มลตมเตอร (Multimeter)วระยทธ คณรตนสร
ไฟฟา
• ไฟฟากระแสตรง (Direct Current : DC)• ไฟฟากระแสสลบ (Alternating Current : AC)
อปกรณอเลกทรอนกสพนฐาน
• รซสเตอร• คาปาซเตอร• ไดโอด• ไดโอดเปลงแสง• ฟวส
รซสเตอรรซสเตอร ท าหนาท ลดกระแสไฟฟาทไหลผาน สงใหใหระดบแรงดนมคาลดลง
สญลกษณ
คาปาซเตอรคาปาซเตอร ท าหนาท กรองระดบแรงดนใหเรยบ และกรองความถทไมตองการ
สญลกษณ
ไดโอดไดโอด ท าหนาท บงคบใหกระแสไฟฟาไหลในทศทางทก าหนด
สญลกษณ
ไดโอดเปลงแสง ไดโอดเปลงแสง (Light-emitting Diode : LED) ท าหนาท แสดง หรอแจงเตอนในรปของแสงไฟจากหลอด LED
สญลกษณ
ฟวสฟวส ท าหนาท ตดไฟเมอมกระแสไฟฟามากเกนไป
สญลกษณ
มลตมเตอร ใชท าอะไรไดบาง
• วดสายไฟขาด• วดฟวสขาดเชคตอวงจรถงกนหรอไม• วดความตานทาน• วดไฟบาน• วดถานเลยง/แบตเตอร ROM BIOS • อนๆ
มลตมเตอร (Multimeter)เปนมเตอรทรวม โวลตมเตอร แอมปมเตอร โอหมมเตอรไวดวยกนใน
เครองเดยว โดยผใชงานสามารถเลอกใชงานตามตองการ • - Analog Multimeter แสดงผลเปนแบบเขมช สวนประกอบหลกคอขดลวดเคลอนท ราคาถก และสามารถสงเกตความเปลยนแปลงของปรมาณทวดได แตมความเทยงตรงนอยกวา
• - Digital Multimeter แสดงผลเปนตวเลข มความเทยงตรงสง อานคาไดงาย แตราคาแพงและไมสามารถสงเกตการเปลยนแปลงใดๆไดเลย
Analog Multimeter Digital Multimeter
สญลกษณปรมาณกระแส
มลตมเตอร
• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา
สวนประกอบภายใน(1)
แผงวงจรแผงวงจรรวมอปกรณอ เลคทรอนคตางๆของมลตมเตอรหากอปกรณบางตวเสยท าใหมลตมเตอรบางยานวดไมสามารถใชงานได
สวนประกอบภายใน(2)
แบตเตอร 3 Vใชถาน 1.5V จ านวน 2 กอนตออนกรมใชยานวดโฮหมทกสเกลตองอาศยแบตเตอร 3V ชดนเพอเลยงวงจรการท างานถาเชค 0 โอหม แลวเขมไมขนควรเชคทนกอน
สวนประกอบภายใน(3)
แบตเตอร 9 Vใชถาน 9V จ านวน 1 กอน ส าหรบยานวด x100K ใชรวมกบแบตเตอร 3 v เลยงวงจรยานวดโอหม x100K สเกลอนท างานแต x100K ไมท างานใหเชคทนกอน
สวนประกอบภายใน(4)
ฟวสอปกรณปองกนความเสยหายทเกดกบมลตมเตอรถาฟวสขาดสงเกตไดคอ ทกยานวดของมลตมเตอรจะไมท างาน
มลตมเตอร
• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา
สวนประกอบภายนอก(1)
หนาปดแสดงสเกลตวเลขตางๆเพอน าคาทวดไดมาแปลความหมายสรปผลในการวดคา
สวนหนาปดท(Scale)
สวนประกอบภายนอก(2)
เขมสวนหนงบนหนาปทมหนาทแสดงชบอกสเกลต าแหนงปกตอยท 0 ทางดานซายมอหนาปทมมเตอร
สวนประกอบภายนอก(3)
Zero Ohmการตงคาเขมใหอยท 0 ทางขวามอ จะใชยานวดโฮหมทกครงตองปรบ
สวนประกอบภายนอก(4)
ลกบดท าหนาทปรบเพอเลอกยานวด เมอเลกใชควรปรบไปทต าแหนง Off หรอ 1000 ACV
สวนประกอบภายนอก(5)
ขวบวก-ลบใชส าหรบตออปกรณทจะวดขวบวกสแดง ขวลบสด า เวลาวดตองค านงถงขวบวกและลบอปกรณทจะวดดวย เมอใชยานวด DCVเพราะอาจท าใหมเตอรเสยหายได
สวนประกอบภายนอก(6)
เรนจสวตชปมปรบหมนใหเขมมเตอรอยในต าแหนงปกตเมอยงไมถกใชงาน ต าแหนงปกตจะอยท 0 ทางซายมอของมเตอร
สวนปรบยานการวดคา (Range)
มลตมเตอร
• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา
การบ ารงรกษา• กอนการใชตองทราบกอนวา จดทจะวดนนมคาไฟเปนเทาไรถาไมทราบคาควรตงสเกลใหสงทสดไวกอน
• หามใชยานวดโฮหมในการวดไฟ DCหรอไฟ AC• การวดไฟ DC นนจะตองใชสายมเตอรใหถกขว• ไมควรใหขวบวก ลบ ของมเตอรแตะกนนานเกนไปในยานวดโฮหม เพราะจะท าใหถานหมดเรว
• หลงจากใชงานแลวควรถอดขวสายออก และบดสเกลไปท Off หรอ 1000ACV
การบ ารงรกษา
• ระวงอยาใหตกหรอกระแทก เพราะจะท าใหเสยได• ควรวางราบกบพนขณะวดเพราะจะท าใหไดคาทเทยงตรง
มลตมเตอร
• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา
เนอหาการใชงาน
• การวดคาความตานทาน Ohm• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ (ACV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCmA)
ยานวดคา Ohm
สเกลทใชอาน
การวดคาความตานทาน Ohm
Test Ohmการตงใหเขมมเตอรอยท 0 ทางดานขวามอของหนาปทม(Zero Ohm) โดยการน าสายสด าและสแดงมาแตะกน เขมจะตองอยตรงเลข 0 เสมอ ถาเขมไมอยในต าแหนงใหปรบทปม (Zero Ohm)
ถาไมตงจะท าใหเกดความผดพลาดในการอานการคา
การวดคาความตานทาน Ohm
กฎการใชงานยานวด Ohm1.หามจายไฟเขาวงจรขณะวด2.หามจบปลายสายทง 2 ขางขณะวด เพราะคนเรามความตานทาน ซงอาจท าใหการวดคลาดเคลอน3.ในขณะวดตองปลดขางออก 1 ขาง
การวดคาความตานทาน Ohm
• การวดคาความตานทาน ใหใช โอหมมเตอรวดครอมตวตานทานทจะท าการวด
การวดความตานทาน ขนตอนการวด1. เรมจากตงยานการวดท x1 กอน แลวใชสายวดทงสองเสนมาแตะกนและท าการปรบปม 0 ADJ. ((ZERO ADJ.)
หมายเหต 0 ADJ คอ การปรบใหเขมช ไปทต าแหนง 0 โอหม ทางขวามอ เพอหกลางคาความตานทานทมอยในสายวดและเปนการตงคาเรมตนเมอเปลยนยานการวดแตละครงใหถกตอง
2. หลงจากนนน าอปกรณทเปนตวตานทานทตองการวดมา 1 ตวและท าการวดโดยใชสายแตละเสนแตะทขาอปกรณขางละเสน ตอนนอาจใชมอชวยไดแตวามอจะตองโดนกบปลายสายวดไดเพยงขางเดยวเทานน หากมอโดนปลายสายวดทงสองขางจะเปนการน าคาความตานทานของตวเราเพมเขาไปดวยนนเอง 3. ขนตอนการอานความตานทานใหอานทแถบบนสด เปน แกลวดคาความตานทานกโดยแบงชองตามเลขทก ากบไวแลว ชองยอยกแบงเอาเองแลวกนวามคาเทาไรแลวอานคาออกมาคณดวยยานการวดในทนตงไวท x1 กหากอานคาไดเปน 10 ก x1 = 10 โอหม
4. หากตงยานการวดแลววดดแลวเขมไมกระดกหรอกระดกนอยมากอาจจะอานคาไดประมาณ 200 ถง 500 อะไรประมาณนกใหปรบยานการวดใหสงขนเปน x10 หรอ ปรบขนไปเรอยๆจนกวาจะอานคาไดสะดวกแตขอส าคญตองอยาลมวาเมอมการเปลยนยานการวดทกครงไมวาจะเปน x1 x10 x1k หรอ x10k กแลวแตตองท าการปรบ 0ADJ ใหเขมชท 0 ทางขวามอกอนทกครง และการอานคาแตละยานอยาลมทจะน าคาทอานไดมาคณกบยานทตงดวย เชนตงทยาน x10 อานคาได 20 กตองเอา 20x10 = คาจรงคอ 200โอหม
การวดคาความตานทาน x1 โอหม
• ใชสเกลเสนสฟาอยบนสด• นยมใชวดคา 0-50 โอหมเพราะจะไดคาทเทยงตรงทสด
จากภาพ ต าแหนงทเขมชอานคาได 0.8 โฮหมแลวน ามาคณกบยานวดท x1 จะได
0.8 x 1 = 0.8 โอหม
ตวอยาง
การวดคาความตานทาน x10 โอหม
• ใชสเกลเสนสฟาอยบนสด• นยมใชวดคา 0-100 โอหม เพราะจะไดคาทเทยงตรงทสด
จากภาพ ต าแหนงทเขมชอานคาได 1.6 โฮหมแลวน ามาคณกบยานวดท x10 จะได
1.6 x 10 = 16 โอหม
ตวอยาง
การวดคาความตานทาน x1K โอหม
• นยมใชวดคา 0-500 โอหม เพราะจะไดคาทเทยงตรงทสด
จากภาพ ต าแหนงทเขมชอานคาได 70 โฮหมแลวน ามาคณกบยานวดท x1K จะได
70 x 1K = 70,000 โอหม
ตวอยาง
ขอควรระวงในการใชโอหมมเตอร
• หามวดอปกรณ ในขณะทมแรงดนไฟฟาอย• ขณะวดไมควรจบปลายทงสองของสายวดพรอมกนเพราะจะท าใหคาทวดไดผดพลาด
อาจไมแนน
เนอหาการใชงาน
• การวดคาความตานทาน Ohm• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ (ACV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCmA)
ยานวดคา ACV
สเกลทใชอาน
การวดแรงดนไฟฟากระแสสลบ(ACV)
กฎการใชงาน1.ตองจายไฟเขาวงจรขณะวด2.หามจบปลายสายทง 2 ขางขณะวด เพราะวงจรมกระแสไหลอยอาจเกดอนตรายได3.ตงสเกลสงสดเมอไมทราบคาแรงดนไฟฟาของจดทจะวด
ยานวดกระแสสลบ 10 V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-10 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 6V-
8V ต าแหนงทเขมชอานคาได 6.8
V
ตวอยาง
ยานวดกระแสสลบ 50V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-50 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 10V-
20V ต าแหนงทเขมชอานคาได 10.5
V
ตวอยาง
ยานวดกระแสสลบ 250V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-250 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 200V-
250V ต าแหนงทเขมชอานคาได 220 V
ตวอยาง
เนอหาการใชงาน
• การวดคาความตานทาน Ohm• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ (ACV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCmA)
ยานวดคา DCV
สเกลทใชอาน
การวดแรงดนไฟฟากระแสตรง(DCV)
กฎการใชงาน1.ตองจายไฟเขาวงจรขณะวด2.หามจบปลายสายทง 2 ขางขณะวด เพราะวงจรมกระแสไหลอยอาจเกดอนตรายได3.กอนการวดควรตรวจสอบขวสาย ทงขวบวกและลบ
การวดแรงดนไฟฟากระแสตรง(DCV)
• การวดแรงดน ของไฟฟากระแสตรง นนตองน าVoltmeter มาตอขนานกบตวทเราจะท าการวด
+ -
การวดแรงดนไฟฟากระแสตรง(DCV)
ขอควรค านงในการใชโวลทมเตอร(Analog)• ตอขวใหถก• ควรใชสเกลมากสดกอน• ตองตอครอมวงจร(ขนาน)
ยานวดกระแสตรง 2.5 V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-10 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 6V-
8V ต าแหนงทเขมชอานคาได 1.75
V
ตวอยาง
ยานวดกระแสตรง 10 V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-10 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 6V-
8V ต าแหนงทเขมชอานคาได 6.8
V
ตวอยาง
ยานวดกระแสตรง 50V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-50 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 10V-
20V ต าแหนงทเขมชอานคาได 10.5V
ตวอยาง
ยานวดกระแสตรง 250V
• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-250 ในการอานคา
จากภาพ เราจะอานคาในชวง 200V-
250V ต าแหนงทเขมชอานคาได 220 V
ตวอยาง
0
2
4 6
8
10
การอานคาจากสเกล= 2.0 V
0
2
4 6
8
10
การอานคาจากสเกล= 5.0 V
0
2
4 6
8
10
การอานคาจากสเกล= 5.2 V
5V 5.2V
0
2
4 6
8
10
การอานคาจากสเกล= 6.6 V
0
5
10 15
20
25
การอานคาจากสเกล= 16.5 V
0
10
20 30
40
50
การอานคาจากสเกล= 25 V
0
10
20 30
40
50
การอานคาจากสเกล= 13 V
0
50
100 150
200
250
= 8.4 V
0
10
20 30
40
500
2
4 6
8
10
2.5 V10 V50 V250 V1000 V
0
50
100 150
200
250
= 36 V
0
10
20 30
40
500
2
4 6
8
10
2.5 V10 V50 V250 V1000 V
การวดกระแสไฟฟาของไฟฟากระแสตรง
• การวดกระแส ของไฟฟากระแสตรง จะท าการตอAmmeter แบบอนกรมกบตวทตองการวด
+ -
ลกษณะวงจรทตองการวดกระแสทไหลผาน R 9
การวดกระแสไฟฟาของไฟฟากระแสตรง
ขอควรค านงในการใชแอมมเตอร(Analog) ตอใหถกขว เมอใชแอมมเตอรแบบวดไดหลายคา ควรใชชวงสเกลสงสดกอน ตออนดบ(อนกรม)กบวงจร