1
บทท 1 บทน ำ
ตามทกรมสนบสนนบรการสขภาพมหนาทในการคมครองผบรโภคดานระบบบรการสขภาพ ซง
ประกอบดวยมาตรฐานดานอาคาร สงแวดลอม เครองมอแพทยในโรงพยาบาล และดานงานสขศกษา
โดยกรมสนบสนนบรการสขภาพมมาตรฐานระบบบรการสขภาพมาตงแตป พ.ศ.2555 มเปาประสงคใน
การมงเนนการคมครองผบรโภคในระบบบรการสขภาพดานคณภาพ ความปลอดภยของผปวย รวมทงให
ผรบบรการมพฤตกรรมสขภาพทถกตอง สามารถจดการและดแลสขภาพตนเองได
ทงนมาตรฐานสวนทเกยวของกบอาคารและสภาพแวดลอม ทกองแบบแผนเปนผรบผดชอบจดท าเกณฑและแบบประเมนนน จะท าการสงเสรมถายทอดองคความรใหกบโรงพยาบาล อนประกอบดวยเนอหาหมวดงานสถาปตยกรรม หมวดงานวศวกรรมโยธา หมวดงานวศวกรรมไฟฟา หมวดงานวศวกรรมเครองกล หมวดงานวศวกรรมสงแวดลอม หมวดงานมณฑนศลป รวม 6 หมวด และหลงจากใหการสงเสรมฯแลวกจะลงพนทเพอเยยมประเมนตอไป กองแบบแผนตระหนกดวาเพอใหการด าเนนการของระบบบรการสขภาพเปนไปอยางมคณภาพ จงไดก าหนดใหมการนเทศตดตามคณภาพของการด าเนนการสงเสรมและการเยยมประเมนจากโรงพยาบาล ซงไดคดเลอกโรงพยาบาลทอยในกลมเปาหมายการเยยมประเมนของกรมสนบสนนบรการสขภาพในปงบประมาณ 2559 จ านวน 36 แหง โดยหวงวาจะไดน าขอมลมาพฒนาการด าเนนการใหมคณภาพยงขนในปตอไป
2
บทท 2 ขนตอนกำรด ำเนนกำร
ในป พ.ศ.2560 กองแบบแผนไดคดเลอกโรงพยาบาลเพอลงนเทศตดตามคณภาพไวทงหมด 36 แหง โดยมรายละเอยดขนตอนด าเนนการดงตอไปน
1. แจงวตถประสงคของการนเทศตดตาม 2. แนะน าคณะท างานของกองแบบแผน
(ประกอบดวยสถาปนก วศวกรโยธา วศวกรไฟฟา วศวกรเครองกล วศวกรสงแวดลอม สถาปตยกรรมภายในและมณฑนากร)
3. สอบถามขอมลทวไปของโรงพยาบาล 4. ลงพนทดสถานทจรงเพอใหค าแนะน า แนวทางการพฒนาและชนชมการจดการทด
3
บทท 3 ลงพนทดสถำนทจรง
จากการลงพนทจรงตามเนอหาของเกณฑมาตรฐาน เพอเกบขอมลวายงมเกณฑขอใดทยงไมบรรลอย รวมทงตดปญหาอปสรรคใดบางทสงผลตอการด าเนนการปรบปรงแกไขของโรงพยาบาล
หลงจากการลงพนท ไดขอมลทยงไมบรรลเกณฑโดยแยกเปนหมวดงานเรยงจากมากไปหานอยดงน
1. หมวดงำนสถำปตยกรรม 1.1 ไมมทจอดรถส าหรบผพการ 19 แหง คดเปนรอยละ 52 1.2 หองน าส าหรบผพการไมไดมาตรฐาน,ไมครบอาคาร 15 แหง คดเปนรอยละ 41 1.3 ทางลาดมความชนมากกวา 1:12 13 แหง คดเปนรอยละ 36 1.4 ปายจราจรภายในโรงพยาบาลไมเหมาะสม 12 แหง คดเปนรอยละ 33 1.5 ทางเทากบถนนไมแยกออกจากกนอยางชดเจน 11 แหง คดเปนรอยละ 30 1.6 ไมมลกศรบอกทศทางเดนรถบนถนน 8 แหง คดเปนรอยละ 22 1.7 ไมมทางลาดบรเวณทพนมความตางระดบ 6 แหง คดเปนรอยละ 16 1.8 ปายอาคาร ปายแผนก มองเหนไมชดเจน 6 แหง คดเปนรอยละ 16 1.9 ไมมราวจบดานขางของทางลาด 6 แหง คดเปนรอยละ 16 1.10ปายบอกระยะทางถงโรงพยาบาลบนถนนสาธารณะ 5 แหง คดเปนรอยละ 13
2. หมวดงำนวศวกรรมโยธำ 2.1 พบปญหารอยราวรอยรวทพน,ผนง,ดาดฟา คสล. 13 แหง คดเปนรอยละ 36 2.2 การใชงานผดประเภท 4 แหง คดเปนรอยละ 11
3. หมวดงำนวศวกรรมไฟฟำ 3.1 มไฟฟาแสงสวางฉกเฉนไมเพยงพอ 20 แหง คดเปนรอยละ 55 3.2 ไมมปายบอกทางหนไฟชนดมแบตเตอรในตวทส ารองไฟไดไมต ากวา 3 ชวโมง 17 แหง คดเปนรอยละ 47
3.3 ไมมระบบแจงเหตเพลงไหม 12 แหง คดเปนรอยละ 33
4
4. หมวดงำนวศวกรรมเครองกล 4.1 หองแยกโรคตดตงระบบปรบอากาศไมเหมาะสม 13 แหง คดเปนรอยละ 36 4.2 การถายเทอากาศภายในอาคารไมมประสทธภาพ 10 แหง คดเปนรอยละ 27
5. หมวดงำนวศวกรรมสงแวดลอม
5.1 ระบบบ าบดน าเสยไมเพยงพอตอการบ าบดน าเสยในปจจบน 12 แหง คดเปนรอยละ 33 5.2 การจดการแยกขยะยงไมมประสทธภาพ 5 แหง คดเปนรอยละ 13 5.3 ระบบระบายน าฝนไมมประสทธภาพ 3 แหง คดเปนรอยละ 8
6. หมวดงำนมณฑนศลป
6.1 เคานเตอรตดตอสอบถามไมเออตอการใชงานกบผพการ 18 แหง คดเปนรอยละ 50 6.2 ปายบอกชอหอง ปายภายในอาคาร ไมเปนมาตรฐาน 12 แหง คดเปนรอยละ 33 6.3 ขาดการดแลสวน 8 แหง คดเปนรอยละ 22 6.4 เฟอนเจอรไมเพยงพอ 5 แหง คดเปนรอยละ 14 6.5 พนทระหวางอาคาร พนทพกผอนมนอย 5 แหง คดเปนรอยละ 14
5
บทท 4 ขอเสนอแนะวธกำรปรบปรงแกไข
จากภารกจทกองแบบแผนด าเนนการเปนเวลานานคอการใหการสนบสนนแบบกอสรางอาคารใหแกโรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข อกทงผลตองคความรดานอาคารทเกยวของกบสาธารณสขทกสาขาวชาชพไดแก ดานสถาปตยกรรม วศวกรรมโยธา วศวกรรมไฟฟา วศวกรรมเครองกล วศวกรรมสงแวดลอม มณฑนศลป จงขอเสนอขอมล วธการ แนวทางในการปรบปรงแกไขปญหาทโรงพยาบาลยงไมบรรลเกณฑดงตอไปน
1. หมวดงำนสถำปตยกรรม 1.1 ไมมทจอดรถส ำหรบผพกำร 19 แหง คดเปนรอยละ 52
กฎกระทรวง ก าหนดสงอ านวยความสะดวกในอาคาร
ส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. ๒๕๔๘
หมวด ๔ ทจอดรถ
----------------------- ขอ ๑๒ อาคารตามขอ ๓ ตองจดใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา อยางนอย
ตามอตราสวน ดงน (๑) ถาจ านวนทจอดรถตงแต ๑๐ คน แตไมเกน ๕๐ คน ใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ
และคนชราอยำงนอย ๑ คน (๒) ถาจ านวนทจอดรถตงแต ๕๑ คน แตไมเกน ๑๐๐ คน ใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพล
ภาพ และคนชราอยางนอย ๒ คน (๓) ถาจ านวนทจอดรถตงแต ๑๐๑ คน ขนไป ใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และ
คนชราอยางนอย ๒ คน และเพมขนอก ๑ คน ส าหรบทก ๆ จ านวนรถ ๑๐๐ คนทเพมขน เศษของ ๑๐๐ คน ถาเกนกวา ๕๐ คน ใหคดเปน ๑๐๐ คน
ขอ ๑๓ ทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใหจดไวใกลทำงเขำออกอำคำรใหมากทสด มลกษณะไมขนานกบทางเดนรถ มพนผวเรยบ มระดบเสมอกน และมสญลกษณรปผพกำรนงเกำอลออยบนพนของทจอดรถดานทตดกบทางเดนรถ มขนาดกวางไมนอยกวา ๙๐๐ มลลเมตร และยาวไมนอยกวา ๙๐๐ มลลเมตร และมปายขนาดกวางไมนอยกวา ๓๐๐ มลลเมตร และยาวไมนอยกวา ๓๐๐ มลลเมตร ตดอยสงจากพนไมนอยกวา ๒,๐๐๐ มลลเมตร ในต าแหนงทเหนไดชดเจน
ขอ ๑๔ ทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราตองเปนพนทสเหลยมผนผา กวำงไมนอยกวำ ๒,๔๐๐ มลลเมตร และยำวไมนอยกวำ ๖,๐๐๐ มลลเมตร และจดใหมทวำงขำงทจอดรถกวำงไมนอย
6
กวำ ๑,๐๐๐ มลลเมตร ตลอดความยาวของทจอดรถ โดยทวางดงกลาวตองมลกษณะพนผวเรยบและมระดบเสมอกบทจอดรถ
7
สญลกษณรปผพกำรนงเกำอลอ
9
1.2 หองน ำส ำหรบผพกำรไมไดมำตรฐำน,ไมครบอำคำร 15 แหง คดเปนรอยละ 41
กฎกระทรวง ก าหนดสงอ านวยความสะดวกในอาคาร
ส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. ๒๕๔๘
หมวด ๗ หองสวม
----------------------- ขอ ๒๐ อาคารตามขอ ๓ ทจดใหมหองสวมส าหรบบคคลทวไป ตองจดใหมหองสวมส าหรบผพการ
หรอทพพลภาพ และคนชราเขาใชไดอยางนอย ๑ หองในหองสวมนนหรอจะจดแยกออกมาอยในบรเวณเดยวกนกบหองสวมส าหรบบคคลทวไปกได
สถานบรการน ามนเชอเพลงตามกฎหมายวาดวยการควบคมน ามนเชอเพลง ตองจดใหมหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราเขาใชไดอยางนอย ๑ หอง
ขอ ๒๑ หองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา ตองมลกษณะ ดงตอไปน (๑) มพนทวางภายในหองสวมเพอใหเกาอลอสามารถหมนตวกลบไดซงมเสนผำนศนยกลำงไมนอย
กวำ ๑,๕๐๐ มลลเมตร (๒) ประตของหองทตงโถสวมเปนแบบบานเปดออกสภายนอก โดยตองเปดคางไดไมนอยกวา ๙๐
องศา หรอเปนแบบบานเลอน และมสญลกษณรปผพการตดไวทประตดานหนาหองสวม ลกษณะของประตนอกจากทกลาวมาขางตน ใหเปนไปตามทก าหนดในหมวด ๖
(๓) พนหองสวมตองมระดบเสมอกบพนภำยนอก ถาเปนพนตางระดบตองมลกษณะเปนทางลาดตามหมวด ๒ และวสดปพนหองสวมตองไมลน
(๔) พนหองสวมตองมความลาดเอยงเพยงพอไปยงชองระบายน าทงเพอทจะไมใหมน าขงบนพน (๕) มโถสวมชนดนงราบ สงจากพนไมนอยกวา ๔๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๕๐๐ มลลเมตร มพนกพง
หลงทใหผพการหรอทพพลภาพ และคนชราทไมสามารถนงทรงตวไดเองใชพงได และทปลอยน าเปนชนดคนโยก ปมกดขนาดใหญหรอชนดอนทผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา สามารถใชไดอยางสะดวก มดานขางดานหนงของโถสวมอยชดผนงโดยมระยะหางวดจากกงกลางโถสวมถงผนงไมนอยกวา ๔๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๕๐๐ มลลเมตร ตองมราวจบทผนง สวนดานทไมชดผนงใหมทวางมากพอทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราทนงเกาอลอสามารถเขาไปใชโถสวมไดโดยสะดวก ในกรณทดานขางของโถสวมทงสองดานอยหางจากผนงเกน ๕๐๐ มลลเมตร ตองมราวจบทมลกษณะตาม (๗)
(๖) มราวจบบรเวณดานทชดผนงเพอชวยในการพยงตว เปนราวจบในแนวนอนและแนวดงโดยมลกษณะ ดงตอไปน
(ก) ราวจบในแนวนอนมความสงจากพนไมนอยกวา ๖๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๗๐๐ มลลเมตร และใหยนล าออกมาจากดานหนาโถสวมอกไมนอยกวา ๒๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๓๐๐ มลลเมตร
(ข) ราวจบในแนวดงตอจากปลายของราวจบในแนวนอนดานหนาโถสวมมความยาววดจากปลายของราวจบในแนวนอนขนไปอยางนอย ๖๐๐ มลลเมตร
ราวจบตาม (๖) (ก) และ (ข) อาจเปนราวตอเนองกนกได
10
(๗) ดานขางโถสวมดานทไมชดผนงใหมราวจบตดผนงแบบพบเกบไดในแนวราบ เมอกางออกใหมระบบลอกทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถปลดลอกไดงาย มระยะหางจากขอบของโถสวมไมนอยกวา ๑๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๒๐๐ มลลเมตร และมความยาวไมนอยกวา ๕๕๐ มลลเมตร
(๘) นอกเหนอจากราวจบตาม (๖) และ (๗) ตองมราวจบเพอน าไปสสขภณฑอน ๆ ภายในหองสวม มความสงจากพนไมนอยกวา ๘๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๙๐๐ มลลเมตร
(๙) ตดตงระบบสญญาณแสงและสญญาณเสยงใหผทอยภายนอกแจงภยแกผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา และระบบสญญาณแสงและสญญาณเสยงใหผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถแจงเหตหรอเรยกหาผชวยในกรณทเกดเหตฉกเฉนไวในหองสวม โดยมปมกดหรอปมสมผสใหสญญาณท างานซงตดตงอยในต าแหนงทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถใชงานไดสะดวก
(๑๐) มอางลางมอโดยมลกษณะ ดงตอไปน (ก) ใตอางลางมอดานทตดผนงไปจนถงขอบอางเปนทวาง เพอใหเกาอลอสามารถสอดเขาไปได
โดยขอบอางอยหางจากผนงไมนอยกวา ๔๕๐ มลลเมตร และตองอยในต าแหนงทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราเขาประชดไดโดยไมมสงกดขวาง
(ข) มความสงจากพนถงขอบบนของอางไมนอยกวา ๗๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๘๐๐ มลลเมตร และมราวจบในแนวนอนแบบพบเกบไดในแนวดงทงสองขางของอาง
(ค) กอกน าเปนชนดกานโยกหรอกานกดหรอกานหมนหรอระบบอตโนมต
ขอ ๒๒ ในกรณทหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราอยภายในหองสวมทจดไวส าหรบบคคลทวไป และมทางเขากอนถงตวหองสวม ตองจดใหหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราอยในต าแหนงทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถเขาถงไดโดยสะดวก
หองสวมส าหรบบคคลทวไปตามวรรคหนง หากไดจดส าหรบผชายและผหญงตางหากจากกนใหมอกษรเบรลลแสดงใหรวาเปนหองสวมชายหรอหญงตดไวทผนงขางทางเขาในต าแหนงทสามารถสมผสไดดวย
ขอ ๒๓ ในกรณทเปนหองสวมส าหรบผชายทมใชหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราตามขอ ๒๐ และขอ ๒๑ ใหมทถายปสสาวะทมระดบเสมอพนอยางนอย ๑ ท โดยมราวจบในแนวนอนอยดานบนของทถายปสสาวะยาวไมนอยกวา ๕๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๖๐๐ มลลเมตร มความสงจากพนไมนอยกวา ๑,๒๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๑,๓๐๐ มลลเมตร และมราวจบดานขางของทถายปสสาวะทงสองขาง มความสงจากพนไมนอยกวา ๘๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๑,๐๐๐ มลลเมตร ซงยนออกมาจากผนงไมนอยกวา ๕๕๐ มลลเมตร แตไมเกน ๖๐๐ มลลเมตร
ขอ ๒๔ ราวจบหองสวมใหมลกษณะตามทก าหนดในขอ ๘ (๗) (ก) และ (ข)
13
1.3 ทำงลำดมควำมชนมำกกวำ 1:12 13 แหง คดเปนรอยละ 36
กฎกระทรวง ก ำหนดสงอ ำนวยควำมสะดวกในอำคำร ส ำหรบผพกำรหรอทพพลภำพ และคนชรำ
พ.ศ. ๒๕๔๘ -----------------------
หมวด ๒ ทางลาดและลฟต
ขอ ๗ อาคารตามขอ ๓ หากระดบพนภายในอาคาร หรอระดบพนภายในอาคารกบภายนอกอาคาร หรอระดบพนทางเดนภายนอกอาคารมความตางระดบกนเกน ๒๐ มลลเมตร ใหมทางลาดหรอลฟตระหวางพนทตางระดบกน แตถามความตางระดบกนไมเกน ๒๐ มลลเมตร ตองปาดมมพนสวนทตางระดบกนไมเกน ๔๕ องศา
ขอ ๘ ทางลาดใหมลกษณะ ดงตอไปน (๑) พนผวทางลาดตองเปนวสดทไมลน (๒) พนผวของจดตอเนองระหวางพนกบทางลาดตองเรยบไมสะดด (๓) ความกวางสทธไมนอยกวา ๙๐๐ มลลเมตร ในกรณททางลาดมความยาวของทกชวงรวมกนตงแต
๖,๐๐๐ มลลเมตร ขนไป ตองมความกวางสทธไมนอยกวา ๑,๕๐๐ มลลเมตร (๔) มพนทหนาทางลาดเปนทวางยาวไมนอยกวา ๑,๕๐๐ มลลเมตร (๕) ทำงลำดตองมควำมลำดชนไมเกน ๑:๑๒ และมความยาวชวงละไมเกน ๖,๐๐๐ มลลเมตร ใน
กรณททางลาดยาวเกน ๖,๐๐๐ มลลเมตร ตองจดใหมชานพกยาวไมนอยกวา ๑,๕๐๐ มลลเมตร คนระหวางแตละชวงของทางลาด
(๖) ทางลาดดานทไมมผนงกนใหยกขอบสงจากพนผวของทางลาดไมนอยกวา ๕๐ มลลเมตร และมราวกนตก
(๗) ทางลาดทมความยาวตงแต ๒,๕๐๐ มลลเมตร ขนไป ตองมราวจบทงสองดานโดยมลกษณะ ดงตอไปน
(ก) ท าดวยวสดเรยบ มความมนคงแขงแรง ไมเปนอนตรายในการจบและไมลน (ข) มลกษณะกลม โดยมเสนผานศนยกลางไมนอยกวา ๓๐ มลลเมตร แตไมเกน ๔๐ มลลเมตร (ค) สงจากพนไมนอยกวา ๘๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๙๐๐ มลลเมตร (ง) ราวจบดานทอยตดผนงใหมระยะหางจากผนงไมนอยกวา ๕๐ มลลเมตร มความสงจากจดยด
ไมนอยกวา ๑๒๐ มลลเมตร และผนงบรเวณราวจบตองเปนผนงเรยบ (จ) ราวจบตองยาวตอเนอง และสวนทยดตดกบผนงจะตองไมกดขวางหรอเปนอปสรรคตอการใช
ของคนพการทางการมองเหน (ฉ) ปลายของราวจบใหยนเลยจากจดเรมตนและจดสนสดของทางลาดไมนอยกวา ๓๐๐ มม.
(๘) มปายแสดงทศทาง ต าแหนง หรอหมายเลขชนของอาคารทคนพการทางการมองเหน และคนชราสามารถทราบความหมายได ตงอยบรเวณทางขนและทางลงของทางลาดทเชอมระหวางชนของอาคาร (๙) ใหมสญลกษณรปผพการตดไวในบรเวณทางลาดทจดไวใหแกผพการหรอทพพลภาพและคนชรา
15
1.4 ปำยจรำจรภำยในโรงพยำบำลไมเหมำะสม 12 แหง คดเปนรอยละ 33
ปญหาคอมปายทมจ านวนไมเพยงพอในจดทจ าเปนตองม ปายทมอยในสภาพช ารดท าใหมองเหนไมชดเจน ปายอยในต าแหนงทมสงกดขวางเชนมกงไมบงสายตาอย เปนตน
โรงพยาบาลตองแกไขเพอไมใหเกดอบตเหตทงกบรถยนต มอเตอรไซด หรอคน โดยตดตงปายเพมในจดทจ าเปน เชน ทางแยก ทางคนขามถนน ถนนเดนรถทางเดยว หามกลบรถ
หามจอด ลดความเรว เปนตน
16
1.5 ทำงเทำกบถนนไมแยกออกจำกกนอยำงชดเจน 11 แหง คดเปนรอยละ 30
จากขอมลพบวาปจจบนการสญจรของคนทมาตดตอโรงพยาบาลหรอเจาหนาทเองกตาม มกจะใชพนผวถนนเปนทางสญจรเดนเทาดวย ซงเปนความเสยงในการเกดอบตเหต สวนหนงมาจากการวางอาคารทรนมาใกลแนวรวหนาอาคารมากเกนไป สวนหนงมาจากพนทดนของโรงพยาบาลคอนขางเลก
วธการปรบปรงขอเสนอแนวทางไวดงน
1. แบงพนทดานขางของผวถนนเดมกวางประมาณ 1.50 ม. ตเสนแสดงแนวหรอทาสเตมชองเพอใหสงเกตเหนชดเจน เปนวธทงายและประหยดเงน
2. เหมอนขอ 1 แตเปลยนจากทาสเปนกนแนวดวยเชอกหรอกระถางตนไม 3. หากมพนทสนามอยดานขาง ใหปรบปรงเปนทางเทากวางประมาณ 1.50 ม. ยาวไปถง
อาคารผปวยนอก อาจเปนพนปอฐบลอกตวหนอน ทรายลาง ปนขดหยาบกได ท าสงจากผวถนนประมาณ 15 ซม. โดยหลกการท าทางเทาคอพนผวตองเรยบ แขงแรง สวนทตดกบถนนตองท าทางลาดลงเพออ านวยความสะดวกกบผใชดวย
4. อาจมโรงพยาบาลทไมมพนทส าหรบท าทางเทาตามขอ 1-3 ใหหาแนวทางโดยยดหลกวาใหแสดงเสนทางทมคนเดนใหผใชรถยนตรไดอยางชดเจน วธทดทสดคอการแสดงดวยสบนพนถนนเหมอนทางมาลายนนเอง เสนทางทสนทสดทจะเขาถงอาคารผปวยนอก หาเสนทางใหจดตดของทางเทากบถนนมใหนอยทสด
ถนนและทางเทาแยกจากกนท าใหผใชปลอดภย สามารถจดภมทศนใหสวยงามไดอกดวย
17
1.6 ไมมลกศรบอกทศทำงเดนรถบนถนน 8 แหง คดเปนรอยละ 22
เทาทเคยเหนพบวาหนงไมมลกศรบอกทศทางเดนรถ และสองมลกศรอยแตใชงานมานานมสภาพเลอนลางเหนไมชดเจน แกปญหาโดยการทาสท าเครองหมายลกศรทพนถนนใหม ทงนเพอใหมอายการใชงานไดนานและทนสภาพดนฟาอากาศ ควรใชสทาเครองหมายบนพนถนนดวยสทาชนดใชกบถนนโดยเฉพาะ (มทกผลตภณฑ)
18
1.7 ไมมทำงลำดบรเวณทพนมควำมตำงระดบ 6 แหง คดเปนรอยละ 16
กฎกระทรวง ก าหนดสงอ านวยความสะดวกในอาคาร ส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. ๒๕๔๘
หมวด ๒ ทางลาดและลฟต
----------------------- ขอ ๗ อาคารตามขอ ๓ หากระดบพนภายในอาคาร หรอระดบพนภายในอาคารกบภายนอกอาคาร
หรอระดบพนทางเดนภายนอกอาคารมควำมตำงระดบกนเกน ๒๐ มลลเมตร ใหมทำงลำดหรอลฟตระหวางพนทตางระดบกน แตถามความตางระดบกนไมเกน ๒๐ มลลเมตร ตองปาดมมพนสวนทตางระดบกนไมเกน ๔๕ องศา
(ขอ ๓ อาคารประเภทและลกษณะดงตอไปน ตองจดใหมสงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราตามทก าหนดในกฎกระทรวงน ในบรเวณทเปดใหบรการแกบคคลทวไป
(๑) โรงพยาบาล สถานพยาบาล ศนยบรการสาธารณสข สถานอนามย อาคารทท าการของราชการ รฐวสาหกจ องคการของรฐทจดตงขนตามกฎหมาย สถานศกษา หอสมดและพพธภณฑสถานของรฐ สถานขนสงมวลชน เชน ทาอากาศยาน สถานรถไฟ สถานรถ ทาเทยบเรอทมพนทสวนใดของอาคารทเปดใหบรการแกบคคลทวไปเกน ๓๐๐ ตารางเมตร
(๒) ส านกงาน โรงมหรสพ โรงแรม หอประชม สนามกฬา ศนยการคา หางสรรพสนคาประเภทตาง ๆ ทมพนทสวนใดของอาคารทเปดใหบรการแกบคคลทวไปเกน ๒,๐๐๐ ตารางเมตร)
19
1.8 ปำยอำคำร ปำยแผนก มองเหนไมชดเจน 6 แหง คดเปนรอยละ 16
ปญหานจะมผลในการเขาถงอาคารใดอาคารหนงของผมาตดตอ ซงอาจท าใหเกดอนตรายหรอท าใหอาการหนกเพมมากขน
โรงพยาบาลตองปรบปรงปายอาคาร ปายแผนก ใหมองเหนไดชดเจนทงระดบ สายตาคนปกตและระดบสวนบนของอาคารดวย โดยเกณฑระบใหมองเหนไดสะดวกทงกลาง
วนและกลางคน เชน ปายของแผนกอบตเหต-ฉกเฉน ทมกท าเปนกลองไฟเปนตน ปจจบนตวหนงสอในปายควรมภาษาสากลรวมอยดวยเชน ภาษาองกฤษ จน พมา ลาว เขมร
20
1.9 ไมมรำวจบดำนขำงของทำงลำด 6 แหง คดเปนรอยละ 16
(รายละเอยดตามขอ 1.4 ทางลาดส ำหรบผพกำร) ราวขางทางลาดจะประกอบดวย 1. ราวจบสงประมาณ 0.80 ม. 2. ราวกนตกสงไมนอยกวา 1.10 ม.
ปจจบนทเราเหนเปนสวนใหญจะมแคราวจบสง 80-90 ซม. เทานน ยงมไมครบทงสอง อยาง จากภาพทน ามาใหเหนเปนตวอยางน จะเหนวามาราวทงสองอยดวยกน รปบนทงซายและขวาออกแบบใหราวสแตนเลสม 2 ระดบ ระดบบนท าหนาทเปนราวกนตก ระดบลางท าหนาทเปนราวจบ สวนรปลางสดนนออกแบบราวกนตกเปนผนงคอนกรตเสรมเหลกทอยสงกวาราวจบสแตนเลส เปนตน
21
แนะน าวธการปรบปรงราวทมอยแลวหรอยงไมมเลย ใหตดตงราวนโดยวสดเปนเหลกกลม 2” หรอสแตนเลสกลม 2” ท า 2 ระดบท 80 ซม.และระดบ 110 ซม. กถกตองตามกฎหมายแลว ทมา : จากเอกสารสงเสรมมาตรฐานดานอาคารและสภาพแวดลอม 2559 ของกองแบบแผน
1.10 ปำยบอกระยะทำงถงโรงพยำบำลบนถนนสำธำรณะ 5 แหง คดเปนรอยละ 13
: ประสานกบหนวยงานทางหลวงหรอหนวยงานทดแลเรองปายบนถนนสาธารณะ เพอท าการขออนญาตตดตงปาย พจารณาระยะหางระหวางปายกบโรงพยาบาลตามความเหมาะสม เชน กอนถง 5 กม. , 3 กม. , 1 กม. และ 100 เมตร เปนตน
มปำยทตดตงบนถนนสำธำรณะ
22
2. หมวดงำนวศวกรรมโยธำ
2.1 พบปญหำรอยรำวรอยรวทพน,ผนง,ดำดฟำ คสล. 11 แหง คดเปนรอยละ 30 - เปนปญหาทเกดกบอาคารทมอายการใชงานมาเปนเวลานาน พบเหนทบรเวณพน ผนง และดาดฟา ซงไมควรปลอยปญหานไวนานเพราะจะสงผลเสยตออาคารเปนอยางมาก แนวทำงแกไขของโรงพยาบาลคอตองขอความอนเคราะหใหวศวกรโยธาทงจากภาครฐ หรอภาคเอกชนกตาม เขามาส ารวจและออกรายการซอมแซมพอใชในการจดจางบรษททมความช านาญในดานนโดยเฉพาะเขามาซอมแซมใหกลบคนสสภาพเดมทใชงานไดด
2.2 กำรใชงำนผดประเภท 3 แหง คดเปนรอยละ 8 - เกดจากการวางอปกรณหรอพสด (เชนกลองบรรจน าเกลอ) ทมน าหนกมากไวบพนทไมไดถก
ออกแบบใหรบน าหนกมากเชนนน เปนอนตรายตอโครงสรางอาคารอยางยง แนวทำงแกไขของโรงพยาบาลคอใหเคลอนยายอปกรณหรอพสดเหลานนออกไปยงพนทท เหมาะสมกวา ทงนควรปรกษากบวศวกรโยธาเพอความมนใจ
23
3. หมวดงำนวศวกรรมไฟฟำ
3.1 มไฟฟำแสงสวำงฉกเฉนไมเพยงพอ 20 แหง คดเปนรอยละ 55
ไฟฟาแสงสวางฉกเฉน กบโคมไฟฟาปายทางออก เปนสงจ าเปนททกอาคารตองตดตง เผอเกด เหตฉกเฉน เชน ไฟไหม ไฟดบ ผอยในอาคารจะไดอพยพหนภยออกจากอาคารไดอยางปลอดภย มาตรฐาน วสท. 2004 มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออก ก าหนดใหหากเกดกรณไฟดบแลวอาคารตาง ๆ ไมวาจะเปนโรงงาน ส านกงาน ศนยการคา โรงแรม โรงพยำบำล โรงเรยน สถานบนเทง รานอาหาร คอนโดฯ ตองตดตงระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนทใหระดบความสองสวางทพนกงกลางทางหนไฟไมนอยกวำ 1 ลกซ เพอใหผอยในอาคารสามารถอพยพหนภยออกจากอาคารไดอยางปลอดภยหากเกดเหตฉกเฉน เชน ไฟไหม ไฟดบ ซงเปนความปลอดภยขนต าของอาคารตามกฎหมาย (กฎหมายปจจบน เชน กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหารจดการ และด าเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555)
ควรใหแบตเตอรของไฟฉกเฉนมการคายประจไฟฟาจนหมดเพอยดอายการใชงานของ แบตเตอรโดยเปด เครองทงไวประมาณ 6 เดอนตอครง
ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) จดท ามาตรฐาน มอก. ของผลตภณฑ โคมไฟฟาแสงสวางฉกเฉน มอก. 1102-2538 โคมไฟฟาฉกเฉนชดเบดเสรจ
24
3.2 ไมมปำยบอกทำงหนไฟชนดมแบตเตอรในตวทส ำรองไฟไดไมต ำกวำ 3 ชวโมง 17 แหง คดเปนรอยละ 47 ในป พ.ศ. 2556 ไดมการออกกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และด าเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. ๒๕๕๕ ตามพระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามย และ สภาพแวดลอมในการท างาน พ.ศ. 2554 ซงประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 9 มกราคม 2556 ตามขอก าหนด "ขอ ๑๑ ก าหนดใหปายบอกทางหนไฟทมลกษณะ ดงตอไปน (๑) ขนาดของตวหนงสอตองสงไมนอยกวำสบหำเซนตเมตร และเหนไดอยางชดเจน (๒) ปายบอกทางหนไฟตองมแสงสวำงในตวเองหรอใชไฟสองใหเหนไดอยำงชดเจนตลอดเวลำ ทงน ตองไมใชสหรอรปรางทกลมกลนไปกบการตกแตงหรอปายอน ๆ ทตดไวใกลเคยง หรอโดยประการใดทท าใหเหนปายไมชดเจน รายละเอยดเพมเตมสอบถามไดทกลมสาธารณปการ กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข
25
3.3 ไมมระบบแจงเหตเพลงไหม 10 แหง คดเปนรอยละ 28
ประสานหนวยงานภาครฐหรอภาคเอกชนเขามาส ารวจและออกรายการตดตงระบบแจงเหตเพลงไหม เพอใชในการจดจางตดตงระบบตอไป รายละเอยดเพมเตมสอบถามไดทกลมสาธารณปการ กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข
ทมา : จากเอกสารสงเสรมมาตรฐานดานอาคารและสภาพแวดลอม 2559 ของกองแบบแผน
26
3.4 แนวพำดสำยโทรศพทไมเรยบรอย 4 แหง คดเปนรอยละ 11
โรงพยาบาลประสานหนวยงานทเกยวของเพอปรบปรงงานพาดสาย เพราะอาจเกดอบตเหตกบ ผใชอาคารและรถขนาดใหญทเขามาตดตอในโรงพยาบาลได
บรรยายภาพ ซ จากสาเหตการพาดสายไมเปนระเบยบไดกอใหเกดเหตการณไฟไหมได
27
4. หมวดงำนวศวกรรมเครองกล
4.1 กำรถำยเทอำกำศภำยในอำคำรไมมประสทธภำพ 11 แหง คดเปนรอยละ 30
- สงเรองใหกองแบบแผนส ารวจเกบขอมลและท าแบบกอสรางตอไป หรอวาจางบรษท ออกแบบภาคเอกชนทมความเชยวชาญดานออกแบบระบบระบายอากาศเปนผออกแบบ แลวใหกองแบบแผนเปนทปรกษากไดเชนกน
4.2 หองแยกโรคตดตงระบบปรบอำกำศไมเหมำะสม 9 แหง คดเปนรอยละ 25 - สงเรองใหกองแบบแผนส ารวจเกบขอมลและท าแบบกอสรางตอไป หรอวาจางบรษท ออกแบบภาคเอกชนทมความเชยวชาญดานออกแบบระบบปรบอากาศเปนผออกแบบ แลวใหกองแบบแผนเปนทปรกษากไดเชนกน
31
เพมเตมรำยกำรลฟทผพกำร โรงพยาบาลอนนอกเหนอจากการนเทศครงน หากมลฟทโดยสารแตยงไมมอปกรณอ านวยความสะดวกใหกบผพการ ควรจะตองหาโอกาสปรบปรงเพอใหเกดความสะดวกและปลอดภยทงนตอผรบบรการและเจาหนาทเอง
กฎกระทรวง ก าหนดสงอ านวยความสะดวกในอาคาร
ส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. ๒๕๔๘
หมวด ๒
ทางลาดและลฟต -----------------------
ขอ ๙ อำคำรตำมขอ ๓ ทมจ านวนชนตงแตสองชนขนไปตองจดใหมลฟตหรอทางลาดทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชไดระหวางชนของอาคาร ลฟตทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชไดตองสามารถขนลงไดทกชน มระบบควบคมลฟตทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถควบคมไดเอง ใชงานไดอยางปลอดภย และจดไวในบรเวณทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถใชไดสะดวก ใหมสญลกษณรปผพการตดไวทชองประตดานนอกของลฟตทจดไวใหผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชได
(ขอ ๓ อาคารประเภทและลกษณะดงตอไปน ตองจดใหมสงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราตามทก าหนดในกฎกระทรวงน ในบรเวณทเปดใหบรการแกบคคลทวไป
(๑) โรงพยาบาล สถานพยาบาล ศนยบรการสาธารณสข สถานอนามย อาคารทท าการของราชการ รฐวสาหกจ องคการของรฐทจดตงขนตามกฎหมาย สถานศกษา หอสมดและพพธภณฑสถานของรฐ สถานขนสงมวลชน เชน ทาอากาศยาน สถานรถไฟ สถานรถ ทาเทยบเรอทมพนทสวนใดของอาคารทเปดใหบรการแกบคคลทวไปเกน ๓๐๐ ตารางเมตร
(๒) ส านกงาน โรงมหรสพ โรงแรม หอประชม สนามกฬา ศนยการคา หางสรรพสนคาประเภทตาง ๆ ทมพนทสวนใดของอาคารทเปดใหบรการแกบคคลทวไปเกน ๒,๐๐๐ ตารางเมตร)
ขอ ๑๐ ลฟตทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชไดทมลกษณะเปนหองลฟตตองมลกษณะ ดงตอไปน (๑) ขนาดของหองลฟตตองมความกวางไมนอยกวา ๑,๑๐๐ มลลเมตร และยาวไมนอยกวา ๑,๔๐๐ มลลเมตร (๒) ชองประตลฟตตองมความกวางสทธไมนอยกวา ๙๐๐ มลลเมตร และตองมระบบแสงเพอปองกนไมใหประตลฟตหนบผโดยสาร (๓) มพนผวตางสมผสบนพนบรเวณหนาประตลฟตกวาง ๓๐๐ มลลเมตร และยาว ๙๐๐ มลลเมตร ซงอยหางจากประตลฟตไมนอยกวา ๓๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๖๐๐ มลลเมตร (๔) ปมกดเรยกลฟต ปมบงคบลฟต และปมสญญาณแจงเหตฉกเฉนตองมลกษณะดงตอไปน
32
(ก) ปมลางสดอยสงจากพนไมนอยกวา ๙๐๐ มลลเมตร ปมบนสดอยสงจากพนไมเกนกวา ๑,๒๐๐ มลลเมตร และหางจากมมภายในหองลฟตไมนอยกวา ๔๐๐ มลลเมตร ในกรณทหองลฟตมขนาดกวางและยาวนอยกวา ๑,๕๐๐ มลลเมตร
(ข) มขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา ๒๐ มลลเมตร มอกษรเบรลลก ากบไวทกปมเมอกดปมจะตองมเสยงดงและมแสง (ค) ไมมสงกดขวางบรเวณทกดปมลฟต (๕) มราวจบโดยรอบภายในลฟต โดยราวมลกษณะตามทก าหนดในขอ ๘ (๗) (ก) (ข) (ค) และ (ง) (๖) มตวเลขและเสยงบอกต าแหนงชนตาง ๆ เมอลฟตหยด และขนหรอลง (๗) มปายแสดงหมายเลขชนและแสดงทศทางบรเวณโถงหนาประตลฟตและตดอยในต าแหนงทเหนไดชดเจน (๘) ในกรณทลฟตขดของใหมทงเสยงและแสงไฟเตอนภยเปนไฟกะพรบสแดง เพอใหคนพการทางการมองเหนและคนพการทางการไดยนทราบ และใหมไฟกะพรบสเขยวเปนสญญาณใหคนพการทางการไดยนไดทราบวาผทอยขางนอกรบทราบแลววาลฟตขดของและก า ลงใหความชวยเหลออย (๙) มโทรศพทแจงเหตฉกเฉนภายในลฟตซงสามารถตดตอกบภายนอกได โดยตองอยสงจากพนไมนอยกวา ๙๐๐ มลลเมตร แตไมเกน ๑,๒๐๐ มลลเมตร (๑๐) มระบบการท างานทท าใหลฟตเลอนมาอยตรงทจอดชนระดบพนดนและประตลฟตตองเปดโดยอตโนมตเมอไฟฟาดบ
รายละเอยดขอก าหนดลฟทขนสงของกองแบบแผนใหดตามเอกสารเลขท ก.153/ก.ย./53
39
5. หมวดงำนวศวกรรมสงแวดลอม
4.1 ระบบบ ำบดน ำเสยไมเพยงพอตอกำรบ ำบดน ำเสยในปจจบน 6 แหง คดเปนรอยละ 16
ปจจบนระบบบ าบดน าเสยเปนปญหาใหญของโรงพยาบาลเนองจากมปรมาณน าเสยรวมทงม อาคารกอสรางใหมเพมมากขน เหลานท าใหระบบบ าบดน าเสยเดมบ าบดไดอยางไมมประสทธภาพ โรงพยาบาลหลายโรงตองการรปแบบระบบบ าบดฯทจะมาใชแทนระบบเดม แนวทางแกปญหาใหจดจางเอกชนทมความเชยวชาญการออกแบบระบบบ าบดน าเสยเขามา ด าเนนการ
4.2 ระบบน ำดไมเพยงพอตอกำรใชงำน 5 แหง คดเปนรอยละ 13
แนวทางแกปญหาคอตองสรางแหลงเกบน าส ารองเพม ซงกองแบบแผนมแบบกอสรางหอถงสง,ถงน าใตดน,ราคากอสรางและงวดเงนงวดงานใหโรงพยาบาลน าไปใชอยแลว
40
5.4 กำรจดกำรแยกขยะยงไมมประสทธภำพ 3 แหง คดเปนรอยละ 8
จากขอมลทไดพบวาการแยกประเภทขยะยงไมไดด าเนนการและจ านวนจดตงถงขยะแยกประเภทยงมนอยจดอย ซงควรปรบปรงในสวนนเพอลดเวลาการแยกประเภทขยะ และท าให โรงพยาบาลสะอาดปลอดจากขยะอกดวย
มภาชนะรองรบทมฝาปดมดชด ไมรวซม ท าดวยวสดทท าความ สะอาด งายและเหมาะสมตอการเคลอนยายไปก าจดไดอยางสะดวกและปลอดภย
46
6. หมวดงำนมณฑนศลป
6.1 เคำนเตอรตดตอสอบถำมไมเออตอกำรใชงำนกบผพกำร 19 แหง คดเปนรอยละ 52
แนวทางการแกปญหา นอกจากปรบปรงเคานเตอรเดมแลวอาจหาชดเคานเตอรทท าใหมมาตงไวในบรเวณเดยวกนกจะเปนวธทงายกวา (ยกเวนจะไมมพนท)
•
• 800 90
6.2 ปำยบอกชอหอง ปำยภำยในอำคำร ไมเปนมำตรฐำน 10 แหง คดเปนรอยละ 27
47
ปายทงหมดภายในอาคารควรออกแบบโดยมแนวคด การใชวสดเหมอนกนเพอความ เรยบรอยสวยงาม
6.3 พนทระหวำงอำคำร พนทพกผอนมนอย 9 แหง คดเปนรอยละ 25
ในสวนนควรจดภมทศนใหมตนไม ซมศาลาพกญาตและทางเดน ในทกพนททสามารถจดได
6.4 กำรวำงเฟอนเจอรกดขวำงทำงสญจร 7 แหง คดเปนรอยละ 19
48
ในปญหานโรงพยาบาลสามารถแกไขไดเองโดยการจดระเบยบการจดวางเฟอนเจอรใหเปน แถวเรยงเปนระเบยบ
ทมา : จากเอกสารสงเสรมมาตรฐานดานอาคารและสภาพแวดลอม 2559 ของกองแบบแผน
6.5 เฟอนเจอรไมเพยงพอ 6 แหง คดเปนรอยละ 16 - จดหาเฟอนเจอรใหเพยงพอตอจ านวนผใช มความแขงแรงทนทานและสวยงาม
49
6.6 ขำดกำรดแลสวน 5 แหง คดเปนรอยละ 13
- จดหาบคลากรหรอขอความรวมมอของเจาหนาทโรงพยาบาลชวยกนดแลงานบางสวนท สามารถท าได อาจแบงเบาภาระผรบผดชอบโดยตรงไปไดบาง
50
จากการด าเนนงานนเทศตดตาม กองแบบแผนตระหนกวางานสงเสรม-ถายทอดองคความร ดานอาคารและสภาพแวดลอมเปนงานทมความส าคญตอโรงพยาบาลเปนอยางมาก เนองจากเปนสวนส าคญของการยกระดบความรความเขาใจดานอาคารฯใหดยงขนไปเรอยๆ ซงเรามองวาการสงเสรม-ถายทอดจะตองท าไปเรอยๆเปนประจ าสม าเสมอ เมอโรงพยาบาลมบคลากรทมคณภาพดยงขนกจะท าใหการดแลรกษาอาคารมคณภาพและมมาตรฐานทด เมออาคารมคณภาพแลวกจะสงผลใหกบผมารบบรการรวมทงผใชอาคารไดรบการสนองตอบและปลอดภยในทสด สรพงษ ทพภวมล สถาปนกช านาญการพเศษ/กองแบบแผน กนยายน 2560
