Border in Volos

8/9/2019 Border in Volos

http://slidepdf.com/reader/full/border-in-volos 1/16

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΗΡΑΚΛΗΣ

ΑΜ 1106118, [email protected]

ΙΑΚΑ, 5Ο ΕΞΑΜΗΝΟ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

«ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ»

Τα σύνορα στην πόλη

Βόλος … … όπως Βαβέλ;

ΒΟΛΟΣ 2009

mailto:[email protected]





Περίληψη

Υπάρχουν σύνορα στην πόλη μας;

Ένα ερώτημα που θα γίνει προσπάθεια να απαντηθεί μέσα από τα βιώματα ενός

νεαρού μαθητή που έρχεται στην πόλη και από τα στοιχεία συνεντεύξεων ανθρώπων

που ζουν στην πόλη. Ο χώρος κι ο χρόνος καθορίζονται στη δεκαετία του ’70, όπουκαταγράφονται σημαντικές αλλαγές που προσδίδουν την νέα όψη στην πόλη.

Παράλληλα κι οι άνθρωποι της πόλης αλλάζουν. Οι παλιοί κάτοικοι αφήνουν τη δική

τους πόλη να χαθεί μέσα στη σκόνη του «σεισμού» και της «αντιπαροχής» κι νέοι

οικιστές έρχονται να προσθέσουν νέες δυνάμεις και συνήθειες. Σύνορα καταρρέουν

κι άλλα ορθώνονται. Είναι το τέλος ή η αρχή; Μέσα στο διάβα του χρόνου θα

διαπιστώσουμε ότι η πόλη έχει κλείσει κι ανοίξει πολλούς κύκλους μέσα από μια

ρευστότητα πολιτισμικών μεταβολών, συνόρων και ταυτοτήτων που απλά την

επαναπροσδιορίζουν.



Ο Βόλος – Ιστορική διαδρομή

Ύστερη βυζαντινή περίοδος - Τουρκοκρατία:

Το Κάστρο του Βόλου, που αποτέλεσε το αρχικό

πυρήνα της πόλης δημιουργείται στα βυζαντινά χρόνια

από τους τοπάρχες της Δημητριάδας. Αποτελεί πέρα από

την αμυντική του λειτουργία και τόπο εμπορικών και

βιοτεχνικών δραστηριοτήτων, Σταδιακά περνά στα χέρια

των Καταλανών στα χρόνια της Λατινοκρατίας στην

Ελλάδα, για να επανέλθει στους Μελισσηνούς,

βυζαντινούς χωροδεσπότες της περιοχής πριν καταληφτεί

από τους Οθωμανούς. Στα μετέπειτα χρόνια κατοικείται

μέχρι τον 19ο αιώνα από Τούρκους και Εβραίους κυρίως,

ενώ οι Πηλιορείτες έμποροι και βιοτέχνες των γύρω

χωριών που διατηρούν καταστήματα «μαγαζία»,

εισέρχονται στο περιτειχισμένο κάστρο το πρωί και αποχωρούν το βράδυ. Δημιουργούνται έτσι εθνοτικά

σύνορα μεταξύ των κατοίκων του Κάστρου και των έξω, που προσδιορίζουν τις

σχέσεις και την εξουσιαστική δομή της περιόδου. Διαμορφώνουν επίσης τις

ταυτότητες μέσα από μια σαφή οριοθέτηση των πολιτισμικών στοιχείων των ομάδων

που συνυπάρχουν στη λειτουργία τη οικονομικής ζωής του Κάστρου.

Περίοδος πρώτων οικιστών 1840 (περίπου):

Μέσα από τις μεταρρυθμίσεις της Οθωμανικής

Αυτοκρατορίας αλλά και την ισχυρή παρουσία των

μαγνησιωτών εμπόρων στην Κωνσταντινούπολη

δίνονται άδειες για ίδρυση καταστημάτων εκτός του

κάστρου κατά μήκος της παραλίας. Οι πρώτοι οικιστές

είναι Πηλιορείτες κυρίως ηπειρωτικής καταγωγής που

κατά μήκος της σημερινής οδού Δημητριάδος ιδρύουν

τα «μαγαζία» τους. Σταδιακά μετά από τις μεταρρυθμίσεις του οθωμανικού κράτους

(Τανζιμάτ & Χατί Χουμαγιούν) η πλειονότητα των πηλιορειτών έμπορων

εγκαθίστανται σχηματίζοντας τον πυρήνα της πόλης. Η εξέλιξη αυτή εξασθενεί τα

εθνοτικά σύνορα του παρελθόντος και δημιουργεί κοινωνικά σύνορα όπου

διαμορφώνουν μια ταξική συνείδηση και αναδεικνύουν την αστική τάξη που θα

διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της πόλης. Παράλληλα εντάσσουν και

ομογενοποιούν πολιτισμικά διαφορετικές εθνοτικές ομάδες δημιουργώντας τηνπολιτισμική οντότητα της πόλης.

Περίοδος προσάρτησης 1881:

Η ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος,

αποτελεί το χρονικό όριο της ανάδειξης του Βόλου ως

σημαντικού οικονομικού κέντρου της Ελλάδας (λιμάνι,

εμπόριο, θεσσαλική ενδοχώρα, βιομηχανία) και, πύλης

προς τη Βόρεια Ελλάδα. Παράλληλα προσελκύει

κατοίκους από πολλές περιοχές της ελεύθερης και της

υπόδουλης Ελλάδας που εγκαθίστανται κυρίως στην

περιοχή που εγκαταλείπουν οι παλιοί τούρκοι κάτοικοι του Κάστρου. Δημιουργείται έτσι μια χωροταξική διαφοροποίηση στην πόλη όπου η αστική τάξη καταλαμβάνει το



κέντρο της πόλης γύρω από την οικονομική ζώνη της αγοράς, όπου δημιουργούνται

τα δημόσια καταστήματα, οι τράπεζες, το θέατρο και αποτελεί ένα οργανωμένο

αστικό χώρο, ενώ στην παλιά πόλη (Κάστρο – Παλιά)

εγκαθίστανται νέοι κάτοικοι που αναζητούν καλύτερη

ζωή και εργασία στις υπάρχουσες παλιές κατοικίες.

Ακόμη πιο έξω (περιοχή Αγίων Αναργύρων)εγκαθίστανται νομάδες κτηνοτρόφοι βλάχικης

καταγωγής που έχουν αμεσότητα με τις κτηνοτροφικές

τους εγκαταστάσεις. Είναι η περίοδος που

οριστικοποιούνται οι πρώτοι κοινωνικοί σχηματισμοί, αστική τάξη – εργάτες,

γεωργοί που στα επόμενα χρόνια υα συγκρουστούν στο οικονομικό πεδίο (αγροτικό

ζήτημα, απαλλοτρίωση τσιφλικιών, πρώτο Εργατικό Κέντρο) αλλά και στο

πολιτισμικό πεδίο με την υπόθεση των Αθεϊκών.

Περίοδος εισόδου προσφύγων:

1906: Το πρώτο κύμα προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία,

1915: Το δεύτερο κύμα προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία, Καππαδοκία και

τον Πόντο,

1922: Το τρίτο κύμα προσφύγων από την Μικρά Ασία.

Η εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή

επαναπροσδιορίζει την κοινωνική οντότητα της πόλης.

Δημιουργούνται οριοθετημένες προσφυγικές περιοχές

περιμετρικά του κεντρικού πυρήνα της πόλης που

λειτουργούν δορυφορικά προς την πόλη παρέχοντας

εργατικό δυναμικό ή βοηθητικό προσωπικό. Οι τοπικέςσυγκρούσεις σχηματοποιούνται σε πολλαπλά επίπεδα, μεταξύ πόλης και

προσφυγικών συνοικισμών, εντός των προσφυγικών συνοικισμών, μεταξύ

περιθωριακών συνοικισμών και προσφυγικών συνοικισμών, όπου τα σύνορα

επανακαθορίζονται διαρκώς και κυριαρχεί ρευστότητα λόγω της προσφοράς

εργασίας, των πολιτισμικών αναφορών και ταυτοτήτων, των κοινωνικο -ταξικών

διαφοροποιήσεων. Η πόλη λειτουργεί συγκεντρωτικά και αποκεντρωτικά σαν ένα

παλλόμενο μέσο που κατακερματίζεται και επανασυνδέεται αέναα.

Περίοδος μετά το 1955:

Οι σεισμοί του 1955 σηματοδοτούν το τέλος της πόλης που διαμορφώθηκε στις

προηγούμενες δεκαετίες. Η παλιά αστική τάξη εγκαταλείπει σταδιακά την πόλη

μεταφέροντας τις δραστηριότητες της στην Αθήνα ή μέσα από τις κρίσεις των

προηγούμενων χρόνων σταδιακά αποσύρεται από την οικονομική δραστηριότητα.

Νέοι κάτοικοι κατακλύζουν την πόλη κυρίως από το Πήλιο και τη Δυτική Θεσσαλία,

διαμορφώνοντας ένα νέο κοινωνικό ιστό που επαναπροσδιορίζει τα σύνορα κυρίως

με ταξικά κριτήρια. Η δημιουργία των βιομηχανικών ζωνών θα δημιουργήσει

ευμάρεια στην πόλη διαφοροποιώντας την πολιτισμική της συνοχή και

αναδεικνύοντας δημιουργικές δυνάμεις από τις περιθωριοποιημένες ομάδες, κυρίως

των προσφύγων, που δημιουργούν τη νέα τους ταυτότητα. Παράλληλα η εργατική



τάξη πετυχαίνει μια σαφή μαρξιστική θεώρηση των πολιτισμικών θεμάτων που θα

αρχίσει να εκφυλίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ’80.

Η όψη της πόλης αρχίζει να αλλάζει με τη δημιουργία των αντισεισμικών

κατοικιών που μέσα από την αναπαραγωγή του ίδιου τύπου κατοικίας διαμορφώνουν

τις γειτονίες περιμετρικά του κέντρου όπου στεγάζεται η πλειονότητα τηςαναδυόμενης μεσαίας τάξης η οποία δημιουργεί τη δική της ταυτότητα του

μικροαστού. Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και κυρίως στη δεκαετία του ’70

εμφανίζονται οι πρώτες πολυκατοικίες όπου κατά παράδοξο τρόπο επιλέγονται από

διαφορετικές κοινωνικές ομάδες που αναπαράγουν τις οριοθετήσεις του παρελθόντος.

Στις πολυκατοικίες του κέντρου συγκεντρώνονται τα μέλη της αστικής τάξης, στις

εργατικές πολυκατοικίες της Γαλλίας και Κωνσταντά εργάτες από την παλιά

βιομηχανική γενιά ενώ στις πολυκατοικίες του Ξηροκάμπου επαναπατριζόμενοι

πρόσφυγες από τις πρώην ανατολικές χώρες που συγκροτούν περιθωριοποιημένες

ομάδες με ονόματα όπως «τσέχοι» και «ινδιάνοι».

Νέα πόλη – Αστικό Κέντρο

Εγκατάσταση από Πήλιο μετά το 1955

Οικόπεδα Χρυσοχοϊδη σε σεισμοπαθείς μετά το 1955

Κάστρο Βόλου – Παλιά πόλη

Άγιοι Ανάργυροι

εγκατάσταση

κτηνοτρόφων

βλάχικης - Μετά

το 1980

καταγωγής

κατοίκων από

Δυτική Θεσσαλία

Νέα Ιωνία – Πρόσφυγες

μετά το 1922

Βιομηχανική ζώνη στις αρχές του 20 ου αιώνα

Περιοχή Αγίου Βασιλείου – Εγκατάσταση

προσφύγων Καππαδοκίας



Ο Βόλος – Η πρώτη εικόνα

1972. Σεπτέμβριος. Η πόλη με υποδέχεται ως νέο μαθητή του 1ου Γυμνασίου

Αρρένων. Είχαν προηγηθεί εισαγωγικές εξετάσεις, που δεν θυμάμαι να χάρηκα ή

λυπήθηκα που τις πέρασα. Είναι γεγονός ότι εκείνο το τελευταίο καλοκαίρι στο χωριό

ήμουν ένα με τους συνομηλίκους μου, με τους συντοπίτες μου. Μετά από ‘κει όλαάλλαξαν. Ήμουν κάποιος άλλος που ζούσε κι αλλού, είχε την ματιά του πέρα από τα

σύνορα του χωριού, δεν ήταν «όμοιος» τους και μόνο η οικογένεια (η μητέρα, ο

παππούς με τη γιαγιά, τον θείο και τη θεία μιας κι ο πατέρας ταξίδευε για μεγάλα

διαστήματα ως ναυτικός) ήταν ο χώρος που ακόμα συνεχιζόταν το νήμα μιας

προηγούμενης ζωής. Θυμάμαι ότι περνώντας τα χρόνια κι η απόσταση με το χωριό

όλο και ξεμάκρυνε με κοιτούσαν με κάποιο δέος ή φόβο όπως τους ξένους, που δεν

ξέρουμε κάτι γι αυτούς και κλεινόμαστε στον εαυτό μας για ασφάλεια.

Η πόλη για μένα ήταν μια μαγική εικόνα. Λίγες φορές άλλωστε την είχα

επισκεφθεί πριν (τρεις – τέσσερις) και είχαν αποτυπωθεί κάποιες εικόνες της που

σίγουρα δεν συνέθεταν την τελική της όψη. Τώρα που το σκέπτομαι και τώρα ακόμηπου ακολουθώ διαφορετικές διαδρομές πολλές φορές ανακαλύπτω γωνιές που

ξεπροβάλλουν από την αχλή του χρόνου, θυμίζοντας άλλες εποχές και χώρους,

άλλους ανθρώπους. Ήμουν ξένος στην πόλη, στη ζωή της, στους ανθρώπους της. Η

πρώτη μου διαμονή ήταν στο Οικοτροφείο Αρρένων της Μητρόπολης Δημητριάδος

( το αρρένων σημαίνει ότι υπήρχε και ένα αντίστοιχο θηλέων) στη γωνία Κ. Καρτάλη

και Αναλήψεως. Ένας χώρος που φιλοξενούνταν μαθητές από τις περιοχές του

Πηλίου, των Σποράδων του Αλμυρού και της Αγιάς και φοιτούσαν στο Γυμνάσιο ή

στις Επαγγελματικές Σχολές. Εκατόν είκοσι παιδιά άγνωστα σε μένα εκτός από ένα

που ήταν έξι χρόνια μεγαλύτερο από το χωριό μου και τελείωνε το Γυμνάσιο. Στο

θάλαμο μας ήμασταν σαράντα παιδιά που έπρεπε να μάθουμε να ζούμε σε ένα ίδρυμα

με οργάνωση μοναστική. Ξένος μεταξύ ξένων. Τα όρια μου έφταναν μέχρι τα όριατου σώματός μου και πολλές φορές και λιγότερο καθώς οι «παλιοί» στο οικοτροφείο

είχαν περισσότερα δικαιώματα. Οι υπεύθυνοι του ιδρύματος, όλοι ιερείς, φρόντιζαν

για την αυστηρή τήρηση του προγράμματος, που από το πρωινό εγερτήριο έως το

βραδινό σιωπητήριο, τις προσευχές, την μελέτη όλα ελέγχονταν σχολαστικά με μια

συνεχή παρακολούθηση και τις απαραίτητες παραδειγματικές τιμωρίες. Δεν υπήρχε

καμιά επικοινωνία με την πόλη παρά μόνο κατά τη διαδρομή από το οικοτροφείο στο

γυμνάσιο και πάλι πίσω ή κατά τη μετάβαση για το κατηχητικό σχολείο ή σε κάποιο

συγκεκριμένο χώρο που υπήρχε ο έλεγχος των υπευθύνων. Παρόλα αυτά σταδιακά

βρέθηκα να είμαι πιο κοντά με παιδιά από άλλες περιοχές που μας ένωνε ότι

πηγαίναμε στην ίδια τάξη. Η βοήθεια του ενός στον άλλο για τα μαθήματα

δημιούργησε την αρχή των σχέσεων, που έκαναν τον χώρο πιο «οικείο» και τηνταυτότητα που είχαμε όλοι μας ως «οικότροφοι» πιο δυσβάσταχτη μας οδήγησαν

σταδιακά σε μια πολιτιστική ταύτιση. Α! η ταυτότητα. Δεν ήταν κάτι χειροπιαστό

αλλά κάτι που κτιζόταν μέσα από τη διαδικασία παραμονής μας εκεί. Κηδεμόνας μας

ήταν το οικοτροφείο, τις ώρες εκτός έπρεπε να συνοδευόμαστε από κάποιον

υπεύθυνο, και τώρα που το φέρνω στο μυαλό μου και ο τρόπος ενδυμασίας μας ήταν

διαφορετικός, η ομιλία πολλών, η συμπεριφορά μας δεν ταίριαζε με τον άλλων

παιδιών, και βέβαια ποτέ δεν είχαμε δίπλα μας κάποιον δικό μας. Ακόμη και στους

υποχρεωτικούς εκκλησιασμούς ή στις παρακολουθήσεις στο Πνευματικό Κέντρο της

Μητρόπολης εκδηλώσεων είχαμε συγκεκριμένο μέρος που καθόμασταν. Τις

Κυριακές η ελεύθερη ώρα, μετά τον εκκλησιασμό, συνοδεύονταν απόπ0 την βόλτα

στην παραλία. Έρημοι σ’ ένα πλήθος με γελαστά παιδικά πρόσωπα, που παίζανε στο

πλάι των καθισμένων γονιών που καθόταν στις λίγες τότε καφετέριες –



ζαχαροπλαστεία της παραλίας. Περπατούσαμε για ώρα πάνω – κάτω ώσπου

κουρασμένοι γυρνούσαμε στο οικοτροφείο. Κι έπειτα ήταν κι εκείνα τα βλέμματα

που δεν μπορούσες να καταλάβεις τι σήμαιναν. Συμπόνια, αποστροφή, οίκτο;

Μου πήρε χρόνια να καταλάβω πως λειτουργούσε η κυριακάτικη βόλτα στην

παραλία της πόλη. Δεν ήταν απλά μια διαδικασία κοινωνική αλλά μια καθορισμένηκοινωνική λειτουργία με σαφή όρια και κανόνες που δεν μπορούσες να υπερβείς. Ο

χώρος που καθόταν καθοριζόταν από την κοινωνική τάξη και την εξουσιαστική

ιεραρχία της πόλης. Η σύνθεση των φαινομενικά ανέμελων συντροφιών ήταν σαφώς

οριοθετημένη μέσω της κοινωνικής οντότητας της πόλης και των ταυτοτήτων που την

προσδιόριζαν. Η χωροθέτηση των συντροφιών ακολουθούσε μια αντίστοιχη

κοινωνική ιεράρχηση από έξω προς τα ενδότερα των καταστημάτων. Η φυλετική

ιεράρχηση καθόριζε ότι οι άνδρες της συντροφιάς θα απολάμβαναν το ούζο τους

συζητώντας «σοβαρά» θέματα μπορώντας να καπνίσουν, ενώ οι γυναίκες λίγο

απόμακρα θα περιορίζονταν στο γλυκό τους και την παρακολούθηση των παιδιών

που έπαιζαν λίγο πιο μακριά και που πλησίαζαν την ανδρική ομήγυρη για να

ζητήσουν κάτι με μικρά βήματα και σκυμμένο το κεφάλι.

Η ζωή μου στην πόλη σχετίστηκε αρχικά , πέρα από το οικοτροφείο, και με τη

φοίτηση στο γυμνάσιο. Ένας άλλος κόσμος που κυριαρχούνταν από δικούς του

κανόνες κι αξίες. Εκεί οι μαθητές των χωριών θεωρούνταν υποδεέστεροι των

μαθητών της πόλης, που κι αυτοί πάλι δεν αποτελούσαν ένα σύνολο ενιαίο αλλά

μικρότερες ομάδες που σχετίζονταν με την κοινωνική τάξη και εργασία των γονέων.

Τα όρια αυτών των διαφορών φρόντιζαν να τα επιβεβαιώνουν οι ίδιοι οι καθηγητές

με τον τρόπο που λειτουργούσαν μέσα από τη διδασκαλία τους. Οι χαρακτηρισμοί

ήταν κάτι το συνηθισμένο για να μειώσουν ή να εξάρουν κάποιο μαθητή και βέβαια η

βαθμολογίες που ήταν φανερά κατευθυνόμενες. Μέσα σ’ αυτό το σύνολο που

εσωτερικά κατακερματιζόταν σε υποσύνολα με σαφή σύνορα και ταυτότητες ήπερίπτωση του οικότροφου ήταν η τελευταία στην αξιολογική κλίμακα, ο παρίας του

συστήματος που ήθελε να υπερβεί τα καθορισμένα κοινωνικά όρια. Η πολιτιστική

ενσωμάτωση άργησε να γίνει και μερικές φορές πιστεύω ότι δεν θα γίνει ποτέ.

Σημαντικός λόγος, θεωρώ ότι είναι τα διαφορετικά βιώματα, τα σημαίνοντα και

σημαινόμενα που οικειοποιούνται από τον καθένα και πως αυτά διαμορφώνονται σε

μια νέα κοσμοθεώρηση που συμβαδίζει με άλλες ώστε να δημιουργήσουν μια

κοινωνική οντότητα και ταυτότητα. Η δυσκολία της ενσωμάτωσης δεν οφείλεται

μόνο στην διαφορετικότητα του υποκειμένου αλλά και στην πολλαπλότητα των

κοινωνικών οντοτήτων και ομάδων που συνοριοποιούνται με δικούς τους όρους και

είτε συμβιώνουν είτε αντιπαρατίθενται στην πόλη.

Η παραμονή στο οικοτροφείο είχε και άλλες παραμέτρους που οδήγησαν στην

ανακάλυψη τα «άλλης πόλης». Στις ελεύθερες ώρες, ειδικά τα Σάββατα, πηγαίναμε

στο Παλιά για να δουλέψουμε ως φορτοεκφορτωτές στα πρακτορεία μεταφορών. Η

περιοχή ήταν από τις πιο κακόφημες της πόλης μιας και αποτελούσε το παλιό της

κομμάτι που η νέα πόλη το έβλεπε ως κάτι το μιαρό, βρώμικο, αναχρονιστικό,

σκοτεινό. Άλλωστε εκεί επιβίωναν τα τελευταία επαγγέλματα μιας άλλη εποχής, εκεί

συναντιόνταν οι χωρικοί που κατέβαιναν στην πόλη, εκεί συνωστίζονταν αγωγιάτες,

λιμενεργάτες, πόρνες, καροτσέρηδες, άνεργοι μουσικοί, κι όλοι οι άνθρωποι του

καθημερινού μόχθου. Εκεί η πόλη είχε τον δικό της ρυθμό που δεν είχε ώρες

καταστημάτων ή δημόσιων λειτουργιών, μες στη λάσπη, στη σκόνη, στις φωνές,

στους καπνούς από τα καμίνια και τα τρένα. Στους καφενέδες οι φωνές ξεχύνοντανσαν μουσική, μέσα στους καπνούς από τα τσιγαριλίκια και τα κάρβουνα των



φουφούδων. Εδώ μετρούσε όχι η κοινωνική τάξη και η καταγωγή αλλά η «μπέσα».

Εδώ σε κοίταζαν πιθανά πιο απροκάλυπτα λάγνα, αλλά παράλληλα σου έδιναν θέση

για να κάτσεις και μεροκάματο που χρειαζόσουνα. Εδώ βρεθήκαμε με συνομήλικα

παιδιά που δεν έμοιαζαν με εκείνα της παραλίας της πόλης. Ζωηρά, με σπιρτάδα στα

μάτια, πάλευαν για την οικογένειά τους που τα γυρόφερνε δύσκολα καθώς

προσπαθούσαν να σταθούν μέσα από την βιοπάλη. Κάποιες Κυριακές μαζευόμαστανστις αλατιέρες, στην άκρη της πόλης, και παίζαμε με τις ώρες μπάλα. Ήταν από τις

ξένοιαστες στιγμές που ζούσαμε τότε.

Δυο σημαντικές παραμέτρους εντοπίζω αναστοχαζόμενος την παραμονή μου στο

οικοτροφείο. Η πρώτη αφορά τα δίκτυα συγγενείας που αν και υπήρχαν δεν ήρθα

ποτέ σε επαφή μαζί τους. Πράγματι δεν κατανοώ τα αίτια αυτού του αποκλεισμού ή

τη διαφοροποίηση επειδή την ίδια περίοδο παράλληλα στο κύκλο του χωριού οι

σχέσεις συνεχιζόταν αμετάβλητες. Η δεύτερη αφορά την σύνδεσή μου με τον παππού

και τον θείο που ερχόταν στην πόλη για τις αγοραπωλησίες φρούτων. Υπήρχε μια

επαφή που πολλές φορές ξεκινούσε από το πρωί στη λαχαναγορά του Βόλου (στα

Παλιά). Στην πόλη παρέμεναν στο «Ξενοδοχείο της Πόλης», ένα σύγχρονο χάνι στοπλάι του σταθμού των υπεραστικών λεωφορείων, που στεγαζόταν σ’ ένα παλιό

οίκημα με κοινά μπάνια. Ήταν το κατάλυμα για όσους από τα χωριά παρέμεναν το

βράδυ στην πόλη και δεν πήγαιναν σε συγγενικά σπίτια. Τα βιώματα αυτών των

επαφών δεν σχετίζονται μ’ εκείνα των παιδικών χρόνων αλλά με των ενηλίκων που

αναλαμβάνουν ρόλους και υπευθυνότητες. Η εικόνα των μορφών από το χωριό που

κυριαρχούν λόγω θέσης και φύλου στο οικογενειακό επίπεδο έδωσαν τη θέση τους σε

μορφές που βρίσκουν τη σημαντικότητά τους μέσα από διαδικασίες, μέσα από

δίκτυα επαφών που στήνονται, μέσα από κοινωνική αποδοχή.

Το διάστημα αυτό χαρακτηρίζεται από τις «οδυνηρές» Κυριακές, όχι αυτές που

παρέμενα στην πόλη αλλά εκείνες που επέστρεφα στη χωριό. Ήταν ένα μετέωροβήμα σε έναν κόσμο που αντιλαμβανόμουνα ότι γινόταν όλο και πιο ξένος όλο και

πιο εχθρικός. Τα σύνορα που ορθώνονταν σταδιακά με απομάκρυναν από κάθε

διάθεση να γυρίσω εκεί και να αναζητήσω παλιές σχέσεις και δίκτυα.



Ο Βόλος – Κάτοικος της πόλης

Η παραμονή στο οικοτροφείο διήρκεσε δυο χρόνια που διαμόρφωσαν την αρχική

μου εικόνα για την πόλη και τους ανθρώπους της. Τα επόμενα χρόνια τα έζησα ως

οικότροφος αλλά σε οικογένειες που φιλοξενούσαν μαθητές από χωριά για να

συμπληρώσουν το οικογενειακό τους ταμείο. Ήταν μια διαφορετική εμπειρία καθώςέπρεπε να προσαρμοσθώ στα δεδομένα της «οικογένειας» να ενσωματωθώ στις

πολιτισμικές της συνήθειες να διαμορφώσω την νέα μου ταυτότητα που έπρεπε να

συνάδει με την ταυτότητα της οικογένειας που φιλοξενούσε. Υπήρχαν κοινωνικοί

περιορισμοί απόρροια της οικογένειας, περιορισμοί που εντείνονταν από τα μέλη της

οικογένειας. Η εσωτερικοποίηση των συνόρων του «σπιτιού»ήταν μια διαδικασία που

συνεχίστηκε για μακρό διάστημα. Η «οικογένεια» διαμόρφωνε τη στάση της

αντίστοιχα με την κοινωνική – ταξική σχέση που υπήρχε με την οικογένεια του

φιλοξενούμενου, την πολιτισμική της ταυτότητα, την εικόνα που πρόβαλε προς τα

έξω. Παράλληλα ως φιλοξενούμενος έπρεπε να διαμορφώσω εξαρχής ένα κοινωνικό

δίκτυο, που δεν μπορούσε να βασιστεί στην όμοια κατάσταση των συνθηκών του

οικοτροφείου αλλά στη διαφοροποιημένη συνθήκη της γειτονιάς.

Η γειτονιά οριοθετούνταν στο χώρο του δρόμου που χωρίζει τις κατοικίες. Πέρα

απ’ αυτόν υπήρχε ο ιδιωτικός χώρος των κατοικιών που άνοιγε μόνο σε

συγκεκριμένες περιπτώσεις κυρίως κοινωνικές. Η καθημερινή επαφή θα γινόταν στο

πλάι του δρόμου όπου ο καθένας προσέρχονταν στην κοινή συνάντηση τις

απογευματινές ώρες. Άλλοι χώροι συνάντησης ήταν τα μικρομάγαζα της γειτονιάς

(μπακάλης, φούρνος) ή οι πλανόδιοι πωλητές που εισέβαλαν στη ζωή της γειτονιάς

σε σταθερή ώρα ή και άλλες φορές ακατάστατα. Οι κουβέντες ήταν συγκεκριμένες,

περιορισμένες σε σαφή πλαίσια που ήταν αδύνατον να ξεπεραστούν. Η οριοθέτηση

της γειτονιάς έδινε την ευκαιρία να αναπτυχθεί η ενδο - γειτονική ταυτότητα μέσα

από το δίκτυο που συνέδεε τα μέλη της.

Πέρα από τη γειτονιά υπήρχαν «άλλες» γειτονιές παρόμοιες ή πιο «εξωτικές» που

συνδεόταν συμβιωτικά ή συγκρουσιακά με τη δική μας. Οι λόγοι συμβίωσης ή

σύγκρουσης ήταν πολλές φορές αστείοι όπως η σειρά στους πλανόδιους που

στεκόταν στις γωνίες, αλλά αποτελούσε ζήτημα τάξης για όλα τα μέλη της γειτονιάς.

Τα όρια της γειτονιάς προσδιορίζονταν σε αρκετές περιπτώσεις από τις εισόδους των

«άλλων». Αντίστοιχα και το πέρασμα σε άλλες γειτονιές ήταν μια διαδικασία που

σχετίζονταν με τους λόγους που γινόταν αυτό (παιχνίδι, ψώνια), Σίγουρα η γειτονιά

αποτελούσε ένα δυναμικό χώρο όπου οι απορρίψεις – αποδοχές αποτελούσαν

καθημερινή διεργασία και επαναπροσδιόριζαν τα σύνορα. Η διαμόρφωση της

έννοιας της πόλης δεν ήταν εφικτή καθώς θεωρούνταν κάτι ασαφές, που τα σύνοραεκτείνονται πολύ μακριά, όπου κατοικούν «διαφορετικοί» άνθρωποι.

Και πράγματι οι άγνωστοι κόσμοι της πόλης ήταν πολλοί, παρόλο που στα

προηγούμενα χρόνια είχα γνωρίσει πολύ περισσότερα από ντους συνομηλίκους μου

στη γειτονιά. Υπήρχαν οι απαγορευμένες περιοχές, οι πέρα απ’ το ποτάμι, όπου

κατοικούσαν πρόσφυγες και τσιγγάνοι που τους βλέπαμε να εισβάλλουν στη γειτονιά

μας αναζητώντας μεροκάματο. Υπήρχαν οι ποδοσφαιρικές συγκρούσεις Νίκης και

Ολυμπιακού που ξεσήκωναν την πόλη και αποδοκίμαζαν τους διερχόμενους

φιλάθλους της αντίπαλης ομάδας. Υπήρχαν οι «διαφορετικοί άλλοι», άλλοι μεταξύ

των άλλων (τσιγγάνοι - επαναπατριζόμενοι), που προσδιορίζονταν ενδυματολογικά

και εμφανισιακά όπως οι Τσέχοι κι οι Ινδιάνοι του Ξηρόκαμπου.



Τελικά η πόλη δεν ήταν μία, ήταν πολλές πόλεις που λειτουργούσαν παράλληλα

και επάλληλα, εμβολίζοντας ή συμβαδίζοντας η μία την άλλη με διαφορετικούς

χώρους, χρόνους, πολιτισμούς. Όταν αργότερα ενταγμένος σε πολιτική νεολαία

γύρισα αρκετές περιοχές της πόλης αισθάνθηκα την διαφορετικότητα παράλληλα με

την ομοιομορφία, ήταν άλλοι αλλά ήμασταν ίδιοι, ήταν η ίδια πόλη τελικά.



Τα σύνορα της πόλης μέσα από τους άλλους1

Τελικά η πόλη ήταν όπως την βίωσα; Ήταν κάτι άλλο; Η έρευνα στο διαδίκτυο

έδωσε μια σειρά στοιχείων μέσα από καταγραφές συνεντεύξεων ή επίσημες

καταχωρήσεις που παρουσιάζουν την πόλη, τους ανθρώπους, τα σύνορα και τα

ρευστά. Η ανάγνωση των στοιχείων μας δίνει την εικόνα της πόλης όπως τη βίωσαμέσα από τη διαδικασία ενσωμάτωσής μου σ’ αυτή. Η επιλογή των στοιχείων έγινε

από την στήλη «η ζωή» …

«Βασίλης Λ., Ιδιοκτήτης καφενείου

Ο πατέρας μου είναι γεννημένος το 1901. Εγώ το 1937... Η μητέρα μου ήταν από τη Σύμη και ο πατέρας μου από τη Ραιδεστό της Αν. Θράκης. Δούλευε στη γαλλική

εταιρεία που έφτιαχνε το κορδόνι. Και ο παππούς μου ήταν βουτηχτής στη γαλλική

εταιρεία για τα μπλόκια. Καπετάν Μιχάλης Λιαμής λεγόταν. Στους σεισμούς με διώξανκαι πήγα στον Πειραιά για να μη φοβάμαι, στους μπαρμπάδες μου. Εκεί γνωριστήκαμε

[με τη Μαρία, τη γυναίκα του]. Ήμασταν μια μεσοτοιχία. Μετά υπηρέτησα μαζί με τοναδερφό της Μαρίας.

Γιάννης Τ., Βιοτέχνης

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, στο Θησείο. Οι γονείς μου γεννήθηκαν κι

αυτοί στην Αθήνα. Οι γονείς του πατέρα μου ήταν από τη Μάνη και της μητέρας μουαπό το Πευκί. Δούλευα σε μια ηλεκτρολογική εταιρεία που είχε πάρει τα έργα της

Χαλυβουργίας του Αλμυρού. Έτσι ήρθα εδώ. Στην αρχή δεν μπορούσα να συνηθίσω το

Βόλο. Ήρθα 27 χρονών. Δεν είχα φίλους, μου 'λειπε η οικογένεια…

Γιώργος Ν., Βιοτέχνης

Είχα επιχείρηση στα Παλιά με υφαντά. Τη βρήκα από τον παππού. Απ' τους πρώτους

κατοίκους του Βόλου. Όταν ήρθε σε ηλικία 20 ετών από τη Σαμαρίνα εγκαταστάθηκε

στον Αγ. Ονούφριο, γιατί τότε ήταν τουρκοκρατούμενα, και όταν έφυγαν οι Τούρκοικατέβηκε στα Παλιά και αγόρασε σπίτι στον Αγ. Θεόδωρο και μαγαζί. Στην οδό

Γραβιάς ήταν τα πλουσιότερα καταστήματα του Βόλου, ο Βοϊβόδας ο περίφημος καιπολλά μαγαζιά. Η περιοχή ήταν γεμάτη χάνια. Γιατί εδώ κατέβαιναν απ' τα χωριά για

να ψωνίσουν. Υπήρχε μια ζωντάνια άνευ προηγουμένου. Αργότερα το σπίτι γκρεμίστηκε

και έγινε καινούριο. Και εκεί έμεινα. Έφυγα όταν παντρεύτηκα. Γεννήθηκα το 1921 καιαπό το '70 και μετά έμεινα στην Ανάληψη.

Γιώργος Μ., Έμπορος

Είμαι έμπορος παλαιών επίπλων. Γεννήθηκα στο Σκλήθρο της Αγιάς. Ο πατέρας

μου ήταν πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία και η μητέρα μου από το Σκλήθρο. Ζούσανστο Βόλο και με την Κατοχή, όταν έσφιξαν τα πράματα, πήγαν στο Σκλήθρο. Εκεί

γεννήσαν εμένα και μετά από ένα χρόνο γύρισαν πίσω. Έλειπα για 20 χρόνια από το Βόλο, στη Σκιάθο, όπου είχα μαγαζί και στην Αθήνα μέχρι το '95. Σχολείο πήγα στο 1ο

Γυμνάσιο και μετά στο Νυχτερινό. Ήταν στις παράγκες μετά το σεισμό. Ο πατέρας μου

ήταν σιδεράς στα παλιά. Παραδοσιακός. Είχε μαγαζί εκεί στην τουλούμπα. Το 'κλεισεγύρω στο '85. Ήταν γεννημένος γύρω στο '16. Απ' το Κατίκιοϊ.

1

(οι συνεντεύξεις είναι καταχωρημένες στο www .diki,gr στην ενότητα πρόσωπα)



Δημήτρης Π., Έμπορος – Τεχνίτης

Μεγάλωσα στα Παλιά. Το σπίτι μου ήταν πάνω στο λόφο. Εδώ παίζαμε

πιτσιρικάδες. Απ' αυτή την κατηφόρα γλιστρούσαμε με χαρτόνι ή με λεκάνη. Παίζαμε βόλους με καρύδια και καμιά φορά βγάζαμε την ψύχα και βάζαμε πίσσα. Δούλευα στο

Γιάννη το Βάκατο, που έφτιαχνε τούβλα, κεραμίδια, αλλά ήταν πιο μικρό από τουΤσαλαπάτα. Θυμάμαι που ερχόταν ο Σπύρος και έπαιρνε τα κεραμίδια για να δει ποιο

ήταν πιο γερό. Εμείς παίρναμε χώμα από το Σέσκλο, ενώ ο Τσαλαπάτας είχε τα δικά

του στο Διμήνι. Όταν είχαμε παραγγελία μας έλεγε ο κυρ Γιάννης, ποιος θα φορτώσειθα πάρει τόσα. Και μεις βάζαμε λινάτσες στα χέρια και τα πόδια γιατί καίγανε, ήταν

ακόμη ζεστά. Και μετά πηγαίναμε στο λιμάνι και τα ξεφορτώναμε πάλι εμείς, γιατί αυτοί είχαν πολύ δουλειά. Εγώ δούλευα από 13-14 χρονών στο καροτσάκι και είμασταν

3-4 παιδιά που κάναν αυτή τη δουλειά. Δεν πλήρωναν τότε. Ο μόνος που πλήρωνε ήταν

ο Τσαλαπάτας. Και την υπερωρία την πλήρωνε. Οι άλλοι έναντι.

Ευάγγελος Κ., Κουρέας

Είμαι το '30 γεννηθείς. Μικρός πουλούσα τσιγάρα, κούτες Ματσάγγου. Σχολείο πήγα

μέχρι Γ' Δημοτικού. Η μάνα μου ήταν μικρασιάτισσα και είχε σπίτι στη Ν. Ιωνία. Εκεί

πέθανε η μάνα μας. Εγώ ήμουν 9 χρονών και τα' αδέρφια μου το μικρότερο 5 και τοάλλο 7 και η αδερφή μου η μεγαλύτερη 11. Πήγα στρατιώτης, γύρισα, μου κάναν

προξενιό, παντρεύτηκα και ζω ακόμη με τη σύζυγό μου. Και απ' τα παιδιά μου έχω 3εγγόνια 24 χρονών το μεγάλο, 10 το μικρό. Ο ένας ο εγγονός μου είναι πρωταθλητής

του τένις ο Ζαχαρίας ο Κατσιγιαννάκης.

Μαγδαληνή Φ., Εργάτρια

Είμαι απ' το Διμήνι. Παντρεύτηκα και ήρθα στο Βόλο το '64. Ο σύζυγος είναι από τη

Ν. Ιωνία. Το σπίτι στα Παλιά ήταν προίκα. Η γιαγιά μου ήταν από την Κων/πολη. Η μαμά παντρεύτηκε στο Διμήνι. Κάναμε 2 παιδιά και το '89 πήγαμε στην Αθήνα γιατί

έφυγαν και τα παιδιά για εκεί. Τώρα ερχόμαστε στο Βόλο τα καλοκαίρια.

Μαρία Λ., Ιδιοκτήτρια τσιπουράδικου

Ήρθα από τον Πειραιά. Εργάζομαι στο μαγαζί από την αρχή, ερχόμουν ενδιάμεσα

και βοηθούσα τον άντρα μου. Μετά αναγκάστηκα να το δουλέψω μόνη μου το μαγαζί,

γιατί ήθελα να παντρέψω το κορίτσι, το αγόρι σπούδαζε, το τρίτο ήταν μικρό. Το '62ήρθα, το '62 παντρεύτηκα, το '62 γέννησα. Βρες το και πάρτο. Δεν ήμουν έγκυος όταν

παντρεύτηκα. Ιανουάριο παντρεύτηκα και 30 Δεκεμβρίου γέννησα. Κατάλαβες τώρα.

Μαρία Τ., Βιοτέχνης – Μόντελιστ

Η γιαγιά μου ήρθε από τη Σμύρνη με την καταστροφή. Ο πατέρας μου ήταν από την Καλαμάτα και υπηρέτησε εδώ και γνώρισε τη μάνα μου. Ο πατέρας μου είχε για πολλά

χρόνια το κουρείο απέναντι από το Σταθμό. Εγώ τελείωσα το Γυμνάσιο εδώ και επειδήδεν τα πήγαινα καλά με τα αρχαία πήγα στη Σχολή Βελουδάκη και έμεινα 2 χρόνια.

Στην αρχή έραβα στο σπίτι. Αλλά όταν είσαι μικρή δε σε υπολογίζουν. Άλλες δεν

πλήρωναν, άλλες τα ήθελαν πολύ φτηνά.

Σταύρος Α., Ηλεκτρολόγος

Μικρός πήγα τσαγκάρης, αλλά δεν μ' άρεσε. Εγώ είχα σκοπό να γίνω ηλεκτρολόγος. Δούλεψα δύο χρόνια. Μια μέρα ήρθε η ασφάλεια το '47. Μπαίνουν μέσα, ψάχνουν, μας



παίρνουν και μας πάν στην ασφάλεια. Καθίσαν 10 μέρες οι άλλοι μέσα. Εγώ ήμουν μικρός και βγήκα. Ο ένας πέρασε στρατοδικείο και καταδικάστηκε δις εις θάνατο και ο

άλλος αθωώθηκε. Τον πήγαν στις φυλακές της Κέρκυρας και μετά του έδωσε χάρη ο Παπανδρέου. Ήταν γεμάτο κρεμασμένους στην Κατοχή. Στην πλατεία Ελευθερίας,

παντού. Τέτοια βλέπαμε πολλά.

Στέφανος Κ., Τελωνιακός

Είμαι γεννημένος το '25. Υπηρετούσα στο ναυτικό το '47-'49 και πήρα τοαπολυτήριο απ' έξω από το Αχίλλειο. Από κει έφυγα, πήγα στην Πελοπόννησο. Εν τω

μεταξύ διορίστηκα εδώ στο τελωνείο. Και έμενα εδώ ελεύθερος. Εδώ δεν ήξερα

κανέναν. Μόνο κάτι ξένους που δούλευαν στο λιμάνι. Μόλις τακτοποιήθηκα, μετά από2 χρόνια έφερα την αδερφή μου. Ήταν το τυχερό της να παντρευτεί εδώ. Εγώ βολιώτες

φίλους πολλούς δεν είχα.

Χρήστος Ν., Κρεοπώλης

Γεννήθηκα το '48 και ο πατέρας μου ήταν γεννηθείς το 1911. Πέθανε το 93-94 χωρίς αρρώστιες. Ο παππούς πρέπει να πέθανε το '49 απ' τον καημό που έχασε το γιο

του, που σκοτώθηκε όταν είχαν πάει μαζί στο Ριζόμυλο να πάρουν κρέατα και αυτός είχε βάλει το μαχαίρι στο σακάκι ανάποδα και γλίστρησε και του τρύπησε την καρδιά.

Μέναμε στα Παλιά, στην οδό Παπακυριαζή. Μέχρι που ζούσε η μάνα μου

μαζευόμασταν στο πατρικό. Μετά σταματήσανε αυτά. Θυμάμαι τους σεισμούς. Ήμουν μικρός τότε. Κουνούσε συνέχεια, μας τα ‘ριξε όλα τα σπίτια και φτιάξαμε παράγκες και

σκηνές. Μετά ξεκινήσαν να δίνουν δάνεια. Ζούσαμε 8 άτομα, 9 με τη γιαγιά, ζήσαμε 10 χρόνια εκεί. Μετά πήραμε δάνειο για να φτιάξουμε σπίτι και μέχρι να γίνει μέναμε στις

παράγκες. Η γιαγιά μου και η μάνα μου ήρθαν από τη Μ. Ασία, 2 αδερφές και 1

αδερφός. Ο αδερφός πήγε στην Αμερική. Εκεί δούλεψε σ' έναν άνθρωπο που τον είχεσαν παιδί του και μόλις έπιασε λίγα λεφτά αγοράζει αυτό το σπίτι στη μια αδερφή και

πιο κάτω στην οδό Βελισσαρίου στην άλλη. Τα σπίτια που υπήρχαν ήταν Τουρκικά.Έστελνε ρούχα, λεφτά, δολάρια. Τέτοιο πράγμα αδερφός να ενδιαφέρεται για αδερφές.»

Μέσα από την κατάθεση των προσωπικών στοιχείων τους καθορίζουν την

ταυτότητά τους, την διαφορετικότητα τους κοινωνικά, ταξικά, πολιτισμικά και την

συνοριοποίηση που βίωσαν. Όλοι έζησαν στην περιοχή των Παλιών κυρίως, που

περιθωριοποιήθηκε από την αστική τάξη της πόλης. Είναι σημαντικό ότι η ανάγνωση

των συνεντεύξεων, που παρουσιάζονται από το ΔΗΚΙ2 ως μέρος της ιστορίας της

πόλης, μας θρυμματίζουν την έννοια πόλη που πολλοί έχουν ως ενιαίο ομοιόμορφο

σύνολο, αλλά παράλληλα την επαναπροσδιορίζουν ως αποτέλεσμα μιας πολιτισμική

διεργασίας που συνθέτει μια εικόνα διαφορετική απ’ αυτή που αντιλαμβανόμαστε ωςκυρίαρχη στην πόλη.

Τα σύνορα της πόλης μέσα από τις καταγραφές – παρουσιάσεις άλλων3

2

Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας οργανισμός του Δήμου Βόλου

3 Πηγή: http://www.nea-ionia-today.gr

http://www.nea-ionia-today.gr/





Τα σύνορα της πόλη παρουσιάζονται πιο έντονα στις καταγραφές προσφύγων.

Είναι γεγονός ότι τα βιώματά τους κατά την περίοδο εγκατάστασής τους στην πόλη

δεν ήταν μόνο τραυματικά για εκείνο το διάστημα, συνέχισαν για πολλές δεκαετίες

να αποτελούν την κοινωνική ομάδα ανθρώπων που θεωρούνταν περιθωριακοί της

πόλης, που αναζητούσε σ’ αυτούς την εργατική δύναμη για να συνεχίσει να

συσσωρεύει πλούτη στο αστικό της κοινωνικό ιστό. Η παρακάτω καταγραφή δείχνει πως η ταυτότητα που τους αποδόθηκε από την πόλη και κυρίως από την αστική τάξη,

αν και υπήρξαν και συγκρούσεις και σε εργατικό επίπεδο λόγω φθηνότερων

ημερομισθίων των προσφύγων εργατών και κυρίως εργατριών, ανάγκασε τους ίδιους

να αναζητήσουν νέα ταυτότητα, έστω και σε συμβολικό επίπεδο, ώστε να

εξασφαλιστεί η κοινωνική αποδοχή και ενσωμάτωσή τους στον κοινωνικό ιστό της

πόλης.

«Με την υπ αρ 239 απόφαση της 19-8-1924, ο “Γυμναστικός Σύλλογος Προσφύγων

Βόλου”, εν συντομία “Προσφυγική” καταχωρήθηκε ως η πρώτη επίσημηποδοσφαιρική ομάδα στο βιβλίο αναγνωρισμένων σωματείων του Πρωτοδικείου

Βόλου. Η επωνυμία “Προσφυγική” δεν είχε καλό άκουσμα, καθώς η λέξη πρόσφυγας εξέφραζε απαξίωση και περιφρόνηση στο γενικότερο κλίμα άρνησης της εποχής. Η

μετονομασία ήταν πλέον ανάγκη επιτακτική.

Και το όνομα αυτής ...« ΝΙΚΗ » ….

Παράλληλα εγκαταλείφθηκαν τα Βυζαντινά χρώματα και υιοθετήθηκαν τα χρώματατης Ελληνικής σημαίας ως επίφαση και επιβεβαίωση της ελληνικότητας του

Μικρασιατικού κόσμου.»

«Η ιστορία του τόπου συνδέεται άμεσα με τη Μικρασιατική Καταστροφή, τονεμπρησμό της Σμύρνης και ξεριζωμό 1.500.000 Ελλήνων της Μικρασίας τον Αύγουστο

του 1922 από τις ακμάζουσες πατρογονικές τους εστίες.

Στα τέλη του φθινοπώρου του 1924 στην άνυδρη περιοχή του ¨ Ξηρόκαμπου¨ πάνω

από το χείμαρρο Κραυσίδωνα, άρχισαν να δημιουργούνται σε πρώτη φάση τα πρώταπροσφυγικά σπίτια για 2.000 περίπου άτομα, τα λεγόμενα ¨Τετράγωνα¨ δημιουργώντας

τον προσφυγικό Συνοικισμό του Βόλου, τη ¨Νέα Ιωνία¨.

Μέσα στο καλοκαίρι του 1925 αναγέρθηκαν τα λεγόμενα ¨ Τσιμεντένια¨ στα δυτικά

της κεντρικής πλατείας και σε λίγα χρόνια τα ¨Πέτρινα¨, δυτικά, όπου μαζί με τα

¨Τζαμαλιώτικα¨ και τα ¨Γερμανικά¨ ανατολικά τους, υπάρχουν και μένουν μόνιμα μέχρικαι σήμερα – κάποια από αυτά με την παλιά, την πρώτη τους μορφή – δίνοντας στη

Νέα Ιωνία μία ξεχωριστή φυσιογνωμία.»

Επίλογος

Υπάρχουν σύνορα στη μικρή μας πόλη;

Η απάντηση που δίνω αβίαστα είναι ναι.



Η συνοριοποίηση εντός της πόλης ξεκινά από ένα σύστημα πολιτισμικών

διεπαφών που ιστορικά συμβαδίζουν με τη δημιουργία της πόλης, δημιουργώντας

κυρίαρχες εθνοτικές ομάδες που καθορίζονται από την εξουσιαστική τους παρουσία

στην οικονομία, την πολιτική, την κοινωνία, τον πολιτισμό. Οι αλληλεπιδράσεις που

επιτελούνται είναι πάντοτε προς τη διατήρηση του δικτύου των σχέσεων που έχουν

εγκαθιδρύσει. Ο «άλλος» ερμηνεύεται πάντα σε σχέση με τη θέση που κατέχει οαπέναντί του. Διαφοροποιεί συνεχώς το περιεχόμενό του αντίστοιχα με την ομάδα

που ανήκει χρονικά μέσα από τις πολιτισμικές διεργασίες που τελούνται παράλληλα.

Ο «άλλος» είναι «οικείος» και «μη- οικείος» αντίστοιχα με τον χώρο, τον χρόνο και

την πολιτισμική ανταλλαγή που εξελίσσεται. Ο «άλλος» μπορεί να είναι και ο «εγώ»

ως μια αντανάκλαση πάνω στο κοινωνικό καθρέφτισμα.

Ουσιαστικά το σύνορο που βιώνουμε στην έξω – κοινωνία αποτελεί προέκταση

των συνόρων της έσω – κοινωνίας που δημιουργήθηκαν και επαναπροσδιορίζονται

συνεχώς μέσα από την κοινωνική παρουσία του ατόμου, όπου τα όρια του σώματος

μετατρέπονται και σε κοινωνικοπολιτισμικά όρια.



Βιβλιογραφία

F. Barth (1998), « Ethnic groups and boundaries : the social organization of culture difference», Illinois.

G. Marcus (1998), «Tα μετά την κριτική στην εθνογραφία’» στο Γκ Μαδιανού (επ)Ανθρωπολογία και εθνογραφία, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Clifford Geertz, υπογραμμίζοντας ερμηνεία From The Interpretation of Cultures ,

1973 Από την ερμηνεία των πολιτισμών, 1973 στο www .wnsu .edu /gened /learn -

modules /top _ culture /culture - definitions /geertz - text .html

F. Barth, «εθνοτικές ομάδες, όρια και διεπαφές» στο

http :// en .wikipedia .org /wiki /Fredrik _ Barth

G. Marcus http://en.wikipedia.org/wiki/Cultural_anthropology

http://www.pelion.com.gr

http://dipe.mag.sch.gr/site55.htm

http://www.volos-city.gr

http://www.nea-ionia-today.gr/advertisment.html

www.diki.gr

http://www.wsu.edu/gened/learn-modules/top_culture/culture-definitions/geertz-text.html


http://en.wikipedia.org/wiki/Fredrik_Barth

http://en.wikipedia.org/wiki/Cultural_anthropology

http://www.pelion.com.gr/


http://www.volos-city.gr/


http://www.diki.gr/



http://en.wikipedia.org/wiki/Fredrik_Barth

http://en.wikipedia.org/wiki/Cultural_anthropology

http://www.pelion.com.gr/


http://www.volos-city.gr/


http://www.diki.gr/

Date post:	30-May-2018
Category:	Documents
Upload:	portaria
View:	218 times
Download:	0 times

Border in Volos

Documents