24 januari 2014

FaCuLTairE aLuMniBijEEnKOMST

VrijDaGMiDDaG 24 januari 2014

12.15-13.00 Inloop met broodje, koffie & thee13.00-13.05 Opening door alumnidecaan prof. mr. Sjoerd Zijlstra13.05-13.35 Alumnilezing door prof. mr. Arend Soeteman13.45-15.00 Eerste sessie cursussen15.00-15.30 Pauze 15.30-16.45 Tweede sessie cursussen16.45-18.30 Afsluitende borrel

LOCATIE: Faculteitsgebouw Initium De Boelelaan 1077 (achter het hoofdgebouw aan de kant van de Buitenveldertselaan) 1081 HV Amsterdam

ENTREE: GratisAANMELDEN: www.rechten.vu.nl/alumniPUNTEN: NOvA 2 PO, KNB 2

PrOGraMMa aLuMniBijEEnKOMST 2014

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST2

ErVarinGEn aLuMniBijEEnKOMST 2013

De alumnilezing 2013 werd verzorgd door prof. mr. Dorien Pessers en ging over het verhaal van Abel Herzberg en de Joodse rechtbank in Bergen Belsen, waarbij het duivelse dilemma werd voorgehouden dat aan de instelling van die rechtbank ten grondslag lag.

DiannE Van HEES, juriDiSCH aDViSEur, aFGESTuDEErD in 2011: “De alumnibijeenkomst 2013 heb ik, met dank aan de goede organisatie van het Alumnibureau, als bijzonder leerzaam en leuk ervaren. Er werd een interessant programma met cursussen aangeboden en als afsluiter was er een gezellige borrel. Vele alumni lieten tijdens de borrel weten dat de bijeenkomst ruim aan hun verwachtingen heeft beantwoord. Komend jaar ben ik graag weer van de partij!”

alumni lieten de volgende ervaringen bij ons achter: “buitengewoon goed, inspirerend, een boeiende voordracht vanwege de kwaliteit van de lezing, indrukwekkend, zet me aan het denken”

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 3

OPEninG aLuMniBijEEnKOMST DOOr aLuMniDECaan PrOF. Mr. SjOErD ZijLSTra

Sjoerd Zijlstra studeerde van 1979-1987 aan de VU. Hij was sindsdien op verschillende manieren werkzaam bij de VU: als junior onderzoeker (1987-1993), als universitair hoofddocent (1999-2000). Vanaf 2000 is hij werkzaam als hoogleraar Staats- en bestuursrecht bij de VU. Zijlstra werd in 2011 benoemd tot voorzitter van de stuurgroep alumnibeleid welke het alumnibeleid voor de komende jaren uiteen heeft gezet. Thans is hij alumnidecaan en voorzitter van de alumni klankbordgroep.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST4

aLuMniLEZinG DOOr PrOF. Mr. arEnD SOETEMan

Arend Soeteman studeerde rechten aan de VU.  Hij was als wetenschappelijk medewerker werkzaam aan de VU (1969-1972) en aan de Rijksuniversiteit Utrecht (1973-1985). In 1981 promoveerde hij in Leiden op het proefschrift Norm en logica. Vanaf 1985 tot aan zijn emeritaat in 2009 was hij hoogleraar Encyclopedie en rechtsfilosofie aan de VU. Hij publiceerde op het gebied van het juridisch redeneren, maar ook over mensenrechten en over de democratische rechtsstaat. Professor Soeteman is lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en lid en secretaris voor de geestes- en maatschappijwetenschappen van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.  Hij heeft diverse functies vervuld op maatschappelijk en kerkelijk gebied. 

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 5

OVErZiCHT CurSuSSEn

EErSTE SESSiE 13.45-15.00 uur 1. iT En rECHT Mr. Rob van den Hoven van Genderen 2. STraFrECHT Prof. mr. Matthias Borgers 3. BESTuurSrECHT Prof. mr. Sjoerd Zijlstra & prof. mr. Jan Struiksma4. FaMiLiErECHT Mr. Kees Blankman5. FiSCaaL rECHT Prof. mr. Jaap Bellingwout

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST6

TWEEDE SESSiE 15.30-16.45 uur 6. auTEurSrECHT Prof. mr. Martin Senftleben7. rECHTSPSyCHOLOGiE Prof. dr. Henk Elffers8. STaaTSrECHT Mr. Solke Munneke9. COnTraCTEnrECHT Mr. Sjoerd Bakker10. PEnSiOEnrECHT Prof. mr. Herman Kappelle

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 7

rOB Van DEn HOVEn Van GEnDErEn is afgestudeerd in internationaal recht en internationale betrekkingen aan de Universiteit van Amsterdam (1981). Vervolgens werkte hij voor het ministerie van Economische Zaken aan het informaticastimuleringsplan, de PTT, de RUU, en de werkgeversorganisatie VNO. Verder werkte Rob als directeur SURF, directeur regelgeving Telfort en als onderhandelaar in de internationale telecommunicatieorganisaties op het gebied van roaming. Sinds 2001 is hij zelfstandig adviseur en is als zodanig verbonden geweest aan verschillende advocatenkantoren. Vanaf 2007 is Rob verbonden aan het Computer/Law Institute van de VU en het advocatenkantoor Switchlegal te Amsterdam. Sinds 2010 is hij juridisch projectleider van het Europese project HEMOLIA dat zich richt op privacy, terrorismebestrijding en anti-witwaspraktijken. Op dit terrein heeft hij zojuist zijn proefschrift afgeleverd.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST8

Mr. Rob van den Hoven van GenderenPrivacy, sociale netwerken en nationale veiligheid

Na de openbaringen van Edward Snowden buitelen de buitenlandse veiligheidsdiensten over elkaar heen om te ontkennen dat bevriende staatshoofden worden afgeluisterd dan wel om andere diensten van die praktijken te beschuldigen. Sinds de opkomst van de elektronische media wordt het steeds aantrekkelijker voor allerlei partijen zoals commercie, overheid en criminaliteit, om gebruik te maken van de elektronische informatieovervloed die we met zijn allen aan het internet prijsgeven, vrijwillig, onvrijwillig of ongemerkt. Daarbij blijft de essentiële vraag of de privacy van de betrokkenen in deze storm overeind blijft vaak onbeantwoord. Over de juridische do’s en dont’s van de activiteiten van zowel de overheid als van de overige gebruikers zal in dit college een inleiding worden gegeven.

1. iT En rECHT 1E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 9

MaTTHiaS BOrGErS rondde zijn rechtenstudie af aan de Universiteit Maastricht in 1996. In 2001 promoveerde hij aan de Katholieke Universiteit Brabant (tegenwoordig Universiteit van Tilburg) cum laude op een proefschrift over de ontnemingsmaatregel. Nadien is hij werkzaam geweest als advocaat bij het kantoor van de landsadvocaat Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn in Den Haag en als Universitair (hoofd)docent aan de Universiteit van Tilburg. Sinds 1 maart 2006 is hij als hoogleraar Straf(proces)recht verbonden aan de VU. Daarnaast is hij raadsheer-plaatsvervanger bij het Gerechtshof Amsterdam.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST10

Prof. mr. Matthias BorgersMisdaadgeld: over voordeelsontneming en de bestrijding van witwassen De bestrijding van misdaadgeld staat in het middelpunt van de belangstelling. De strafwetgeving biedt steeds ruimere bevoegdheden om witwassers te bestraffen en om misdaadvermogen af te pakken. Maar biedt dat pakket aan wettelijke maatregelen wel genoeg mogelijkheden? Of gaat het allemaal veel te ver? In deze sessie wordt u inzicht geboden in het juridische steekspel tussen criminelen en justitie, in de jacht naar het grote geld.

2. STraFrECHT 1E SESSiE

ALUMNIBIJEENKOMST 24 JANUARI 2014 11

SjOErD ZijLSTra is hoogleraar Staats- en bestuursrecht aan de VU. Hij is gespecialiseerd in algemeen bestuursrecht, bestuurlijk organisatierecht, wetgeving en wetgevingsleer. Hij is voorzitter van de redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht, auteur van het handboek ‘Bestuursrecht in de sociale rechtsstaat’ (met R.J.N. Schlossels) en kerndocent Bestuursrecht aan de Academie voor Wetgeving en de Academie voor Overheidsjuristen.

jan STruiKSMa is hoogleraar Bestuursrecht, in het bijzonder het ruimtelijk bestuursrecht. Voorheen werkte hij bij de provincie Noord-Holland, de gemeente Zaanstad en bij het stedenbouwkundig adviesbureau VVK Architectuur en Stedenbouw in Amsterdam. Hij is auteur van het studieboek ‘Het systeem van het ruimtelijke ordeningsrecht’. Daarnaast is hij voorzitter van het Instituut voor Bouwrecht en rechter-plaatsvervanger in Utrecht en Amsterdam. Zijn oratie met als titel ‘Deregulering met behoud van ellende’ gaat over de vraag waarom deregulering kan leiden tot meer regels.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST12

Prof. mr. Sjoerd Zijlstra en prof. mr Jan Struiksmaactualiteiten bestuursrecht De cursus actualiteiten bestuursrecht behandelt in vogelvlucht de belangrijkste recente ontwikkelingen op het terrein van het algemeen bestuursrecht en bestuursprocesrecht. Ingegaan wordt op de Wet aanpassing bestuursprocesrecht die op 1 januari 2013 in werking is getreden. Deze wet voorziet in onder meer de invoering van een relativiteitsvereiste en aanpassing van de uitspraakbevoegdheden met het oog op finale geschilbeslechting. Ook wordt ingegaan op de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten die op 1 juli jl. in werking is getreden en die een einde maakt aan het zogeheten zelfstandig schadebesluit. Daarnaast komen belangrijke ontwikkelingen in wetgeving en jurisprudentie aan de orde.

3. BESTuurSrECHT 1E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 13

KEES BLanKMan is universitair docent Familie- en gezondheidsrecht. Hij promoveerde circa 20 jaar geleden op het onderwerp curatele en heeft zich sinds die tijd in onderzoek, advisering en cursussen beziggehouden met de bescherming en vertegenwoordiging van wilsonbekwamen. Hij preadviseerde voor de Vereniging van Gezondheidsrecht en tweemaal voor de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, de laatste maal in oktober 2013 over het thema notariële bescherming van ouderen. Hij is rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Zutphen en raadsheer-plaatsvervanger bij het hof Den Bosch. Kees Blankman was voorzitter van de groep met deskundigen die enkele jaren geleden voor de Raad van Europa de tekst opstelde van wat in 2009 een Europese aanbeveling werd ter bevordering van het gebruik van het levenstestament in Europa. Het levenstestament is een volmacht speciaal opgesteld met het oog op een latere periode van wilsonbekwaamheid van de volmachtgever.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST14

Mr. Kees Blankman Levenstestament: mogelijkheden, valkuilen en alternatieven

Voor meerderjarigen die niet meer in staat zijn hun belangen (financiële belangen, zorgbelangen of allebei) zelf te behartigen bijvoorbeeld omdat ze de diagnose Alzheimer hebben gekregen, bestaan in het recht verschillende beschermingsmogelijkheden. Vanouds kennen we de curatele, het beschermingsbewind en het mentorschap achterin Boek 1 BW. Hier grijpt de rechter in en benoemt voor de meerderjarige in kwestie een vertegenwoordiger die de belangen van die meerderjarige behartigt en voor en namens hem beslissingen neemt. Een mogelijkheid die meer en meer toepassing vindt, is het zelf benoemen van een vertegenwoordiger middels de figuur van de volmacht. Deze mogelijkheid staat alleen open voor meerderjarigen die op het moment van het afgeven van de volmacht nog wilsbekwaam zijn. Aan het gebruik van het levenstestament zijn voordelen verbonden, maar ook enkele mogelijke nadelen.

4. FaMiLiErECHT 1E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 15

jaaP BELLinGWOuT is hoogleraar Belastingrecht en tevens afdelingshoofd Notarieel en Fiscaal recht aan de VU. Hij is gespecialiseerd in het internationaal en Europees belastingrecht. Daarnaast is hij lid van de Commissie Wetsvoorstellen van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs en is hij tevens secretaris en penningmeester van de Vereniging voor Belastingwetenschap. Jaap Bellingwout is advocaat en partner bij KPMG Meijburg & Co.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST16

Prof. mr. Jaap BellingwoutDe rol van nederland in fiscale structuren van buitenlandse multinationals De acties van de OESO en de EU tegen ‘Agressive Tax Planning’ van multinationals en de beoogde aanpak van ‘double non-taxation’ van winsten van multinationals, hebben al veel stof doen opwaaien. In Engeland zijn vanuit het parlement grote bedrijven zoals Starbucks, Google en Amazon stevig aan de tand gevoeld. Inmiddels is ook in Nederland de rol van Nederlandse ‘schakelvennootschappen’ aan de orde gesteld, hetgeen geleid heeft tot een uitgebreid rapport van de Stichting Economisch Onderzoek en tot concrete ‘substance maatregelen’ die het kabinet heeft voorgesteld ingaande 1 januari 2014. In deze bijeenkomst worden de diverse politieke en fiscaal technische facetten van het debat belicht, en is ook ruimte voor vragen en discussie.

5. FiSCaaL rECHT 1E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 17

MarTin SEnFTLEBEn is sinds 2007 hoogleraar Intellectuele eigendom aan de VU en Senior Consultant bij Bird & Bird, Den Haag. Hij studeerde rechten en muziek aan de Universiteit van Heidelberg. Na afronding van zijn studies was hij als onderzoeker verbonden aan het Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam en het Max-Planck-Institut für Geistiges Eigentum in München. In 2004 promoveerde hij met een proefschrift over internationaal auteursrecht. Van 2004 tot 2007 werkte hij bij de World Intellectual Property Organization in Genève. Martin Senftleben is lid van het Executive Committee van de ALAI, de Staatscommissie auteursrecht, mede-oprichter van het Trademark Law Institute, voorzitter van de redactie van het tijdschrift ‘Auteurs-, media- en informatierecht’ en redacteur van ‘Berichten industriële eigendom’. Zijn publicaties in het Nederlands, Engels, Frans en Duits betreffen de balans tussen de bescherming van intellectuele eigendomsrechten enerzijds en de waarborging van conflicterende culturele, sociale en economische belangen anderzijds.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST18

Prof. mr. Martin Senftlebenactualiteiten auteursrecht In deze actualiteitencursus gaat Martin Senftleben uitgebreid in op belangrijke recente ontwikkelingen op het terrein van het auteursrecht. Aan de orde komen het werkbegrip en de vrijheid van ideeën, concepten en stijl, het inbreukcriterium bij industriële vormgeving, het openbaarmakingsbegrip, de regeling van de privékopie en de uitputtingsleer in de digitale omgeving. Naast de juridische regels biedt de cursus een analyse van de verschillende belangen van rechthebbenden, intermediairs en gebruikers.

6. auTEurSrECHT 2E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 19

HEnK ELFFErS is emeritus hoogleraar Empirische bestudering van de strafrechtpleging bij de vakgroep Strafrecht en Criminologie van de VU. Hij studeerde wiskundige statistiek aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in de rechtspsychologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op een proefschrift over belastingontduiking. Hij werkte onder meer bij de faculteit Rechten van de EUR en was hoogleraar Rechtspsychologie in Antwerpen. Ook werkte hij als senior-onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Rechtshandhaving Amsterdam.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST20

Prof. dr. Henk ElffersWanneer werkt streng(er) straffen wel of niet?

Voor veel Nederlanders schijnt onomstotelijk vast te staan dat de beste manier om misdaad aan te pakken streng(er) straffen is. Veel strafrechters en rechtspsychologen denken wel beter te weten. Hoe zit het nu? In deze bijdrage ga ik na op welke veronderstellingen de werkzaamheid van straf eigenlijk berust, en ik beschouw onder welke omstandigheden de geïdentificeerde voorwaarden al of niet gelden. Hoe verhoudt zich een door de rechter uitgedeelde straf eigenlijk tot andere correctiemechanismen, zoals sociale afkeuring en moraliteit? En hoe moeten we een en ander zien tegen de achtergrond van de dalende criminaliteit? Hoe valt een roep om strenger straffen daarmee te rijmen?

7. rECHTSPSyCHOLOGiE 2E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 21

SOLKE MunnEKE is universitair hoofddocent Staats- en bestuursrecht aan de VU. Hij studeerde Nederlands recht aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij in 2006 promoveerde op een staatsrechtelijk onderzoek naar het weigeren van informatieverstrekking door ministers aan het parlement. In zijn onderzoek richt hij zich tegenwoordig met name op de staatsrechtelijke positie van de decentrale overheden. Daarnaast houdt hij zich bezig met parlementaire controle, integriteitskwesties en wetgevingsvraagstukken. Sinds 1 januari 2013 geeft hij leiding aan een nieuw onderzoeksprogramma waarin de wisselwerking tussen grondrechten, overheidsorganisatierecht en reguleringsvraagstukken centraal staat.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST22

Mr. Solke MunnekeDe decentralisaties in het sociale domein staatsrechtelijk bekeken: een zorg voor de gemeente!

Op dit moment worden gemeenten geconfronteerd met een van de ingrijpendste wetgevingsoperaties in jaren: de uitvoering van een groot aantal wetten in het sociale domein (jeugd, zorg en werk) verhuist van het Rijk naar de gemeenten. Volgens het kabinet biedt deze taakverplaatsing voordelen voor burgers en efficiencywinst voor de overheid. Volgens tegenstanders is het ‘over de schutting gooien’ van al deze taken vooral een verkapte bezuiniging, die tot verschraling van de zorg zal leiden. Wil de uitvoering van dit takenpakket slagen dan zal tussen gemeenten nauw moeten worden samengewerkt. Dat roept tal van staatsrechtelijke vragen op: hoeveel invloed heeft de gemeenteraad dan eigenlijk nog op het beleid? Worden de verschillen tussen gemeenten straks niet onaanvaardbaar groot? En in hoeverre mag het Rijk zich met de uitvoering van deze gedecentraliseerde taken straks nog bemoeien?

8. STaaTSrECHT 2E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 23

SjOErD BaKKEr is universitair docent Privaatrecht aan de VU. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Leiden en is een aantal jaren in de advocatuur werkzaam geweest, alvorens in 2011 in dienst te treden bij de VU als docent-onderzoeker aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Hij doceert aldaar op het gebied van het contractenrecht en verricht onderzoek in het programma ‘Public Contracts: Law & Governance’ van het VU University Centre for Law & Governance. Sjoerd Bakker is gepromoveerd op het boek ‘Redelijkheid en billijkheid als gedragsnorm’ en werkt momenteel aan de nog te verschijnen monografie ‘Rechtsgevolgen van overeenkomsten’. Daarnaast is Sjoerd als advocaat verbonden aan Houthoff Buruma te Amsterdam. Hij is tevens als auteur verbonden aan de losbladige serie ‘Onrechtmatige Daad’ van Kluwer.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST24

Mr. Sjoerd Bakkeractualiteiten contractenrecht in het licht van de krediet- en economische crisis De Nederlandse economie maakt barre tijden door. De met het faillissement van Lehman in 2008 ingeluide kredietcrisis is in de loop van de afgelopen jaren uitgegroeid tot een brede en hardnekkige economische crisis, die in vrijwel alle geledingen van de samenleving haar invloed doet voelen. Talloze uitspraken op het gebied van arbeidsrecht en huwelijksvermogensrecht getuigen daarvan. Ook het handelsverkeer heeft duidelijk last van de crisis. In deze beknopte actualiteitencursus gaat Sjoerd Bakker in op recente (lagere) rechtspraak, waarin procespartijen een beroep doen op de krediet- en economische crisis om onder contractuele verplichtingen uit te komen dan wel de krediet- en economische crisis aanvoeren ter rechtvaardiging van de uitoefening van contractuele bevoegdheden.

9. COnTraCTEnrECHT 2E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 25

HErMan KaPPELLE werkt sinds 1984 in het levensverzekeringsbedrijf. Hij studeerde Nederlands recht aan de Rijksuniversiteit Utrecht en Fiscaal recht aan de Universiteit van Amsterdam waar hij vervolgens in 2000 promoveerde op een proefschrift getiteld ‘Levensverzekering en fiscaal overgangsrecht’. Sinds 1 september 2004 is hij bijzonder hoogleraar Fiscaal pensioenrecht aan de VU. Daarnaast werkt hij sinds 1995 bij AEGON Levensverzekering N.V. waar hij sedert 2000 directeur is van AEGON Adfis, Adviesgroep juridische en fiscale zaken. Herman is auteur van verschillende boeken, publiceert veel, bekleedt diverse nevenfuncties en treedt regelmatig op als spreker op seminars en congressen. In 2009 is hij verkozen tot European Pensions Personality of the Year.

FACULTAIRE ALUMNIBIJEENKOMST26

Prof. mr. Herman Kappelleactualiteiten pensioenrecht

Deze cursus gaat over het pensioenstelsel in Nederland en de recente en toekomstige ontwikkelingen. Hoe is het gekomen dat pensioenfondsen nu pensioenen daadwerkelijk moeten verlagen? Wat is het verschil tussen pensioenfondsen en verzekeraars in dezen? Wat is er aan wetswijzigingen nu definitief, wat zijn nog voorstellen en wat zijn proefballonnen?

10. PEnSiOEnrECHT 2E SESSiE

Alumnibijeenkomst 24 jAnuAri 2014 27

COLOFOnaLuMniBurEauFaculteit der RechtsgeleerdheidAlumnicoördinator E. van Assenbergh

POSTaDrESDe Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam

Tel.: 020 598 28 41E-mail: alumni.rch@vu.nlWeb: www.rechten.vu.nl/alumni

VOrMGEVinGStudio VU (22818) nov 2013

FOTOGraFiE Studio VU, iStock (p 5, 21), Nationale Beeldbank (p 11, 15 en 27)Portretfoto’s zijn aangeleverd door betrokkenen

VU Law AcademyBetrokken op úw competentie

Met medewerking van VU Law Academy. www.vula.nl

Volg ons op LinkedIn! Alumni netwerkgroep: ‘Alumni Rechtsgeleerdheid VU’