.
รบราชการเพราะรกษาศกดศรในวชาชพได
ทำางานเอกชน คดไมตรงกบผบรหาร อาจถกเล กจางเหตผลทผมมารบราชการ เพราะเหนวาการเปนลกจางบรษท
(โดยดจากเพอนๆ) ไดเงนมากกจรงแตไมมความมนคง เราจะใชวชาชพไดเพยงบางสวน ไมสามารถใชความคดทเราเชอวาถกตองไดอยางอสระ ถาการตดสนใจของเราไปกระทบกบความมนคงของบรษท เ ร า จ ะ อ ย ไ ม ไ ด
เปนขาราชการ อยางมากกโดนยาย หรอไมไดสองขนจากทผมศกษาระเบยบกฎหมายมา พบวาหากขาราชการทำา
ในสงทถกทควรแลว ผบงคบบญชาลงโทษไมได จะท ำาไดเพยง 2 อยาง คอสงยายหรอไมใหเงนเดอนสองขน ซงผมรบได อนาคตเราย ง ม น ค ง
ไมกลวถกยายหรอไมไดสองขน กไมมอะไรตองหวนเกรงใ น ช ว ต
ถาเราไมกงวลเรองสองขน และยอมรบวาอยทไหนกได เรากสามารถคดและยดถอความถกตองไดอยางอสระ สามารถรกษาศ ก ด ศ ร ค ว า ม เ ป น ว ช า ช พ ข อ ง เ ร า ไ ด อ ย า ง ส ม บ ร ณ
ยกตวอยาง เราออกแบบกอสรางแลว ผบงคบบญชาไมยอมรบ สงใหลดเหลกหรอวสด ถาเปนลกจางบรษทเราตองทำาตาม แตถาเปนขาราชการเราสามารถยนยนในสงทถกตองได แมแตนา
.* ขอมลจากการสมภาษณนายชยวฒน อรโณทยววฒน โดย นายสงวน ธระกล และนายปนสกล มสกาวน เมอวนท 11 และวนท 14 กนยายน 2543 ณ สำานกงานผตรวจราชการกระทรวงฯ
นายชยวฒน
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ยกฯ กยงลงโทษเราไมได เพราะฉะนนผมจงตดสนใจมาอยราชการ
อยใน รพช. มานาน ผานงานเกอบทกดาน
ผมทำางานใน รพช. ตงแตป 2508 ถง 2534 เปนเวลาถง 26 ป ไดผานงานเกอบทกดานใน รพช. ทงงานดานโยธา ดานเครองกล และดานแผนงาน
เคยเปนนายชางทศนย รพช. จงหวดนครราชสมา เชยงราย สกลนคร ประจวบครขนธ และเคยเปนผอำานวยการกองสำารวจและออกแบบ กองควบคมการกอสรางและบ ำารงรกษา รกษาการผอ ำา น ว ย ก า ร ก อ ง แ ผ น แ ล ะ เ ป น ร อ ง เ ล ข า ธ ก า ร ร พ ช .
ยายไปไหนกได ไมเลอก จงเปลยนงานมากทสดใน รพช.ผมเปนคนกรงเทพฯ ผมจำาไดตงแตเปนขาราชการเดกๆ วา
เมอผบงคบบญชาเรยกไปถามวาอยากยายไปไหน ผมจะบอกวาทไหนกไดในประเทศไทย เพราะผมเปนคนกรงเทพฯ ไมมญาตทไหน ยายผมไปไหนกไมมอะไรแตกตางกน การทผมไมเลอก จงถกยายไปเรอยและเปลยนงานมากทสด ใน รพช. ผมทำามาเกอบทกตำาแหนง
ผมรบราชการครงแรกท รพช. จงหวดนครราชสมา เมอถงเวลาทจะยายไปจงหวดอน พวกผมเปนวศวกรรนแรกของ รพช. ผใหญกเหนใจบอกวาพวกคณไปจบฉลากเลอกจงหวดกนมาเองกอนแลวกน แลวจะออกคำาสงให ตอนนนมอย 4 จงหวดคอเชยงราย นาน อตรดตถ รอยเอด ปรากฏวาผมจบฉลากไดไกลทสดคอเชยงราย ซงไมเคยไป ผมขบรถจากกรงเทพฯ ไปเชยงราย 2 วน
46
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ไดทนไปเรยนปรญญาโทอเมรกา จบกลบมาไปอยแดนค อ ม ม ว น ส ต
อยเชยงรายกสอบชงทนได ไปเรยนอเมรกา กอนไปเพอนฝงกบอกตองเรยนใหได เพราะตอนนนเขาใหทดลอง สอบตกไมได ความกดดนกสง ไมจบกลบมาผมจะเดอดรอน ทง รพช. คงสาปแชง
พอเรยนจบกลบมา ไดปรญญาโทจากอเมรกา ทสกลนครมปญหา กสงผมไป ยายผมไปอยกบคอมมวนสต แลวตอมายายผมไปอยประจวบครขนธ ศนย รพช. ตอนนนยงมสภาพเปนปา ผมเปนห ว ห น า ศ น ย ร พ ช . ป ร ะ จ ว บ ค ร ข น ธ ค น แ ร ก
ส อ บ เ ล อ น ต ำา แ ห น ง แ พ เ ส น ส า ย ขณะทผมเปนหวหนาศนย รพช.ประจวบฯ มการสอบเลอน
เปนตำาแหนงวศวกรโยธาชนเอก ซงมตำาแหนงเดยว ผมจบโทจากอเมรกาดานวศวกรโยธาโดยตรง แตสอบไดท 2 เพราะผใหญเขาเลงคนไวแลว นแหละคอความไมดของหนวยราชการ ผมกไมวาอะไร แมจะเสยใจ
แตทางกรมกชวยโดยอางเปนความผดของ ก.พ. และทำาเร องขอใหผมเปนตำาแหนงนายชางเครองกลเอก ซง ก.พ. กให ผมจงเปนนายชางเคร องกลเอก ทงๆ ทไมมวฒเคร องกลเลย ผมกเด อดรอนอ ก เพราะพวกเคร องกลหาวาผมไปแยงต ำาแหน ง
ไดตำาแหนงแลวกตองทำางานใหได จงตองลงทนเรยนร ท ำา ใ ห ร ง า น ห ล า ย ด า น
ผมยดหลกวาเมอไดตำาแหนงแลวกตองทำาใหได ครงนนจงตองลงทน เพราะผมคดเสมอวาไมมอะไรทไดมาโดยไมลงทน
47
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ผมไปซอเครองกลงมาหดกลง ออกแบบทำาโกคารท ทำารถแขงใหลกเลน ขณะทเครองกลบางคนยงทำาไมเปนเลย แลวผมกเชญรองเลขาธการซงเปนเครองกลมาดงานทบาน เขาเหนเขากบอกวาผมม Mechanic Mind ผมบอกไมใช เพราะผมกลวถกพวกเครองกลดถกวาผมไดตำาแหนงเครองกลโดยทไมมความร จงตองเรยนรเอง
เปนผลให ตอมาเมอผมเปนรองเลขาธการ รพช. ฝายชาง ซงตองดแลทงดานเครองกลและโยธา ผมจงสามารถบรหารงานทงสองดานนไปพรอมๆ กนได
การทผมเปนหลายตำาแหนงทำาใหผมไดรงานหลายดาน และเมอผานไปนานเขา จนในทสด คนใน รพช.บอกวา ลวนแตเคยเปนลกนองผมมาหมด ทำาใหผมรสกวาจะทำาอะไรผดไมได
ไมกล วของใหม ไมกล วการเปล ยนแปลง สงผลใหก า ว ห น า
ตอจากนน รพช. ไดตงกองสำารวจขน เปนกองใหม ไมมใครอยากเปน จำาไวอยางวาคนสวนมากกลวของใหมกบกลวการเปลยนแปลง แตผมไมกลว ผมกมาเปนหวหนากองสำารวจ ดงนนทผมกาวหนาขนมาไดผมถอวารนพๆ เขาเสยสละใหผมทงนน เพราะเขาไมเอา
อยได สกพกหนงกองกอสรางวาง ก ยายผมไปอยกองก อสราง จากกองก อสรางตอนน น รพช . มป ญหาเร องเง นก ธนาคารโลก ผมถกตงใหเปนกรรมการสอบทจรต เสรจแลวกองแผนงานมปญหา กตงใหผมรกษาการกองแผนงานอก ตกลงผมเปนหวหนากองกอสราง แตตองรกษาการหวหนากองแผนงาน และเปนผ
48
ชยวฒน อรโณทยววฒน
จดการโครงการ รพช. ทกธนาคารโลกดวย หลงจากนนไดเปนรองเ ล ข า ธ ก า ร ร พ ช .
สรางโปรแกรม “SAWAT” ใชวเคราะหโครงการพฒนาแหลงนำา
ต ง ช อ โ ป ร แ ก ร ม เ ป น ท ร ะ ล ก แ ก ล ก น อ งระหวางทเปนรองเลขาธการ รพช. ผมไดสรางโปรแกรม
วเคราะหโครงการพฒนาแหลงนำาขนาดเลก (small scale water resource development program analysis) ขน ดวยภาษา basic ใชเวลาเขยน 3 เดอน ใชชอโปรแกรมวา SAWAT เพอเปนทระลกแกนายสวสด บางไสนอย วศวกรแหลงนำาของ รพช. ซงเปนผใตบงคบบญชาททำางานดวยความเขมแขง เปนคนเกงและคนด ไดเสยชวตไปดวยโรคมะเรงตงแตยงหนม
ส ร า ง โ ป ร แ ก ร ม เ พ อ ช ว ย เ ร ง ง า น ใ ห เ ส ร จ เ ร ว ข นสาเหตทพฒนาโปรแกรมนขนเนองจากงานของ รพช. เปน
งานพฒนาแบบเรงรด โครงการทดำาเนนการจงมขนาดเลกๆ จำานวนมาก เชน โครงการถนน ปหนงดำาเนนการเปนรอยๆ สาย สะพานกปละหลายรอยแหง ปญหาทเกดขนคอวเคราะหโครงการไมทน เกดความลาชาขน
ตอนนนกำาลงเขาสยคคอมพวเตอร รพช. ไดจาง Consultant มาพฒนาโปรแกรมตางๆ เพอชวยเหลอการทำางาน แตปรากฏวาไมไดผล เพราะตอนนน Software งายๆ อยางทใชอยในปจจบนยงไมม
AIT มสวนในการสรางโปรแกรม
49
ชยวฒน อรโณทยววฒน
เมอ AIT จะจดอบรมการทำาแหลงนำาขนาดเลกใหกบประเทศกำาลงพฒนาในแถบเอเซย กคนหาโปรแกรมวเคราะหโครงการพฒนาแหลงนำาในประเทศไทย ปรากฏวามแตโปรแกรมสำาหรบแหลงนำาขนาดใหญของกรมชลประทาน เชน เขอน ซงจะมวธคด มรปแบบทสมบรณมาก แตถาเอาสตรโครงการขนาดใหญมาใชกบโครงการขนาดเลก จะไม Realistic เขากมาหา รพช. แลวขอใหผมไปบรรยายเรองน ผมจงรวมมอกบคณสนต เขมประสทธ ซงเปนวศวกรแหลงนำา ทำางานดานนอยแลวทกวน ใหเขาเปนคนกำาหนด Methodology แลวผมเอา Methodology มาเขยนเปนโปรแกรมจนสำาเรจ โปรแกรมนยงใชอยจนปจจบน
ประโยชนของโปรแกรมวเคราะหโครงการพฒนาแหลงนำาข น า ด เ ล ก
แตละโครงการท รพช. จะดำาเนนการ ตองมการวเคราะหความคมคา (benefit/cost ratio) กอน เชนจะสรางเขอน กตองหาคาของผลผลต ตองคดวานำาทกหยดทไดจะเอาไปทำาอะไรบาง ตงแตอปโภค บรโภค เลยงสตว เพาะปลก เลยงปลา แลวคดมลคาออกมาเปน Benefit ทงหมด นำาไปคำานวณสดสวนกบคากอสรางทลงทนทงหมด โดยใชสตรทเปนสากล ถาผลคำานวณ benefit/cost ratio มคามากกวา 1 แสดงวาคมคาทจะทำา (Beneficial) ถาตำากวา 1 ไมคมคา กไมควรทำา
แตบางโครงการ แมคา benefit/cost ratio จะตำากวา 1 กตองทำา เพราะการพฒนาชนบทจะมเงอนไขอนทตองนำามาพจารณาเพอเพม Benefit เขาไปในตวโครงการดวย เชน เปนความตองการของประชาชน หรอไมมแหลงนำาอนเลย ถาไมดำาเนนการ หมบานนจะ
50
ชยวฒน อรโณทยววฒน
อยไมได หรอเปนเหตผลดานความมนคง เปนตน บางพนทมเหตผลดานความมนคงสง โดยเฉพาะในสมยกอนทมการตอสทางการเมอง การกำาหนดเงอนไขตางๆ ทนำาเขามาพจารณาเหลาน ไดมาจากประสบการณทสงสมมา
ผลการวเคราะหจากโปรแกรมท รพช. ใช สำานกงบประมาณกยอมรบ จะเหนวาถาโครงการใดทคำานวณออกมาแลวคาตำากวา 1 กจะใหเราชแจงเหตผลอนประกอบดวยวาทำาไม
โปรแกรมทผมไดสรางขนน ชวยใหงานวเคราะหโครงการซงตามปกตถาใชวศวกรคำานวณตองใชเวลาประมาณ 1 สปดาห กเหลอเพยง 30 - 60 วนาท และพมพรายงานออกมาไดเลย
โปรแกรมประมาณราคาสะพาน
แตเดม การคำานวณราคาสะพานโครงการหนงๆ ใชเวลาเปนวน มโครงการกอสรางสะพานปละหลายรอยสะพาน ตองใชวศวกรกบพวกชางมาคำานวณประมาณการแตละโครงการ ใชเวลา 3 – 4 เดอนกยงไมเสรจ เพราะตองคำานวณออกมาเปนคาเสาเขม คาคอนกรต ฯลฯ แลวจงเอาไปประกวดราคา กโดนโจมตเรอยมาวาโครงการลาชา
ผมจงเขยนโปรแกรมประมาณราคาสะพานขน ทำาใหสามารถคำานวณราคาสะพานแตละโครงการไดรวดเรวขน ถาคำานวณ 400 สะพาน ใชเวลาไมเกน 2 สปดาห โดยใหวศวกรเปนคนกรอกขอมล เครองคอมพวเตอรจะคำานวณตามขอมลทกรอกเขาไป แตละโครงการไดผลคำานวณภายใน 30 วนาท ใชเวลาพมพรายงานอก 30 วนาท รวมใชเวลาเพยง 1 นาท
ผมไดใหลกนองทอยกรมการผงเมองพฒนาโปรแกรมให
51
ชยวฒน อรโณทยววฒน
สามารถทำางานบนวนโดว 95 ได ซงจะกรอกขอมลไดงายกวา
ขอมลและวชาการตานการเมองทไมสมเหตผลไดโปรแกรมเหลาน นอกจากจะเปนประโยชนในการตรวจสอบ
โครงการ และชแจงเรองงบประมาณแลว ยงชวยสกดกน (Reject) โครงการของนกการเมองทไมสมเหตสมผลได เพราะสำานกงบประมาณเองกตรวจสอบความเหมาะสมโดยใชผลวเคราะหจากโปรแกรมนเชนกน เปนการใชวทยาศาสตรมาตานการเมอง
รเรมและผลกดนการสรางถนนดวยอฐบลอค
ไ ด ค ว า ม ค ด จ า ก ว า ร ส า ร อ ง ก ฤ ษผมเปนคนแรกทนำาถนน I - Section มาเผยแพรใน
ประเทศไทย ผมเปนสมาชกวารสารทางหลวงของตางประเทศชอ BETTER ROAD เนอหาเปนเรองเกยวกบถนนหนทาง ผมอานพบบทความเรองการพฒนาผวถนนเพอลดคาแรงงานและซอมแซมไดงาย ซงเหมาะกบบางพนท เชน ลานจอดรถ โรงงาน ฯลฯ ถนนนมในประเทศองกฤษสรางดวยอฐบลอคเปนรปตว “I” ทำาใหไดความคดเรองการสรางถนนโดยปดวยอฐ เหนวาเหมาะกบ รพช. เพราะสรางไดงาย ทนทาน และทำาใหชาวบานในพนทมงานทำาดวย จงทำาหนงสอขอขอมลเรองขอกำาหนดของอฐ เชน ความหนา เขาบอกวาใหใชวธลองผดลองถก (tiral and error) ผมจงทดลองออกแบบอฐบลอคเอง ใหศนย รพช. ทดลองโดยใชอฐขนาดความหนาตางๆ จนพบวาขนาด 6 ซ.ม. เปนขนาดทดทสด (optimal) คอถกและแขงแรงเพยงพอ
52
ชยวฒน อรโณทยววฒน
รเรมการสรางถนนใช I - section ทพระตำาหนกดอยต ง
ผมภมใจทอฐบลอค I - section นำาไปใชไดตงแตชนบทจนถงพระตำาหนก ทพระตำาหนกดอยตง ผมตองตอสกบกรมศลปากรผออกแบบดอยตง เขาจะให รพช. ทำาถนนลาดยาง ผมไปสำารวจแลวบอกวาทำายากเพราะพนทชนมาก ตำาแหนงทตงของพระตำาหนกกออกแบบไวแลวเคลอนยายไมได และเราตองตดถนนโดยไมใหกระทบกระเทอนฐานราก ผมจงเสนอใหสรางถนนโดยใช I-Section ทางผออกแบบกบกรมชลประทานบอกไมปลอดภย เกรงวาจะรอน ผมบอกวาไมรอน ทองกฤษกใช ชแจงเหตผลแลวในทสดเขากยอมรบ เพราะ (1) สวยงาม เราใชลายโบราณ (2) ทนทาน การซอมบำารงกนอย (3) ชาวเขาเผาตางๆ ทอยบนดอยตงทไมมอาชพกจะมงานทำา เราใหคาจางทำากอนละ 1 บาท โดยเราฝกให มอปกรณให มแบบให
คร งแรกทำาเพยงทางขน พอทำาเสรจสมเดจยาทรงใหทำาทงลานจอดรถ และลานจอดเฮลคอปเตอรดวย จนถงเดยวนยงไมมการซอมแซมเลย ผมจงภาคภมใจมาก ไมมงานใดทเหมอนแบบน
ร พ ช . ไ ม ท ำา ต อ เ พ ร า ะ เ ห น ว า จ า ง เ ห ม า ง า ย ก ว าสวนทไปทำาในหมบาน ชาวบานกพอใจ เพราะงานนสามารถ
จางชาวบานทำากนไดทงครอบครว ใชแรงงานเดกกได แตเทาททราบพอผมยายจาก รพช. โครงการนกเลก เขาใหเหตผลวาคมผรบเหมาค น เ ด ย ว ง า ย ก ว า ค ม ช า ว บ า น เ ป น ส บ เ ป น ร อ ย ค น
ตอสกบผรบเหมา เพอทำาถนน I-Section ทเชยงใหมจะสรางถนน กสช. เสนหนงเลยบรมฝงแมนำาปง
ระยะทางประมาณ 300 เมตร ตอนนนผมเปนกรรมการ กสช. ดวย
53
ชยวฒน อรโณทยววฒน
เปนอนกรรมการดานชาง ผมเสนอใหใช I-Section เพราะวาชาวบานจะมรายได แตทางทองถนตองการใหลาดยางซงผรบเหมาไดเงน กโตแยงกน
ตอมามนกการเมองพากำานนผใหญบานมาททำาเนยบ ทานมชย ฤชพนธ กเรยกผมไปรวมประชม ทานเปนประธาน ฝายนกการเมองเรมตนโจมตผมกอนวาผมเอาความคดมาจากเมองนอก และพอทำาจรงกจะไมมการจางชาวบาน ผมยนยนวาทำาไดจรง ทานมชยจงถามวา รพช. พรอมจะรบไปทำาหรอไม แลวทานจะไปด ผมคดวาถาผมตอบรบแลวเลขาฯ รพช.ไมเอา ผมกเสยคน แตถาบอกวาจะไปถามเจานายกอนกเสยชอ ผมจงตดสนใจรบ ผมสงให รพช. ซอของ และจางชาวบานทำา อยางทตกลงคอก อนละบาท ก ท ำาจนส ำาเรจ
ผมมารทหลงวานกการเมองทองถนทเปนผรบเหมาเขาเตรยมหนคลกไวเพองานนแลว กเลยตองตอส แตผมกตอสตามหลกวชาการ
ออกแบบถงเกบนำา
ถงเกบนำา แบบ ฝ. 33 ความสญเปลาทซำาซากสวนใหญทกคนจะเขาใจวาการเกบนำาไวในทสงจะด เชนท
เหนสรางเปนถงเกบนำาขนาด 33 คว หรอทเรยกวา ฝ 33 ตงไวสงกวาหลงคาบานของชาวบาน การจะเอานำาเขาถงกเจาะเขาทขางๆ พนทในถงสวนบนทเหลอกสญเปลาไมไดใชประโยชน และมปญหาราวแลวกแตก เนองจากเมอถงหนาแลง นำาหมดถง
ผมออกแบบใหม เปนถงเกบนำาวางบนพน ขนาด 100 คว กวาง 10 เมตร ยาว 10 เมตร สง 1 เมตร ไมตองทำาหลงคา จะใชความกวางของตวถงเองเปนพนทรบนำาในตว เหมอนสภาษตจนทวา
54
ชยวฒน อรโณทยววฒน
“ตนถวตมฝกถว” เปรยบเทยบราคากบถงขนาด 33 คว (ถงละ 60,000 บาท) ในปรมาณนำาทเกบไดเทากนแลว ถงทผมออกแบบจะถกกวาหนวยละ 100,000 บาท นอกจากนน ชาวบานยงสามารถทำาเองได ไมตองจางเหมา ไมตองลงเขมทฐาน สรางในททมคนดแล เปนจดศนยกลางของชมชน เพอใหทกคนมาเอานำาไปใชได อาจจะสรางหมบานละ 2 ถงกได การจายนำา กเขยนเปนกตกาไวถานำาแหงใหรถนำามาเตมทถงน ทกคนกไมตองมารอรบแจกนำาใหเสยเวลาทำามาหากน โดยตงกรรมการขนมาควบคมดแลทำาความสะอาดลางถงกอนเ ต ม น ำา
ผมทำาทอตรดตถเปนแหงแรก ปรากฏวาชาวบานพอใจ ราคากถก แตพอรฐบาลสงใหทำาถงเกบนำาในหมบานแลงซำาซาก กลบไปทำาขนาด 33 ควกนทวประเทศ ซงพอไมมนำากราวแลวกแตก การแกปญหาขาดแคลนนำาของกระทรวงมหาดไทยจงตองสงการใหซอมแซมภาชนะเกบกกนำา ตองเตรยมการแจกนำา ทำาอยางนทกป
ผมรสกเสยดาย ในจงหวดตางๆ มถงเกบนำาเชนนเปนหมนๆ ใบ ไมเชอวาจะซอมไดหมด อยางมากกเอาปนไปฉาบแลวกทาสใหมเทานน ถาจะแกปญหาจรงๆ ตองใหมน ำาอยในถงตลอดทงป ซ งหมายถงตองใหสวนราชการทมศกยภาพไปพฒนาถงใหเกบนำาไดอยางถาวร และกอนหนาแลงตองบงคบใหเกบนำาไวใหเตม ใหมนำาเพยงพอผ า น แ ล ง ใ ห ไ ด
ถ ง ป น ฉ า บผมเคยออกแบบถงเกบนำา เรยกวา ถงปนฉาบ เนองจาก “ ”
ตอนนนกระทรวงมหาดไทยโดยทานปลดฯ พศาล ตองการใหสรางโองขนาด 2,000 ลตร ซงทำาไดลำาบากมาก ราคากแพง เพราะจะตองใช
55
ชยวฒน อรโณทยววฒน
โครงเหลกชดหนงประมาณ 2,000 บาท ผมเปนอนกรรมการดานเทคนค จงคดวธทำาโดยไมตองใชโครงเหลก แตใชหลกการของไข ออกแบบเปนแผนปนแยกกนเปนชนๆ เวลาประกอบ กเอาแผนปนแตละชนทเจาะรไว 4 ร มาเรยงกน เอาลวดผก แลวฉาบดวยปนทงขางในและขางนอก ไมเกน 6 ซ.ม.กเสรจ ไมตองใชโครงเหลกเลย ขางบนกหลอเปนฝาหลอสำาเรจ ความสงไมเกน 1.60 เมตร จะเกบนำาได 3.2 คว ราคาลกละ 1,500 บาท
ตอนไปเปนผวาราชการจงหวดอตรดตถ ผมไปพบถงเหลานถกทงไว เจาหนาทบอกยายไมได ผมบอกวายายได เปนคนออกแบบเอง ผมเจาะรถง แลวเอาแผนเหลกประกบใสนอต เอารถเครนยกไปไหนกได
ผมชอบเทคโนโลยดานน เวลาคดกคดทงกระบวนการ เปนงานชนหนงท UN อยากเอาไปชวยแอฟรกา มาขอแบบจากผม รพช. กสงทมชางไปทแทนซาเนย แตประเทศไทยกลบไมสนใจ
ไดเปนผวาฯ เหมอนโดนฟาผา
ไ ม เ ค ย ค ด ท จ ะ เ ป น ผ ว า ฯ ผมทำางานเปนวศวกรมาตงแตป 2508 ตงหลกชวตไววาจะ
ทำางานดานทถนด ไดเตรยมชวตการทำางานมาเพอองคกรน มาลกจนกระทงกาวขนเปนรองเลขาธการเรงรดพฒนาชนบท และคดวาถงผมไมไดเปนเลขาธการ รพช. เปนรองเลขาธการฯ ผมกไมวาอะไร ผมอยได เพราะเปนงานทผมชอบทำา จนกระทงผมเปนระดบ 9 ท อ า ว โ ส ส ง ส ด ใ น ก ร ะ ท ร ว ง ใ น ป 2534
แตกระทรวงมหาดไทยไมไดคดอยางนน ไมตงใหผมเปนเลขาธการ รพช. กลบแตงตงใหผมไปเปนผวาราชการจงหวด
56
ชยวฒน อรโณทยววฒน
อตรดตถ โดยผมไมไดคาดฝนหรอรตวมากอนเลย เมอทราบคำาสง ผมรสกป นปวน ไมแนใจวาจะทำางานไดหรอเปลา เพราะผมไมมความร ดานการปกครอง นปส. กไมเคยเขาเรยน รพช. เคยเสนอชอผม 2 ครง แตเขาไมใหเขาเรยน บอกวาผมเปนชาง
ค ด จ ะ ล า อ อ ก แ ต ภ ร ร ย า ท ก ท ว งลองคดถงความรสกของคนๆ หนงททำางานมาตลอดชวตใน
ดานน ถกใชใหทำางานดานน และพฒนาอยในองคกรน แลวพอถงเวลาจะเปนกลบไมใหเปน ผมกเลยเกดอาการเบอ ไมรวาจะอยไปทำาไมในวงราชการ ไมใชอยากจะเปนใหญแตเสยความรสกมากกวา ใหผมไปทำางานดานทผมไมเคยทำา แลวกระทรวงมหาดไทยจะไดอะไรจากผมบาง ผมจงคดถงเรองการลาออกจากราชการ แตปรกษาภรรยาแลว เธอบอกวาใหทำาไปกอน ทำาไมไดคอยลาออกทหลงกได
การเตรยมตวไปรบตำาแหนงผวาราชการจงหวดครงแรก
ไ ม ม เ ว ล า เ ต ร ย ม ต ว ค ด ไ ป ต า ย เ อ า ด า บ ห น าผมไมเคยคดทจะเปนผวาราชการจงหวด จงไมมการเตรยม
ตว และเตรยมตวไมทน ลำาพงเกบของและร ำาลากหมดเวลาแลว ตองคดไปตายเอาดาบหนา แตเมอไปอยแลวประชาชนกใหความรวมมอดม า ก พ อ เ ร า จ บ จ ด ท เ ข า ต อ ง ก า ร ไ ด เ ข า ก ช ว ย
วศวกรเปนผวาฯ ไมกงวลเรองระเบยบกฎหมายเปนผวาราชการจงหวด ผมไมกงวลเรองระเบยบกฎหมาย
เพราะถอวาอานเอาได ทสำาคญคออยาใจรอน อยามผลประโยชนอยเบองหลง ถาใจบรสทธจรง อยาวาแตกฎหมาย ผสางยงไมกลวเลย
57
ชยวฒน อรโณทยววฒน
กงวลแตเรองแกปญหาเฉพาะหนา เกรงจะไมมเวลาหาข อ ม ล
ปญหาดานกฎหมาย ดานเทคโนโลย ผมไมกลว ถาอย รพช. ผมสามารถเตรยมการรบปญหาทจะเกดขน และพรอมจะแกปญหาทเกดขนได เพราะผมมประสบการณโดยตรง ท ำางานดานนมานาน สามารถคดทำาไดแบบอตโนมต แตเมอเปนผวาฯ ผมรวาหนาทของเราคอแกปญหา ไมไชไปเปนเจานาย แตผมไมคนเคยกบปญหาทจะเกดขน จงเปนสงทกงวล โดยเฉพาะปญหาเฉพาะหนา เกรงจะไมมเวลาหาข อ ม ล แ ต โ ช ค ด ท ไ ม ม ป ญ ห า ผ า น ม า ไ ด ด ว ย ด
ผมผานงานเลอกตง 2 ครง ตองระวงไมใหไฟฟาดบ เพราะถาไฟดบแลวมกเกดปญหา กไดอาศยความสมพนธทดกบการไฟฟา ไดเครองป นไฟอตโนมตมาเตรยมพรอมทศาลากลางจงหวด
วางแผนทำางานดานทถนดกอน ไมตองรอศกษา
เมอเปนผวาราชการจงหวด ผมวางแผนจะทำางานทถนดกอน ไมไปดนทรงทำาในสงทไมร ซงตองศกษากอน อยางทหลายคนพดวาขอเวลาศกษา 6 เดอน
โชคดทผมไมไดคดอยางนน ถาคดอยางนน ผมกคงไมไดทำาอะไร เพราะพอไปไดปหนงกถกสงไปเรยน วปอ. พอเรยนจบกยายผม ตกลงผมทำางานเปนผวาราชการจงหวดเพยงปเดยว อกปทำางานเฉพาะเสาร-อาทตย เพราะกระทรวงขอใหผวาราชการจงหวดทเรยน วปอ. กลบไปทำางานในวนเสาร-อาทตย โดยขอรองไมใหเบกคาเดนทาง แตทำาเรองขอการบนไทยใหลดคาโดยสารครงราคา
ผมวางแผนทำางานทจงหวดอตรดตถ โดยคดวา (1) ตองเนนงานทประชาชนเดอดรอนจรงๆ (2) ตองเปนงานทเราถนด ม
58
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ประสบการณ
ป ญ ห า เ ร อ ง แ ล ง ซ ำา ซ า ก
ใ ช ข อ ม ล ค น ล ะ ต ว พ น ท ป ญ ห า จ ง ต า ง ก นการแกไขแลงซำาซากมปญหาจากการไมพสจนขอมลใหชดเจน
เพราะหนวยทเกบขอมลคอกรมการพฒนาชมชน สวนหนวยทออกไปแจกนำาคอกรมการปกครอง
ขอมลของกรมการพฒนาชมชนใชเกณฑวาพนทใดมแหลงนำาอยหางไมเกน 1 กโลเมตรถอวาไมขาดนำา แตกรมการปกครองถอวาพนทใดทมประชาชนรองขอใหนำานำาไปแจก คอพนททขาดนำา ขอมลทกรมการปกครองก บกรมการพฒนาช มชนใชพจารณาป ญหาข า ด แ ค ล น น ำา จ ง เ ป น ค น ล ะ ต ว ก น
อตสาหกรรมทำาใหเกดปญหาขาดนำา : คนแกและเดกไปข น น ำา ไ ม ไ ห ว
ประเทศไทยเปลยนจากการเกษตร มาเปนอตสาหกรรมมากขน ทำาใหคนหนมสาวในหมบานอพยพเขาสภาคอตสาหกรรมในเมอง ในหมบานจงเหลอแตคนแกกบเดก หรอคนทไมสามารถไปทำางานได คนเหลานยอมยากลำาบากทจะไปเขนนำาไกลถง 1 กโลเมตร จงรองขอนำา ซงเมอกรมการปกครองนำานำาไปแจกแลว กจะเกบขอมลไววาหมบานนนมปญหาแลงซำาซาก
ดงนน ขอมลพนทปญหาของกรมการปกครองกบกรมการพฒนาชมชนจะไมตรงกน เมอประกาศหมบานแลงซ ำาซาก จงม จำานวนมาก แกอยางไรกไมหมด ถาจะแกไขปญหาน ตองใหกรมการปกครองเปนคนเกบขอมลและเปนคนจดการ ถาใหตางคนตางทำา การ
59
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ก ำาหนดเกณฑวด ไม เหมอนก น ก ไมม ทางถกต องตรงก นได
สภาพปญหาแลงซำาซาก : สรางแตในชมชน แตคนขาดนำาคอคนนอกชมชน
เวลาพฒนานำากนนำาใช หนวยงานจะเขาไปเจาะบอบาดาลทหมบานใหญกอน เพราะคดวาตรงนเปนตวหมบาน แตเวลามปญหาขาดแคลนนำา คนทรองขอคอกลมคนทอยในกระจกเลกๆ นอกหมบานใหญ เมอหนวยงานไปทำาให กเอาโครงการมาลงทหมบานใหญอก คนในหมบานใหญกไมบอกใหรเพราะไดประโยชน ในทสดจะปรากฏวามโครงการไปลงในหมบานนนมากมาย จนบางทเหลอเฝอ แตคนในกระจกเลกทเดอดรอนกยงไมไดรบความชวยเหลอเหมอนเดมและร อ ง ข อ น ำา อ ย ต ล อ ด เ ว ล า ก ล า ย เ ป น พ น ท แ ล ง ซ ำา ซ า ก
เป นการแก ป ญหาไมถกจ ด งบประมาณกส น เปล อง
แ ผ น ท ห ม บ า น เ ป น เ ค ร อ ง ม อ ส ำา ค ญ ใ น ก า ร พ ฒ น า
แผนทหมบานจะแสดงปญหาใหปรากฏ (ดตวอยางแผนทห ม บ า น ใ น ภ า ค ผ น ว ก )
ผมเชอวาถามแผนทหมบานแลวปญหาตางๆ จะปรากฏออกมาเอง ผมดแผนทหมบานแลวกทราบขอมลมากมาย เชน พบวาลกษณะการตงบานเรอนในหมบานตางๆ ไมไดเปนอยางทเราเขาใจ หมบานชนบทไทยมหลายรปแบบ หมบานททำาไรจะตงบานเรอนกระจดกระจายกน สวนหมบานทำานาจะตงบานรวมกลมเปนเกาะ มพนทเพออยอาศยรวมกน พนทนาอยขางนอก ถาเปนแบบผสมเหมอนในอสานกจะมชมชนใหญแลวจะมชมชนเลกๆ แยกกระจายออกไป
60
ชยวฒน อรโณทยววฒน
แผนทหมบานยงใชประโยชนในการหาเสยงเลอกตงของนกการเมองได หรองานพฒนาทดน การพจารณาจดตงโรงงานอตสาหกรรม หรอทำาธรกจ กสามารถใชขอมลเหลานไปวเคราะหได
ท ด ส อ บ ท ำา แ ผ น ท ใ น ห ม บ า น ท ไ ม พ ร อ ม ท ส ดผมทดสอบความพรอมของชาวบาน โดยใหเจาหนาทเลอก
หมบานทเหนวาไมพรอมทสด แลวผมกไปทหมบานนนซงอยหางไกลและไมเจรญ ไปถงผมกคยกบผใหญบานทศาลาวด บอกสมมตใหผใหญบานเขยนแผนผงหมบานจะเขยนไดไหม ตองมถนน รระยะโดยประมาณ บานไมตองลงทกหลง ผใหญบอกไมเคยทำา บอกใหเขยนในกระดานดำา ไมตองเหมอนกได แตใหรทศ รถนน รระยะคราวๆ พอเขาเขยนเสรจ ผมกมนใจวาเขาทำาได สงทผมตองการคอแผนทหมบาน เพราะกอนทจะไปรบตองรภมประเทศ ตองรคน ตองรกลศกคอวธการร บ
เปนวทยากรอบรมกำาน นผใหญบานทำาแผนทหมบ านจากนนผมกเรยกประชมกำานนผใหญบานทงจงหวด 500
กวาหมบาน มาอบรมการทำาแผนทหมบาน โดยใชงบพฒนาจงหวด ใชหองอบรมของโรงเรยน ผมเปนวทยากรเองเพราะรอยคนเดยว อบรมเสรจกใหกลบไปทำา บอกวาผดถกไมเปนไรเพราะเปนการเรมตน
เมอทำาไปเรอยๆ กเขาทเขาทาง ในทสดกมแผนทหมบานทกหมบานของจงหวดอตรดตถ กเกบรวมไวเปนตำาบล เปนอำาเภอ เปนแผนทคราวๆ บอกทศ บอกระยะ สภาพพนท (เชน บานเรอน โรงเรยน วด บอบาดาล ประปาหมบาน ถงกรองนำา/เกบนำา) แตไมใชสเกล เพราะผใหญบานบางคนไมร ใหบอกระยะเปนวาแลวเรามาแปลงเปนเมตร
61
ชยวฒน อรโณทยววฒน
แผนททเขาทำามาจะโยเย ผมใหชางเขยนแบบเขยนใหมอกท จงไดแผนทสงเขปขน ผมคดวาเปนจงหวดเดยวทมแผนทหมบาน
ก อ น จ ะ พ ฒ น า ต อ ง เ ข า ใ จ ป ญ ห า ร ส ถ า น ก า ร ณ แผนทเปนสงสำาคญทสด เปนผวาฯ จะพฒนาจงหวดโดยท
ไมรอะไรเลย จะคดออกไดอยางไร การทำางานเพอแกปญหากเหมอนกบการรบ ตองออกไปศกษาพนท เพอใหเหนภาพ มองทะลวาปญหาอยางนจะแกไดอยางไร เมอรสถานการณแลว จงมแผนงาน วางยทธศาสตรในการทำางานขนมา แลวจะพดกบประชาชนไดถกจด
เมอหวของจงหวดมความคด เดกๆ กขานรบ การทำางานของผมไมใชแบบทบอกเดกใหไปคดมา แลวผใหญกนงเซน
ผมใชแผนทหมบานในการพฒนาประปาและแกปญหาหมบานโดยทวไป ถามการใชแผนทหมบานอยางตอเนอง มการปรบปรงแผนทหมบานไปเรอยๆ จะกลายเปนขอมลทมประโยชนมากกบชมชน ก บ ห ม บ า น ห ร อ แ ม แ ต อ บ ต .
โ ค ร ง ก า ร พ ฒ น า ป ร ะ ป า ห ม บ า น
การแจกนำาแสดงความลมเหลวของราชการเมอไปถงอตรดตถ ผมเอาปญหาจงหวดมาด ปรากฏวา
จงหวดอตรดตถเปนจงหวดขาดนำาอนดบตนๆ ของภาคเหนอ ตองแจกนำาทกป
ผมไมเหนดวยกบการแกปญหาขาดนำากนนำาใชดวยวธขนนำาไปแจก ผมวาเรองแจกนำาเปนเรองทนาเศราทสดของทางราชการ เปนการประจานความลมเหลวของทางราชการ เพราะเราแจกนำามา
62
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ตงแตสมยกรมพระยาดำารงราชานภาพแลว เราใชวธนตลอดมา ตงแตอดตจนปจจบน เปลยนเพยงสงทใชบรรทกนำา จากกระชใสนำา มาเปนรถบรรทก
ชวงทอย รพช. ผมเคยไปรวมงานแจกนำาครงหนง จำาไดวามชาวบานจำานวนมากตองมารอรบนำา เมอรถนำาไปถงแลว เจาหนาทกบอกวายงแจกนำาไมไดตองรอทวกอน เวลาแจกกหกเลอะมากกวาทจะไดนำาไปใชเพราะหวฉดนำาใหญกวาภาชนะทนำามาใสนำา ผมจงฝงใจวาการแจกนำาเปนสงทไมถกตอง ผมจงตงใจจะไมแจกนำา หรอถงแจกกจะไมใหออกทวเดดขาด
ใ ช ว ธ พ ฒ น า เ ล ก ว ธ ส ง เ ค ร า ะ ห แ จ ก น ำาผมเชญนายอำาเภอมา บอกวาจะไมแกปญหาขาดนำากนนำาใช
โดยวธแจกนำา แตจะแกปญหาโดยการพฒนาประปาหมบาน ผมศกษาเรองระบบประปาและทดลองออกแบบใชในจวนกอน เพราะจวนใชนำาจากเทศบาล เชาวนหนงผมตนมาจะอาบนำาปรากฏวาไมมนำา เทศบาลกำาลงซอมไมรอะไรไปทบทอแตก เลยตองขอนำาจาก รพช. มาเตมกอน ผมให รพช. มาเจาะบอบาดาล ปรากฏวามนำาแตเปนสนม จงออกแบบสรางถง สรางเสรจกตอทอไปไวตรงประตรวจวน ใครไมมนำากมาเปดเอาไปใชไดฟร เสรจแลวผมกนำาแบบนไปขยายผล ทำาเปนโครงการพฒนาประปาหมบานใหประชาชนใช
ต ง ก อ ง ท น พ ฒ น า ป ร ะ ป า ห ม บ า นตอนนนไมมงบ ผมจงประกาศรบบรจาคเงนตงกองทน
สามารถหาเงนตงกองทนพฒนาประปาหมบานไดเปนลาน เพอนผมทเปนวศวกร พวกรนเกาๆ กมาชวย บางทกอาศยพวกโรตารมาเชญไปพด (ผมไมเปนสมาชก เพราะมทงโรตารและไลออน ถาผมเปน
63
ชยวฒน อรโณทยววฒน
สมาชกสโมสรแหงใดแหงหนงกจะไมเปนกลาง) บางคนใหความรวมมอบรจาค ชดหนง 3 - 5 หมนบาท หรอ 1 แสนบาท ซงเมอสรางประปาเสรจกตดโลโกให บางคนรวบรวมกนมาเปนครอบครวกตดปายให ผมรบเงนมาแลว กทำาบญชไว แลวนำามาใชในการพฒนา เงนลอตเตอรทจงหวดไดกเอามาใช และใชงบประมาณสมทบดวย
พอไดเงนมากใชเปนคาของ ใหประชาชนมารวมออกแรง แลวผมกออกแบบสราง จดแรกสรางทปาแตว นายกฯ ชวน หลกภย ไปเ ป น ป ร ะ ธ า น เ ป ด
ใ ห ช า ว บ า น ต ด ส น ใ จ จ ะ จ า ง เ ห ม า ห ร อ ท ำา ก น เ อ งผมประชมกำานนผใหญบานทงจงหวด 700 กวาคน ใหลงมต
วาจะวางประปาเองหรอจะจางเหมา ถาจางเหมาจะไดปรมาณงานนอยกวา ทประชมมมตตองการทำาเอง จงใชเงนงบประมาณเปนคาวสดอยางเดยว ทำาใหไดปรมาณวสดมากขน หมบานทเดอดรอนจงไมตองรอนาน
ใชงบพฒนาจงหวดซอทอได 4 แสนเมตร ทอ PVC ทใชกนอยจะม 3 ขนาด งานรบเหมาสวนใหญจะใชเกรดตำาสด ซงกตรวจสอบไดยาก ตองขดแลวตดทอดจงจะร สวนขอตอกม 2 ขนาด เมอเราซอมาทำาเองจงสามารถเลอกซอชนดทคณภาพดกวาแมวาราคาอาจจะแพงกวา โดยเปดประมลทวประเทศ ตองใชรถบรรทกสบลอ 50 คนขนทอมา นำามากองไวท รพช.
การจายทอ ใชวธดจากแผนทหมบาน เมอไดวสดแลวชาวบานกชวยกนทำา ชวยกนขด โดยเราเปนฝายสอนใหเขาวางทอ ตอทอ ใสกาว ฯลฯ จนสำาเรจ
ประโยชนอกอยางหนงทใหเขาทำาเองคอ เวลาร วเขากตอง
64
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ซอมเอง ถาเปนการจางเหมา เวลารวขนมา ประชาชนจะไดแตชบอกอ ย า ง เ ด ย ว
ใชแผนทวางแผนและดำาเนนงานพฒนาประปาหมบานผมใชแผนทหมบานมาออกแบบประปาหมบาน เราสามารถ
คำานวณประมาณการไดวาทำาไมถงซอทอประปาขนาดนน เรารเปาหมาย รงบประมาณทจะใช แลวกทำาเปนแผน สามารถแกปญหานำาไมทวถงได โดยเราทำาประปาทหมบานแลวเดนทอไปยงกระจกบานทแยกออกไป
หมบานไหนจะทำาประปา ไมตองเดนทางเขามาเอง ใหกำานนผใหญบานบอกผวาฯ ทางโทรศพท วาจะวางประปาจากจดไหนไปถงจดไหน โดยเปดแผนทเลมเดยวกนด ผมกสามารถออกแบบระบบประปาและจดสรรวสดใหไดเลยบนโตะทำางานทจงหวด ใหเขาแจงวาจะเขามารบวสดวนไหน เราจะไดเตรยมไวให ไมตองทำาเรองอนมต ตองใชวสดเทาไร ผมคำานวณแลวตอบอนมตไดเลย จากนนผมจะสง รพช. บอกวาผใหญบานหมนนหมนจะมารบของอะไรเทาไร วนนนวนน
ก ต ก า ก า ร จ า ย ว ส ด กตกาการจายทอคอ (1) ชาวบานตองทำาประปาเอง โดยเรา
จดสรรวสดให (2) แตละบานตองวางทอเอง (3) ตองตดมเตอร มชาวบานฉลาดถามวาถาสรางแลวนำาไมไหลจะทำาอยางไร เพราะเขาตองเสยคามเตอรไปแลว กบอกวาเอาเงนคามเตอรครงหนงฝากทธนาคาร ประเภทออมทรพยในนามของกลมนำา ถานำาประปาไมไหลใหเอาเงนคนไป แตถาคนไหนไมมมเตอรไมจายนำาให จะวางทอผานไป สวนการบรหารใหคดกนเอง เงนกอนนหลวงกไมเขาไปยง บางหมบานเดยวนมกำาไรเปนแสน
65
ชยวฒน อรโณทยววฒน
โดยสรป ในการดำาเนนโครงการน เรามทงการสอนแนะ ฝกปฏบต และใหชาวบานมสวนรวม ตงแตทำาขอมล ตดสนใจเลอกทางป ฏ บ ต แ ล ะ ล ง ม อ ท ำา ก น เ อ ง
แ น ว ท า ง พ ฒ น า ต อ ไ ป ใ น อ น า ค ตประปาหมบานทใชอยเปนป มไฟฟา ซงเปนระบบเดม ในอนาคต
ตองปรบปรง รวมทงเรองคณภาพนำา เราใชกรองแบบ Slow Sand Filter กรองดวยทราย แลวกเตมคลอรน และอาจเตมไอโอดนในบางจด ตอนนผมออกแบบเปนแบบอตโนมตงายๆ ในอนาคตตองพฒนาตอไป ปจจบนใชถงปน ในอนาคตอาจจะใชถงไฟเบอรทสามารถยายไปตงประปาไดภายใน 3 วน เปดนำาใชไดเลย
สรางเสรจแลว ราชการยงตองชวยในชวงเรมตน กวาช า ว บ า น จ ะ ต ง ต ว ไ ด
การทำาประปาไมใชเรองงายๆ อยางทคนสวนใหญคด ตองมกระบวนการจดการ คอตองมการออกแบบ เมอออกแบบเสรจกเอาไปสราง เมอกอสรางเสรจกตองมคนดแลระบบซงกคอประชาชนทเปนผใช แตกระนน ราชการกยงมหนาทตองชวยอย คอ (1) ขณะทประชาชนอยในระหวางเรมดำาเนนงาน ยงเกบเงนทนไมได เมอมปญหาตองซอมแซม ราชการตองสนบสนนชดอปกรณเบองตนใหเขาเบกไปใชกอน แลวเราเอาของเกามาซอม จนเมอเขาตงตวได กจะสามารถซออปกรณมาเกบไวใชเองได (2) ตองมชดเฉพาะกจทเปน Technician ซงเราตองฝกขนมา เพอสงไปสอนในแตละหมบาน ใหแตละหมบานมชางอยางนอยหนงคนทจะซอมแซมงายๆ ได และชดเฉพาะกจนตองพรอมเขาไปชวยเหลอไดในทนท เมอหมบานตองการ
ผมตงหนวยเฉพาะกจไวทจงหวดอตรดตถ แตชาวบานจะ
66
ชยวฒน อรโณทยววฒน
เรยกวา “เทวดา” เพราะไปถงน ำาจะไหล ในทสดก ท ำาใหเก ดความส ม พ น ธ ท ด ร ะ ห ว า ง ช า ว บ า น ก บ ห น ว ย ร า ช ก า ร
ต อ ง ม ร ถ เ ป า ล า ง บ อ บ า ด า ลทางราชการควรมรถเปาลางบอบาดาล เพราะบอบาดาลตอง
มการดแลรกษา นำาทไหลมาจะพากรวดทรายมาดวย แลวกจะมาอดตนตรงทนำาจะขน พออดตนนำากจะไมไหล บางคนบอกนำาหมดแตทจรงไมใช นำามแตไมมา ตองใชลมลงไปเปา อยางนอยตองเทากบ 250 P/M พอเปาเสรจทรายหลด สบนำาขนมากไหลไดอยางสะดวก ชาวบานกพอใจ
รถคนนไปทไหน ชาวบานเหนจะออกมายนดกใหเขาไปในหมบานของเขา ผมสงเจาหนาทใหเขาไปชวย แมจะเปนหมบานนอกเปาหมายกตาม เพราะเขาคงจะเดอดรอนจรง
ตองมองไกลไปถ งร านขายวสดอ ปกรณ ให รองรบสงสำาคญสดทเราตองเตรยมการไว โดยทบางคนอาจจะคาด
ไมถงกคอ ผมประชมรานคาในเมองอตรดตถใหสตอคอะไหลทเกยวกบเครองประปาไว และขอรองวาอยาใชของปลอม เรารบรองวาในอนาคตในจงหวดใกลเคยงทเราขยายผลไปกจะตองเขามาซออะไหลทอตรดตถ ผมเตรยมการถงขนาดนโครงการจงจะอยรอด ไมใชสรางประปาเสรจแลวโครงการจะอยรอดได
สรางเสรจแลวตองมการบำารงรกษา (Maintain) ตองเตรยมการ วางแผน เตรยมรานขายอะไหล เตรยมอะไหล เตรยมชดเฉพาะกจ เตรยมเครองมอสนบสนน แลวกตองฝกประชาชนใหเกบเงน ดแลบำารงรกษาการใชประโยชน นคอสงทผมคด
ผมถอวาไดคาจางจากราชการ เพราะฉะนนมคนยใหผมจด
67
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ลขสทธจงไมทำา ทผมคดทกอยางตองเปนของประชาชน และตองเผยแพรดวย
ขณะทผมเปนผตรวจราชการกระทรวง หลายจงหวดขอใหผมออกแบบประปาให กทำาใหในฐานะเพอนฝง
ผ ว า ฯ ไ ด ร า ง ว ล ว ศ ว ก ร ด เ ด นเมอป 2536 คณะวศวกรรมศาสตร จฬาฯ มอบรางวล
วศวกรดเดนให โดยดจากผลงานโครงการพฒนานำาประปาชนบท ทจงหวดอตรดตถ
ค ด จ ะ ท ำา เ ร อ ง น ำา ห ย ด ต อ แ ต ต อ ง ย า ย ไ ป ก อ น
น ำา ป ร ะ ป า พ ฒ น า ใ ช เ พ อ ก า ร เ ก ษ ต ร ไ ด ผมเปนผวาราชการจงหวดทไมไดมาจากสายปกครอง ผมก
เลยใชวธน เสยดายผมตงใจจะทำา 2 อยาง คอเรองนำากนและเรองนำาหยด แตถกยายเสยกอนเลยไมไดทำาเรองนำาหยด
บางหมบานมการปลกพชเศรษฐกจ เชน มะล บางครงขายไดลตรละเปนรอยถงสองรอยบาท เมอกอนชาวบานใชนำาประปา ซงมปญหาเรองคลอรน จงตองเอานำามาขงไวกอนแลวคอยนำาไปรด ถารดเลยมะลจะเฉา แตประปาหมบานทผมใช จะไมมคลอรน เพราะใชวธ slow sand filter นำาจะใส ไมตองใสคลอรน ปรากฏวาชาวบานเอานำานไปรดตนมะลไดเลย ถงคานำาควละ 5 บาทกยงคม
จากทเราคดเพยงแกปญหานำากนนำาใชเทานน แตปรากฏวาชาวบานนำาไปใชทำาการเกษตรไดผลดดวย ผมจงคดวาเราคำานวณได ถาทใดมนำาเหลอเรานำามาทำานำาหยดได
ผมจะพยายามขยายผลเรองนำาหยด เพราะเคยไปดงานท
68
ชยวฒน อรโณทยววฒน
อสราเอล เขามแมนำาจอรแดนเพยงสายเดยวทางเหนอ มเขอนเพอใหนำาไหลลงมาชาๆ ปรากฏวาใชหลอเลยงไดทงประเทศ เขาอธบายวานำาหยดกเหมอนกบการใหนำาเกลอ จะหยดนำาตรงลงไปทรากตนไมโดยตรง จงประหยดนำากวา มประสทธภาพมากกวา เทคโนโลยนผมวาใครๆ กร แตกลบไมมการสงเสรม ผมกไมเขาใจวาเราบอกจะชวยประชาชนแตกไมทำา
ใ ต แ ม น ำา ท แ ห ง ค อ แ ห ล ง น ำา ม ห า ศ า ลบางหมบานนำาบาดาลดมาก อตรดตถโชคดตงอยบนลมนำา
นาน ขางลางเปนกรวด เพราะฉะนนการซมของนำาบาดาลจะดมาก แตตองรวธพฒนา ในแมนำาทแหง มองเหนไมมนำา แตสามารถสบขนมาใชได ตอนแรกผมกไมร แตไปดแลวพบวาตะกอนทไหลมาเปนรอยๆ ปมาอดตน ทำาใหกรวดเหลานไมมร วธแกกคอตองใชการเปาลางเหมอนบอบาดาล โดยตอกทอลงไปในกรวดกลางแมนำาแลวกเปา โคลนทสะสมไวกหลด นำาใตดนกไหลมารวมกนเปนเหมอนโองยกษอยในแมนำา เรากสบมาใชไดไมมหมด ผมไปเผยแพรวาจงหวดอนทอยรมแมนำากสามารถทำาอยางผมได ไมมใครเชอ ทงนตองมรถเปาลางบอบาดาลดวยจงจะทำาได
ข อ ด ท ม ว ศ ว ก ร เ ป น ผ ว า ร า ช ก า ร จ ง ห ว ด
ออกแบบดดแปลงถงประปาทสรางแลวใชไมได ใหใชไดเพอแกปญหานำากนของอตรดตถ มถงนำาของโครงการ
กสช. หลายแหงทสรางไวแลวใชไมได เพราะไมมการกรอง ผมกไปเขยนแบบดดแปลงปรบปรงใหใชประโยชนไดหมด แบบทผมเขยนไวมเจาหนาท รพช. เอาผลงานไปขอซ 9 หลายคนแลว
ผมออกแบบคำานวณราคา ครอบคลมหมดแมกระทงกรงใส
69
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ป มนำากนขโมย แบบทออกมทงหมด 15 แบบ 1 เชน ขนาด 30, 50, 100 ครวเรอน วธทผมทำา จะแกปญหานำาเปนสนมได แตถานำากระดางตองแกดวยวธอน
เรองสงทสรางไวแลวใชไมไดซงมเปนหมนๆ แหงน ผวาราชการจงหวดสวนใหญไมสนใจ งานพวกนเรามกไปมอบใหสวนราชการเปนคนสราง ซงพอสรางเสรจแลวกไป ความจรงเราควรตองมอบอำานาจใหทองถนเปนคนสราง แตหากสรางแลวใชไมได เราจงเขาไปชวยเขา มหนวยเฉพาะกจเขาไปดแล
เสาสะพานไมตรง ตองรอผมเคยไปตรวจโครงการกอสรางสะพาน พบวาตงเสาไมตรง
ตองสงรอทำาใหม ถาไมใชวศวกรกอาจเหนวาไมสำาคญ
อ ท ธ พ ล ข อ ง ผ ร บ เ ห ม า ใ น ก า ร พ ฒ น า โ ค ร ง ส ร า ง พ น ฐ า น
ท ำา ใ ห เ ก ด โ ค ร ง ก า ร ท ไ ม ค ม ค าผมคดวาผรบเหมาบานเรามอทธพลมาก สามารถกำาหนดให
โครงการนโครงการนนเปนการจางเหมาได ประปาหมบานแบบทผมทำาจงไมคอยเกดขน โครงการทำาถงสงของกรมอนซงไมไดประโยชนกลบไดเกด ถามวาเอาเงนไปทงทำาไม เอานำาไปตากแดดทำาไม ทำาไมเราไมใหนำาอยใตดน เกบไวในดนตามธรรมชาต เมอจะใชจงดงขนมา แตเรากลบเอานำาไปไวขางบน เอาเงนไปเสยเปนคาไฟฟาป มนำาขนไป
1 ดรายละเอยดใน คมอการกอสรางและปรบปรงระบบประปาหมบานขนาดยอมพรอม“ขยาย ซงจดพมพโดย คณะทำางานประเมนผลการแกไขปญหานำาขาดแคลน ” (ในคณะกรรมการแกไขปญหานำาขาดแคลนในลมนำาเจาพระยา ซงแตงตงขนโดยคำาสงสำานกนายกรฐมนตร ท 252/2535 ลงวนท 24 พฤศจกายน 2535) พมพครงท 1 ตลาคม 2536, บรษทสไตลครเอทฟเฮาสจำากด, กทม.
70
ชยวฒน อรโณทยววฒน
นคอวธคดทตางกน กเพราะวามผลประโยชน แลวคนชนบทจะรอดพนวกฤตไปไดอยางไร แตสกวนหนงในอนาคต ประชาชนฉลาดขนมา จะพสจนเองวาระบบนอยไมได ตองเปลยน
ท ำา ใ ห ม ป ญ ห า ก า ร ซ อ ม บ ำา ร งปจจบน มหลายหนวยงานไปดำาเนนโครงการเจาะบอบาดาล
ในชนบท แตละหนวยงานใชหวสบนำาคนละชนด ทำาใหเกดปญหาในการซอมบำารงมาก เคยมความคดทจะปรบใหใชชนดเดยวเหมอนๆ กน แตไมสำาเรจ เพราะความเหนใจเอกชนผผลตหวสบนำาอก 3 ชนดทเหลอ
นกการเมองกบโครงการพฒนา
ไม ข ดก บการเมอง เม อม ง ท ปร ะชาช นเหมอนก นผมไมมปญหาในการทำางานรวมกบนกการเมอง เพราะทำาใจไว
แลววาขาราชการรบจางประชาชนมาทำางาน สวนนกการเมองอาสาประชาชนมาทำางานรบใชประชาชน โครงการทนกการเมองขอไปทางจงหวด หรอท รพช. ไปวางแผนดำาเนนการ กเปนพนทเดยวกน จดหมายปลายทางคอทำาเพอประชาชนเหมอนกน เพยงแตวาใครเปนคนเรมโครงการ คอเขาหรอเราเปนผเสนอเทานน ดงนนเราจงรบไดหมด ผมเขาใจจดนจงไมเปนนกการเมอง เพราะผมรบใชไมเปนแตรบจางเปน
วธทำาแผนของเราคอการไปถามความตองการของประชาชนกอนแลวจงมาทำา นกการเมองเขากไปขอความเหนประชาชนกอนเหมอนกน สรปแลวกเปนความตองการของประชาชนเหมอนกน พอเราอธบายใหเหนอยางนความขดแยงกไมม เพยงแตการจดอนดบความสำาคญวาโครงการไหนจะไดกอนหรอหลงอาจเปลยนแปลงไดบาง
71
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ตามความสามารถของเขา แต ก ได งานเท าก น แล วในท สดก ครอบคลมทงหมด เราจงทำางานรวมกนได แตถาลกๆ กวาน หรอถาเ ป น เ ร อ ง ท ท ำา แ ล ว เ ส ย ห า ย ผ ม ก ไ ม เ อ า ด ว ย
สจ. ทมาจากนกธรกจ บางคนไมสจรตพวก สจ. สวนใหญทำาธรกจรบเหมา บางครงเวลามการเปด
ประมลกมปญหา เขาหาวาเราไมชวย ผมบอกวาชวยไมได เดยวประชาชนรองเรยน แลวผมจะเปนคนทเดอดรอน เพราะตองชแจง ผมถงตองทำาทกอยางแบบเปดเผย เขาคงไมพอใจผม ไดขาววาไปร อ ง ท ก ร ะ ท ร ว งฯ ใ ห ย า ยผ ม ซ งผ ม ก บ อ ก ไ ม ก ล ว ห ร อ ก
ยดความจรงและประโยชนของประชาชน มากกวาปลอยตามลกนองและผบงคบบญชา
แ จ ง ข อ ม ล ป ญ ห า น ำา เ ส ยการทผมมาจากสายวชาชพอนทไมใชสายปกครอง กม
ปฏกรยาจากผทมาจากสายปกครอง จากนายอำาเภอ มการลองของกนบาง เชน การรายงานเรองขอมลนำาเสย ทานอนนต อนนตกล ปลดกระทรวงมหาดไทยสงการใหทกจงหวดสำารวจวามปญหานำาเสยหรอไม เรองนตอนมาถงจงหวดไมไดผานผม กเปนไปตามสายงานของจงหวด คอแทงเรองใหอำาเภอ 9 อำาเภอในจงหวดอตรดตถ สำารวจมากบอกไมมปญหานำาเสย มาถงหวหนาสำานกงานจงหวดกสรปเสนอวาจงหวดอตรดตถไมมปญหานำาเสย ผมกบอกไมจรง ผมบอกวามประชาชนรองเรยนวามโรงงานนำาตาลออยอยบนฝงแมนำานานปลอยนำาเสยตอนกลางคน
ประชาชนแจงใหผมไปดกจบตอนต 3 ผมบอกจะไปดกไดอยางไรเดยวเขานกวาเปนขโมยกถกยงตายฟร แตผมบอกจะหาทาง
72
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ปองกน กตดตอทานปลอดประสพ ทเปนเพอนกน ใหชวยหาเครองเซนเซอรตรวจจบนำาเสย เพราะผมเคยไปดงานเหนทญปน เวลาทคณภาพของนำาเปลยนไปจะมสญญาณเตอน แลวคอยสงคนไปจบ ขนาดใหอตสาหกรรมจงหวดไปตรวจยงไมเจอเลย แตกหาซอเครองเซนเซอรไมได จนกระทงผมยาย
สำาหรบเรองรายงานนำาเสย ผมกรางหนงสอเองเพราะหวหนาสำานกงานจงหวดยนยนตามทนายอำาเภอเสนอมา ผมทำาหนงสอเรยนปลดกระทรวงมหาดไทยวาจงหวดอตรดตถเปนเมองเกา สวนใหญชมชนใหญๆ จะตงอยตามรมแมนำา ซงทกบานไมมระบบกำาจดนำาเสย กทงลงไปในแมนำาสาธารณะทงนน แตบดนปญหายงไมมเพราะนำาไหลลงใตหมด แตในอนาคตไมแน เพราะโรงงานมากขนอาจเกดปญหา เพราะฉะนนจงขอใหกระทรวงพจารณาจดลำาดบความสำาคญในการจดการนำาเสยชมชนใหกบอตรดตถ ซงตอนนนถอวาเปนจงหวดหางไกล เปนผลใหกระทรวงจดอนดบใหจงหวดอตรดตถอยล ำาดบตนๆ ง า น น ถ า ผ ม เ ซ น ไ ป ถ อ ว า ผ ม ถ ก ห ล อ ก
ไ ม ใ ช แ บ บ ก อ ส ร า ง ข อ ง ก ร ะ ท ร ว งอกเรองหนง กระทรวงมหาดไทยโดยมตคณะรฐมนตร ใหทก
จงหวดสรางถงเกบนำา 30 คว แจกหมบานแลงซำาซาก ตอนนนเรากำาลงทำาประปาอย จะมาใหเราทำาถงเกบนำากเหมอนถอยหลงกลบไปเรมตนใหม ผมเลยออกแบบถงเกบนำาใหม ใชเงนเทาเดมแตเกบนำาไดมากกวา มป มเปนประปาดวย หวหนาสวนราชการจงหวดเจาของเรองคดคาน บอกเปนมตคณะรฐมนตรตองปฏบตตาม ผมบอกวาผมไมไดเรยนกฎหมายปกครอง แตผมอาน พรบ.ระเบยบบรหารราชการแผนดน และรวากฎหมายฉบบนใหอำานาจผวาราชการจงหวดอะไรบาง มอยมาตราหนงบอกวาถาสวนกลางสงมาแลวจงหวดไมเหนดวยใหคดคาน
73
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ได ใหทบทวนดวยเหตผลวาไมเหนดวยเรองอะไร
ผมกออกแบบกอสรางใหม แลวเปรยบเทยบราคา เปรยบเทยบประโยชน ถายรปสงใหกระทรวง บอกวาไมเหนดวยกบแบบของกระทรวง ขอใชแบบทเราทำาขนมา เจาหนาทในจงหวดหวเราะผมและพดวาคอยดเถอะ เขาคดวากระทรวงจะตองตำาหนผมทคาน ทกจงหวดทเหลอทำาตามมตคณะรฐมนตรทงหมด เพราะงายและไมขดผใหญ
หลงจากนน 2 สปดาห กมการทบทวนมตคณะรฐมนตร มหนงสอตอบจากกระทรวงมหาดไทยวาอนมตใหจงหวดอตรดตถเปลยนแบบไดตามทเสนอ และไดแจงใหทกจงหวดทราบดวยแลว ผมกพอใจถอวาไดใชอำานาจในทางทถกตอง และถอวาทานปลดอนนตใหเกยรตผมมาก
ตอนขอทบทวนเรองน ผมคดวาถาปลดกระทรวงไมชอบ คดวาผมกำาแหง กสงยายผมได แตผมเหนวาสงทผมเสนอเปนประโยชน ถอวาผมไดตอสอยางสมศกดศร ผมไมเคยมแผล ลกออกมากไมมปญหาทงไว
ใ ช ก ฎ ห ม า ย อ ย า ง ม จ ด ห ม า ย
การใชกฎหมายทอยในอำานาจหนาทของผวาราชการจงหวด มตวอยางหนงทผมทำาไมเหมอนคนอน คอผวาราชการจงหวดเปนผอนมตเรองใบพกปน แตทะเบยนปนเปนของนายอำาเภอ ทจงหวดอตรดตถตอนนนผมใหใบพกไปเปนจำานวนมาก เพราะผมคดวาโจรหรอมอปนฆาคนเขาไมมใบพกปนหรอก เพราะการมใบพกทำาใหเรามทะเบยนไววาเปนใคร ผมสงเจาหนาทวาใครมาขอใบพกปน ถามหลกฐานถกตองตามกตกา อนมตใหหมด อยาไปถอวาพกปนแลวจะเปน
74
ชยวฒน อรโณทยววฒน
คนเลว
นกปกครองตองไมทงประชาชน
ในอนาคตอาจมนกปกครองทไมไดมาจากสายปกครองโดยตรงมากขน ผมคดวาเขากคงระวงตวอยแลว แตฝากเปนขอคดวาคนทจะมาเปนนกปกครองตองจรงจงและจรงใจในการทำางาน เพราะสงสำาคญทจะชวยคมกนเราไดดทสดกคอประชาชน เราอยาทง จวนผมถงจะม อส. เฝา แตผมบอกเลยวาเมอประชาชนจะเขามาหา ใหปลอยเขามา บางทกมประชาชนนงรถสามลอเขามาหา ประชาชนนแหละทจะเปนสายใหขอมลขาวสารและปกปองเราใหอยรอดได
แ ก ไ ข ม อ บ โ ด ย ช แ จ ง เ ห ต ผ ล แ ล ะ ย ด ค ว า ม เ ป น ธ ร ร ม
ผมไมกลวมอบ จะลงไปรวมประชมดวย ตวอยาง เคยเจอมอบครงหนง ชาวบานชมนมกน 2 - 3 พนคน ไลผใหญบาน หาวาทจรต ผมกลงไปทงๆ ทเจาหนาทจงหวดบอกวาอยาลงไป ควรใหเจาหนาทลงไปเจรจาเอง ผมบอกผมลงไปคยเอง เดยวขามวนขามคนเขาจะเดอดรอนตองกางเตนทนอน ปลดจงหวดบอกวากรณนตองตงกรรมการสอบ แตสวนใหญมกจะลมเพราะผทมารองไมคอยยอมใหชอ
เมอผมไปพบกบมอบกถามวาตองการเอาผใหญบานออกแนใชไหม การลงโทษคนดวยความเปนธรรม ถาเปนประชาชนตองขนศาล ถาเปนขาราชการตองสอบ การสอบกตองมทงผถกกลาวหาและผกลาวหา ผมกขอชอประชาชนผกลาวหา ครงแรกเขาจะไมยอมให จงบอกวาถาไมใหแลวจะไปกลาวหากนไดอยางไร เขาจงยอมใหชอ เราใหเลอกตำารวจคนทเขายอมรบมาเปนกรรมการดวย ผลสอบออกมาปรากฏวาผใหญบานตองออกจรง
75
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ม อ บ อ ำา น า จ เ ต ม ท
มอบอำานาจเตมท จงบรหารไดเตมมอ ผมมอบอำานาจจดซอจดจางอยางเตมท ผมมอำานาจ 20
ลาน มอบรองผวาฯ 15 ลาน หวหนาสวนราชการ 10 ลาน และมอบนายอำาเภอ 5 ลาน ปรากฏวางานทมาถงผมในแตละวน มเพยง 5-6 แฟม นอกนนตดตอนไปหมด พวกหวหนาสวนกพอใจเพราะเหนวาผวาฯ ไววางใจ ในขณะทผวาฯ กมเวลาไปทำางานนโยบาย
ผมวาเปนนโยบายของกระทรวงมหาดไทยในการมอบอำานาจใหหวหนาสวนราชการ เมอผมมอบอำานาจแลวผมจงแจงกระทรวงและเวยนทกจงหวดใหทราบ เพอใหรวาการมอบอำานาจหมายถงอยางน ไมใชมอบเพยงแค 5 หมนบาทเหมอนจงหวดอนๆ ทำากน แตกถกตอวาจากบางจงหวด เขาหาวาผมอยากดง
มอบอำานาจเกอบหมด จงทำาบทบาทตรวจตดตามไดเตมท
อำานาจการตดตามงานยงอยกบผม การมอบอำานาจไปมากๆ ทำาใหผมเขาไปตดตามตรวจสอบโครงการตางๆ ไดอยางเตมท เพราะอยในฐานะทเปนกลาง ไมไดสงซอสงจางเอง
ผมไปตรวจเมอไรทานอยาผดกแลวกน แตถงพบวาผด ผมจะไมลงโทษทนท เพราะคนเราอาจจะผดพลาดโดยไมตงใจ ผมจะเตอนกอน แตถาเตอนแลวไมแกไข กถอไดวาตงใจ หรอถาไปเซนเพออ น ม ต ร บ เ ห ม า เ อ ง ผ ม จ ะ ถ อ น อ ำา น า จ น
76
ชยวฒน อรโณทยววฒน
การดแลบงคบบญชาลกนอง
ใ ช ว ธ ห า อ า ส า ส ม ค ร ท ำา ง า น น อ ก เ ว ล าปกตวนเสารอาทตย ขาราชการในจงหวดจะกลบบานหมด ซง
ถอเปนสทธของเขา ผมจงไมใชวธบงคบใคร แตใชวธหาอาสาสมครอยทจงหวดในวนหยด โดยตงขนเปนคณะอาสาสมคร ซงไมจ ำาเปนตองเปนหวหนาสวนราชการเอง ใหลกนองมากได หรอไมมใครมาเลยกได อาสาสมครคณะนจะพรอมใหผมเรยกใชไดเมอเวลามปญหา พอสนปจะไดความดความชอบพเศษเพราะถอวา 24 ชวโมงผมเรยกได นอกเหนอจากคณะนผมกพจารณาความดความชอบพเศษให แตค ณ ะ น จ ะ เ ป น พ เ ศ ษ ก ว า
มขอผดพลาดจะเตอนและแนะทางแกให แตถาไมแกไข เ ป น เ ร อ ง แ ล ว ไ ม ช ว ย
เมอพบขอผดพลาดในการทำางาน ผมจะใชวธเตอนกอน ไมใชวธจบผดแลวลงโทษ จะใหโอกาสคนทกครง แตถาเตอนแลวไมกลบต วก ต องใช ร ะ เบยบ หากถ งข น ใช ร ะ เบยบแล ว ไมต องมาขอ
ถาผดพลาดแลวเรงแกไข จะใหความชวยเหลอ ถายงไมเกดเปนเร อง ผใตบงคบบญชาทำาผดพลาดแลวรบ
มาบอก ผมจะชวยเหลอเตมท แตถาไมรบผดชอบ หรอปลอยใหเปนเร องขนแลว ผมชวยไมได ตองปลอยใหเปนไปตามกระบวนการ
ถก ปปป สอบ 2 ครง : ถาตงใจทำาดจะแคลวคลาด
ผมเคยถก ปปป. สอบ 2 ครง และพนขอหาทกครง เพราะ (1) สจรต และ (2) ทำางานเปนระบบ ผมบอกผสอบของ ปปป. ตรงๆ วาถาผมทจรต กหาคนทสจรตไมไดแลว
77
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ทกครงทไปราชการ กลบมาจะรายงานผบงคบบญชาวาไปพบปญหาอะไรบาง ไดแกไขไปอยางไรแลว และตองการใหผบงคบบญชาดำาเนนการอยางไร สงเหลานกลายมาเปนหลกฐานยนยนความสจรตได
อนาคตของสำานกงานเรงรดพฒนาชนบท
วตถประสงคในการทำาภารกจหมดไป หนวยงานกหมดความจำาเปนทจะคงอย
ขาราชการสายชางของ รพช. ในปจจบน ไดมาจาก 3 ระบบ คอ (1) นายชางทยมตวมาจากองคการบรหารสวนจงหวดหรอโอนมาจากสวนราชการอน เมอครงแรกตง (2) พวกทรบใหมเมอ 30 กวาปกอน คอพวกผม ซงเปนวศวกรรนแรกของ รพช. (3) พวกชางเทคนคทโอนมาจาก อบจ. ในระยะหลง
รพช. ตงขนกเนองจากประเทศมวกฤตทางการเมอง ประชาชนเกดการแบงแยก มการตอสกบคอมมวนสต รฐบาลใชวธทฉลาดคอใชการพฒนา โดยตง รพช. ขนเพอดำาเนนงานน ซงเมอเสรจแลว รพช. กจะยตบทบาทและใหกรมทางหลวงหรอทองถนรบงานไป จงไดใชคำาวา “เรงรดพฒนาชนบท” ภารกจอยางนจะอยตลอดกาลไมได แตเมอหนวยงานเกดขนแลวกเกดอาการเสยดายไมอยากยบ ทงๆ ทภารกจตางๆ หมดไปแลว
งานปฏบตตองใหทองถน รฐทำาเฉพาะกฎหมาย วชาการ แ ล ะ ก ำา ก บ ด แ ล
ตองมองตวอยางในตางประเทศ หนาทผปฏบตจะเปนของทองถน สวนกลางจะม 2 ระดบ ระดบหนงคอออกกฎหมายและทำางานวชาการ เพอเอาไปใชทงประเทศทกระบบ อกระดบคอหนวยงานทเปน
78
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ภมภาคทำาหนาทกำากบดแล เพราะฉะนนอำานาจจะขาดจากกน ยกตวอยางใหทองถนประมลทำาถนน ถาเกดการทจรต ภมภาคจะตองเขาไปชวาผดระเบยบทสวนกลางกำาหนด ตองแกไขปญหา ตองฟองรอง ลงโทษ
แตกรณ รพช. ไมใชเชนนน ในภมภาค รพช. กลบไปทำาเอง เ ม อ ต า ง ค น ต า ง ท ำา เ ก ด ก า ร ท จ ร ต แ ล ว ใ ค ร จ ะ เ ป น ผ จ บ
ต อ ง ต ร ว จ จ ร ง จ ง ส ง โ ท ษ ไ ด ไ ม ใ ช ช ว ย ก น ป ดทตางประเทศเขาแยกขาดออกจากกน หนวยงานตรวจสอบ
หรอ Inspector เขาจะใหญมาก มอำานาจ เมอไปตรวจและพบวาผด เขาสามารถกลาวโทษได ของเรามแตตรวจแลวกชวยกน
กรณตวอยาง มคนรองเรยนเร องถนนไปทส ำาน กนายกรฐมนตร แตเขาไมมชาง กขอมาทกระทรวงมหาดไทย โดยระบชอผม เพราะผมเปนผตรวจราชการกระทรวงทจบวศวะ กอนไปตรวจ ผมกขอยมเครองมอเจาะตรวจจากกรมทางหลวง ไปถงกเจาะคอนกรตเปนรแลวดงขนมา กเหนเลยวาตรงตามสเปคหรอไม ปรากฏวาวดได 10 ซ.ม. ตำากวาสเปคทก ำาหนดคอตอง 15 ซ.ม. ผมพยายามตดตามเ ร อ ง อ ย ว า เ ข า ด ำา เ น น ก า ร ไ ป ถ ง ไ ห น แ ต เ ร อ ง ก เ ง ย บ ไ ป
รพ ช . ต อง ย ต ง านปฏ บ ต การ เร ง ร ดพ ฒ นา ช นบทถาหาก รพช. จะคงอย บทบาททจะทำาได ในสวนกลางคอการ
ออกระเบยบกฎหมายและวชาการ เพอใหใชทวไปทงประเทศ และในสวนภมภาคคอกำากบดแลทองถน
การจดซอจดจาง ปลอยใหทองถนดำาเนนการไป สวนภมภาคทำาหนาทตดตามตรวจสอบตวอยาง ผมเคยดำาเนนการตรวจสอบงานกอสรางถนนคอนกรต โดยใชวธ non - destructive test คอ
79
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ขอยมเครองมอเจาะดความหนาของคอนกรตมาใช แทนวธการทบรอพนขนมาด ซงจะทำาใหเกดความเสยหายได การกำากบตรวจสอบเชนน ตองอาศยผตรวจสอบทรเทคนควธ ซง รพช. มความพรอมอย
ถาเราทำาบทบาทกำากบดแลตรวจสอบ กจะเปนการพฒนาทงทองถนและผรบเหมาใหทำางานไดดขน เพราะจะมผตรวจสอบทด
ท ำา ง า น ป ฏ บ ต เ ฉ พ า ะ ก จ ฉ ก เ ฉ น เ ท า น นงานทเราไปแยงทองถนทำาควรเลกไดแลว เดยวนทองถนเขา
เกงแลว และทกวนนเรากไมไดทำาเอง จางผรบเหมามาทำาเหมอนกน
งานปฏบตทเราจะทำา ควรเปนงานเฉพาะกจจรงๆ เชน การเกดภยพบตใหญระดบชาต ซง รพช. มเครองจกรและเจาหนาททมทกษะพรอมจะเปนหนวยเฉพาะกจเคลอนทเรว สามารถถงทเกดเหตพรอมเครองมอไดภายในระยะเวลาอนสน เชน นำาทวมสะพานขาด หนวยงานนไปถงแลวตองสามารถวางสะพานเหลกชวคราวเพอใหยานยนตสามารถผานได ภายในเวลาเทานนเทาน (ความจรงการแกปญหาอยางนในเสนทางสายหลก กรมทางหลวงทำาได แตทำาไดไมทวถงเพราะงบประมาณเปนงบปกต)
หนวยงานนตองเปนหนวยพเศษเฉพาะกจจรงๆ ซงกรมการปกครองกพยายามทำา แตถามวาชางเทคนคทจะบำารงรกษามหรอเปลา เพราะเครองมอตองดแลตลอดเวลา ถาปลอยไวอาจทำาใหประชาชนไดรบความเสยหายอยางใหญหลวงได
สวนกลางตองแบงงานปฏบต ก บท องถ นให ช ดเจนสวนกลางตองจดแบงงานใหชดเจน งานขนาดไหนททองถน
ทำาไดใหทองถนทำา เพราะเขาอยใกลชดกบประชาชนมากกวา สามารถตอบสนองความตองการประชาชนไดรวดเรวกวา ถาสวนกลางทำา
80
ชยวฒน อรโณทยววฒน
กวาจะลงไปถงกคงไมทนการณและสนเปลองดวย เชน การเปาลางบอบาดาล ถาเรายกกำาลงกบเครองมอลงไปตองเสยคาใชจายเปนหมน ถาใหผรบเหมาในพนททำาอาจใชไมหรออะไรไปกระทงกแกไขไดโดยใชเงนไมมากดวย หนวยททำาหนาทผแบงงานจะตองใจกวาง ตองเขาใจ และแบงมอบงานเหลานลงไปอยางชดเจน
งานประจำา ถาสำาคญ กมหลายหนวยปฏบตไดงานบางอยางชวยกนทำาได ยกตวอยางเครองบนทำาไมตองม
4 เครองยนต 6 เครองยนต กเพราะวาถาตวใดตวหนงเสยจะไดมตวอนทำางานแทน กเหมอนกน งานสำาคญตองมหนวยงานรบผดชอบมากกวาหนงหนวย แตถาเปนงานประจำาทรอไดกใหมหนวยเดยวทำาไป
งานพฒนาทองถนซงมมาก ควรแบงงานออกไปใหทองถนทำา โดยพจารณาวาทองถนมหนวยงานดานเทคนครองรบไวหรอไม ถาไมม รพช. กอาจทำาหนาทเขาไปเปนพเลยงใหทองถน
ตอนนทองถนมชางอยคนเดยว ในอนาคตอาจจะกระจายชาง รพช. ไปใหทองถน ทครงหนงเราเคยไปโอนมาจาก อบจ.
รพช. ชวยพฒนาเทคโนโลยชนบท และถวงดลผรบเหมาในอนาคต เทคโนโลยในการพฒนาชนบทจะมการพฒนาไป
เรอยๆ เชนเรองการทำานำาประปา ตอนทผมเปนผวาราชการจงหวดอตรดตถ ผมออกแบบใหทงจงหวด แตในอนาคตสงเหลานตองมการเปลยนแปลง มการพฒนา ซงจะตองมผเขาไปชวยทองถนในเรองน
งานเทคโนโลยชนบท ตองมศนยกลางเพอดแลการพฒนา และออกกฎระเบยบในภาพรวม สำาหรบใชรวมกนทกทองถน ไมใชตางคนตางมเปนของตวเอง งานเหลาน ถาใหกรมทางหลวงหรอกรมโยธาธการมาทำา เขากตองเสยเวลามาศกษา แตถาให รพช. เปนหนวย
81
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ดำาเนนการ กจะทำาไดทนท เพราะมขอมลมความรพรอมอยแลว ไดฝกคนดานนไวมาก
การพฒนาเทคโนโลยชนบท จะใหทองถนพงผรบเหมาอยางเดยวกไมได ควรตองมฝายทเปนคนกลางคอยถวงดลใหดวย
ตอนนบอบาดาล 4 กรม ใชเทคโนโลย 4 แบบ ตอไปต อ ง ม ม า ต ร ฐ า น เ ด ย ว ก น
งานเจาะบอบาดาล ขณะนมหนวยดำาเนนการ 4 หนวยงาน คอ กรมโยธาธการ สำานกงานเรงรดพฒนาชนบท กรมอนามย และกรมทรพยากรธรณ ทแปลกกคอทง 4 หนวยงานใชเทคโนโลย 4 แบบ การซอมบำารงกตองเปนแบบของใครของมน ไมสามารถใชอะไหลรวมกนได เคยมความพยายามทจะรวมกนเปนหนงเดยวในสมยททานพศาลเปนประธานมลนธน ำาสะอาด ผมกเปนกรรมการพฒนาบอบาดาล ปรากฏวาทำาไมได เพราะสดทายกเปนเร องของผลประโยชน แตละหนวยงานมบรษทรบจางของตวเอง จะมาเปลยนใหเปนรปแบบเดยวกนไมได เน องจากจะท ำาใหมต นทนเพม และบรษทกจะเจง
ในอนาคต เมอมอบงานเชนนใหทองถนเปนผปฏบตแลว หนวยงานกลางตองกำาหนดมาตรฐานททองถนจะตองใชรวมกน เพอใ ห เ ป น ม า ต ร ฐ า น เ ด ย ว ก น ท ง ป ร ะ เ ท ศ
ผ ร บ บ ร ก า ร ข อ ง ร พ ช . ค อ ท อ ง ถ นการทำางานของ รพช.ในอนาคต กคงตองทำางานเพอทองถน
เปนสวนใหญ เพราะเกดจากทองถน ไปเอาคนเขามา เอาเครองจกรเขามา ตอไปนกตองไปดแลเขาในดานเทคโนโลย สวนโยธาธการ กใหทำาในเขตชมชนเมอง เชน การทำาถนนในเขตเมอง ใหเปนไปตามผ ง เ ม อ ง
82
ชยวฒน อรโณทยววฒน
อธบดกรมการผงเมองยนหยดคดคานมหาดไทย
คดคานเรองทตงศนยราชการ เพอปองกนปญหาทอาจเ ก ด ข น
สมยทเปนอธบดกรมการผงเมอง ผมเคยเปนเสยงสวนนอย คดคานเรองการตงศนยราชการของบรรมย ในขณะทนกการเมองทองถน รวมทงจงหวด และกระทรวงมหาดไทยกเหนดวย วาควรใหตงทเขากระโดงซงเปนแหลงระเบดหน
ผมเหนวาถายายศาลากลางมาไวตรงน (วตถประสงคลกๆ เรากรวาทำาไม) ซงเปนแหลงหนสำาคญของอสาน หนทใชในอสานสวนใหญเอามาจากทนแหงเดยว ในอนาคตเมอตองการใชหน กอาจตองรอเมองเพอระเบดหน ในฐานะอธบดกรมการผงเมองผมจงรสกตองรบผดชอบเรองน ตองคดคาน ไมอยากใหเกดเหตการณอยางนขนในอนาคต
ในทประชมคณะกรรมการของกระทรวงมหาดไทยเหนวามผมคานเสยงเดยว นอกนนเขาโหวตสนบสนนกนหมด คำาคานจงตกไป เมอคดคานในระดบกระทรวงไมสำาเรจ ผมกไปคดคานตอในทประชมระดบชาต ทมพลเอกชวลต ยงใจยทธ นายกรฐมนตรในขณะนนเปนประธาน ในทสดทประชมกยอมรบความเหนผม นบเปนการหกกระทรวงมหาดไทย ทกคนเตอนวาผมจะเดอดรอน ผมบอกไมเปนไรเพราะนคอการทำาหนาททผมมารบจางทำา ผมเปนอธบดกรมการผงเมองแลวยอมสยบ ใหตงเมองแลวในอนาคตกมารอเมองเพอเอาหน ผมยอมไมได
แตผมกภาคภมใจทไดรกษาผลประโยชนของแผนดน ผมร วาการคานเรองศนยราชการครงนมผลกระทบแนนอน แตกไมได
83
ชยวฒน อรโณทยววฒน
เตรยมตวตงรบอะไร ผมทำาใจได คดวา (1) เขาคงไมกลาเลนงานนอกระบบกบผม (2) ถาผบงคบบญชาของกระทรวงหเบาแลวยายผม ผมกพรอมรบอยแลว ผมพดอยตลอดเวลาวาคาถากนผของขาราชการมอย 2 ขอ คอ ถาไมกลวไมได 2 ขน และไมกลวถกโยกยาย จะเปนขาราชการทภาคภมใจทสด ผมอยทไหนเปนอะไรผมกจะพดใหลกนองฟงอยางน แมแตเปนผวาราชการจงหวด เวลาประชมขาราชการของจงหวดกพดอยางน ขาราชการเราถาไมกลว 2 ขอน กไมมอะไรตองหวนเกรงในชวต
ท ำา ง า น เ พ อ ห น า ท ม ใ ช เ พ อ ช อ เ ส ย งทผมถอวาเปนหนาท ณ เวลานน เราจะวางเฉยใหผานไปกได
เพราะเปนมตทประชม เขารบผดชอบอยแลว แตผมมาคดดอกท เขาจางใหเรามาเปนอธบดกรมการผงเมองซงรบผดชอบการวางผงของชาตแลวจะใหเราเฉย เฉยไมได ตองทำาตามหนาททประชาชนจางมา
ผมไมไดทำางานเพอใหสงคมยกยอง แตทำางานดวยความรสกวาเปนหนาท ตองรบผดชอบ ตอบแทนเงนเดอนทไดรบจากราชการ
อกอยางหนงทยนยนไดในทนคอผมไมเคยซอตำาแหนง ผมเปนขาราชการกระทรวงมหาดไทยหนงในหลายๆ คนทสามารถไปสาบานตอหนาพระแกวมรกตวาผมไมเคยซอ กเปนอกสงหนงทผมภมใจ
กรมการผงเมอง : ปจจบนและอนาคต
กรมการผงเมองจดตงขนเพราะเหตผลทางการเมอง ไมใชเพอการพฒนา
ตอนเปนอธบดกรมการผงเมอง มผใหญทานหนงถามผมวาร ไหมวาผงเมองตงขนมาทำาไม ผมตอบวาเพอใหเรามผงเมอง
84
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ประชาชนอยในเมองทสวยงาม มสขอนามย เศรษฐกจการลงทนกขนอยกบผงเมอง ทานบอกวามสวนถกแตไมทงหมด ประเทศไทยตงกรมการผงเมองขนมาเมอป 2509 ดวยวตถประสงค 2 อยางคอ (1) เพอใหตางชาตยอมรบ เพราะในประเทศทเจรญแลว จะตองมหนวยงานเชนน และ (2) เพอใหเปนหนวยงานรองรบการดาวาจากประชาชน
จากสภาพการณทเปนอย สอดคลองกบเหตผลสองขอน เปนความจรงอยางททานพดไว รถตดนำาทวมกดาผงเมอง ผมเคยไปประชมประชาชนโดยไมใหเขารวาเปนอธบดกรมการผงเมอง เขาคยกนใหไดยนวาผงเมองมาหลอกเขาอกแลว มาประชมบอกจะทำาโนนทำานกไมทำา แลวกบงคบ ผมจงรวาผใหญคนนนพดไดถกตอง
กรมการผงเมองตองเปล ยนบทบาทและสถานภาพเพราะฉะนนกรมการผงเมองตองเปลยนบทบาท (1) ตอง
เปนหนวยงานระดบชาต ใหรฐบาลเปนผกำากบนโยบายอยางชดเจน (2) การวางผงเมองตองใหทองถนเปนผทำา ยกเวนทองถนทไมมศกยภาพ
ผมคดวากรมการผงเมองตองออกจากมหาดไทย ไปเปนหนวยงานระดบชาต เพอใหไดรบการสนบสนนในระดบนโยบาย และมงบประมาณสนบสนนโดยเฉพาะ ทวโลกหนวยงานนจะอยในระดบชาตทงหมด เพราะถาอยในระดบกระทรวงจะสงใครไมได ตองอยในระดบเดยวกบสำานกงบประมาณ หรอสำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต นายกรฐมนตรตองเปนประธาน เปนผกำากบดแล มคณะกรรมการแหงชาต
85
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ปจจบน กรมการผงเมองมปลดกระทรวงมหาดไทยเปนประธาน เวลามประชมกมอบใหรองปลดกระทรวงเขาประชมแทน มมตออกมากไมมใครเชอ เงนสนบสนนโดยเฉพาะของตวเองกไมม เพดานงบประมาณตองรวมอยกบกระทรวงมหาดไทยซงจะเพมมากกไมได แตถาอยในระดบชาต งบประมาณจะอยนอกเพดานงบประมาณของกระทรวง เพราะไปขนอยกบนโยบายรฐบาล เหมอนเชนงบมยาซาวา ซงเปนนโยบายรฐบาล จะไมมการจำากดเพดานวงเงน
ระดบชาตกำาหนดระเบยบกฎเกณฑ ระดบจงหวดใหค ำาป ร ก ษ า แ ล ะ ท อ ง ถ น ว า ง ผ ง เ อ ง
กรมการผงเมองทยกฐานะเปนหนวยงานระดบชาตใหทำาหนาทออกระเบยบและวธปฏบตวาการวางผงเมองในประเทศไทยควรจะมหลกเกณฑอยางไร โดยมกรรมการแหงชาตเปนผกำาหนดเกณฑ หรอกำาหนดลกลงไปอกวาถาโครงการใดตองการใชเงนของรฐบาลกลาง ใหเสนอผานความเหนชอบของคณะกรรมการผงเมองแหงชาตกอน ถาเปนโครงการเลกๆ ทใชเงนของทองถน กใหเปนหนาทของทองถนทำาไป ในกรณททองถนอางไมพรอมไมยอมทำาผง กตองบงคบใหทำา เพราะเดยวนมบรษททปรกษารบจางแลว
ผงเมองจงหวดจะตองเปนทปรกษาของทองถน เพราะแมทองถนจะจางบรษททปรกษาแลว กยงตองมคนกลางทเขาไปชวยเปนทปรกษา การทำาผงเมองตองม 3 ฝายคอ (1) ทองถนซงเปนผวาจาง (2) บรษททปรกษาเปนผรบจาง และ (3) คนกลางซงเปนคนของรฐบาลมาคอยดแล
86
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ทองถนตองเปนผวางผง เพอใหการบงคบใชเปนผลทองถนเปนเจาของพนท เปนผดำาเนนการพฒนาพนท จง
ควรใหทองถนเปนผวางผงเมองเอง การบงคบใชผงเมองจงจะเปนผล
ควรใชนโยบายบงคบใหทองถนตองวางผงเมอง เพราะกฎหมายผงเมอง พ.ศ.2515 แกไขเพมเตมเมอ พ.ศ.2521 บญญตใหทองถนเปนผดำาเนนการวางผง เวนแตในกรณททองถนยงไมพรอม กใหกรมการผงเมองวางให ปรากฏวาตงแตมกฎหมายมา ไมมทองถนใดมความพรอมทจะวางผงเองเลย เพราะกลวถกดา และอาจทำาใหเสยคะแนนเสยงได (ชใหเหนวาการเปนหนวยงานในสงกดกระทรวงบงคบใครไมได)
ตวอยางกรงเทพมหานคร ยงบอกวาไมพรอมทจะวางผงเอง ในสมยท ร.อ.กฤษฎา อรณวงศ ณ อยธยา เปนผวาราชการกรงเทพมหานคร ไดขอใหกรมการผงเมองวางผงเมองให เพราะเขาร วาถา กทม. วางเองจะตองกระทบตอคะแนนเสยง พอดชวงเวลานน กทม. กำาลงจะตงสำานกผงเมองของตนเองขน โดยไดเชญผมเปนกรรมการของสำานกฯ นดวย ผมจงบอกวาถา กทม. ไมวางผงเมองเองผมจะคานการจดตงสำานกผงเมอง เขาจงยอมวางเอง
ผงเมองวางแนวถนนไว แตไมสราง เจาของทดนเดอดร อ น ท ำา อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ด
ตอนเปนอธบดกรมการผงเมอง ผมบอกพวกผงเมองวาพวกคณสรางกรรมไวมหาศาลเลย เพราะไปกำาหนดขดเสนถนนทำาใหทดนบรเวณนนซอขายไมได สรางอะไรกไมได เปลยนแปลงกไมได แตเรากยงไมทำาถนน เขาถามวาจะสรางถนนใหเมอใดกบอกไมได ผมจง
87
ชยวฒน อรโณทยววฒน
พยายามของบประมาณเพอจายคาเวนคน เขาจะไดไมเดอดรอนในระหวางทยงไมไดสรางถนน ถงจะยงขายทดนไมไดกมสทธไดรบเงนคาเวนคนไปใชกอน ปรากฏวาไดงบประมาณมาปละ 50 ลานบาท เวนคนไดประมาณ 5 ก.ม. ทงๆ ทวางผงทวประเทศบงคบไวเปนรอยๆ ก.ม.
สำานกงานจงหวดตองมศกดศร
ตอนเปนผวาราชการจงหวด ผมถอวาสำานกงานจงหวดเปนเลขานการและเปนสมองของผม เพราะฉะนนผมจะหามสำานกงานจงหวดทำาอย 3 อยางคอ (1) จดเลยง (2) จองโรงแรม (3) หาผหญง
จะมแขกมาพกในจงหวด ปลอยเขา ถาเขาจะหาผหญง ใหไปหาเอง ถาจะจดเลยง ผมจะจดเลยงในจวน สงรานอาหารทมชอของอตรดตถมารบรอง หากสวนราชการใดจะรวมดวยกนำาอาหารมา แลวกทานดวยกน ถอวาเลยงทงหมด
ทผมหามสำานกงานจงหวดทำาสามเรองนน กเพราะผมมองวาผมเสยศกดศร ผวาราชการจงหวดจะปลอยใหลกนองทำาหนาทอยางนนไดอยางไร
สถาบนผวาราชการจงหวดในอนาคต
ผมวาขนอยกบศรทธาประชาชน ถาเขารวาเราชวยอะไรเขาไมได เขากตองไปหาคนอนทสามารถชวยเขาได สถาบนนกจะหมดความหมาย การทจะทำาใหสถาบนนชวยเขาได กระทรวงมหาดไทยกตองมพลงสงเสรม ไมใชปลอยใหไปตายดาบหนา ถาผวาฯ มปญหากบนกการเมองดวยความถกตอง แลวผวาราชการจงหวดถกยาย ถามวามอเทาของกระทรวงมหาดไทยทออกไปจะแขงแรงไดอยางไร สงน
88
ชยวฒน อรโณทยววฒน
เปนสงบนทอนกระทรวงมหาดไทยเอง
กระทรวงมหาดไทยในอนาคต
ก ร ะ ท ร ว ง ม ห า ด ไ ท ย ข า ง ใ น ก ล ว งผมมองวากระทรวงมหาดไทยใหญแตตว ขางในโปรง คน
ภายนอกอาจมองมหาดไทยวาเปนกระทรวงทนากลวและแน แตจรงๆ แลวไมมอะไรเลย แตละเรองททำากไมมขดความสามารถพอ เราไปหลงตวเองวาใหญ เราจะแพกระทรวงอ นท เขามการพฒนาและม เ ท ค โ น โ ล ย ส ง ๆ
ข า ด ก า ร พ ฒ น า ท ต อ เ น อ งจดออนทเรามคอเจาหนาทของเราพอถงจดหนงจะไมมการ
ตอเนอง มการเปลยนยายสายงานอยตลอด งานบางอยางเชนงานเกยวกบเทคโนโลยหรอระบบขอมล ซงตองการการพฒนาอยางตอเนอง ตองใชตนทนในการพฒนา เมอเจาหนาทตองถกยายไปเปนผวาฯ หรอรองผวาฯ คนใหมท ยายมาก ต องเร มก นใหม ด งน น กระทรวงมหาดไทยควรตองสรางสายงานทเปนสายวชาชพขนมาโดยไมตองโยกยาย ใหเปนผเชยวชาญโตขนไปเปนระดบ 11 ได ตองยอมใจกวางเอาพวกทมความสามารถเฉพาะดานเหลานมาทำา แลวใหโตตอไ ป ไ ด ใ น ส า ย ง า น ข อ ง เ ข า เ อ ง
เ ก ง แ ต เ ร อ ง พ ธ ก า รทวาขางในกลวงเพราะเราเกงแตในเร องพธการ ผวาฯ สวน
ใหญกจะรเฉพาะคำาตอบแบบปพรม แตถาลงเฉพาะเรองลกๆ จะตอบไมได โดยเฉพาะทางดานเศรษฐกจซงเราถอวาเราไมเกยว แตความจรงไมใช ในสภาพเชนน ตอไปสถาบนผวาราชการจงหวดจะถกสน
89
ชยวฒน อรโณทยววฒน
ส ะ เ ท อ น
คตในการทำางาน ในการครองชวต
ร ไ ว ใ ช ว า ใ ส บ า แ บ ก ห า มผมเรยนทกอยางทเปนความร ไมวาประวตศาสตร วชาการ
ดานชาง ดานเครองกล เปนคนชอบศกษา สงทผมยดถอมาตลอดกคอ “รไวใชวา ใสบาแบกหาม”
ภมใจงานทกชนเพราะไดทมเทเตมความสามารถและเตมค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ
ผมประทบใจงานทกเรองทไดทำาผานมา เพราะเชอวาไดทำาหนาทตอบแทนคมกบเงนเดอนคาจางทไดรบจากรฐแลว
ผมรบราชการอยท รพช.มา 26 ป ไปสอบถามคนในหนวยงานนนไดวาผมเปนคนอยางไร ผมเปนผวาราชการจงหวดมา 2 ป กไปถามประชาชนในพนทได เปนอธบด 4 ปกเหมอนกน สงทผมภมใจกคอไดทมเททำางานเตมความสามารถและเตมความรบผดชอบแลว อะไรทถกกบอกวาถก อะไรไมถกกบอกวาไมถก
90
