра, чем наркопотребления. Вновь перекрыть границы дорого и даже невозможно. Страну тогда придется пере-вести на военное положение. Да и возможности у борцов с наркобизнесом ограничен-ные. А к этому стоит приба-вить коррумпированность на пути наркотрафика. Хватает и экспериментаторов, кото-рые всегда на смену одному наркотику готовы найти дру-гой. Исходя из всего этого, наркооборот держится ста-бильно. Это выгодный биз-нес, живучесть наркотика определяет его цена.

О профилактических про-граммах и методах борьбы с наркоманией мы продолжим беседу с Игорем Василенко с следующем интервью.

Ольга ГОРАЙФото из архива «НК»

К сожалению, молодеет и лицо алкоголизма. Зеленый змий уже настолько вписал-ся в подростковые компании, что стал чуть ли не нормой. В чем причина и как с этим бороться? Эти вопросы корре-спонденты «НК» адресовали врачу психотерапевту-нарко-логу Алле Шевченко.

- Алла Николаевна, как оцениваете ситуацию с подростковым алкоголиз-мом в Костанае?

- Ситуация довольно-таки тревожная. Дело в том, что молодежь увлекается пивом. Казалось бы, пиво - легкий, с виду безобидный алкоголь-ный напиток, но на самом деле это только отсроченное пьянство. Все начинается с небольших доз. Если се-годня подросток употребил бутылку пива и получил удо-вольствие, то завтра ее будет уже мало. Как говорится, 100 грамм - не стоп кран: дернешь - не остановишься. Сначала потребуется две бутылки, потом три, потом четыре, а со временем пиво перейдет в более крепкие спиртные напитки. Зачем пить 4 бу-тылки пива, когда можно купить бутылку водки - это и дешевле, и эффект тот же. Но тяжелый алкоголь - у него и последствия тяжелее. Хотя, если выпить большое количе-

ство пива, организм также от-равляется.

- Как считаете, почему дети берутся за бутылку?

- Существует два вида ал-коголизма - генетический и приобретенный. В первом случае причина понятна: если кто-то из кровных родствен-ников страдал алкоголизмом, ребенок может унаследовать этот ген. Что же касается вто-рого, то хочется отметить, что здесь большую роль играют традиции. Наверняка, каж-дый слышал, что все про-блемы идут из семьи. То есть если ребенок видит, что папа пришел с работы с опреде-ленным количеством пива, сел на диван и, смотря теле-визор, потягивает пенный напиток, он считает, что это нормально, что так и надо. Не зря один детский психолог сказал: как бы вы ни воспи-тывали своих детей, они все равно будут похожи на вас. Поэтому воспитайте пре-жде всего себя. Не могу ска-зать, что это 100-процентная правда, поскольку зачастую бывают случаи, когда в об-разцовой семье ребенок ста-новится алкоголиком. В этом случае влияние оказывает со-циум. Есть такие компании, в кругах которых выпивать считается круто. Раз ты взял в руки бутылку пива, значит,

ты вроде как взрослый. - Но ведь не всегда ситу-

ация была так трагична? Почему сейчас она приня-ла такие масштабы?

- Я родилась и выросла в Советском Союзе, поэтому могу сравнить эти два пери-ода. Надо сказать, что люди пили всегда, но разница меж-ду советской и современной молодежью, конечно, есть. Раньше у народа был так называемый тормоз. Во-первых, существовали лечеб-но-трудовые профилактории, где оказывалась медпомощь страдающим алкоголизмом. Пьющих осуждало общество, журили на работе. А сейчас каждый предоставлен сам себе. То есть человек сам хозяин своей жизни, своего будущего... Еще один нюанс - это занятость подростка. Почему алкоголь становит-ся актуальным? Потому что масса свободного времени, он не знает, чем себя занять. В советский период в каждом дворе были спортивные пло-щадки, клубы, дворцы моло-дежи, кружки и т.д. Каждый мог найти занятие по душе. И сейчас это все есть, но платно. Проблема в том, что не каждый родитель может найти деньги, чтобы устроить своего ребенка в какую-ни-будь секцию. Вот и собира-

ются компаниями, не знают, куда пойти, куда податься.

- Сегодня существует много современных мето-дов лечения алкоголизма. Насколько они действен-ны? И вообще, насколько реально излечиться от ал-коголизма?

- Это реально. Это не миф, не сказка. Есть такие случаи. Самый эффективный метод, на мой взгляд, - психотера-пия. Он применяется в том случае, если уже сформиро-валась зависимость, то есть когда организм человека не может функционировать без алкоголя. Но это, конечно, дело не одного года. И, опять же, чудес на свете не быва-ет, как и не бывает идеальных лекарств. Чудеса случаются, но их делают сами люди. Но если человек не хочет уйти от проблемы, ни один врач ему не поможет, даже если у него будет куча дипломов, регалий, медалей и огромная бриллиантовая звезда во лбу.

А вообще, алкоголизм ле-чится очень легко и просто - вычеркни из своей жизни алкоголь, и будешь нормаль-но жить и радоваться жизни.

- Совсем отказаться от ал-коголя, наверное, в совре-менном мире практически нереально. Ведь существу-ют различные праздники,

торжества, в конце концов, моменты, когда человеку хочется расслабиться... Что можете посоветовать читателям «НК» в плане дозы спиртного, которая впоследствии не приведет к зависимости?

- Небольшое количество алкоголя, то есть бокал вина или рюмка, 30 мл, 40-процент-

ного алкоголя или же кружка пива считается безвредным. Употребление именно в таких дозах не превратит человека в алкоголика. Еще Гиппократ говорил: всякое лекарство есть яд и только доза опре-деляет его терапевтическую ценность.

Валентина МЕЛЕХОВАФото Александра ОТКИНА

Бүгінгі нөмірде:

* Адам өмірі бәрінен қымбат

* Қазақтың біртуар перзенті

* Емшімін дегендер елді ал-дай ма?

Сейсенбі, 20 қазан 2015 жыл

Елімізде басты байлық – ол адамның денсаулығы. Мемле-кетімізді өркендететін де осы қоғамымыздың мүшелері емес пе?

Сондықтан, тәулік бойы уақытпен санаспай еңбек етіп, қала тұрғындарына алғашқы медициналық көмек көрсететін «Жедел жәрдемнің» алатын орны ерекше. Ақ халатты абзал жандарға қойылатын жауапкер-шілік жүгі де жоғары.

Жуырда осы мекемеде бол-дық. Сол кезде жедел жәрдем станциясында күні-түні қарба-лас екеніне көзіміз жетті. Бәрі де өздерінің міндетін жақсы біледі, басты міндеттері – ха-лыққа дер кезінде медицина-лық көмек көрсету. Мәселен, осы Қостанай қалалық жедел жәрдем станциясы күніне 400-

ге жуық шақыртуға байланысты әрекет етеді. Олар әрбір адам-ның денсаулығы алтыннан да қымбат екендігін жете түсінеді. Санаулы минуттың ішінде тұрғындарға жетуге тырысады.

Жеңіс саябағының маңын-да орналасқан мекеме қыз-меткерлері шұғыл түрде науқастың қасынан табылып келеді. Қазіргі таңда аталмыш ұжымда 16 дәрігер, 66 орта буын фельдшерлер, 35 санитар көмекшілері, 56 көлік жүргізуші және 15 жұмысшылар қызмет атқарады.

Сондай-ақ, тәулігіне 3 бри-гада ауысым бойынша жұмыс істейді. Олардың біліктілігі де жоғары. Көмекке шақырған кез-келген тұрғынмен тіл та-бысып, ауыр сырқаттарды емдеу орындарына дер кезін-

де жеткізеді. Сонымен қатар 21 жедел жәрдем көліктерінің әрдайым сақадай сай болуына айрықша назар аударылады.

- Біз осы жылы жетпіс жеті мыңнан аса науқасқа көмек көрсеттік. Жалпы, өзіміз үй-лерінде болған кісілердің 70 пайызын ересек адамдар құрайды. Олар көбіне жүректің қысылуы және қан қысымының көтерілуі сияқты дерттерге шал-дыққан жандар.

Жалпы, қазіргі таңда біз-де 15 бригада жұмыс істейді. Алайда, толыққанды қызмет атқару үшін 22 бригада болға-ны жөн. Қызметкерлердің жалақасы жақсы. Олардың еңбектеріне үлкен құрметпен қараймыз, - дейді аталған ме-кеменің бас дәрігері Ирина Штейгервальд.

Қаламыздағы жедел жәр-дем станциясы республика бойынша бірінші болып, үш жылдық акредитациялаудан өтті. Сонымен қатар аталмыш мекеме еліміз бойынша тұңғыш рет жедел жәрдем көліктеріне спутникалық желі орнатып, бар-ша әріптестеріне өнеге көрсетті.

Оның игілігін мекеме ма-мандары күнделікті жұмыста-рында көріп келеді. Әсіресе, уақытта үнемдеп, көмекке зәру сырқаттың жанынан дер кезін-де табылуға ықпалын тигізуде.

«Жақсының жақсылығын айт нұры тасысын» демекші, өз саласының білгірлері атанған Ирина Штейгервальд, Ғалия Жексенбайқызы, Сабыр Әб-діқасымұлы, Татьяна Бейсова, Меңсұлу Жұманова, Ольга Ре-гуштар ұжым мақтанышы. Олар

өздерінің бай тәжірибиесін жас мамандарға үйретуден жа-лықпайды.

Міне, құрметті оқыр-ман, өзіміз болып, күнделікті атқарып жатқан жұмыстарын көзімізбен көрген шаһары-мыздағы жедел жәрдем стан-циясының халық үшін атқарып жатқан жұмыстары ауыз толты-рып айтарлықтай.

Олар үшін жерлестерімізге қызмет көрсетуден артық бақыт жоқ. Бас дәрігер Ирина Анато-льевнаның айтуына қарағанда, ұжымдағы әрбір маманның өзіндік орны бар. Солардың жа-уапкершілікті сезінуінің арқа-сында көптеген тұрғындардың дер кезінде емделіп, отбастары-на үлкен қуанышпен оралула-рына ықпалдарын тигізді.

Айзат АСҚАРҚЫЗЫ.

ХАЛЫҚҚА ҚЫЗМЕТ – АБЫРОЙЛЫ МІНДЕТ

Адам жанының арашашылары

немесе Қостанай қалалық жедел жәрдем станциясының қазіргі тыныс-тіршілігі жөнінде

Болат Аюханов Қостанайда болды

Қазақ балетінің королі, Қазақстан Республикасының халық әртiсi, Мемлекеттiк, Ха-лықаралық Сократ сыйлығы-ның иегері, өнертану профес-соры, бас балетмейстер Болат Аюханов өзінің шығармашы-лық тобымен Қостанай шаһа-рында болды.

Қазақ хандығының 550 жылдығына орай олар өңір-лерге гастрольдік сапармен шыққан-ды. Өнер сүйер қауым оларды жылы жүзбен қарсы алып, өнер майталманы басқа-ратын ұжымға шынайы алғыс-тарын білдірді.

Мәселен, олардың Елубай Өмірзақов атындағы филар-монияның концерт залында ұйымдастырылған шығар-машылық бағдарламалары да жерлестеріміздің тарапынан қызығушылық тудырды. Труп-па құрамындағы елімізге бел-гілі өнерпаздар Дияр Әкенов, Мәди Қасымов, Ильзат Ауха-диев, Жанар Көшербаевалар өздерінің тың ізденіс үстінде екендіктерін паш етті.

Қала тұрғындары Жорж Бизе мен Родион Щедрин-нің «Кармен-сюитасын», Ка-миль Сен-Санстың шығарма-сы желісіндегі «Суретші мен аққу» балеттерін тамашалап, дән риза болысты.

Сондай-ақ, Қазақстанның халық әртісі Болат Аюханов-тың «Кармен», «Аққу көлі», «Мастер және Маргарита» «Ме-фистофель. Фаусттың аздыруы» секілді туындылары да жұрт-шылықтың назарын аударды.

Тың ізденіспен кірісті

Үстіміздегі жылы 15 жыл-дығын атап өткелі отырған Ілияс Омаров атындағы облыс-тық қазақ драма театрының ұжымы өткен жылдар ішінде өздерінің нағыз шығармашы-лық бабында екендігін көрсетті.

Олардың үстіміздегі жылғы Алматыдағы Мұхтар Әуезов атындағы қазақ драма театрын-да өткен гастрольдік сапары да өте нәтижелі болды. Көрермен-дер тарапынан лайықты баға-сын алды.

Театрдың биылғы маусымы да тың ізденіспен басталды. Онда көрнекті жазушы Ілияс Есенберлиннің «Қаһар» рома-нының желісі бойынша елімізге танымал әйгілі тұлға, Қазақстан Республикасының еңбек сіңір-ген қайраткері Сәулебек Асыл-ханов сахналаған «Хан Кене» спектаклі жұртшылық назары-на ұсынылды.

Мұнда Кенесары ханның оброзын белгілі актер Қоныс-бек Бегайдаров сомдады. Басқа да сахна майталмандары өз-деріне бекітілген рөлдерді жоғары деңгейде ойнады. Бұл қойылған туындының кейінгі жастарды патриоттыққа тәр-биелеуде алатын орны ерекше.

Сейсенбі, 20 қазан 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Михаил Дауенов – генерал-майор, профессор:

Қазақ елі ежелден бері ұлттық құндылықтарын қа-старлеп, оны мақтаныш еткен. Малмен күн көріп, одан алынатын өнімдерді күнделікті тіршілікте пайда-ланған. Арада қаншама жыл-дар өтсе де, өздерінің атадан балаға мирас болып келе жатқан жайларды ешқашан ұмытпаған.

Ал қазіргі кездегі Қа-зақстанды алып қарасақ, көп нәрсені өзіміз дайындап, өмірімізде қолдануға толық мүмкіндік бар. Мәселен, азық-түлік жағына келетін болсақ, кәдімгі еттен бастап, дастарханымыздың сәнін келтіретін қаймақ, май, сүт өнімдері өзімізден шығады. Жайқалатын егін өсіреміз. Одан қаншама адам ағза-сына қажетті тағамдар жа-салады. Шындап келсек, мұның бәрі де нағыз табиғи өнімдер емес пе?

Қазақстан жері кең де климаттық ауа райына байланысты әртүрлі болып келеді. Мысалы Оңтүстік жылы болса, солтүстігіміз салқын келеді. Сондықтан уақыт талабынан қалмай, барымызды ұқсатып нарыққа батыл енгізуіміз керек.

Жасыратын несі бар, біз әрқашан да сапасы төмен әрі арзан заттарды алуға құштармыз. Көршілес жатқан мемлекеттер яғни Өзбекстан мен Қырғызстаннан шығары-латын киімдерді өзіміз де тіге аламыз. Шетелдерге елікте-удің де шегі бар. Бұл үшін барынша намысқа тырысып, жеңіл өнеркәсіпті дамытуға айрықша назар аударуымыз керек.

Жастарға айтарым, бізге ешқашан да сырттан біреу келіп, тұтынатын тауарла-рымыз бен заттарымызды жасап бермейді, еліміздің болашағы өзіміздің қолы-мызда екендігін ұмытпаған-дары жөн. Адам баласының істегені сендердің де қолда-рыңнан келеді. Тек кәсіпті дұрыс таңдап, сапалы да жұрттың сұранысына ие бо-латындай дүниелерді жаса-уға ұмтылыс танытқандары абзал.

Ләззат Ахметова – Қостанай мемлекеттік университетінің фило-софия кафедрасының аға оқытушысы:

- Меніңше қазіргі таңда әсіресе, біздің жарқын бо-лашағымыз балаларға, жасөспірімдерге қазақы ою-өрнегі бар киімдер тігіл-се, ұрпағымыздың бойында патриоттық сезімдері барын-ша арта түсер еді. Бұл бір жағы қазақтың мәдениетін, салт-дәстүрін насихаттайтын бірден бір жол дер едім.

Әрине өз басым, елімізде ұлттық нақыштағы отандық киімдеріміз тігіліп, сауда орындарына түсіп жатса, сөзсіз алып киер едім. Кезін-де біздің аналарымыз қой-дың жүнін рәсуә етпей, үл-кен әжелеріміз киіз басушы еді. Кейінгі келіндер соларға қарап үлгі алатын. Қазіргі таңда бұл үрдіс жоғалып бара жатқан секілді. Жүн-ге деген сұраныста төмен. Міне, мұны да қолға алатын кез жетті.

Келешек ғасырларға же-тетін ұлттық өніміміз қайсы дейтін болсақ, нағыз ұлттық бренд деп қазақ мәдениеті мен ұлттық дәстүрінен сыр шертетін оюлы кілемдеріміз екендігі даусыз. Жақында өзіміздің қазақтың әсем ою-өрнегімен көмкерілген кілемді сатып алдым. Ол Түркиядан шыққан осындай тауарлардан ешқандай тө-мен емес.

Менің тіршілікте байқаға-ным, Қазақстанда балаларға арналып шығарылған ойын-шықтар жоқтың қасы. Бұл әсіресе, солүстік өңірлерде жетісе бермейді. Барлары-ның басым көпшілігі Қытай мен Украинадан, Ресейден әкелінеді. Мәселен, Қы-тайдан жеткізілетін кейбір ойыншықтардың сапасы сын көтермейді. Бұл балалардың денсаулығына да нұқсан кел-тіруі әбден мүмкін.

Қала орталығындағы ата-аналар жиі бас сұғатын «Балалар әлемі» сауда ор-нына кірсең, сөрелерде то-лып тұрған Өзбекстандық ойыншықтарға көзің түседі. Сондықтан өз балалары-мыздың келешегін ойласақ, отандық мұндай тауарларға-

ер ерекше назар аударғаны-мыз абзал.

Әлия Сейітқызы – орталық әмбебеп дүкенінің сатушысы:

- Біздің сауда нүктесін-де халыққа қызмет атқарып келе жатқаныма бес жылдан астам уақыт болды. Тек қана

ұлттық нақыштағы тауарлар-ды көпшілікке ұсынамыз. Қа-зақы киімнің барша өзіндік ерекшелігі оның ою-өрнегін-де, көздің жауын алатын айрықша әшекейінде. Бұлар-дан халқымыздың ежелден келе жатқан салт-дәстүрін, қайталанбас әдет-ғұрпын көруге әбден болады.

Біз әрқашанда тұты-нушылардың сұраныстарын басшылыққа алып отыра-мыз. Ай сайын жаңа тауар-лармен толықтырылып оты-рылады. Осы арада ерекше айта кетер жай, өзіміздегі

сөреге қойылған заттардың барлығы да қолдан жа-салған сапалы бұйымдар мен киімдер дер едім.

Мәселен, бұл күндері республикамызда «Әдемі-ай» компаниясы көпке бел-гілі. Олар дайындайтын ұлт-тық заттар ұлттық брендке айналды. Күмістен жасалған сырға, сақина, алқа секілді

әшекейлер кімнің болсын көңілінен шығады.

Сондай-ақ, Алматыдан алынатын «SYILYK», «Әке-май» компаниясының ұлттық киімдері де өзіндік қайта-ланбас ерекшеліктерімен дараланады. Сондықтан да әрқашан осынау құнды дүни-елер баршаның талап-тілегін қанағаттандырады.

Біздегі ұлттық оюлармен өрнектелген тауарларды алыс-жақын шетелдерден келген қонақтар ерекше қы-зығушылық танытып, жәдігер ретінде алып жатады.

ҚАЗАҚСТАНДА ЖАСАЛҒАН

Өзіміздегі барды бағалай білейік

Кез келген елдің экономикасы қарыштап дамыған сайын, ұлттық құндылықтары да айшықтала түсуі керек. Мемлекет-тілігі нығайған сайын ұлттық өнімі алдыңғы сапқа шығуы тиіс. Мәселен, Германия мен Жапония жалпақ жұртқа көліктерімен танымал, Франция елі иіс суымен мақтанады, Голландия хош иісті гүлдерімен әйгілі, Үндістан шайымен, Швейцария сағатымен мәлім. Корея озық технология мен электроника өндірісі арқылы әлемді мойындаттты. Ал, қазақ халқында да өзге халықта жоқ көп нәрсе бар. Тек сол қазақ ұлтына тән тарихи құндылықтары-мызды қастерлеу, дәріптеу, насихаттау әлі де жетісе бермейтін сияқты.

Сонымен Қазақстанның брендін жасайтын кім? Әрине, ол – қазақ. Бүгінгі жаһандану заманында уақыт талабы өзгерген сайын, ұлттық бояуымызды айшықтайтын, отандық өнімге деген сұраныс артты. Өнімдер де жоқ емес.

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарба-ев отандық кәсіпкерлерді жеке өндірісті дамытып, "Қазақстанда жасалған" маркасымен өнім шығаруға шақырғаны көпшілікке аян. Елбасы биыл Атыраудағы Ақтөбе, Маңғыстау және Батыс Қазақстан облыстарының әкімдерімен болған жиында "Жергілік-ті өндірісті дамыту керек. Бүгін екі кәсіпорыннан "Қазақстанда жасалған" деп жазылған сөзді көргенде қатты қуандым", - де-ген болатын. Қазақстанды тек экономикасы ғана емес, мәдени-еті де өзге елдерге танытады. Қазақ халқының дүниетанымы терең, мәдениеті бай. Өзгеге ұқсамайтын өзіндік ұлттық нақышы берік сақталған. Бұл орайда ежелден мирас болып келе жатқан киімдеріміздің түрі де, үлгісі де жетерлік.

Жуырда облыс орталығында тұратын бірқатар кісілерге жо-лығып, олардың бүгін көтеріліп отырған өзекті мәселеге байла-нысты ой-пікірлерін жазып алған едік.

САУАЛНАМА

Адам өмірі бәрінен қымбат

Бүгінгі бейбіт заманның өзінде кейбір кісілер мерзімінен бұрын дүниеден өтіп жатады. Оның бір себебі – кәдімгі жиі оқып, естіп жататын автокөлік апаты. Жаяу жүргіншінің ережені сақтамауы, жүргізушінің көліктің жылдамдығын шамадан тыс арттыруы, жауапсыздық секілді басқа да әрекеттердің соңы осындай өкінішті жағдайға әкеп соқтырады. Бұл жайлар талай айтылды да, жазылды да.

Жуырда бүгінгі қозғалып отырған өзекті мәселеге байла-нысты бірқатар қала тұрғындарымен жүздесіп, олардың пікірін жазып алған едік.

Қазтай Байкенов:- Соңғы уақытта елімізде көлік-

тер санының шамадан тыс артуы да жол-көлік апатының жиілеуіне әкеліп отырған секілді. Орын алған барлық оқиғалар дерлік жүргізушілердің салғырттығынан, жауапкершілікті се-зінбегендіктен де болар. Кейбір аза-маттар мас күйінде көлікке отырады. Ал, апат ешқашан да айтып келмейді. Көліктегі жолаушының амандығы әрқа-

шан да жүргізушіге байланысты екендігін ұмытпағандары аб-зал.

Марат Қабденов:- Жолдағы оқиғалардың басым

көпшілігі жүргізушілер кінәлі деседі. Мен мұнымен толық келісе алмаймын. Дегенмен де жүргізушілерге куәлік бе-ретін автомектептер де олардың білім деңгейіне ерекше назар аударғандары орынды сияқты.

Мысалы, мен өзім бұл мәселеге аса бір жауапкершілікпен қараймын. Көлік-ке отыра қалған жағдайда, жол ереже-лерін қатаң сақтауға тырысамын. Өйткені адамның өмірінен артық байлық жоқ.

Диана Ізбасар:- Бұл қозғалып отырған мәселе

жөнінде көп айтуға болады. Тек қана жүргізушілерді кінәлаған дұрыс емес. Әрине, олардың арасында да жол ере-жесін толық білмей жатып, жолға шыға-тындығы, сөйтіп, жазықсыз жандардың мезгілінен бұрын өмірден қоштасуына себепкер болатындығы да белгілі.

Қаланың таныс тіршілігі ауылға қа-рағанда басақашалау. Мұнда кісілер

таң атасалысымен жұмысқа немесе оқуға асығады. Олар-дың бәрі бірдей бағдаршамдарға назар аудара бермейді. Екі жақтан зырылдап келе жатқан көліктерді өткізіп жібермей, олардың алдын кесіп өтеді.

Міне, мұндай жауапсыздықтың соңы қашанда орны толмас өкінішке әкеледі. Сондықтан әрбір ата-ана ұл мен қыздарына күнделікті жол қозағалысы жайлы айтып отырса нұр үстіне нұр. Мектептерде де аранайы дәрістер өткізілсе, орынды болар еді.

Өздеріңіз білесіздер, жаңа оқу жылы да басталып кетті. Сондықтан бұл аса маңызды тақырып жайлы әңгімелер әрқа-шанда жалғасын табуға тиіс. Жастар жағы да көшеге шыққанда бағдаршамдарға барынша көңіл бөліп, өз өмірлеріне қатер төндіруден аулақ болғандары жөн.

Мария Бимирзина: - Тәрбие әрбір отбасынан бастала-

ды. Өзім өмір көрген кісі болғандықтан, балаларым мен немерелерімнің үнемі жол жүру ережелері жайлы айтып оты-рамын. Мектеп бағдарламасында да көшеде жүру ережелері оқытылады. Онда жаяу жүргіншілердің құқықтары мен міндеттері қозғалады.

Ал, ХХІ ғасырдың ұл-қыздарына көлік жүргізе білу міндет, тіпті, қажет-тілік секілді. Сондықтан жоғары сыныптың оқу бағдарламасы-на көлік жүргізуді енгізген дұрыс сияқты. Онда әрбір адам-ның көлік жүргізгенде жол ережелерін қатаң сақтап, барынша жауаркершілікті сезінулері қажет екендігі әңгіме арқауына айналса екен.

Жалпы көлікті болу уақытта қысқартады. Алайда, әрбір кісінің бәрінен де қымбат екендігін ешқашан да ұмытуға бол-майды. БЕТТІ ДАЙЫНДАҒАН Ақбота ҚАЛДЫБЕК.

Сейсенбі, 20 қазан 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 7ҚАЙТАЛАНБАС ТҰЛҒАЛАР

Өз халқының жанашыры

Қазақ халқы өзінің адал перзенттерін ешқашан ұмыт-пайды. Солардың бірі — кезінде Солтүстік өңірдің облыстарын сақтап қалған Жұмабек Тәше-нов секілді бүкіл жастық шағы мен мағыналы ғұмырын мемле-кетіміздің жарқын болашағына арнаған Еркін Нұржанұлы Әу-елбеков болатын.

Бұл қайталанбас тұлға Қостанайлық ағайындар үшін де өте ыстық. Кезінде Торғай облысының басшысы болып, сол өңірдің гүлденуіне барын салған азамат. Сондықтан да болар, Торғайлық бауырлары-мыз Ерекең десе әрқашан да тік тұрады. Оның азаматтық тұлғасын жоғары қояды.

Біз оған әлі осы мақала-мызды жазу барысында тағы да тоқталатын боламыз. Кейін-гілер үшін Еркін Нұржанұлы-ның балалық шағының ізі қалған кезеңдер де тағылымды. Сол себептен аз-кем шолу жа-салық.

Осынау бір перзенті бо-лып табылатын ағамыздың кіндік қаны тамған елді-мекен Қостанаймен көршілес Сол-түстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов ауданының Жаңа-су деген ауылы. Ол осы киелі жерде 1930 жылы 22 маусымда дүниеге келді.

Ерекең де өз замандастары секілді кішкентайынан өте зей-інді болатын. Өзінің алдындағы аға-буын өкілдерінен өнеге алып, туған жерін гүлдентсем, кең байтақ республикамды өркендетуге қазақтың бір ұлы ретінде өзімнің үлесімді қос-сам деп армандады.

Осы арада бір тоқтала ке-тер жай, оның бозбала кезінде бойында таудай талабы, оқуға деген шексіз ынтасы бар жігіт-ке қайда білім алам десе де кең жол ашық-ты. Сондықтан да Ерекең де замандастары сияқты тиянақты білім беретін жоғары оқу орнына түсуді көз-деді.

Содан таңдау Мәскеуге түсті. Бұл әлемге белгілі шаһар бұрыннан зейінді жастарға құшағын ашып, оларға үлкен өмірге жолдама берді. Сон-дықтан да кейіпкеріміз де, осындағы Тимирязев атындағы ауыл шаруашылық академия-сына студент болып қабыл-данды.

Ол уақытта аталған мәр-тебелі оқу орнында кіл мүйізі қарағайдай ғалымдар мен про-фессорлар дәріс беретін. Ұстаз-дары көркіне ақыл парасаты сай, жауапкершілікті сезінетін қазақ жігітінің өзгеге ұқса-майтын қабілеттерін бағалады.

Өйткені, бұл әрбір лек-циядан көп жайды түйіп, өзге бірге оқыған жігіттер дің ара-сында дараланды. Орыс тіліне де жаман емес-ті. Сондай қаси-еттерінің арқасында академия-ны дер кезінде бітіріп, көптен көздеген дипломын да алды.

Мұндай академияны бітір-ген қылшылдаған жас жігітті

қайда барса да, шаруашылық басшылары қуана қарсы алар еді. Алайда, өз ұлтының барлық қадір-қасиетін жоғары қоятын намысты бозбала туған жеріне оралып, осында адал қызмет етуге бел буды.

Талапшыл басшы болды

Мәскеудегі көргені мен түйгендері, алған терең білімі Қазақстанда да өзінің игі ықпа-лын тигізді. Қайта оралмас жастық шағы өткен Солтүстік Қазақстан облысында кеңшар директоры болып тағайындал-ды. Бұл білікті маманға көр-сетілген үлкен сенім еді.

Сондықтан да өзінен үл-кен үміт күткен жоғарыдағы басшылардың аманатын орын-дауға барын салды. Жас та бол-са, үлкен ұжымға білгірлікпен жетекшілік етті. Өзінің алдына қарапайым еңбек адамдары-ның мәртебесін көтеру, олар-дың әлеуметтік жағдайын жақ-сарту, алаңсыз жұмыс істеулері үшін мүмкіндік жасау секілді міндеттерді қойды.

Әрине, мұндай іскер жігітті кім жек көрсін? Бәрі де жұды-рықтай жұмылып, Еркін Нұр-жанұлының игі бастамаларын қолдады, уақытпен санаспай жұмыс істеді. Өздерінің сіңір-ген еңбегіне қарай лайықты құрмет көрді. Ұл мен қыздарын оқытып, бұған алғыстарын біл-діріп жатты.

Ке м е ң г е р б а с ш ы ғ а лайықты мұның бойындағы қарым-қабілеттерді көрген тиісті орындар да Ерекеңді қызмет бабымен көтерді. 1961 жылы ол Солтүстік Қазақстан облыстық кеңесі атқару коми-теті төрағасының орынбасары болып бекітілді.

Бұл кезде ол небәрі 31 жа-стағы нағыз ақылы толысқан жігіт-ті. Өзінің ұйымдастырушы-лық және басқа да қырлары-ның арқасында өңірге белгілі басшылардың бірі ретінде өзін жан-жақты көрсетуге мүмкін-дік туды. Мәскеуде оқып, одан кейін де азды-көпті тәжірибе жинақтаған бұл әрқашан да жергілікті халықтың жағында болды.

Ол уақытта Кеңес Одағы-ның дүрілдеп тұрған кезі еді. Барлық облыстардың алдына мемлекеттік жоспарларға сәй-кес үлкен міндеттер қойылатын. Соларды мүлтіксіз орындау өзі секілді шыңдалған кадрлардың тікелей парызы-тын.

Дәл сол шақтарда парти-яның да рөлі өте жоғары бо-латын. Өз қызметіне салдыр-салақ қараған, жауапсыздық танытқан коммунистерді бір орында ұстамайтын. Қажет кезінде түрлі деңгейдегі бю-роларға салып, көпшіліктің ал-дында ұялтатын.

Ал, біздің Ерекең болса қашан да алғы шепте жүрді. Өзінің байыптылығы, керек кезінде қарамағындағыларға деген қаталдығынан да бо-лар, қандай қызметте болса

да оның үдесінен шықты. Міне, осындай жауапкершіліктің арқасында ол уақыт өте жоға-рыда аталған облыстың партия комитетінің екінші хатшысы болып сайланды.

Содан кейін осы облы-стың кеңес атқару комитетінің төрағасы болып сайланды. Бұл да түсінген адамға өте жау-апкершілігі мол қызмет. Өңір-дегі екінші басшы. Көптеген шешімін күткен мәселелерді дер кезінде жүзеге асыруға баршаны жұмылдырды.

Керек кезінде өзінің ба-тылдығын да танытты. Аудан-дар мен қалалардығы өзіне тікелей бағынышты басшылар мұның кісілігін, әділдігін, шын-шылдығын әрі турашылдығын бағалады. Өзі де қолынан іс келетін азаматтарды үнемі де-меп, көтерумен болды.

Іскерлік баспалдақтары Солтүстік өңірдегі осы-

нау елімізге астықты мол бе-ретін облыста жүргенде өзін қай жағынан болсын жақсы жағынан көрсеткен азаматты жоғарыдағылар да таныды әрі үнемі жауапкершілік жүктеді. Сондықтан да шығар ол 1965 жылы Қазақстан Республика-сы ауыл шаруашылығы ми-нистрінің брінші орынбасары болып лауазымды қызметке бекітілді.

Бұл жұмыстың да өзіндік қиындықтары аз емес. Алайда, шаруашылықта, содан соң облыста жоғары қызметтерді абыроймен атқарып, халықтың алғысына бөленген тұлға жаңа ортаға да тез сіңісіп, өзінің білікті де тәжірибелі азамат екендігін танытты.

Бұрын тек бір облысқа ғана жауап берсе, енді күллі респуб-ликаның ауыл шаруашылығы-ның өркендеп дамуы мұның бойындағы көптеген іскерлік қабілеттерге де байланысты еді. Осы лауазымды қызметті үш жыл атқарды. Сол кезеңдері елімізде егін бітік шығып, мал шаруашылығы да өркендеді. Әрине, мұнда Еркін ағамыздың да өзіндік қосқан үлесі мол екендігі айтпаса да түсінікті болса керек.

Әлгі жауапты жұмыста да өзін республикамыздағы ең біліктілігі жоғары тұлғалардың бірі ретінде баршаға мойында-та білген бұған тағы да үлкен сенім артылды. 1968 жылы Қа-зақ КСР Астық өнімдері және құрама жем өндірісі министрі болып жоғарылатылды.

Сөйтіп, министрлік лауа-зымға тағайындалған ол бұл жұмыста да өзінің істің көзін білетін басшы екендігін көр-сетіп, өз саласы бойынша талай жетістіктерге қол жеткізді.

Одан кейін 1985 жылға дейін еліміздегі Көкшетау, Торғай және Қызылорда облы-стық партия комитеттерінің бірінші хатшысы болған ке-зеңдердің де мұның өмірінде алған орны бөлек. Республика-

лық деңгейде биік лауазымда қызмет атқарған көрнекті тұлға өңірлердегі халықтың қамын ойлап, олардың әлеуметтік-тұр-мыстық жағдайларын барынша жақсартты.

Көкше өңірін қалың жұрт-шылық «Қазақтың Швейца-риясы» дейді. Айтса айтқан-дай-ақ, бұл табиғаты өте көркем аймақтан ұлтымыздың марқасқа перзенттері Ақан сері, Біржан сал, үкілі Ыбырай, Балуан шолақ секілді тұлғалар шыққан жоқ па?

Осы елге келген соң он-дағы жергілікті халықпен тіл табысып, олардың мұң-мұқта-ждарына айрықша көңіл бөлді. Руханиятқа жаны жақын азамат мұндағы қазақ әдебиеті мен мәдениетінің қайраткерлеріне шығармашылық жағынан өсу-леріне ықпалын тигізді.

Көкшелік ағайындар да Ерекең кейін киелі Торғай өңіріне қызмет бабымен ауысқанда қимай қоштасты. Өйткені, оның облыста бірінші басшы болып тұрған кезінде қай салада болмасын атқа-рылған игі істер аз емес-ті.

Мәселен адамға аса қажет-ті білім, медицина, әлеуметтік салалар барынша алға басты. Бұл арада егін және мал ша-руашылығының қарыштап да-мығанына тоқталған жоқпыз. Себебі, аталған өңірдің де бар-ша республикамызды астықпен қамтамасыз етіп отырғаның онсыз да қалың жұртшылық жақсы біледі емес пе?

Торғайлықтар

оны ардақ тұтты Шынында да Торғайлық

ағайындар оның өздеріне бірінші басшы болып келген-дігіне шексіз қуанды. Мұның алдында республика деңгейін-де және Көкше секілді облы-сты басқарған бірегей азамат-тан үлкен үміт күтті.

Себебі, бұрыңғы астанадан алыс орналасқан облыстың қордаланып қалған өзекті мә-селелері де жеткілікті-тін. Еркін Нұржанұлы да көпті көрген, аса парасатты азамат емес пе? Жергілікті жұртшылықтың көңіл-күйін аудан және қала басшыларымен алғашқы кез-десуде-ақ анық байқады.

Осы арада бос сөзге са-лынбас үшін кейбір оның ша-пағатын көрген азаматтардың Еркін Әуелбеков жайлы 2012 жылы Астанадағы «Фолиант» баспасынан жарық көрген «Қазақтың асыл перзенті» деп аталатын кітаптан мысалдар келтіре кеткенді жөн санадым.

Мәселен, зейнеткер Ты-ныштық Байзақовтың пікіріне сүйенетін болсақ Ерекең Торғай облысы партия комите-тенің бірінші хатшысы болып осы өңірге келген кезде өзі Арқалық ауданындағы «Вос-точный» кеңшарында партия комитетінің хатшысы екен.

Сол уақытта аталған ша-руашылық та ауданды былай қойғанда, облыстағы егіншілік

пен асыл тұқымды мал шару-ашылығын қатар дамытып келе жатқан іргелі ұжымдардың бірі-тін. Партия ұйымының жұмысы да өзгелерге өнеге боларлықтай еді.

Оның сөзіне қараған-да, Еркін ағамыз кәдімгі жүріс-тұрысы ширақ, көзі қы-ран бүркіттің көзіндей қырағы, өткір адам болыпты. Сондай-ақ қарапайым адамдарға жақын еді. Олармен кездескенде жағдайларын сұрап, басшы-лары тарапынан қандай жағдайлар туғызылып жатқан-дығын біліп отырған.

Сонымен қатар ол кісінің өзгелерге өнеге болатын қыр-лары - қарамағындағы барша қызметкерлер мен мекеме басшыларының жылтыраққа қызықпауын, олардың барын-ша сыпайы, қарапайым киінуін талап ететін көрінеді.

Қазақтың біртуар ұлы уақыттың қадірін жете білген. Сондықтан тәуліктегі барлық сағаттарды тиімді пайдала-нуға ерекше көңіл бөлген. Сол кездері жұмыс істеуге, өзінің білімін тұрақты көтеруге, спорт-пен айналысуға, демалуына да айрықша назар аударған.

Бұл аталғандармен бірге ол аппаратта істейтін азамат-тар және басқа да кісілер іс-сапарларға барған кезде де көпшілікпен бірге асханада тамақтануын, өздеріне ерекше жағдай туғызбауларын ескер-теді екен.

Өмірде тазалықты пір тұтқан ағамыз күллі өңірдегі қызмет бабында жүрген жігіт-тердің өздеріне тапсырылған міндеттеріне барынша адал болуларын да талап еткен. Со-нымен қатар кейінгі жастарға әкесіндей қамқорлық танытқан.

Сондай-ақ ол кісі сұңғыла шешен-ді. Түрлі деңгейлердегі басқосуларда мінбеге шығып, қағазсыз сөйлейтін. Мұның өзі кейінгілерге үлгі-өнеге емес пе? Өкінішке орай, қазіргі

басшылардың көбісі қағазсыз жұрттың алдында баяндама жасай алмайды.

Ол кісі қазақ кадрларын өсіруге көп көңіл бөлді. Еркін Нұржанұлы облыстың тізгінің ұстап тұрған кезде қаншама азаматтар іскерлігіне қарай лауазымды жұмыстарға ие болды. Сондықтан да олар ешқашан да асыл азаматты ұмытпайды.

Айта берсек, көрнекті мем-лекет қайраткерінің Қызылор-да облысындағы бірінші басшы болған уақытындағы жергілікті халықтың есінде қалған тағы-лымды істері де бір кітапқа арқау боларлықтай. Бұл кіл өзіміздің ұлт-өкілдері басым тұратын өңірде де өшпестей із қалдырды.

Мұндай ерекше дарынды кісілер әрқашанда халық үшін аянбай еңбек етеді. Ол 1988 жылы КСРО Жоғарғы Кеңесі Ұлттар кеңесінің ұлттық саясат және ұлтаралық қатынастар жөніндегі комиссиясының төрағасы болды. Ал, 1991-1992 жылдар аралығында Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі ретінде де тәуелсіз еліміздің көркейіп, нығая тү-суіне өзінің айрықша үлесін қосты.

Мұндай ұлтжанды қайрат-керлер қандай құрметке де лайықты. Сондықтан да болар, екі мәрте Ленин орденімен марапатталды. Сондай-ақ сол кешегі Кеңес Одағы кезіндегі ең жоғары атақ Социалистік Еңбек Ері атанды.

Қазіргі танда егеменді еліміздің кезінде әлемге та-нылуына өздерінің саналы ғұмырларын арнаған, аға-буын өкілдері жайлы әңгіме болып жатқан кезде Еркін Нұржанұлы Әуелбеков секілді аса көрнек-ті азаматтар жөнінде жастарға ғибрат еткенді өзімізге парыз санадық.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Қазақтың біртуар перзенті Көрнекті мемлекет қайраткері, Социалистік Еңбек Ері Еркін Әуелбеков жөнінде

Сейсенбі, 20 қазан 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНА – 550 ЖЫЛ

1465 жылы Қазақ хандығы құрылды. Керей мен Жәнібек сұлтандар Әбілқайыр хандығы құрамынан бөлініп, Шу өңірінің Қозыбасы деген жеріне Қазақтың туын тікті. 1480 жылы Керейдің баласы Бұрын-дық хан болды. Қазақ хандығының ықпалы күшейіп, Сығанақ, Созақ, Сауран қалала-рын иеленді.

1511 жылы Жәнібектің баласы Қасым хан билікке келді. Қасым ханның әскерлері Мұхаммед Шайбанидің әскерін жеңді. Жеті-су жерлері, Сырдария бойындағы қалалар, Сайрам, Ноғай ордасы, Ақ Орда иеліктері, шығыстағы түрік тайпалары, Моғолстанның батысындағы тайпалар Қазақ хандығының қарамағына қосылды. Сөйтіп, Қасым бүкіл Дешті Қыпшақтың ханына айналды.

1523 жылы – Тақыр хан, 1533 жылы Бұйдаш, 1534 жылы – Қожа Махмұд, 1535 жылы Тоғым хан таққа отырды.

1537 жылы Қасымның баласы Хақна-зар билікке келді. Хақназар хан Жайық маңын, Түркістан жерлерін, Жетісудың ба-тысын, Шу, Талас өңірлерін басып алды. Жайықтың сол жағалауындағы ноғайлар Қазақ хандығының құрамына өтті.

1580 жылы – Шығай хан, 1582 жылы Шығайдың баласы Тәуекел хан болды. Тәуекел Түркістанды, Самарқанды басып алды.

1598 жылы Есім хан болды. Есім хан Қазақ хандығының аумағын кеңейте түсті.

1629 жылы хан тағына Есім ханның ба-ласы Салқам Жәңгір отырды.

1680 жылы әз-Тәуке билікке келді. Тәу-ке хан билердің көмегімен «Жеті жарғы» заңдар жинағын шығарды.

1710-1711 жылдары жоңғарлар қазақ жеріне шабуылды бастады.

1718 жылы – Семей, 1720 жылы Өске-мен қаласы салынды.

1723 жылы жоңғарлар шешуші жорыққа шықты. Бұл кезеңді қазақ «Ақтабан шұбы-рынды, Алқакөл сұлама» деп атады.

1725 жылы жоңғарлар Ташкент пен Түр-кістанды басып алды.

1726 жылы Ордабасыда қазақтардың құрылтайы өтті.

1729 жылы болған Аңырақай шайқа-сында жоңғарлар жеңілді.

1731 жылы Кіші жүз Ресей империясы құрамына қосылды.

1734 жылы Ұлы жүз Ресей құрамына қабылданды.

1735 жылы Ор бекінісінің негізі қаланды. 1743 жылы Орынбор қаласы салынды.

1740 жылы Әбілмәмбет хан мен Абы-лай сұлтан Ресей империясына ант берді.

1748 жылы Барақ сұлтан Әбілқайыр ханды өлтіріп, Кіші жүз билігіне Нұралы хан келді.

1752 жылы Петропавл қаласы салынды.1771-1781 жылдары Абылай хан ел

биледі.1773–1775 жылдары қазақтар Е.Пуга-

чев бастаған шаруалар көтерілісіне қаты-сты.

1783–1797 жылдары Сырым Датұлы басқарған Кіші жүз қазақтарының көтерілісі басталды.

1792 жылы Кіші жүзге – Ералы хан, 1795 жылы – Есім хан, 1797 жылы Айшуақ хан билік жүргізді.

1801 жылы Патша үкіметінің рұқса-

тымен Еділ мен Жайық аралығында Бөкей ордасы құрылды.

1806 жылы Хиуа хандығы Сырда-рия бойындағы қазақтарды бағындыр-ды.

1808 жылы Қоқан хандығы Ұлы жүз жерлерін басып алды.

1822 жылы – Орта жүзде, 1823 жылы Кіші жүзде хандық билік жой-ылды.

1823-1845 жылдары Бөкей орда-сын Жәңгір хан басқарды.

1824 жылы – Қарқаралы, Көкшетау, 1826 жылы – Баянауыл, 1831 жылы Аягөз округі құрылды.

1836-1838 жылдары Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған Бөкей ордасындағы ұлт- азаттық көтеріліс болды.

1837-1847 жылдары Кенесары Қа-сымұлы бастаған ұлт-азаттық қозға-лыс жүрді.

1845 жылы – Ырғыз, Торғай бекіністері, 1846 жылы Ново-Петровск (қазіргі Ақтау қаласы) қамалы, 1847 жылы Райтм (Арал) бекінісі салынды.

1847-1858 жылдары Есет Көтібарұлы отаршылдық езгіге қарсы көтеріліс бастады.

1853 жылы орыстар Ақмешіт бекінісін (қазіргі Қызылорда қаласы) жаулап алды.

1854 жылы Верный (Алматы) бекінісі салынды.

1856-1857 жылдары Жанғожа Нұр-мұхаметұлы бастаған Сырдария бой-ындағы қазақтардың көтерілісі жүрді.

1864 жылы орыс әскерлері – Түр-кістан, Әулиеата, Шымкентті, 1865 жылы Ташкентті жаулап алды. Осылайша, Қазақстанның Ресей империясының құра-мына енуі аяқталды.

1867 жылы «Жетісу мен Сырдария облыстарын басқару туралы», 1868 жылы «Торғай, Орал, Ақмола, Семей қалалық облыстарын басқару туралы» уақытша ереже қабылданды.

1868 жылы Ақтөбе қаласы салынды.1886 жылы – «Түркістан өлкесін басқа-

ру туралы», 1891 жылы «Ақмола, Семей, Жетісу, Орал, Торғай облыстарын басқару туралы» Ереже қабылданды.

1913-1918 жылдары «Қазақ» газеті жа-рыққа шықты.

1916 жылы Қазақстандағы ұлт-азаттық көтеріліс өршіді.

1917 жылы Ақпан мен Қазан төңкерістері ұйымдастырылып, Патша өкіметі құлады.

1917-1920 жылдары Алаш автономия-сы үкіметі құрылды.

1918-1920 жылдары Азамат соғысы жүрді.

1920 жылы Қазақ АКСР-і құрылды.1920-1924 жылдары Республика аста-

насы Орынбор қаласына ауысты.1922 жылы Кеңес Одағы құрылды.1924 жылы Жетісу мен Сырдария облы-

стары Қазақстан құрамына қосылды.1925 жылы Қазақстан Өлкелік комитеті

болып қайта құрылды. Билікке Ф.И.Голо-щекин келді.

1925-1929 жылдары Республика аста-насы Қызылордаға ауыстырылды.

1929 жылы Республика астанасы Ал-

матыға көшірілді.1930-1932 жылдары қазақ ашаршылық

нәубетін кешті.1937-1938 жылдары жаппай жазалау

(репрессия) ұйымдастырылып, қазақтың талай қаймағы жазықсыз құрбан болды.

1941-1945 жылдары Ұлы Отан соғысы жүрді.

1955 жылы – Л.И.Брежнев, 1956 жылы – И.Д.Яковлев, 1957 жылы – Н.И.Беляев, 1960 жылы Д.А.Қонаев Қазақстан КОКП бірінші хатшысы болды.

1978 жылы Қазақ КСР Конституциясы қабылданды.

1985 жылы КОКП ОК Бас хатшысы М.С.Горбачев Қайта құру бағдарламасын бастады.

1986 жылы Г.В.Колбин Қазақстан КОКП бірінші хатшысы болды. Алматыда Желтоқ-сан көтерілісі бұрқ етті.

1990 жылы Қазақ КСР-інің Егемендігі туралы Декларация қабылданды.

1991 жылы 2 қазанда Қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіров ғарышқа ұшты.

1991 жылдың 1 желтоқсанында Нұрсұл-тан Назарбаев Қазақстан Республикасы-ның Президенті болып сайланды.

1991 жылдың 16 желтоқсанында Қа-зақстан Республикасы Тәуелсіздік алды. 1992 жылы Қазақстан БҰҰ-ға мүшелікке қабылданды.

1992 жылы Мемлекеттік Ту, Елтаңба және Гимн жарыққа шықты.

1993 жылы алғашқы Конституция қа-былданды, ұлттық валюта – теңге айна-лымға кірді.

1994 жылы екінші қазақ – Талғат Мұса-баев ғарыш көгіне көтерілді.

1995 жылы Қазақстан халқы ассамблея-сы құрылды.

1995 жылы жаңа Конституция қабыл-данды.

1998 жылы ел астанасы Ақмола қала-сына (қазіргі Астана) көшірілді.

1999 жылы баламалы негізде сайлау өтіп, Елбасы қайта сайланды.

2001 жылы Тәуелсіздіктің 10 жылдығы кеңінен тойланды.

2005 жылы үшінші жалпыхалықтық сайлау өтіп, Елбасы қайта сайланды.

2010 жылы Қазақстан ЕҚЫҰ-ның төрағасы болды. Осы жылдан бастап Қа-зақстан, Ресей және Беларусь елдері ара-сында Кедендік одақ жұмыс істей бастады.

2011 жылы Қазақстан Ислам Конфе-ренциясы Ұйымының төрағасы болды. Елімізде VII Қысқы Азия ойындары өтті. Тәуелсіздіктің 20 жылдығы тойланды.

2012 жылы Астанаға EXPO-2017 көр-месін өткізу құқы берілді. Елбасы Н.Назар-баев «Қазақстан – 2050» даму бағдарлама-сын жариялады.

2014 жылы Елбасы Н.Назарбаев «Нұр-лы жол – болашаққа бастар жол» атты Жолдауын жолдады.

2015 жылы Президенттің кезектен тыс сайлауында Елбасы қайта сайланды. Үшін-ші қазақ ғарышкері Айдын Айымбетов ға-рышқа ұшты. Қазақ хандығының 550 жыл-дығы кең көлемде тойлануда.

Өзге басылымнан әзірлеген О.ОТЫНБАЙҰЛЫ.

Қазақ хандығынан қазіргі кезге дейін

(тарихи хронология)

Сейсенбі, 20 қазан 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9ӨНЕР ЖӘНЕ ӨМІР

Батырбектің өскен ортасы

Қайсы жас маманға болсын жаңа ортаға үйреніп, сіңісіп кету де оңай емес. Біздің қа-зақ қайда да жақсы адамға бір кісілік орын бар деседі. Әрине, ол алдымен кез-кел-ген жанның өзіне байланысты болғанмен де, оған қоршаған орта да өзінің игі әсерін тигіз-бей қоймайды.

Батырбек пен Лаураны жергілікті халық жылы қабыл-дады. Олар бұрыннан Қоста-най қазақ мәдениетіне қан-шама ұлы тұлғалар бергендігі жайлы жақсы білетін. Мұндағы ағайындармен тез араласып кетті.

Қазір олардың сыйласатын адамдары да көп. Өздерінің адал еңбек, маңдай терлерінің арқасында қаламыздың белді тұрғындарына айналды. Жоға-рыдағы аталған өнер ордасы-ның мақтанышы десек те ар-тық болмас.

Ерлі-зайыптылар әдетте өздері жайлы ашылып айта бермейді. Әрқашанда арық сөйлеп, семіз шыққанды жақсы көретін секілді. Десе де жақын-да Батырбек Әбдіқасымұлы-мен арнайы жолығып, асықпай сырласудың орайы келді.

Осынау ашық-жарқын жүзді, салмақты да сабырлы жігіттің айтары да өте мол екен. Оған сұхбаттасу ба-рысында көзім әбден жетті. Сөзден сөз туады емес пе? Әңгімеміз әдемі өрбіді. Ол бір сәт өзінің сонау артта қалған бақытты балалық шағына шолу жасап өтті.

Батырбек бауырымыз осы-дан қырық жеті жыл бұрын Алматы облысы Жамбыл ауданына қарасты Ұзынағаш селосында дүниеге келді. Бірақ оның туған-туыстары Тарғап ауылында тұрады. Бұл киелі елді қоныс көрікті шаһар Алматыдан тоқсан төрт шақы-рымдай жерде жатыр.

Бұл тәрбиеленген шаңы-рақтағылардың бәрі де өнерді пір тұтады. Отағасы Әбдіқасым ағамыз өз жанұясының қамын ойлаған, бірақ намысын еш-кімге бермеген адал жан-ды. Марқұм өте бір беткей, өзіне тапсырылған іске мығым аза-мат еді.

Өзіне жүктелген шаруаға берілгендігі соншалықты, ол кісі өмір бойы өзге жұрттарға ұқсап демалыс дегенді біл-меді. Күні-түні ойлайтыны — Құдай берген 10 баласының амандығы, олардың өз қатар-ларынан қалмауы болатын. Оңашада балаларына үнемі көптің бірі емес, елінің нағыз

тірегі атанар азамат атану-лары жөнінде айтудан ешбір жалықпайтын.

Сол дүниеге келген ұл мен қыздардан қазір жетеуі қалды. Батырбек осы перзенттердің ортаншысы. Алайда, мұның бауырларының бәрі де түрлі саланы таңдады. Тек қарында-сы Жансұлу ғана сызылта ән айтады.

Шаңырақтың ырыс-бере-кесін келтіріп отырған отана-сы Қатыш апамыз ауылдағы замандастарының алдында өте беделді, мейірімді де қайы-рымды жан ретінде көпшілікке белгілі. Ол кісі зейнеткерлікке шыққанша осы елді-мекенде аспазшы болып жұмыс істеді. Оны жергілікті жұртшылық «Асы дәмді аспазшы» деп атайтын.

Күйеуі Әбдіқасымның көр-меген қызығын осы апамыз көріп отыр. Өзі бұл күндері 76 жаста. Өздерінің пейілдеріне қарай Алла тағала ұрпақты аз берген жоқ. Қазіргі таңда сол немерелері мен шөбере-лерінің арасында бақытқа ке-неліп отырған жайы бар.

Қостанайдан ұлы Батыр-бек пен келіні Лаура өзін аңсап, сағынып барғанда ме-рейі өсіп, өзін жер бетіндегі ең ардақты да мерейлі ана сезінеді. Ерлі-зайыптылар да бір марқайып қалады.

Әке қамқорлығы Қайран әке десеңізші. Ол

сүп-сүйкімді әрі елгезек ұлы

Батырбектің келешекте қазақ елінің мәдениетін көтерер азамат болып қалыптасатын-дығын жүрегі сезді ме, оны Алматыдағы дарынды балалар оқитын білім ордасына өзі қо-лынан жетектеп алып барды.

Сөйтіп, болашағынан үміт күттіретін жасөспірім 3-ші сы-ныптан аталған үлкен шаһар-дағы республикалық Ахмет Жұбанов атындағы музыкалық мектеп-интернатына қабыл-данып, осында 11 сыныпты аяқтады.

Кез-келген талантты ұл мен қыздың қолы жете бер-мейтін оқу орнында ол қыл қобыз аспабын меңгерді. Оған Әбдіманап Жұмабеков тәлім-герлік етті. Ол алдындағы дәріс алып жатқан кішкентай Ба-тырбектің таудай талабы мен еңбекқорлығына ерекше риза-шылығын білдіретін. Өйткені, қабілетті шәкіртпен жұмыс істеу де кез-келген ұстазға үл-кен қуаныш емес пе?

Сол кезде аталған музыка-лық мектеп-интернатын Пер-небек Момынов ағамыз басқа-ратын. Осындай тұлғалардың қамқорлығы мен іскерлігінің арқасында білім ордасының атақ-даңқы көпке танылды. Қаншама түлектері есімдерін еліміз бен әлем мойындаған тұлғаларға айналды.

Бұл оқу орнынан мұның түйгені де жетерлік. Өйткені, мектеп -интернатта жүрген-де республикалық телеарна-да берілетін «Өнерге қанат қаққандар» музыкалық ха-барына қатысып, есімі көпке танылды. Сол кезде қаншама

адамдар мұның аты-жөніне қанықты. Елдегі әке-шешесі мен туған-туысқандары да сол бағдарламаларды көріп, кеуделерін мақтаныш сезімі кернеді.

Сондай-ақ, жылда білім ордасынан өзі секілді талап-ты шәкірттердің есеп беру концерті де шыңдаумен бол-ды. Талғампаз қауымға белгілі өнертанушы Аравиннің «Му-зей звуков» деп аталатын ха-барына да шақырылып, дүйім жұртқа қобыздың құдіретті аспап екенін көрсетті.

Талапты жас 1985 жылы өзі әлі оқушы болса да музы-калық училищелер арасын-дағы оркестерлер сайысында

өзге балалармен бірге көзге түсіп, Бас жүлдені жеңіп алға-ны әлі есінде. Осы салтанатты жиында ол Ықыластың «Қам-бар батыр» күйін оркестрдің сүйемелдеуімен жеке қобызда орындады.

Жасөспірім шақтағы еле-улі оқиғалар жадыңда мәңгілік сақталып қалады екен. Бұларға сол кезеңдері Қырымдағы Артек лагерьдің 60 жылдық мерейтойына арналған салта-натқа қатысу бақыты бұйыр-ды. Онда тек өнер көрсеткен жоқ. Есімдері әлемге танымал әншілер София Ротару және Лев Лещенкомен үлкен стади-онда жұртшылықтың алдына шығып, қазақтың атын бар-шаға паш етті.

Бақытты жастық шақОл еліміздегі көптеген

мәдениет майталмандары тағылым алған Алматыдағы Құрманғазы атындағы ұлттық консерваторияға түспес бұрын

екі жыл Архангельск қаласын-да әскери борышын өтеді. Онда да үрмелі аспаптар құрамында валторна аспабын ойнады.

Содан кейін әлгі аталған өнердің қара шаңырағында бес жыл студенттік шақтың қызықты да думанды күндерін бастан өткерді. Мұнда ол Ба-зархан Әбуұлы Қосбасаровтың класында қылқобызды терең меңгерді.

Оған дейін музыкалық мектеп-интернатта шеберлігі шыңдалған қабілетті Батыр-бек осы жоғары оқу орны-ның қабырғасында жүргенде де күнделікті оқумен қатар, кәсіби біліктілігін де жетілдір-ді. Осындағы Құрманғазы атын-дағы атақты ұлттық оркестрде, «Мұрагер», «Салтанат» ән-би ансамбльдерінде қызмет істеді.

Аталмыш «Мұрагер» а н с а м б л і н і ң қ ұ р а м ы н -да көршілес әрі бауырлас мемлекет Өзбекстанда ұй-ымдастырылған Қазақстан мәдениеті күндеріне қатысты.

Міне, мұның бәрі де болашақ өнер адамы үшін бай тәжіри-бе жинақтауға елеулі ықпалын тигізгендігі даусыз.

Қобызда ойнау кез-кел-ген азаматтың қолынан келе бермейді. Өйткені, бұл қобыз ата-бабамыздан келе жатқан киелі де ең көне аспап. Қорқыт бабамыз жайлы білмейтін адам жоқ шығар. Ықылас Дүкенұлы да кезінде табиғат тылсымдарын, ұшқан құсты, жүгірген аңды арқау етіп, қан-шама күйлерді дүниеге әкелді.

Сонау 1960 жылы өзінің мәдениеті мен өнерін пір тұтқан Дәулет Мықтыбаев пен Жаппас Қаламбаевтар Құр-манғазы атындағы ұлттық кон-серваторияда алғаш рет қобыз кластарын ашып, осынау қалың қазақ ерекше қастерлейтін ас-папты меңгеретін жастарды шеберлікке баулыды.

Бұл күндері олардың ал-дын көрген қаншама шәкірт-тер еліміздің түкпір-түкпірінде жемісті қазмет атқарып жатыр. Еліміз тәуелсіздік алғалы бері бұл ұлттық аспабымызға деген

құрмет бұрынғыдан да арта түсті. Қаншама қобызшылар сайысы ұйымдастырылып жатқаны көпшілікке аян.

1993 жыл сол кезеңде түлек болған жігіттер мен қыздардың есінде сақталып қалғаны белгілі. Осы шақта облысымызды басқарған көр-некті мемлекет және қоғам қайраткері Кенжебек Үкин ағамыздың тікелей қамқор-лығымен Қостанай өңірін-де, яғни Елубай Өмірзақов атындағы филармонияның жанынан «Ақжелең» ансамблі құрылды.

Осы кездегі облыс әкімінің орынбасары Бағила Баймағам-бетова, облыстың мәдениет басқармасының басшысы Римма Ғайсенова және облы-стық филармонияның дирек-торы Владимир Рыдченконың қолдауымен Алматыдағы ұлт-тық консервоториядан келген бір топ жастарға барлық әле-уметтік-тұрмыстық жағдайлар туғызылды.

Солардың қатарында бүгін-гі әңгімемізге арқау болып отырған өнердің қос жұлдызы Батырбек пен Лаура да облыс орталығынан жайлы пәтерге ие болды. Сондықтан олардың ал-дында енді тек қана адал еңбек ету ғана тұрды.

Міне, содан бері ер-лі-зайыптылар аталған ан-самбль мен кейін құрылған ұлттық оркестрде тынбай өнер көрсетіп келеді. Осы ұжыммен бірге қаншама республикалық, халықаралық байқаулар мен фестивальдарға қатысты.

Сондай-ақ облыстық филармонияның маң дай алды өнерпаздары Назым-бек Молдахметов, Манап-бек Қадыров және Батырбек Байназаров 2002 жылы Гер-манияда ұйымдастырылған Еуропа қазақтарының тұңғыш құрылтайында да өздерінің тың ізденістерімен көрінді. Онда Қазақстаннан басқа да әріптес тері болды.

(Соңы 10-бетте)

Сахна саңлақтары ерлі-зайыпты Батырбек және Лаура Байназаровтар туралы

Қостанайда ұлттық мәдениетіміз бен өнерімізді бүгін әңгімемізге арқау болып отырған ерлі-зайып-ты Батырбек және Лаура Байназаровтарсыз көзге елестету мүмкін емес. Отағасы қобызшы болса, оның сүйікті жары белгілі домбырашы.

Қос аққудай жарасқан дарынды жастар өңірімізге 1993 жылы сонау Алматыдан арнайы шақыру бой-ынша келген еді. Содан бері өздері қызмет атқарып

келе жатқан Елубай Өмірзақов атындағы филар-монияның абыройын асырып, даңқын асқақтата түсуде.

Асыра айтқанымыз емес, бұл кейіпкерлерімізсіз облыс өміріндегі бірде-бір мерекелік әрі маңызды концерттік бағдарламалар өтпейді. Табиғи дарын иелерінің ғұмырлары болашақта өнер иесі болғысы келетін жастар үшін үлгі-өнеге.

Сейсенбі, 20 қазан 2015 ж. БІЗДІҢ10 ТАНЫМ ҚОСТАНАЙ

(Соңы. Басы 9-бетте)

Батырбектің осы уақытқа дейін өз саласы бойынша қол жет-кізген табыстары да кейінгі жастарға өнеге боларлықтай. Ол Қо-станай облыстық меценаттар клубының «Шабыт» және «Қазына» сыйлықтарының лауреаты.

Былтыр ол Қызылорда шаһарында өткен халықаралық «Түрік-сой» ұйымы және облыстық әкімдік мұрындық болып өткізілген «Қорқыт және ұлы дала сазы» деп аталатын халықаралық фе-стивальда көзге түсті. Онда барша түркі-тілдес халықтардың өкілдері бақтарын сынады

Кейіпкеріміз Батырбек Байназаров тек қобызшы ғана емес, шәкірт тәрбиелеп жүрген білікті ұстаз. Ол әу баста академик Зұлқарнай Алдамжардың мұрындық болуымен Қостанай мемле-кеттік университетінен музыкалық факультеті құрылған кезде, яғни Хайдар Мұқанов декандық қызмет атқарған шақта дәріс берді.

Қазіргі таңда Қостанай педагогикалық колледжінде талапты жастарды қобыз асапабына үйретеді, сондай-ақ осы білім орда-сында студенттерден тұратын оркестр мен ансамбльге жетекшілік етеді.

Сөйтіп, бойында табиғи дарыны бар жастардың дер кезінде көрініп, өнерлерін одан әрі ұштауына әрі көпшілікке танылула-рына қолдан келген жағдайдың бәрін де жасап жатыр. Өзі осы-нау қиыншылығы мен қуанышы қатар жүретін мамандығынан әрдайым ерекше рухани ләззат алады.

Жары Лаураның ерекше дарыны Өзіміз жиі ат басын бұрып, ондағы елге танымал әртістер

жайлы қалам тартып келе жатқан Елубай Өмірзақов атындағы филармонияда Батырбекпен қатар оның сүйікті жары Лаура Исатайқызы да айрықша құрметпен аталады.

Оның да өзіндік реті бар. Себебі, ол «Ақжелең» ансамблі немесе ұлттық оркестердің құрамында сахнаға шыға келгенде өзіндік домбыраны шертісімен, ұлттық киімімен, ерекше көркі-мен бірден дараланады.

Осынау қазақтың аяулы қызы мұнайлы өңір болып табылатын Атырау облысының Индер ауданы Елтай ауылында туып-өсті. Баршаға мәлім, аталған аймақтан қаншама ұлтымыздың мәде-ниетін биікке көтерген тұлғалар шықты.

Лаура қазақтың зиялы отбасында тәрбиеленді. Оның әкесі Исатай ағамыз бен анасы Меңдеш апамыз белгілі ұстаздар еді. Өздері қызмет атқаратын ортада аса беделді болатын. Өйткені, екеуінің де жүрген жері той-думан, ырыс-береке-тін.

Исекең кәсіби маман болмаса да өзінің табиғи дарынының арқасында домбыраны қолға алған кезде айналасындағылардың бәрі еріксіз тыңдап қалатын-ды. Ол мектепте ұлттық оркестердің жетекшісі ретінде де өшпес ізін қалдырды.

Ал оның зайыбы Меңдеш отағасы басқаратын оркестрдің құрамында мандолинде ойнады. Осылайша жарасымды жұп жергілікті халықтың арасында үлкен құрметке бөленіп, өнерлі шаңырақ атанған-ды.

Осындай сыйластығы жарасқан отбасында кішкентайынан жан-жақты тәрбие алған біздің Лаура да жастайынан өнерге құштар болып өсті. Мектептегі үйірменің көркі болды. Республи-калық жарыста өзінің айрықша дарынымен топ жарды.

Міне, осы жеңіс оған Алматыдағы Құрманғазы атындағы ұлт-тық консерваториясына біржола алып келді. Осында „Қазақтың екінші Динасы„ атанған белгілі тұлға Бақыт Қарабалинаның класында дәріс алып, домбыраның нағыз шебері болып шықты.

Батырбек пен Лаура осы жоғары оқу орнының қабырғасында жүрген кезінде бір-бірін ұнатып, өмірге деген көзқарастары да үйлесті. Олар 1990 жылы жеке шаңырақ көтерді. Қос ұлда-ры Сағындық пен Қуандық жас жұбайлардың студент кезінде дүниеге келді.

Сол кішкентай сүйкімді сәбилер бұл күнде ер жетіп, ата-а-насының көз қуанышы болып отыр. Тұңғыштары Сағындық Қо-станай мемлекеттік университетінің түлегі, Алматы шаһарында «Еуразия» банкінде жауапты қызметте.

Екінші ұлдары Қуандық ата-анасының жолын қуды. Ол да бұл күндері әлгі қаладағы Құрманғазы атындағы ұлттық кон-серваторияның студенті. Онда кларнет аспабын меңгеріп жатыр. Өзі мемлекеттік үрмелі аспаптар оркестірінде қызмет атқарады.

Лаураның ғұмыры да кейінгі сіңлілеріне ғибрат. Ол өнердегі жетістіктері үшін Қостанай облыстық меценаттар клубының «Қа-зына» сыйлығының лауреаты атанды. Сондай-ақ, Қостанай шаһа-рындағы №1 музыка мектебінде дарынды балаларға домбырадан дәріс береді. Шәкірттері қазірдің өзінде республикалық, халықа-ралық байқауларда жүлдеге ие болып, мұның сенімін ақтады.

Міне, жарасымды жұп Батырбек пен Лаура өнерде де, өмірде де бірге келеді. Екеуінің илегені бір терінің пұшпағы болған соң бір-бірін жете түсініседі.

Олардың өзіндік қырлары да бар. Мәселен, Батырбек бұрын жас кезінде футбол ойнаса, қазір бильярдқа қызығады. Лаура қолы боста тоқымамен шұғылданады. Енесі Қатыш апамыз секіл-ді ас дайындаудың нағыз шебері.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Сахна саңлақтары

Е л і м і з д і д а ғ д а р ы с жайлаған тұста нешетүрлі әулие-әнбилер мен қу жауы-рынға қарап бал ашатындар қаптап кететіндігі мың мәрте дәлелденген аксиома секілді. «Ойбай, ана жерде анадай көріпкел шығыпты, мына жер-де мынадай жаңа пайғамбар пайда болыпты» деген қаңқу сөздер өрт шалғандай қаулап кетті. Тіпті «мен сондаймен» деп теледидар алдында айы-лын жимастай, жаһанға жар салатындар табылып та жатыр.

Жарайды, көріпкел мен пайғамбарларды өздерін-өз-дері жарнамалап жүрген пысықайлардың қатарына қосалық. Алайда бізді кей-інгі кездері «мен кез-келген адамды кез-келген аурудан құлан-таза жазып шығара-мын» деп талай жұртты әуре-сарсаңға салып жүрген жан-дардың тым көбейіп кеткендігі алаңдатпай қоймайды.

Бір кездерде, шамамен осыдан 20 жылдай бұрын Қостанайға атақты «Сары әу-лие» келіп, екі-үш күн бойы қаламызды шулатқан. «Мен қазір құдаймен тікелей сөй-лесемін» деген таза күпір-лігін былай қойғанда «мүге-дектерді, ақсақ-тоқсақтарды орнынан тұрғызып жіберемін» деп аңқау жұртты алдағанын қайтерсіз. Сонда мен өзім жақ-сы білетін, екі аяғы сал болып, арбаға таңылған ардагерді сөзге тартқанымда «сеанста орнынан тұрып кеткен жан-дарды мен танымаймын, сірә бұл жақтікі емес» деп айтқа-ны бар. Емшісымақтардың мұндай құйтырқылықтарын жақсы білеміз. Олар қастары-на бір топ адамдарды ертіп жүреді де, бөтен облыстарға барғанда бұларды алдыңғы

қатардағы арбаларға отырғы-зып, сеанстың соңында «ал, орындарыңнан тұрыңдар» дегенде әлгілер атып тұратын көрінеді. Бір сөзбен айтқанда, олар емші жалдаған, өтірік жа-зылып кететін «әртістер». Қа-рапайым халық бұған сенеді. Ал әлгі емшілер оларды сауын сиырға айналдырады.

Бір қызығы, мұндайлар өз-деріне ерекше ат қойып, ха-лықтың назарын өздеріне тез аударуға тырысады. Бейне бір сахнадағы ән айтатын әншілер секілді. Біздегі «Бүркіт» неме-се «Албан» секілді, ал шетел-дегі «Леди Гага», «Мадонна» дегендей.

Өткенде Ақтөбеде осын-дай «Қыдыр ата» деген емші пайда болды. Басы ауырып, балтыры сыздаған жандар-дың бәрі де Ақтөбеге ағылды. Қостанайдан да талай жұрт ба-тысқа жол тартты. Сөйте тұра «мен құлан-таза жазылып кеттім» дегендерді көрген де, естіген де емеспіз.

Менің өзім куә болған мына бір жайттан да өнеге алуға болар. Былтыр теле-дидардан Өскемен жақта атақ-даңқы бір түйеге жүк болатын Базылхан қажы Дю-супов (барлық жерде осылай жазылады) деген емшінің жазбайтын ауруы жоқ деген-ді есітіп, бақандай 15 мың теңгеге бейне таспасын сатып алдым. Бірнеше ай бойы күн сайын тапжылмастан 20 минут бойы тыңдап та жүрдім. Қазір ақшамның босқа кеткендігін күмәнсіз түсіндім. Бір қызығы, сол қажының сайтындағы өріп жүрген, тек таң қалған лебіз-дерді көріп, алданған жұрт-ты сақтандыратын пікірімді білдіріп едім, ақыры жарық көрмей кетті. Көңілі қалған

жалғыз мен емес шығармын. Алайда ол кісінің сайты мұн-дай өзге пікірлерді ұнатпаса керек. «Қазақстанда ғана емес, бүкіл ТМД елдеріне танымал-мын, қандай да дертті өз се-ансыммен сылып тастаймын» деген атақты емшінің өзіне деген сеніміне таң қаласың.

«Жүре берсең, көре бе-ресің» дегендей жақында «Қызылорда облысының Арал ауданында 11 жасар емші шығыпты» дегенді теледи-дардан көріп, тағы да қолыма қалам алуға мәжбүр болдым. Сол баяғы көрініс. Сол баяғы есік алдында мүгедектер та-стап кеткен арбалар. Сол ба-яғы талай жыл меңдеп кеткен ауруынан жазыламын деп ағылған жұрт. Қолына қамшы алып, жұртты емдеп жатқан бала. Тағы да бойымды сезік биледі.

Жалпы, мен бұл жерде өзімнің күмәнді ойларымды ғана ортаға салып отырмын. Мен жалпы өмірде емшілік қасиеті бар жандардың бола-тынына сенімдімін.

Осы жерде маған мынадай ой келеді. Бізде ғой медеи-цина саласының мүйізі қа-рағайдай мамандары аз емес. Ғалымдары да жетерлік. Ал біз олардың осындай емшілер ту-ралы салиқалы пікірлері мен тұжырымдарын неге есті-мейміз? Емшімін дегендердің бойында сондай қасиеттер бар ма, болса қандай дәреже-де? Бұлардың жалпы халықты емдеуге қаншалықты медици-налық, тіпті моральдық құқы бар? Олардың ғажайып мүм-кіндері неге арнайы сарап-тамадан өткізілмейді? Бұған, құдайға шүкір, қазіргі заманғы техниканың құдыреті жетпей ме? Өкінішке қарай, бұл са-

уалдар бүгінгі таңда мүлдем жауапсыз қалуда. Ал әлгіндей сеанстардың пайдасы мен залалын кім таразыға салып жатыр?. 11 жасар бала адам ағзазы жөнінде не біледі? Ол сырқаттың қаншалықты меңдегендігін, оның ақыры қайда апарып соғатындығын түсіне ме, анықтай ала ма?

Бір кездерде, көрші Ре-сейде Кашпировскиий, Чу-мак дегендер де шыққан. Ол ел біздегі секілді мұндай емшілерді тайраңдатып қой-ған жоқ. Дүйім жұртты жинап алып, сеанс өткізудің зиянды жақтары бар екендігін дәлел-деп, ақыры тоқтатып тынды. Шындығында да, Кашпи-ровскийдің сеансында оған психикалық жағынан тәуелді болған адамдар ол қайда бар-са, сонда өріп жүрген. Мұндай сеанс кезінде өздерін жақсы сезінеді екен де, ол кеткен соң баяғы таз қалпына қайта келетін көрінеді. Яғни оған ба-сыбайлы құл секілді адамдар шыққан. Міне, қауіптілігі де осында.

Ал біздің Денсаулық сақтау министрлігі болса, Ба-зылхан қажының сеансының құдіретілігін уағыздаудан қолы босамай жатыр. Интер-неттен осы министрліктің қажының дискісін тек өзінен ғана сатып алу керектігін жұртқа жария етіп жатқан-дығын өз көзіммен оқыдым. Бұл өтірік болса, неге оған тиым салмайды? Әлде бұл минстрліктің де көздеген өзіндік мақсаты бар ма? Сонда қарапайым халыққа, ауруына ем таба алмай адасқан жұртқа кім дұрыс бағыт береді?

Жайберген БОЛАТОВ,Қазақстанның

құрметті журналисі.

Емшімін дегендер елді алдай ма?

Жарысқазан

Кейбір жерлерде «қазанжа-рыс» деп те айтыла береді. Қа-лай айтылса да оның мағынасы мен ұғымы бір. «Жарысқазан» айы – күні толған келіншек толғатқан сәтте жасалатын қызықты қуанышқа арналған ырым. Мұндайда ауылдың кемпірлері мен босанатын келіншектің абысын-ажында-ры тез жиналып, өздерінің пірі Бибі Фатима аналарына сиына жүріп «жарысқазан» жасайды. Яғни сақталған сүрді, дәмді тағамдарды қазанға салып, оны босанатын келіншектен бұрын пісірмек болып әйел-дер «қара қазан бұрын пісе ме,

қара қатын бұрын босана ма» деп қарбалас қимылға кірісетін болған. Қазанның буы, дәмнің иісі толғатқан әйелдің тезірек босануына әсер ететін тылсым күш саналған. Енді бір әйелдер үй сыртында келсаппен жерді түйіп, «түс, түс» десе, енді бірі «түсті ме», «түсті ме» деп дауыс берген. Бұл да бала тез тусын деген кәдімгі қазақтың өзіне жарасатын жақсы ырымдар-дың бірі.

Тоқымқағар

Жас адам жолға шыққанда жасалатын дәстүрлі басқосу. Мұнда арнаулы мал сойылып,

кең дастарқан жасалады, ойын-сауық, өлең, жыр айтылады. Бұл сапарға шыққан жігіттің тоқы-мы жерде қалмасын, ат көлігі аман келсін деген жақсы тілек білдірудің белгісі.

Төрелік

Ел ішінде, ауыл арасы, от басында дау, жанжал, түсініспе-ушілік болмай тұрмайды. Мұн-дай жағдайда шиеленіскен іске, аузы дуалы, қазақ заңын, істің жөн жобасын білетін әділетті билер төрелік айтып дау-шарды бітіреді. Төрелік

жасаушы, яғни билік айтушы, болған істі жақтың да дау-герлерін қатыстыра отырып қарайды. Екі жақты да мұқият тыңдап, куәларды да қара-стырады, сөйтіп ақты-қараны шешіп, төрелігін беріп, билігін айтады. Төрелік деп аталатын

бұл дәстүрлі заң қазақ қоғамын-да ежелден қа-лыптасқан, билік жолымен бекітіл-ген құқықтық тәртіп. Іс әділ шешілсе, оған әр-кім тоқтайды, ри-залық білдіреді, даугерлер біті-

седі. Қазақ қауымында бидің орны мүлде бөлек. Би - өзі сот, өзі жауапқа тартушы, өзі тер-геуші әрі атқарушы. Төле бидің «елге бай құт емес, би құт» деген сөзінің астарында «әділ бидің елін дау араламайтын» халық даналығы жатыр.

БІЛГЕНГЕ - МАРЖАН

Қазақ халқының салт-дәстүрлері

АЙТАЙЫН ДЕГЕНІМ...

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 20 октября 2015 г.

ПОДПИСКАТел. 8 (7142) 53-39-13

РАЗМЕЩЕНИЕ РЕКЛАМЫ

Адрес: пр. Аль-Фараби, 90 (1 этаж, левое крыло - рекламный отдел).

Тел. 8 (7142) 54-03-01

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон/факс приемной редактора 8 (7142) 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министерством культуры и информации Республики Казахстан. Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке аки-ма города.Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.Директор - гл. редактор: Елена Никитенко.

Заместитель главного редактора: Оразалы Жаксанов. Тел. 54-62-46.Шеф-редактор: Сергей Биркле. Тел. 54-37-58.Ответсекретарь: Ирина Востротина. Тел. 54-37-58.Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-85), Валерия Вахненко (54-05-75), Александр Кузьми-чев (54-62-46), Валентина Мелехова (54-05-75), Зульфия Набиева, Ольга Горай (54-05-75).

Фотокорреспонденты: Олег Яблочкин, Алек-сандр Откин. Тел. 54-64-85. Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Ольга Горай.Газета набрана и сверстана в компьютер-ном центре «НК»: Валентина Михальцова, Индира Казиханова.Корректоры: Куляш Турубаева, Ирина Вос-тротина. Тел. 54-69-71.Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайский Дом печати», г. Костанай,

ул. Майлина, 2/3. Объем - 3 печатных листа.Тираж номера - 3106. Подписной индекс: К-315. Заказ №1591.При перепечатке ссылка на «НК» обязательна. Мнение авторов публикаций может не совпа-дать с точкой зрения редакции. ® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.

gazeta@top-news.kz

Мүлікті жария етуді өткізу жөніндегі ақпарат

2014 жылғы 30 маусымда Елбасы «Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне бай-ланысты рақымшылық жасау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) қол қойды, ол 2014 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгiзiлді. Заңның 4-бабына сәйкес мүлiктi жария ету мерзiмi

2014 жылғы 1 қыркүйектен басталады және 2015 жылғы 31 желтоқсанда аяқталады.Мүлiктi (ақшадан басқа) жария етуге ұсыну үшін

құжаттарды тапсыру мерзімі 2014 жылғы 1 қыркүйектен басталады және 2015 жылғы 30 қарашада аяқталады.Қостанай қаласының әкімдігі «Мүлікті жария етуді

өткізу жөніндегі комиссия құру туралы» 2014 жылғы 2 қыркүйектегі № 85 өкім қабылдады, онда комиссияның құрамы белгіленген. Комиссияның құрамына: жергілікті атқарушы органдардың қызметкерлері, салық қызметінің органдары, өртке қарсы қызмет органда-ры, санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау және бақылау органдары, қоршаған ортаны қорғау органдары және жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органдар кіреді.Комиссияның тікелей функциясы жария ету объектісі

туралы мәліметтерді белгілеу және мүлікті жария ету не жария етуден бас тарту туралы шешім қабылдау болып табылады. Комиссия шешімі комиссия мүшелерінің көпшілік дау-

ысымен қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда, комиссия төрағасының дауысы шешуші болып табы-лады. Азаматтар үшін құжаттарды қабылдау қолайлығы

мақсатында Қостанай қаласы әкімдігінің ғимаратында бірінші қабатта 108 кабинеттің жанында үстел қойылған және жария етуге өтініш беру үшін қажетті құжаттардың тізбесі туралы мәліметтер, сондай-ақ өтініш үлгісі көрсетілген стенд орнатылған. Сонымен қатар көрсетілген стендте сәулет,

қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында инжинирингтік қызметті жүзеге асыруға құқығы бар аттестатталған сарапшылар туралы ақпарат, мекенжай-лары мен байланыс қалалық және ұялы телефондары-мен бірге орналастырылған.Қазіргі уақытта Қостанай қаласының әкімдігі Қостанай

қаласының аумағында жылжымайтын мүлікті жария еткізгісі келетін адамдардан 1139 өтініш қабылдады, олардың ішіндегі 1126 өтініш қаралды.

Информация по проведению легализации имущества

30 июня 2014 года главой государства был подписан Закон Республики Казахстан «Об амнистии граждан Ре-спублики Казахстан, оралманов и лиц, имеющих вид на жительство в Республике Казахстан, в связи с легализа-цией ими имущества» (далее - Закон), который вступил в действие с 1 сентября 2014 года.

Необходимо отметить, что согласно ст.4 закона срок легализации имущества начался 1 сентября 2014 года и заканчивается 31 декабря 2015 года.

Срок подачи документов для предъявления имущества (кроме денег) к легализации начался 1 сентября 2014 года и заканчивается 30 ноября 2015 года.

Акиматом города Костаная принято распоряжение №85р от 2 сентября 2014 года «О создании комиссии по прове-дению легализации имущества», где определен состав ко-миссии. В состав комиссии входят: сотрудники местных исполнительных органов, органов налоговой службы, ор-ганов противопожарной службы, органов санитарно-эпи-демиологического надзора и контроля, органов охраны окружающей среды и органов, осуществляющих государ-ственную регистрацию прав на недвижимое имущество.

Прямой функцией комиссии является установление сведений об объекте легализации и принятие решения о легализации либо в отказе в легализации имущества.

Решение комиссии принимается простым большинством голосов членов комиссии. В случае равенства голосов го-лос председателя комиссии является решающим.

Для граждан в целях удобства приема документов в зда-нии акимата города Костаная на первом этаже возле 108 кабинета размещены стол и стенд с указанием сведений о перечне документов, необходимых для подачи заявления на легализацию, и образец заявления.

Также в указанном стенде размещена информация об аттестованных экспертах, имеющих право осуществления инжиниринговых услуг в сфере архитектурной, градостро-ительной и строительной деятельности, с указанием адре-сов и контактных городских и мобильных телефонов.

В настоящее время акиматом города Костаная принято 1139 заявлений от лиц, желающих легализовать недвижи-мое имущество на территории города Костаная, из них рассмотрено 1126 заявлений.

«ҚР ҚМ ҚК Қостанай облысы бойынша Қазынашылық департаментінің Ұзынкөл аудандық қазынашылық басқармасы» ММ басшылығының 2015 ж._4_ тоқсанға арналған азаматтарды және заңды тұлғалардың өкілдерін қабылдау кестесі

Қабылдауды жүргізетін лауазымды тұлғаның Т.А.Ә.

Қабылдауды жүргізетін тұлғаның лауазымы

Қабылдау күндері мен уақыты

Кабинеттің № Байланыс телефоны

Гүлвира Нұржақыпқызы Бүгүмбаева басшы әр сәрсенбі, бейсенбі сайын 14.00-17.00 сағ.

1 8(714-44) 2-14-38

Бақыт Зупарқызы Бекбәуленова басшының орынбасары әр дүйсенбі, сейсенбі, жұма сайын 14.00-17.00 сағ.

8 8(714-44) 2-43-67

УточнениеВ графике приема граждан и представителей юридических лиц, опубликованном в №82 от 15.10.2015 г., на государственном языке

следует читать:

Утерян договор дарения по реестру № 1129 от 21.09.92 г. на 2-комнатную квартиру в п. Кунай, на имя Тастемировой Нурслу Канапиевны. Считать недействительным.

КГУ «Костанайский психоневрологический дом-интернат» Управления координации занятости и соци-альных программ акимата Костанайской области, 110005, г. Костанай, ул. Волынова, 1, телефоны для справок (87142) 26-13-26, 26-14-91, объявляет конкурс на занятие вакантных должностей гражданских служащих: врач-невропатолог (1 ед.). Требования: высшее образование, обеспечение надлежащего уровня обследования и лече-ния больных в соответствии с современными достиже-ниями медицинской науки. Психолог (1 ед.). Требова-ния: высшее или средне-специальное образование, стаж работы до 1 года. Музыкальный руководитель (1ед.). Требования: высшее или средне-специальное образова-ние, проведение культурно-массовых мероприятий, стаж работы не менее года. Водитель (1 ед.) легковой маши-ны. Требования: средне-специальное образование, стаж работы не менее 3 лет. Швея по ремонту одежды и белья (0,5 ед.). Требования: средне-специальное образование, сертификат, опыт работы не менее года. Электромонтер (0,5 ед.). Требования: среднее техническое образование, опыт работы не менее года.

Документы предоставляются в течение 15 календар-ных дней с момента публикации объявления.

«Қостанай облысы әкімдігінің жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар Басқармасының «Қостанай психоневрологиялық интернат-үйі» КММ 110005, Қостанай қ., Волынов көш., 1, анықтама үшін телефон (87142) 26-13-26, 26-14-91 азаматтық қызметкерлердің мына бос жұмыс орындарына кон-курс жариялайды: Невропатолог - дәрігер (1 бірлік), Қойылатын талаптар: Жоғары білім, науқастарды медици-на ғылымының заманауи жетістіктеріне сәйкес деңгейде бақылауды, емдеуді қамтамасыз ету. Психолог (1 бірлік). Қойылатын талаптар: жоғары білімі, жұмыс өтілі 1 жылға дейін. Музыкалық жетекші (1 бірлік), Қойылатын талап-тар: Мәдени-бұқаралық іс-шараларды өткізу, жоғары немесе орта арнаулы білім, жұмыс өтілі 1 жылдан кем емес. Жүргізуші (1 бірлік) жеңіл көліктің жүргізушісі. Қойылатын талаптар: арнайы орта білім, жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес. Киім және көйлек жөндеу бойынша тігінші (0,5 бірлік). талаптар: орта - арнайы білім беру , сертификаттау , жұмыс өтілі 1 жылға дейін. Электромонтёр (0,5 бірлік). Қойылатын талаптар: орта техникалық білім, жұмыс өтілі 1 жылға дейін. Құжаттар хабарландыру жарияланған күннен бастап

күнтізбелік 15 күн ішінде тапсырылуы тиіс.

«В соответствии со статьей 10 Конституционного За-кона Республики Казахстан «О выборах в Республике Казахстан» Костанайский городской маслихат сообщает об образовании нового состава участковой избирательной комиссии №851 (центр: средняя школа №15, Северо-за-падный жилой район). Избирательная комиссия образу-ется в составе семи членов.

Политическим партиям и иным общественным объ-единениям, их структурным подразделениям и вышесто-ящим, по отношению к формируемым, избирательным комиссиям предлагается до 12.00 часов 22 ноября 2015 года представить во временную комиссию городского маслихата кандидатуры в состав соответствующей из-бирательной комиссии с приложением выписки из про-токола заседания органа политической партии, иного общественного объединения, их структурных подразделе-ний, из решения вышестоящей избирательной комиссии о представлении кандидатов в состав соответствующей избирательной комиссии, копии документа о регистрации политической партии или иного общественного объедине-ния, их структурных подразделений в органах юстиции, заявления кандидата о согласии на участие в работе из-бирательной комиссии по установленной форме.

Телефоны для справок: 575-561, 575-781, г. Костанай, ул. Пушкина, 98, каб. 209.

«Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық Заңының 10-тармағына сәйкес Қостанай қалалық мәслихаты №851 сайлау комиссияларының жаңа құрамын құру туралы хабарлайды (Орталық: №15 орта мектебі, Солтүстік-Шығыс тұрғын ауданы). Сайлау комиссиясының құрамы жеті мүшеден құрылады. Саяси партиялар және өзге де қоғамдық бірлестіктер,

олардың құрылымдық бөлімшелері және жоғары тұрған сайлау комиссияларына 2015 жылдың 22 қарашасы сағат 12.00-ге дейін қалалық мәслихаттың уақытша ко-миссиясына тиісті сайлау комиссияларының құрамына үміткерлерді саяси партиялар, немесе өзге де қоғамдық бірлестіктер, олардың құрылымдық бөлімшелері органының отырысы хаттамасынан, тиісті сайлау ко-миссиясы құрамына үміткерлерді ұсыну туралы жоғары тұрған сайлау комиссиясы шешімінен үзінділері, сая-си партиялар немесе өзге де қоғамдық бірлестіктер, олардың құрылымдық бөлімшелерінің әділет орга-нында тіркелуі туралы құжат көшірмелері, үміткердің сайлау комиссиясының жұмысына қатысуына келісімі жөнінде бекітілген нысан бойынша өтініші ұсынылады.Анықтама телефоны: 575-561, 575-781. Қостанай қ., Пушкин к-сі, 98, 209

каб.

Қостанай қаласы әкімінің 2015 жылғы 10 ақпандағы №2 «Қостанай қаласының аумағында сайлау учаскелерді құру туралы» шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қостанай қаласы әкімінің шешімінің жобасы Қостанай қаласы әкімдігінің www.kostanay-citi.kz» интернет ресурсында жарияланған.

Проект решения акима города Костаная «О внесении изменений и дополнения в решение акима города Ко-станая от 10 февраля 2015 года №2 «Об образовании из-бирательных участков на территории города Костаная» опубликован на интернет-ресурсе акимата города Коста-ная www.kostanay-citi.kz.

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 20 октября 2015 г.

ЛИТЕРАТУРНЫЙ ЭКСПРЕСС

КОНКУРСЫ

Надежда ВЕЛЬГОША,

г. Костанай Обладатель Гран-при 19-го

международного конкурса моло-дых поэтов им. Ан. Коштенко

* * *Вот вечер придет и - щелк! -Гранатовый хлынет шелк,Опалит им кожу ногТот закатный бог.

Все солнце вберет виноВ крови виноградной, ноКогда будут в чашу литьНе спеши отпить.

В тебе полыхнет пожар,Желание здесь держатьЗа пару глухих монетСвой остаток лет.

В степи деревянный дом,Что светом наполнен днем.Храни в нем цветастый шарфПряных местных трав.

Степной раскалится мед,И с чашой вина возьметОт красного солнца в дарСвой полет Икар.

СЛОВО ПОБЕДИТЕЛЮ

Надежда ВЕЛЬГОША: «Очень важно, чтобы автор верил в свои произведения...»

Поэтический сентябрь в международном форматеПодведены итоги двух

международных поэтиче-ских конкурсов, которые на протяжении многих лет стали визитной карточкой литературной и культурной жизни Костанайского регио-на – 19-го конкурса молодых поэтов имени Анатолия Кош-тенко и 6-го конкурса «Лига Гран-при». Они организованы и проведены ведущими твор-ческими организациями на-шей области: общественным объединением «Ассоциация литераторов Северного Ка-захстана», региональным ли-тературно-художественным журналом «Берега КZ», а также областным Центром самодеятельного народного творчества.

География авторов в этом году была не менее предста-вительной, чем в прошлом. Свои работы прислали по-эты из России, Германии, Украины, Армении, Израи-ля и, конечно, Казахстана. Жюри конкурсов также

было интернациональным. В нем работали специалисты из Казахстана, России, Ве-ликобритании, Германии. В финальную часть конкурсов прошли поэты, уровень кото-рых можно назвать «лучшим из лучших».

В 19-м Международном конкурсе молодых поэтов имени Анатолия Коштенко было предусмотрено пять номинаций, победителями в которых стали: Юлия Иба-туллина (Казахстан) «Луч-шее стихотворение о творче-стве», Светлана Пономарева (Россия) «Лучшее стихотво-рение о родном крае», На-дежда Вельгоша (Казахстан) «Лучшее экспериментальное стихотворение», Наталья Ма-люка (Казахстан) «Лучшее лирическое стихотворение» и Юлия Паркина «Лучшее гражданское стихотворе-ние».

Именные медали, ди-пломы и призы конкурса получили лауреаты: третье

место: Юлия Паркина (г. Ко-станай, Казахстан) и Ирина Родионова(Россия), второе: Марта Петрова (Костанай-

ский район, Костанайская область), первое место – Ан-гелина Никулина (г. Житика-ра, Костанайская область). А

обладателем Гран-при стала молодая поэтесса из Коста-ная Надежда Вельгоша, ко-торую, помимо диплома и

приза, ждала традиционная статуэтка абсолютного по-бедителя.

В 6-м Международном конкурсе «Лига Гран-при», где участвуют только побе-дители прошлых лет коста-найских международных поэтических турниров, ди-пломантами стали: Ян Бруш-тейн (г. Тула, Россия) и Вла-димир Мариков (г. Рудный, Казахстан). Звание лауреата третьей степени получил из-вестный костанайский поэт Евгений Демидович. Второе место за молодым житика-ринским поэтом, который впервые участвовал в кон-курсе столь высокого ран-га, Алексеем Ковалевым. А победителем стала поэтесса из России волгоградка Анна Шишкина, которая также впервые приняла участие в этом конкурсе.

Всем лауреатам вручены именные статуэтки, дипломы и призы организаторов.

Вадим ФЕОКЛЕТОВ

- Надежда, Вы один из самых молодых за всю историю данного кон-курса поэтов, получив-ших Гран-при. Был ли момент неожиданности? Довольны ли таким ре-зультатом?

- Момент однозначно был неожиданным, но я к этому

шла. Два года назад заняла в конкурсе Коштенко первое место, потом год перерыва и вот теперь такой результат. Я очень довольна, спасибо жюри!

- Чем отличалась ны-нешняя конкурсная рабо-та от той, что была пред-ставлена на прошлом

коштенковском турнире?- Отличалась разительно,

потому что в прошлом году я свою подборку не выставля-ла. Я достаточно критичный человек и требовательно от-ношусь к своему творчеству. Думаю, в прошлом году у меня бы не получилось ни-чего стоящего. В эту подбор-ку я включила новые стихи и несколько из тех, что на-писаны давно. Те, кто знает мое творчество, говорят, что стиль мой несколько поменялся, стал «легче». Надеюсь, я не потеряю в об-разности и добьюсь при этом понятности моих стихов для читателя.

- Что дает, на Ваш взгляд, молодым поэтам участие в подобных круп-ных международных кон-курсах?

- Дает понимание своих сил. Очень важно, чтобы автор верил в свои произве-дения, чтобы они были нуж-ны в первую очередь ему самому. Я, к сожалению, не всегда имею это чувство, оттого и пишу мало. Посто-янно нахожусь в поиске и стремлюсь, чтобы было как можно больше деталей, ко-торые реально представить себе зрительно. Мне такие конкурсы дают понимание, удается мне это или нет. Сво-его рода вектор развития. Приятно, что жюри между-народное и участники тоже, ты узнаешь, как тебя воспри-нимают посторонние люди, не те, которые находятся рядом с тобой. И вообще здо-рово, когда тебе лишний раз говорят, что ты классный!

- Насколько нам извест-но, Вы к тому же пишете довольно добротную про-зу. В прошлом году имен-но за нее в молодежной номинации «Малая Зо-лотая подкова» удостои-

лись этой региональной литературной премии, а также победили в област-ном конкурсе «Весенние голоса». Как удается со-вмещать два жанра?

- Честно сказать, проза мне ближе. Стихи несколь-ко выматывают, хотя и нача-ла я именно с них. В прозе я больше выражаю себя, могу полнее раскрывать чувства, туда я выкладываюсь полно-стью! Я обожаю рассказы с психологией, с внутренним миром, с видимыми деталя-ми, с тем, что можно почув-ствовать, ярко представить. А иначе и писать серьезно не стоит, если только чисто для себя и ограниченной компании. Проза - это вы-ражение меня, а стихи боль-ше «впитывают» то, что я люблю, чем меня саму. Но прозу писать тяжелее - она требует большой внутрен-ней работы. На самом деле писательство учит мыслить, хорошая зарядка для ума и саморазвития.

- Что и кого читаете? Кто является Вашим ку-миром, как читателя?

- Последнее время я обо-жаю Макса Фрая! Первую книгу этого автора я, кста-ти, получила за победу на «Весенних голосах», если не ошибаюсь. Люблю кни-ги, которые написаны при-ятным языком, легким, емким, захватывающим. Из недавно прочитанного мне понравилась книга Джорджа Клейсона «Са-мый богатый человек в Вавилоне». Я из тех людей, которые свободно могут не дочитывать книгу, если она не понравилась в начале, уходить с неинтересных фильмов. В нашей жизни не так много времени, что-бы им разбрасываться.

- Кто поддерживает в

творческих устремлени-ях? Какую роль в Вашей жизни играет участие в работе молодежного ли-тературного объединения «Крылья»?

- Мама. Мы с ней схоже мыслим и обе все можем представить зрительно. Ей интересно слушать то, что я пишу, мне интересно ее мнение, так сказать, не глазами автора, а извне. Ассоциация литераторов достойна даже большего слова, чем «поддержка». С ними общение, учеба, оттачивание себя и пони-мание друг друга. Может поддержать сестра, а так вокруг меня складывается такая компания, что никто больше особо поддержи-вать и не станет. Не могу сказать, что я сильно печа-люсь из-за этого. «Крылья» во главе с Владимиром Рас-тегиным меня воспитали. Всегда в ответ на такой вопрос я рассказываю, как пришла девочкой лет 12, как меня тепло приняли, как учили писать и помога-ли развиваться. Да и сейчас помогают, я уже пятый год в активном литературном движении. Уже и сама могу начинающих направить и всем, кто хочет открывать для себя литературу, сове-тую к нам приходить.

- Каких новых лите-ратурных и жизненных вершин хотела бы еще добиться замечатель-ный автор и человек Надежда Вельгоша?

- Надя Вельгоша хочет быть счастливой. Хочу развиваться как професси-онал, стать одним из луч-ших бухгалтеров, улучшать свое творчество, делать его ярче и интереснее для дру-гих и себя самой.

Беседу вел Тарас ЖАРА

Алексей КОВАЛЁВ, г. Житикара

Лауреат 2-ой степени 6-го международного

поэтического конкурса «Лига Гран-при»

НО ЛИВЕНЬ КОНЧИЛСЯНо ливень кончился и напо-

следокОставил сад в гирлянде капель,Она искрится и струится с веток,Горит в звенящих лучиках рассвета,Сверкает с яблок, точно скальпель.

Мой сад умолкнул с мокрыми глазами.Там робкий ветер близок к чуду -Шагнуть не смея, задыхаясь, замерЗа миг до смерти, тронув волосами,Ее запястье сквозь кольчугу.

Она стала абсолютным победителем 19-го международного конкурса молодых поэтов имени Анатолия Коштенко в возрасте 18 лет и четыре месяца. Уникальный результат, если учесть, что в этом поэтическом турнире экспертами были специалисты не только из нашей страны, но из России, Украины, Англии. Такого признания в столь юном возрасте удостаиваются далеко немногие. Мы встретились с Надеждой Вельгоша и задали несколько вопросов, которые, думаем, приоткроют нашим читателям некоторые секреты её творческой лаборатории.