EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
1
ความลมเหลวของตลาด
ความลมเหลวของตลาด = สถานการณทตลาดเกดความลมเหลว ไมสามารถใหผลลพธของการ
มประสทธภาพแบบพาเรโตได
สงทท าใหเกดความลมเหลวของตลาดมดงน
อ านาจเหนอตลาด (Market Power)
ผลกระทบภายนอก (Externality)
สนคาสาธารณะ (Public Goods)
อสมมาตรสารสนเทศ (Asymmetric Information)
ตลาดแขงขนสมบรณกบความมประสทธภาพ: ภายใตโครงสรางตลาดแขงขนสมบรณ ทไมมผลกระทบ
ภายนอกและสนคาและบรการเปนสนคาเอกชน จะมการจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพสงทสด เนองจาก
ผบรโภคไดซอสนคาในราคาทต าทสดและมสวนเกนของผบรโภคสงทสด ผผลตผลตทจดทมตนทนเฉลย
ต าสดและมสวนเกนของผผลตสงทสด ผลประโยชนสวนเพมของการบรโภคของสงคม (P) เทากบตนทนคา
เสยโอกาสสวนเพมของสงคม (MC)
ขอสรปดงกลาวเปนจรงกตอเมอ
ตลาดไมมผผลตรายใดมอ านาจผกขาด: P = MC
ตลาดมขอมลสมบรณ ผซอและผขายมขอมลเพยงพอ และมเทากน
ราคาตลาดสะทอนตนทนและผลประโยชนสงคม ไมมปญหาผลกระทบภายนอกทง + และ –
สนคาและบรการเปนสนคาเอกชน (Private goods)
ไมมปญหาของสนคาสาธารณะ
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
2
1. อ านาจเหนอตลาด (Market Power)
อ านาจเหนอตลาด หมายถง อ านาจของผซอ หรอผขายในการก าหนดราคาสนคาและบรการหรอ
ปจจยการผลต ภายใตโครงสรางตลาดทไมใชตลาดแขงขนสมบรณ เชน ตลาดผกขาด ตลาดกง
แขงขนกงผกขาด ตลาดผขาย (ผซอ)นอยราย
เหตผลทท าใหตลาดแขงขนสมบรณถกจ ากด
Increasing Returns to Scale: เพมปจจยการผลต k เทา แตไดผลผลตเพมขน มากกวา k เทา
กรณเชนนท าใหตนทนเฉลยตอหนวย (LAC) ลดลง ผผลตจงพยายามผลตสนคามากทสด
เทาทจะเปนไปได เพราะยงผลตมากตนทนเฉลยตอหนวยยงลดลง ดงนน ผผลตรายใหญ
หรอผทมเทคโนโลยในการผลตทดกวาจะมความไดเปรยบผผลตรายเลกๆ ถาปลอยใหม
การแขงขนกนเอง ในทสดแลวจะเหลอผผลตรายใหญเพยงรายเดยว ซงน ามาซงอ านาจใน
การผกขาดทเราเรยกวา การผกขาดโดยธรรมชาต (Natural Monopoly)
Transportation cost: ราคาสนคาชนดเดยวกนแตขายในสถานททแตกตางกนอาจไมเทากน
เนองจากคาขนสงสนคาตางกน สนคาทขายในสถานทไกลจากแหลงผลตจะมราคาแพงกวา
เพราะมตนทนคาขนสงสนคาแพง
Imperfect information: ผผลต (ผบรโภค) แตละรายมขอมลทไมสมบรณ คนทมขอมล
มากกวาจะมความไดเปรยบในการแขงขน และมอ านาจเหนอตลาดมากกวา
Strategic behavior: ถากลยทธของหนวยผลตมผลตอกนและกน กลยทธการตงราคาต าเปน
การกดกนผผลตรายใหมๆไมใหเขามาลงทน
Copy right and Patent: เปนการสรางอ านาจผกขาดในการขายสนคาทมลขสทธ
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
3
อ านาจเหนอตลาดท าใหเกดความไมมประสทธภาพไดอยางไร?
การมอ านาจเหนอตลาดท าใหระบบราคาหรอกลไกตลาดไมสามารถสงสญญาณใหการผลตและการ
แลกเปลยนซอขายสนคาหรอปจจยการผลตเกดประสทธภาพ หรออยในระดบทท าใหสงคมไดรบ
สวสดการสงสด
เชน ตลาดผกขาดผลตท Qm นอยกวาปรมาณการผลตในตลาดแขงขนสมบรณ Qc ปรมาณการผลต
ในตลาดผกขาดต ากวาระดบทมประสทธภาพ
ราคาในตลาดผกขาด Pm สงกวาราคาในตลาดแขงขนสมบรณ Pc ราคาในตลาดผกขาดสงกวา
ตนทนสวนเพม
มผลประโยชนสาบสญเทากบ B+E
Deadweight Loss ของการผกขาด
BA
Lost Consumer Surplus
E
ปรมาณ
AR=D
MR
SMC
QC
PC
Pm
Qm
ราคา
Deadweight
Loss
วเคราะหสาเหตแหงความลมเหลวของตลาดอนเนองมาจากอ านาจเหนอตลาด โดยพจารณาจาก
เงอนไข 3 ประการทกอใหเกดประสทธภาพทางเศรษฐกจ
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
4
สมมต ตลาดสนคา X เปนตลาดผกขาด Y เปนตลาดแขงขนสมบรณ
เงอนไขท 1 ประสทธภาพการแลกเปลยน…สนคา X อาจถกแบงแยกราคาขายใหผบรโภคแตละคน
ในราคาทไมเทากน ดงนน Px/Py ทแตละคนเผชญจงไมเทากน
𝑀𝑅𝑆XYA = (
𝑃𝑋𝑃𝑌)𝐴
≠ (𝑃𝑋𝑃𝑌)𝐵
= 𝑀𝑅𝑆XYB
เงอนไขท 2 ประสทธภาพในการผลต... ปจจยแรงงาน L ในการผลตสนคา X มการผกขาดโดยผขาย
ปจจย ท าใหคาจาง w ในการผลต X สงกวาคาจางในการผลต Y
𝑀𝑅𝑇𝑆LKX = (
𝑤
𝑟)𝑋
≠ (𝑤
𝑟)𝑌
= 𝑀𝑅𝑇𝑆LKY
เงอนไขท 3 ประสทธภาพในการแลกเปลยนและการผลต... ส าหรบการผลต X: Px > MRx = MCx
การผลต Y จะผลตท Py = MRy = MCy ดงนน
XY
Y
X
Y
X
Y
XXY MRT
MC
MC
MR
MR
P
PMRS
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
5
เหตใดตลาดจงลมเหลวทง X และ Y แขงขนสมบรณ
|MRT| = PX/PY = |MRS|
ชยนต ตนตวสดาการ 6X
Y CIC
C
PX/PY
XC
YC
X
Y
C
XC
YCCIC/
|MRS| = P/X/PY
MRT
ตลาด X ผกขาด ตลาด Y แขงขนสมบรณ|MRT| < P/
X/PY = |MRS|
XM
YM
การแกปญหา: ท าลายอ านาจการผกขาด สงเสรมใหมการแขงขนเสร อยางไรกตาม บางกรณ
โครงสรางตลาดแบบผกขาดอาจจะมประสทธภาพกวาตลาดแขงขนสมบรณ เชน การผกขาดโดย
ธรรมชาต
2. ผลกระทบภายนอก (Externality)
คอ ตนทนหรอผลประโยชนจากการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของหนวยเศรษฐกจหนงทตก
กระทบไปยงหนวยเศรษฐกจอนๆทมไดมสวนเกยวของโดยตรงกบกจกรรมทางเศรษฐกจนน
ม 2 ประเภท ไดแก
ผลกระทบภายนอกเชงลบ ไดแก สารเคมจากกระบวนการผลตลงไปในแหลงน า, ไอเสยจากรถยนตของ
ผบรโภคสรางมลพษ, ขางบานเปดโทรทศนเสยงดง
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
6
ผลกระทบภายนอกเชงบวก ไดแก สถานการศกษาขนาดใหญเพมลกคาใหรานอาหารทอยใกล, การฉด
วคซนปองกนโรคท าใหโรคระบาดไมแพรออกไป, การเลยงผงและท าสวนผลไมทตงอยใกลเคยงกน ท า
ใหผลผลตของทงสองฝายสงขน, ขางบานปลกตนไมรมรน จดสวนสวยงาม
ผลกระทบภายนอกท าใหตลาดลมเหลว เพราะบคคลตดสนใจภายใตตนทนและผลประโยชนทเขา
จะไดรบเทานน โดยไมค านงถงวาตนทนหรอผลประโยชนนนจะตกไปยงบคคลอนหรอไม ดงนน
ตนทนหรอผลประโยชนทเกดกบบคคลอนจงอยนอกกระบวนการตดสนใจของเขา ท าใหการ
ก าหนดผลผลตไมสะทอนระดบการผลตทตองเกดขนจรง
ผลกระทบภายนอกเชงลบ
ตนทนเอกชน (Private cost) คอ ตนทนทผผลตเปนผแบกรบ เชน คาวสด คาเครองจก คาอาคาร ...
ตนทนเอกชนหนวยสดทาย (Marginal Private Cost: MPC) ตนทนเอกชนทเปลยนแปลงไปเมอการ
ผลตเพมขน 1 หนวย
ตนทนภายนอก (External cost) คอ ตนทนทหนวยผลตมไดเปนผแบกรบ แตเปนตนทนทตกกบ
บคคลอนๆ อนเปนผลสบเนองจากการผลตสนคานน
ตนทนภายนอกหนวยสดทาย (Marginal External Cost: MEC)
ตนทนสงคม (Social Cost) คอ ตนทนในการผลตสนคาทเกดขนทงหมดในบรบทของสงคม
ตนทนสงคมหนวยสดทาย (Marginal Social Cost: MSC) = MPC + MEC
การจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพ ตองเปรยบเทยบผลประโยชนทสงคมจะไดรบ กบ ตนทนท
สงคมตองเสย นนคอ ระดบการผลตการบรโภคตองเกดท MSB = MSC
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
7
External Costs
ชยนต ตนตวสดาการ
MPC
S = MPCI
P1
q1
MSC
MSCI
ผลผลตบรษท
ราคา
ผลผลตอตสาหกรรม
ราคา
MEC
MECI
q*
P*
Q*
D
บรษทจะผลตถงq1 ทราคา P1ตนทนภายนอก MEC จากการผลตท าใหตนทนสงคมทแทจรง = MSC
ปรมาณทมประสทธภาพอยท q*
P1
Q1
ผลตโดยไมค านงถง Externality:.........................................................................................................
ผลตโดยค านงถง Externality: .............................................................................................................
ผลกระทบภายนอกท าใหเกดความลมเหลวของตลาดในแงทวา การตดสนของเอกชนค านงถง
ตนทนและผลประโยชนสวนตวเทานน ระดบดลยภาพของการผลตของเอกชนจงไมใชระดบการ
ผลตการบรโภคทเหมาะสมของสงคม
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
8
ตนทนภายนอกกบความลมเหลวของตลาด
ชยนต ตนตวสดาการ 36
การตดสนใจของเอกชนเมอมตนทนภายนอกจะผลตมากกวาระดบทเหมาะสมของสงคม
ผลประโยชนของการผลตเพมต ากวาตนทนสวนเพมทตกแกสงคม
S = MCI
D
P1
Q1
MSCI
ผลผลตของอตสาหกรรม
ราคา
MECI
P*
Q*
ขอสรปของผลของการมผลกระทบภายนอกเชงลบ
1. Over Production
2. ปรมาณการผลตทเหมาะสม ไมใชปรมาณทไมกอใหเกดผลกระทบขางเคยงเลย
ตลาดผกขาดกบผลกระทบภายนอกเชงลบ...ปรมาณการผลตจะมากกวา นอยกวา หรอเทากบระดบ
อดมภาพของสงคมกได ขนอยกบการหกลางกนของ 1. แนวโนมทจะผลตนอยลง เพอทจะตงราคา
ใหสงกวา MC 2. ความยดหยนของอปสงค
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
9
ผลกระทบภายนอกเชงบวก
MSB = MPB + MEB
ตลาดลมเหลว เพราะ ผลตนอยเกนไปส าหรบสงคม
การฉดวคซนท าใหผอนไมตดโรค, การศกษา
ผลประโยชนภายนอกเชงบวก
ชยนต ตนตวสดาการ 38
MCP1
ปรมาณวคซน
ราคา
D=MPB
q1
MSB
MEB
เมอมผลประโยชนภายนอก (ผลดของวคซนตอเพอนบาน) MSB สงกวา marginal benefits D.
q*
P*
บคคลทสนใจแตประโยชนสวนตวจะฉดเพยง q1 แตทเหมาะกบสงคมคอ q* ซงสงกวา ราคาตลาด P1 ทสงไปท าใหฉดนอยเกนไป
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
10
แนวทางในการแกปญหาผลกระทบภายนอก
Polluter Pay Principle: PPP หลกใครท าเปอนคนนนจาย.. ผกอมลพษเปนผจายตนทนทงหมดของ
คาความเสยหายตอสงแวดลอมทเกดจากกจกรรมของพวกเขา
มาตรการในการแกปญหาผลกระทบภายนอก เปนมาตรการในการท าใหตนทนและผลประโยชน
ของเอกชนเทากบตนทนและผลประโยชนของสงคม
1. การเกบภาษจากผลผลตทกอผลกระทบภายนอก
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
11
2. การเกบคาธรรมเนยมการปลอยมลพษ (Emissions Fee)
เกบจากหนวยของมลพษทปลอยออกมาจากหนวยผลตหนงๆ
เกบคาธรรมเนยมดกวาภาษ เพราะภาษทเกบจากผลผลตอาจไมสะทอนถงตนทนในการปลอย
มลพษ และไมจงใจใหหนวยผลตลดการปลอยมลพษเทากบการเกบคาธรรมเนยม เพราะถาหนวย
ผลตใดปลอยมลพษออกมามากจะตองเสยคาธรรมเนยมมากขนตามปรมาณมลพษ
จะคดคาธรรมเนยมในอตราเทาไร ตองทราบปรมาณมลพษทเหมาะสม (Optimum Pollution)
เสยกอน
ระดบมลพษทมประสทธภาพ
ชยนต ตนตวสดาการ 42
2
4
6
บาท/ปรมาณมลพษ
ปรมาณมลพษ0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26
MSC
MCA
ระดบการปลอยมลพษทมประสทธภาพอยท
MCA = MSC.
ท Eo MCA สงกวา MSC
E0
ท E1 MCA ต ากวา MSC
E1E*
3
ปรมาณการบ าบดมลพษ
ตนทนในการลดมลพษ เรยกวา ตนทนบ าบด (Abatement Cost) เสน MCA แสดงตนทนบ าบด
หนวยสดทาย (Marginal Abatement Cost) สะทอนตนทนในการลดมลพษ ถาไมเสยตนทนการ
บ าบดเลย ปรมาณมลพษเทากบ 20 หนวย ถาตองการใหมมลพษนอยลงเรอยๆ ตนทนในการบ าบด
มลพษหนวยทายจะเพมขนเรอยๆ เสน MCA จงมลกษณะทอดขนจากขวาไปซาย
จากรป ระบบมลพษทเหมาะสม คอ 12 หนวย
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
12
ถาหนวยผลตไมตองรบผดชอบการบ าบดมลพษ ระดบการผลตทใหก าไรสงสดจะสรางมลพษ 26
หนวย ระดบท MCA = 0 ซง MSC จะสงมาก
ถาชาวประมงและผใชน ามโอกาสเลอก กคงเลอกมลพษ 0 หนวย ซงจะไมมการผลตกระดาษเลย
ปรมาณมลพษทมประสทธภาพส าหรบสงคมอย 12 หนวยซง MSC = MCA เพราะผลประโยชน
สวนเพมจากการลดตนทนภายนอก (MEC ทลดลง) เทากบ ตนทนสวนเพม
ถาไมมการควบคม โรงงานจะไมยอมเสยตนทนบ าบด และผลตสนคาจนถงระดบทท าใหตวเองได
ก าไรสงสด ซงจะมมลพษ 26 หนวย ถารฐบาลเกบคาธรรมเนยม ควรเกบคาธรรมเนยมการปลอย
มลพษในอตราหนวยละ 3 บาท ซงจะมผลใหโรงงานปลอยมลพษออกมา 12 หนวยพอด เพราะถา
ปลอยเกนกวาน คาธรรมเนยมจะแพงกวาตนทนบ าบดหนวยสดทาย โรงงานจะหนมาบ าบดมลพษ
เองจะคมกวา และ ณ ปรมาณมลพษทต ากวา 12 หนวย โรงงานจะยอมจายคาธรรมเนยม เพราะ
บ าบดเองมตนทนแพงกวา
การเกบคาธรรมเนยมสงเสรมใหเอกชนปรบปรงการผลต หรอตดตงอปกรณทท าใหมลพษลดลง
เพราะจะท าใหจายคาธรรมเนยมลดลง
สงเสรมประสทธภาพทางเศรษฐกจ เพราะผผลตทมตนทนสวนเพมในการบ าบดต ากวา มโอกาส
บ าบดมลพษในปรมาณทมากกวา ท าใหตนทนของสงคมต าลง
3. การก าหนดปรมาณมาตรฐานการปลอยมลพษ (Emission Standard)
Emission Standard คอ ปรมาณมลพษทรฐบาลก าหนดใหโรงงานปลอยออกมาไดสงสด ถาปลอย
เกนกวาน จะถกลงโทษ ปรบ จบ เพกถอนใบอญาตประกอบการ
มาตรฐานมลพษถกก าหนดจากจดตดของ MSC กบ MCA
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
13
หนวยผลตตองควบคมการปลอยมลพษโดยการตดตงอปกรณในการบ าบด ซงท าใหตนทนเพมขน
ตามปรมาณมลพษทตนเองกอ มาตรการนเปนการท าใหผลกระทบภายนอกมาเปนผลกระทบ
ภายใน (Internalize Externalities)
การก าหนดมาตรฐานมลพษ และ คาธรรมเนยม
ชยนต ตนตวสดาการ 45
TotalAbatement Cost
Total Feeof Abatement
ปรมาณมลพษ
บาท/ปรมาณมลพษ
MEC
MCA
3
E* = 12
มาตรฐาน
คาธรรมเนยม
ปรมาณการบ าบดมลพษ
ขอเสยของ Emission Standard
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
14
เปรยบเทยบการเกบคาธรรมเนยมกบการก าหนดมาตรฐาน
ทงสองมาตรการใหผลไมตางกน ถา MCA ของหนวยผลตเทากน
กรณทคาธรรมเนยมใหผลดกวาการก าหนดมาตรฐาน
สมมตใหมสองโรงงาน
o มลพษรวม 28 หนวย
o แตละโรงงานสรางตนทนภายนอกเหมอนๆกน
o ตนทนการบ าบดตางกน
MCA1 and MCA2
ในกรณนคาธรรมเนยมใหผลทมตนทนในการบ าบดรวมต ากวามาตรฐานมลพษ
o สมมตวารฐตองการลดมลพษรวมใหเหลอ 14 หนวย
o ก าหนดคาธรรมเนยม 3 บาท โรงงาน 1 บ าบด 6 หนวย โรงงาน 2 บ าบด 8 หนวย รวม
มลพษ เทากบ 14 หนวย
กรณทคาธรรมเนยมดกวามาตรฐานมลพษ
ชยนต ตนตวสดาการ 47
ถาเกบคาธรรมเนยม ฿3 มลพษจากโรงงาน 1 จะลดลง 6 หนวย (14-8) เหลอ 8 หนวย สวน มลพษจากโรงงาน 2 จะลดลง 8 หนวย (14-6) เหลอ 6 หนวยMCA1 = MCA =3
MCA1MCA2
2
4
6
ภาษตอหนวยมลพษ
1
3
5
ปรมาณมลพษ s0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
ปรมาณการบ าบดมลพษ
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
15
o ถาหนดมาตรฐานใหโรงงานแตละโรงปลอยมลพษ 7 หนวย MCA ของโรงงาน 1 เพมเปน
฿3.75 MCA ของโรงงาน 2 ลดเปน ฿2.50 ตนทนการบ าบดจะไมต าทสด เนองจากโรงงาน
2 สามารถบ าบดมลพษดวยตนทนทต ากวาโรงงาน 1
o ถาโอนมลพษจากโรงงาน 1 ใหโรงงาน 2 บ าบด ตนทนรวมจะลดลง
ชยนต ตนตวสดาการ 49
2
4
6
ภาษตอหนวยมลพษ
1
3
5
ปรมาณมลพษ s0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
MCA1MCA2
ก าหนดมาตรฐานมลพษท 7 หนวยส าหรบทงสองโรงงานเพมตนทนรวมเนองจาก
MCA2 < MCA1.
3.75
2.50
ตนทนของโรงงาน 2 ทลดลง
ตนทนของโรงงาน 1ทเพมขน
ปรมาณการบ าบดมลพษ
o ตนทนทเพมขนมากกวาตนทนทลดลง ดงนน การก าหนดมาตรฐานท าใหสงคมมตนทน
เพมขนมากกวาการเกบคาธรรมเนยม ทงๆททงสองวธมผลใหการปลอยมลพษรวมเทากบ
14 หนวย
กรณทมาตรฐานใหผลดกวาคาธรรมเนยม
• สมมต
o เสน MSC มความชนคอนขางมาก ตนทนสงคมเพมในอตราสง แตเสน MCA คอนขางลาด
ตนทนการบ าบดเพมในอตราต า
o จากรปคาธรรมเนยมมลพษ 6 บาทจะมประสทธภาพ แตตงออนไป 10% ท 5.4 บาท มลพษ
เพมขนมากตาม MCA ทลาด และสรางตนทนภายนอกสงมากตาม MSC ทชน
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
16
o ถาใชมาตรฐานมลพษแทน ตงมาตรฐานท 3 หนวย คมออนไป 10% เชนกนท 3.3 หนวย
แทน
o ผลเสยตอสงคมสทธกรณก าหนดมาตรฐานมขนาดต ากวากรณคาธรรมเนยม
กรณทมาตรฐานมลพษดกวาคาธรรมเนยม
ชยนต ตนตวสดาการ 53
ABC เปนตนทนภายของสงคมสทธจากคาธรรมเนยมทผดพลาด
ปรมาณมลพษ0 3 3.3 5
คาธรรมเนยม
5.46
คดมาตรฐานมลพษต าไป 10% จาก 3 หนวย เปน 3.3 หนวย ADE < ABC
คดคาธรรมเนยมต าไป 10% จาก 6 บาท อยท 5.4 บาท มลพษขยายเปน 5
MEC
MCA
B
C
E
DA
4. การเปดตลาดใบอนญาตปลอยมลพษ (Tradable or Marketable Permits)
เปนการสรางตลาดใหกบการแลกเปลยนมลพษ
รฐก าหนดปรมาณมลพษโดยรวมทเหมาะสมกบสงคม ยอมใหหนวยผลตปลอยมลพษไดในระดบ
หนง หนวยผลตจะใชสทธนนดวยตวเอง หรอจะขายใบอนญาตใหหนวยผลตอนๆ
เปนการปลอยใหมมลพษในระดบทเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงภายใตสถานการณทแตละหนวยม
ตนทนบ าบดทแตกตางกน
โรงงานทมตนทนการบ าบดมลพษสงจะซอใบอนญาตจากโรงงานทมตนทนต า
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
17
ชยนต ตนตวสดาการ 49
2
4
6
ภาษตอหนวยมลพษ
1
3
5
ปรมาณมลพษ s0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
MCA1MCA2
3.75
2.50
ปรมาณการบ าบดมลพษ
ในทสดตลาดจะท าใหตนทนในการบ าบดโดยรวมต าทสดเอง (ราคาดลยภาพเทากบ MCA) ถาตลาด
มการแขงขนทสงพอ
ขอด 1. ตนทนในการจดหาขอมลและบรการจดการต า เพราะราคาใบอนญาตปรบตวสะทอนตนทน
และผลประโยชน 2. หนวยผลตทมประสทธภาพในการบ าบดสง จะบ าบดมลพษมากและม
ใบอนญาตเหลอใชจนสามารถขายตอใหกบหนวยผลตทมตนทนการบ าบดสง และตองการ
ใบอนญาตเพม
ขอเสย 1. ถาราคาใบอนญาตสงและผนผวน ผผลตมความลงเลในการลงทนเทคโนโลยใหมๆ ใน
การก าจดมลพษ 2. ถาโครงสรางตลาดมการแขงขนนอย ราคาใบอนญาตไมสะทอนตนทนเทาทควร
เพราะระบบนท างานไดด เมอมผตองการซอขายใบอนญาตจ านวนมาก
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
18
ทรพยสนสวนรวมกบผลกระทบภายนอก
ทรพยากรทเปนทรพยสนสวนรวม (Common Property Resources) ทกคนมสทธในการเขาถง
ทรพยากร ตางคนตางใชทรพยากรโดยเสร ไมมคาใชจาย ท าใหทรพยากรจะถกใชจนเกนขนาด
ตวอยาง อากาศและน า ทรพยากรประมง ปาไม และสตวปา ทรพยากรทางธรณ
ตวอยางกรณบอหรอทะเลสาบททกคนสามารถมาจบปลาได
ชาวประมงแตละคนจะจบปลาจนถงจดทผลประโยชนสวนเพมของตน (marginal benefit) เทากบ
ตนทนสวนเพม (marginal cost) แตละคนจะไมสนใจวาการจบปลาของตนสรางผลประทบตนคน
อน ...ตนทนเอกชนมขนาดทต ากวาตนทนทแทจรงทตกกบสงคม
การจบปลาทเพมขนลดปรมาณฐานทรพยากร (stock of fish) ถาปรมาณฐานทรพยากรลดลงมาก
เกนไป จ านวนพอแมพนธจะไมพอทจะรกษาทรพยากรใหย งยนได..การใชทรพยากรมากเกนระดบ
อดมภาพของสงคม
การทกรรมสทธในทรพยสนไมชดเจน เปนสาเหตทท าใหเกดผลกระทบภายนอก เมอมผลกระทบ
ภายนอก นอกจากจะใชวธการแทกแซงโดยรฐ จากการเกบภาษ คาธรรมเนยม ใหเงนอดหนนแลว
วธการเจรจาตอรองระหวางผกอผลกระทบกบผไดรบผลกระทบเปนอกวธในการแกปญหา
Coase Theorem: ถาไมมตนทนในการเจรจาตอรอง กรรมสทธถกระบไวชดเจน การจดสรร
ทรพยากรจะเปนไปอยางมประสทธภาพ จะไมมปญหาผลกระทบภายนอก นอกจากนน ถามการ
เกบภาษภายใตสถานการณเชนน ประสทธภาพจะไมเกด และการจดสรรทรพยากรจะเหมอนๆกน
ไมวากรรมสทธนนตกเปนของฝายใด
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
19
ดลยภาพในการเจรจาตอรองตามทฤษฎโคส
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
20
ปญหาในทางปฏบต
1. ปญหาในการกระจายทรพยสน
2. ปญหาตนทนในการเจรจาตอรอง
3. ปญหาเกยวกบพฤตกรรมเชงกลยทธของคเจรจา
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
21
4. ปญหาเกยวกบสารสนเทศ
การแกปญหาผลกระทบภายนอกโดยวธอนๆ
1. การหามกอผลกระทบภายนอกโดยเดดขาด
2. การก าหนดเขตกจกรรมทมผลกระทบภายนอก (Zoning)
3. การรวมหนวยเศรษฐกจเปนหนวยเดยวกน (Unitization)
4. การน าทรพยากรกลบมาใชใหม (Recycling)
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
22
3. สนคาสาธารณะ (Public Goods)
ตองมลกษณะ 2 ประการ คอ
ไมเปนปฏปกษในการบรโภค (Non rival consumption) หมายความวา ไมตองแกงแยงกนบรโภค การ
เพมขนของผบรโภคคนใดคนหนงไมไดท าใหคนอนบรโภคไดนอยลง.... ตนทนสวนเพมของการ
บรโภคเทากบศนย
ไมสามารถกดกนในการบรโภค (Non excludability) หมายความวา ไมสามารถหามมใหบรโภคได ไม
วาจะมการจายเงนเพอสนคานนหรอไมกตาม
สนคาสาธารณะ
ชยนต ตนตวสดาการ 64
Rival
Non-rival
Exclusive Nonexclusive
สนคาเอกชน:
รถ เสอผา
กงสาธารณะ:
cable TV, sport club
ทรพยากรรวม:
ปาไม ปลาทะเล
สนคาสาธารณะ:
การปองกนประเทศ,
คลนวทย, ไฟประภาคาร
เสนอปสงคของสนคาสาธารณะ
อปสงคของสนคาสาธารณะเปน Collective Demand
เสนอปสงคของสนคาสาธารณะตองรวมตามแนวตง (แกนราคา) .. ณ ปรมาณหนงๆ จะมผซอยนด
จายซอสนคาหนวยนนๆในราคาเทาใดบางรวมกนหมด
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
23
สนคาสาธารณะกบประสทธภาพ
ชยนต ตนตวสดาการ 66
D1
D2
D = MB
D1 อปสงคคนท 1D2 อปสงคคนท 2D อปสงครวม
Output0
ราคา
1 2 3 4 5 6 7 8 109
4.00
5.50
7.00
MC
1.50
ประสทธภาพเกดท MC = MB รวม หรอ 2 หนวย MB = 1.50 + 4.00 = 5.50.
ตลาดจะผลตเพยง1 หนวยunit sเนองจาคนท 1 จะขอ “โดยสารฟร” จากคนท 2
ปญหาของสนคาสาธารณะ
ท MC=5.5 คนท 1 จะไมยอมจายเพอสนคาน เพราะ MC > MB คนท 2 ยอมจายเพอใหไดมาซง
สนคาจ านวน 1 หนวย ซงเปนดลยภาพทค านงเฉพาะผลประโยชนสวนตน ปรมาณการผลตต ากวา
ระดบอดมภาพของสงคม (=2 หนวย) และเปนไปไดวา ถา MC สงกวา MB ของเอกชน (เชนท
MC=7) การผลตสนคาสาธารณะจะไมเกดขน ทงๆทมองในแงสงคมควรมการผลต (ท MC = 7 Q=
1.8 หนวย)
กลไกราคาไมสามารถจดสรรสนคาสาธารณะอยางมประสทธภาพได เพราะคณสมบตทไมสามารถ
กดกนในการบรโภค ท าใหคนทไมยอมจายเงนกสามารถบรโภคได จงไมมความจ าเปนใดๆทจะ
เปดเผยความพอใจหรอความเตมใจจาย เพราะเกรงวาอาจถกเรยกเกบเงนตามขนาดความพอใจท
แสดงออกมา โดยเฉพาะเมอมผบรโภคเปนจ านวนมาก แตละคนรสกวาการจายเงนของเขาเพยงคน
เดยวเปนเพยงสวนยอยของเงนทงหมด จงไมมการจายโดยสมครใจ และเนองจากปรมาณทผลต
ไมไดขนกบบคคลใดบคคลหนง ผบรโภคแตละคนตองการประโยชนจากสนคานนโดยไมตอง
จายเงน.....ปญหาผไมยอมจาย (Free Rider)
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
24
เมอทกคนไมเตมใจเปดเผยความพอใจทแทจรง ท าใหอปสงครวมต ากวาความเปนจรง มผลใหการ
ก าหนดปรมาณการผลตนอยกวาทควรจะเปน (Under Production) ปรมาณการผลตของสงคมไมม
ประสทธภาพ
การเปดเผยความพอใจทต ากวาความเปนจรง หรอการไมยอมเปดเผยความพอใจดงกลาว ถาปลอย
ใหเอกชนผลตเอง ท าใหปรมาณการผลตนอยกวาทควรจะเปน เพราะค านงถงประโยชนของตวเอง
หรอ อาจไมมการผลตเกดขน เนองจากเขากไดรบประโยชนเทากบผจายเงน แมวาเขาไมผลตเอง
ดงนนถาจะใหมการผลตสนคาประเภทน รฐตองเขามาแทรกแซงโดยการใหเงนอดหนน หรอเขามา
เปนผจดสรรสนคาสาธารณะนเอง
การทรฐเขามาเกยวของในการจดสรรสนคาสาธารณะ ไมไดหมายความวารฐตองเปนผผลตสนคาน
เองทงหมด รฐอาจจดจางหรอเปดประมลใหเอกชนด าเนนการแทน โดยทรฐควบคมปรมาณและ
ดลยภาพของสนคานน เชน การสรางถนน สรางเขอน การใหการรกษาพยาบาล การบรการ
การศกษา
อยางไรกตาม คาใชจายในการผลตสนคาสาธารณะทรฐเปนผจดหา ในทสดกมาจากการเกบภาษ
จากประชาชน ซงการจายภาษดงกลาวไมไดสอดคลองกบความพอใจทแตละคนไดรบจากการ
บรโภคสนคาสาธารณะนน และการเกบภาษดงกลาวเปนการบดเบอนจากดลยภาพทวไปในตลาด
แขงขนสมบรณ ความมประสทธภาพทางเศรษฐกจจงลดลง
จากตวอยาง ถา MC ในการผลตสนคาสาธารณะ = 5.5 รฐบาลตองก าหนดใหมสนคาน 2 หนวย จง
กอใหเกดประสทธภาพสงสด รฐบาลจะเกบคาบรการตามผลประโยชนทแตละคนไดรบตามราคาท
ยนดจาย นนคอ เกบเงนจากคนท 1 จ านวน 1.5 บาท คนท 2 จ านวน 4 บาท รายรบของรฐบาล
เทากบ MC พอด
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
25
การตคาสนคาสาธารณะกบปญหาในการจดหาสนคาสาธารณะ
เพอใหแนใจวาประชาชนจะไดบรโภคสนคาสาธารณะแนนอน รฐตองเขามาเปนผจดสรรทรพยากร
เอง ซงปญหาทตองเผชญคอ ควรผลตในปรมาณเทาใดจงจะเหมาะสม? รฐตองทราบตนทนในการ
ผลตและการตคา (Valuing) ของสนคานนจากประชาชน
ปญหาของการตคา... ประชาชนมกไมทราบวาสนคานนมคาตอเขามากนอยแคไหน และถงแมวาเขา
สามารถบอกไดวามความยนดจายส าหรบสนคานนเทาไร กมกจะมแนวโนมวาจะปดบงราคาสงวน
ท าใหผเกบขอมลไดรบขอมลทผดๆ
ใชวธการลงคะแนนเสยงองกบคะแนนเสยงขางมาก (Majority Voting)
แตไมไดเปนหลกประกนวาการผลตสนคาสาธารณะนนจะมประสทธภาพหรอไม
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
26
การแกปญหาสนคาสาธารณะดวยวธอนๆ
1. แรงกดดนทางสงคม
2. การรวมเปนหนวยเดยวกน (Mergers)
3. การบงคบ
4. การแปรไปเปนของเอกชน (Privatization)
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
27
4. ความไมสมมาตรของขอมล (Asymmetric Information)
Asymetric Information = ลกษณะของขอมลขาวสารทไมเทากนระหวางผซอกบผขาย
ฝายทมความรมากกวามอ านาจในตลาดมากกวาอกฝาย สามารถฉวยโอกาส (Opportunistic
behavior) ในการแสวงหาผลประโยชนจากความไมรของอกฝาย
ถาสองฝายท าธรกรรมตอกนมความรขอมลขาวสารเทากน จะไมมใครไดเปรยบหรอ
เสยเปรยบ หรอมอ านาจมากไปกวากน
ม 2 ประเภท คอ การเลอกทเปนปรปกษ (Adverse selection) และจรยาวบต (Moral
Hazard)
Adverse Selection
การเลอกไมบงเกดผลตามความประสงคของผเลอก ...เลอกนกมกไดแร
ปรากฏการณทกลไกตลาดคดสรรสนคาทมคณภาพดออกจากไปจากตลาดและดงดดสนคาคณภาพ
ต าเขาสตลาด
ฝายทขาดขอมลไมมความรเกยวกบ คณลกษณะทสงเกตไมได (Unobserved characteristics) ท า
ใหฝายหนงมพฤตกรรมฉกฉวยโอกาสหาผลประโยชนจากฝายทไมรขอมล (เสยเปรยบ)
ตวอยาง: รถมอสอง การประกนภย ตลาดเครดต
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
28
Adverse Selection ท าใหตลาดลมเหลวในแงทวา ไปลดขนาดของตลาดลง คอ ท าใหปรมาณการซอ
ขายนอยลง หรออาจมผลใหตลาดหายไปจากระบบเศรษฐกจ
Lemon Market..ตลาดสนคาคณภาพต ากบปญหาการยอมแมวขาย
ปญหาการยอมแมวขาย
ชยนต ตนตวสดาการ 14
ราคาตลาดคณภาพสง 800,000ราคาตลาดคณภาพต า 400,000ยอดขาย 50,000 ในแตละตลาดPH SH
DH
DL
50,0000
8
PL
SL
DL
50,0000
4
สมมต มรถสองชนด– คณภาพสงและคณภาพต า
ถาผซอและขายสามารถแยกแยะชนด ->จะมสองตลาดแยกกน – ตลาดหนงคณภาพสง อกตลาดคณภาพ
ต า
ตลาดคณภาพสง > SH คออปทานและ DH คออปสงคคณภาพสง
ตลาดคณภาพต า> SL คออปทานและ DL คออปสงคคณภาพต า
เมอเปรยบเทยบกน SH สงกวา SL เพราะตองใหราคาแกเจาของรถดสงกวาจงจะขาย และ DH สงกวา
DL เพราะผซอยนดจายมากกวาส าหรบรถคณภาพสง
แตผขายรคณภาพของรถมากกวาผซอ!!
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
29
ปญหาการยอมแมวขาย
ชยนต ตนตวสดาการ 16
รถคณภาพกลางๆ ขายได 700,000 มรถด 25,000 และรถเลว 75,000
การเพม QL ลดคาคาดคะเนของอปสงคเปน DLM การปรบตวจะด าเนนตอไปจนอปสงค
ทงสองตลาดเหลอแต DL
QH
PH SH
DH
50,0000
8
QL
PL
SL
50,0000
54DLM
DL
DLM
DMDM
6 6
75,00025,000
7
DL
ในตอนแรกผซอคาดวามโอกาส 50/50 ทจะไดรถคณภาพสง>>คาคาดคะเนอปสงคผบรโภคมท าใหอป
สงคเหลอ DM.....รถทคณภาพสงมเหลอขายลดลง (25,000) แตรถคณภาพต ามขายมากขน (75,000)
เมอเปนเชนน คาคาดคะเนอปสงคจะลดลงอก……ตลาดเลกลงเรอยๆ เมอราคารถคณภาพสงลดลงถง
ระดบหนง จะไมมใครน ารถคณภาพสงออกขายในตลาด ในทสดในตลาดจะมแตรถคณภาพต า
• เนองจากสงเกตคณลกษณะไมไดงายๆ
– สนคาคณภาพต าไลสนคาคณภาพสงออกจากตลาด…ของเลวไลของด
– ตลาดลมเหลวในการสรางการคาทตางไดประโยชน
– สนคาคณภาพต ามมากไป คณภาพสงมนอยไปทงทมอปสงคแตหาซอไมได
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
30
ตลาดประกนสขภาพ
– คนชราหาซอประกนสขภาพไดยากแมจะยอมจายแพง
– ผซอรปญหาสขภาพของตนดกวาบรษท
– คนสขภาพแยตองการประกนสขภาพมากกวาคนสขภาพด ท าใหสดสวนลกคาสขภาพเลว
เพม ->ขาดทน
– การขนราคาไมชวย เพราะท าใหคนสขภาพดและความเสยงต าถอนการประกน – สดสวน
ของลกคาสขภาพไมด ยงสงขน
ตลาดการประกนอบตเหต
– บรษทประกนไมสามารถแยกระหวางคนทขบปลอดภยและเสยง ดงนนจงคดคาประกน
ตามคาเฉลยอบตเหต
– คนขบทมความเสยงต าจะไมซอประกน ซงจะท าใหความนาจะเปนของอบตเหตในหม
ลกคาสงขน
– การขนคาประกนยงท าใหลกคาทเสยงต าลดลงอก
ตลาดสนเชอ
– สถาบนการเงนแยกลกคาทชอบเสยงไมออกจากทเสยงต า ดงนนดอกเบยทเกบจงคดจาก
คาเฉลย
– ลกคาทเสยงสงชอบเบยวหนจะขอสนเชอมากกวาทเสยงต าและไมเบยว
– เกดปญหาหนเสยมากกวาทคาด จงขนดอกเบยซงยงไลลกคาชนดออกไปอก
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
31
การแกปญหา Adverse Selection
• สงการ: บงคบประกนทงกลม -> pool risks
• สรางชอเสยง: ประวตทางเครดต “เจาเกา”
• การทดสอบและคดเลอก
• การเปรยบเทยบคณภาพโดยผเชยวชาญ
• มาตรฐานและใบรบรองคณภาพ
• การสงสญญาณคณภาพโดยผผลต:
– ตองนาเชอถอ: warranties
– รายทคณภาพสงตองมตนทนต ากวา
– ไมไดผลถาทกรานสงสญญาณเหมอนกน
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
32
Moral Hazard
สถานการณทบคคลถกโนมนาวใหประพฤตปฏบตในทางทจะท าใหตนไดประโยชนมากขน
ในขณะเดยวกนกไดกอใหเกดภาระความเสยหายตอบคคลอน
พฤตกรรมทผดไปจากทควรจะเปนเปนผลมาจากความไมสามาตรของขอมล ฝายทมขอมลนอย
กวาไมสามารถควบคมพฤตกรรมหรอการกระท าของฝายทมขอมลมากกวาได เปนผลใหฝายท
มขอมลมากกวาแสวงหาผลประโยชนจากขอตกลงทท าดวยกนไว
เกดเมอผมขอมลฉวยโอกาสเอาเปรยบผขาดขอมล เนองจากฝายทเอาเปรยบม พฤตกรรมท
ตรวจสอบไมได (Unobserved actions) โดยผทถกเอาเปรยบ
บานมประกนภย: ไมลอกประต ไมตดเครองดบเพลง
สถาบนการเงนปลอยกเสยงเพราะรวาแบงคชาตจะชวยไมใหลม
อาจารยทสญญาวาทกคนจะไดอยางนอย B
Principal-Agent problems
เกดขนเมอมการท าขอตกลงจางงาน โดยทสวสดการของฝายนายขนอยกบผลงานของฝายบาว
ซงไมสามารถตรวจสอบผลงานไดสมบรณ
เจาของบรษทคมลกจางไดไมสมบรณ –ลกจางรวาตนขยนหรอไม มากกวานายจาง
ผถอหนคม ตรวจสอบ ผบรหารไดไมสมบรณ
ผออกเสยงเลอกตง คม ตรวจสอบ ส.ส. ไมได
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
33
การแกปญหา Moral Hazard
• ตงราคาเลอกปฏบตตามประวตในอดต
– ผขบทประวตชนบอย คาเบยแพง
• การใหผซอประกนรวมรบความเสยงบางสวน
– deductible: ผเอาประกนรถยนตตองจายบางสวนอบตเหตทเกดจากความประมาทของ
ตนเอง
บทสรป
1. ตลาดแขงขนไมสมบรณ แสดงถงความมอ านาจในตลาดของผผลต/ผบรโภค>> ท าใหตลาด
ลมเหลวเพราะระดบการผลต/การบรโภค ไมใชระดบทประสทธภาพ (ปรมาณนอย ราคาสง)>>
วธแกไข คอ ท าลายอ านาจการผกขาด
2. ผลกระทบภายนอก>> ท าใหตลาดลมเหลว เพราะ under production กรณ positive externality และ
over production กรณ negative externality>> วธแก พยายามผลตทตนทนสงคมเทากบประโยชน
สงคม มหลายวธ เชน Tax, Subsidy, Fee, Standard
3. สนคาสาธารณะ>> ท าใหตลาดลมเหลว เพราะ under production ไมมใครยอมเปดเผยความเตมใจ
จายทแทจรง หรอบางทการผลตนนไมเกดขนเลย>> วธแก รฐเขามาจดสรรเสยเอง แตตองให
ประชาชนรบรวาการเกดขนของสนคาสาธารณะนนส าคญ ดงนน ใหตคาของสนคานนตามความ
เตมใจจายทแทจรง, ใชหลกการลงคะแนนเสยงขางมาก วาควรใหมสนคาสาธารณะนนๆหรอไม
แต!! Majority Voting ไมไดใหผลท efficient เสมอไป
4. ขอมลไมสมมาตร>> ผบรโภคตองทราบขอมลเกยวกบราคาตลาดและคณภาพสนคา เพอทตลาดจะ
ท างานไดอยางมประสทธภาพ การขาดขอมลอาจเปลยนอปสงคและอปทานของตลาด มสนคาทไม
EC 311 1/62 สปดาหท 15-16 ความลมเหลวของตลาด พจตรา ประภสสรมน
34
มคณภาพมากไป หรอไมไดซอสนคาทมคณภาพสงมากพอ>> Adverse Selection ลดขนาดตลาดลง
Moral Hazard พฤตกรรมผดไปจากทตกลง>> วธแก สงสญญาณ, สรางชอเสยง, การรบประกน
5. รฐบาลจ าเปนตองเขามาก ากบดแลใหมการแขงขนทสมบรณมากขน หรอใหตลาดแขงขนกนอยาง
ยตธรรม ไมมการฉวยโอกาส
6. รฐบาลตองเขามาสนบสนนใหมการผลตสนคาทมผลกระทบภายนอกทเปนบวกตอสงคมมากขน
และใหมนใจวามการผลตสนคาสาธารณะอยางเพยงพอ