Carl Schmitt - Siyasal İlahiyat(ClearScan)

8/20/2019 Carl Schmitt - Siyasal İlahiyat(ClearScan)

1/80


2/80


3/80

y� y

Bu dizi Cemal Bai Aka'n yöntminDos Kabev Yaynar çn haırlanmakadr.


4/80

�

HUKUK ÖZGÜRLK VE AHLAK, H. L A Ha Şubat DEVLET KURAMI Der Çemal Bal Akal, mmz SiYAS İLAHYA Ca Schmt mmu NE HUKUK NE DE AHLK ugu aanl Ocak İNSANSIZ ÖNEM u aaı Oca 6) REFAH DEVLETNİN KRZ P Rosavalo Şba ) ETKA Bdc (Bauch) Spoa Aa


5/80

ys y

S

Car Schmitt, Amanya'nın önde geen hukukçu ve tarih felsefecilerindendir. 888yılnda Plettenbergde (Vestfaya) dünyaya gemiştir 1907de Berlin Üniversitesinde başladığı

hukuk öğrenimini Münih veStrasbrgta sürdürmüştür 1910 yılındaStrasbrg'ta doktor unvanın

kazanmış, 915'te Berlinde çok önemi bir sınav oan Assessor-Examni kazanarak kısa bir süresonra gönüllü oarak ordya yazılıştr Sağlığı cephde savaşmaya lvermediğinden Münih'tekiBirinci Ordu da muavin olarak görevlendirilmiştir B idari görev bilimsel çaışmalarına ayıracak

yeteri kada boş zaman bıraktığı için 96 yılındaStrasbrgta doçentlik sınavını verebilmiştirEylül 99'da akademik kariyerin Münih Y üksek Ekonomi ve Ticaret okulnda doçent olarakbaşlamıştır Münih'te geçirdiği dönemd yalnzca Max Weberin çevresiyle ilişki kurmamş aynı

zamanda bohem hayata da karışıp yazarar ve sanatçıaa uzn süren dostuklar kurmuştr.1922de RdolfSmendin hafi oara Bonn Üniversitesine girmiştir. "Römischer Kahoizismus

und politische Form Der Begri des oitischen ve Verfassngslehre adlı eseleri bu döneminürünleridir 98de Brline eski okuna dönmüş Ekim 933te 945e adar öğretim üyeliği

yapacağı FriedrichWihelm Üniversitesine girmiştirCarlSchmitt, Hans Kelsen'le beraber XX yüzyıln en etkileyici ve tartşmaı hukk bilginlerndnve siyaset felsfcilrinden biridir Muhalileri nezdinde de saygın bir yeri olan bu aykırı düşün ür

parlak zekası nedniyle birçok yazar tarafından çağımızn Hobbesu olarak niteendirilmiştirYalnzca Türkiyede değil İngilizce konuşulan ülkeerde de henüz bir ng olan Car

Schmitt hkuk biliminin yan sıra, siyaset biimi ve sosyal bilimlerin birçok kavamnı yenidentanmlamş; dsizyonizm siyas ilahiyat ve siyasi romantizm gibi yeni bazı kavramarı da armağan

etmiştir Onn nasyonal sosyaist bir dvt ikir babağ yapmış lası yalnzca kişisel bir trajedideğil, ayn zaanda büyük bir biim adamının sonnn başlangcı omştr

Bazı eserleri: Poitische Romantik (199) Die Diktatur Von den Anngen des modernenSovernittsgedankens bis zum proetarischen Klassenkampf (192) Poitische Theoogie Vier

Kapitel zur Lhre von der Souvernitt (922 Die Geistesgeschichtliche Lage des HetigenParlamentarismus (93 Römischr Katholizismus und Poitische Form (1923 Verfassngslehre(198) Hugo Preu. SeinSaatsbegri nd seineStellng in der detschen Rechtslhr (1930)Der Hüter der Vrfassng (93 Legait nd egitimitt (193) Der Begri ds Poliischen

(932) Staat Bewegng, Vol Die reigliedeng der poitischen Einheit (1933Völkerrechtliche Grossraumordnng (1939, Ex CaptivitateSals (950 Der Nomos dr Erde

im V ökerrcht des !s Pbicm Eropaem (950 Donoso Cortes in gesamteuropischr

nterpretation, (1950), Hamle oder ekba (956, Theorie des Partisanen (963)

D


6/80

ybğ

Alma Lisesi'n birdkte sonra İanu Üveresi Huuk Faküsdn mezu odu. Hale ayfaken Gee Kmu Hukuku Aalim Daı'd ara§ıma görevi oarak çaı§makadır Daha

öce ye ayı dizi ide çıka K a§ıkı sekye evrm ve düzeme oarak katkıdauudu

� Caiyasi lhit

ISBN Türkçei; Em Zbkoğu 1 D Kivi YınaKı Akar, fa

a-e f


7/80

SiYA İLAHYATEgmk Kumı Ü ö öüm

Carl Schmitt


8/80

ISB 9798044

Ph hgCARLSCHI

© ucker & Hblot GbH Beri 1996

Bu ktb Trke ı kOK A td Şti rcılıılot Kitbi ıl tt.

Bic Bkı euz 00 Akr

k Bk K 00 Akr

Çn re Zebekol

üz E Öoğa

ku B Aaoğa

knik Hazırlk, M ra - o TBBak ve C Pin Ofs

Dst tabv YayMşruty Cd. No: 3714 Yşh 06420 AkrT: ( 35 93 70 • Fak (3 35 7 0www.dyaycm • bg@ds.


9/80

İçindekiler

İkinci Baskıya Önsöz

Bölüm: Egemeniğin Tanm

Egemenlik ve olağanüstü hal Egemenik ile olağanüstü haarasndaki kavramsa bağntıya örnek olarak Bodin'de egemenikkavram ve doğal hukukçu devet kuramı Libera hkk deveti

doktrininde oağanüstü halin yok saylması Krala (norma) veyaistisnaya dyan bilimsel igi çeşitliiğinin genel anam

Böm Hukuki Şeki ve Karar Sorunu Oarak

Egemenik SorunuDvet kuramı üzerine günce eserer: Kesen, Krab zc ( fTeknik veya eteik şeki karşnda karar dayan; hkk özgünlüğü. Kararın içeriği öznesi ve kendi içind bğs "Desizyonist düünenin öeği olarak Hobbes

9

13

23


10/80

Büm Siyasi İahiyat

ee kuramna a asaurar Hukuk karamarn ekeegemenk karamnn sosyolojs Br çağn sosya yapsnn kenmeafk ünya grü§Ü e yuu eke monar§ e ek ancünya grü§ünün uyumu. yüyan yüya a§knasauraran çkn asaurara ge ç§ emokras organk ee

kram ukuk-ee e§ğ)

Büm: Kaşı-Devimin Deve Fesefesi Üzeinear§ermn ee feseesne esyonm İnsann oğu§ankü e oğu§an y ouğunu saunan eern ğ eene

oorer e anar§s kuramar Lbera burjuann konumu eonosonun an. Me§rukan karüğe ü§ünce arnnge§m

Noa

Dizin

57


11/80

İkinci Baskıya Önsöz

Siyai ahiyat"n b ikini baknda hehangi bi değiikikyamad Bgün on ik yl ona Mat 1 9'de yaynanm bka yann amann imtihannda ne kada baa oabildiği

hakknda bi hüküm veilebii Lbea nomativime ve onnhkk deveti" roeine ka giien ki müadelei de keimei keimeine teka edidi.

Son yllarda Siyai ahiyatn birok yeni yglama alan otayaçkt X. yüyldan XX. yüya kadaki temi" kavamndanBarok eeenin Tanna benediği düünüen X. yüyl

monaine XX. yüyln qi gne et ne govene pa" [h �küan olan ama yönetmeyen] aaf" otoieinden, qi m�nte et ne govee pa" [ekip evien ama yönetmeye1 birli ve idai a devlet [einer Manahmen nd Verwaltaat] taamana kada iyai iahiyat düüneinin veimii


12/80

J 0 SAS AHAT

göteen içok önek va. Dünyevileşme üeinin müneit

aamaklayla ilgili temel on teoloik aamaktan metazikaamak yolyla ahlaki yönen inani olana Moalihmanen ve oadan ekonomik aaaklaa kaa Nötalizayonve Depolitizayon Çağı" hakkndaki (kim 199a Baelonaaki) konşmama ele almıştım Potetan ilahiyatçladanözellikle Heinih Fotho ve Fiedih Gogaten, i ün

yevileşme kavam olmakzn taihimizn on yüzyllanın anla§lmaının mümkün olmaığını götedile Nal temelini Potetan ilahiyatına lan iyai liealizm için evlet ve iyaettümüyle Öteki" ie, Potetan ilahiyatının güya politik olmayankam a anyı tümüyle Öteki" olaak na aman içeiine iyai olanı total olaak kal ettik ve yüzen e iliyoz ki i §eyin iyai olmağı hakknda veilen kaa kimin veiği ve hangi geekçelee üündüğünden ağımız olaak, daimaiyai i kaa B, elili i ilahiyan iyai olp olmadğhakknaki o için de geçelii

kini ölümün onna ye alan, hkki ü§ünenin iki tipiağlama oela ilgili olaak yazıklama ikaç kelimeeklemek itiyom çünkü o i hkk öğetmeni olaak

meleğim ve anatla ilgilii Bgün ola iki eği üç tü hkkiü§üneyi ani nomativit ve deizyonit tipin §ına kmaltipi iiinen ayıım Alman hkk ilimindeki kmalgaantile"le ilgili kamım akkndaki tat§mala ve Maieaio'nn einlikli ve önemli Kmla eoii ile me§gliyetim ona vamam ağla. Sa nomativit gayı şahi

kalla çeçeveinde dü§ünü ve eizyonit oğ te§hi eileniyai dmn geektiiği hkk ki§iel i kaa aaılığylayglaken, kmal hkk üşünei ki§ileütü kmla veögütlele kendini göerir. Normativit yozlaşmşlığyla hkkalt evlet üokaiinin i§lev taz haline getiiken ve eizyonit, zamanlamaya oaklanma yüzünen he üyük iyai


13/80

iKiNC BASKlYA ÖNSÖZ J J

haekette lnan aimi vaolş Sein kalamak tehlikeilehe zaman kaş kaşaken altk i kmal düşüne egemenlikten okn olan ve feodal zümee daanan i gelişiminçoğllğna öneli Bölee iai iliğin üç alan ve nevlet haeket halk ağlkl şekilleile oldğ kada ozlaşmşgöünüm içimleile de üç hkki düşüne tipine ağlanaili.ilhelm ve e ima devileindeki Alman kam hkk ka

nn zde pozitivizmi ve nomativizmi doğal haklaa ve aklnaana daanmak eine alnza olgal olaak geçeli" nomlaa ağl oldğndan ozlaşmş ve üzden de çelişkilele doli nomativizmdi ve geçek i kaa eine olgal olann nomatif güüne ttnan hkken kö ve ozlaşmş i deizonizmden aşka i şe olmaan i pozitivizmle kaşmşt. Hem

şekiliz hem de şekillendiilmee elveşiz olan kaşm kamhkk ve anaaa hkknn hçi iddi on le aşa çkamamşt Alman kam hkk lminin on çağnn at ediiözelliği kitik i on ani a'da Bimak'la düşülen anaaal ihtila çözeemş ve ndan ötüü diğe hiçi kitik onaçözüm getieemiş olmad. Alman kam hkk ölei o

nla öz kon oldğnda kaadan kaçnmak amala hlpaola olaak kllandğ indiği dal keen i öz iat etti Kamhkk ada ona ee.

Belin Kam 1 933al Shmitt


14/80


15/80

Egemenlğn Tanımı

gmn, olağanütü hal kaa vndi B anm i nkavam Gnzgi olaak gmnlik

avamna hakkn vili Snkavam, popül litatüünkilni§ tminolojiind oldğ gii liiz i kavam dğiln d§tki tki alanna ait i avam anlamna gli. Bna ygnolaak anm olağan hal il dğil i ndmla [Gnzfallağlan kaili Bada özü gçn olağanütü hal ifadindnhhangi i olağanütü hal kaaaminin vya tüm kyöntimann dğ, vt amnn gn avamnn ana§lmagktiği izlyn atladan anla§laakt lağanütü hlin gmnliğin hkki tanm açndan on d ygn l-nn imaik hkk manğyla ağdaan i mi v;olağanütü hal hakknda viln kaa, klimnin tam nlyaad Çünkü olağan dmda gçli olan i hkk ku-


16/80

14 SiYAS iLAHYAT

lnaolğ gii, genel i nom mtlak i itinaı hiçi zaman

içeemez ve neenle geçek i olağanütü halin va olğnaili§kin kaaa kz i temel ol§tamaz Mohl, (Mo�nopn, 66) i ta halinin va olp olmağ hkkalolaak nanamaz eiğine, hkki anlama i kaan, tamamen i nomn içeiğinen çkaanma geektiği vaamnan ola çka Alna on a Mohln genel

leeile ümle alnza anaaal liealizmin i ifaeiive kaan ağmz anlamn gömezen geligemenliğin tanm olaak geli§tiilen ot §emann (ege

menlik en ütün ve al hükmeii güçtü) geçeli kal eilipeilmemeinin teoik vea patik açan üük i fak okt.Genel olaak ot i kavam hakkna i tat§maa gii§ilmeeekti, hele egemenliğin taihi öz kon olğ zamanhiç . Tat§lan, omt glama, ani i anla§mazlk mna kamal çka vea evletin çkan kam güvenliği veüzenini l slu pulic kamal elamet] v. nein ol§tğna kimin kaa veeeği gii lağanütü hal, ani mevzhkkta öngöülmeen hal, anak on eee tehlikeli, evletinvalığn tehit eeek i m v olaak tanmlanaili ama

geçeğe gn olaak taif eilemez Anak m, egemenliğin özneine ili§kin o, ani egemenliğe ili§kin o günelkla. Ne ail i mn ne zaman öz kon olğ keinolaak elileneili ne e öle i ma nelein meanageleileeği içeikel olaak tek tek alaili, hele geçekten oneee ail i m ve nn eaaf eilmei öz kon ol

a . Baa, aglama etkiinin ön §at kaa içeiğinin enlanlmama zonl neenle, olağanütü hale hkk evleti anla§na gn i etkie e okt Anaaa,öle i ma, ola ola kimin müahalee etkili olğneliteili B elem hiçi kontole tai eğile ve lieal anaaa patikte olğ gii hehangi i §ekile iiini ka§lkl


17/80

EGMNiN TNIM

akılayan ve dengeleyen [hek and alane çn] değişik

meriler arada paylaştılmaza egemenin kim oldğ keinolarak ortaya çıkar O, hem on deree ail ir drmn öz ko�n olp olmadığına, hem de n e rtarafetmek için ne yapıl�maı gerektiğine karar verendir O normal drmda geçerli olanhkk düzeninin dışda olmakla irlikte yine de düzene aittirçünkü anayaanın tümüyle akıya alınmaına karar vermeye yet�

kilidir Modern anayaal gelişim egemeni anlamda ertarafetmek eğilimindedir Krae ve Kelen'in ir onraki ölümdeinelenen kirlerinin ttarlılığı rada yatar Anak ektem ola� anütü halin ortadan kaldılıp kaldılamayaağı hkkal irorn değildir Bnn gerçekten ertaraf edileileeğine gü�vnmek ve n ümit etmek metafizik veya felefi özellikletarih felefeiyle ilgili inançlara ağlıdır.

gemenlik kavramının gelişimiyle ilgili irtakım tarihel �nlar vardır Anak nlar on moda oyt formüller ir arayatoplamakla yetinirler ki formüller der kitaı havaında, or�yanıt tarzdadır ve egemenliğin çeşitli tanımlarını içerir Kimegemenlik kavramıyla özdeşleştirilen ünlü yazarlar tarandan enyüe güç hakkında onz kez tekrarlanmış olan içi oş deyimleri

daha ayrıntılı ir şekilde ineleme zahmetine katlanmamış gö�rnmektedir B kavramın krtik drmlarla yani olağanütü halile ilgili oldğ, çok öneleri Bodin'de elirir. O ık ık zikredilentanımından çok (l ouvrint l puinc olu tprptull d'un Rpuliqu egemenlik ir devletin mtlak verekli iktidarıdır) ri rrqu d ouvintdeki (ge�

menliğin Hakiki Alametleri Devlet'in I kitaının X. ölümü)öğretii ile modern devlet kramının aşlangıında dikilir. Kenikavramını irçok pratik örnekle tartışır ve n yaparken daimaU orya geri döner: gemen kannlarla ne deree ağlıdır vetaa karşı nereye kadar ormldr B on ve özelliklenemli ory Bodin erilen özler ağlayııdır çünkü verilen


18/80

16 SAS iAHi

bir sözün sorululuk yükleyen gücü doğal hukuka dayanr, diye

yanlar. Aa acil bir duruda bu bağ genel e doğal eelprensipler uyarnca kesilir. Genel olarak, Prensin ebaya eyahalka kar§ sorululuğu erdiği sözün yerine gelesi halkn çka-rna olduğu sürece dea eder ancak si ncsst st urgntacil gereksiniler söz konusu olduğunda bağllğ sona erer, "der Bunlar aslnda yeni ezler değildir. Bodin'in dü§üncelerinde

belirleyici olan, prensle eba arasndaki ili§kilerin çözüleesiniacil durua göndere yaparak basi bir yaya daya enwederoder] indirgeesidir Onun egeenliği bölünez birlik olarakalglayan e dele içindeki ikidar sorununu nihai bir çözüekau§uran anlaasnda gerçeken çarpc olan noka da buydu Böylece, onun bilisel erililiğinin e ba§arsnn sebebi,karar'' egeenlik karann içine yerle§ii§ olasnda yaar.Bugün egeenlik kara hakknda neredeyse hiçbir inceleeyokur ki Bodinin kökle§i§ alnsna yer eresin Aa hiçbiryerde ele'in söz konusu bölüünün urucu pasaj zikredilez.Bodin prens in ebasa eya halka erdiği sözlerin egeenlğinioradan kaldrp kaldradğn sorar Bu soruya, slon lxignds cs ds tps t ds prsonns duruun zaann e ki§ilerin

ihiyaçlarna göre] bu aahhüleri çiğneeyi kanunlar deği§ireyi eya büünüyle ilga eeyi gerekiren hallere göndereyaparak yan erir Eğer bu gibi hallerde prens, önceden bir sena-oya eya halka dan§aya ecbursa kendisini de ebasna azeirek zorundayd Ancak bu Bodin'e saça görünür, çünküeba da kanunlarn efendisi değildir, yoksa o da kendini prensine

azleireliydi. Böylece egeenlik bazen halk bazen de prensinhükeiği jou dux prts" iki araf arasnda oynanan] biroyuna dönü§ekeydi e bu he akla he de hukuka aykrdru nedene ister genel iser ünfert br duruda yürürkekikanunu ilga ee yekisi egeenliğin alaei farikasdr e Bodinegeenliğin diğer ü ayr edici nieliklerini saa§ ilan e bar§


19/80

GNN NI 1 7

yapas, eurlarn aanas , af ve nihai eyiz yekisi, vb

buradan üreek iser.Dikaörük hakkndaki kiabda Münih ve Leipzig 1 9 1 ) ,

arihin sunduğu geleneksel §eann aksine, egenlik soru-nunun XV yüzylda doğa hukukçu yazarlar arafndan da ola-ğanüsü ha hakknda bir karar vere sorunu olarak agandğngöserdi Bu, özelikle Pufendor için geçerlidir Herkes bir

devle içinde ça§alar oraya çkğnda aralarn abii ki yal-nzca herkes için iy olan isediği konusunda hekirdir zaenllu oniu cont ons herkesin herkese kar§ sava§ daburadan kaynakanr. Ancak egeeniğin ve böylelike deveinkendisinin de bu ar§ay karara bağaaka, yani kau düzenive güvenliğinn ne olduğunu, ne zaan bozuduğunu vb kesin

oarak belirleeke içkin olduğu konusunda da herkes hefi-kirdir. Sou gerçeklike kau düzeni ve güvenliğinin ne zaanvar olduğu ve ne zaan bozulup ehlikeye dü§üğü, buna kararverecek olann askeri bir b ürokrasi, üe§ebbis ruhun hakiiye-ndeki özerk bir yap veya radika bir pari örgüü olasna bağlolarak çok deği§ ik biçierde oraya çkar. Çünkü her düzen, birkrara dayanr ve üzerinde kafa yradan çok açk bir kavra§gb kulanlan hukuki düzen kavra da hukukun bağz ikinurunu barndrr. Diğer ü düzenler gib hukuki düzen debir nora değil br karara dayanr

O halde, yalnzca Tan yani gerçek dünyada çeki§esizbir §ekilde onun esilcisi olarak davranan yoksa iparaorrens veya halk yani kendilerni ar§asz bir §ekilde haka

özde§le§irebienler i egeendir sorusu daia egeenğin öz-nesne, yan kavran sou kullanna yönelir Egeenkorununu ar§an hukukçular, XV yüzyldan ibaren egeen-iğn br dz öne özellğni br araya geren ve esas olarak zodin'in biraz evvel akaran çözüleelerine dek sürülebilenbr egeenlik yekieri kaaloğundan yola çkarlar Egeen olak


20/80

8

b yekere sahp omak anamna geyord Esk Aman İmpa-

ratorğnn bersz hukuk şkernn hakm odğ ortamndakam hukukndak tartşma şydu: Egemenğn çok saydakkarakterstkernden br şüpheye yer brakmayacak şekde me-ct dyse, dğer şüphe karakterstker de ar omş omaydartşma, hep poztfbr karara örneğn br kaptüasyon ekesneşmş omayan yekern kme at odğ başka br deyşe

yetk nsurnn öngörümedğ br drumda kmn yetk oacağetranda dönüyord aha yaygn br tabre snrsz ktdar farazyesne kmn sahp oduğ soruyord. Oağanüstü ha, yanextremu neceitati cau hakkndak tartşma buradan kay-nakanr. Monarşk ke denen ke hakkndak tartşmaarda, bu,ayn hukuksamantksa yapya tekraranr. Bundan ötürü b-rada da, anayasa oarak düzenenmeyen yetker hakknda kmnkarar erdğ, yan hkk düzen yetk sorunnu çözemedğndekmn yetk oduğ dama soruur Münfert Aman deeternn187 1 Anayasasna göre egemen op omadğ tartşmas syasaçdan çok daha az nem taşyan br konuyd Ayn tartşmaşemas brada da ayrt edebr. Seyde, münfert deeter ege-men odğunu spa etmeye çaşren bu deetere tannan hak-

arn türetebr op omadğdan çok mparatoruk yetk-ernn anayasaya tanmandğ, yan prensp oarak sn oduğu,bna karşk münfert deetern yetkernn prensp oarak s

nrsz oduğu ddasn merkez noktas oarak amşt. aen yü-rürükte oan 1 9 19 Aman Anayasas'nn 8. maddesne göreoağanüstü ha, deet başkan tarandan an edr ancak dedğ

zaman bunun askya anmasn taep edeben paramentonunkontroü atndadr. B düzeneme yetkern böüştürümes ekarşk denetm youya egemenk sornnu oabdğnce erte-emeye çaşan hukk deet geşm e pratğne ygundr H-kk deet eğmne uygn oan yanzca oağanüstü yetkernön şartnn düzenenmesdr, 48 maddenn çerkse düzenemes


21/80

GNN NI 9

değil 8. madde snrsz gç ahşetmektedir e undan dolay

kontrolsüz ir şekide uygulanacak oursa, monark egemen haegetiren 1 8 15 Fransz] Şartnn maddesiye ayn şekide olağanstü yetkiler ahşetmiş oacaktr Eğer 8. maddenin hakimyorumunda olduğu gii mnferit deetlerin olağanüst hal ianetme konusunda ağmsz yetkileri olduğu kaul edilmezse, deetoldukar iddia edilemez. 8 madde Alman ülkelerinin delet

olup olmadklar sorusunun yant akmndan asl referans noktasdrOağanst halde aşedien yetkiler karşk kontrole za

an snrlamas ile e nihayet hukuk deetinin skyönetim düzenlemesinde oduğu gii olağanüstü yetkierin tek tek saymasoluya tanmlanailirse, egemeniğe iişkin sorun anamn

önemli ölçde yitirir ancak ertaraf edildiği elette söylenemez.Günlük yaşamn sorunlar e ticari hayatla meşgul olan ir hukukiimi egemenlik karamna pratikte igi duyaz. Ona göre yalnzca normal oan tanailir oandr, unun dşnda kalan herey rahatsz edicidir Olağanüst hai ise şaşknlka karşlarnk her sradş yetki her inziati aci durum tediri eya kararnesi olağanst hal saylmaz. Oağanst halden ahsedlmek için prensip olarak snrsz yetkinin söz konusu olmasni mecut düzenin ütünyle askya alnmas gereklidir. Böyler durumda hukuk geri adm atarken deletin aki kalacağ aşikrdr Olağanstü ha anarşi e kaostan fark ir şey olduğuin hukuk dzeni değilse de hukuki anlamda ir düzen hecuttur Burada deletin arlğ hukuki normun geçeriiği

krşsnda tartşmasz üstnlğünü kantlar. Karar kendini tümormatifağlardan kurtarr e gerçek anlamda utak hale geir lğanstü alde deet hukuku kendini koruma hakknaanarak askya ar. Hukuki dzen karamnn iki unururada karş karşya gelir e karamsal ağmszklarn ispatar.rarn ağmsz unsuru norma durumda nasl ir minimuma


22/80

20 SiAS AHiA

idirgeebiliyorsa, or da olağaüsü halde yok edilir Bua

rağe olağaüsü hal hukuki idrak eri§i alada kalr çü-kü her iki usur or gibi karar da hukuk çerçeeside arl-ğ sürdürür

Olağaüsü hali hukuki bir ala oladğ e bu yüzdesosyoloji"i ilgi alaa girdiği söyleecek olursa, bu, sosyolojiile hukuk bilii arasdaki §eaik ayr ahrif edilesi ala

a gelir Olağaüsü hal, sladrlaayadr geel kodifi-kasyoda uzak durur aa ay zaada spesifik hukuki forusuruu ulak salğyla kararaçğa urur Oağaüsü haliulak biçiiyle oraya çkabilesi içi kau hüküleriiyürürlük kazaabilecekleri bir duruu yaralas zoruludurer geel or üzeride uygulaa ala bulabieceği e oraifdüzeleesie abi olacağ haya §arlar geli§ irilesii alepeer Nor hooje bir oraa ihiyaç duyar Bu fiili oralduru, yalzca hukukçuu göz ard edebileceği yüzeysel birarsay değildir, daha çok kedi içki geçeriliği ile ilgilidiriçbir or yokur ki bir kaos duruuda uygulaabilsi. ukuki düzei alal olabilesi içi bir düzei olu§urulu§olas zoruludur Noral bir duru yaralaldr e egee,

bu duruu gerçeke hükü sürüp sürediğie kesi bir bi-çide karar eredir. er kau sou olaya uygulaa kaudur" Suaorech] Egee, duruu kedi büüselliğiiçide yarar e garai aa alr Bu so karar ou eke-lidedir Dele egeeliğii özü burada yaar e hukuke zor-laa eya hükee ekeli oarak değil, olas gerekiği gibi

karar ere ekeli olarak alar; burada geçe karar keliesi,geli§irilebilecek ola gee alayla kullalr Olağaüsü hal,dee ooriesii özüü e e §ekliyle oraya koyar. Buradakarar hukuk orda aylr e (paradoksa olarak forüe e-ek gerekirse oorie hukuk üreek içi hakl olak gerekediğii kalar


23/80

GNN ANI 21

Locke'un hukuk eei okrinine e rasyonalis XIII yüz

yla öre olağanüsü hal öçüye arya eleyecek bir §eyiOlağanüsü halin anana ii§kin XII yüzyl oğal hukukunahaki olan berrak bilinç XIII. yüzyla örece süreğen bir üzen kuruuğuna kayplara kar§r. Kana öre olağanüsü hukuk hukuk saylaz Çağa§ ele kura iki eğiliin yaniacil hali örezen elen rasyonais eğili e acil hae uyulan

e özü iibarya birbirine z fikirleren kaynakanan iinin kar§la§ğ ilinç bir piyes seriler. Kelsen ibi bir yeniKançnnoağanüsü hal ile siseaik oarak ne yapacağn bileeesioğalr Aa hukuk siseinin olağanüsü hali önörüp kenini askya aabileceği" rasyonaiseri e ilileniresi erekenbir konuur. Bir norun bir üzenin eya bir referans nokasnnkeni kenini ayin eesi bu ür bir hukuki rasyonalizinyana§arna ak bir asaur olarak örünüyor olalr Aasiseaik biriğin e üzenin sou bir urua kenisini nasaskya aabileceği ana§las üç bir §eyir e hukuki kaos ananar§inin herhani bir çe§iinen ayr eiebiliği sürece olağanüsü hal yine e hukuki bir sorunur Anayasal üzenin olağan-üsü hali ükün oluğunca ayrnl bir §ekile üzenee eği-

lii aslna saece hukukun kenisini askya alacağ uruuanaa iri§ii oarak anla§lalr ukuk bu ücü nereenalr e bir norun kusursuz bir biçie erçeğe uyun olarakanlayaağ sou bir uru haricine eçerli olas anken nasl ükün oabilir?

sisnann hiçbir §eyi kanlaağn e yalnzca noral oa

nn bilisel ilinin konusu olabileceğini söyleek ankl birrasyonalis yaka§ oluru İsisna rasyonalis §eann birliğinibozar e üzenini kar§rr. Müspe ele kurana benzer birarüana skça raslanakar Böylece büçe kanununun yokluğuna nas bir yo uuas erekiği sorusunu Anschüz bunun hukuki bir sorun olağ §ekline yanlar. Buraa ka


24/80

22 SA AHAT

nu nda yani anayasa etninde bulunan bir bo§luktan çok genel

olarak hukukta hukuk biiine dayanan hiçbir karasal ope-rasyona doldurulaayacak olan br bo§luk ardır Kau hukukuburada sona erer" Staatsrecht s . 906) Özelike sout ya§aınfesefesi istisnadan e ekstre durudan elin eteğini çekeeliaksine bunlara en üst düzeyde igilenelidir Bu felsefeye göreistisna kuraldan önei olablir paradoksa olana yakla§ıının

roantk bir ironiden esirleni§ olasından dolayı değil aksinekendni asati bir §ekilde tekrar edenin apaçık genel-eelerinden daha derine inen anlay§ın olanca ciddiyeti ile. İstisna noral durudan daha ilginçtir Noral olan hiçbir §eykanıtlaaz istisna her §eyi kanıtlar Yalnzca kuralı kanıtlaaklakalaz kural yalnızca istisna sayesinde ya§ar İstisnaa gerçek

hayatın gücü tekrarlanaktan katıla§ı§ ekanizanın kabu-ğunu kırar eolojik dü§üncenin XIX yüzyılda dahi dirisel biryoğunluğa sahip olabildiğini ispat eti§ olan Protestan bir ila-hiyatçı §öyle dei§ti: İstisna he tüei he de kendisini açıklar. Ve eğer tüel hakkında doğru dürüst br incelee yapılakistenrse ihtiyaç duyulan tek §ey gerçek bir istisnayı bulayaçalı§aktr İstisna her §eyi üelden çok daha açık bir §ekldeortaya koyar üel hakkındaki sonu geleyen konu§alar uzadıkça bıkkınlık erir stisnalar vadr Eğer bunar açıklana-ıyorsa tüel de açıkanaaz Çoğunukla bu güçlüğün farkınaarılaz, çünkü tüe tutkuyla değil rahat bryüzeyselikle dü§ünülür. Buna kar§ılık istisna tüeli yoğun bir tutkuyla dü§ünür."


25/80

Hukuki Şekil ve Krr Sorunu OlrkEgemenlik Sorunu

Kau hukuku kurala e karalar, syas olaylar e değ§lern eksne bağl oarak değ§rse ar§a günün prak bak§

açsndan eklenr e geleneksel asaurla akla yakn herhangbr aaca hze ees çn değ§klğe uğrar. Yen gel§eleryen br sosyolok lgye e kau hukuku sorunlarn §eklcbr eola ele alaya kar§ br epkye yol açablr Ancak hukukuhakeey syas ko§ullarn değ§nden bağsz kla esorunlar uarl e §eklc br eola ee alarak blsel br

arafszlk kazana çabasnn kendn göseres de ükündürBöylece ayn syas durudan çe§l bse eğl e aklaroğablr

ü hukuk karalar arasnda en çok egeenlk karagünce çkarlarn hükü alndadr. Bu karan arhçesn Bodn'le brke ba§laak deen olsa da XV yüzydan sonra


26/80

24 SAS iAHA

antkl bir geli§ i e ilerlee kaydettiği söyleneez Egeenik

dogasnn tarihsel geli§i sahalar, çitli siyasi iktidar ü-cadeleleri tarafndan belirleni§tir karan ayrt edici nitelik-lerinde içkin olan diyalektik bir güçlene tarafndan değil. Bo-din' in egeenlik kara Arupa'nn XVI. yüzylda nihai olarakulusal deletlere ayrlasndan e utlak hüküdarlkla sosyalsnlar arasndaki ücadeleden doğar. XVI yüzylda yeni kuru-

lan deletlerin özgüeni, Vattelin bir uluslararas hukuk karaolarak forüle ettiği egeenlik karanda kendi aksini görür.Yeni kurulan Alan İparatorluğu'nda 87 den sonra üye de-letlerin yüce yetkilerini federal deletten ayrak için bir ilkeningeli§ tirilesi zorunluluğu doğu§tur Bu bağlada, Alan deletkura egeenlik kara ile delet kara arasnda ünferitdeletlere egeenlik hakk tanak zorunda kaladan deletstatülerini koruyabileceği bir ayr yapar O eski tan çe§itliaryasyonlayla durakszn tekrarlanr Egeenlik en üstünhukuken bağsz e asl güçtür.

Böyle bir tan birbirinden son derece farkl siyasi e sosyoloik yaplara uygulanabilir e çok çe§itli siyasi çkarlara hizetedebilir Gerçeğe uygun bir ifade değil bir forül bir sebol bir

i§arettir Sonsuz derecede çokanlaldr e u yüzden duruagöre, pratikte ya son derece faydal ya da taaen değersizdir.Reel bir büyüklüğü tanlaak için en üstün güç übalağasnkullanr; her ne kadar raslantlarn kanunu tarafndan yönetilengerçek bakndan böyle bir übalağaya denk dü§en tek bir faktör seçileese de . . . Siyasi realitede kar§ konulaz doğal huku

kun kesinliği uyarnca i§leyen en üstün" ya da en büyük" olaraktanlanabilecek bir güç yoktur. Güç hukuka hiçbir §ey kantlaaz ta da ousseaunun çağyla utabk olarak forüle ettiği§U bayağ nedenden öürü La force est une puissance physiue;le pistlet que le brigand tient est aussi u ne puissance oplusalSözle§ e I , 3) Güç ziksel bir kudrettir; haydutun einde tuttuğu


27/80

KK EK VE ORN ORK EENİK ORN 2

aanca da ir kudreir} iili ve hukuki en üstün güç ara-

ndaki ağantı egemenik kavramının teme sorunudur Bütünüçlük urada yamaktadır. Yapıması gereken hukukun u temelavramını gene ooojik hükümer yardımıya deği, hukuksaöün elirenmesi yoluyla kucaklayacak oan ir anım umakır

Egemenlik kavramı hakkında son yıllarda yap ıı§ en ayrınııaı§mada, sosyoloji ve hukuk arasında ir ayrım olu§uran ve

asit ir ya/ya da [ enweder/oder] ie hem saf sosyoojik hem deafhukuksa ir karaker kaanan daha asi ir çöüm denenirsen Da Prolem der Souven und de heore deölkerreh (Tüingen 920) ile Der Soolohe und der uthe Saaegrff (Tüingen, 922) 7 adlı eserlerinde u yolulmi§tir Noara ve yeknesak nihai ir temel norma atıfyapanr sistemi katıksı ir saıka kurmak için tüm sosyolojik unsuraruuksal kavramın dı§ında ırakıır. Oanla olması gereken vedensel ie normaifakı§ açısı arasındaki kadim ılık dahaöe eorg Jeine k ve Kisiakowskinin yapmı§ olduğundan çokaha vurgulu ve kaı ir §eilde, ama aynı kanıanmamı§ doğaıla osyooji ve hukuk arasındaki ıtığa akarılır. Epistemojde veya a§ka herhangi ir disipinden kaynakaan ayrm

arn endisine akarılması, hukuk iiminin aderi gii görünedir Kesen, u yönem yardımıyla huuki perspekifenlein yanıca hukui düenin yanında veya dı§ında yer alanrhangi ir gerçeki veya hayai ir varlı değil, sa hukuki vermatif olarak geçerli olmak orunda oan ir §ey oduğu §ekdeki hç de §a§ırıcı olmayan sonuca varır. Eee ki devet

h rik oarak asavvur edien hukuki düenn kndisindena r §ey değildir (Sorunun tam da u nokada yamasılsene göre herhangi ir güçük yaratıyr gii görünmeke Böylelikle, deve, hukuki düenin ne yaratıcısı ne de kay-dır tüm u asarımar Kesene göre üniform ve [devletee§ hukuki düenin farkı öneerde canlandırılması hiposa


28/80

2 YAS iAHYAT

isyonu ve çoğaltılmasıdır Devlet yan hukuki düen niha r

atıf noktasına ve nhai ir temel norma atıf yapan r atıf siste-midir Devlet içnde geçerli olan hyerar§ik düen yetkilerin vehakların merke br noktadan en lt asamağa doğru yayılmasıüerine kuruludur n üstün güç ir k§de veya sosyopsikolojkr güç kompleksinde değl aksine yalnıca norm sistemi irl-ğinde çkin olan egemen düenin kendisndedir Hukuki perspek-

tften akıldığında ne gerçek ne de kurgusal ki§iler vardır varolan yalnıca atıf noktalarıdır Devlet atfın sona erdiği noktadrhukuki dü§üncenn öünü olu§turan atıların noktalanaileceğinokta Bu nokta aynı amanda daha fala türetilemeyen irkurald ır Orjinal niha ve en üstün olandan yola çıkarak dahaa§ağıda ulunan bir delege norma doğru giden kesintisi ir kurallar sstemi u §ekilde tasavvur edilelir Belirleyici olan süreklitekrarlanan ve her ilimsel rakie kar§ı yenden ileri sürülen argü-man deği§me: Br noun geçerl olmasının seei yine yalnıcair norm olablir; u yüden devlet hukuk açıdan anayasasıylayani mÜ§terek temel normla öde§ tir

Bu tümdengelmn sloganı irlktr pstemolojik akı§açısının irliği tekçi [monst ir görü§ emreder Sosyolo ve

hukuk metotlarının düalimi tekçi ir metaikte son ulur. An-cak hukuk düeni irlği ir a§ka deyi§le devlet hukuksal çerçevede sosyolojik olan her §eyden arınmı§ olarak kalır Bu hukukirlk tüm sstemn evrensel irliğ ile aynı türden midr Kaste-dilen doğal hukuk sstemnn veya genel hukuk kuramnın irliğideğl de poitif olduğu kaul edlen r düenn irlği ise bir

yığın olumlu tespitn, aynı atıfoktasına sahip ir rlğe ağlanmas nasıl mümkün olailir? Düen sstem irlk gi söcükleryalnıca unların kend salıları çinde nasıl gerçekle§trle-leceğn ve ya lğn aka r totolok tanımlamasını ya davah§i ir sosyopoltik olguyu fade eden) br anayasa temelinder sistemin nasıl ortya çıktığını göstermes gereken ayı postü


29/80

HKK ŞKİ V ON OAK GMNİK SON 2 7

l olamlamalardr Sistematik birik Kelsen e göre hukuki

ilgii [Erkentnis] bağms eylemiir Bir noktan bir üen bir sistem oluğunu ve bir normla öde§le§tiğii varsayan ilginçatematikse mitolojiyi bir kenara brakalm ve çe§itli atf nokta-lrna yapa muhtelif atarn ü§ünsel gerekliliği ve tarafs-l mutak bir karara ba§ka bir eyi§le bir emre dayanmyorsay dayandğ soralm Saki çok açk bir §eymi§çesie ur-ksn kesintisi birlik ve düende bahsedilir saki bağmsukuki bilginin varğ souç ie yalca siyasi hayatta bir birliklu§turan kompeks arasna eeli bir uyum varm§çasa hukuklalili olan poitif üeleme §ekideki er §eye buluuğursaylan, bir basamak üstte veya altta buuna düenlemelerdesediir Kelseni bütün salğ ile normaifbilimler üeyieselteye çabaadğ hukuk hukukçuu ögür iraesiyle de-

ldirmesi anlamnda ormatif olama; hukukçu yalca veri-l oitif olarak verili) değerleri kulaabilir Bu edele tarafslkkü gibi görüür acak oitivite ile orunlu bir ağlatstur Kullandğ değerler hukukçuya verilmi§ olsa da bularar görece bir üstünlükle hareket eder Çükü sa oarak kal-g sürece hukuke igilendiği her §eyen bir birlik kurabilir. An-

sas güçlük inatla görmeen gelinir ve sistemle çat§a her§CYbiçimsel sebeplerlesafolmadğ gerekçesiyle §larsa birliğe sğa kolayca ula§lr Hiçbir i§e giri§eyen ve meto o oj ikrrllğ koruya birii kei hukukuun o amaa deklanan hukukta asl farklla§tığ tek bir somut örneklel çklamaks ele§tirel olmas kolaydr Metooljik büyüle-

ili kavramsal keskilik ve ele§tirel kualk yalnca harlksda eğerliir Hukuku biçimsel bir §ey olduğu gerek-iyle sad e e gelmeerse er türlü ahmete rağmen hukukunrsinde [antichambre kalrar.

lsen egemenlik kavram sorunuu inkr ederek çöer Kel-i tümdengelimini sonucu §dur: Egemenik kavram kök


30/80

28 SYAS AHY

ten ir ekilde dılanmalıdır Prolem der Souerntt, s. 320)

Aslında u hukuk karısında devletn kadim leral inkrı vehukukun oluturulması ile lgili ağımsı sorunun görmeden gelinmesidir. Bu görü devletn değil hukukun egemen olduğu tene dayanan H. Kraenn hukuk egemenliği kuramında(1906da Die Modee Staatdee alığı ile yayınlandı 1 91 9dageniletlmi knci askısı çıkmıtır) kayda değer ir ekilde açık

landı. Kelsen u kuramda yalnıca devletle hukuk düen ödeletiren kendi doktrininin ir öncüsünü görür gidir. erçekteKraenn teoris Kelsenin vardığı sonuçla ortak ir deolojikkökene sahtir ancak tam da Kelsenin orijinal olduğu alandayani metodolojsnde elemenk hukuk ilgniyle yeniKantçıAlmanın eistemolojik ve metodoljik farklılıkları arasında ağlantı yoktur. Hukuk egemenliğ doktrini Kraenin dediğgii nasıl algılandığına ağlı olarak ya var olan ir durumuntasvri ya da gerçekletirilmesi için gayret sarf edilmesi gerekenr ostüladır (s 39) 8 Kraeye göre modern devlet düüncesikiisel ir gücün (kralın hükümetin) yerine manevi ir gücü koyar ster doğal ister kurgusal (hukuki) kiiler olsun artık kiilerinhakmiyeti altında değil kuralların ve manev güçlerin hakmiyeti

altında yaıyoru odern devlet düüncesi urada açığa çıkarBu güçler kelimenin tam anlamıyla hüküm sürmektedr Çünküu güçlere insanın manevi doğasından kaynaklandıkları için gönüllü olarak itaat edileilir. Hukuki düenin temeli ve kaynağıyalnıca yurttalan adalet duygusu ve hukuk ilincinde ulunur Bu temel hakkında uun uadıya tartımaya gerek yoktur: o

gerçeklik değerine sahi olan tek temeldir Krae yönetimekilleriyle ilgili sosyolojk analilerle megul olmadığını söylesede (s. 7 5 , memurluğu ağımsı ir yönetsel otorite olarak devletleödeletiren ve memurluk statüsünü adi hmet statüsünden farklıolarak sesfik r ekilde kamu hukuku le ilikili gii gösterenmodern devletin kurumsal teekkülü hakknda esaslı sosyolojk


31/80

HKK K V SN AAK GMNK SN 29

çıklamalar yapar Ki§ilerin hayatınaki ir farka ayanığı sürece

amu hukuku�özel hukuk zıtlığı temelen reeiir (s 38)teiği aemi merkeziyetçilik ve özerkliğin ütün alanlara kay�ettiğ geli§imin moern evle ü§üncesinin gierek aha neir §ekile ortaya çıkmasını sağlamasıır. Devlet eğil hukuküç e sahip olmalıır Devletin gücünün ve kavramla elirlemeretinin iktiarın ir görünüm içimi oluğu yolunaki eski

ık tekrarlanan görÜ§Ü unan sonra a geçerli kaul eeirz ir §ara u gücün kenisini hukuk ağlamına gösteriğiu eilir ve ir hukuk normunun yayınlanmasınan a§kaçir etkisi olamazsa . Aynı zamana ister kanun koyma yoluylaterse kanunların yenien yazılması §ekline olsun evleinniini yalnızca hukukun olu§umuna açığa vuruğu elir

meliir . Kanunların uyguanmasına veya herhangi ir ka�a çıkarın korunmasına eğil (s 255) Devletin tek göreviuu olu§urmak yani menfaalerin hukuki eğerini tespitetir (s. 261 )

unu a menfaatlere hükmeerek eğil yalnızca tüm menterin hukuki eğerlerinin saır oluğu asli ve özgün hukuknağının yarımıyla gerçekle§tirir (s. 260). Devle hukukrtele sınırlanırılır Ama u hukukun içeriğini ürettiği anla�na gelmez. Devlet menfaatlerin hukuki eğerini yurtta§larınuk ilinçlerinen oğuğu §ekliyle tespit etmeten a§ka ir yapmaz Buraa ir çifte sınırlanırma varır lkin menfaatinhın kısaca Kançı hukuk kuramına cevher [Maee] enenin tersine hukuk üzerineki sınırlanırma; ikinci olarak asa

rcu eğil tersine açıkayıcı olan tespit eylemi üzerineki sınır�nrma Bir tözel form olarak hukukun kar§ı kar§ıya oluğurnn tam a u tespitte yattığı izleyen satıraran anla§ıla�ktır Kraee ikkat eilmesi gereken onun için hukuklaenfaat arasınaki zıtlığın §ekile mae arasınaki zıtlık olmaıQıd. üün kamusal menfaatler huuka taiir eiğine u


32/80

30 SYAS AYAT

modern devee hukuki menfaaerin en l menfaaler hukuk

değern en yüce değer oduğu anamna geirMerkezile§m§ oorer devlee zıla§mas Kraeyi rlik kura-ma [Genoencfttheore] yakla§r. Oorer devee ve hu-kukçulana kar§ı verdiğ mücadele Hugo Preussun me§ hur yaz-arını harlaır. Birlik kuramının kurucusu olan ierke kendideve asarmnı §öyle formüle ediyordu Devlein veya hüküm-

arn iradesi hukukun nha kaynağı değl halkın ya§amındandoğan hukuk inci ifade emekle görevendrilen ir halk or-ganıdır Gndee de Staatreh s. 3 1 ) Hükümdan ki§i-sel iradesi organik ir üüne ekemlenrm§ gi devlee ekem-lenr Bununla eraer hukuk ve devle ierkeye göre, e§ideğere sahip oan güçlerdir ve o ksinn kar§ılkı ii§ksinin neolduğuna dar eme soruyu her ksnn de oplumsa ya§amınağıms faköer oduğunu, irnn dğer olmadan dü§ünü-lemeyeceğini ama aynı zamanda rinn diğernden önce veyadiğer vasasıya var omadığın dda ederek yanıar Devrmcanayasal değ§kiklerde ir hukuk hlali vardr ir hukuki sürek-ilk ihlai ki ek açıdan gerek ve arhsel açıdan haklı çıkar-lailr ie osa ir hukuk ihla oarak kalr Bununla eraer, u

iha eafi edileiir ve hakın hukuk ilincini amn emeyek gelecek azı hukuki prosedürer aracılığıyla hukuki r e-mele kavu§urulalir örneğin anayasa söze§me veya pesveya geleneğin kusala§ırıcı gücü aracığıya (s 35) ukukve ikdarı uza§ırarak a§ka ürlü dayanıamayacak oan gergn-k durumunu eraraf eden ir eğim vardr Bununa irlke,

deve hukuk e§lğ erke de elrszdir, zira ona göre devenkanun koyucuuğu hukuk üzerne vurd uğu son resm damgad ıryanızca görünürde resmi ir değer a§ıyan r deve damgasıBu, hukukun nelğne a omayan ve raenn saf hukukdeğer esp olarak adlandırdğı §eydir Her ne kadar r devleinhukuku olmasa da ulusararası hukukun hukuk olailmesinin


33/80

HKK ŞK V SN AK GMNK SN 3

deni ierkeye göre udur Devle u yoa sal açıklayıcı

ir müjdeci rolü oynamaya iilirse arık egemen olamaz. Preussmenlik kavramını ooier devlein kalınısı olduğu gerekçesiy- irlik kuramındaki argümanara dayanarak reddedeildi ve ken-ini irlikler emelinde a§ağıdan yukarıya doğru yapılanıran op-k içinde ahakküm ekeline ihiyaç duymayan ve öylecemenlik olmadan da ayaka d urailen ir e§kila ke§fei. Birik

ramının sonraki emsilcilerinden iri olan Kur W olzendorffni ir devle çağı sorununu u kura emelinde çözmeyeı§ı. Çok sayıdaki makaleleri arasında (örneğin Detcheölkerrechtdenken 1919; Die üge de ölkerrecht, 1919; Geit Staatrecht, 90; Der eine Staat, 90) urada en çok ilgi-ii çeken sonuncusudur Der eine Staat Hareke nokasvlein hukuka hukukun da devlee ihiyacı olduğuur ancakha derin ir ilke olarak hukuk son ahlilde devei kontrolnda uar" Devle kökeni iiarıyla hükümran ooriedir düzenin gücü oarak oplumsa hayaın fomu oarak öy-dir herhangi ir oorie arafından uyguanan key ir askıildir Bu güçen isenen yalnızca ağımsız ireysel veya ku-sal eyem yeersiz kaldığında müdahale emesidir ir ltiarato olarak arka planda kama ır. Düzene ai olanlar ne eko-mik ne sosyal ne de külürel çıkarlaa ili§kilendirilmelidirkü özerk ırakılmak zorundadırar Özerkik söz konusu oldu-da elli ir olgunluğun gereki olması doğrusu Wolzen-rfun önermelerini ehlikeye dü§üreilir çünkü öye arihi-dagojk sorunlar arihse gerçekik içinde çoğunluka arı§ma

sundan dikaörlüğe doğru eklenmedik ir §ekilde yön de-Qirir. Wozendorun saf devle kendini düzeni sağlama i§le-l sınırlayan ir deveir. Düzeni sağama i§levine hkukunrulması da dahildir çünkü hukuka ilgisi olan her §ey aynında deve düzeninin varlğına ili§kin ir sorundur. Devleku koru maldır o muhazdır efendi deği ancak muhafız


34/80

32 ASİ AHAT

oarak a yanızca kör bir §ak deği tersine sormu ve nihai

kararı veren garantör ür Wozendorff §ra Ü§Üncesinekurumsa özerkik eğiiminin ve deveti kendisine ait sa i§evesınırayan eğiimin ifadesini görür

Wozenorfun nihai kararı veren garantör tabiriyekurumsa ve emokratik evet ü§üncesine tamamen zıt bir otori-ter evet kurama ne kaar yaka§tığının farkına oduğuna

inanmıyorum Onun için Wozenorun son yazısı Krabbe vebirik kuramının iğer temsicierinin yazıarı ie kar§ıa§tı-rıığına özeike önemiir. Bu yazı tartı§may kesin bir kavramüzerine yani töze anamıya §eki kavramı üzerine akar. Dü-zenin gücüne o kaar yüksek bir değer biçiir ve garanti i§eviöyesine bağımsız bir §eyir ki devet yanzca hukuk iesini tespiegörevi bir memur veya bu ienin görünüre resmi çevirmeniomaktan çıkar. Ortaya çıkan sorun her tespit ve kararın hukuki-mantıksa gerekiik açısınan ne dereceye kadar kurucu bir unsurkenine has bir değeri oan bir form içeriğiir W ozenorffformdan sosyopsikooik bir görüngü" tarihsesiyasa ya§amınetkin bir faktörü oarak bahseer ve bu faktör muhaif syasi güç-ere bir evetin anayasasınn kavramsa yapısına sabit ve yapısa

bir hesap unsuru buunduğunu kavrama imka vermes açısnanönem ta§ ır A h d ech Bd 34, s 477 Böyece evetcanı bir ou§ um anamında bir form haine geir W ozenorffhesapanabiir i§evseik amacına hizmet een bir ou§ ieHermann efeenin kuandğ gibi eseik anama form arasın-a net bir ayrım yapmamı§ tır

Form kavramı hakkına fesefede gierek yayıan karı§ıkıksosyooj ve hukukta feci bir biçime tekraranmaktaır Hukukiform teknik form estetik form ve nihayet a§kın fesefedeki formkavramı birbiinden çok farkı §eyeri fade eder ax W ebernhukuk sosyoojisine üç eği§ik form kavramı ayırt etmek müm-kündür Bir kere ona göre hukuksa içeriğin kavramsa beir


35/80

HUKK ŞEK V KAR SR ARAK GMK SR 33

imi u içeriği hukuki formu ormaif düelemesidir acak

dece ra eylemii edesel ileei" oarak Sora uma-k alala arasdaki farklamada ahsederke çel söcü-üü rayonelle pfeyonellemş ve ihayet aplaalr sö-kleriyle ay alamda kular. Böyece resmi düeyde eli-rilmi hukuku iliçi ir karar maksimeri kompeksi oldu-uu ve sosyooik olarak hukuk eğitimi alm kiieri devlet

imetideki yar ora temsilcierii ve diğerlerii katlmpsağ söyer Rasyoel eğitim (sic!) alama ele pro-yoel eğitim ticari ihtiyaçlar artmasya eraer erekli halelr ve hukuku spesik olarak hukuksa oaa yöee moderyoalasyou ve içimse iteikleri" eliimi urada türer.{chtssoiooie § . 3

Böylece form ilki hukuki iii ak koulu" ikicilarak da tekrarlaa pratikte ve profesyoe muhakemederye yekesak ir düe alama eleilir ve u düe yek-saklğ ve üveilirliği dolaysyla üçücü ir rasyoaist e kei hem ticari orululuklarda hem de hukuk eğitimi almr ürokrasii çkarlarda doğa üveilirliği amaç edie

tkr tkr ieme ideaii hükmettği ir tekik mükemmeliğe

üÜr.eiKatça form kavram urada icelemeye erek

kur Tekik eke elice u faydaclğ hükmü altda oar elirlemedir ve her e kadar örütlemi devlet ayta uyu-aise de hukuki ekle dek düme Keslik içee askerimir hukuki ir ideale deği tekik ir ideale uyudur Estetik

rak değeredirile ilmesi ve hatta töreere uyu dümesikk oma öeliğii değitirme. Düüsel oaa eyemsel ola-Arstoteese uaa kadim tlğ iki değiik formda kayak-r düüsel olaa hukuk ir fom araclğyla eriileiir eymsel olaa yaca tekik ir düeleme ile . . Hukuk fikr veukki ir düüceyi somut i oaya uyulama erekliiği yai


36/80

34 SYAS AHYA

hukukun en ge ni anamda hayata geçirimesi, hukuki e ke hük-

meder. Hukuk kri kendi kendini gerçeketiremeyeeği için ger-çeğe uyaranırken her seferinde öze ir teekküe ve ekien-dirmeye ihtiyaç duyar Bu hem gene ir hukuk düünesininpozitifir yasada ekiendirimesi hem de pozitifir gene hukuknormunun yargı organı veya idare tarafından uyguanması a-kımından geçeridir. Hukuki ekin özgünüğü üzerine yapıan

ir tartımada uradan yoa çıkımaıdır.Bugün devet kuramında ir yandan yeniKantçıarın for-maizmi ir kenara ırakıırken öte yandan amaka ir açıdanir form önerimesi ne anama gemektedir? Aaa u fesefetarihini u kadar monoton kıan sonu gemez karııkıkardaniri midir? odern devet kuramının u çaasında ir noktakesin ir ekde ayırt edieiir Şeki özneden nesnee akta-mak istenir. Epistemoojik açıdan eetire oan her ideooideoduğu gii Emi Laskın kategorier doktrinindeki [Kathgorienlehre] form kavramı da henüz öznedir Kesen ir yandanöyesine eetire ir tutuma kazanım özne ir eki kavramınıçıkı noktası aır ve hukuk düzeninin iriğin hukuki igininağımsız ir eyemi oarak düünürken öte yandan ir dünya

görüüne ağanmak söz konusu oduğunda tarafsızık taep et-mek ve Hegei koektivizmi devet süjektivizminin eetirisihane getirmeke kendi kendisiye çeiir. Kendisi için taep ettiğitarafsızık kiise oan her eyden kaçınnaka ve hukuk düzeniniojektifr normu n oektif geçeriiğine indrgemeke ortadankakmaktadır.

Egemenk kavramı hakkındaki apayrı teorerin savunuuarıKrae, Preuss ve Kesen u tür ir tarafsızık taep edererkenkiise oan her eyin devet kavramndan uzakaması gerektğikonusunda hemkrdrer. Onar açısından kk ve emir açkçaririne ağıdır. Kesene göre, kiise emir yetkis tasavvurudevet egemenği doktrininn ası yanıgısıdır emrin özneiği


37/80

HK K V KAR RN ARA GMN RN 35

jektif olarak geçerli olan normu n yerine geçtiği için Kelsen

evletin hukuk düeninin önceliğine ili§kikuramı öne veukuk iesinin ink oarak niteler Kraee §ahsigayrı §ahsiıtlığı, somut ile soyut ve ireyse ile genel arasındaki ıtlıkla ire§mekeir ve unu hüküme ie hukuk kuralı, oorite ile nielik e Kraenin genel felsefi formülasyonuyla ki§i ile fikir arasınaki ıtlığa kadar uatmak mümkündür Bu yolla, ki§isel emri

yut ir normun ojektif geçerliliği kar§ısına koymak hukuk devti geeneğine uygundur XX. yüyıl hukuk felsefesi dokrinindeeğin Ahrens, unu son derece açık ve ilginç ir içimde iahtti Preuss ve Kraeye göre tüm ki§iik tasavvurarı, mutakonar§inin arihsel arçı ekieriir. Tüm u itiralar ki§ilik tasav uru ve resmi otorie ile ağanısının spesik ir hukuki menfaaten, yani hukuki kararın öünü olu§turan errak ir ilinçtenğmu§ olduğunu es geçmekedir

Böyle ir karar en geni§ anlamıyla her hukuki segide ulu-ur Çünkü her hukuki ü§ünce saf haliyle asla var oamayanukuk iesini farklı ir hae [Aegatuta] dönü§türürve ua ne hukuk idesinen ne de uygulanması gereken herhangiir genel poitifhukuk normunun içeriğinden çıkartılailen ir

nsur ekler er somu hukuki karar içerik açısından ir kayıtılık unsuru içerir çünkü hukuki sonuç en ince ayrıntısına kadareni öncüllernen türetileme ve karar vermenin aruri olmasılgusu ağımsı e elirleyici ir unsur olarak kalır. erçi u türyu ir karar a önemlidir, ancak uraa sö konusu olan somutir kararın neense ve psikolojik ou§umu eğil, hukuki değerin

lirenmesidir Sosyoojik açıdan karan kesinliğine duyulan igğun ir icari aktivieye sahne oan ir çağda öelikle göearpar, çünkü irçok urumda icaret ayrıntılı ir içeriğe he-planailir ir kesinikten daha az ilgi duyar endimi ayarayaimem akımından hareket cevelinin münferit ir durumdaalkı§ ve va§ saatlerini nasıl espit eiği, güveniir ir §ekile


38/80

36 SYS HYT

i§emesinden daha az igimi çeker.) Hukukta, kamiyo hukuku-

nun §eki katğ denen §ey öye ir igiye örnek oarak göste-rieiir Karara duyuan hukuki igi u tür ir hesapanaiirikekar§trmamadr Bu hukuki igi, normaif oann özgünüğündetemeenir ve yargama öçütü oarak yanzca evrense ir hukukiike verimesine rağmen, somut ir ogu hakknda somut ir §e-kide hüküm verimesinin zorunu omasndan doğar Böyece

her sefernde ir transformasyon gerçeke§ecektir Hukuk idesininkendi kendini kuvveden fiie çkaramayacağ, kendisini kiminuyguamas gerektiğine ii§kin hiçir §ey söyememesinden dahiana§r. Her transformasyonda irautoritati inteoitio uunurünferit oarak kimin veya hangi merciin öye ir otoriteyi ken-disi için taep edeieceği konusundaki ayrt edici eireme, irhükmün sat hukuki niteiğinden çkarsanamaz. Kraeninsüreki görmezden gedğ güçük udur

Karan yetkii makam tarafndan verimi§ omas, karar, içeri-ğinin doğruuğundan ağmsz oarak görei, az durumarda isemutak hae getirir ve haen §Üphe duyuup duyuamayacağ hak-knda uzayp giden tart§maya ir son verir. Karar ir anda tant-ayc gerekçeeeden [argumentierende Begründung ağmsz

hae geir ve otonom ir değer kazanr Bu devetin kusuru eye-mine ii§kin öğretide, kendini ütün teorik ve pratik anamyagösterir Y an§ ve kusuru ir karara hukuki ir geçeriik kazan-drmaktadr Yan§ karar tam da yan§ğndan ötürü, kurucuir unsur içerir. Zaten mutak anamda açkayc oan ir kararnasa var oamayacağ, karar dü§üncesinin taianda vardr. eme

te§ki eden normun içeriği açsndan akdğnda kararn ukurucu ve spesifik unsuru yeni ve yaanc ir §eydir. Normatifaçdan akdğnda karar, ir Hiçten doğmu§tur Kararn hukuki

gücü gerekçeee eyeminin vardğ sonuçtan fark ir §eydirBir norm yardmya atf yapmaz tam tersine neyin ir normve normatif doğruuk oduğu ir atf noktasndan yoa çkarak


39/80

KK ŞKl V SRN ARAK GMNK SRN 3 7

belirlenir Atıf noktası normdan areket ederek anla§ılama an-

la§ılablecek olan yalnıca normun içeriğinin niteliğidir. Spesik-ukuksal anlamda §ekli olan" bu içeriksel nitelik ile teatalindedir nedensel bağıntının niceliksel içeriği ile değil. Bu sonteatın hukuk bilimi tarafından dikkate aınmayacağı aslındaaçıktır

Hukuki §eklin spesik karakteri kendi safhukuki doğası içinde

dü§ünülmelidir. Burada bir karan ukuki gücünün felse anlamı eya Merklın söünü ettiği (Arch d öentl echt , 1 9 1 7 s . 1 9)ukukun sabit e amanla mekndan bağımsı sonsuluğu"üerine spekülasyonlara giri§ilmemelidir Merk Hukuki §eklingeli§imi olanaksıdır çünkü öde§liğ ortadan kaldırmaktadır"derken temelde kaba e niceliksel bir §ekil tasaurunun et-

ksinde kaldığını belli etmektedir Doğrusu bu tür bir formdanola çıkarak da ki§isel bir unsurun hukuk e delet karamnaasıl sıdığını açıklamak olanaksıdır. Bu yalnıca genel bir ka-un ükmünün [echtat] yetkili olabileceğini daima çıkı§oktası olarak almı§ olan kadim hukuk deleti geleneğine uygunbr tasamdr Locke the w ve autrity yetkiyi eren kanun-dur der e kanun söcüğünü bilinçli olarak commio yanionarkın ki§isel emrinin kar§ıtı olarak kullanır. Ama kanunun tkiyi kime erdiğini belirtmediğini görme. Elbette ki herkesrangi bir kanun ükmünü uygulayıp gereğini yerinetireme. Bir karar normu olarak kanun hükmü yalnıca nasılkarar erilmesi gerektiğini belirtir kimin karar ermesi gerektiğinidğil Nihai bir merci olmasaydı erkes içeriksel doğruluğun ne

lduğunu ileri sürebilirdi. Ama nihai merci karar normundnnla§ılama. Buna göre sorun yetkiye ili§kindir bir ükmukuki niteliğinin içeriğinden kaynaklanmak §yle dursunununla yanıanmas bile or olan bir sorun . Yeki sorunaddi olana gönderme yaparak çöümlemek biriyle alay etmekanlamıdır.


40/80

38 SYAS AHYA

Blmsel lncn ne dereceye adar huusal aran normatf

araternden olutuğuna göre saptanalen, el de tp hu-u lm anlayıı vardır Şu söcüğü cat etmeye haım varsa)desyonst tpn las temslcs Hoestur Bu tpn ögündoğası, nçn antten las formülasyonunu dğer tpn değlde onun cat ettğn açılar Autritas nn vertas facit lege(Levatn Böl 26) [Yasayı yapan otortedr, haat değl] Aut-ritas

veveritas

arasında teat, Stahlnnden daha radal veesndr: otorte, çoğunlu değl Hoes, u desyonm le per-sonalm arasında ağıntıyı çeren ve somut devlet egemenlğyerne, soyut olara geçerl r düen geçrmey amaçlayan tümgrmler reddeden esn r argüman da geltrmt O manevgüç daha üstün r düen oluturduğu çn, devlet gücünün ma-nev güce ta olma orunda olduğu ddasını tartır Böyle rgereçeye Hoes u yantı verr Eğer r güç dğerne ta la-casa, u, yalnıca güçlerden rn elnde ulunduranın, dğergücün sahne ta olacağı anlamına gelr He wic at te nePwer s subect t im tat at te ter Br gücü elnde ulun-duran, dğerne sahp olana tadr) Br yandan ham ve tadüenden ahsederen öte yandan soyut almaya çalıma onun

çn anlaılma r §eydr (we cannt understand) r subjectinCnd Rigt and Pwer are accidents nt f Pwers but f Per-sns" ö 2) Tayet aımından emr, ha ve güç tdarla-rın değl, §lern elrtlerdr] Bunu, dern sağduyusunu sarsılma sağlamlığıyla son derece vurucu r çmde ullanmayı ldğenetmelernden ryle resmetmetedr: üç veya düen, sa

racın sanatının süvarnnne ta olması g, r a§asına taolalr ama öneml olan, düenern u soyut asaalarınarağmen msenn münfert r saracı, her r süvarye ayrı ayrıta ve ona taat etmeye mecur ılayı düünmemesd

XV yüyılın soyut potvmnn [Naturwssensclicen tutarlı temslclernden rnn u adar personalst olması


41/80

KK ŞK V KR R RK GMK SR 39

dikkat çekicidir Ama u onun hukukçu ir dü§ünür olarak to-

lumsal ya§ amın etkin gerçekliği kadar ir lozof ve ozitivist irdü§ünür olarak doğanın gerçekliğini kavramak istemesiyle açık-lanailir Hoes ozitivist [naturwissenscafti gerçekliğeürünmeye ihtiyaç duymayan hukuki ir gerçeklik ve canlılığınvar olduğunu ke§fedememi§ti Matematiksel rölativizm ve nmializ de unda etkindir Hoes geli§igüzel seçilmi§ herhangi

ir noktadan yola çıkarak devletin iriğini kurailirmi§ gii görü-ür Ama o zamanlar hukuki dü§ünce ozitivist dü§ünce tara-ndan oesun ilimsel faaliyetlerinin yoğunluğu yüzündenhukuk ya§amının hukuki §ekilde içkin olan özgün gerçeğini far-ında olmadan ıskalayaileceği kadar i§gal edilmemi§ti Onunaradığı §ekil, somut ve elirli ir merciden kaynaklanan ir ka-arda yatmaktadır Kararın ağımsız anlamı, kararın içeriğininolduğu kadar karar öznesinin ağımsız anlamını da içer Hukuki a§amın gerçeği akımından önemli olan kin karar vereceğidirçeriksel doğruluk sorununun yanı a§ında yetki sorunu ulunurukuki §ekil sorunu kararn öznesi ve içeriği arasındaki tezatta öznenin kendne özgü anlamında yatmaktadır A§kın [tnsen-denta §eklin apriri o§luğu onda yoktur çünkü hukuki §ekil

doğrudan doğruya hukuke somu olandan doğar O teknik ke-inliğin §ekli de değildi, çünkü u esas itiarıyla ojektif veayı §ahsi ir amacayönelk ilgi Zweckineresse ta§ır. hayetukuki §ekil kararı tanımayan ir estetik üretim §ekli de değidir


42/80


43/80

Siasi lahiat

Moder devlet kuram ütü öemli kavramlar, düye- ie§tirilm§ ilahiyat kavramlardr. Sadece tarhsel geli§imeri do-aysyla değil, çükü u kavramlar ilahiyatta devle kurama

aktarlm§lardr, öreği her §eye kadir Tar, her §eye kadir ka-u koyucuya döü§mÜ§Üru kavramlar sosyoloik yödeicelemesi içi ala§lmas gereke sisematk yaplar dolaysylaa düyevie§tirilmi§lerdir Olağaüstü hali hukuk içi a§dğalam, mucizei ilahiyat içi ta§dğ alama ezer Yalzcau ezerlik aklda tutularak devet felsefesie ili§ ki fikireri

o yüzyllarda kaydettiği geli§im ala§lailir oder hukukevlei dü§ücesi, deizm [yaradaclk] ve mucizeyi düyadaova ilahiyat ve metazikle eraer galee çam§tr Bu ilahiya e metafizik hem doğa kauar doğruda ir müdahaleoucu meydaa gele ir isisa arafda ihlalii ki u, mu


44/80

42 YA AHYA

cize kavramının oğasna varır hem e egemenin yürürlüke

olan hukuk üzenine oğrudan müdahalesini rededer Ay�anma rasyonalizmi olağanüsü halin her §eklini reei Böylelikle, kar§ı�devrimin uucu yazarlarnın ek anc inancı, mo�narkn ki§isel egemenliğini, ek ancı ilahiyaan evralığ kı�yaslaa ieolojik olarak deseklemeye çalı§aildi

zun süreir u ür kıyaslarn sisemaik ve meodik emel

anlamna i§are emekeyim (Der Wert des taates 19 14 PlitisceRntik 1919 Die Dikatur 1 92 1 ) Mucize kavramının u ağ�lada a§ığ anlamn ayrnılı açıklamasın a§ka ir yere yap�mak üzere sakl uuyorum Burada, yalnzca u ağınının hu�kuki kavramların sosyoloisi için ne ereceye kaar dikkae eğeroluğu ile ilgilenilmekeir Bu ür kyasların en ilginç siyasi kul�lanmına kar§ı�evrimin kalik evle felsefecileri olan Bonal,e Maisre ve Donoso orese raslanır çüne ilk olarak gözeçarpan, diğer her §ey için oluğu gii devle ve oplum için derengrenk resim ve semoller ulan misik doğa felsefesine airve haa romanik geli§igüzel kir oyunlarınan değil kavramsalolarak errak, sisemaik kıyaslardan söz emeleridir Ancak ukıyas hakkındaki en açk felsefi ifae, Leinizin Nva Met

una 45) yer alır O hukukun ıp ve maemaike kar§ı�la§rılmasın ilahiyaa olan sisemaik yakınlığı vurgulayailmekiçin redeer: Merit partitinis nstre eeplu a Telgia adurisprudentia trnstulius quia ira est utriusque acultaissiilitud " Biz, u iki isiplin irirlerine §a§ırıcı erecee çokenzedikleri için ölünme modelimizi haklı olarak ilahiyaan h u�

kuka devre ik ] Her ikisi e ir duple principiua prensip ifi]sahipir: ti undan olayı ir oğal ilahiya ve ir oğal hukukvardr) ve scripu yani mulak vahiyve emirler içeren ir kiap.

AolfMenzel, Naurrect und ile Viyana, 192) isimlimakalesine XVII ve VIII yüzyıllara oğal hukukun yerinegeirdiği i§levleri, yani aale alei ve arih felsefesine ili§kin yapı


45/80

SYAS YAT 43

v idari di gtirm i§vrini ugün sosyooinin dvradığını

ifad tmi§tir O sosyooinin, u yoa pozitifha gmi§ oduğuvarsayıan hukuka gör daha a§ağıda yr adığına inanıyor görün-mkt v §imdiy kadarki tüm sosyooik sistmrin siyasi ğiim-ri iimsik kisvsin" üründümk son udukarını göstr-my çaı§maktadır Ancak pozitifhukuka ii§kin kamu hukukuitratürünün n tm kavram v tartı§maarını incm zah-mtin katananar, dvtin hr yr müdaha ttiğini görürr.Bazn pozitifkanun yapmayı hdmi§ iru e acina [ma-kinT an] gii hukuki iginin ağımsız yminin aka yakınir çözüm ua§tıramadığı ir tartı§mayı karara ağayarak, aznd mağfirt v af youya kndi kanunarına üstünüğünü kanıt-ayan ütukr v §kati hükümdar oarak daima aynı açık-anamaz kimik, kanun koyucu, yürütm gücü, pois, afv sosya

yardım mrcii oarak kar§ımıza çıkar Öy ki, çağda§ hukukunütüns ir rsmin i i msafdn akmaya çaaayan irgözmci, dvtin dği§ik kııkaa ancak aynı görünmz ki§iarak ro adığı ir drama [Dgn und antstück] görü o-drn kanun koyucunun hr kamu hukuku drs kitaında ahsigçn Oniptenz" [hr §y kadir ou§ U] , iahiyattan yanızca

diiims oarak dvraınmamı§tır ahiyat kaıntıana tartı§-manın Arentatin ayrıntıarında da rastanır.Bunarın çoğu tt pomik maksatıdır Pozitivist çağda

ims rakiin, iahiyat vya mtafizik i m§gu ouyor diyrzni§t uunmak sk a§ vuruan ir yodur Bu srzni§ satövgüdn öt ir §y oacaksa n azından öy iahi v mtazik

apmaara duyuan ğiimin asında nrdn kaynakandığı sorusuoruaiirdi unun, tarihs oarak tkT any kraa özd§-§tirn monaist dvt kuramının artçı tkisi oaak açıkanıpaçıkanamayacağı ya da sistmatik vya mtodik grkiikrdayanıp dayanmadığı ara§tırımaıydı T an adının i azıtafizikçir tarafından nzr amaçaa kötüy kuanıma


46/80

44 SS HY

sında oduğu gii çei§en argüman veya itiraarın dü§ünse oara

üstesinden geme onusundai yetersiieri sonucu devetidü§ünse ir ısa devre oara gören huuçuarın var oduğunuseve seve au ediyorum Anca ası soru öyece yanıtanmı§omuyor. Şimdiye adar gene oara yanıca tai derecede önemta§ıyan imaaa yetinidi. Hne §ei ve maddi anamda anunüerine oan yaısında s. 1 50) 1 devetin iradesine dahi oan

her §eyin iri ve panıı çerçevesinde oması orunuuğundandoayı o hade Hne u orunu iri ve panıığı asa inretme) tüm devet fonsiyonarının te ir organa topanmasınıtaep etmenin metafii oacağına ii§in esi itiraı ieri sür�mü§tür Preuss da (Fegabe ür Laand 1908 II s 236) endiooperatif devet avramını muhailerini iahiyata ve metaiğesıı§tırara savunmaya çaı§ır; Laand ve einein devet ura�ında yer aan egemeni avramı ve devetin münhasır haim ·otoritesi teorisi deveti misti üretim youya ortaya çıanitidar teeine sahip soyut ir Quandividuum [irey en�eine ir uncum u gener"e endne g r irğe] d nü§�türür. Preussa göre u T annın inayetinin huui ııfı veaurenrecher öğretierinin dini oanın yerine huui urgunun

geçmesi youya deği§tiriere terarıdır Organi devet uramı�nın öyesi ir temsicisi muhaifine iahiyat yaptığı gereçesiyeitira ederen Beati huusa i§i avram handa ee§�tire çaı§masında (Ac d enl Recht V, 1890 s. 2 10 225 244) 1 organi devet urama ar§ı tam tersi itiraı ieri sürmeteve §U aaycı söere Sten Schuze ve Preussun fiirerini çürüt�

meye çaı§matadır Eğer oetifi§iiğin organarı yine i§ieracasa her idari maam, her maheme v. i huusa i§ive ir ütün oara devet de yine te ir huusa i§i ourduesis dogmasını anamaya çaı§ma ununa ar§ıa§tıdığndaçocu oyuncağıdır. Stoesin oetifi§iiğin ir huusai§i oduğu görü§ünü de tesis dogmasını anımsatan u gii dö


47/80

SYAS HYA 45

ü§ümleri alamadğ ifadesiyle red d eder Şu var ki kedisi de,

Hukuki ehliyet kavram dahi, kayağ ola devleti hukuk dü-eii kedisii her türlü hakk öesii, yai bir hukuksalki§ii yerie koymak oruda olu§u içerir, demektedir. Bukediiyeriekoyu§ yötemi, ala§la oa öyle basit ve akla ak gelir ki, buda sapa bir görü§te yalca bir tuhalklarak sö eder Buula beraber, hukuki ehliyeti kayağ ola

hukuksal düei, yai devleti hukuk düeii, kedisii birrü olarak sumas, Stahli bir ki§ii temelii daimaadece ba§ka bir ki§i olabileceği iddiasa göre matke içiaha gerekli olduğuu sorgulama

Kelse, ilahiyat ile hukuk arasdaki metodik yaklğa ke-ie has vurgusuyla 190de itibare i§aret etmi§ olma liyakatieahiptir Sosyolojik ve hukuki devlet kavram hakkdaki so asda 7 çok sayd ayrtl beetmeler kullasa da bularu epistemolojik çk§ oktas ve ideolojik ve demokratikarglar içsel heterojeliğii daha deri bir dü§üce tarihilay§a ula§mak içi ala§lr hale getirir. Çükü ou devlet hukuk düei öde§liği doğal me§ruluk ile ormatif me§ruluğudele§tire bir metafiiğe dayar Bu öde§lik salt poitivistbi düücede doğmu§tur, her türlü keyfiliği reddie dayar her türlü istisay isa ihide defetmeye çabalar. lahiyat huuku birbirie paralel ola tarihide böyes bir iaç iyi ifadesii J St Mill de bulur. da tarafslk ada veylikte duyduğu korku dolaysyla her türlü kauu istisasrliliğii vurgulam§t ama Kelse gibi hukuki bilgii

ms eylemii herhagi bir poitif yasa yğda kediem komosuu a edebeceğ vasaymam§; çükülece tarafslk yie ortada kalkm§ olacaktr. Ko§ulsu poiti-mi kedisie suula yasaya oğrdn bağap bağlama-a ya da öcelikle bir sistem olu§turmak içi çaba gösteriprmeyeceği as tarafslk patosua dü§e bir metafiik


48/80

46 YA AYAT

açısınan önemsi olmalır. Kelsenin meooljik ele§ irisinen

ir am öeye geçer geçme amamen poiivis ir seep kav-ramıyla hareke emesi kendii en güel skolasik ü§ünceninö kavramınn Subazbe maemaikselpoiivis ü§ü-cedekinen amamen farkl oluğunu görmeksiin Hume veKann ö kavramı ele§ irisiin evle kurama akalailece-ğine inanmasna göserir (Saabe s 208) Egemenlik kav-ramnın dogmaik arihine esaslı ir anlamı olan ir hakkınöü ve kullanmınn ayır eilmesi konusu (ikaörlük üerineolan kiaıı 44 105 ve 1 94. sayfalanda una i§are emi§im) poiifilimleri kavramlarıyla kaiyen anla§lama ama yine dehukuki ar§manın emel ir unsuruur Kelsenin demokrasiyeniçin inanç uyuğu hakkına göseriği gerekçee ihniyeiinmaemaikselpoiivis nieliği açkça elli olur (Arc f Soz-W. 190 s 84) 18 emokrasi siyasi görece liğin mucie ve ogmalaran arn(rl)m§ isan aklı ve ele§irinin §üpheciliği üerinekurulmu§ ilimselliğin ifaesidir

Egemenlik kavramınn sosyolojisini kavramak için hukuksalkavramlarn sosyolojisini iyice anlamak gerekliir T eoloj ik vehukuksal kavramların evvelce ikredilen sisemaik enerliği

uraa hukuksal kavramların sosyoloisi uarlı ve raikal irideolojiyi §ar ko§uğu için vurgulanm§r Bunun alına maer-yalis ir arih felsefesine ı spiriüalis ir arih felsefesinin yaığına inanmak vahim ir haa oluru Resorasyon çağınn siyasiilahiyaı Max W eerin Sammlerci hukuk felsefesini ele§iriğiyasına açklaığı raikal maeryalis ir arih felsefesinin kar-

§ısıa aynı derecede raikal spiriüalis ir arih felsefesi konulailiryolundaki hükmün mükemmel ir resmini sunar Çünkü kar§ -evrimci yaarlar siyasi deği§imleri dünya görü§ünün eği§mesiyleaçklalar ve ransı evrimii Aynlanma felsefesine ayanırılar Raikal evrimciler ersine, dü§ünceeki eği§imi siyasive sosyal §arların eği§imine ağlaklarna u yalnıca ne ir


49/80

YA YAT 47

antite idi Henü XIX yüyılın 20li yıllarında bile Batı Avr-

pa'da, öellile Fransa'da, dini, felse sanatsal ve edebi deği§ili-lerin siyasi ve sosyal o§llarla yaından bağlantılı oldğ inancı, yaygın bir dogma idi. Marsist tarih felsefesinde b bağıntı eo-

nomi alanda radialle§tirilmi§ ve siyasi ve sosyal deği§ilileriçin aranan atıf notası da eonomi alanda blnara sistematibir temel e av§trlm§tr B materyalist açılama, her yerdeyalnıca eonomi ili§ilerin releslerini" yansımalarını" veılılarını" gördüğü ve ttarlı bir §eilde psioloji açılamalarimalar ve en aından bnların aba hali olara nitenebileceihamlarla faaliyet gösterdiği için, ideoloji mantığın yalıtı birölemini imnsı ılmatadır B açılama, her tür dü§ünceyiayati süreçlerin ortaya çıı§ı ve i§levi olara algıladığı için tama atı rasyonalimi yüünden olayca irrasyonalist bir tarih tasa-

mına dönü§ebilir George Srelin anarosendialist sosyalimi, sretle, Bergson'n ya§am felsefesini Marxın eonomi te-elli tarih tasarımına bağlamayı bilmi§tir

Hem maddi süreçlerin spiritüalis açılaması hem de tinselörüngülerin maddi açılaması nedensel bağıntılar rmaya çalı-r B açılamalar öne ii alan arasında bir ıtlı ol§rr, ardın-

an birini diğerine indirgeyere b ıtlığı yeniden bir Hiç halinetirir i b metodi gerelili sonc ariatüre dönü§meyeahm bir yöntemdir Engels Kalvinci Alınyaısı Dogmasını,apitalist reabet mücadelesinin anlamsılığı ve hesapsılığınınir yansıması olara görüyorsa mode göreceli ramı ve bnna§arısı da pel günümü dünya piyasasının parasal ili§ilerine

idirgenebilir ve böylece eonomi altyapısı da blnm§ olrn bir avramın veya ramın sosyolojisi olara niteleyenlere vardır B görü§ brada diate alınmayacatır. Belirli fiirler eneletüel yapılar için, sosyoloji onmlarından hareetlelirli ideoloji sonçlara varan bir insan topllğn arayansyoloji metodn drm arlıdır B bağlamda, Max We


50/80

48 SA AYAT

berin tarafsı h aanlarının birbirinden ayrlmasını man

hçların yargı organ mensplarınn veya hn öndegelenlerinin eğitilmesine bağlaması hi avramların sosyolojisidir (Recooloe II § I) . H §eillendirmeyle profesyonel olara ilgilenen topllğn sosyoloji ögünlüğü" himhaemenin beli ba metotarını ve açlığını geresinir. Ana b bie henü hi bir avramın sosyoloisi değildir. Kavramsal bir son sosyoloji bir ta§ıyıya bağlama psiolojidirve insan eyleminin ardındai belirli bir güdünün saptanması ileilgiidir B §üphesi sosyoloi bir sorndr ama avramın sosyoojisiye ilgili oan sorn değildir B metot ihinsel eserereygandığında bii çevreden aynalanan açılamalara ve hattabürorat avat ve devlet tarafndan istihdam edilen profesörgibi belirli bir tipin sosyoojisi oara bilinen ea dol psio

ojiye" götürür. Örneğin Hegei sistem b metot yarına inelendiğinde eonomi ve sosyal onm sayesinde dü§ünsel birüstünlüle mtla bilinin ayırdına varmasna olana tanınanprofesyonel bir eğitmenin fesefesi olara nitenebilir i b da bir felsefe öğretmeni oara meseğini ira etmesi anamna gelir;veya K eseni h biimini deği§en siyasi §ararda, ço çe§iti

haimiye §eilleri altnda mevt siyasi otorteye göree birüstünüle endisine verilen mtla emir ve talimatları sistematiolara düenlemeye çaı§an h büroatnın ideolojisi oaragörme mümündür. Ttarlı üsbyla iyisi mi edebiyata avaleedilmesi gereen türde bir sosyolojidir b paraedebi ele§tiridenörneğin bir SainteBeve'den metodi farığı olmayan sosyo

psioloji bir portre" dir.Brada önerilen ve egemeni gibi bir avramın ar§ısındate ba§na bilimsel bir sona la§ ma §ans olan avramlarn sosyoloj isi ise tamamen farı bir §eydir Hsal ya§amın ail pratimenfaatlerine yöneli hsal avramsalla§tırmayı a§ar ve nihai,radial biçimde sistemati oan yapyı bmayı ve b avramsal


51/80

YA AYA 49

yapıyı belirli bir devrin sosyal yapsnın kavramsal temsiliyle kar-

şılaştırmayı amaçlar Radikal kavramsalaştrma idealinin bradasosyolojik gerçekliğin reeksi olp olmadğ veya sosyal gerçek-liğin, belirli bir tarda düşünmenin ve bna bağl olarak harekettmenin bir sonc olarak algılanıp alglanmadığı, bnn içinö önüne alınma. Kavramların sosyolojisi, bilakis hem tinselhm töel iki kimliğin ispatyla ilgilidir. Dolayısıyla öeğin XVII.yüyıl monarşisi Karteyen T an kavramda yansıyan" gerçekmonarşi olarak tanmlandığda b egemenlik kavramının sos-yoloisi değildir Bna karşılık b dönemin egemenlik kavramınınsosyoloisi monarşinin tarihisiyasi varlığının o amanki Batı Av-pa insannn genel bilinç düeyine ygn oldğ ve tarihi-siyasi gerçekliğin hkksal yapsnın, yapısı metafiik kav-amlarnki ile örtüşen bir kavram b labildiğini de göstermelidir

Nasıl sonraki bir devrin bilincinde demokrasi netlik kaandıysamonarşi de o amann bilincinde b yolla netlik kaandı Böy-ce hkki kavramlarn b tür bir sosyolojisinin ön koşl radi-kal bir kavramsallaştırma yani metafiik ve teolojiye itilen birmantıktır. Belirli bir devrin dünya hakknda çidiği metafiiksim siyasi organiasyonnn şekli için ygn bldğyla ayn

apdad Böyle bi ödeşlğn tespti egemenlk kavramnn sos-yolojisidir B gerçekten de Edward airdin Aste omteakkındaki kitabında söylemiş oldğ gibi metafiiğin bir çağın güçlü ve en açık ifadesi oldğn ispatlar.

mite le dre t immable de ivinit [değişme tanrsalükümlerin taklidi devletin hkki yaşamınn XVI yüyl

asyonalimi tarafndan derhal akla yakn blnan idealiydi. Bifadenin yer aldığı Rossea'nn conomie politiqe başlıkl ma-alesinde teoloik kavramların öellikle egemenlik kavramı söons oldğnda politie edilişi siyasi yaılarınn erbabnn gö-ünden kaçmayacak kadar çarpcıdır Botmy (Annale de Scens Politie 190 s 18 Roea applie a overain


52/80

50 YA AYAT

l'ide que les pilosopes se on de ieu: il peu ou ce qu'il veu

mais il

peu vouloir le mal. " [Rousseau, egemene filozolarınT an için uygun budukarı fikri yakı§tırmı§tır: istediği her§eyi yapabilir ama kötülük isteyemez"] vb demektedir Atger(Essai sur l'isoire des docrines du conra social 1906 s. 136),monarkın XVII yüzyı devet kuramında T an'ya özde§-le§tirildiğii ve devet içinde kartezyen sistemin tanrısınındünyadaki konumuna son derece benzer bir konuma sahip ol-duğunu fark etti prince dveloppe oues les virualis de l'apar une sore de craion coninuelle Le prince es ieu carsienranspos dans le monde poliique." [Prens devletin doğasındavar olan bütün özellikleri bir tür sürekli yaratım youya geli§tirirPrens siyasi dünyaya aktarılan kartezyen T an' dır"] nun içiniscours de la Mode güzel anlatısı, metafizik siyasi ve

sosyolojik tasarımların öncelike psikoojik açıdan (bir feno-menolog için görüngübilimsel açıdan da) kusursuz bir özdlikgösterdiğine ve egemenin bir ki§isel birim ve nihai yaratıcı olarakkabulüne dair olağanüstü öğretici bir örnektir iscours de Mode her tür §üphede §a§maz bir §ekide aklını kuanaraksükunet buan yeni rasyonalist ruhun belgesidir:'ais assur d'user

en ou de ma raison [çim rahat çünkü aklımı kullanıyorum] Ama dü§Ünmek için zihnimizi topadığımızda aklımıza ilk gelennedir? Birçok usta tarafından yaratılan esererin tek bir ustanınüzerinde çalı§tığı eserer kadar mükemmel olmadığıdır. Bir evive bir §ehr unseularciec [tek bir mimar] in§a etmelidir; eniyi anayasalar tek ve bige bir kanun koyucunun eseridir in

venes par un seul" [tek bir ki§i tarafından yaratılmı§tır] ve niayettek bir Tanrı dünyayı yönetir Bir seferinde Descartesin Mer-senne e yazdığı gibi c 'es ieu qui a abli ces lois en naure ainsiquun roi abli les lois en son royaume [Doğadaki bu yasalarıyapan Tanrıdır tıpkı kralın kendi krallığındaki yasaları yaptığıgibi] XVII. ve XVII yüzyıl bu tasarımın [tek egemen dü§üncesi


53/80

YA AYAT 5

çn] hakimiyeti atındaydı; Hoesn desiyonist düüncetarı ir yana ırakılırsa nominalimine poitivimine ve ireyison atomna kadar imha etmesine rağmen niçin gene de personaist oarak kaldığının ve nihai somt ve kesin ir karar merciiönerdiğinin ve devetini de Leviathanı da maam ir kiiolarak adeta mitoojik ir varlık katına yükselttiğinin gerekçelernden iridir B yaklaımı insaniçimcilik [Anhpohis�mus]2 değildir gerçekten de ndan aktı iakis hkki

düünce tarının metodik ve sistematik ir gerekliliğidir Ancakmimarın ve yaratıcının [Welbaumeise] resmi nedenselik kavramının elirsiliğini de içerir ünyanın mimarı aynı amandayaratıcı ve kann koycdr yani merlatırcı otoritedir Fransıevrimi'ne kadar tüm Aydınlanma Çağı oynca öylesi ir dünya ve devlet mimar gisater" [kann koyc] olarak adlandı

rılmıtırSalt poitivist ihniyetin mantığı o amandan eri siyasi tasav

vrlara da sımakta ve Aydınanma Çağı sırasında hl hükümsüren ve öü itiarıyla hkksa ve ahaksal olan ihniyeti defetmektedir Bir hkk kralının genelgeçerliliği istisnası olarakgeçeri oan doğa kannna ygnlka [Naugesezlichkei ö

deletirilmektedir eist dünya görüünde dünyanın dıında daolsa üyük çarkın [die gosse Maschine] makinisi olarak kalmıolan egemen ir kenara atılır Çark imdi kendiiğinden dönmektedir T annın öel değil sadece genel irade eyanlarındalndğ yolndaki metafiik hüküm Leini ve Malerancheın metafiiğine hakimdir Rosseada volon gnale[genel irade egemen in iradesiye öde hale gelir; ama aynı amanda genel kavramı kendi önesi ağlamında niceikse ir kesinlik kaanır ki halkın egemen haline gelmesi anlamna gelirBylece o amana kadarki egemenik kavramının desiyonistve personalist nsr kayolr Hakn iradesi her aman iyidir peuple es oujous vetueux halk her aman erdem sahiidir


54/80

52 YA AYA

e qelqe nire q'ne naion veille il i q'elle veille

oe le orme on bonne e a volon e ojor loi prme"(Seys . [r ulusun steme tarzı ne oursa osun stemes yeterldr her ekl ydr ve ulusun rades her aman en üsün yasdr.Ama halkın dama doğruyu stemesnn altında yatan gerekllkksel egemenn emernn kaynaklandğı doğruuktan arklıydıMutlak monar çatıan menaatle ve koalsyonar savaşndakaraı vermş ve öyelkle devetn rlğn kurmuştu. r halkınoluşturduğu rlk u dezsyonst karaktee sah değldr uorgank r rlktr ve ulusal lnçle beraer devlet organk rütün oarak kavrayan tasavvular otaya çıka. u suretle testT an kavam g dest T an kavramı da syas metazk çnanlaşımaz hale gelr Geç T an tasavvurunun artçı etkler rsüre daha hssedr. Ameka'da u halkn ses Hakkın ses şeklndek mantklıragmatk nanca dönüür ve eesonun 80 dek zaernn temelnde u nanç yatar T ocquevleAmerkan demokrassn tasvr edeken her şeyn see ve sonucu olan ve her şeyn kendsnden doğu tekrar ona döndüğüan dünya üzernde nası saınıyorsa hakın da demokratk düşüncede devlet yaşam üzende öyle salndığın anatır una

karşlık bugün Kelsen g öneml br devlet elseecs demokrasy rölatvst ojektbmcğn ades olarak kaul edemektedr u geçekten de XX. yüzyın syas lahyatı vemetazğnde yaşanan geşme uygundur

Nasl dönemn devet eleesne göre devlet kaşısnda aşkın egemen varsa XVI. ve XVI. yüzyl T an düşüncesne göre

dünya karşsında da aşkın T an vardır XIX yüzyılda herşey gderek artan r şekde çknlk tasavvurlarnn manzvorengen hakmyene greekr XX. yüyıl syase ve kamuhukuku dokrinnde yenden oraya çkan ü bu ödeşkerbu tü çknlk tasavvurlarna dayanmaktadır yönetenerle yönetlenern özde ş lğne şkn demokratk tez organk devlet kua


55/80

SYAS LAYAT 53

nınn devlet ve egemenlik arasında kurduğu özdeşlik Krab

benin hukuk devleti kuram ile egemenlik ve hukuk düzeni ara-sında kurduğu özdeşlik ve nihayet Kelsen'in devlet ve hukukdüzeninin özdeş lduğunu savunan kuramı Restrasyn Çağıyazarlar siyasi bir ilahiyat gei§ tirdikten snradır ki, mevcut düzenin radikal karştlarının ideljik mücadelesi artan bir bilinçleir triteye ve birliğe duyulan inancın en temel iadesiymişçesineTan inancına yönelmiştir T an'ya karş mücadeleyi, bariz birşekilde Auguste Cmteun etkisi altında kalan Prudhn üstlendi Bakunin bu mücadeleyi iskitçe bir hışımla sürdürdü Geeneksel dindarlığa karş yürütülen mücadelenin elbette çk çeşitlisiyasi ve ssyljik güdüleri vardır: Kilise Hıristiyanlğı'nın tutucuavrı taç ile mihrabn ittiakı, birk büyük yazarın dışlanmaları"snucu XX yüzyılda yeni bir sanat ve edebiyat akmının rtaya

kması lgusu ki bu akımın dhi temsilcileri en azından yaşamarnın belirleyici çağlarında burjuva düzeni taraından tplumdışna itilmişlerdir tüm bunların ssyljik ayrntları hl büyükranda anlaşılmamış ve değerlendirilmemişti Gelişimin temelçizgisi, hiç şüphesiz aydn kitle arasında tüm aşknlk tasavvurarnn yk lmasına ve narn ya belirsiz bir içkinpanteizme

yakınlık veya her türlü metaiziğe karşı pzitivist bir kaytsızlkduymalarına dğru uzanr En mükemmel sistematik mimarisiniegelin elseesinde bulan içkinlik elseesi [mmanenz-Pilosope] ,22 anrı kavramını krur, anrı'yı dünyaya yayarve hukuk ile devletin bekti anın çkinliğinden dğasnaizin verir En uç radikaller arasnda da kararlı bir ateizm hüküm

sürmeye başlamıştı. Bu bağlantnın en çk arkında lanlar egeci lman slculardı nsanlığın annn yerine geçmek zrunda lduğunu rudhndan daha yumuşak bir şekilde dile getirmemişlerdir Mar ve Engels kend bilincine varan insanlıkideainin anarşis bir özgürlükte snlanmak zrunda lduğunuanlamamş değillerdi Genç Engels'in 1 84 2 1 844 ylarına ait bir


56/80

54 SYAS AHYAT

ifadesi (Scrten au der Fzet eaugegeben von G. Maye

190 s 8 1 urada özellikle sezgisel gençliğinden dolayı çoküyük ir önem ta§ır Din gii evletin de özü insanlığın kendikendisinden duyduğu korkudur."

Bu tarz ir dü§ünce tarihi perspektifinden akılığında, XIXyüzyıl devlet kuramının geli§imi iki karakteristik unsur sergiler:Tüm teist ve a§kın tasavvurların ertaraf edilmesi ve yeni ir

me§ruluk kavramının olu§turulması eleneksel me§ruluk kavramının tüm açıklığını yitirdiği a§ikrdır Ne Restorasyon Dönemi'nin özel hukuka ili§kin ataerkil çerçevesi ne de duygusalve hürmetkr ağlılığın peki§tirilmesine dayanan çerçevesi ugeli§meye ayak direyeilir. 1 848en itiaren kamu hukuku kura-mı pozitile§ir ve u söcüğün [pozitif sözcüğünün çn ] ardınagenellikle kendi ikilemini gizler veyahut da yaptığı çe§itli açıklamalara tüm kudreti halkın pouvo conttuant kurucuiktidarına ağlar yani monar§ist olanın yerine emokratik me§ruluk dü§üncesi geçer. Bu nedenle esizyonist ü§üncenin enöne gelen temsilcilerinden iri ve mükemmel ir radikalizmleher tür siyasetin metafizik çekirdeğinin farkında olan katolikir devlet ü§ünürünün Donoso Cortes'in 1 848 Devrimi'ne

akarak kralcılık çağının sona erdiği sonucuna varması sonderece önemli i olayır. Artık kralcılık yoktur çünkü artıkkrallar yoktur Bu neenle geleneksel anlamda me§ruluk dayoktur. hale ortese göre tek ir çözüm kalır DiktatörlükBu matematiksel ir göreike karı§mı§ ir mantıkla da olsaHoesun da aynı desizyonist dü§ünceyle ula§tığı çözümdür

Autota non verta act legem [Yasayı yapan otoriteir hakikateğilBu desizyonizmin ayrıntılı ir tasviri yoktur ve Donoso Cortes

henüz gereğince onurlandırılmamı§tır Buraa yalnızca span-yolun teoloik tarzının hukuki ir yapıya sahip olan rtaçağü§üncesiyle aynı çizgide oluğuna i§aret eileilir üm algıları


57/80

SYA HYA 55

tüm argümanları son atomuna dek öylesine ukukidir ki, nasıl

pozitivizm desizyonizme ve ki§isel bir karara doruk noktasınavaran ukuksal dü§üncenin özgün mantığına anlayı§sızca aykırıdü§üyorsa, o da aynı anlayı§ yoksunluğuya XX. yüzyılın ma tematiksel pozitivizmine ters dü§mektedir


58/80


59/80

IV.

Krş� Dvrmn Dvlt Flf Üzrn(e Mastre, Boald ooso Cores)

Alman mantiklinin kndilin has bi özlliği vad Ebdishbt valis v Adam üll uhlan anlamaya yaayaak

asl §y buymu§ gibi shbt dalala Tu tuu vya gii lduklav taçağ k§ullan idaliz ttikli için Almanya da mantik laak adlandlan d ast nald v Dns Ctsgibi katlik dvlt dü§ünülin gö bdi shbt anak kkunç bi kmikliğin fantzi üünü labilidi Çünkü nlanka§dvimi dvlt flsfsin damgasn vuan zamann

kaa' vm zaman lduğunun idakd v kaa kavam1 9 i 1 dki iki dvim aasnda n üst svyy ula§anbi njiyl dü§ünlinin mkzin tuu XIX yüzylnkatlik flsfs dil gldğ h yd hiçb aabuluuluğa nvmyn büyük bi altnatifn kndisini zla kabul ttidiğidü§ünsini §U vya bu §kild ifad tti wman o medm


60/80

58 YA AYA

between catholicit an atheim [Katoikik ie ateizm arasında

Date post:	07-Aug-2018
Category:	Documents
Upload:	gulistanalpaslan8134
View:	247 times
Download:	0 times

Carl Schmitt - Siyasal İlahiyat(ClearScan)

Documents