Date post: | 14-Apr-2018 |
Category: |
Documents |
Upload: | mizoram-presbyterian-church-synod |
View: | 267 times |
Download: | 0 times |
of 34
7/30/2019 Agape - April, 2013
1/34
April 2013 t AGAPE t 1
www.mizoramsynod.org
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
2/34
April 2013 t AGAPE t 2
www.mizoramsynod.org
Editorial
Mihringte hi hnam hrang niin ram hrang
hrangah awm mah ila inmamawh tawn vek kan ni.
Intlawh pawh a, kan khawsak ho a ngai fo \hin a;
chuvangin hnam dangte nena nunho dan kan thiam a
ngai hle.
Chanchin |ha kan rama a rawn luh a\ang khan
hnam dangte nen kan inchiahpiahin kan khawsa honasa telh telh a. Hnam dangte kan thlir dan pawh a
dang ve zel bawk a. Tun dinhmunah phei chuan
inlakhranna leh inthliarhranna a tlemin kan inpawh
tawn ta viau mai.
Kan hnam zia leh nun phung chawi nun zel hi kan
zavaia mawhphurhna a ni. Kan pi leh pu a\anga kan lo
chhawm, tlawmngaihna te, mi dangte \anpui duhna te,chhiatni thatnia kan in\awiawmna zawng zawngte hi
kan vawn nung reng a \ul a, kan tu leh fate pawh kan
zirtir uar deuh deuh a \ul khawp mai.
Hetih lai hian Lal Isua hnungzuitute chu sakhaw
dang vuantute lakah kan inlakhrana kan
inthiarfihlimna tur chin a awm. |hiana insiama, innel
taka khawsak a, Lal Isua chanchin kan hrilh theih
chuan chu chu thil \ha leh hlu tak a ni. Amaherawh
chu Pathian thu chuan Ring lo mite nen rual lo taka
nghawngkawl bat dunin awm suh u, tiin a sawi a.
Ring lo mi nupui pasala neih hi kohhran pawhin a remti
lo va, chuvangin kan theih chen chenah kan tu leh kan
fate kawppui atan ring lo mi neih hi kan remti hauh lo
tur a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
3/34
April 2013 t AGAPE t 3
www.mizoramsynod.org
Kristian Chhungkua
CHHUNGKUA - LI THUKRev. C. Lianhmingthanga
Mission Vengthlang
Ramthar lama rawngbawlna tulzia sawi nan Lithuk lam pan la, sangha man turin in lente deng rawh(Lk 5:4) hi Sermon thupuia hman hlawh pawl tak a ni\hin a. Ram chhung a nih pawhin Bru leh Chakma lammin kawhhmuh \hin. A dik lo pawh kan ti chuang lo.Mahse Kristian chhungkaw ngaihtuahna a\angangaihtuah chuanin li thuk chu hnai te-ah i han dahteh ang. Thui tak kal ngai lovin hnai te-ah sangha kanman mai dawn a ni.
Pathian thu hi Pul-pit-ah te leh mi zinga hansawi vel chu a nuam viaua. Biak In-ah phei chuan
thusawitu dinhmun hikan dah sang hle a, aropui bawk a. Mahse BillyGrahama chuanVantlang zinga thusawitur buatsaih aiin chhunginkhawma fate hnenasawi tur buatsaih a harzawk daih, a ti e, an ti.Naupang hriatthiamtawka buatsaih leh sawia ngai a, rei lo te sawi angai bawk. Vantlanghmaah chuan darkar khatlai tehkhin thu nen sawi
a ni a, a awlsam mah rengawm e.
Li thuk hnai vaibera len den nachang hrelova Li thuk hla ringawtavei hi chetsualna thlen
thei a ni tlat mai. Tun hmakhan Pastor Bial a zauthei hle a. Rei tak tak Bialfangin an zin a. Anchhungkuaah Pathian thuan sawi hman ngai lo va,an lo khawngaihthlakkhawp mai. Chuvangin li
thuk hlaa tirh Missionaryleh Pastor-te hian li thukhnaia len den hi antheihnghilh tur a ni lo. Achang chuan KohhranHmeichhia leh KTP pawhhian li thuk hla lam aiinli thuk hnai ber dawttu
tualchhungah hian denguar lehzual se, pawisa
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
4/34
April 2013 t AGAPE t 4
www.mizoramsynod.org
pawh sangha man nanseng tam lehzual sela a\ha mai awm mang e tia
ngaihtuah theih tak a ni.Li thuk hnaivai ber
kan chhungkuaah hian lenden dan tur i haninbuatsaih teh ang :
A hmasa berin\awng\ai hi a va
pawimawh em! Chhunginkhawma kan \awng\aipiahah hian \awng\ainasat a \ul khawp mai(kan boruak azirin). Nupakhat chuan Keini unauhi pakua kan ni a, mahsetu mah kan sual lo ang a
ti a. A chhan a sawi danchuan Kan tet laiin kanuin kan lu chunga kutnghatin zan tin a mal tetein min \awng\ai ziah\hin a ti. An nu\awng\aina chuan sual lo
turin a veng dawn a ni.Kan fate \henkhat
chu zu in nasa tak an lo nitawh thei a. A thenindamdawi an lo hmang sualfe tawh maithei. Heng hi
pawt kir leh tur chuan
chaw nghei leh tlaivara\awng\aia beih fe a ngai
ang. Li thuk hnaiah hiankan in \awng\ai sak peih lohle a ni maithei. Hnuhna
hrui thleng hian tuifawnhlauhawmah \an nasat hle angai.
A dawt lehah chuanan tet buchip lai hian LalIsua pek ngei ngei a ngai.Kan zirtir anga an
\awng\ai hi a \ha, mahse atawk lo. Chhunginkhawma hun an hmangchak hi a \ha, mahse atawk lo. An nunah Lal Isuaa awm ngei tur a ni.Naupang buchip tak takhian Lal Isua an nei thei
a, Pathian ringtu an ni theia ni. Nu malchungah hianLal Isua nei hman se a \haber. An lo len hunah an lopetek a nih pawhin kokirtu an nei nge nge a ni.
A Pathumnaah
chuan kan chhungkuaahhian kan fimkhurin kan diktur a ni. Biru chung chuansangha man a har ang, faten pa/nu rinawm lohna lehsum ngah dan an hre ru veran \hin. Pathian azahawm. Dawt sawi leh mi
rel fo chung chuan fatenkan lena tan an hlau zawk
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
5/34
April 2013 t AGAPE t 5
www.mizoramsynod.org
thei hial ang. Kan fatenPathian kan tihin kanpawisa a, sum lak luh leh
hmanah kan rinawm tihan hre tur a ni. Nu leh parinawm lote tan fate hneha har \hin.
A hnuhnung berahchuan kan chhungkua hi(li thuk) Pathian zahna te,aia upa zahna te, taknaleh thianghlimna teininhung thei ila a \ha
ngawt ang. Chhungkaw
\henkhat chu kan khawsa
ho lutuk \hin a. Duh chen
chen kan meng a, duhduhin kan awm a, kan tak
lo \hin a ni. Tawngkam
leh nungchang dik lote
hian thil a tikhawlo \hin.
Kan chungkua - Li
thuk hnaivai hi i ngai
pawimawh nasa ang u.
SYNOD BOOKROOM NEWSHlau suh : Tunlaiin Mizote zingah Hlauhna, manganna,thawpikna, chiaina leh Depression vanga buai kan tamve ta hle, intihlum hial pawh kan awm ve mek ta. Chutihlaiin hetiangin a tlakbuakte tana kawng dik kawhhmuhthei lehkhabu \ha erawh kan tlachham hle. Chu kantlakchhamna phuhru thei lehkhabu chu H. Rotluangathahnemngaihna avangin peih fel a ni ta. Lehkhabu
bakah a tak hmuh theih turin CD a chhawm tel nghenghe. A man ` 200
Naupang thawnthu ngaihnawmte Vol-2 : Naupangtenun kaihruai \ha thei lehkhabu buatsaih \hin LaltlanzoaKhiangte chuan naupangte tan thawnthu ngaihnawm taktak 11 chu bu khatah a rawn lawrkhawm leh ta. Tu leh
fate thawnthu \ha hrilh duh tan mamawh chhanna a nie. A man ` 50
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
6/34
April 2013 t AGAPE t 6
www.mizoramsynod.org
THOLEH NUN ISUA |AN NGAMUpa B. Lalhmunliana
Bethlehem Venglai
Missionary-ten Krista chanchin mak danglam takan hrilin Mi hmangaih em em...thil mak a ti thei....damlo a tidam \hin....mitthi te pawh a kaitho thei, tih te hian hrethiam mai a, an ringhlel lo, Thihna hnehin a tholeh, tih tak mai hi an hrethiam thei lo va, an awih thei lo\hin. Mahse, thawhlehna thurin hi Kristian danglam
bikna, kan thurin laipui a ni . Isua Krista, kan thawhhmahruaitu a ni a, thihna chelh hlen rual lohva Isua athawhleh avangin amah angin kan tholeh dawn a ni tihhi Kristiante thurin innghahna chu a ni. Thawhlehnatiha bet tlatte chu :
1 . Isuan thihna ahneh : Mihring tungchhova piang, rilrupangngai puten an hlauhber fo chu th ihna hi a ni.Mihringah kan lo piang a,hmangaihna neiinPathianin min siam a, kanhmangaihte leh minhmangaihtute han thihsanleh daih mai chu hlauhwm reng a ni. Kumkhuaahmu leh tawh lo tura kanhmangaihte kan \hen (minthihsan) pawh hi tu tan mahhan tuar thiam chi ziaznga ni lo, hmangaihna neiaPathianin min siam vang a
ni (rilru lama rualbanlo lehkhawvel thila beidawnna
tawpkhawk nei, dam aiinthih thlang an nih nghal lohchuan). Mi zawng zawngin
kan hlauh em em, kanchunga thleng atana kanduh loh \heuh thihna chuIsua chungah pawh athleng asin! Amah-erawhchu, lei leh vanathuneihna zawng zawngneitu chu thihna te maimai chelh hlen chi a niawzawng lo va, engtikmaha thi leh tawh lo turinchu chatuan mi, danglam vengai loa chu kaih-thawhina lo awm leh ta. Kan hlauhber mai Thihna chu Isuan
a hneh a, a tholeh ta. Kanthawh hmahruaitu Isua
Sermon
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
7/34
April 2013 t AGAPE t 7
www.mizoramsynod.org
avang chuan, engtikahemaw kan la tholeh ve anga, a hnenah chuan kan la
chawl ve ang, Haleluia!2 . Thawhlehna chuanthiam loh changte chuthiam min chantir :Pathian nchhe dawngtetana thiam channa kawngreng reng awm tawh lo, akara lei kak thuk tak awmchu Isua thiha thawhlehnachuan a dawh zawm leh taa ni, a va lawmawm em!Thiam chan loh ka hlautawh lo vang... Lal IsuaKrista thisen hlu avangchuan ....Ka pa lung a awita. Kan Isua avang chuan
keini mi tling lote hian vankhua leh tui nihna kan lonei ta a nih chu, a mak a ni;kan phu lo a ni. Pathianropuina hmaah ka dingchhin a... Awi! Awi! Azahthlak lutuk; Ani mi felfamkim, lei leh van leh a
chhunga thil awm zawngzawng siamtu, lei leh vanathuneihna zawng zawngneitu... kei ve, hmui bawlhhlawh pu mi, mi tling lo...Sawi tur reng ka nei lo ve,Mi sual mai ka ni, tih hi kadinhmun dik tak a ni si.
Chutiang mi ni si chu LalIsua thisen chuan van khua
leh tui ni ve turin minpawm duh a nih chu. Aw,hmangaihna a va mak em...
ka chhandamtun minhmangaih.
3 . T h a w h l e h n ahretute an awm mai maithei lo : Petera leh Johanachuan, ...Pathian thuzawm aiin nangni thuzawm a dik zawk emawchu, ngaihtuah rawh u.Keini zawng thil kan hmuhleh kan hriatte kha sawilovin kan awm thei lo, anti (Tirh. 4:19,20). Petera teneng nge an hmuh? Eng ngean hriata, sawi lova an awm
theih loh chu? Isua atholeh a ni, tih hi a ni.Dawihzep \hin kha an lohuaisen ta a, zakzum \hinkha, zahna aia chak zawkPathian thiltihtheihna chusawi lovin an awm thei talo a nih hi. Khawiah pawh
Isua mi nih an zak ta lo va,tu bulah mah Isua anzahpui ta lo. Isuathawhlehna thiltihtheihnachuan a hliah khuh a, Katih \hin te ka tih a rem tawhlo, Ka tih ngai lohte tih a\ul ta zawk, tiin Isua tanan nun pum an hlan ta a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
8/34
April 2013 t AGAPE t 8
www.mizoramsynod.org
Isua thawhlehnaazara chan \ha changte hi Isua zahpuitu ni lovin, nih
ahnekin sum leh paihmaah, khawvel hmaah, kanbialnu bialpa hmaah Isua mini ngam; a \hen tam takinPathian biak an hawisanmek laia Biak in lam hawingam, mi zinga Isuachanchina titi vawrh ngam,
khawi lo kalna apianga\hing\hi ngam kan ni ti rawhu. I ni zel ang u aw. Thihna
hneha tholeh Isua Kristaneitu, Isua nena hlim takahun hmang \hin, nun
danglam bik nei nih i tum zel\heuh teh ang u. Isua hnenahkan awm tawh a ni tih hi mizawng zawngin hre mawlhrawh se. Keini zawng thilkan hmuh leh kan hriattekha sawi lovin kan awm theilo, i ti ve ang u, Ka zm
long khawvel hmaah, tih hikan inthuamna hla ni mawlhrawh se.
NAUPANG LEHKHA THAWNChanchinbu pakhatah hetiang hian
naupangin a nu leh a pa hnena a lehkhathawn a
awm a. In fa duh tak ka ni a. Khawvel eng minhmuhtirin tun hi min hruai thleng a. Ka nih turang ka ni zo lo a nih pawhin la na lutuk lo ula.Nangmahni enkawl seilen ka ni a, chhungkuaa minenkawlna chu ka lo chhawm zel a ni mai a. Kei aianaupang thate nen min tehkhin lo ula, kei aiaenkawlna \ha an dawng a ni mai a. Min hmangaihthu in sawi \hin a, vawi tam tak mittui nen khumahka mu \hin. Chatuan nunna ka neih aiin sikul-aka grade in ngai pawimawh zawk a. Thianghlimnaaiin larna min tuipui a, chhungril thatna aiinpawnlang mawina min duhpui \hin. Tunah kut minthlakin, Ka mamawh lo che min ti a. Mahsekhawngaih takin hei hi hre reng ang che u, Minenkawl t\atna turin hun in ngah tawk tih hi. Biblechuan, Naupang chu a kalna wm kawngah chuanzirtir ula, a upat hun pawhin a thlah lo vang (Thuf.
22:6) a ti si a.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
9/34
April 2013 t AGAPE t 9
www.mizoramsynod.org
GOOD FRIDAY LEH EASTER-AH KHAN-ICHIANG EM ?Upa H. Lalchungnunga
Bawngkawn
Isua thih thu leh thawhleh thu-ah khan tunlaithlenga la chiang ngam lo an la awm thei. A naka thisenleh tui lo chhuak khan a thi tih a tichiang hle si a (Jn19:34); He Thu, Isua a thi a, a tholeh, tih hi Kristiantenkhawvela kan hriattir tur tak chu a ni.
Isua thih nia thil
thlengte kha Biblechauhvin a sawi lo va,khang hun lai chanchinziaktute chuan hetianghian an sawi: Phlegon - achuan, Olympic vawi 202-na thlen kum khan chhunlaiah arsi lang tuar
khawpin Europe ram pumpui chu thimin a tuam a,Nicaea khuate pawhlirnghingin a tichhe nasahle a, Hetih lai hiankhawvel pum pui hithimin a tuam hlup mai a,a durkhup mai a ni, tiin a
ziak a.
Olympic hi BC 776a\anga kum 4 dan zelaneih a ni a, a vawi 202-nachu BC kum in a daih lova,a chuang zawng chu ADkum a lo chhuak ta a, chuchu: 202 x 4 = 808, hetatang hian 776 paihin AD
kum a lo chhuak ta a, chu
chu Isua thih kum kha alo ni. 808 776 = 32 AD alo ni reng mai a ni.
Tertullian-a pawhin,Mi thiamte sawifiahthiam loh khawpinkhawvel pum pui hithimin a tuam a, he thildanglam tak lo thlengavang hian Jerusalemmipui pawh namen lovinan buai a ni, tih thu Romechungchang record hlui aziak a hmuh thu a lo sawive bawk a ni. (The DayChrist Died, by : JimBishop.p327)
Isua Bible sawi anghian a lo thi tak tak a, athih nia thil thlengte khaBible thu ring lote tanpawh phatna tur a lo awmhauh lo, Historian-te
hian thil an lochhinchhiah chiang
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
10/34
April 2013 t AGAPE t 10
www.mizoramsynod.org
khawp mai. Sakhaw dangzirtirna leh Pathian thiltih anga an sakhaw
lehkhabua inziak emawziak loh sawi chhawnemaw te hi Historian-teziak lama fiah theihna aawm hauh lo a nia.
Isua kha khawvelahlo kalin a thi tak tak a ni,tih i chiang tawh em? Isua
kha khawvela mi zawngzawng sual phur a, kanthih aia thi a ni tih hiKristiante thuchah kenropui tak chu a ni a,chutah amah Isua ringtuapiangte chhandam an nihtur thu phei chu khawvel
tan hian a va hlu em !Mahnin chhandamna kanchan tak vanga \hutpuimai mai chi a ni hauh lo,khawvel damna chu keiniKristiante kuta awm hi ani si a.
Isua kha a tho leh tak
tak asin. Thiam kanchanna turin a tho leh ani. Easter tih hi Anglo-Saxon \awng a ni a, Nipuipathian hming a ni. Hemini taka Isua a tholeh khaJuda-ho Kalhlen kut \iakni a ni a, Ni (day) an
chhiar \anna ni a ni bawk,chuvang chuan Chanchin
|ha ziaktute pawhin Nihmasa ber an tih zel kha.Kristiante khan Isua
tholeh kha mak an ti a, anngawihpui mai mai thei lova, a champhaah tal aninhmukhawm \hin a; heihi Chawlhni serh bul lointanna pawh niin a lang.Tin, Rome ho Ni pathian(sun god) biakna ni a ni
bawk a, Rome LalberConstantine-a Kristian anih khan, mi zawngzawngin eng mah thawklova Pathian biakna Niatana serh turin AD 321khan a puang zui ta bawka ni. Keini pawhinKristian kan nih a\angkhan he Ni hi P a t h i a nN i tiin kan serh ve ta ani.
Isua thawhlehziafiahna :1) Thlan a ruak : He thuhi Chanchin \ha ziaktuten
an ziak hlawm a, amahIsua pawh khan a damlaikhan a sawi fo va,puithiamte pawh khan anhre ve ngei a, thlan ven anrawt tak kha, thlanvengtute khan Isuathawhlehzia hi a takin an
hriain, an mitin an hmu a,an zep a nih kha (Mat 27 :
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
11/34
April 2013 t AGAPE t 11
www.mizoramsynod.org
62-66). Khawvelinringhlel mahse a hretuleh hmututen an ring a, an
thihchilh \hin, (TT 2:22-24,4:12,14,20,5:29,41) Isuakha thlanah an dah ngei a,lungin an chhin bawk a, aruak ta si a ni.
2) A inlar \hin : Athawhleh hnuin Ni 40chhung lai Nungin a
inentir \hin a,Ringhleltute ngei hmaahpawh a inlar a nih kha (TT1:3; John 20:24-29)
3) Thuthlung thar Bu : Isua kha tholeh lo se tutehlulin nge henglehkhabu zozai hi ziak angni? Petera te meuh pawha hnathawh ngai Sanghaman hna bawkah kirleh atum anih kha, mahsetholeh Lalpan an ko taanih kha. Thuthlung tharbute hian Isua hi a tholeh
ngei tih hi a tichiang emem mai a ni. (Jh 21:3).
4) Kohhran : Isua khatholeh lo se tuin ngeThlarau thianghlim kharawn tir ang? Amahzuitute pawh an \ai\amdarh tawh a, mahni hna
hnaah kal leh mai antintuah lai a, han \uk
khawm velte kha!anmahni mite huat kaibawk si; tholeh Isua rawn
tirh Thlarau thianghlimin a tuahkhawm a, vawiinthlengin ni tin Isua zuituan pung a, Kohhran pawha lian tual tual mai a nihhi, heng hian Isua kha atholeh tih a tichiang emem a ni (Jh 14:16;
16:7,13;21:3; TT 1:8).5) Pathian Ni : Lalpa Ni,Felna Ni (Mal 4:2) an tihbawk \hin a ni. Zabi 1-nalai atanga zirtirten an loserh tawh \hin, Romesawrkarin an pathianMitras pianni tia an lo
serh \hin, an ni pathian(Solis Dei) ni pawimawhni bawk chu, Kristiansawrkar a lo nih khan mizawng zawng serh turin apuang a, tunlaiin khawvelpum maiah Kristian ramni lo thlengin serh \hin a
ni. He ni-ah hian Lal Isuakha a tholeh a ni tihkhawvel hriatah pawh apuang a ni.
6) Nangmahah : Hei hi apawimawh ta ber mai.Isua khan nangmahah atholeh a ni tih i hre chiah
em? Keimahni hriatnamai lam hi a tawk lo, kan
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
12/34
April 2013 t AGAPE t 12
www.mizoramsynod.org
inpuanna mai pawh hi atawk lo; Mari pawh khanIsua tholeh a hmuh maikhan a hre hauh lo (Jh 20: 14 16), Isuan Mari, antih kha chuan a hre ta a.Raboni, a ti chul mai anih kha, Emau kawnga\hian dunte pawh khanamah a inpuan hma khachuan Isua tih an hrehauh lo a nih kha, Isua an
inpuan meuh kha chuan athuhretu ni turinJerusalem-ah an kir lehvang vang mai a nih kha(Lk 24:28-34).
Isua chanchin hichuan min chiah hneh vetawh thawkhat a, a
History zawngte pheichuan sawi tur kan hrehnem em em,chhandamna thu thlenghian kan hre em emhlawm a, counsellor \hatak tak hi kan tam thei hleang, thiam tak maia
sawifiah thei pawh kantam ang, mahsepawimawh hmasa ber chuIsua kha i nun pum puiathu nei tlang tur khawpina rawn inlar/inhriattirem? tih hi a ni.
Kan hriatna lam hi
chu a tawk zo lo a ni. Ama
min hriatna hi apawimawh ber chu a ni,Thlarau thianghlim pawh
hi amah a inpuanna lochuan a hnathawh dante achet dante tuman anhrefiah thei lo va, an sawithei bawk hek lo (I Kor2:11)
Harhna kan tihpawh hi khuang thlarau
mai emaw lam thlarauemaw ni mai lovin, Isuathlarau ngei kha keimahaa nun hunah harhna chuka chang a ni. Ramhuaitepawhin Isua kha an hriaa, an hlauva an khur \hinasin (Jak. 2:19). Isua
chenna nun chu a danglama, a dik a, a chiang a, a rauriai lo, a takin a nung a, abaihvai lova, nghet takina nung chawrh mai a ni.
Aw le! Isua thih lehthawhlehnaah chuan kan
chiang ta em? ngeProgramme-a tluan hlenaah hian kan la vir velmai mai dawn?
Isua hi kan sualtlanin a thi a, thiam kanchan nan a tholeh a ni tihhi khawvelin hre mawlh
rawh se.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
13/34
April 2013 t AGAPE t 13
www.mizoramsynod.org
THUZIAK(Mizo Hmeichhiate hi ?)Rev. K.Lalpiangthara
I Kan Bible-a ziakin hmun a luah dan - KanPathian hi thu ringawt ni lo, ziak ngeia Israel-hote pawhthu sawm pek petu leh thuthlunpuitu kha a ni a. KanBible hi chik zawka han chhut chuan ziak rawh tihringawt hi vawi 28 vel lai a awm a, tih ziak a ni tih hivawi 26 vel a awm a, ziak tih hi vawi 347 vel lai hmuhtur a awm bawk a. Heta tang ngawt pawh hian kan
Pathian hi ziak ngai pawimawh tak Pathian a nihzia kanhre thei mai awm e.
I I Ziak hi thu vawnthatna hmanraw \ha bera ni - Committee thu lehInkhawmpui rorel dantepawh thla khat a lo vei
chuan kan hriat dan a inang lo nuaih tawh mai \hina. Hriat dan inang lotethelhtu atan pawhSecretary-in thutlukna aziak dan kha a \ha ber zel\hin. Thuthlung HluiaPathian inpuanna te pawh
ziaka dah a lo nih avanghian Thuthlung Tharziaktute pawhin an thuziaknemngheh nan tih ziak ani an tih theih phah \hin a.Thuthlung Thar ziaktutenLal Isua chanchin leh arawngbawl dan an ziakte
pawh chiang takin vawiinamite pawhin kan hriat
theih phah a, thil lawmawmtak a ni. Chutiang zelinKohhran thurin te,Kohhran dan te, ram danleh hrai te pawh a nih angin
kan vawn him theih phaha. Hla phuahtute Hla pawhan phuah ang taka kanneih theihna chhan chuziaka a awm vang a ni.
I I I Thuziak hi mintibengvartu a ni - Historychi hrang hrang te kanchhiar a\angin khawvelchanchin leh Kohhranachanchina thil a thlendante naupang zawktepawhin kan hriat theihphah a, min tibengvar \hin.Tin, Pathian thu leh
khawvel thil hriatna lamahpawh min tibengvar a. Tual
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
14/34
April 2013 t AGAPE t 14
www.mizoramsynod.org
chhung, ram chhung lehkhawvela thil a thlen danzawng zawngte pawh
thuziak hmangin kaninhriat pawh thei vek a,chu chuan nasa takin mintibengvar a ni. A lemringawt hi TV-ah te hianrawn lang ta se a chhan lehvang a tam berin kan hrethei dawn lo a ni. Ni tin
chanchinbute atanga hnaruak dil theih te, mamawhchi hrang hrang te,chanchin chi hrang hrangte leh programme chihrang hrang kan han hrethei thinte hi a bengvarthlak tak zet \hin a ni.
I V Chanchin |hahrilna hmanraw \angkaiber a ni - Oswald J.Smith-a chuan, Thil siam zawngzawng hnena Chanchin |hahril theih dan awm chhunchu thuziak hi a ni, a ti.
Luh theih lohna ram lehawm theih lohna hmun anei ve lo va, Passport lehVisa a mamawh ve lo.Tawng chi tin a thiam a,rawih man a awm lo tihtheih a ni. A dam lo ve ngailo va, hlawhah a buai ve
ngai lo. Posting leh transfervelah harsatna a nei ve lo.
Ral tit deuhna hmunahluipui tuite a inlentir a,motor leh thlawhna
atangte pawhin a zuangthla ngam mai zel a; martara hlau ngai lo. Tin, a aw achhang ve thei lo va, englaipawhin a pantute chudawhthei takin Pathianthu a lo hrilh a; khaw lumleh vawt te leh malaria te
avangin a chau ve ngai lo.V Thuziak a thatna -Mihringte chu kan thi theia, kan thuziakte erawh chua thi ve thei tawh lo. Markaleh Luka te kha Lal Isuazirtir pawh ni ve lo an ni a.Lal Isua chanchin leh a
rawngbawl dan te, ThlarauThianghlim lo thlen dan teleh Kohhran a lo din dan te,a darh zel dan te chiangtakin min hrilh a, Kohhranropui tak an din leh thilmak ropui tak tak an tihhriat tur a awm lem lo, an
thih hnuah an \angkaidawn chauh a ni. PiLalsangzuali Sailo pawhkhan min kalsan tawh na a,a thuziakte hi a thi ve tawhngai dawn lo a ni. Americasipaiten British lakazalenna an sual chhuah
theihna chhan kha ThomasPain-an zalen ngiatna
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
15/34
April 2013 t AGAPE t 15
www.mizoramsynod.org
lehkhabubu phek 96 lekachhah a ziak vang a ni a.Negro-ho bawih an nihna
atanga chhuahtu pawhHarriet Beecher Stowe-inPu Tawma In tih bu a ziakvang a ni.
V I Mizo hmeichhiatehi? Kan Mizo hmeichhiatezingah thuziak lamachhuanawm tak tak eng
emaw zat kan nei a, alawmawm hle mai. Kanthlen chin atanga hmasawnpawh kan tum zel a \ha ange. Chhiarpui hnuhnungberah khan Mizo zingahmipa 5,52,339 an awm laiinhmeichhia 5,38,675 kan
awm a, kan inthlauhna chu13,664 lek a ni. Lehkhabuziak lamah hian a zat chiah
hriat theih loh mah sehmeichhe ziak aia mipaziak a tam zawkna hi a la
sang hlein a lang a. Tin,kan hmeichhiate zingahpawh lehkhabu \ha tak taklo ziak tawh hote hi thitawh leh tar tawh tak taktean lo ni tawh hlawm a.Vawiina lehkha thiam taktak kan neih te hian
chanchinbua thuziak lehlehkhabu buatsaih lamahtan lak a ngai nasa hle mai.Thil dang zawng aiin helam hi tan kan lakna turniin a lang e. Chhungkuaahtih tur tam tak kan neichung hian thuziak lamah
nasa zawkin tan kan la theidawn lawm ni ?
Consumer Right leh keimah : Mizo mipuite hiansum sen leh chumi avanga service dawn alungawithlak leh thlak loh hi kan ngaihtuah peih lotlangpui. Lungawi lohna kan neih pawhin kan phunlungawi mai \hin. Consumer Forum-a ChairmanLallunghneman Consumer right chungchang minhrilh hriatna, zawhna min chhan sakna leh a thil tawnhrang hrang a khungkhawmna hi hnam anga min
tibengvar thei lehkhabu a ni e. A man `100
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
16/34
April 2013 t AGAPE t 16
www.mizoramsynod.org
WOMEN CENTRE LALPAN MIN PELalthanruali
Luangmual
Mizoram Presbyterian Kohhran Hmeichhiaten kanhmalakna Women Centre hi tluang taka sak anih theihnan te, tisa leh thlarau lamah pawh malsawmna kandawnna hnar a lo nih ngei theih nan te, tawngtaina lehkan tha leh zung, sum leh pai kan sen a pawimawh hle.A hlawhtlinna atan kan theih ang tawk, a te lua leh tamlua awm lova tan kan lak a pawimawh hle mai.
Lal Davida chuanEng mah insengso lovinLalpa ka Pathian hnenahhalral thilhlan ka hlantawp lo vang, (II Sam24:24) a tih angin keinipawh hian Lalpa ropuinatur leh kan hmeichhiatpui
mi chanhai, dinhmun tleuten hmasawnna leh mahniintodelh nana hlawhtlinna,chhanchhuahna an hmuhtheih nan te, thlarau lamatuihalna neiten tluk luhnan an hman a, Pathianmalsawmna an dawn a, an
chhiarna hmun a nih ngeitheih nan te, insengsova midang tana malsawmna kannih theih nan tawngtainanen kan puan ven i sawichhing ang u. Rinna lehbeiseinaa thlir chungin kanram leh hnam tan pawh
Malsawmna In a ni ngeiang tih ring chungin,
chumi piahah MizoramPresbyterian KohhranHmeichhiate thawhhona\ha leh inlungrualna,inpumkhatna, pheikhairual taka Pathian rinchhantlata mahni in sa angangaiin, tawngtaina nen,thilpek nen Pathian ropui
nan thahnem i ngai sauhsauh teh ang u.
Kohhran Hmeichheni vawi 15-na (Dt 24.11.2011) kan hman dawntum khanWomen Centrechanchin zir tur PiLalrinkimin a ziak a. Kan
kohhran Hmeichhe Com-mittee-in chhiar chhuaktura min tih angin ka hanchhiar a, ka chhiar a\anginka rilru a hneh hle a.Women Centre la hlutturzia te, ram leh hnam tanpawh a pawimawh turzia te
leh kan Synod hotutepawhin Kohhran Hmeichhiate
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
17/34
April 2013 t AGAPE t 17
www.mizoramsynod.org
min ngaihtuaha kawngtinrenga hma min lakpuinasatzia te a va ropui em!
Chu mai ni lovin WomenCentre dinna atanaPathianin a mitetawngtaina chhanga a lohneh vek dante hi a makhlein ka hria. Lalpahriatpui leh remtih zawngHNA THA thawk tur kan
nih avangin Pathian hnenahlawmthu i sawi ang u.
Lalpa ropui nan
Kohhran Hmeichhiatehian kan tih theih tawktlem lua awm lovin Lalpatan ram kan din zel dawna nih hi tia ngaihtuahnaka hman laiin WomenCentre Lalpan min petih hla hi Lalpan min peta a ni. Lalpa ropui zel
rawh se.
WOMEN CENTRE LALPAN MIN PE1. Lalpa i chhandamna Chanchin |ha,
Zofate hnenah i hlan mai hi;Kan chhiar seng lo malsawmna kan dawn hiKan lawm e, lawmthu kan hrilh che.
Halleluia! Aw Halleluia!Lalpan thil ropui min tihsak ta;Chanhai riangvai, saltangte tanWomen Centre kan lo nei ta.
2 . Kan ram leh hnam min chawisangtu,I thilthlawn min pek zawng zawngte hi;Kan rul seng lawng che kan dam chhung zawng hian,
Kan nun kan hlan i hman atan.3 . |awng\aina chhangtu Pathian i ni,
I miten kan dil min pe fo hi;I ropui lan chhuahna lo ni zel se,A sakhming khuavel thang chhuak zel se.
4. Krista tana thuhretu kan ni,Tlang tin mual tina unaute nen;
Hmangaihna hrui khat vuana lungrualin,Kan pen zel dawn kan Lalpa tan.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
18/34
April 2013 t AGAPE t 18
www.mizoramsynod.org
Hriatzauna
NAUPANG TANA CARTOON EN |HAT LOHNATE - NU LEH PATE HRIAT TUR- Rev. R. Lalthlengliana
Hailakandi, Assam
Cartoon chu eng nge a ni tih sawi fiah hran a ngaiawm lo ve. Nu leh pate pawhin cartoon chu TV-ah kan enfovin a rinawm a. Pitar putarte ngei pawhin cartoon chua awmzia an hriain a rinawm. Tunlaiin naupangte maibakah nula leh tlangval \henkhatte ngei pawhin
hmuhnawm an tiin an en fo mai bawk. Naupang zawngzawng mai hian hmuhnawm an tiin cartoon lo chu naupang\henkhat phei chuan an en \ha duh lo hial a ni. Tunlaikhawvelah Information Technology-ah hma kan sawnnasat tawh em avangin internet, TV, etc-ah duh tawkinnaupangte pawhin cartoon en tur an lo nei thei ta a.Naupang awm tlei nan ber pawh nu leh pa tam tak chuankan hmang ta mek chu a nih hi. Nu leh pa tam tak chuan
kan fate ina an awm a, cartoon an en chuan kan ngaih kanti\ha deuh mai niin a lang a. Nimahsela cartoon hiannaupang \hang lai nunah thil \ha lo tam tak a thlen theihsi avangin a \hat lohna te sawi kan tum dawn a ni.
Cartoon-ah reng renghian tharum thawhna atam em em mai a. Heng car-
toon lar zual Tom andJerry, Popeye, Pokemon,Scooby-Doo, Buffy thevampire slayer, Lost etc.ah te hian indona, midangte chunga tharumthawhna, hleilenna a nasaem em mai a ni. Mi
thiamten an chhuinaahchuan naupangte en tura
duan cartoon programme-ah te hian puitling (generalaudiences) te en tur aiin
tharum thawhna lam hawia tam hle zawk tih hi a ni.Iowa State University-a mithiamten an chhuinaahchuan naupangten TV-atharum thawhna an ena\anga an thil hmuhteschool-ah an ching
chhunzawm nasa hle tih hia ni. Stevie Hossler chuan,
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
19/34
April 2013 t AGAPE t 19
www.mizoramsynod.org
Nausen thla ruk mi hiancartoon an en duh \an a,kum hnih an lo tlin chhoh
chuan hmuhnawm ti takinan en der tawh a ni, a ti.Mi thiamte sawi dan chuannaupang cartoon en hrat horeng reng chuan rilrulamah harsatna an nei duhbik a, thluak lamah thil fello pawh an nei duh bik hle
tih hi a ni.USA-a an chhuinaah
chuan naupangin Graduatenan school an luh \ana\angin school-ah darkar1,3000 an \hut a ngai a,chutih lai erawh chuanhemi hun chhung ang velah
hian TV en nan erawhchuan darkar 1,8000 zet anhmang thung. Kum 2000-ah khan US Surgeon Gen-eral, David Satcher chuan,Tharum thawhnatleirawltea awm \hin hinaupan laia an kum phu
lohva tharum thawhna lamhawi TV-a an enin anghawng a ni, a ti. Heihian American Psychologi-cal Association chuanBroadcasters te lehmipuite hriat atan TV-atharum thawhna lam enin
nghawng \ha lo a neihtheih dan an chhuah ta hial
a ni. Mihring thluakah hianthil zir theihna, chakna aawm a, pianpui leh \han
lenna boruak inkawp hianmihring mizia a siam tlatavangin naupangte tan\han lenna boruak (Envi-ronment) \ha a \ul hle.
Naupang cartoon ennasa reng rengte chuan midang tihnat pawisak lohna
an nei lian hle a, mi dangna tuar ngaih pawimawhlohna pawh an nei nasa hletih hriat a ni bawk. Midangte laka hriamhreiemaw, hmanrua emaw lekpawh an phak ang tawkahan hreh lo bik tih hmuh
chhuah a ni bawk. Kum2004 khan Japanese car-toon Pocket Monster(Pokemon) chu naupanginan en a, an en zawh hnu reilo teah naupangte chu ankaih ta vak mai a,khawvelin mak tiin a
ngaihven zui ta hle a ni.Chuta an thil hmuh chhuahtak chu cartoon-ah eng phezawk zawk, rang tak takleh rawng (colour) rang taktaka inthlak hian hriselna\ha vak lo naupangahchuan kaih a lo kai chhuak
thei reng mai a lo ni a. Kum2000 vek khan Medical
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
20/34
April 2013 t AGAPE t 20
www.mizoramsynod.org
Journal pakhat Paediatricschuan Childrens Hospitaland Regional Medical Cen-
tre, Seattle, Washington-inresearch an tiha an thilhmuh chhuah an tarlang a,chu an thil hmuh chhuahchu naupang ni khata TVdarkar thum a\anga darkarli en \hinte chuan TV en lonaupangte aiin rilru lam
natna chi khat (MentalDisorder) AttentionDeficit HyperactivityDisorder an neihna chancea sang hle tih a ni.
Tunlaia naupangte en\hin cartoon-ah hian sangtak taka \um vak vak te,
diving te, hmun sang taktak a\anga tlaka na lovaawm ang chite a tam hle a.Nu leh pa tam tak chuannaupangte cartoon enahsex lam rawngkai a awmloh va, intihnatna lam aawm loh chuan en pawi lo
turah an ngai mai zel a.Nimahsela, cartoon-ahhian tharum thawhna lamhi a tam em em mai.Entirna pakhat chauh hantarlang ila. Looney Tunescartoon hi kan hre awm e,chutah chuan Wile E. Coy-
ote chuan Road Runner aum \hin a, tihhlum ngei
tumin theihtawp a chhuah\hin a ni. Chutah chuanWile E. Coyote chu kham
ko sang takah te a tla a, achang leh lung lian puipuiin a delh a, na miah lotein a lo ding chhuak lehmai \hin a ni. A chang lehbomb hlauhawm tak mai asiam a, a puak chuan amaha thlawh darh a, a ha leh a
taksa peng dangte a zawngkhawm a, amah leh amah ainvuah khawm leh a,inhliam miah lo ang maiinRoad Runner chu a um lehmai \hin.
Heng ang hiannaupangteah ngaih dan \ha
lo a tuh \hin. Sang tak a\angazuan thlak pawha na dawnlova inhriatna te, mi dangtekut va thlak pawhin nadawn lova inhriat tlatnatenaupang rilruah a tuh \hin.Hei vang hian cartoon en\hang naupangah chuan
intihnat leh inhliam theihnacartoon en ve ngai lonaupangte aiin chance annei sang zawk hle a ni.Naupangten cartoon an enhian an kum mil lo hmanruahlauhawm tak tak silaichangkang, robot thiltithei,
mi thahna hmanrua, chemsei etc. an hmu hnem em em
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
21/34
April 2013 t AGAPE t 21
www.mizoramsynod.org
mai bawk a, hei hiannaupangteah thil tak lehlem thliar hran theihna a
tihniam a, a lo-a-luakchhuakin naupangtesuangtuahna ramah a hruai\hin a, a pawi hle \hin.Chung hmanruate hman veduhna te, han hman chhin vemai chakna lian tak an neithuai mai \hin.
Mizorama naupangtencartoon an en \henkhat pheihi chu a ngial a ngana Hindusakhaw thawnthu beh-chhana cartoona siamte anni a. Chung zinga lar takpakhat chu Chhota Bheemhi a ni a. Chhota Bheem
naupangten an han en a,Chhota Bheem chuan chaknan Laddhu a ei \hin tih anhmuh chuan laddhu ei anchak phah sawt \hin a, lei anngen tawh mai a ni. Hindusakhaw lehkhabuRamayana leh Mahabharata
thawnthute cartoon-in ansiam nasa em em a, chungchu naupangten an en nasabawk si a, Hindu sakhuainzawi zawia naupangte rilrua hneh vaih chuan a pawidawn hle a ni. Lal Isua aiaChhota Bheem-in thiltitheizawka an rina, an ngaihsan
zawk phawt a, an hero a nihngat chuan an thlarau lamnun chu a ngaihtuahawm
hle ang le. An thinlunglamah Hindu temple emawMandir emaw a insa \an dertawh tihna a ni.
Cartoon company-holeh an siam chhuahna ramsawrkarte pawh a ni theibawk ang a, cartoon-ah
hian han en maia naupangtana a awmzia hriat theihloh tur thu (subliminalmassage), mahse naupangrilru chhung rila chamreng thei tur si an zep \hina, chu thuruk chunaupangte hriatna chhung
rilah a lo lut a, chu chu a lorei chuan an nunah a lo teltlat tawh mai \hin. Heng aruka naupang rilrua tuh antumte hi nakin hunanaupang nun kaihruaitutur a la ni tlat si a, fimkhurngai tak a ni. Cartoon\henkhat Rugrats angtehian Lesbianism (patil)tihlar tumna an nei niinsawi a ni bawk. Chutiangzel chuan Pokemon-ah tepawh politics thil an\awngkam \henkhatah alang zauh zauh bawk. Chumai ni lovin hmanlai
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
22/34
April 2013 t AGAPE t 22
www.mizoramsynod.org
sakhaw hluia dawi lamchite pawh tihlar tumna aawm bawk. Cartoon leh toys
siamtu company te hiannaupangte hi dimdawi ngaileh enkawl uluk ngai an nihlam an ngaihtuah tawh lo va,naupangte chu economicstarmit ringawt hmangin anthlir a, naupangte hip theiang ber turin thil an siamchhuakin an duang a, adver-tisement lam an uar a, nuleh paten an leisak hma chunaupangten an ngen \hin tihan hriat chian em avanginnaupangte hi sum siam nanan target a ni tawp ringawt
mai a ni.Heng thilte hi tunlai
kan rama naupangte runmektu, sual hmanraw\angkai tak, nu leh pa tamtakin kan hriat hauh si loh,kan tu leh faten an tuipui em
em site an ni a. Kan hriatmiah lohvin kan tu lehfateah TV hmangin khawlaileng lo tura kan duhnalamah Hindu sakhaw thil te,tharum thawhna leh dawilam thilte kan lo tuh charchar mai ang tih a hlauhawmhle a ni. I fimkhur ang u.
Cartoon en tur kan
thlan uluksak a pawimawh
hle a. Cartoon hi naupangin
an lawm em avangin en lotura pawngpaw khap bur
chu thil har tak a ni a.
Amaherawhchu, en hunbi
kan siamsak ang a, an en
hunah pawh anmahni duh
duh entir mai lovin Bible
thawnthu cartoon en turtekan ngaihtuahsak hram
hram a pawimawh hle ang.
Cartoon an en reng rengah
chuan tharum thawhna a tel
tur a ni lo va. Zirtir nei \ha,
mi dangte nena nunhona
awmzia te, inhmangaihnapawimawhzia te, chhung-
kaw inhmangaih tlan dial
dial a pawimawhzia te leh
tharum thawh a \hat lohzia
tilang thei cartoon kan entir
tur a ni. TV an duh hun huna
en lo tura kan thunun a
pawimawh hle bawk a ni.
Hun bi nei leh an hlim nana
entir zauh zauh \hin chauh
tur a ni a, chutiang ni lova
an duh hun hun leh an duh
tawka an en mai chuan thil
\ha lo tam tak an zir chhuak
ngei dawn a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
23/34
April 2013 t AGAPE t 23
www.mizoramsynod.org
Ei siam dan
CARROT CAKETelh turte
1. Maida - No 21/2
2. Chini - No 2
3. Oil - No 11/2
4. Artui - Pum 4
5. Chi - Thirfiante 16. Carrot - No 3 (rawtdip)
7. Thakthing - Thirfiante 1 (a dip)
8. Lawngpar - Thirfiante 1 (a dip)
9. Soda - Thirfiante 1
A siam dan1. Thleng kum lianah artui ngun taka chawh tur
2. Chini tlem tlema telh a, chawh zel tur
3. Oil tlem tlema telha chawh zel tur
4. Chhangphut te, Soda te, Chi te thakthing lehlawngpar dip te hrik pawlh a, artui chawh saahtlem tlema telha chawh zel tur a ni.
5. Carrot nawrdip sa chu telh leha, ngun takachawh tur a ni.
6. A urna tur bel chu chulh mawma, lehkha phaha,cake tur chawh sa chu chhun luh mai tur a ni.
7. Oven-ah degree 3500F emaw, 1800C -ah darkar11/
2vel ur tur a ni
Inkhawmpui Lian thlengtu tanpuina petelist May thlaah tihchhuah a ni ang
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
24/34
April 2013 t AGAPE t 24
www.mizoramsynod.org
WOMEN CENTRE SAKNA ATANA SUM LUT(chhunzawmna)Women Centre sakna tura thawhlawm thawhtute kanrawn tarlang chhunzawm leh a, \hahnemngai taka
thawhtute chungah lawmthu kan sawi nawn leh e (ReceiptNo. 1501- 1600). May thlaah chhuah chhunzawm a ni ang.
1 Kanghmun Bial - KH Ni thawhlawm 1,7812 Pi C Lianpari, Luangmual, CC Member 3,0003 Zaite Bial - Ni khat tha 9004 Bethlehem Bial - KH Ni thawhlawm 3,998
5 Lungpho Kohhran Hmeichhia W/C sakna 2,0006 Chaltlang Bial KH Ni thawhlawm 6,965
Fund Rising 2,36,512Ni khat tha 2,81,880
7 Ramhlun Bial - Ni khat tha 1,49,620Fund Rising 72,280KH Ni thawhlawm 4,135
8 Thenzawl Bial - Fund Rising 2,330
9 Chhiahtlang Bial - KH Ni thawhlawm 2,642Ni khat tha 92,725
1 0 Rawpuichhip Bial - KH Ni thawhlawm 1,58011 Kulikawn Bial - Fund Rising 42,00012 Chawngtlai Bial - Ni khat tha 9,63013 Sakawrdai Bial - KH Ni thawhlawm 1,130
Fund Rising 8,175Ni khat tha 18,750
14 Sateek Bial - Ni khat tha 49,920Inkhawm thawhlawm 630KH Ni thawhlawm 770
15 Baktawng Bial - KH Ni thawhlawm 2,259Ni khat tha 16,710
16 Bukpui Bial KH Ni thawhlawm 1,2751 7 N Vanlaiphai Bial - Inkhawm thawhlawm 701
KH Ni thawhlawm 978
Fund Rising 12,803Ni khat tha 27,235
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
25/34
April 2013 t AGAPE t 25
www.mizoramsynod.org
18 Tlungvel Bial - Inkhawm thawhlawm 1,000KH Ni thawhlawm 1,564Ni khat tha 30,000
19 Kohima Bial - Ni khat tha 12,57020 Nl. Sangpuii - W/C tanpuina 7302 1 Muallungthu Bial - KH Ni thawhlawm 3,69522 Lunglei Venglai - Ni khat tha 50,100
KH Ni thawhlawm 1,05023 Bawngthah Kohhran - Ni khat tha 2,270
Fund Rising 2,27024 Hlimen Bial - KH Ni thawhlawm 3,074
Fund Rising 5,00025 Pi Lalhluani Melthum, Ex CC Member 1,00026 Vanzau Bial - Ni khat tha 10,00027 Rabung Bial - KH Ni thawhlawm 620
Inkhawm thawhlawm 360Ni khat tha 6,675
28 Sairang Bial - KH Ni thawhlawm 53029 Lallen Bial - Ni khat tha 24,335
Fund Rising 4,960
30 Buarpui Bial - Inkhawm thawlawm 20031 Sihfa Bial - Inkhawm thawhlawm 771
Ni khat tha 20,610KH Ni thawhlawm 2,663
32 Pu Malsawmtluanga & Pi Vanlalmuani tenupa, Electric veng Aizawl, An pi leh puHrangsiama Fanai leh Tirhkoh Nemthangi(Bible Women) Saitual hriat reng nan 30,000
33 Thingdawl Bial - Ni khat tha 23,000Fund Rising 6,550Inkhawm thawhlawm 875KH Ni thawhlawm 1,915
34 Zohmun Bial - Ni khat tha 28,040Inkhawm thawhlawm 500KH Ni thawhlawm 600
35 Phuldungsei Bial - Kh Ni thawhlawm 1,085
Ni khat tha 7,520Fund Rising 4,390
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
26/34
April 2013 t AGAPE t 26
www.mizoramsynod.org
36 Thenzawl Field veng Bial -KH ni thawhlawm 770Fund Rising 1,000
37 Bungtlang South Bial - KH Ni thawhlawm 86038 Champhai Bethel Bial - Ni khat tha 44,70039 Khawlailung Bial - KH Ni thawhlawm 1,20340 Guwahati Bial - KH Ni thawhlawm 2,03041 Palsang Kohhran Hmeichhia -
W/C tanpuina 1,00042 Rengtekawn Bial - Ni khat tha 23,060
KH Ni thawhlawm 910
43 Pi Parpuii w/o M Lalvuana Chanmari,Aizawl First floor Production sales,Pi Chuhveli hriat reng nan 2,00,000
4 4 Khawruhlian Bial - Inkhawm thawhlawm 931KH Ni thawhlawm 1,726Ni khat tha 26,120
45 Ramhlun Vengthar BialNi khat tha belhna 100
46 E Lungdar Bial - Ni khat tha 4,57047 Khawhai Bial - KH Ni thawhlawm 3,308
Fund Rising 5,100Inkhawm thawhlawm 891
48 Zokhawthar Bial - KH Ni thawhlawm 1,120Ni khat tha 21,600
49 Chawngtlai Bial - Inkhawm thawhlawm 850
Ni khat tha 20,430Fund Rising 4,75050 Thenzawl Venglai Koh. hmeichhia
W/C tanpuina 3,00051 Thenzawl Bial - KH Ni thawhlawm 63052 Kawrthah Bial - KH Ni thawhlawm 1,22053 Lawngtlai Bial - KH Ni thawhlawm 630
Fund Rising 20,000
54 Keitum Bial - KH Ni thawhlawm 1,44055 Damparengpui Bial - Inkhawm thawhlawm 340
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
27/34
April 2013 t AGAPE t 27
www.mizoramsynod.org
56 Sairang Dinthar - Inkhawm thawhlawm 50057 N Vanlaiphai Damdawi Veng Bial
KH Ni thawhlawm 1,020
Fund Rising 235Ni khat tha 40,040
58 Silchar Bial- Ni khat tha 3,500Inkhawm thawhlawm 280
59 Saiha - Ni khat tha 16000KH Ni thawhlawm 500Fund Rising 500
60 Shillong - W/C tan Donation 50,000
61 Suangpuilawn Ni khat tha belhna 94062 Tuipuibari- KH Ni thawhlawm 50063 Ratu Bial KH Ni thawhlawm 1,40064 Kanhmun Bial - KH Ni thawhlawm 45065 Pukzing Bial KH Ni thawhlawm 50066 Khawzawl Venglai Bial
KH Ni thawhlawm 75567 Suangpuilawn Bial - KH Ni thawhlawm 27068 Farkawn Bial - KH Ni thawhlawm 3,67469 Hortoki Bial - KH Ni thawhlawm 1,03070 Mamit Bial - KH Ni thawhlawm 1,31271 Naisimpara Bial - W/C sak tanpuina 1,41172 Tlabung Zodin Bial KH Ni thawhlawm 26673 Pi Sangtluangi West Phaileng Dinthar
W/C tan Donation 1,500
74 Pi Lallungmuani - Falkland vengW/C tan Donation 20,00075 Teikhang Bial - KH Ni thawhlawm 42576 Ni khat tha 17,540
Inkhawm thawhlawm 354KH Ni thawhlawm 760
77 Lunglei Chanmari Bial KH Ni thawhlawm 2,98078 Tlabung Chawnpui Bial KH Ni thawhlawm 1,060
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
28/34
April 2013 t AGAPE t 28
www.mizoramsynod.org
Inkhawmpui Lian Report
INKHAWMPUI LIAN VAWI 45-NA REPORTLaldawnkimi
Joint Editor
Mizoram Presbyterian Kohhran HmeichheInkhawmpui Lian Vawi 45-na chu March 8-10, 2013chhungin Republic Veng Field-ah neih a ni a, Pastor bialpali - Venghlui, Republic, Bethlehem leh ITI Veng bialten an inthlen tawm a ni. Inkhawmpui thupui Tho la, iPathian ko rawh (Jona 1:6) tih a ni a. Pathian hruaina
dawngin tluang taka hman a ni a, a lawmawm hle.Hun hman dan tlangpui:March 8, (Zirtawp) zanahpalai lawmna neiinGeneral Secretary Reportleh Bial report khaikhawmte ngaihthlak a ni a, Rev.P.C. Pachhunga, Exe. Secy
i/c Hmeichhiain thuchah asawi. March 9 (Inrinni)nilengin Republic VengKohhran Biak Inah Rorelleh hruaitu thar thlan a nia, rorel hlanin Pandalahinkhawm neih a ni.Chawhma lamah Pi
Lalrampari, Tripura-a kanMissionary-in thu a sawi a,chawhnuah Bible Studyneiin Habakuka zir a ni a,zirtirtu Nl RosyZoramthangi, Lecturer,Aizawl Theological Collegea ni. Zanah thupui
thenkhatna Thawhharh ahun ta tih Pi Khawlvuani,
Vice Chairman-in a sawi,inkhawm banah WomenCentre chungchanginpawlhona neih a ni.March 10 (Pathianni)Chawhmaah Tih tak zetaPathian koh a \ul tih Rev.
Lalzuithanga, Exe. Secy.-ina sawi leh a, kum 2012 aKristian ChhungkawDinhmun tehnaa sang berNE Khawdungsei Bialhnenah Trophy lehchawimawina thuziak Rev.Lalramliana Pachuau,
Synod Moderator-in a hlan,nikum lama lo rel tawhangin Trophy hi a laapiangten an nei hlen zeltawh dawn a ni. Chawhnuhi kum dangah chuan LalpaZanriah Sakramen kil honan hman \hin a ni a,
amaherawhchu kum 2012Synod Inkhawmpuiin neih
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
29/34
April 2013 t AGAPE t 29
www.mizoramsynod.org
tawh loh tura a rel takavangin programme siamzawh vek tawh hnuah
tihdanglam a ni a, PiLalrinkimi, Co-ordinator, i/c MSSU in thu a sawi.Zanah thupui \hen thumnaPathianin a kotute achhang \hin tih PiLaltlanmawii, Chairman-ina sawi ve leh a, inkhawm
banah zai hona hunhlimawm tak neiin zan dar10:30 ah Inkhawmpui lianchu a lo \iak ta a ni.Inkhawm neih chhunginPastor Bial KohhranHmeichhe zaipawl vawi 2zel a awm a, Synod Choir
an zai bawk a, special itemdang a awm bawk.
Thurelte: Rorelnaah palai428 an kal a, thureltehetiang a ni -
1) Kum 2015 InkhawmpuiLian neihna tur: Diltu an laawm lova, dil duhten a hmalama dil ni se.
2) Project atan hetiang hipawm a ni:Women Centre :
` 50,00,000/-Central Budget :
14,00,000/
Total : 64,00,000/-(Nuai sawmruk pali) chiah
Women Centre atan hianBial leh Kohhran tenmahni remchan leh thiam
ang anga tuak tur a ni a,Central budget bik erawhchu bial tin ten thawh turzat intuk nghal a ni.
3) Inkhawmpui Lian sumhmuh leh hman tur `28,28,000 (nuai sawmhnihpariat singhnih sangriat)
pawm a ni bawk a, hei hiSynod Grant leh thil hranghrang atanga kan hmuh turbelhkhawm a ni. TichuanProject leh InkhawmpuiLian sum atana hmuh tumzawng zawng chu `92,28,000/- a ni.
4) Thla thar \awng\ai rualthupui kan hman lai mek hihman chhunzawm zel tur a ni.
5) Inkhawmpui Lianathurel thluk tawh lehhrilhfiah tawhte hi kum 3a ral hma chuan Agenda-ah
telh tawh loh ni se.6) Inkhawmpui Liandawngtu leh RorelInkhawm dawngtutanpuina tihpun a ni a,hetiangin pek tawh tur a ni:Inkhawmpui lian-
` 7,00,000/-
Rorel Inkhawm-` 1,00,000/-
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
30/34
April 2013 t AGAPE t 30
www.mizoramsynod.org
7) Rorel Inkhawm hi nikhat chauh ni lovin Zirtawpzan atanga Pathianni zan
thleng hman \hin tur a nia, Aizawl khawpuiah chauhthlen ni se, thlen dil pakhataia tam an awm chuan aindawta thlentir \hin ni se.
8) Fa nei tam tura inzirtirni se, nei tamtechawmdawl dan kawng
pawh ngaihtuah ni se.9) Inneih nia Mo leh ahriatpuitute inchei danahBiak in chhunga inchei danawm tawka inchei turainzirtirna neih ni rawh se.
10) Kum 2013 MLA inthlantur pualin ram pum huapachawngheia \awng\ai nirawh se.
11) Ram pum huapin kumtin vawi 1 tal chawngheia\awng\ai \hin ni se.
12) Ram pum huapin zukleh hmuam leh ruihtheih
thil \hat loh zia inzirtirnaneih chhunzawm zel ni se.
13) Aia upa zah chungchang
inzirtir ni se.
14) Fanaute Pathian thuakaihhruai leh hmeichhiatevenhimna chungchangah
hma lak ni se.
15) Kum 2013-ah Kohhran
Hmeichhe Inkhawm tum
khat thawhlawm Synod
Hospital Charity Fundatana pek ni se.
16) Women Centre sak mek
atan Awareness campaign
neih ni se.
Tin, Floor thleng lo
hrilhfiah leh bawhzui nghalmai theih tur a awm nual
bawk, a \hen chauh tarlang ila:
1) Buhfai\ham \ham chhiardanah a pe tawh phawt\hama chhiar rawtna chuchaw chhum apianga \ham\hin tura infuih tur leh
chutiang chauh chu \hamachhiar tur tih a ni.
2) Kohhran Hmeichhemember chhiar dan en \hatrawtna chu kan tih danpangngai a la \ha rih tih a ni.
3) Hmangaihna Ina naupang
awm theih chin kum 6 aia reirawtna chu tuna mi hi a latawk rih tih a ni.
4) Inkhawmpui Lian
dawngtu tanpuina peten a
hma lama pek \hin ni se.
5) Inkhawmpui Lian Rorel
minute a bua siam tum a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
31/34
April 2013 t AGAPE t 31
www.mizoramsynod.org
Hruaitu thar thlan:Rorel zawhah kum 2013-2015 chhunga hruaitu tur
thlan a ni a, heng mite hithlan an ni:Vice Chairman :Pi Rochuangkimi, .Chaltlang BialAsst. Secretary :Dr. Vanlalhruaii, MissionVengthlang Bial
Treasurer :Pi C. Lalneihthangi, .Dawrpui BialFin. Secretary :Pi Vanlaltluangi, RepublicVeng Bial.
Synod Exe. Comitteevawi 244-na chuan
Chairman tur leh GeneralSecretary tur a ruat :Chairman :Pi C. Lalhmangaihi,VenghluiGeneral Secretary :Pi H. Lalpianthangi, Asst.Co-Ordinator i/c Kohhran
Hmeichhia
Heng bakah hian Aizawlkhawpui chhung Bial tinaiawh pakhat zel CentralCommittee ah an tel.
Treasurers Report:Kum 2012 chhunga hmuh :` 240,96,907/-
Kum 2011 hman bang :` 9,13,875/-
Hmuh zawng zawng :
` 250,10,782/-Kum 2012 chhunga hman :` 233,52,863/-
Sum hman bang :` 16,57,919/-Bial Report khai-k h a w m n a : K o h h r a n
Hmeichhiaah hianMizoram chhung pastorbial zawng zawng 162 lehCachar TlangramPresbytery bial 4,Zorampawn Presbyterybial 3, a vaiin bial 169 kantel a, bial report hi a lut kima, a lawmawm hle.
1) Kohhran Hmeichhemember zat: 1,58,246.Member tamna berChanmari bial 3,385 an nia, tlemna ber Buarpui bial50 an ni.
2) Bial 140 ah KohhrantenHmeichhe inkhawm an nei
thei vek a, bial 29 a kohhran51 ten an nei thei lo.
3) Bial leh Kohhran tenMissionary/Tirhkoh kanchawm zat belhkhawm chu1,461 a ni a, Kross sipaichawm zat 26, Rahbi tleuenkawl zat 15,
Hmangaihna Ina naute
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
32/34
April 2013 t AGAPE t 32
www.mizoramsynod.org
chawm zat 180 a ni.
4) Buhfai\ham kan hralhnarate Kg 1 ` 10,12,15,20 te a
ni a, bial 134 in ` 10/- in kanhralh. Buhfai\ham zaa zatham bial 35 kan awm a,kum hmasa aiin bial 10 inkan pung.
Kum 2012 KristianChhunglaw Dinhmuntehna result hetiang hi a ni:
Chhungkaw zat:99,708
Ni tin Chhung Inkhawm nei :57,002 (57.17%)
Buhfai\ham ziah \hin :96,751 (97.03%).
Kristian Chhungkaw
dinhmun tehna a ti \ha bialthumte :1) N.E. Khawdungsei Bial2) Dawrpui Bial3) Ngopa Bial
Tun \umah hian kansawm angin Wales a\anginmi 2, Taiwan a\angin mi 7
an lo tel a, Mission Fieldhrang hrang a\ang te,hmun kilkhawr zawkatangte, zokhaw lam lehkhawpui chhung a\anginpalai kan kal \ha hle.Inkhawm pawh zirtawpzan a\angin Pandal kankhat nghal mai a, a tuk lama\ang phei chuan kan leng
lova, mahni remchan anginpandal bakah \huthmunkan rem a inkhawm zat re-port pawh mi sing chuang tihngawt mai a ni. a ropui takmeuh mai. Zaipawlteinbuatsaihna a \ha a, an thia-min an zai a nung em em\heuh. Tin, chanvo neitu rengrengte Pathianin a awmpuiamahni chanvo \heuh \ha takaan hlen chhuak theite a valawmawm em.
A dawngtu Bial,Kohhran, chhungkaw tinleh mi mal inpekna leh antanrualna a \ha, Sub-Com-mittee hrang hrangtethawhrimzia leh anmawhphurhna \heuh an
tlinziate kha.A tawp berah chuan
he Inkhawmpui neihtheihna tur leh a hlawhtlintheihna tura tawngtaina,tha leh zung, sum leh pai,ngaihtuahna sengtu lehkan mamawh thlente min
phalsaktu zawng zawngchungah thinlung takinlawmthu kan sawi a,Pathian malsawmnadawng turin duhsakna kanhlan vek a che u. Kawngtinrenga min hruaitu lehmin awmpuitu Pathianinchawimawina zawng
zawng chang sela, Amahchu ropui ber rawh se.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
33/34
April 2013 t AGAPE t 33
www.mizoramsynod.org
KUM 2013-2015 INKHAWMPUI LIAN HRUAITUTE
Chairman : Pi C. Lalhmangaihi, Synod ruatVice Chairman : Pi Rochuangkimi, Chaltlang BialSecretary : Pi H. Lalpianthangi, Synod ruatAsst. Secretary : Dr. Vanlalhruaii, Ms. Vengthlang BialTreasurer : Pi C. Lalneihthangi, Dawrpui Bial
Fin. Secretary : Pi Vanlaltluangi, Republic veng BialSl No Hming Bial Veng
1 Pi K. Lalthangmawii Armed Veng Armed Veng North2 Pi C. Lalrinliani Bethlehem B.Vengthlang3 Pi Parchhuaki Dawrpui Vengthar Dinthar Vengthlang4 Pi Ramngaihsangi Electric veng Aizawl Venglai
5 Pi Laltlanthangi Leitan Muthi6 Pi Rosangpuii Ramhlun North Ramhlun North7 Pi Rochhungi Ramthar Ramthar 8 Pi Lalthansangi Tanhril Sakawrtuichhun9 Pi Zohmachhuani Tlangnuam Tlangnuam10 Pi H. Kapthangi Venghnuai Centenary11 Pi Lalrinzuali Zemabawk Zemabawk 12 Pi Lalrindiki Zonuam Luangmual Vt.13 Pi B. Zomawithangi Airfield Vengthar Bungbangla
14 Pi C. Romawii Bawngkawn Bawngkawn15 Pi Lalsiammawii Bungkawn Bungkawn Vt16 Pi C. Zopari Chanmari Chanmari West17 Pi R. Rengkhumi Chawnpui Chawnpui18 Pi Tlangmawii Chhinga Veng Chhinga Veng19 Pi Lalhmingmawii Sailo Durtlang Durtlang20 Pi Zothanpari Hlimen Hlimen21 Pi Rallianthangi ITI ITI Veng
22 Pi Maria Lalchhanhimi Khatla Khatla N23 Pi Vanlalhruaii Kulikawn Kulikawn24 Pi P.C. Nuzawni Luangmual Chawlhhmun25 Pi Lalpianthangi Maubawk Maubawk West26 Pi Sailuti Mission Veng Thakthing27 Pi K. Vanlallawmi Ramhlun R. Vengchung28 Pi Lalbiakengi Ramhlun Vengthar Ramhlun Vengthar29 Pi C. Chawngpuii Thuampui Zuangtui30 Pi Vanrammawii Tuikual Tuikual South
31 Pi Liankimi Vaivakawn Vaivakawn32 Pi Lalrokimi Venghlui Aizawl Kohhran
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/7/30/2019 Agape - April, 2013
34/34
April 2013 t AGAPE t 34