ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX INHOUDSOPGAWE z CONTENTS SCIENCES AGRI NEWSLETTER • NUUSBRIEF 88 FEB 2018 WETENSKAPPE SCIENCES http://www.sun.ac.za/agric Kalender Calendar 1 Maak reg vir Fees-Vrydag! #100jaar Lees verder... Faculty celebrates 100 years with 100 trees Read on.... Wine-by-the-glass: Opportunity knocks Read on.... Alumnus begin Akwakultuur-tydskrif vir Afrika Lees verder... 2 3 4 5 6 7 8 9 Forest and Wood Science cares for carbon Read on.... Droogte het groot impak op visse Lees verder... In celebration of the Mondi Ecological Networks Read on.... Navorsing wys hoe om jong rokketblare selfs gesonder te maak Lees verder... Rektors- toekennings vir drietal Lees verder... Ashleigh and Murray off to Italy Read on.... Institute for Plant Biotechnology takes in record honours class Read on.... Final years’ Southern Cape tour a huge success Read on.... Navorsing ter bevordering van die melkbedryf Lees verder... ‘Dear Mother Hen’: AgriSciences welcoming programme Read on.... Diane Rip receives major international travel grant award Read on.... Daleen du Preez and Nina Muller retire Read on.... Pieter Swanepoel appointed editor of leading journal Read on.... Agronomy student bags award at African Congress Read on.... Boek oor Fakulteit se geskiedenis in die pylvak Lees verder.... Department of Plant Pathology’s Centenary celebration! Read on.... Die eerste uittreksel uit AgriWetenskappe se Feesboek wat eersdaags verskyn Lees verder... Johan van Zyl se herinneringe Lees verder.... AgriWetenskappe by die Woordfees Click on links / Klik op skakels
Transcript
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX
INHOUDSOPGAWE CONTENTS
SCIENCESAGRI N E W S L E T T E R • N U U S B R I E F 8 8 F E B 2 0 1 8
WETENSKAPPE SCIENCES
http://www.sun.ac.za/agric
KalenderCalendar1
Maak reg vir Fees-Vrydag! #100jaar
Lees verder...
Faculty celebrates 100 years with
100 treesRead on....
Wine-by-the-glass: Opportunity knocks
Read on....
Alumnus begin Akwakultuur-tydskrif
vir AfrikaLees verder...2
3
4
5
6
7
8 9
Forest and Wood Science cares for carbon
Read on....
Droogte het grootimpak op visseLees verder...
In celebration of the Mondi Ecological
NetworksRead on....
Navorsing wys hoe om jong rokketblare selfs gesonder te maak
Lees verder...
Rektors-toekennings vir drietal
Lees verder...
Ashleigh and Murray off to Italy
Read on....
Institute for Plant Biotechnology takes in record honours class
Read on....
Final years’ Southern Cape tour
a huge successRead on....
Navorsing ter bevordering
van die melkbedryfLees verder...
‘Dear Mother Hen’: AgriSciences welcoming
programmeRead on....
Diane Rip receives major international travel grant award
Read on....
Daleen du Preez and Nina Muller retire
Read on....
Pieter Swanepoel appointed editor of leading journal
Read on....
Agronomy student bags award at African Congress
Read on....
Boek oor Fakulteit se geskiedenis in
die pylvakLees verder....
Department of Plant Pathology’s Centenary
celebration!Read on....
Die eerste uittreksel uit AgriWetenskappe se Feesboek
wat eersdaags verskynLees verder...
Johan van Zyl se herinneringe Lees verder....
AgriWeten skappe by die Woordfees
Click on links / Klik op skakels
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 1 ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
First-years of the Faculty recently celebrated the Centenary of
both the University and the Faculty by planting 100 indigenous tree saplings that will, in future, grace the premises of the Welgevallen experimental farm in Stellenbosch.
AgriSciences was one of the founding faculties of Stellenbosch University and four of its depart-ments – Soil Science, Plant Patho-logy, Horticultural Science and Genetics – also celebrate their Cen tenary this year.
The “100 years, 100 trees” cere mony was the first of several events organised by the Faculty to celebrate this auspicious occasion.
Prof Danie Brink, Dean of the Faculty, told students that it was his opinion that a tree is unique because it has the ability to capture both the future and the past. “Not only can one try and visualise what a tree will look like in future, but its growth rings can also tell you something about the past.”
He continued: “A tree is a fitting symbol that reminds us to celebrate the past and to visualise the future.
And with a sapling there is also enormous responsibility associated with it. Someone has to nurse it, care for it and even shape it over time. That is also what studying towards a degree is all about – it is not only an opportunity but al-so a huge responsibility. Visualise yourself as one of these trees, grow ing and developing.”
The 100 trees also serve as a link with Stellenbosch; something that would prompt the students to reconnect with their time as students, with future alumni and possibly also with parents of students that would register at SU in the years to come.
The saplings – which include the
silky oak, paperback thorn, sweet thorn and karee – were planted in bags and will now spend the rest of the summer in one of the hor-ticulture tunnels at the Wel gevallen experimental farm before being relocated to designated spots on the premises.
Andréas de Jager, a first-year student in Viticulture and Oenology, was pleased to be part of this special occasion and stated: “a piece of me will always remain in Stellenbosch.”
Forestry and Wood Sciences student, Thabile Pitjo, loves nature and being surrounded by trees, and said that she was very happy to plant a tree of her own.
Faculty celebrates 100 years with 100 trees
Februarie24 US Opedag (Saterdag)28 Fakulteit vier 100 jaar Maart02 US-Eeufeesvieringe09 Bekragtiging van uitslae van
November-eksamen 2018 (2de geleentheid), Januarie-eksamen, Dekaansvergunningseksamens en magisterkandidate
20 Gradeplegtigheid (17:00)26 Aanvang van klasse vir 2de
kwartaal.29 Laaste dag vir registrasie van
nuwe M-(tesis)- en D-studente30 Goeie Vrydag30 US-reses tot 8 April
KALENDER 2018
F lt l b t 100 ith 100 t
’n Verjaarsdag sorg dikwels vir vrolike fees vieringe – en soveel te meer as die partytjie vir ’n 100-jarige is! Dit gee mens kans om met dankbaarheid te besin oor die voorreg om reeds vir ’n eeu gespaar te wees. Dit bied kans om dankie te kan sê, te reflekteer, te oorweeg – en met woema nogmaals vorentoe te gaan.
Dit is presies wat vanjaar vir die Uni versiteit Stellen bosch se Fakulteit Agri Weten skappe en sy departemente Gene tika, Grondkunde, Plant -patologie (kyk program op bl 7) en Hortologie
voorlê. Hierdie en ti teite vier vanjaar saam-saam hul 100-jarige bestaan. “Ons is slag ge-reed om van hierdie eeufeesjaar ’n grootse suk ses te maak,” vertel Carin Bruce, wat aan die stuur staan van die vieringe in die Fakulteit. “Ons sien uit daarna om terug te kyk op 100 jaar van leer, groei en saam vorentoe beweeg.”
Die feesvieringe het reeds vroeër van dees-maand afgeskop met ’n geleentheid wat hopelik nog in die jare wat kom ’n blywende impak sal hê – die plant van 100 bome by Welgevallen-proefplaas (lees berig hieronder).
Die volgende geleentheid waaraan voor berei word, is die sogenaamde Fees-Vrydag van 4 Mei 2018, wat op Spierlandgoed, buite Stel len bosch gehou word. Dit sluit onder meer gedenk lesings, ’n wynproe, kunsuitstalling en ’n galadinee in.
Die gratis gedenklesings word deur die vier departemente wat almal hulle 100-jarige bestaan vier, aangebied. Die lesings vind om 15:30 parallel in verskeie geboue op kampus plaas.
Willem Botes van die Departement Genetika gesels oor die konsep van die domes tifisering van oorerflikheid, en hoe dit oor die af gelope dekades binne die akademiese om gewing van die US uitgespeel is. Prof Leopoldt van Huyssteen sal namens die Departement Grondkunde besin oor “Die Voetspore op die Grond”, en dr Cheryl Lennox sal terugkyk op die geskiedenis van die Departement Plantpatologie aan die US.
Na afloop van hierdie lesings sal gaste kan proeaan Die Laan-wyne, geproduseer deur die US se eie Welgevallen-wynkelder.
Die galadinee vind om 18:30 by Spierlandgoed buite Stellenbosch plaas. Die gewilde liedjieskrywer en televisiepersoonlikheid, Coenie de Villiers, is die gaskunstenaar. “Hy sal ons op ’n musikale reis deur die verlede, die hede en die toekoms neem,” vertel Bruce, wat daarop wys dat net 260 kaartjies hiervoor beskikbaar is.
Wil jy Fees-Vrydag bywoon?Galadinee: Kontak Carin Bruce ([email protected]) teen 31 Maart 2018 om jou sitplek te bespreek. Kaartjies kos R650 per persoon, terwyl tafels van 10 gaste elk ook beskikbaar is.Gedenklesings: Die lesings is almal gratis, maar besprekings is nodig. Kontak die betrokke departementele verteenwoordigers teen 30 April 2018 om jou plek te verseker. Hulle is Morney Engelbrecht ([email protected]) by Genetika, Annatjie French ([email protected]) by Grondkunde, en Lizeth Swart ([email protected]) by Plantpatologie. Wynproe: Besprekings is nodig.
Besoek gerus die US se webblad www.sun.ac.za vir meer inligting oor die US se Eeufeesvieringe
in breë.
NNa affloop van hierddiee lesingss sal gastte kan proee
Woordfees 2018 LandboudiskoersMaandag 5 Maart: WynbedryfJan-Boland Coetzee, Johann Krige en Neil Ellis Dinsdag 6 Maart: HortologieProf Daantjie Strydom, Anton Rabe, Willem Bestbier en Peter DallWoensdag 7 Maart: Landbou-ekonomie: Prof Eckart Kassier, dr Johann Laubscher en Phile van ZylDonderdag 8 Maart: VeekundeProf Chris-Jan Cruywagen, prof WA Vosloo en prof James Hayes Vrydag 9 Maart: Dekane van Landbouwetenskappe Prof Danie Brink (huidige dekaan) en prof Mohammad Karaan
http://woordfees.co.za/program/
Maak reg vir Fees-Vrydag, 4Mei # 10 0
Maandag 5 Maart: Wynbedryf
100 100 100 100 100 100
100 100 100 100 100 100
100 100 100 100
SCIENCESAGRIWETENSKAPPE
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 2 ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
Forest and Wood Science cares for Carbon
The Department of Agricultural Economics is once again at the
forefront of cutting-edge research with Professors Johan Bruwer and Nick Vink executing the first study focusing on the single-serve opportunity in South African res-taurants viewed through the
wine-by-the-glass lens. Wine is a R36 billion industry in South Africa, with on-premise trade accounting for 27% of volume and 44% of value sales respectively (WOSA, 2017).
Many restauranteurs do not ac -tively promote wine by-the-glass (WBG) sales, or otherwise regard it as a necessary evil, mostly just to please some demanding custo-mers. However, in the process what has been referred to as the “billion-dollar opportunity in single-serve food,” is overlooked. Why restaurants are hesitant to fully pursue this opportunity is un der-standable, given that they associate high business risk with strategies and activities about which scant information exists.
Bruwer and Vink executed the first study that conceptualised the wine-by-the-glass consumption si-tu ation in South African restau rants from a risk perception view point, by developing a wine-by-the-glass
scale to measure all risk dimensions regarding wine-by-the-glass con-sumption.
The study was funded by the SA National Research Foundation (NRF) through its Incentive Fun-ding for Rated Researchers Pro -gramme (IPRR) with Bruwer and Vink the project leaders.
The two professors plan to present a paper based on their study’s findings at the Academy of Wine Business Research Confe-rence to be held at Stellen bosch Uni versity from 14 to 16 January 2019. The conference will be hos-ted by the Department of Business Management in the Faculty of Eco-nomic and Management Sciences. The AWBR is an inter national so-ciety of academics and scholars devoting their research (totally or partially) to economic, social and management issues of the wine sector.
Alumnus begin Akwakultuur tydskrif vir Afrika
Oudmatie en Akwakultuur-stu-dent, Etienne Hinrichsen, het
die inisiatief aan die dag gelê om `n Akwakultuur-tydskrif vir Afrika op die been te bring. Die tydskrif sal in elektroniese formaat en hardeband beskikbaar wees. Dit sluit artikels oor ’n wye reeks akwakultuur-ver wante onderwerpe van regoor Afrika in. Die eerste uitgawe vir Januarie/Februarie 2018 is reeds beskikbaar.
Vir meer inligting besoek: www.aquaafricamag.com• Hier is die voorblad van
die nuwe Aquaculture Africa Magazine wat deur Oudmatie, Etienne Hinrichsen gestig is.
The Department of Forest and Wood Science recently be came a
contributing partner in the CARE4C project of the CONSORTIUM for Marie Sklodowska-Curie Research and Innovation Staff Exchange (RISE).
Carbon smart forestry under climate change (CARE4C) com-bines high-level expertise and state of the art research in the context of carbon management in forests with an advanced career buil ding qualification by teaching, training and involving Early Stage Researchers.
In this project, a carbon smart forest management system will be developed for adaptation and mitigation in the view of climate
change. CARE4C also aims to in-crease public awareness of the key role that forestry plays in a changing climate.
Although the relevance of fo-rests in terms of climate pro tec-tion is not doubted, it is complex to determine how much of and in what way the forest carbon sink and reservoir can be managed to mitigate atmospheric CO2 build-up. Whilst forests sequester car-bon, they simultaneously release car bon during forest operations.
The ambition of CARE4C is to arrive at an integrated picture of carbon sink and source, and to adapt forest management for differ-ent climate and forest management
regimes. The proposal “Carbon smart
forestry under climate change (CARE4C)” focuses at researching CO2 sequestration by forest growth at cell, organ, tree and forest stand level and at estimating CO2 emissions from forest operations in-cluding all activities from tree felling to material transportation towards a processing facility. By including risk management, CARE4C strives to develop carbon smart forest management strategies.
One of the many specific ob-jectives of CARE4C is to publish and teach the results and new concepts of carbon smart forestry to enhance knowledge and skills at individual and organisational level.
The main task of Stellenbosch University in this project is career development. Knowledge of im-portant tools in climate change research of forest ecosystems will be transferred to postgraduate stu dents in a number of related fields, namely forest ecology and silviculture, forest ecophysiology, dendrology, dendro-ecology, air -borne LiDAR technology, forest allometry, process-based modelling and carbon cycling in forestry.
These skills are essential for future forest scientists that need to understand the effect of cli-mate change on forest growth to formulate possible mitigation measures. A number of short cour-ses will be offered.
Work Packages structure, research focus and knowledge transfer in CARE4C
Die knellende droogte het nie al-leen ’n invloed op damvlakke
nie, maar ook op die gehalte van die oorblywende water in die damme wat geweldig verswak. Laasvermelde het weer ’n invloed op die visse wat in die damme leef. Die kleiner volu-me water raak gedurende die dag warmer en die water vang minder suur stof vas, wat die visse gevolglik laat vrek.
Die visse, wat reeds in on gunstige toestande leef, raak ook maklik siek weens al die skadelike patogene wat in die kleiner waterliggaam gekon-sen treer word. Henk Stander van die Afdeling Akwakultuur, ontvang nou se dae weekliks verskeie navrae van bekommerde eienaars wat koi-visse besit. Daar is nie water om hulle visdamme vol te hou nie en die eienaars is raadop.
sk dimensions Droogte het grooooottttttt impak op visse
nuus|news
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 3
Die eerste paar kleine blaartjies van ’n rokket-slaaiplant is ’n erg gesonde happie – en
so veel te meer so as dié jonge plante onder besonderse intense lig gekweek word, vertel dr Bianke Loedolff (foto), ’n plantnavorser aan die Universiteit Stellenbosch (US).
Loedolff bestudeer natuurlike wyses om voed selplante te biofortifiseer, of ’n hupstoot te gee, sodat hulle as funksionele kossoorte ge-bruik kan word wat bykomende voedings- en gesondheidsvoordele aan diegene wat dit eet, bied. Sy is ’n navorser aan die Instituut vir Plant-biotegnologie in AgriWetenskappe se Departe-ment Genetika.
Loedolff stel veral belang in sogenaamde mi-kro-plante (“micro-greens”). Dit verwys na die eerste twee tot vier ware klein blaartjies wat uit ’n ontwikkelende plantjie groei. Haar navorsing oor mini-rokketblare is onlangs in die vaktydskrif Functional Foods in Health and Disease gepubliseer. Sy het dit saam met US-kollegas dr Marietjie Stander, dr Shaun Peters, prof Jens Kossmann en ’n onlangse BSc Hons-student, Jolene Brooks voltooi.
Loedolff het besluit om rokket te ondersoek omrede vorige studies getoon het hoeveel voe-dings waarde daar in hierdie slaaiblare met hulle kenmerkende pepersmaak is. Min werk hieroor is egter al op die jonger weergawes van dié plante gedoen.
Deur haar navorsing het Loedolff ’n bestaande metode aangepas wat intense beligting gebruik om rokketblare suksesvol te biofortifiseer en die maksimum voedingswaarde daaruit te put. Sy glo hierdie metode kan maklik aangepas word vir gebruik in kweekhuise en selfs by die huis.
Terwyl plante groei, bou ’n verskeidenheid biologiese verbindings, wat fitochemikalieë ge-noem word, in hulle blare op. Die verbindings is meestal voedingsryk. Navorsing het getoon dat die eerste handvol blaartjies van ’n plant die meeste
gesondheidswaarde het, omrede daar soveel meer fitochemikalieë in hulle versamel as deel van die plant se natuurlike beskermingsmeganismes.
Loedolff sê: “In die meeste plante kan die eerste jong blaartjies wat groei tot tien keer meer fitochemikalieë en voedingswaarde as die latere volwasse blare hê.”
Plante ervaar dikwels stres wanneer hulle te min water kry, of aan ’n oormaat sonlig of minerale blootgestel word. Ter beskerming stel hulle dan ook meer fotochemikalieë vry. Navorsers gebruik nou dieselfde tegnieke in ’n poging om die voedselbedryf te help om op natuurlike wyse plantgroei te stimuleer en te biofortifiseer.
Die bestaande studieLoedolff het rokketsaad by ’n plaaslike kwekery gekoop en twee verskillende groepe by die In-stituut vir Plantbiotegnologie se kweekhuis op die Matie-kampus begin groei.
Die eerste groep saailinge is onder toestande gegroei soortgelyk aan wat binnenshuise plante wat geen direkte sonlig ontvang nie, ervaar. Die ander groep het onder spesiale gloeilampe gestaan. Dié het drie keer meer lig gegee – soortgelyk aan wat ’n plant wat heeldag in direkte sonlig op ’n vensterbank staan, ervaar.
Die eerste blaartjies is toe gepluk en geanaliseer om vas te stel watter verbindings met moontlike gesondheidsvoordele daarin opgebou het. Al die verbindings wat in vorige studies op volwasse rokketblare waargeneem is, is ook in die jong blare gevind, maar teen heelwat hoër konsentrasies. Daar by is verskeie verbindings (soos resveratrol, catechin, epicatechin en kaempferol) geïdentifiseer wat nog nie voorheen in rokketblare waargeneem is nie.
Loedolff sê: “Mens vind resveratrol onder meer in druiwedoppe, en dit kan help om die hart te beskerm.”
Die eerste paar blaartjies afkomstig van die
plante wat onder normale ligtoestande gegroei is, was groen, maar die ander groep s’n was donkerrooi tot pers. Loedolff meen dit is weens die opbou van anti-oksidantryke fitochemikalieë. Die biogefortifiseerde mikro-plantjies in groep twee het byna drie keer meer antioksidante (insluitend vitamien C) as die ander opgebou.
Loedolff sê dit is heeltemal moontlik om die meeste van hierdie gesonde voedingstowwe in te kry as deel van ’n dieet waarin volwasse groentes soos broccoli, krulkool (“kale”) en Brusselse spruite baie gereeld geëet word. “As mens die meer voedingsryke mini-weergawes hiervan eet, hoef mens egter nie so baie daarvan in te neem om dieselfde voordele te ondervind nie.”
Loedolff meen mense sal heel maklik hul eie slaaiblare op soortgelyke wyse tuis kan groei, af-hangend of hulle gepaste gloeilampe kan bekom en die elektrisiteitskoste daarvan kan dra. Dit kan ook werk om plante op ’n plek te groei waar hulle voortdurend sonlig kry.
“Die biofortifisering van verskillende soorte mikro-plantjies tot funksionele kossoorte behoort deel te word van die arsenaal waarmee ons die voorkoms van nie-oordraagbare siektes probeer beveg,” sê Loedolff, wat tans besig is om die effek van verskillende verbindings in mini-rokketblare te ondersoek op siekteselle, soos kankerselle.
The Global Risks 2018 Report of the World Economic Forum
was recently released in Davos, Switserland. Five major threats to global security, which involve the environment, were foremostly men-tioned. The point is that we must act right now, as tomorrow is already gone. Today everyone on earth is being affected by global change, and our resource base is under severe threat. We need not remind Capetonians of the con sequences… and that just concerns water.
Thirty years ago there were in-tense discussions on how to im-prove forestry. The aim was to en sure optimal production while main taining bio diversity and ecosys-
tem processes. This resulted in the establishment of a most fertile rela-tionship between Mondi and aca de-mia that currently leads the world in showing how sustainability can be achieved.
The first grant to stimulate this relationship was obtained from the World Wildlife Fund – aimed at developing conservation corridors between plantation blocks. But how these corridors should be designed and managed, was not at all clear at the time. So a major research programme was developed which pointed to the way forward.
This path to the future involved implementing a whole set of con-servation corridors that weave in
and among forestry to conserve biodiversity, enable water to flow, and grant a future to the produc-tion landscape. This warp and weft of conservation corridors on the landscape makes up an ecological network.
The programme came in the form of the Mondi Ecological Net works Programme (MENP) in the Depart-ment of Conservation Ecology and Entomology, which in 2016 won the NSTF/GreenMatter Award from the Minister of Science and Technology. By way of a co-incidence, this year MENP celebrates production of its 100th internationally-refereed publi-cation, coinciding with Stellen bosch Uni versity’s Centenary cele brations.
Not that saving the world comes just from publications. What they represent are the solid principles that have been developed, showing how to put a future into practice. At the same time, many research students have been trained to carry this work through to the next gene-ration.
It also illustrates that an iterative and creative collaboration between the private sector and aca demia can be highly productive and valuable as a means of building environmental wisdom into real-life situations to avert the stress on the very eco-systems which we depend on.
In celebration of the Mondi Ecological Networks
Navorsing wys hoe om jong rokketblare selfs gesonder te maak
ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
100 100 100 100 100 navorsing|research
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 4
Ashleigh and Murray off to Italy Ashleigh Forster (top left) and Murray Elphick (bottom left) of the Department of Food Science graduated in December last year, but this was not the end of their studies. They will soon be off to Europe for more studying as they have been awarded a full scholarship to do their Masters this year in the Food Innovation Programme in Italy.
The Food Innovation Pro gramme, which runs over 12 months, is a full time Master’s Programme that offers aspiring food innovators and entrepre-
neurs an invaluable ex perience to enhance their professional goals and personal growth. It is st ructured in three distinct phases, with a final thesis project.
The first phase is the Inspiration Track in Reggio Emilia, Italy, that offers an intense and comprehensive academic experience com bining classical and innovative educational metho-dologies, such as foresight training and design thinking. Once completed, students go through the Aspiration Track to expand their entrepreneurial horizons and engage in the cross-pollination of ideas, cultures and culinary traditions through a global tour of Silicon Valley in California, USA, and Shanghai and other Asian cities. Finally, the Perspiration Track includes laboratory training and prototyping in the Officucina, the unique kitchen maker space designed specifically for the Food Innovation Programme.
The Food Science Department is proud that its students are welcomed and even sponsored to further their studies abroad in what should be an enriching experience which will also inspire others.
Ashleigh Forster was part of the Bread2BREW group who won the SAAFoST prize for best product and presentation at the 2017 NPD presentation, held at the Food Science Department towards the end of last year, while Murray was in the Nudels group. Nudels won the InnovUS prize for most innovative product, as well as the NSF prize for the group with the best HACCP plan.
Drie studente van die Fakulteit het einde verlede jaar Rektorstoekennings vir hulle
besonderse akademiese prestasies ontvang.
ALISTAIR GALLOWAY is ’n MSc-student in Be-waringse kologie, en sy navorsing fokus op die sitrusbedryf. Sy eerste artikel in ’n vaktydskrif het verlede jaar in die South African Journal of Botany verskyn. Dit het verband gehou met die herstelpotensiaal van fynbosplante in ge-biede waar dennebome eens ook gegroei het. Hy het vir hierdie werk ook die Da niel Booysen-gedenktoekenning vir die beste vierdejaarsprojek ontvang.
ASHLEIGH DEWBERRY is tans besig met ’n MScAgric in Landbou-ekonomie, en het in 2015 ’n tweede plek in Die Burger se kompetisie vir jong ekonome behaal. Sy is onder meer ’n ywerige tennis- en sokkerspeler. Dié Johannesburger het Stellenbosch toe gekom om ’n BScAgric in Wingerd- en Wynkunde
te studeer, maar het na twee jaar besef dat sy eintlik ’n besonderse belangstelling in die ekonomie het. So skakel sy toe oor na ’n BScAgric in Landbou-ekonomie en Agronomie – en het uiteindelik haar graad in hierdie vakgebied in 2016 cum laude behaal.
NEIL MILLER het die US-medalje vir die beste meestersgraadstudent in die Fakulteit ont-vang. Vanjaar werk hy voort aan sy PhD in Voedselwetenskap, in samewerking met die Landbounavorsingsraad. Hy fokus op die ontwikkeling van ’n heuningbostee-ek-strak met spesifieke gesondheidsvoordele. Gedurende sy studieloopbaan het hy reeds toekennings soos die Aubrey Parsons-studie-toekenning vir sy akademiese prestasies ont-vang. Hy is verlede jaar ook met die Mattie Jooste-toekenning van sy Departement be-loon. Dit word toegeken aan die beste MSc Voedselwetenskap-student.
Final years’ Southern Cape tour a huge success
A group of 32 final year Animal Science students visited various animal production enterprises
in the southern Cape during the early part of January. The tour included visits to a dairy production system using Jersey cows, a beef feedlot, a Merino stud farm, as well as an abalone farm. Visits to technical operations included a tour of a multi-purpose feed mill producing ruminant and monogastric diets, as well as a specialist feed mill that produces abalone diets. Students were able to sit in on lectures and presentations by Kemin, De Heus and Overberg Agri.
The tour was made possible by the following
sponsors: De Heus (Bertus van der Merwe & JC Volgraaff), Kemin (Bobby Lawrence), Koornhof Merinos (Dirk Hanekom) and Barnlab (Lood Visser). The following farmers allowed the students
access to their farms: John Walker (Ouplaas Dairy farm, Greyton), Dirk Hanekom (Koornhof Merino Stud), Gert Ehlers (Tengeni Cattle, Greyton) and Jackie Stewardt (Abagold, Hermanus).
AaleFDthstosta
Institute for Plant Biotechnology takes in record Honours class
The Institute for Plant Biotechnology (IPB) has experienced a very busy time as 15 new honours students have commenced their studies there – the largest class the Institute has accepted
to date. The 15 students will learn about all aspects of plant improvement and biotechnology in general. The year-long training they will undergo, will be divided into learning how to work in a laboratory and understanding how plants function, as well as taking note of the latest technologies that allow them to study organisms.
The final part of their training will involve laboratory projects where they will examine how to make plants grow larger, or better, under drought stress, as well as identifying new ways to clean up environmental pollution.
Staff members of the IPB wish them well and trust that their period of study is going to be most enjoyable.
rie studente van die Fakulteit het einde te studeer maar het na
Alistair Galloway Ashleigh Dewberry Neil Miller
Rektorstoekennings vir drietal
awtoyP
Potithin
a
ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
100 100 100 100 100 studentenuus
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 5
In die Nuusbrief van Desember 2017 is breedvoerig berig oor
dr Craig Galloway en dr Bilungi Useni se doktorale navorsingswerk oor verskillende aspekte rakende melkboerdery in Suid-Afrika.
Twee ander studente het ook in Desember hulle doktorsgrade ver-werf vir werk wat vir hierdie be dryf van waarde kan wees. Dr Lobke Steyn het ’n PhD in Vee kunde ont-vang vir haar studie oor hoe vrugte-byprodukte soos droë sitruspulp en appelpulp as al ternatiewe voeding vir Jersey-koeie benut kan word.
Op sy beurt het dr Brink van Zyl na mielievoer gekyk. Hy het die
variasie in Suid-Afrikaanse mielies met betrekking tot die verharding van mieliepitte benadruk. Hy het gewys dat dit die tempo waarteen stysel in ’n koei se verteringstelsel ver teer word, beïnvloed.
Brink het daarbenewens ook ’n voorspellingsmodel ontwerp wat in dierevoeding gebruik kan word om die akkuraatheid van dinamiese voedingsformuleringsprogramme te verbeter.
Useni se veekundige navorsing het getoon hoe stysel en vet as energie-aanvullings gedurende die oorgangsperiode en tydens vroeë soging in Holstein-koeie benut kan
word om hulle melkproduksie en voortplanting te verbeter. Galloway het ’n PhD in Bewaringsekologie ontvang, en daardeur gewys dat dit moontlik is om beide die doelwitte
van verminderde omgewings impak en optimale wins op weidings ge-baseerde melkplase, met dieselfde plaasstelsel en dieselfde praktyke, te bereik.
Major international travel grant award for Diane RipDr Diane Rip (picture) of the De-
partment of Food Science, has received the Malaspina International Scholar Travel Grant Award. This was announced in Bermuda last month.
Dr Alex Malaspina, after whom the award is named, and a small group of scientists from academia and industry, founded the Interna-tional Life Sciences Institute (ILSI) in 1978. ILSI is a non-profit, world-wide foundation that seeks to ad-vance scientific under standing of nutrition, food safety, toxicology, risk assessment and the environ-ment.
In general, ILSI projects must have a primary public purpose and benefit, and must address issues of broad public health interest. ILSI brings experts from the private and public sectors together to improve the science used to ensure human and environmental health and safe-
ty. The Malaspina International Scholar Travel Grant Award is designed to enable academic scien-tists, who are at an early stage of their careers, to participate in the scientific discussions during the ILSI Annual Meeting, held in January each year.
Says Rip: “The opportunity to join ILSI in Bermuda in January 2018 was really a huge honour and just so special. Attending a meeting on an island was the added bonus. I was one of two delegates that
represented the African continent so it was a real delight and privilege. We were recognised during the ILSI Assembly of Members meeting and presented with an award. The recipients of the award were also offered the opportunity of a poster presentation of research during the ILSI Poster Reception. Conversations started, networks were encouraged, contact details were exchanged and friendships were formed. An important fea-ture of this kind of meeting was
that it allowed the recipients of the travel award to identify and acknowledge key focus areas in research, but also it afforded us the opportunity to network and engage in conversation. For me, there were many gains; professionally and personally. I look forward to the research outputs that this kind of engagement encouraged.”
She continued: “Naturally, there was time for ‘play’. The beaches, pools, golf course, everything was just so beautiful. Bermuda is expen-sive though and you may end up paying over $2 for one orange imported from South Africa. More importantly, the Bermudians are people who leave footprints in your memory and heart. No pretence, no vanity; just simply warm-hearted, friendly, respectful individuals who still know the worth and value of kindness. That was the cherry on top!
Navorsing ter bevordering van die melkbedryf
Dié foto is tydens die Desember-gradeplegtigheid geneem: (vlnr) drr Brink van Zyl,
ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
All parents know the story of ‘Mother hen and her chicks’. Every child just cannot wait for mother hen to let go. However, the anxious reality of the unknown holds true
for both parent and child. A new environment, new challenges and new people are all part of a new journey for first year registered AgriSciences students.
AgriSciences new students were recently warmly welcomed by both the AgriSciences Student Association (ASA) committee and Faculty staff members. The comforting was, indeed, much needed. The anxiety in the atmosphere was soon filled with relief as Prof Danie Brink, Dean of the Faculty, took to the podium to introduce the exciting journey that lies ahead.
A most informative session on University structures and support systems was explained during the proceedings and parents were further comforted into ‘letting their chicks go.’ During the welcoming programme, which spanned five days, the ASA took great care to accommodate the next generation of AgriScience Maties with food, sweet treats and entertainment. Included in the entertainment package was a challenging task, communication without a cellphone – extremely daunting for any member of the new generation! This exercise was nothing shy of entertaining, and the newly registered students soon settled down and learnt to know each other.
As the programme came to an end, there may have been a few feint sighs of relief, complimented by a sense of proudness from the ASA and Faculty staff members. Job well done!
100 100 100 100 100 student news
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 6
Daleen du Preez and Nina Muller retire after almost 50 yearsThe Department of Food Science had to say goodbye to almost 50
(combined) years of experience when Nina Muller (top picture) and Daleen du Preez (bottom picture) retired at the end of last year.
Both Nina and Daleen joined the Food Science Department in 2005 with the closing of the former Consumer Science Department. Their retirement will not go unnoticed, because these two women have left an indelible mark on both the Department of Food Science, as well as the Faculty of AgriSciences.
Nina Muller established a Sensory Science facility of note. She is well respected within the Food Industry and academic environment. For the past 12 years Nina ran a well-oiled machine producing scientific results for both the Food Industry and other Departments within the University. Her commitment to her students and her work ethic is truly admirable. Those who had the privilege to work with her or under her supervision will know that. From 2018 onwards, she will exchange her almost 30-year-old teaching hat for another, but fortunately, she will not be entirely lost to the world of Sensory Science.
Nina will carry on working at the Sensory Unit she established, continuing to perform research and publish research articles in collaboration with the Agricultural Research Council. Projects she has recently initiated for the Food Industry will also continue under her expert leadership.
Daleen du Preez took over the role of Departmental Secretary 12 years ago. She ‘chaired’ with three different Profs and had a very special way of keeping the Food Science boat sailing effortlessly.
Daleen is a lady of note. Thoughtful, polite and creative with a motherly care for the students of the Department of Food Science. She has an eye for detail and when it comes to fundraising, her equal is hard to find. Perfection, style, care and creativeness are not always found in one person; with Daleen it was all in one dynamic package!
Pieter Swanepoel appointed editor of leading journal
Dr Pieter Swanepoel took over as editor of the Afri-can Journal of Range and Forage Science in January of
this year. The journal is Africa’s leading rangeland and pastoral journal with an Impact Factor of 0.961 (2016). In recent years, the journal, co-published by NISC and Taylor & Francis, has experienced significant growth and improvement. It is dedicated to publishing quality original material that advances rangeland ecology and pasture management in Africa.
Swanepoel is an Agronomist with a research focus on management practices that improve soil quality of pastures and cropping systems. He is particularly involved in dairy-pasture systems and conservation agriculture. The African Journal of Range & Forage Science is the official journal of the Grassland Society of Southern Africa of which Swanepoel has been a mem-ber since 2009 and has been an Associate Editor since 2013.
As a gesture of welcoming Swanepoel as new Editor of the African Journal of Range and Forage Science, a number of his previously published papers in the journal have been made accessible for a limited time at no cost.
Agronomy student bags award at African Congress
The Combined African Congress was hosted in Cape Town in January 2018. This year the African Crop
Science Society, the Soil Science Society of South Africa, the South African Society of Horticultural Science, the Weeds Society of South Africa and the South African Society of Crop Production took hands to establish a platform where both renowned and aspiring scientists have the opportunity to share their knowledge and findings and thus contribute to agricultural research within South Africa. The Agronomy Department was well represented at the conference, and students and lecturers presented four oral presentations and eight posters.
One of the MSc students, PJ Neethling (picture), bagged the award for the Best Presentation in the Field of Conservation Agriculture. It was officially presented to him during the gala dinner. Neethling works under supervision of Dr Johan Labuschagne and Dr Pieter Swanepoel on a project entitled ‘Developing nitrogen fertiliser management strategies for wheat under conservation agriculture practices in the Western Cape.’
Boek oor Fakulteit se geskiedenis in die pylvak
ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
100 100 100 100 100 ppointed urnal
mense|people
Dis beslis nie die wêreld se mak-likste ding om ’n geskiedenis van
honderd jaar in een boek te pro beer saamtrek nie. Dis egter die uitdaging waarmee Lize Vorster (foto) die afgelope jaar besig is.
Sy is die saamsteller van die boek oor die Fakulteit AgriWetenskappe se 100-jarige bestaan en is hard be-sig om grootse momente rondom landbou-onderrig en -navorsing aan die Universiteit Stellenbosch oor die afgelope eeu saam met staal-tjies, foto’s en ander vertellings te kombineer.
Die boek word op 4 Mei uitgereik tydens ’n gala-geleentheid waar die Fakulteit (en die Universiteit) se 100-jarige bestaan behoorlik gevier gaan word. Dit word in Afrikaans en Engels aangebied.
“Ek hoop dis ’n lekker lees-sto-rie,” verklap Lize oor die boek, wat sy volgens temas aanpak eerder as om net suiwer chronologies met die
feite te werk. “Ek het nog altyd ’n groot passie vir stories gehad.”
Die wêreld van landbouwetenskap het vir hierdie taalmens oopgegaan sedert sy aan die boek begin werk het.
Sy vertel: “Ek is steeds besig om te leer hoe daar in die fakulteit en departemente in die verlede en hede met belangrike kwessies geworstel word, en is beïndruk met die goeie oplossings wat mense daarvoor vind.
Lize het op Oranjemund en Her-manus grootgeword. Na skool het sy eers vir haar pa gewerk en ’n klein elektroniese installasie winkel bestuur voordat sy die kans gebied is om ’n BA-graad aan die US te begin. Sedertdien kyk sy eenvoudig nie terug nie en gryp elke geleentheid aan.
Haar meestergraad in dokument-ontwerp en -analise het gevolg. Tans is sy besig met haar PhD in narratiewe oorreding oor waarom
sekere storiekarakters eenvoudig werk en meer oortuigend en oor-re dend ten opsigte van spesifieke standpunte is as ander. “Dit gaan oor die meganika van storie-skryf, en hoe mens ’n storie manipuleer om meer oorredend te wees,” verduidelik sy.
Lize het etlike jare by die US Taal sentrum gewerk voordat sy in2009 besluit het om ’n vryskut taal-praktisyn te word. Sy bly onder meer besig met vertaalwerk, kopie skryf, ontwerp en die redigering van boeke. So was sy al betrokke by ’n boek oor hoe rugbyafrigting oor meer as net die wenbeginsel kan gaan, en andere wat Bybelse beginsels uiteensit. Sy doseer aspekte rondom professionele kommunikasie aan in-genieurstudente, gee Engels by ’n skool in Bloekombos én help enkele studente met taallesse.
Heelwat laat nagte lê heel moont-lik nog vir Lize oor die vol gen de paar weke voor om alles persklaar
te kry. Haar harde werk sal egter ’n blywende kykie bied op die Fakulteit se eerste honderd jaar – een waarna geskiedskrywers in komende geslagte op hulle beurt na kan terugverwys.
Sy voeg by: “Hierdie projek was ’n opwindende uitdaging wat beslis my navorsing- en skryfspiere ontwikkel het.”
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 7
The Department of Plant Pathology, established in 1918, reaches an important
mile stone in its history when it celebrates its 100th year of existence this year.
Over the years, the Department has educated scientists and academics who have contributed significantly to the development of this discipline in South Africa. The Department trains students at both under- and postgraduate level. Its research programme is aligned to offer support to some of the most important agricultural industries in the country, including the deciduous fruit, wine, citrus and grain indus tries. Niche areas of research include fruit tree crops – from soil to spray to postharvest, banana Fusarium wilt, mycotoxins in grain and grapevine trunk diseases. A Plant Disease Clinic provides an important service to the community in terms of disease diagnostics and short courses.
HistoryTraining in Plant Pathology started in 1887 when F Blersch, working for the Agricultural school, presented a module in agriculture, named “Prin-ciples of Plant Diseases”. This agricultural school was part of Stellenbosch College, later known as Victoria College and, eventually, Stellenbosch University (SU). With the establishment of a Faculty of Agriculture in January 1918, the De-partment of Agricultural Botany was divided into two departments: Plant Breeding and Plant Pathology. Full-time training in Plant Path ology in what was then the Union of South Africa, how ever, only realised in 1921 when Dr PA van der Bijl was appointed the first professor in Plant Pathology at SU (Fig. 1). He was also the first professor in Plant Pathology in the British Commonwealth.
The name of the Department of Plant Patho-logy underwent several changes. In 1947, the name was changed to Phytopathology, and in 1951 to Studies in Plant Disease and Microbiology. The Department of Studies in Plant Disease and Microbiology was divided into two separate departments in 1961, and the name “Studies in Plant Disease” was retained. In 1978 the original name was brought back, and the Department has since operated as the Department of Plant Pathology.
From the start the Department of Plant Pathology had a strong focus on mycology. PA van der Bijl and his student, Len Verwoerd, collected and described numerous plant pathogenic fungi,
and also kept their own herbaria. This was the era of taxonomic plant pathology. The herbaria of Van der Bijl and Dippenaar initially resided, in collaboration with Stellenbosch University’s herbarium, at the Department of Botany, but was later moved to the National Collection of Fungi in Pretoria.
Van der Bijl was succeeded in 1928 by Verwoerd, his ex-student, as head of the Department. The latter was a pioneer in applied plant pathology and emphasised plant disease control, including the use of chemical measures. He initiated the cereal pathology programme in the Department and published extensively on topics such as rust and smut diseases of small grain crops. During World War Two, when Verwoerd
was doing military service, Dr BJ Dippenaar acted as head of the Department. Dippenaar initiated research on fruit and vegetable diseases. He subsequently laid the foundation for chemical control of diseases of deciduous fruit and vege-tables in the winter rainfall region.
In 1947 Verwoerd was succeeded by Prof SJ du Plessis, known as the father of postharvest pathology in South Africa. Much emphasis was placed on chemical control measures. Du Plessis also established South Africa’s quarantine service. In 1954 Du Plessis was succeeded by Prof AJ Louw, a fruit pathologist. In 1970 Prof PS Knox-Davies became head of the Department. Knox-Davies excelled in histopathology, sitology and seed pathology. After retiring in 1992, he was succeeded by Prof G Holz, an applied plant pathologist who focused his research on postharvest diseases. In 2000, Prof PW Crous, a mycologist, became chairperson until 2002, when he resigned to take up the position of director of CBS in the Netherlands, currently known as the Westerdijk Fungal Biodiversity Institute, a position he still holds. Holz again step in as chairperson until his retirement at the end of 2006 when he was replaced by the current chairperson, Prof A Viljoen.
The Department of Plant Pathology at SU has had an extremely low rotation of lecturers since its inception in 1921, with only 19 lecturers teaching at the Department in total. This stability contributed significantly to the successes of the Department’s training and research programmes. Undergraduate and postgraduate student num-bers in the Department of Plant Pathology have grown substantially over the past ten years. Post graduate student numbers more than doubled. Since 1921, 82 Honours, 144 MSc and 49 PhD students obtained their degrees in Plant Pathology.
The Department has a proud industry place-ment record, and every student who ob tained a postgraduate degree in the Depart ment during the past ten years currently holds a position in agriculture or related discipline.
In order to celebrate this joyous milestone of the Department, we have a full-day programme on 1 March 2018; all postgraduate alumni of the Department, former and current staff members, as well as current postgraduate students of the Department are invited.
Department of Plant PathologyCentenary celebration programme:
1 March 2018Venue: Lombardi building, room 3001
10:00-12:30: Chairperson: Dr Lizel Mostert10:00: Coffee/Tea10:30: Prof Altus Viljoen: Welcoming10:40: Prof Danie Brink: Faculty of AgriSciences at
Stellenbosch University 11:00: Prof Mohammad Karaan: The future of
agriculture in South Africa11:30: Prof Gustav Holz: History of the Department
of Plant Pathology: 1918-200611:45: Dr Cheryl Lennox: The Department of Plant
Pathology: 2007 – present12:00: Prof Pedro Crous: Research in Plant
Pathology: A global perspective12:30-13:30: Light lunch13:30-15:30: Chairperson: Prof Adele McLeod13:30: Prof Altus Viljoen: Panama disease:
A disease of global significance14:00: Prof Paul Fourie: Citrus Black Spot:
A disease of national significance14:30: Ian du Plessis: A diversity of
Botryosphaeriaceae fungi on woody hosts in the Cape winelands
14:45: Philip Rebel: Using principals of the MABO dosing model to optimise spray applications in high density apple orchards
15:00: Ms Sonja Coertze: The Disease Clinic at the Department of Plant Pathology
Department of Plant Pathology’s Centenary celebration!’ C l b i !
Department of
Plant Pathology
h D t t f Pl t P th
Prof Paul van der Bijl (left), first chairperson of the Department of Plant Pathology (1921-1927), and Prof Altus Viljoen (right), the current chairperson since 2007.
The staff of the Department of Plant
Pathology in 1990.
Staff and postgraduate students of the Department of
Plant Pathology in 2017.
ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 8 ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
As een van die eerste vier fakulteite by die Universiteit Stellenbosch het AgriWetenskappe ’n onuitwisbare bydrae tot landbou-onderwys en -navorsing in Suid-Afrika gelewer.
Oorsprong en stigting
Hierdie fakulteit se vroeë voorganger dateer uit die laat 1800’s toe ’n navorsingsleerstoel
in landbouchemie by die Stellenbosch Kollege (voorloper van die Victoria Kollege) deur ’n jaarlikse skenking van £200 moontlik gemaak is.
Prof WH Aston Peake, eerste bekleër van hierdie leerstoel in 1882 was die eerste dosent in landbou en het chemie en eksperimentele fisika by Stellenbosch onderrig. Daar was twee afdelings, naamlik chemie van koolstofverbindings en landbou-chemie. Laasgenoemde afdeling het gefokus op die “onderrig van eksperimentele wetenskap, insluitend chemie en die toepassing daarvan op landbou”.
Sonder toegang tot ’n proefplaas het die nuwe departement gesukkel om genoeg studente te lok, totdat die staatslandbouskool (“Goeverments Landbouschool”) in 1898 toegang tot die proefplaas Elsenburg naby Stellenbosch aan studente kon bied.
’n Departement Planteteelt, voorganger van die universiteit se huidige Departement Genetika, is daar gevestig, maar die skool was onder beheer van die Kaapse regering se landboudepartement – ’n knou vir die Victoria Kollege wat landbou as deel van sy aanbod verloor het.
In 1903 het ’n kommissie van die Kaapse par-lement die instelling van ’n navorsingsleerstoel in wynkunde aangevra, wat in 1905 gelei het tot die ontwikkeling van ’n spesiale kursus in wingerdbou en wynkunde by daardie kollege.
Teen 1910 was daar planne om navorsingsleer-stoele in landbouwetenskappe by die Victoria Kollege in te stel en in 1917 is dit met drie aanstellings verwerklik: Dr AI Perold (hoof: wingerdbou en wynkunde), JH Neethling (landbou-botanie) en dr JP du Buisson (landbouchemie – nou die Departement Grondkunde).
Die plaas Welgevallen en ’n aanliggende stuk grond wat aan die Eersterivier suid van die Kweek-skool grens, is vir ’n proefplaas aangekoop.
Vervolgens het ’n Departement Landbouweten-skappe by die Victoria Kollege twee diplomakursusse en ’n vierjarige MSc-graad aangebied. Dit het in 1918 een van die nuutgestigte universiteit se vier fakulteite geword.
Agt programme in 1918’n Senaatskomitee van die universiteit het bepaal dat die nuwe fakulteit graadprogramme met spesialise-ring in agronomie, veeteelt, landbou-botanie, land-bouchemie, veeartsenykunde, entomologie, pomo-logie en wynkunde moes aanbied. Agt departemente is gestig om hierdie programme te huisves. Die Departement Landboubotanie het uit twee afdelings bestaan: planteteelt en plantpatologie. Voltydse opleiding in plantpatologie is eers in 1921 verwesenlik toe dr PA van der Bijl as professor op hierdie gebied aangestel is.
Die Departement Wynkunde is in 1918 gestig met prof AI Perold as die eerste professor, departementshoof en eerste dekaan van dié fakul-teit. Nadat hy die grondslag vir wetenskaplike wingerdbou gelê het, het hy in 1927 hoofwynkundige van die KWV geword.
Die Departement Landbouchemie (tans Grond-kunde) was nog een van die eerste departemente in die fakulteit, met dr JP du Buisson as die eerste professor. Hy is slegs ses maande na sy aanstelling oorlede en is in 1929 deur prof OSH Reinecke (Vrugteproduksie) as departementshoof en
deur dr I de V Malherbe as dekaan opgevolg. Die Departement Planteteelt (nou Genetika)
het ook in 1918 ontstaan onder voorsitterskap van die ander eerste aanstelling in die fakulteit, prof JH Neethling, ’n pionier op die gebied van pomologie.
Opleiding en navorsing in agronomie het in 1918 begin. Die studie van agronomie en weidings het deel van die Departement Landboubotanie uitgemaak, maar het in 1921 ’n onafhanklike departement ge-word toe dr JS Marais as senior dosent en later as professor en departementshoof aangestel is. As professor in landboubotanie het Neethling graan teelt en -produksie onderrig voordat Marais aangestel is.
Die Departement Vrugteteelt is in 1918 gestig met Reinecke se bevordering na professor en eerste hoof van hierdie departement, en is in 1929 tot Pomologie hernoem.
Met die totstandkoming van die fakulteit is voorsiening vir entomologie as ’n hoofvak gemaak. ESH Logan is in 1919 as waarnemende professor aangestel. In 1920 het CK Brain die eerste professor in entomologie word. [Brain het Perold in 1923 as dekaan opgevolg.]
Meer departemente, ’n nuwe gebou Die fakulteit het gou tot hoër onderwys en navorsing begin bydra. Meer departemente is gestig, waarvan die eerste een veekundige wetenskappe was nadat die eerste dosent, Prof JHW Reimers, in 1921 aangestel is. Die departement is een van die oudste van sy soort in Afrika en word nou internasionaal erken vir uitstaande navorsing in dierevoeding, teling en reproduktiewe fisiologie, asook vleiswetenskap.
Die fakulteit se voorgraadse aanbod is gou aangevul deur nagraadse kursusse. In 1922 is die eerste MSc in Landbou aan SJG Hofmeyr toe geken en L Verwoerd het die fakulteit se eerste doktors-graad in 1928 verwerf.
Brain het Perold in 1923 as dekaan opgevolg, die Departement Landbou-ekonomie is onder die leierskap van prof JFW Grosskopf gestig, studente-getalle het gestyg en die Departement Planteteelt is in 1925 tot Genetika hernoem om veeteelt in te sluit.
Die fakulteit moes tot middel-1925 verskillende fasiliteite op kampus gebruik – ’n ontwrigting wat in 1925 opgelos is met die inwyding van ’n nuwe gebou om al die departemente van die fakulteit te huisves. Dit is later vernoem na prof JH Neethling, ’n pionier op die gebied van pomologie.
Brain se belangrikste bydrae in die vroeë jare was sy geslaagde pogings om in 1926 deur middel van ’n parlementswet die fakulteit met die Elsenburg Landbouskool saam te smelt. Dit het gesorg dat die akademiese aktiwiteite en eiendomme onder beheer van die universiteit se senaat gebly het en dat alle navorsing en raadgewing onder die regering se Departement Landbou geressorteer het.
Die totstandkoming van die Stellenbosch-Elsen burg Landboukollege het onnodige mede-dinging tussen die twee instellings uitgeskakel. Die US het toegang tot groter fasiliteite vir ek spe ri-mentele werk en die ondersoek van die boerdery-gemeenskap se praktiese probleme verkry. Hierdie samesmelting het tot 1973 geduur.
In 1928 is Brain, die kollege se eerste prinsipaal, opgevolg deur Van der Bijl wat twee jaar lank gedien het voordat hy opgevolg is deur Malherbe, die stig-ter van grondkunde en vrugbaarheidstudies in Suid-
Afrika. Hy het die wetenskaplik gegronde vrugbaar-heidsriglyne vir gewasse in die Wes-Kaap en later in die res van Suid-Afrika opgestel. Sy Soil Fertility word jare reeds as ’n handboek op hierdie gebied gebruik.
Die dertiger- en veertigerjareOnder Malherbe se leierskap het prof Verwoerd se baanbrekerswerk in toegepaste plantpatologie die klem op plantsiektebeheer geplaas. Verwoerd
het die graanpatologieprogram in die departement geïnisieer en het breedvoerig oor onderwerpe soos roes- en brandsiekte van kleingraangewasse gepubliseer.
Tydens Verwoerd se militêre diensplig in die Tweede Wêreldoorlog het dr BJ Dippenaar as hoof van die Departement Plantpatologie opgetree, waar hy navorsing oor vrugte- en groentesiektes gedoen het en die grondslag gelê het vir die chemiese beheer van siektes van sagtevrugte en groente in die winterreënvalgebied.
In 1932 het die Departement Hortologiese Wetenskappe die perfekte inmaakperske probeer vind wat onder plaaslike toestande kon floreer. Dit is later “Kakamas” genoem en ’n perskeboord met meer as 2 000 saailinge is in 1934 by Elsenburg aange-plant – ’n boord wat baie variëteite opgelewer het.
Die Departement Bosbou het in 1932 tot stand gekom na aanleiding van ’n ministeriële besluit dat ’n vierjaargraad in bosbou vir ’n proeftydperk van vyf jaar by die US aangebied moes word. Die fakulteit is hernoem tot Landbou en Bosbou om dié verbrede fokus te weerspieël. Die departement het gou studente gelok en ’n impak op bosbestuur in die land gemaak.
Reimers het Malherbe in 1935 as dekaan op-gevolg. Neethling was vir een jaar in 1937 dekaan en Malherbe het daarna vir nege jaar tot 1946 sy tweede termyn as dekaan beklee. Prof JT Potgieter van die Departement Entomologie was van 1947 tot 1949 die dekaan.
Die Westelike Provinsie Vrugtenavorsingstasie van die regering se Departement Landbou is in 1937 gestig – ’n beduidende ontwikkeling vir die fakulteit. Alle personeellede van die Departement Pomologie, behalwe prof Reinecke, is na die navorsingstasie oorgeplaas – hier het hulle die diplomastudente onder rig terwyl die Departement Pomologie sy besturende beheer oor die fasiliteite by Elsenburg verloor het en beperk was om vanaf Welgevallen te funksioneer.
Sterk groei in die Departement Veekundige Wetenskappe het gelei tot die totstandkoming van ’n afsonderlike departement in 1941 om pluimvee-kunde te onderrig.
Vrugte-uitvoere het as gevolg van die Tweede Wêreldoorlog skerp gedaal, maar het ’n ommekeer in die vrugtebedryf gebring deurdat die beginsels van vrugteproduksie heroorweeg en hernu moes word. Hierdie uitvoere het aan die einde van die oorlog in 1947 vinnig gestyg en daar was ’n nuwe belangstelling in intensiewe aanplanting en nuwe boerderystelsels, die behoefte aan besproeiing en bemesting, en die voordele van die hantering van vrugte-eenhede – ’n rol wat die Departement Pomologie met vuur en vlam aangepak het. Prof Verwoerd is in 1947 opgevolg deur prof SJ du Plessis wat as die vader van na-oespatologie in Suid-Afrika beskou kan word. Baie klem is op chemiese beheermaatreëls gelê. Prof Du Plessis het ook Suid-Afrika se kwarantyndiens tot stand gebring.
Uniiversiiteit Stellenbosch het AgriWetenskappe
Hier is die eerste uittreksel uit AgriWetenskappe se
Feesboek wat eersdaags verskyn. Soortgelyke aflewerings sal
in elk van die oorblywende Nuusbriewe van vanjaar verskyn.
(Lees ook die berig oor die samesteller op bl 7.)
ISSUE/UITGAWE XX MONTH/MAAND 20XX 9
Die seniors het ons lawwe liedjies laat sing, soos “So lang jy, so lang, so negemaliam so lang” en “Salomien, kom speel op my kitaar”. Ons het ons samewerking gegee sover dit kon, maar soms bietjie teruggekap. Toe ek opdrag kry om een van die seniors, Pauw Steyl, vroegoggend op rustige wyse wakker te maak, het ek langs sy slapende oor met ’n onmelodiese stem gebulder: “Hold him down, you Zulu warrior, hold him down, you Zulu chief!”
Ons het vroeg as groot groep eerstejaars in ’n saal byeengekom om ingeprent te word waar Dawid nou eintlik die wortels gegrawe het. Een van die outjies is beveel om vorentoe te kom en op die klavier te kom speel, om hom kwansuis te leer dat hy ’n sot is en nederig moet wees. Hulle het aangeneem hy kon nie klavier speel nie, en ons was almal verbaas toe hy ’n klassieke stuk soos ’n virtuoos op die klawers optower! As ek reg onthou, was dit Hungarian Rhapsody nr 2. Hy het dawerende applous gekry.
Later het ons koshuis ’n nuwe naam gekry: Huis Hombré, met sombrero en al. My seun het later jare ook student geword, en soos sy pa voor hom, hierdie koshuis met sy Meksikaanse geur beleef.
Ons landboustudente het ons studie begin met lesings in algemene wetenskap: Chemie, Fisika, Soölogie en Botanie. Ons moes die lesings met die hand uitskryf. Optelmasjientjies, persoonlike rekenaars, selfone, tablette of die internet was nog blote hersenskimme.
Die Fisikalektore het al vroeg met hul goeie lesings beïndruk. Daar was mnre Walters en Koen. Ek onthou goed hoe mnr Walters eendag vertel het van Newton se Bewegingswette. Hy het die voorbeeld gebruik van ’n kêrel en sy meisie saam op ’n motorfiets. Die kêrel trek nie geleidelik weg nie, hy versnel doelbewus vinnig, sodat sy meisie aan hom móét vasklou. Sy sal mos anders afval, want haar liggaam wil sy toestand van rus behou! Slim van hom. Van die kêrel. Van mnr Walters ook.
Dit was eers in my tweede jaar, 1968, toe die eintlike landbougerigte-vakke vir ons voorgesit word, dat ons by dr Stindt van Landboubiochemie uitgewerkte lesingmateriaal in afgerolde vorm ontvang het. Dr Weber het vir ons Grondkunde gegee, en hy was ’n man wat sy tyd geken het. Op die presiese minuut dat ons lesing moet begin, het hy by die een sydeur ingebars gekom en op dieselfde plek waar hy die vorige lesing geëindig het, weer ingeval. Met die lui van die klok het hy in die middel van sy sin opgehou en by die ander sydeur verdwyn. Hierdie lektore tel onder die vele vir wie ons hoë agting gehad het.
Sommige van hulle het ons soms gekasty oor
ons loslit-drag. Een van my maats wat lief was om T-hemde te dra, is aangesê om nie weer sonder das klas toe te kom nie. Hy kom toe klas toe met ’n das om die nek, maar steeds in ’n T-hemp!
Erflikheidsleer was een van my gunstelingvakke. Dr Allan het veral beïndruk met sy uitstekende aanbieding van populasiegenetika. Een van die terme wat vir my egter veral vreemd voorgekom het, was die gebruik onder die geleerdes om enige soort organisme wat nageslag verwek, as “moeders” te beskryf, bv die wyfies van die vrugtevlieg. Dan verbeel ek my die snaaksste prentjies van moederlike tannies wat stringe vliegies versorg!
Sportaktiwiteite en -byeenkomste was hoogte-punte. Ek het nie rugby gespeel nie, maar met groot oorgawe wedstryde bygewoon. Onvergelyklik was die atmosfeer op die banke wanneer die Ikeys die loef afgesteek word en die pawiljoen bewe soos ons studente uit volle bors sing: “Die Maties wen, die Maties wen die Intervarsity!”
Ek dink vandag graag terug aan al die lektore by wie ek klas geloop het, onder andere prof Frans van der Merwe (Diereproduksie), asook drr Heydenrych en Willem Vosloo.
Grappige insidente komende van dié here en hulle kollegas was daar ook: ek hoor een dag in die gang vir drr Piet Belonje (Dierefisiologie) en Hardy Joubert (Weidingkunde) in gesprek. Dr Joubert het ’n liefde gehad vir skaapboerdery, maar dr Piet het hom geterg met die woorde: “Hardy, ’n skaap is ’n woestyndier. Jy boer met hom in die woestyn. As jy nie ’n woestyn het nie, gee dan vir hom jou plaas. Hy sal dit in ’n woestyn vir jou verander!”
Ek het onlangs in Die Burger verneem dr Joubert is oorlede.
Dr Willem Vosloo se broer, dr Lammie, het nooit sy eie rookgoed klas toe gebring nie. Hy het elke keer so geklap-klap teen sy klere, kastig om die sak te ontdek waarin sy sigarette is, en dan wanneer die studente opspring om hom hulle sigarette aan te bied, dit dankbaar in ontvangs geneem.
Een van ons praktikalokale was toegerus met ’n volledige mensskelet, met die bynaam “Suzie”. Al te dikwels was daar “toerusting” bygevoeg in die vorm van ’n halfgerookte sigaret tussen die tande.
Ek het Suiwelbereiding onder prof Len Dixon geloop. Ek was daardie jaar die enigste ingeskrewe student in die vak. Stel jou voor hoe weerloos ek in die klas, asook tydens toetse en eksamens was, veral tydens praktika! Die Suiwelhuis is waar ek man-alleen onder die wakende vier oë van prof Dixon en mnr Norman Robertson geleer het om kaas te maak. Ek het die prof stilswyend kwalik geneem toe hy eenkeer ná besoek aan ’n suiwelfabriek, met my aan sleeptou, ’n groot stuk kaas present gekry het, en net ’n klein skyfie vir my afgesny het!
My sport was skerm, en dit is waar ek Jan Engelen ontmoet het. Onlangs het ek vir Jan op die filmstel van “Fees van die Ongenooides” op die plaas Onze Rust naby Bloemfontein teëgekom. Ná byna 50 jaar het ek hom dadelik herken.
In 2006 het ek as landbouwetenskaplike in Bloemfontein afgetree, en ek skryf toe ’n brief aan Matieland in dier voege. Daar wen ek toe ’n prys vir beste brief en kry ek twee koffietafelboeke en twee bottels Landskroonwyn!
Toe ek in 2010 Kaap toe verhuis, kry ek die geleentheid om weer op Matieland te kuier. Daar by Fisika ontmoet ek toe vir mnr (nou prof) Walters! Wat ’n verrassing! Ek is nie alleen ’n eertydse student in sy klas nie, maar reeds ’n afgetrede persoon, en hier is hy nog steeds aan die werk! En hy is boonop ’n kollega en vriend van my seun, nou ’n lektor in Fisika!
Landbouherinneringe
aan Matieland
Ons finalejaarstudente in Landbou het in 1970 die Landbouskou Goodwood bygewoon. Ek het hierdie paar klasmaats van my daar afgeneem. Van links: Gert van Zyl, Neill Mac” MacDonald, Hannes Plekker, een van die Jooste-tweeling, en Brian “BP” Louw. Brian Louw het later ’n doktorsgraad in Landbou verwerf, maar is reeds oorlede.
ISSUE/UITGAWE 88 Feb 2018terug na inhoudsopgawe / back to contents
deur Johan van Zyl (1967)
Ek was landboustudent op Stellenbosch. Anders as baie van my tydgenote wat reeds
gewoond was aan die lewe van ’n koshuisbrak, was dit vir my in 1967 ’n eerste
ervaring om koshuisganger te wees, en dit nogal aan Huis Fred Liebenberg, bokant
die ABSA-gebou op die hoek van Plein- en Ryneveldstraat. Sommige van die meer
losbandige inwoners van Huis Fred – onverdiend die “Tokkelok-koshuis” genoem –
het dié wat noue vriendskapsbande met die teologiese studente probeer bou het, as
“ekstremisties” afgemaak. Hulle het dan nie saam gejol en gefuif nie! Nietemin het ek
baat gevind by al die interaksie – die ontgroening inkluis.
