วิธีการศึกษา - NPIC-SURAT.com€¦ ·...

ทรพยากรธรรมชาตกบภาวะโลกรอน อทยานแหงชาตแกงกรง

ศนยศกษาและวจยอทยานแหงชาต จงหวดสราษฎรธาน 13

บทท 3 วธการศกษา

3.1 การเกบขอมลทรพยากรปาไม 3.1.1 ประเภทของสงคมพช อทยานแหงชาตแกงกรงมปาเพยงชนดเดยวคอ ปาดบชนดงนน จงท าใหมฝนตกเกอบตลอดป และมอากาศคอนขางเยน เนองจากตงอยในบรเวณพนทภาคใตตอนบน ซงไดรบอทธพลจาก ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต และลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ท าใหฝนตกเกอบตลอดป 3.1.2 ลกษณะทวไปของปาดบชน ปาดบชน (Tropical rain forest หรอ Moist evergreen forest) เปนปาทประกอบดวยชนดไมทไมผลดใบเปนสวนใหญในสงคม ปจจยหลกทท าใหสงคมพชชนดนเกดขนและคงสภาพอยอยางถาวรไดกคอความชนในดนและในอากาศ คอตองมปรมาณน าฝนเกนกวา 1,600 มลลเมตรตอปขนไป มการกระจายของฝนตอเนองมากกวา 8 เดอนในรอบป สภาพดนลกและเกบความชนไดด พนธไมเดนในชนเรอนยอดสงสดเปนไมขนาดใหญและประกอบดวยไมชนรองตอเนองลงมาจนถงพนดน เรอนยอดชนบนสดมกสงเกนกวา 30 เมตรขนไป



3.2 การเกบขอมลปลานาจด 3.2.1 ชววทยาทวไป ปลา จดอยในไฟลมสตวมแกนสนหลง เปนสตวทอาศยอยในแหลงน า สวนใหญเปนสตวเลอดเยน หายใจดวยเหงอกและมกระดกสนหลง สามารถเคลอนไหวไปมาดวยครบและกลามเนอของล าตว บางชนดมเกลดปกคลมทวตว บางชนดไมมเกลดแตปกคลมดวยเมอกลน ๆ หรอแผนกระดก มหวใจสองหองและมขากรรไกร ยกเวนปลาจ าพวกปลาฉลาม ปลาเปนสตวทอาศยอยในแหลงน า มจ านวนมากมายหลากหลายสายพนธ บางชนดมเกลดและไมมเกลด ปลาสวนมากมการผสมพนธนอกรางกาย แตบางชนดกจะมการผสมพนธภายในรางกายของปลาตวเมย มลกษณะล าตวดานซายและขวาเทากน 3.2.2 ประเภทของปลา การแบงกลมปลาสามารถแบงไดเปน 3 กลมใหญๆ ตามววฒนาการของปลา กลมปลาปากกลม (Cyclostomess) คอกลมของปลาทไมมกระดกขากรรไกร มลกษณะโบราณและคาดวามบรรพบรษซงมชวตอยเมอประมาณ 400 ลานปมาแลว มโครงเปนกระดกออน ล าตวยาวคลายปลาไหล ไมมเกลด มเมอกมาก ไมมแกนเหงอกโดยเหงอกจะมลกษณะเปนถง สวนของโครงเหงอกตดกบกลองสมองไมมครบค ไมมกระดกซโครง มรจมกรเดยวอยตรงกลาง เชน ปลา Lamprey (วางไขในน าจดแลวกลบลงมาเจรญวยและหากนในทะเล) และ Hagfish (พบในทะเลเขตอบอน ด ารง ชพโดยการกนซากเนาเปอยเปนอาหาร) - กลมปลากระดกออน (Cartiaginous fish) คอ กลมของปลาทมกระดกขากรรไกร มววฒนาการสงขนกวาปลาปากกลม ปลากลมนเปนทรจกมากกวาปลากลมแรก เพราะสามารถน ามาประกอบอาหารและใชประโยชนสวนตางๆ ของรางกาย เชน ใชท าเครองหนง เครองประดบ อาวธ ไดแก ปลาฉลาม (Sharks) ปลากระเบน (Rays) และปลา ratfish (พบในเขตอบอนและเขตหนาว) - กลมปลากระดกแขง (Body fish) คอ ปลาทพบไดทวๆไป ในเกอบทกแหลงน า สวนมากมความส าคญทางเศรษฐกจ สามารถน ามาประกอบอาหารไดด เชน ปลามปอด ปลาซลาแคนธ ปลากระดกแขงตางๆ ปลาเปนสตวน าทสามารถด ารงชพอยไดในสภาพของดนฟาอากาศทมความแปรปรวน และแตกตางกนอยางมาก ตราบใดเทาทในบรเวณนนยงคงมแหลงน าอย เนองจากปลาในแตละสปชสจะมคณสมบตเฉพาะตวในการปรบสภาพของตวเองใหสามารถมชวตตอไปได เชนปลาทอาศยในมหาสมทรแอนตารกตก ซงปกคลมไปดวยน าแขงและอณหภมทต ากวาจดเยอกแขง จงตองปรบสภาพรางกายของตวเองโดยการสรางสารความตานทานของเมดเลอด หรอปลาทอาศยอยในน าทมอณหภมสง แหลงน าทจดสนทจนถงแหลงน าทมความเคมคอนขางมาก กจะปรบสภาพการด ารงชพทแตกตางกน

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%95%E0%B9%89

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%87



รวมไปถงวธการวายน าดวยลกษณะวธการทแตกตางกน การปรบตวและการดนรนเพอการด ารงชพของปลา ท าใหลกษณะทางสรรวทยารวมถงพฤตกรรมตาง ๆ มความแตกตางกนอยางสนเชง 3.2.3 การแบงสวนของตวปลา สามารถแบงไดเปน 3 สวนใหญๆ ดงน 1) สวนหว ตงแตปลายสดของจะงอยปากจนถงสวนรมสดของกระดกกระพงแกมสวนนเปนทรวมของอวยวะรบความรสกตางๆ ไดแก ปาก (Mouth) ปากปลามขนาด ฐานทตง และรปทรงตางกน ต าแหนงของปลาทแตกตางกน สามารถบงบอกแหลงหากนได เชน - ปากอยคลอยมาขางใตสวนหว เปนปลาทหากนตามพนดน ไดแก ปลากด ปลาแขยง - ปากเฉยงขนบนเปนปลาทหากนตามผวน า ไดแก ปลาท ปลาอนทรย เสอพนน า ปลาเขม - ปลาทหากนระดบกลางน า จะมปากอยปลายสด ไดแก ปลาเสอตอ ปลาตะเพยน ขากรรไกร (Jaw) ประกอบดวย ขากรรไกรลาง และขากรรไกรบน ใชในการจ าแนกชนดปลาได จะงอยปลา (Snout or Rostrum) อยเหนอรมฝปากหรอขากรรไกรบน ตรงดานหนาของนยนตาไปจนถงปลายสดของทอนหว เปนเหนอหนงนมๆ และเปนทตงของรจมก ปลาทมจะงอยปากยาว คอ ปลาฉลาม ปลากระเบน ปลากเรา ปลาหนวดพราหมณ สวนปลาคางเบอน มจะงอยปากสนกวาขากรรไกรลาง นยนตา (Eyes) นยนตาของปลาโดยมากไมมเปลอกตา ถามกเปนไขมน หรอ เยอยอยลงมา ปลามนยนตาทเจรญดมากไมแพกบสตวมกระดกสนหลงอนๆ แตกมบางชนดทไมสมบรณ รปราง ลกษณะทตง และขนาดของตาปลา บอกลกษณะและแหลงทอยได เชน - ปลาโดยมากมตาเปนวงกลมจะวายน าชา เชน ปลาหมอไทย ปลาชอน - ปลาทมความยาวของนยนตามากกวาความกวาง จะวายน าไดรวดเรว เชน ปลาโอ อนทรย - ปลาทอาศยในแหลงน าลกและมนสยหากนกลางคน จะมตาขนาดใหญ เชน ปลาตาเหลอกดานความสมพนธระหวางขนาดตากบปรมาณแสง พบวา ยงปลาอาศยอยในแหลงน าทลก ตาของปลาจะไมไดใชประโยชน ดงนน - ปลาทชอบอยในทแจงมแสงมาก ๆมกมตาขนาดกลาง เชน ปลาจวด ปลาหางแขง ปลาอคด - ปลาทมตาเลก จะอาศยในน าทขน และอยตามพนน าทมแสงทบ สลว ๆเชน ปลาดก ปลากด - ปลาทหากนในถ ามดหรอกนทะเลทไรแสง มกมตาขนาดเลกมากหรอไมมเลยลกษณะฐานทตงของตาปลาทตางกน มผลตอลกษณะการหาอาหาร ดงน - ปลาเลกๆ ทเปนอาหารของปลาใหญ มกมฐานทตงของตาอยสองขางหว จะไดมองเหนภาพไดในมมกวาง เพอใชสอดสองหาอาหารหรอหลบหลกศตร



- ปลาทมนสยด เชน ปลาชอน ปลากะพง ปลาน าดอกไม มตาตงคอนไปขางหนา เหมาะกบการเพงดเฉพาะท - ปลาทหากนตามพนทางน า เชน ปลาลนหมา มตาอยคอนมาขางบนหว เพอใชดสงทมาจากเบองบน จมก (Nostrils) ปกตมรจมก 2 ค แตบางชนดม 4 ค ใชประโยชนในการดมกลน ไมไดใชในการหายใจเลย ปลาทหากนเวลากลางคน จะมประสามดมกลนไวมากและลาอาหารดวยการดมกลน หนวดปลา (barbels) เปลยนแปลงมาจากผวหนง มหนาทชวยคล าหาอาหารและใชสมผส ปลาทอาศยในน าขนจะจ าเปนตองใชมาก เชน ปลาดก, ปลาแขยง ทตงของหนวดม 4 ต าแหนงหลก คอ อยบนขากรรไกรบน อยใตกระดกขากรรไกรลาง อยรมรจมก 2) สวนลาตว อยถดจากสวนปลายสดของกระดกกระพงแกมจนถงรทวาร เปนทตงรบอวยวะตางๆ ไดแก ระบบทางเดนอาหาร ระบบทางเดนโลหต ระบบขบถาย และระบบสบพนธ เปนทตงของเสนขางตว เกลด ครบ กระพงแกม หรอ กระพงเหงอก (Operculum or Gill cover) เปนสวนทอยถดจากแกม ซงอยใตนยนตาไปทางทายจนจรดชองเหงอก กระพงแกม ประกอบดวยกระดกแผนกวางๆ ซอนกน 3) สวนหาง เปนสวนทายสดของปลา โดยเรมจากรทวารเปนตนไปจนจรดปลายสดของล าตว เปนสวนทมเกลดปกคลมอยและมกลามเนอหนาแนน เพอใชในการวายน า มครบหางชวยในการบงคบทศทางและทรงตวลกษณะภายนอกทส าคญหากพจารณาตามสวนตางๆ ของปลาทควรรจก มดงน ครบ (Fin) เปรยบเสมอนแขนขาของปลา ท าหนาทในการเคลอนไหวและการทรงตวของปลา บางชนดใชครบชวยในการตอสและการผสมพนธ (ปลาตน ใชครบทองท าหนาทเหมอนเทาสตวบกในการกระโดดและเคลอนไหวไปมาบนบก) ครบปลาจะประกอบดวยพงผดบางๆ ขงอยระหวางตอนบนและระหวางกานครบ ครบปลาแบงออกเปน 2 ชนด คอ - ครบเดยว ไดแก ครบหลง ครบหางและครบกน - ครบค ไดแก ครบห และครบทอง เกลดปลา(Scales) เปนสงทหอหมตวปลาโดยเปลยนแปลงมาจากผวหนง เกลดเกดจากผวหนงชนใน กลมปลาทไมมเกลด บางครงเรยก ปลาหนง ไดแก ปลาดก, สวาย, กด เกลดของปลาบางชนด อาจเปลยนรปไปเปนกระดกแบนๆ เชน ปลาจมฟนจระเข บางชนดเปลยนรปเปนหนามแหลม เชน ปกเปาหนามทเรยน ลกษณะของเกลดแบบตางๆ ไดแก - เกลดเปนหนาม (Placoid scale) เปนเกลดขนาดเลกแผนหนา ปลายเกลดหยกเปนสามแฉก แฉกอนกลางยาวแหลม เชน เกลดปลาในฉลาม กระเบน - เกลดกลมผวเรยบ (Cycloid scale) เปนเกลดบางๆผวเรยบรมปลายเกลดไมมหนาม หรอแหวงเวา เชน เกลดในปลากะตก



- เกลดยาวร ผวขรขระ (Ctenoid scale) ปลายเกลดมหนามเลกๆ ไดแก เกลดปลากระดกแขงทมกานครบแขง เชน ปลากะพง ปลากะรง ปลาหมอไทย เสนขางตว (Lateral line) เปนทอประสาททเลกมากมขางละ 1 เสน อยใตเกลดปลา (ปลาไมมเกลดจะอยใตผวหนง) มปลายดานหนงเปดออกสผวนอก (จดเรมตนคอ บรเวณเหนอสดของกระพงแกมทอดตามล าตวไปจรดขอบทายทายของกระดก) สนนษฐานวา ชวยเปนสอรบรและใหปฎกรยาสนองตอบตอการสนสะเทอนของน า ความรอนเยนและกระแสน า รกน (Anus or Vent) คอ เปนชองทางออกของของเสยทงหมด ไดแก กากอาหารและปสสาวะ รวมทงของไมเสย ไดแก ไข หรอเชอสบพนธของตวผ พบในปลาฉลาม กระเบน ส าหรบปลากระดกแขง จะมชองสบพนธกบรกนแยกกน รกนจะอยหนาชองสบพนธ ลกษณะภายนอกอนๆ ไดแก สของปลา (Coloration) มหนาทชวยในการพรางตว และการขมขวญศตร หรอใชในการดงดดความสนใจในการผสมพนธ เซลลทใหก าเนดสม 2 ชนด คอ โครมาโตฟอร (Chromatophores) และอรโดไซด(Iridocytes) สภาพแวดลอมเปนอกปจจยหนงทมอทธพลตอรปราง สสนของเกลดรวมถงลกษณะทางชววทยาของปลาในแตละชนด ซงปลาบางชนดจะปรบเปลยนอวยวะบางสวนทไมจ าเปนตอการอยรอดและสรางอวยวะใหมเพอใหมความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมแทน เพอใหสามารถด ารงชพตอไปไดและเปนการพฒนาโครงสรางทางกายวภาคทเปนประโยชนแกปลาอกดวย ปลาแตละชนดจะมนสยและแหลงทอยอาศยเฉพาะตวทแตกตางกนออกไป เชนปลาทหากนตามบรเวณพนดนจะมรปรางคลายคลงกบหนอน ปลาทอาศยในกระแสน าทเรวและเชยวกราด จะมรปรางปราดเปรยว หวมลกษณะมนเพอใหเหมาะกบการวายทวนน า หรอปลาทมรปรางแบน ๆ เชนปลากระดหรอปลาสลด จะอาศยอยในแหลงน าตน ๆ เชนรมฝงแมน า 3.2.4 การสบพนธของปลา ปลาแยกเพศไดยากมากในขนาดเลกหรอวยรน แตดเพศไดบางเมอเตบโตจนเรมแพรพนธได โดยทวไปปลาตวผมกมสสนสดใสสวยกวาตวเมย มขนาดเลกหรอตวเรยวกวาดวย เชน ปลากด ปลากระด แตปลาแรดตวผมขนาดใหญกวาและมสวนหวโหนกชดเจน ปลาบางชนดแยกเพศไดตอเมอตรวจดไขหรอน าเชอจากการรดหรอผาด เชน ปลาสวาย ปลาบก ปลาเสอตอ ปลาสวนใหญสบพนธโดยการวางไข ดวยวธผสมภายนอก ตวผจะฉดน าเชอผสมกบไขของตวเมยทปลอยออกมาในน า ปลาวางไขไดตงแต 50-200,000 ฟอง ขนอยกบขนาดและชนดของปลา เชน ปลากดวางไขเพยง 100-250 ฟอง ขณะทปลาบกวางไขไดกวาแสนฟอง สวนปลาเขมและปลาหางนกยงจะผสมพนธภายนอก โดยไขจะฟกเปนตวผในทองแลวจงออกมาประมาณ 20-50 ตว

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%99



รงไขและอณฑะของปลาตวเมยและตวผอยในชองทองดานทาย มนจะขยายขนาดและพฒนาไขและเชอตวผใหมจ านวนมากในชวงผสมพนธเทานน ปลาทวางไขจ านวนมากๆ มกปลอยใหไขฟกตวแลวหากนตามธรรมชาต แตปลาทวาง ไขจ านวนนอย เชน ปลากด ปลากด ปลาแรด ปลาชอน ปลากราย หรอปลาบ จะดแลไขจนกวาจะฟกและเตบโตระยะหนง จงปลอยใหลกปลาออกไปตอสกบสภาพธรรมชาตเพอคดเลอกเปนพอแมรนตอไป พวกปลากด สลด และปลาแรดจะสรางรงเพอวางไขโดยกอหวอดหรอสานหญาและพชน า ตวผรบหนาทดแลและสรางรงเปนสวนใหญ สวนปลาอกหรอปลารวกว กดทะเลตวผจะอมไขทผสมแลวในปากจนกวาจะฟกเปนตว ขณะทปลาจมฟนจระเขและมาน าตวผเปนผอมไขไวททองจนกวาจะฟกเปนตว

3.2.5 การหากนและอาหาร ปลามวธการหากนตางๆกนไป ในปลากนเนอมวธการลาเหยอดวยความเรวอยางปลากระสบ หรอซมคอยเหยออยกบท เชน พวกปลาชอน ปลาบ ปลาทกนสตวหนาดนหรอแมลงกจะหาเหยอไปเรอยๆขณะวายน า ปลาบางชนดมปากยาวแหลมและมฟนใชคบจบเหยอ เชน ปลากระทงเหว พวกปลาจมฟนจระเขมจะงอยปากเปนทรงกระบอก มปากเลกใชดดเหยอขนาดเลก เชน แพลงกตอน ปลากนพชกมวธการหากนแลวแตประเภทของพรรณพช เชน กลมปลาตะเพยน มกกดกนใบและสวนตางๆของพชโดยตรง สวนปลาเลยหนมกจะแทะเลมตะไครน าจากผวหนาของวตถตางๆในน า ปลาทกนแพลงกตอนพชจะฮบกนโดยตรง แลวใชซกรองเหงอกทละเอยดกรองน าออกกอนกลน อาหารของปลา แบงได 2 ประเภท อาหารของปลากนเนอ ไดแก - ปลาชนดเลกกวาและลกปลา - กง ป และหอย - แมลงและตวออนของแมลงน า - สตวหนาดนตางๆ ทมขนาดเลกมาก จนถงใหญอยางไสเดอน - ซากของสตวตางๆ รวมถงปลาดวยกนเอง อาหารของปลากนพช ไดแก - ผลไมทรวงลงน าบางชนด - ใบหรอสวนตางๆของพช ทงพชบกและพรรณไมน า - ตะไครน าและแพลงกตอน - อนทรสารตางๆ ทอยในตะกอนดน โคลน หรอตดตามวตถใตน า



3.3 สตวสะเทนนาสะเทนบก 3.3.1 ชววทยาทวไป สตวสะเทนน าสะเทนบกในปจจบนมอยดวยกน 3 กลม ไดแกกลมกระทาง (Salamanders) กบ (frogs and toads) และเขยดง (caecilians) รวมกนทวโลกมประมาณ 3,900 ชนด สตวสะเทนน าสะเทนบกหมายถงสตวทมวถการด ารงชวตทงในน าและบนบก โดยในชวงวยออนอาศยอยในน า แลวขนมาอยบนบกเมอเขาสวยเจรญพนธ รปรางของสตวสะเทนน าสะเทนบกสวนใหญเปนสตวสตนทมกระดกสนหลง กะโหลกมปมบรเวณทายทอย 2 ปม กระดกเหนอกนกบรวมกนเปนชนเดยว ผวหนงบาง ชมชน มตอมใตผวหนง ไดแก ตอมเมอกและตอมพษ ไมมเลบ บางชนดมปลายนวทแขงเพยงพอส าหรบใชในการตอสได อวยวะภายในของสตวสะเทนน าสะเทนบกอยระหวางปลาและสตวบก คอมปอดสองขาง (ยกเวนกะทางบางกลมทปอดลดรปหรอหายไป และพวกเขยดงทปอดขางซายลดขนาดลงมาก) สตวสะเทนน าสะเทนบกมการปฏสนธทงภายนอก (กบ เขยด) และภายใน (กะทางสวนใหญและเขยดงทกชนด) สวนใหญวางไขในน าหรอในทชน ไขไมมเปลอก แตมสารจ าพวกวนหมอยโดยรอบ ตวออนทฟกออกมาจากไขสามารถด ารงชวตอยไดเองโดยไมตองมพอแมคอยเลยงด การเจรญเตบโตเปนแบบ metamohposis คอตวออนมการเปลยนแปลงรปรางจนกระทงเปนตวเตมวยทมลกษณะเหมอนพอแม 3.3.2 การสบพนธ กระบวนการสบพนธของสตวสะเทนน าสะเทนบกจะขนอยกบการท างานของฮอรโมนทตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอม การเลอกแหลง ขนาดของพนท ชวงระยะเวลาของการสบพนธ และการดแลของพอแมจะแตกตางกนไป โดยทวไปกลมเขยดงจะมการสบพนธกนปละ 2 ครง กะทางปละ 1-2 ครง สวนกบในเขตรอนชนอยางประเทศไทยสวนใหญจะสบพนธกนทงป ขนาดตวของพอแมจะเปนตวก าหนดปรมาณของไข พวกทมขนาดตวใหญอยางคางคกบานสามารถออกไขไดครงละนบพนฟอง แตพวกทมขนาดตวเลกอยางปาดแคระจะออกไขเพยงครงละ 2-8 ฟองเทานน พอแมในสตวสะเทนน าสะเทนบกจะไมมาดแลไขหรอตวออนเหมอนนก หรอสตวเลยงลกดวยนม พฤตกรรมการดแลลกของพอแมจะเปนเพยงแคเคลอนยายไขหรอตวออนไปสแหลงน าทเหมาะสมกวา น าอาหารมาใหกบตวออนหรอสรางรงเพอวางไขเทานน 3.3.3 ความพรอมในการสบพนธ สตวสะเทนน าสะเทนบกในเขตอบอนสวนใหญเขาสวยเจรญพนธทพรอมสบพนธครงแรกโดยเฉลยเมอมอาย 2 ปนบจากออกจากไข แตชนดทอาศยในเขตรอนชนจะใชเวลานอยกวาน เชน เขยดจก



(Rana erythraea) ตวผเขาสวยเจรญพนธเมออาย 6-7 เดอน ตวเมย 9 เดอน และผสมพนธไดตลอดทงป ตวผจะมความพรอมกอนตวเมย โดยมการเปลยนแปลงรางกายภายนอกทเหนไดชดเจนคอ มการบวมพอง มตมหนาม หรอสารเหนยว ๆ บรเวณของอวยวะทตองสมผสกบตวเมย เชนเนนโคนนวตนหนาดานใน เรยกวา nuptisl pads เพอใชส าหรบการกอดรดตวเมยขณะทมการผสมพนธ หรอกลมหนามบรเวณใตคาง คอ หรอหนาอก เพอใชยดตดกบดานหลงของตวเมยขณะทมการผสมพนธ นอกจากนตอมทขาหนา หรอถงขยายเสยง (vocal sac) ของกบทว ๆ ไปจะมขนาดใหญขน การเกาะเพอผสมพนธของกบในเมองไทยจะม 2 แบบ คอแบบเกาะอก (axillary) และแบบเกาะเอว (inguinal) เปนการกอดรดของตวผบรเวณอกหรอเอวของตวเมย แตองอางซงมล าตวอวนปอมและขาสน ตวผมเซลลพเศษทผวหนงดานทองสามารถสรางสารเหนยวคลายกาวออกมาแปะตดกบหลงตวเมยเพอใหการเกาะมนคงมากขน 3.3.4 การกนอาหาร สตวสะเทนน าสะเทนบกกนสตวขนาดเลกชนดอนเปนอาหารขนาดของอาหารขนอยกบขนาดของหวและปากของมน พวกกบทหวและปากเลก เชน องอาง จะกนแมลงขนาดเลก เชน มด ปลวก แตกบทหวและปากใหญ เชน กบทด สามารถกนสตวขนาดใหญขนมา เชน แมงมม กง ป สวนเขยดงกนอาหารทมรปรางยาวคลายกบตวมนเอง กบมลนขนาดใหญ ลนสวนหนาตดกบพนปากทางดานหนา ลนสวนทายพบไปดานหลง กบจะแลบลนออกมาจบเหยอ โดยการตวดลนออกมา ใหดานบนทมสารเหนยวๆ แปะตดกบเหยอแลวดงกลบเขาปาก กบทหวและปากใหญอาจจะขย าเหยอโดยตรง โดยใชฟนชวยยด กบบางกลมมเขยวเทยม (odontoid) 1 ค ทดานหนาของขากรรไกรลาง ซงมความแขงแรง ตวผมเขยวเทยมยาวโคงกวาตวเมย พวกกะทางและเขยดงใชฟนงบ โดยเคลอนตวไปขางเหยอแลวแวงทางดานขาง สตวสะเทนน าสะเทนบกไมมฟนส าหรบเคยวอาหาร จงกลนเหยอเขาไปทงตว ดวยการท างานรวมกนระหวางผนงในชองปาก การหดกลามเนอบรเวณเบาตาทชวยกดอาหารเขาไปในคอหอยผานหลอดอาหาร และการบบรดของหลอดอาหารไปสกระเพาะตอไป 3.3.5 แหลงทอยอาศย สตวสะเทนน าสะเทนบกมผวหนงบาง ชมชน จงตองการแหลงอาศยทชมชน และอยใกลกบแหลงทเหมาะสมในการสบพนธ แบงกวางๆ ไดดงน



แหลงอาศยบนพนดน พนดนตามปาทวไปทถกปกคลมไปดวยกงไม ใบไมแหงทบถมกนทอนไมผ กอนหนทระเกะระกะอยตามธรรมชาต ซอกโพรงหรอชองวางระหวางรากไม พพอนของตนไมใหญ ตลอดจนพนสนามหญาตามอาคารบานเรอน กอาจจะพบกบหลายชนดอาศยหลบซอนอย กบเหลานจะมตมแหลมทฝาตนใชส าหรบขดดน ตามดนทรวนซยรมแหลงน า ลกประมาณ 10-20 ซม. กอาจจะพบเขยดงอาศยอย ส ารบกะทางจะพบไดตามพนปาดบเขาหรอหวยแหงบนภเขาสงซงมใบไมทบถมกนหนาแนน กบในกลมปาดจะอาศยอยเหนอพนดนขนไป ตามตนไมใหญในปาทบมนอวยวะบางอยางเพอการใชชวตบนตนไม เชน ปลายนวตนขยายออกเปนแผนใหญ ใตแผนนประกอบไปดวยแผนเลกๆจ านวนมากเรยงตอกนเหมอนกระเบอง รอยตอระหวางแผนเปนรองลกทสามารถรบการขยายได แผนทปลายนวนจะดดตดกบพนผวทมนไตขนไป ปาดหลายชนดมแผนหนงแผขยายออกมาตามสวนตางๆ เชน ขอบขาหนา สนเทา บรเวณเหนอกน และมแผนพงผดทยดระหวางนวตน เมอมนกระโดดพรอมกบกางขาและนวตนออกเตมท แผนหนงและพงผดเหลานจะท าหนาทคลายปกเครองรอนทชวยพยงล าตวใหตกลงอยางชาตามทหมายทตองการ ปาดบางชนดอาศยโพรงทมน าขงตามตนไมใหญเปนแหลงสบพนธและวางไขโดยไมตองลงมาหาแหลงน าบนพนดน แหลงอาศยในนา แหลงอาศยในน าแบงออกเปน 2 ลกษณะดวยกนคอ แหลงน านง และแหลงน าไหล แหลงน านง เชน หนอง บง บอ หรอนาขาวน าขง แหลงน าไหล เชน ล าธารไปจนถงล าน าขนาดใหญ ซงหลากหลายไปดวยแหลงอาศยยอยหลายแบบ เชน ผาน าตก แกงหน ทมน าไหลแรง มละอองน าฟงกระจายไปทว ล าธารเลก ๆ ทมความลาดชนสง ทองล าธารทมกอนหนระเกะระกะ ล าธารขนาดกลางถงขนาดใหญทมพนทรมน าเปนทรายหรอหน หาดทรายทมเศษใบไมแหงทบถม ล าธารทสายน าขาดเปนชวง ๆ มพชพรรณตาง ๆ ขนอยกลางล าธารหรอตามตลง 3.3.6 แหลงวางไข สตวสะเทนน าสะเทนบกจะวางไขในแหลงน านงในบรเวณทมนอาศยอยทงทเปนแหลงน าถาวร เชน หนอง บง ค คลอง และแหลงน าชวคราว เชนแองน าฝนตามพนดน ตามล าธารจะมแองน าตามลานหนหรอรมล าธารทสายน าขาดเปนชวง ๆ หรอแมแตแองใตน าตก ซงแองน าตาง ๆ เหลานมผวน าคอนขางนง หรอมสายน าออน ๆ ซงเหมาะตอการวางไข และการเจรญเตบโตของลกออดของกบ รวมทงตวออนของเขยดงดวย



3.4 ขอบเขตของการศกษา การศกษานมขอบเขตของการศกษา โดยท าการศกษาเกบขอมลความหลากหลายทางชวภาพเบองตนของทรพยากรปาไม ชนดของปลาน าจด และและชนดของสตวสะเทนน าสะเทนบก ทส ารวจพบในเขตพนทอทยานแหงชาตแกงกรง จงหวดสราษฎรธาน ในชวงเดอนมนาคม 2553 - เดอนสงหาคม 2553

ภาพท 3.1 แสดงแนวเขตอทยานแหงชาตแกงกรง



3.4.1 วธการศกษา การสารวจทรพยากรปาไม ศกษา ส ารวจ รวบรวม วเคราะหขอมลความหลากหลายดานทรพยากรปาไม โดยมขนตอนการด าเนนการดงน 1. ศกษาขอมลพนฐานการจ าแนกระบบนเวศปาไม จากแผนทภมประเทศมาตราสวน 1 : 50,000 ของกรมแผนททหาร เพอทราบถงชนดและการจดจ าแนกสงคมพช พรอมทงรวบรวมขอมลดานทรพยากรปาไมทไดเคยส ารวจไวในอดต เพอน ามาวางแผนการส ารวจ 2. การส ารวจและเกบขอมล ดวยวธการวางแปลงตวอยางถาวรขนาด 120x120 เมตร จ านวน 1 แปลง และแปลงขนาด 20 เมตร x 50 เมตร จ านวน 3 แปลง ดวยการสมส ารวจตามความเหมาะสมพรอมท าการวดต าแหนงพกดต าแหนงทตงทางภมศาสตร(พกดUTM) ของทตงแปลงดวย เครองก าหนดต าแหนงบนพนโลก(GPS) 2.1 แปลงขนาด 120x120 เมตร ท าการเกบขอมลของชนดพนธไมใหญ คอไมทม DBH > 4.5 เซนตเมตร ขนาดความโตทระดบเสนผานศนยกลางเพยงอก 1.30 เมตร ความสงกงแรก และความสงทงหมด ในแปลงตวอยางแลวน ามาหาคาความหนาแนนของชนดไม (D) ความหนาแนนสมพทธ (RD) ความถของชนดไม (F) ความถสมพทธของชนดไม (RF) และ คารอยละความส าคญ (IP) 2.2 แปลงขนาด 20 เมตร x 50 เมตร แบงเปนแปลงยอยขนาด 10 เมตร x 10 เมตร , 4 เมตร x 4 เมตร และ 1 เมตร x 1 เมตร จ านวนอยางละ 10 แปลง เพอท าการเกบขอมลองคประกอบของชนดพนธพช ขนาดความโตทระดบเสนผานศนยกลางเพยงอก 1.30 เมตร และความสง ในแปลงตวอยางโดยแบงเปน 3 ขนาด คอ (1) ไมใหญ คอไมทม DBH > 4.5 เซนตเมตร (2) ไมหนม (sapling) คอไมทม DBH < 4.5 เซนตเมตร สง > 1.3 เมตร (3) กลาไม (seedling) คอ ไมทมความสงนอยกวา 1.30 เมตร ท าการเกบขอมลไมใหญในแปลงขนาด 10 เมตร x 10 เมตร เกบขอมลไมหนมในแปลงขนาด 4 เมตร x 4 เมตร และ กลาไมในแปลงขนาด1 เมตร x 1 เมตร

50 เมตร

20 เมตร

10 เมตร

4 เมตร

1 เมตร

10 เมตร

4 เมตร

1 เมตร

ภาพท 3.2 ลกษณะของแปลงตวอยางเกบขอมล (ขนาด 20 x 50 เมตร)



2.3 น าขอมลไมหนม และลกไมมาหาคาความหนาแนนของชนดไม (D) ความหนาแนนสมพทธ (RD) ความถของชนดไม (F) ความถสมพทธของชนดไม (RF) ความเดนพรรณพช (Dominance) ความเดนสมพทธ (RDo) ดชนความส าคญทางนเวศ (Importance Value Index) และ คารอยละความส าคญ (IP) โดยใชสตรดงน

ความหนาแนน (Density) คอ จ านวนของพรรณพชชนดใดชนดหนง ตอหนวยเนอท มหนวยเปนตนตอตารางเมตร ใชสตรในการค านวณ ดงน

ความหนาแนน = จ านวนตนของพชชนดนนในแปลงตวอยาง พนทรวมของแปลงตวอยางทศกษา

ความหนาแนนสมพทธ (Relative Density) คอ เปนคาเปรยบเทยบทางดานความหนาแนนของพรรณพชชนดใดชนดหนงในสงคมพช กบความหนาแนนทงหมดของพรรณพชในสงคมพชนน นยมวดเปนเปอรเซนต มสตรในการค านวณ ดงน ความหนาแนนสมพทธ ( % ) = จ านวนความหนาแนนของพชชนดนน x 100

ความหนาแนนของไมทกชนด

ความถของพรรณพช (Frequency) คอ คาความบอยครงของชนดพรรณพชชนดใดชนดหนงทปรากฏในแปลงตวอยาง นยมวดคาเปนรอยละ คาความถเปนการบอกถงการกระจายของชนดพรรณพชในสงคมพชนน มสตรในการค านวณ ดงน

ความถ ( % ) = จ านวนแปลงตวอยางทชนดพชนนปรากฏอย x 100

จ านวนแปลงตวอยางทท าการส ารวจ

ความถของสมพทธ (Relative Frequency) เปนคาเปรยบเทยบทางดานความถของพรรณพชชนดใดชนดหนงในสงคมพช กบความถทงหมดของพรรณพชทงหมดในสงคมพชนน นยมวดเปนเปอรเซนต มสตรในการค านวณ ดงน ความถสมพทธ ( % ) = ความถของพชชนดนน x 100

ผลรวมความถของไมทกชนด

ความเดนของพรรณพช (Dominance) คอ อาจบอกไดหลายรปแบบ ซงในการศกษาในครงนบอกคาความเดนของไมยนตน และลกไมเปนพนทหนาตด (Basal area) โดยค านวณจากสตร D2/4 เมอ D เปนเสนผานศนยกลางเพยงอก สวนคาความเดนของกลาไมและไมพนลางบอกเปนเปอรเซนตการปก



คลมโดยเรอนยอดตอเนอทแปลง คาเหลานจะชใหเหนวาพชชนดนนมอทธพลตอสงคมพชทมนขนอยมากนอยเพยงใด สวนคาความเดนสมพนธ (Relative Dominance) เปนอตราสวนความเดนของชนดพชมสตรในการค านวณ ดงน

ความเดนพรรณพช (Dominance) = พนทหนาตดของพรรณไม

พนทแปลงตวอยางทท าการส ารวจ

ความเดนสมพทธ (Relative Dominance) เปนคาเปรยบเทยบทางดานความเดนของพรรณพชชนดใดชนดหนงในสงคมพช กบความเดนทงหมดของพรรณพชทงหมดในสงคมพชนน นยมวดเปนเปอรเซนต มสตรในการค านวณ ดงน

มสตรในการค านวณ ดงน

ความเดนสมพทธ ( % ) = ความเดนของพชชนดนน x 100 ผลรวมความเดนของไมทกชนด

ดชนความสาคญทางนเวศ (Importance Value Index) เปนคาทรวมความหนาแนนสมพทธ และคาความถสมพทธเขาดวยกน มคาตงแต 0 ถง 300 ซงแสดงใหเหนถงอทธพลตาง ๆ ของพรรณพชในพนท มสตรในการค านวณ ดงน IVI = RD + RF + RDo

คารอยละความส าคญ = ความหนาแนนสมพทธ + ความถสมพทธ (Importance Percentage) (RD) + (RF)

3. เกบขอมลโครงสรางสงคมพชดานตง(Profile diagram) และการปกคลมของเรอนยอดโดยสมพนทแปลงตวอยางขนาด 10 x 50 เมตร ทเปนตวแทนทดภายในแปลงตวอยาง



การสารวจปลานาจด 1. รวบรวมขอมลพนฐานดานระบบนเวศวทยาทางน า สภาพภมอากาศ และภมประเทศ ในพนทอทยานแหงชาตแกงกรงจากหนวยงานทเกยวของ เชน รายงานการศกษา งานวจยตางๆ ทมการด าเนนการในพนท รวมถงขอมลจากการสอบถามชาวบานผอาศยรอบพนทหรอเจาหนาท ทเขามาส ารวจจดตงอทยานแหงชาตแกงกรงในระยะแรกๆ

2. ก าหนดจดส ารวจเกบตวอยางสตวพนทองน า (ปลาน าจด) ใหกระจายครอบคลมทกสภาพพนทปาตามระบบนเวศของอทยานแหงชาตแกงกรงจากแผนทและการรวบรวมขอมลพนฐาน

3. ลงพนทส ารวจขอมล เรมจากการจดพกดโดยใชเครองก าหนดต าแหนงบนพนโลก (GPS) ณ จดทท าการส ารวจ และแหลงน าอนๆทพบ ปลาน าจด จากนนใชการดกจบดวยการวางอวนและการด าลงไปส ารวจบรเวณใตน าในเวลากลางวนและกลางคน (การด าลงไปส ารวจใตน าท าไดเฉพาะชวงน าใส) 4. จดบนทกรายละเอยดทงหมดในการส ารวจตงแต วน เดอน ป/เวลา/พกด/ความสง/ชนดปา/ ชอสตว (พนเมอง - สากล) / พฤตกรรม / ถนอาศย / เพศ / ขนาดความยาวจากหวถงหาง/ รายละเอยดตางๆทพบบนตวปลา เชน ส หนวด ปาก เปนตน 5. ถายภาพเปนหลกฐานเพอยนยนการพบ และน ามาคนหาขอมลประกอบเพมเตม ในกรณทไมทราบชอสามารถน ามาเปรยบเทยบและสบคน หาชอและชนดจากหนงสอหรอแหลงขอมลอนๆได 6.ส ารวจตดตามผล ก าหนดเวลาออกส ารวจและเกบตวอยาง สองครงตอปในชวงตางฤด ณ จดเดมทท าการส ารวจ 7.รวบรวมขอมลภาคสนามเพอวเคราะหและสรปผลการส ารวจ การสารวจสตวสะเทนนาสะเทนบก (กบ-เขยด) 1. รวบรวมขอมลพนฐานดานระบบนเวศวทยาทางน า สภาพภมอากาศ และภมประเทศ ในพนทอทยานแหงชาตแกงกรง จากหนวยงานทเกยวของ เชน รายงานการศกษา งานวจยตางๆ ทมการด าเนนการในพนท รวมถงขอมลจากการสอบถามชาวบานผอาศยรอบพนทหรอเจาหนาท ทเขามาส ารวจจดตงอทยานแหงชาตแกงกรงในระยะแรกๆ

2. ก าหนดจดส ารวจเกบตวอยาง กบ-เขยด ใหกระจายครอบคลมทกสภาพพนทปาตามระบบนเวศวทยา ของอทยานแหงชาตแกงกรงจากแผนทและการรวบรวมขอมลพนฐาน

3. ลงพนทส ารวจขอมล ก าหนดเสนทางในการเดนส ารวจบรเวณรมน า ในเวลากลางคนโดยใชเครองก าหนดพกดบนพนโลก (GPS) ก าหนดจดส ารวจ ในทนก าหนดใหส ารวจบรเวณรมน า เดนขนดานบน 50 เมตร ลงดานลางอก 50 เมตรจากจดทก าหนด โดยใชไฟฉายสองและสงเกตการสะทอนของแสงจากดวงตา กบ-เขยด รวมถงการฟงเสยงรองเพอหาตว กบ-เขยด การส ารวจกบ-เขยดในเวลากลางวนท าการส ารวจทกสภาพพนททสามารถพบตวสตวได เมอพบตวกบ-เขยดใหใชเครองก าหนด



พกดบนพนโลก (GPS) บนทกจดทพบจากนนท าการเกบตวอยางวดขนาดพรอมทงจดบนทกขอมลเหมอนกบการส ารวจในเวลากลางคน

4.วดขนาดและจดบนทก เมอจบตวกบ-เขยดไดแลวท าการวดขนาดจากปลายจมกถงกนและจากกนถงปลายนวตนทยาวทสด(ในการวดตองใหขาของกบ -เขยดยดตรง) หากเจอกบ-เขยดชนดเดยวกน กตองเกบตวอยางไปวดขนาดและ ท าการจดบนทกรายละเอยดทงหมดในการส ารวจตงแต วน เดอน ป/เวลา/พกด/ความสง/ชนดปา/ ชอสตว (พนเมอง - สากล) / พฤตกรรม / ถนอาศย / เพศ / ขนาดความยาว/ ลายระเอยดตางๆทพบบนตวกบ-เขยด เชน ส ลายจดบนตว เปนตน 5. ถายภาพเปนหลกฐานเพอยนยนการพบ และน ามาหาขอมลประกอบเพมเตม ในกรณทไมทราบชอสามารถน ามาเปรยบเทยบและสบคน หาชอและชนดจากหนงสอหรอแหลงขอมลอนๆได 6.ส ารวจตดตามผล ก าหนดเวลาออกส ารวจและเกบตวอยาง สองครงตอปในชวงตางฤดกาล ณ จดเดมทเคยท าการส ารวจ 7.รวบรวมขอมลภาคสนามเพอวเคราะหและสรปผลการส ารวจ

ภาพท 3.4 แสดงการวดขนาดและจดบนทกสตวสะเทนน าสะเทนบก

ภาพท 3.3 แผนทแสดงการเดนส ารวจสตวสะเทนน าสะเทนบกเดนขนดานบน 50 เมตร ลงดานลางอก 50 เมตรจากจดทก าหนด



3.4.2 พนทศกษา 1. ทรพยากรปาไม 1.1 บรเวณปาในฮม อทยานแหงชาตแกงกรง จงหวดสราษฎรธาน จ านวน 4 แปลงดงน 1.1.1 ขนาด120x120 เมตร จ านวน 1 แปลง ท าการวดคาพกด GPS รอบแปลงไดดงน จดท 1. 47P 0482816E 1030368N จดท 2. 47P 0482768E 1030466N จดท 3. 47P 0482881E 1030505N จดท 4. 47P 0482931E 1030396N

1.1.2 แปลงขนาด 20x 50 เมตร จ านวน 3 แปลง วดคาพกด GPS ไดดงน แปลงท 1. 47P 0482816E 1030368N แปลงท 2. 47P 0482768E 1030466N แปลงท 3. 47P 0482881E 1030505N

ภาพท 3.5 แผนทแสดงแปลงตวอยางถาวรขนาด 120x120 เมตร



2.ปลานาจด และสตวสะเทนนาสะเทนบก (กบ,เขยด) 2.1 ล าน าคลองยน และล าหวย ภายในเขตอทยานแหงชาตแกงกรง จงหวดสราษฎรธาน บรเวณพกดดงน คลองยน ภายในเขตอทยานแหงชาตแกงกรง 2.1.1 บรเวณเชยวกรง พกด 47 P 0484640E 1029254N 2.1.2 บรเวณปากฮม พกด 47P 0482719E 1030372N 2.1.3 บรเวณปากชน พกด 47P 0481867E 1029942N 2.1.4 บรเวณน าตกบางจ า พกด 0482287E 1035301N 2.1.5 บรเวณปากบางจ า พกด 47P 0481700E 1036876N 2.1.6 บรเวณเจดเหลง 47P 0478796E 1037041N 2.2 ล าหวยหนาทท าการอทยานแหงชาต บรเวณพกด 47P 0485530E 1028681N

ภาพท 3.6 แผนทแสดงจดส ารวจปลาและสตวสะเทนน าสะเทนบก



3.4.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทราบถงขอมลความหลากหลายทางชวภาพทรพยากรปาไม ปลาน าจด และสตวสะเทนน าสะเทนบก (กบ,เขยด) และขอมลทรพยากรธรรมชาตของอทยานแหงชาตแกงกรง 2. น าขอมลทไดมาใชเปนฐานขอมลเพอเปรยบเทยบการเปลยนแปลงทรพยากรปาไม ปลาน าจด และสตวสะเทนน าสะเทนบก (กบ,เขยด) ในปตอไป ซงอาจเปนสาเหตหรอเหตผลทเกดจากสภาวะโลกรอน 3. สามารถน าขอมลทไดมาใชสนบสนนการวางแผน พฒนาดานการจดการอทยานแหงชาต และการเพมศกยภาพการปฏบตงานของอทยานแหงชาต รวมทงหนวยงานอน ๆ ทมความประสงคจะใชขอมลในการศกษาวจยตอไป

Date post:	28-Sep-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	7 times
Download:	0 times

วิธีการศึกษา - NPIC-SURAT.com€¦ ·...

Documents