総研大文化科学研究 第10号(2014) 155
翻訳における質の批評―夏目漱石『心』のベトナム語版を例として―
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG BẢN DỊCH—Khảo sát với bản dịch tiếng Việt tác phẩm “Kokoro”
của Natsume Soseki—
ブイ・フン・マィン Bùi Hùng Mạnh ハノイ大学大学院修士課程 Khoa đào tạo Sau đại học, Trường Đại học Hà Nội
徳永 光展 Mitsuhiro Tokunaga 福岡工業大学教授 Giáo sư Đại học Công nghiệp Fukuoka
Tóm tắtHoạt động Dịch thuật đã được hình thành và phát triển từ xa xưa. Trong xã hội hiện đại, nhu cầu về giao
tiếp đa ngôn ngữ, đa văn hóa ngày càng được coi trọng. Ngày nay, ai cũng có thể dễ dàng có trong tay một bản dịch tiếng nước ngoài. Ngày nay, ai cũng có thể dễ dàng tham gia một khóa học về ngôn ngữ, về dịch thuật. Ngày nay, ai cũng có thể dễ dàng tham gia vào công tác dịch thuật. Theo đó, có vô vàn những văn bản đã được dịch, với đa dạng sắc thái và chất lượng khác nhau.
Đánh giá chất lượng dịch thuật không thể thiếu trong các hoạt động nghiên cứu về dịch thuật. Tuy nhiên, do thiếu khung phương pháp luận thích hợp, nên đánh giá bản dịch hiện nay chủ yếu tập trung vào những việc như: sửa chữa từ vựng và cú pháp hoặc phân tích lỗi chứ không phải là việc đánh giá các công việc dịch thuật nói chung.
Như vậy, vấn đề đặt ra cho những người đánh giá dịch thuật, là một khung phương pháp luận phù hợp. Và, mấu chốt cho khung phương pháp luận đó chính là “tính khách quan” trong đánh giá. Tuy đã có nhiều mô hình lý thuyết đã được đưa ra, nhưng giới dịch thuật vẫn trăn trở với những câu hỏi như: làm thế nào để hạn chế yếu tố chủ quan của người đánh giá bản dịch, những tiêu chuẩn đánh giá như thế nào sẽ có tính đúng với nhiều người đánh giá, cho dù họ nhìn nhận vấn đề từ nhiều chiều hướng khác nhau…
Tán thành và kế thừa những thành quả nghiên cứu của những người đi trước như quan điểm về “dynamic equivalence” của Nida, 7 phương thức dịch của Vinay và Darbelnet, mô hình đánh giá chất lượng dịch của House, vv… Trong bài viết này, tác giả khảo sát một số vấn đề liên quan đến mô hình dịch và đánh giá chất lượng dịch thuật. Từ kết quả phân tích, tác giả có đề xuất một số đánh giá khách quan cho một tài liệu dịch. Trong chương cuối, tác giả sử dụng chính những tiêu chuẩn đánh giá đã đề xuất tại chương 3, để phân tích và thực chứng cho mô hình này trong một điều tra thực tế. Hy vọng rằng, thông qua một số tiêu chí đánh giá bản dịch được cung cấp, cũng như việc phân tích thực chứng các vấn đề trong một phần bản dịch cuốn tiểu thuyết “Kokoro” của Natsume Sōseki, sẽ hữu ích cho việc phát triển các khung lý thuyết cho lĩnh vực dịch thuật, và trở thành lý thuyết cơ sở cho các dịch giả trong việc tránh những sai lầm không cần thiết.
総研大文化科学研究 第10号(2014)156
はじめに1.先行研究と研究背景2.翻訳モデルとその産物の評価について 2. 1 翻訳研究の領域 2. 2 VinayとDarbelnetによる7つの手順(翻訳カテゴリー)
2. 3 Nidaの動的等価 2. 4 Houseの翻訳質評価モデル まとめ3.翻訳における質の批評基準に関する考案
3. 1 翻訳の批評ポイント 3. 2 翻訳における質批評の仕分け まとめ4.調査研究について 4. 1 日本書籍のベトナム語訳 4. 2 『心』の翻訳について 4. 3 調査方法 4. 4 調査結果終わりに
はじめにRoman Jakobsonは、“On linquistics aspect of
translation「翻訳の言語学的側面について」”
(1959/2004: 139)という論文において、翻訳には言語内翻訳(intralingual translation)、言語間翻訳(interlingual translation)、記号法間翻訳(intersemiotic translation)という3種類があると述べた。翻訳という行為には、異言語使用者との間での情報交換という側面にとどまらず、同一言語内での言い換え(rewording)や変形(transmutation)もある。よって、人間社会が形成された時点から、既にその役割を果たしてきた。しかしながら、翻訳に関する理論は、長い実践とは裏腹に、未だに本格的な理論になっていない領域が多い。翻訳や通訳は人間の情報交換活動と結びついており、ヒトのコミュニケーション行為に関与しているため、言い換えれば
人間の思考を伝達・交換・解釈する役割を果たしている。それ故、人間の複雑な思考を反映してもおり、構築されてきた翻訳理論は人間感情の複雑さを反映してもいる。言語間翻訳(翻訳そのもの)には太古から蓄積がある。日本でも長い歴史にわたって、文学をはじめとする文献を膨大に集積することができた。特に明治維新以降、欧州の書物が日本語へ翻訳されてきた様子はあたかも満開の花にたとえられるかのように活発であった。数多くの翻訳が出版され、その実績から多くの翻訳研究や翻訳理論も提唱されてきた。その一方、ベトナムでは十九世紀末から一世紀程はフランス、それに次いでアメリカとの戦争に囲まれる中、必死で独立や主権を獲得するために戦っていた。1975年にようやく戦局が終結し、国全体の建設が進んできた。翻訳事業を
Từ khóa: Biên dịch(翻訳), Mô hình dịch(翻訳モデル), Đánh giá chất lượng bản dịch(翻訳における質の批評), Khung phương pháp luận dịch thuật(翻訳用の理論的枠組み), Tiêu chuẩn chất lượng bản dịch(翻訳における質の基準), Quy trình dịch(翻訳プロセス), Tương đương(等価), Vinay và Darbelnet(ヴィネイとダルベルネ), Eugene Nida(ナイダ), Natsume Soseki(夏目漱石), Kokoro(『心』), Nỗi lòng(『心』)
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 157
通して世界における人類の文明や文化を発展途上のベトナムに輸入する必要があるが、印刷や出版事業はまだその重要性を十分社会に対して示し得ているとは言えない状況にある。よって、翻訳理論とその質の評価もまだまだ模索の段階に留まっている。ベトナム人の翻訳者も増えてきたとは言え、翻訳の研究にはまだ目線が注がれず、翻訳の研究に成功して自らの優れた理論を打ち立てることができた学者はまだいないと言える。
1.先行研究と研究背景翻訳とは、従来は言語学の範疇にあり、言語学習方法論や比較文学に焦点化して研究されていた。近代に入って、James S. Homes、Roman
Jakobson、Eugene Nida、Perter Newmark、Werner
Kollerなどが登場し、翻訳学は徐々に姿を現わしてきた。学術の世界においてはまだ言語学習活動という扱いに止まっているが、英語圏では、学際的な「翻訳学(translation studies)」という独立分野を形成してきている。翻訳学の応用領域にあっては、翻訳の質に関する批評は、ハリデー派言語学から影響を受けたレジスター分析に依拠しており、Juliane
House(1997)が翻訳の質を評価するためのモデル(図1)を考案した。ここでは、翻訳者にとって重要な考察を明示化する体系的手段が示されたが、分かりにくい科学的な用語を使用したり、具体的な基準を出せなかったりしたことなどが批判されてきた。その一方、ベトナムでは、Hoàng
Văn Vân(2005: 271)がWolfram Wilss(1982: 227)の影響を受けて、翻訳の質を評価する幾つかの基準を提案したが、どれも具体性が不十分である。翻訳の質を批評する作業において、批評者の主観的な判断ではなく、客観的に批評できる基準が求められているのである。本 研 究 は、 主 にEugene Nidaの 動 的 等 価
(Dynamic equivalence)、並びにJean-Paul Vinay
とJean Darbelnetによる7つの方略を継承し、翻訳
における質の批評を具体的な課題とし、初段階の体系的な批評基準を立てることを目的とする。さらに、考案した基準が客観性を持っているか否かを検証するため、第4章では、夏目漱石『心』(中 9~ 13)のベトナム語翻訳文を分析・批評した結果を題材として利用し、第3章に考案した批評基準を論述するものである。
2.翻訳モデルとその産物の評価について2. 1 翻訳研究の領域
長い間、多くの翻訳者及び言語学者は迷いに戸惑いながら、枠組み理論もなしに翻訳にめぐる数多くの論戦に加わってきた。翻訳方略に関する議論では、「逐語訳」か「意味訳」か、或いは「直訳(literal)」か「自由訳(free)」かなど、対立する立場が存在した。それに、翻訳の成果である翻訳文に関する批評も注目され、質の良い翻訳は何かという問いを解くため、多くのアプローチも提案されてきた。以下は、オランダ在住の言語学者James
Holmesによる翻訳学の「地図」として組織立てられたものであるが、翻訳を独立的した学術研究分野として確立しようとした枠組みである。この「地図」によると、翻訳批評はその中の「応用部門」に位置づけられている(図2)。
Holmesの説明によると、この枠組みにおける「純粋な」研究分野の目標は以下の通りである。・翻訳という現象の記述(記述的翻訳理論)・そのような現象を説明し予測する為の一般的な原理の確立(翻訳理論)(Holmes 1988/2004: 184–90、鳥飼玖美子訳)
2. 2 VinayとDarbelnetによる7つの手順(翻
訳カテゴリー)
実際の翻訳作業では、意味重視か形式重視かの二分類に止まらず、翻訳者は語の形式・句・文など様々なレベルや状況に応じて適切な手順を選ぶことになる。1つの文章を翻訳するには、数多くの手順を組み合わせなければならず、単
総研大文化科学研究 第10号(2014)158
一の手順で翻訳し切るのは不可能なのである。Jeremy Munday(2008: 56)によると、Vinayと
Darbelnetが著した “Stylistique comparée du Français
et de l’anglais(英仏比較文体論)”(1958/95)が示す分類は古典的なモデルであり、極めて広く影響を及ぼしたモデルである。よって、ここでは彼らがいう7つの手順(翻訳カテゴリー)を簡略にまとめておきたい。まず、彼らは明確化した一般的翻訳を以下に示す2つの方略に分け、そこから更に細かい7つの手順に分けている。
・Direct translation(直接的翻訳):
Literal translationと同じ意味。パラレルな文法構造と概念にもとづく翻訳方法である。・Oblique translation(間接的翻訳):
Free translationに該当するものである。
2. 2. 1 直接的翻訳
直接的翻訳には空隙(lacunae)が生じる。翻訳者はそれにどう対応したらよいのか。直接的翻訳は以下3つのカテゴリーに分けられる。
(1)Borrowing(借用):
起点言語(Source Language)の言葉がそのまま直接に目標言語(Target Language)に転移される。新しい技術や未知の概念などを示す場合によく使われる手順。例 1: 英語:dollars, party
例 2: 日本語:Sashimi, tsunami
例 3: ベトナム語:phở(フォー), áo dài(アオザイ)
(2)Calque(なぞり-語義借用):
これは「特殊なタイプの借用」とも言う。起点言語の表現や構造が直訳によって転移される手順。例 4 : 原文:“Good Morning”(英語)または
「おはようございます」(日本語) 訳文:→ “Chào buổi sáng”(ベトナム語)
(3)Literal translation(直訳):「逐語」訳(“word-for-word” translation)のことであり、VinayとDarbelnetは同じ系統と文化に属する言語間では最も一般的なものであると述べている。例 5: 原文:“I left my spectacles on the table
downstairs”
訳文:“J’ai laissé mes lunettes sur la
table en bas”
VinayとDarbelnetによれば、直訳は良い翻訳のための処方箋である。“Literalness should only be
sacrificed because of structural and metalinguistic
requirements and only after checking that the
meaning is fully preserved《直訳を犠牲にしなければならないとしたら、それは構造的な要請とメタ言語的要請のために限られ、しかも直訳を犠牲にしても意味が完全に保存されることを確認した後に限られる》”(Vinay and Darbelnet 1995: 288、水野的訳)。一方、例えば日本語とベトナム語のように形態が異なる言語間における翻訳では、語順が違う場合、深層構造において移転した形で再生される。起点言語における形態的要素はすべてが目標言語に当てはまるが、それも語順を変えてであると考えられる。例 6: 原文:「電報を打つ」 訳文:“đánh điện [直訳、「打つ電報を」]”
2. 2. 2 間接的翻訳の場合
VinayとDarbelnetは直訳が不可能なケースでは、間接的翻訳の方略を取るべきだという。間接的翻訳はまた次の4つの手順に分けられる。
(4)Transposition(転位):
意味を変えずに発話の一部を変えることである。転位はまた、「義務的転位(obligatory
transposition)」と「選択的転位(optional
transposition)」 に 分 け ら れ る。VinayとDarbelnet(1995: 94)は、転位を「翻訳者が
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 159
行なう恐らくは最も一般的な構造的な変更」と見ている。例 7: 以下の「provoking」とその訳案「頭に
くる」 原文:“It’s very provoking!”
訳文:「すごく頭に来るのよ!」
(5)Modulation(調整):
これは起点言語の意味と視点を変えるものを指す。調整にも、「義務的調整(obligatory
modulation)」 と「 選 択 的 調 整(optional
modulation)」がある。・義務的調整:例 8: 原文:「私が「よろしくお願いします」
と言っても彼はドアを開けてくれず、「タオルは要らない」と言いました。」
訳文:「I called out “my greeting” to him,
but he would not open the door and he
said, “I don’t need a towel.”」(www.alc.
co.jp)・選択的調整(ただし、二つの言語が選好する構造に結びついている):例 9: 原文:「目を三角にする」 訳文:“Mắt hình viên đạn [直訳、「目が
弾丸形になる」]”
例10: 原文:“it is not difficult to show”
訳文:“il est facile de démonstrer [直訳“it
is easy to show”]”
のように視点を逆転させる。
(6)Equivalence(等価):
言語が同一の状況を異なった文体的・構造的手段によって記述するようなケースに用いる。等価はとりわけイディオムやことわざを翻訳する際に役立つ。例11: 原文:「二六時中」 訳文:“Đêm năm canh ngày sáu khắc [直
訳、「夜五更昼六刻」]”
例12: 原文:「十人十色」
訳文:“Chín người mười ý [直訳、「九人十意」]”
例13: 原文:「地獄の沙汰も金次第」 訳文:“Có tiền mua tiên cũng được [直訳、
「天使も金で買える」]”
(7)Adaptation(翻案):
起点文化のある状況が目標文化に存在しない場合、文化的言及対象を変えること。例14: 原文:「一里ばかり隔つた所に住んでゐ
る人」(付録1-項目217参照) 訳文:“một dặm [直訳、「一マイル)」]”
原文の「一里」は日本古代の条里制における単位であり、ベトナム語に存在しない単位である。この例は正確さという点からいうと問題がある。1マイルは米英における陸上の距離であって、常用単位(~ 1.6km)は一里(~ 3.93km)に相当ではない。しかしながら、目標言語ではイメージしやすいことになる。しかしながら、7つの手順を考察するに、
Adaptation(翻案)という手順だけは少し認めにくいのではなかろうか。なぜならば、翻訳には正確さが要求されるだけではなく、目標言語の異文化要素を伝達する目的や書き手の意図を尊重することなども考慮しなければならないからである。訳案: “một lý(~ 3.93km)[直訳、「一リ(~
3.93km)」]”
ここの訳案では以下の2つの手法を加えた。・「里」に漢越音の「“lý”-「リ」」を借用すること・注釈(~ 3.93km)を加えること
2. 3 Nida の動的等価
2. 3. 1 言語学志向の翻訳研究アプローチ
構造主義言語学の代表と称すべきスイスの言語学者Ferdinand de Saussureが示した二項関係の記号論におけるシニフィアン(Signifiant)とシニフィエ(Signifié)、またはその記号におけ
総研大文化科学研究 第10号(2014)160
る恣意性の発想に対する影響を受け、構造言語学者Roman Jakobsonは翻訳研究に「等価(Equivalence)」という概念を用いた。これは、氏の論文“On linquistics aspect of translation”(翻訳の言語学的側面について)(1959/2004)で論じられ、その後20年にわたり翻訳研究の中心となったアプローチである。
Jakobsonは、言語間翻訳は単語間の意味を等価(Equivalence in meaning)にするだけでなく、メッセージ全体を置き換えることと主張した。彼が訴えた意味、等価、また翻訳可能性に関する問題は後にアメリカの翻訳者Nidaが積極的に借用し、動的等価翻訳理論として提唱されることになる。
2. 3. 2 Nida の動的等価
動 的 等 価 理 論 はEugene Nidaの“Toward a
Science of Translating”(1964)で具体的に述べられた。彼は意味論と語用論の両方、またNoam
Chomskyの生成文法(特に深層構造と表層構造との関係)の理論を利用して、立論していた。
Nidaは以下のように2つの等価タイプを導入し、定義付けを行った。
・形式的等価(Formal equivalence):形式的等価は形式と内容両面においてメッセージ自体に注意を集中する(…)。受容言語におけるメッセージができるだけぴったりと起点言語の様々な要素に一致するよう注意する。・動的等価(Dynamic equivalence):「訳版の受容者とメッセージの関係は、オリジナルの受容者とメッセージの間に存在した関係と実質的に同一でなければならない」。 (Nida 1964: 159)
Nidaによると、動的等価の目標は「起点言語のメッセージに対して最も密接で自然な等価」を追求すること(Nida 1964: 166; Nida and Taber
1969: 12)にある。さらに、等価の効果も要求し
ている。つまり、受容言語において、読者に等価的な反応が得られるかどうかが重要であると言うのである。加えて、Nidaは「第一に意味における対応、第二に文体における対応」という一般的な規則を強調した。つまり、そこでは、メッセージとその受け手との関係が起点言語(SL)と目的言語(TL)で同一になることが目ざされており、いわば「等価な効果」(Equivalent Effect)の原理に基づいてもいる。等価な効果とは下記の4つの要件を求めるものである。(1)意味をなすこと(2)オリジナルな精神と様式を伝えること(3)自然で簡単な形式の表現を有すること(4)類似の反応を生み出すこと
2. 4 House の翻訳質評価モデル
1970年代から1990年代にかけて応用言語学の分野では、談話分析の研究が進展していた。その後、談話分析は翻訳学に注目するようになった。それは、構造言語学や変形言語学における文レベルの分析を超えて、テクスト・レベルの研究になるものである。この分野で最も代表的な言語学者はMichael A. K. Hallidayである。彼が提唱した選択体系機能モデルではレジスター分析が他の多くの言語学者に影響を与えたが、その中はドイツのJuliane Houseがいる。Houseはハリデー派言語学から影響を受けたレジスター分析に依拠して、翻訳の質を評価するモデルを考案した。図1ではHouseの「原文と訳出テクストの比較分析の図式」を紹介する(図1)。
Houseはレジスターに多様な要素を加えた。「活動領域(field)」は題材と社会的行為を示し、語彙項目の特性を扱う。「役割関係(tenor)」は発信者の時間的、地理的、社会的な来歴も含み、知的、感情的、情動的な立場(その人の「個人的見解」)が関与する。「伝達様式(mode)」は「チャンネル」(音声/文字など)や、送り手と受け手がどの程度参与しているか(独話、対話など)
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 161
という点に関係する。Houseのモデルでは、起点テクストと目標テクストのレジスターに関するプロファイルを作成の上、比較した結果から、「不整合」つまり誤りを説明し、「潜在的な誤りによる誤訳」と「顕在的な誤りによる誤訳」を区別する。さらに、「品質説明」を翻訳に関して作成し、最終的に顕在化翻訳(overt translation)、または潜在化翻訳(covert translation)という二つの種類に分類する。しかし、こういうHouseの理論はあまりにも理論的な概念ばかりであり、具体性に欠けるため、実際の翻訳の質の批評活動には導入し難い。
まとめ
本 章 は Jeremy Munday(2008 “Introducing
Translation Studies: Theories and Applications”、鳥飼玖美子監訳『翻訳入門』、みすず書房発行2012)の第3章「等価と等価効果」、第4章「翻訳の産物とプロセスの研究」、第6章「談話分析とレジスター分析のアプローチ」に述べた各学説の一部に基づくが、翻訳の質に関する批評として最も関連性と影響力がある学説が上記のように述べられていた。翻訳に品質の良し悪しがあるのは確かであるが、それを客観的に評価するのは難しい。翻訳者と批評者の立場が違ったり、または両者の選択した手順が違ったりすると、批評の内容や観
点も変わるのである。どの評価軸を用いるのかは、未だに大きい課題となっている。
3.翻訳における質の批評基準に関する考案3. 1 翻訳の批評ポイント
翻訳の質を批評するような体系的理論はまだ定着していないため、翻訳文の批評は、主観的な見解に左右されがちなのである。また、同じ理由で批評そのものに対する批判もあり、多くの翻訳論争に繋がっていたのは事実である。「この訳文は良くない」、「この言葉は直訳だ」、「この訳案は不自然」など、よく言われるだろうが、どれも具体的で客観的な基準には依拠していないのである。顧みるに、ある翻訳文を客観的に批評するには、以下のポイントを考慮する必要があるのではないかと考える。(1)量的と質的(統計・測定可能性)(2)形式・意味(批評側面)(3)正・誤(真理性)(4)良・不良(整合性・合理性・良性)(5)動的等価(等価整合性)(6)目的言語におけるテクストの質(自然さ・
美しさなど)それぞれにおける批評ポイントもまた他の項目との関わりがあって、結果的には以下の表のようにまとめられるのである。
表 1 翻訳の質を批評する基準
批評内容 批評基準
量的
形式 語彙・形態素・音響・視覚などの言語要素
消失十分過剰追加
意味
前提的意味(presupposititon meaning)表示的意味(referential meaning)内包的意味(connotative meaning)談話的意味(discourse meaning)背景的意味(background meaning)
質的意味
コトバの意味、文法的意味 正誤動的等価 効果整合性
形式方略(直接的翻訳・間接的翻訳)
良否目的言語の文体・機能・自然さ・美しさなど
総研大文化科学研究 第10号(2014)162
これによると、客観的に批評できるのは「量的形式」、「量的意味」、「質的意味(コトバの意味、文法的意味)」の一部である。「質的形式」に関する批評は「良否」の判断だけになる。それぞれの翻訳者は個人の経験に基づいた方略を選ぶことになる。この点で、注目に値するのは、「直接的翻訳」という手順を選択するか「間接的翻訳」という手順を選択するかである。勿論、量的にも十分に表現でき、また「質的意味」も形成できる場合、「直訳」は最良の方法だろう。「質的意味」における「動的等価」の効果整合性だけは、受け手の解釈レベルや批評者の目線などによって左右されるため、主観的な批評を伴わざるを得ないものである。
3. 2 翻訳における質批評の仕分け
VinayとDarbelnetによる7つの方略にNidaの動的等価(Dynamic equivalence)を継承の上、翻訳の質を批評する基準に従って、ここでは以下のように14の批評区分を考案する。
3. 2. 1 量的形式の消失
原文にあった形態的要素が何らかの理由で翻訳過程から抜けることを量的形式の消失と呼ぶ。精神障害、言語障害がある人以外は、思考なしの発言はしないと考えられるため、原文にある要素は全てを翻訳の対象として考慮するべきだと考える。但し、目標言語における文体の自然さや流暢さなど結束性を確保するために、接続詞等の追加・省略は有り得ると主張したい。こういう要素は談話的意味や内包的意味から読み取れることがあるからである。
3. 2. 2 量的形式の過剰追加
受け手が分かりにくいと判断したため挿入したか、翻訳者の能力不足のため回りくどい表現になったなどの理由で、原文にはない要素が追加される場合がある。例15: 原文:「少し午眠でもおしよ」(付録1-
項目135参照)
表 2 翻訳質批評区分表
批評内容 批評区分
量的
形式 語彙・形態素・音響・視覚などの言語要素消失・不足・省略 1
過剰・回りくどい・関係のない要素追加 2
意味前提的意味、表示的意味、内包的意味、談話的意味、背景的意味
意味消失・不足・無意味表示的意味から暗示的意味に
3
過剰・関係のない意味追加・意味派生暗示的意味から表示的意味に
4
質的
意味コトバの意味、文法的意味 不正・誤り・誤訳・誤解 5
動的等価 効果不整合 6
形式方略(直接的翻訳・間接的翻訳)
借用不良 7
語義借用不良 8
直訳不良 9
転位不良 10
調整不良 11
等価不良 12
翻案不良 13
目的言語の文体・機能・自然さ・美しさなど 不合理 14
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 163
訳文:“Sao con không chợp mắt ngủ trưa
một lúc để lấy sức đi [直訳「力を取り戻すため少しでも眼を閉じ、昼寝すれば」]”。
この場合、「力を取り戻すため」、「でも眼を閉じ」という要素は原文にはなかったが、目標言語において過剰追加されたものである。但し、3. 2. 1のように目標言語において文体の
自然さや流暢さなど結束性を確保するため、接続詞や暗示的意味を表記すること等の追加や省略は有り得るのである。また、起点言語圏における独自の文化や知識に基づく語彙は借用、直訳、翻案などの方略で翻訳されるが、その場合には注釈を添えることも許されよう。例16: 原文:「歌舞伎」 訳文:“Kabuki (loại hình sân khấu đặc
trưng của Nhật…)、[直訳、「カブキ(日本の代表的演劇…)」]”
3. 2. 3 量的意味の消失
目的言語で表現するとき、起点言語における何らかの意味が失われる状況を量的意味の消失と呼ぶ。特に、内包的意味と談話的意味と背景的意味は原文解釈において見落としか誤解かなどの原因により、よく抜けてしまう。例11: 原文:二六時中(付録1-項目115参照) 訳文:“ban đêm cũng như ban ngày [直訳、
「夜も昼も」]”
二六時中の意味には、主として次の2つがある。・「一日中」の意味。これを調整した「夜も昼も」はその意を表現し得ている。・「現在ではなく、古い(明治時代)時間の数え方」である意も含む。しかしながら、この意は、訳文の「「夜も昼も」では伝えられず、消失してしまった。訳案: “Đêm năm canh ngày sáu khắc [直訳「夜
五更昼六刻」]”
・調整した訳案「夜五更昼六刻」には「一日中」の意を含めてある。
・現在の時間の数え方ではなく、明治時代とほぼ同じ時期に使ったベトナム式の時間の数え方による。これは、夜を5位分の5更、昼を6位分の6刻に分けたものである。
3. 2. 4 量的意味の過剰追加
起点言語では談話分析でも取り出せない意味が目的言語では解釈できることを量的意味の過剰追加と呼ぶ。この現象は、目的言語で使用した言葉が持つ意味の曖昧さにより発生したのか、または3. 2. 2のように形態的要素(語彙等)を過剰に追加したためなどの原因によって生じるものである。直訳困難のため解釈訳の手法を選択した結果生じるケースもよく見られる。原文: 「眺めた」(付録1-項目41参照)訳文: “giương mắt nhìn [解釈訳「眼を大きく
広げて、見た」]”
“giương mắt nhìn”は「眺める」の類義語だが、「眼を大きく広げて、見た」という意味であって、「何かに対してびっくりする」ときに使う言葉である。よって、この場合には的外れではないかと考えられる。極端に、起点言語での意味面には内包的意味や談話的意味或いは背景的意味が目的言語にて表示的意味(コトバになる)になったことも該当する。例17: 原文:「もう少し様子を見てからにしま
せうか」(付録1-項目29参照) 訳文:“Có lẽ con sẽ nấn ná ở lại nhà cho
đến khi nào mọi việc được rõ ràng hơn
chút nữa.? [私は全てのことがはっきりするまでは、もう少し家に居座った方がたぶんよいでしょう。]”
この場面、原文を分析すると「もうちょっと様子を見るため、『少し家に居座った方が良い』」という背景的意味が解釈されるが、どうしてもそこまで言わないと意味が通じないときだけに説明の追加を止めるべきではないかと考える。この例は、原文のまま、“Để xem tình hình thế
総研大文化科学研究 第10号(2014)164
nào đã mẹ nhỉ? [直訳、「事情がどうなるか見てからにしましょうかね、お母さん!」]”と言えば通じるだろう。
3. 2. 5 意味の不正
一般的な意味の誤解や文法解釈の誤解を指して言う。このケースは翻訳者の単純な解釈ミスである。例18: 原文:「流産」(付録1-項目122参照) 訳文:“đẻ non [直訳「未熟産」]”
例19: 原文:「二十分」(付録1-項目171参照) 訳文:“hai mươi mốt phút [直訳「二十一
分」]”
例20: 原文:「妹の夫」(付録1-項目193参照) 訳文:“em gái tôi [妹]”
例21: 原文:「そりや解り切つた話だね」(付録1-項目146参照)
訳文:“Ấy, mẹ cũng có ý nói như vậy đó
[直訳「そう、私もそのように言いたかったです。」]”
例22: 原文:「それには来ないでもよろしいといふ文句だけしかなかつた」(付録1-項目198参照)
訳文:“Bức điện chỉ gọn thon lỏn có mỗi
một câu chẳng có gì khác nữa [直訳「電報には一言だけあって、その他は何もありません」]”
3. 2. 6 動的等価不整合
オリジナルと訳文の受容者の反応が同一になっていないこと。ナイダの動的効果の原理に従うケースである。上記の例11の「二六時中」は“ban đêm cũng
như ban ngày [直訳、「夜も昼も」]”と翻訳すれば、意味の消失も発生し、作品の時代的な背景もイメージできなくなる。この状況は、目的言語の受け手が反応不整合になることを意味する。効果不整合は意味の消失、意味の追加、意味の誤解といった原因により発生したケースが多
い。つまり、表3.2に論じた区分3、4、5との関連性が密接である。例23: 原文:「潔癖な父」(付録1-項目210参照) 訳文:“ông bố có tính sạch sẽ đến bệnh
hoạn [直訳「馬鹿な程潔癖な父」]”
「馬鹿な程」の意を加えたため、目的言語での受容者は、夏目漱石『心』の「中」に登場する「私」が「親に対して大変失礼な子」だと考えるであろう。例24: 原文:「それが病気の加減で頭がだん/\
鈍くなるのか何だか」(付録1-項目211参照)
この文は翻訳されていないため、「病気のせいで両便とも自由にできない」理由が目的言語の受容者には受け取れず、「中」の父は本当に「馬鹿な程」だという解釈になりやすいであろう。(注:誤訳の仕分けではこの例は3に該当する)
3. 2. 7 借用不良
直接的翻訳は借用、語義借用と直訳に分けられる。起点言語のテクストスタイルにより、借用と語義借用の利用回数は違う。本研究の調査題材である夏目漱石『心』の文中では、その回数も少なかった。このケースでは、訳者もきちんと訳案を出したものと見られる。借用と語義借用は一般的に起点言語における独自の文化・概念或いは独自の表現を目的言語で維持したいときに使われる。特に、学術関係の翻訳においてその方法がよく見られるものである。目標文化では既に定着した起点文化の概念は該当するコトバを利用できる。例えば、日本の「剣道」、「茶道」はベトナム語で“kiếm đạo [直訳「剣道」]”と“trà đạo [直訳「茶道」]”と訳せる。しかしながら、以下のケースは借用不良と見られる。日本の地名である「東京」や「鎌倉」それに人名の「作さん」、「静さん」、「御光」などの固有名詞をベトナム語に訳すとき、それらの漢越音を利用して訳すと、ベトナム人には分
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 165
かりやすいが、「日本独自の文化的背景を持った語彙」だという事実は隠蔽されてしまう。漢越音で訳する場合: 「東京」 → “Đông Kinh”
「鎌倉」 → “Liêm Thương”
「作さん」 → “chú Tác”
「静さん」 → “cô Tĩnh”
「御光」 → “Ngự Quang”
『心』の翻訳者は漢越音を利用せず、ラテン表示で借用の形を取り、次のようにそれぞれを訳した。ラテン表示で借用: 「東京」 → “Tokyo”
「鎌倉」 → “Kamakura”
「作さん」 → “chú Saku”
「静さん」 → “cô Shizu”
「御光」 → “Omitsu”
3. 2. 8 語義借用不良
借用、または語義借用は、一つの言語における独自の概念・文化・知識を他の言語で表現する際に外来語として用いる方式である。“sashimi”、“tsunami”、“bonsai” 又は “oshin”などは借用方式でベトナム語に輸入されてきたのだろう。但し、起点言語における独自の表現やニュアンスが目標言語で定着するまでには時間がかかる。例4に挙げた「おはようございます」をベトナム語に訳すと、語義借用として見慣れた“Chào
buổi sáng”というコトバで表現することとなるが、このコトバは実際のベトナム人同士の会話では使われないだろう。例4: 原文:“Good Morning”(英語)または「お
はようございます」(日本語) 訳文:→ “Chào buổi sáng”(ベトナム語)多くの場合では、転位の手順により、“chào anh
[直訳「お兄さん、こんにちは」]”、“chào Tommy
[直訳「トミー、こんにちは」]”、“chào mọi người
[直訳「皆さん、こんにちは」]”などと訳すこと
になる。ヴォリュームエイト著の『このニュアンス英語にできますか?』(成美堂出版、2007年)が提案した「よろしくお願いします」(p. 43)の訳案を見てみたい。例26: 「よろしくお願いします。 Thank you very much in advance.
日本のビジネスシーンで多用される「よろしくお願いします」に相当する英語表現はない。そこで、Thank you.で代用し、in advanceによって「これからも」というニュアンスを出す。これは、何かの具体的な依頼ごとについて「あらかじめお願いします」の意味にもなる。あとにI’m
looking forward to working with you again.と付け加えると、漠然とした「よろしく」よりも少し具体的になり、英語でのビジネスにも通用する。」「では、またよろしくお願いします」という例を取ってみても分かるように、「よろしくお願いします」というニュアンスはどの場面でも“Thank
you very much in advance”と訳せるわけではない。以下の例はその語義借用が不良と見なされるものである。・武田と申します。よろしくお願いします。(訳案:My name is Takeda. Nice to meet you.)・ご返事をよろしくお願いします。(訳案:Please reply.)これらは語義借用ではなく、等価手順で訳されているのである。
3. 2. 9 直訳不良
直訳は翻訳のための良い処方箋であると言われているが、意味が異なったり、構造を再生できなくなったりする場合もあるため、その不可能ケースには間接的翻訳の方略を取るべきである。これは目的言語における表現の流暢さや自然さを追求するためでもある。(勿論、3. 2. 14と違って、ここの不自然さなどは目的言語自体の問題ではなく、直訳から生まれた問題に限るものとする)。
総研大文化科学研究 第10号(2014)166
例27: 原文:「非常に」 (付録1-項目98参照) 訳文:“phi thường [類義、「非常、巨大、
すごい」]”
例28: 原文:「大変だ大変だ」(付録1-項目176参照)
訳文:“Ghê gớm quá! Ghê gớm quá [類義、「大変、甚だしい」]”
上記の2例は直訳のため、目的言語のベトナム語では不自然な表現になり、おかしく感じられてしまう。直訳不可能な場合には、「転位」か「調整」で訳する方が良い。例27訳案: “hẳn đi [直訳「さらに」]”
例28訳案: “Không xong rồi, không xong rồi
[直訳「しまったしまった」]”
3. 2. 10 転位不良
VinayとDarbelnetによれば、「転位は、意味を変えずに発話の一部を変えることである」(1958/95)という。Munday(2008)のまとめは品詞を変える例だけを挙げたが、それだけでなく、違う類義語・類縁語の選択もその範囲に含めることとする。直訳より転位手順には柔軟性があるが、場合によっては、転位の手順では解決できないケースもある。次の例を見てみよう。例29: (付録1-項目100参照)原文: 『「おれが死んだら、どうか御母さんを
大事にして遣つてくれ」 私は此「おれが死んだら」といふ言葉
に一種の記憶を有つてゐた。』ここで大変難しいのは、ベトナム語では文に主語を付ける必要があり、その時、発話者の立場によって、適切とされる人称が変わることなのである。同じ「おれが死んだら」という発話でも、日本語の「おれ」に関して述べると、ベトナム語では「先生」が「奥さんの静さん」に対する場合と「父」が「子供の私たち」に対する場合では違う単語を使用しなければならないのである。この2つのケースでは主語を付けると、人称が違うために結果も異なる訳文になってし
まう。訳文: 先生から奥さんに→“Khi nào anh nhắm
mắt”
[直訳「兄さんが眼を閉じたら」]”
(“anh”は直訳で「兄」。奥さんとの対称人称である) 父から私たちに→ “Khi thầy nhắm mắt đi
rồi”
[直訳「父さんが眼を閉じたら」]”
(“thầy”は直訳で「父」。子供との対称人称である)ところで、同じ言葉に訳するため、両方に当てはまる人称を利用しないといけないのは問題である。例29訳案: “Khi nào tôi chết [直訳「おれが死
んだら」]”
“tôi”は直訳すると、「私、おれ」で、夫から妻に対しても、親から子に対しても利用可能な人称である。その場合、一人称と二人称の対応は夫妻の場合だと、“tôi [直訳「私、おれ」]”と“bà [直訳「妻、かか」]”で、親子の場合だと、“tôi [直訳「私、おれ」]”と“anh [直訳「あなた、あんた」]”
になる。
3. 2. 11 調整不良
調整とは、VinayとDarbelnet(1958/95)によれば「起点言語の意味と視点を変えるものを指す」が、メッセージ・レベルの転位として捉えられるものである。直訳よりは柔軟性を有し、語義借用や直訳では目標言語に翻訳不可能なケースには正当化される選択肢になる。例30: (付録1-項目9と付録1-項目18参照)原文: 『(…)それでも座敷へ伴れて戻つた時、
父はもう大丈夫だといつた。念の為に枕元に坐つて、濡手拭で父の頭を冷してゐた私は、九時頃になつて漸く形ばかりの夜食を済ました。
翌日になると父は思つたより元気が好かつた。留めるのも聞かずに歩いて
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 167
便所へ行つたりした。 「もう大丈夫」 父は去年の暮倒れた時に私に向かっ
て云ったと同じ言葉を又繰り返した。』ここでは、「もう大丈夫」という言葉が2回使われている。翻訳を見ると、1つ目は“Bây giờ tôi thấy khoẻ
rồi [直訳「今私は元気になったと感じているよ」]”、2つ目は“Bây giờ thầy thấy trong người
khoẻ khoắn lắm rồi [直訳「今父は体がとても元気になったと感じているよ」]”と表現された。さらに、形態的な点では、例29とほぼ同様の問題がある。ここでは、「もう大丈夫」という発話は同じコトバに訳す必要がある。同じ言葉であり、さらに「繰り返した言葉」だから、言葉の代わりではなく、同じく訳案を工夫する必要があるだろうと思われるのである。例28訳案: “thầy ổn rồi [直訳「(父は)もう大
丈夫!」]”
ここに至って「等価効果が確保できるという条件があれば、直訳的な逐語訳が最良の方法であるだけでなく、唯一妥当な方法なのである。」(Newmark 1981: 39、水野的訳)という立場がよく理解されてくる。
3. 2. 12 等価不良
3. 2. 6の動的等価は「同一反応」を基準に談話レベルを等価とすることに焦点を絞る。ここでいう等価とはその下位レベルの文・句などで「同一状況」を基準として適用するものである。例11、12、13がそれに該当する。等価不良になったケースは、訳された文が直訳か一部の転位・調整かの手順で翻訳されずに回りくどくなり、原文と同一状況ではなくなることをいう。例31: 英語の“misfortunes never come alone”
は日本語の「不幸は単独で来ない」に等価であり、ベトナム語の“Họa vô đơn
chí(直訳、「不幸は単独で至らない」)”
にも等価である。しかしながら、ベト
ナム語におけるこのことわざの全文は“Họa vô đơn chí, phúc bất trùng lai(直訳、「不幸は単独で至らず、幸運は重複に来ない」)”である。よって、全文を日本語か英語で上記のように訳すと後半の意味が消失してしまうため、「不幸は単独で来ない」だけでは、等価不良になる。
3. 2. 13 翻案不良
翻案は直訳、語義直訳、等価と同じく基点言語における独自の状況、知識、文化などの翻訳に利用される手順のため、直訳・転位・調整より使用する回数が少ない。しかしながら、2.2.2の(7)で述べたように、この方法にはにわかに賛同しにくいのである。同項目の例を再度引用したい。例14: 原文:「一里ばかり隔つた所に住んでゐ
る人」(付録1-項目217参照) 訳文:“một dặm [直訳、「一マイル)」]”
(翻案不良) 訳案:“một lý(~ 3.93km)[直訳、「一
リ(~ 3.93km)」]”
3. 2. 14 目的言語の文体
このケースは起点言語とは一線を画するもので、目的言語自体の問題であること。タイプミス・スペルミスなどの語彙的側面や、語順混乱などの文法的側面、更にはテクスト的側面などにおけるコトバ使いのミスにより、受け手に自然な形で受容されない場合を指す。
原文:「-」(付録1-項目179参照) 訳文:“Nhật Trung và Nhật Nga chiến
tranh [直訳、「日中と日露戦争」]”
この場合は、日本語の語順で良かろうが、ベトナム語の語順を厳格に適用するなら逆順にすべきである。
訳案:“Chiến tranh Nhật Trung và Nhật
Nga [直訳、「戦争日中と日露」]”
総研大文化科学研究 第10号(2014)168
まとめ
翻訳者は、一つの作品を翻訳する過程で多くの手順を利用しなければばらない。そのため、作品の評価には、それぞれの場面、文句、語句に応じた批評の基準を用いることとなる。コミュニケーションを重視する翻訳者であっても、場合によっては「借用」、「直訳」、「翻案」などの手順を使うだろう。よって、批評に際しては作品全体に対する評価も必要だが、多様な手順に照らした分析が必要となってくる。翻訳者は如何なる手順を取るべきかを吟味する前に、自分が選んだ表現では起点言語の意味と形式が十分に表現されているのかという量的側面について十分に検討する必要があるだろう。
4.調査研究について本章では、翻訳の質を批評する基準について検討した結果を、夏目漱石『心』のベトナム語版と日本語原文との比較に当てはめ、検証してみたい。
4. 1 日本書籍のベトナム語訳
日本のアニメやマンガは世界中に広がり、年齢層を問わず読者に人気を博しているが、アニメ・マンガ以外の文学作品や実用書などでベトナム語に翻訳された書籍は多くない。近年、ベトナム人読者の心を打ち、日本のヒット作品として知られたのは『窓ぎわのトットちゃん』(黒柳徹子著)や『ノルウェイの森』(村上春樹著)位である。両作は作品そのものが持つ魅力といい、出版社によるピーアールの方法といい、大変優れていたので愛読された。付録3「日本語作品ベトナム語訳一覧(一部)」からは、芥川龍之介、川端康成、太宰治、森鷗外、夏目漱石、三島由紀夫、村上春樹など、日本近代文学作家の重要作品が多く翻訳されたことが分かったが、出版されていない作品も多くある。翻訳者・日本文学研究者であるĐào Hữu Dũng(筆名Nguyễn Nam Trân)やPhạm Vũ Thịnh、また、
Dương Thị Tuyết Minh(筆名Quỳnh Chi)は出版されていない翻訳を最も多く持っている。森鷗外とともに日本近代文学における「豊熱の時代」の代表作家と称される夏目漱石は、帝大教授への道を捨てて創作に打ち込むようになった。漱石の作品も多くベトナム語に翻訳された。『坊っちやん』(1906、Hồng Ngọc & Thanh
Dung訳とBùi Thi Loan訳)、『草枕』(1906、Lâm
Anh訳)、『夢十夜』(1908、Đinh Văn Phước訳とQuỳnh Chi訳)、『心』(1914、Đỗ Khánh Hoan &
Nguyễn Tường Minh訳)はベトナム語訳が出版されている。1914年に発行した『心 先生の遺書』(岩波書店)も40年以上前にベトナム語に訳されてはいたが、2011年にベトナム文学界出版社から正式に刊行された。本稿ではその夏目漱石『心』の「中 両親と私」9 ~ 13合計5節のベトナム語訳を翻訳分析対象として考察するものである。
4. 2 『心』の翻訳について
徳永光展(2008)によると、漱石の『心』は、英語、フランス語、ドイツ語、韓国語、中国語、ミャンマー語など数十の言語に翻訳されてきた。日本の大名作として世界中に知られていると言っても過言ではない。『心』のベトナム語版はĐỗ Khánh Hoan & Nguyễn Tường Minhによって翻訳され、1971年に初出版、2011年に再販があった。日本語出版物でベトナム語に訳された書籍は、筆者の調査結果では、およそ200作程(付録3「日本語作品ベトナム語訳一覧」参照)があり、翻訳者Đỗ Khánh Hoan & Nguyễn Tường Minhは、漱石の『心』以外にも、三島由紀夫の作品を4つも翻訳し出版した。翻訳された作品は、“Kim
Các tự(原作、『金閣寺』)”、“Sau bữa tiệc(原作、『宴のあと』)”、“Chiều hôm lỡ chuyến(原作、『午後の曳航』)”と“Tiếng sóng(原作、『潮騷』)”である。『心』のベトナム語版は、夏目漱石の『心 先
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 169
生の遺書』(岩波書店 1914年)から翻訳され、1971年にSông Thao出版社より初めて出版された。同作品は、2011年にPhương NamブックとHội
nhà văn出版社により再版されたが、1971年版と同じ内容を有し、内容的修正は特にないと見られる。本調査では2011年版を利用する。
4. 3 調査方法
「心」は長編であるため、本調査は「中」部分の一部(9節から13節)だけに範囲を絞った。付録1「夏目漱石『心』のベトナム語翻訳版の考察・分析表」に見られるように、取り出した問題は以下の様式でまとめて分析した。簡潔に翻訳できずに回りくどくなり、原文と関係のない形態・要素が追加されるに従って、発話の意味や受容者の反応が変わってしまう場合もある。それぞれの箇所は多くの現象(区分)と関連しているため、取り出した問題をはっきり区分できないケースもある。そのため、以下の観点をベースにして分類を行うことにする。・ 語彙・形態が消失したが、意味や状況が変わらないケースは、区分1にする。・ 語彙・形態が消失し、意味や状況が変わったケースは、区分3にする。・ 語彙・形態を加えたが、意味や状況が変わらないケースは、区分2にする。・ 語彙・形態を加え、意味や状況が変わったケースは、区分4にする。・ 区分5は、語彙又は統語など一般的な誤訳である。
・ 区分6は、テクスト・レベルに焦点を当てて発見された等価反応の原理に関する問題である。
・ 区分14は、目的言語で表現するとき、不自然な文句やタイプミス等、起点言語と関係のない問題に限る。・ 意味や量的形式に問題がない場合、利用した手順が適切か否かの良否問題だけが残り、7つの手順で判断することになる。借用、語義借用、等価、または翻案は、基本的に日本語原文が持つ独自の文化・表現などとして取り扱う。視点や文レベルの構造が変化したケースは区分12(調整)に、単語・句など文の一部だけが変化したケースは区分11(転位)に、語彙若しくは構造(深層構造も含め)が目的言語と同じであったケースは区分10(直訳)で取り扱うことにする。分析結果は統計データとして各区分に分け、前節の表3のようにまとめた。この結果を利用し、さらにそれぞれの問題点を論じたい。
4. 4 調査結果
夏目漱石『心』の「中」の9節から13節までの日越翻訳内容を比較した結果、量的不一致や誤訳、それに不整合や不良などの面では、合計224指摘項目(付録1参照)を取り上げることとなった。その内訳(比率の高い順)を挙げると、図3のようになる。この結果から以下のような幾つかの結論を出すことができる。ア、客観的に批評できる問題点は区分1から区分5までとなる。その合計は185項目で、
表 3 付録 1「夏目漱石『心』のベトナム語翻訳版における考察・分析表」の項目
Noページ
日本語原語ベトナム語訳文
指摘内容提案翻訳
区分日 越 訳文 訳文の意味 提案 訳文意味
1日本語原文のページ数
ベトナム語版のページ数
日本語の指摘箇所
翻訳者の訳文
翻訳者の訳文の意味(日本語に復元翻訳)
指摘内容の説明・分析等
筆者の翻訳案
筆者の翻訳案の意味
3章で考案した誤訳の区分による仕分け2
総研大文化科学研究 第10号(2014)170
全体の82.6%を占める。良性、整合性、または合理性といった主観的批評に依存する問題点は残りの区分6から区分14までとなり、その合計は39項目で全体の17.4%しか占めない(図4)。
イ、その一方、日本語原語の発話意図をベトナム語に翻訳したとき、意図の加減や誤解を生んだ項目は量的形式の消失(区分2)、量的形式の過剰追加(区分4)、意味の不正(区分5)、または動的等価不整合(区分6)のケースに相当し、合計155項目で全体の69.2%を占める(図5)。
ウ、日本語原文が持つ独自の文化や状況の翻訳に際して生じた問題点の合計(区分7、8、12、13)は1項目だけで全体の0.4%しか占めず、さほど大きな問題ではない。
エ、この翻訳で最も大きな問題は、翻訳者が勝手に意味や形式を追加したり削減したりしたことである。それらは合計138項目にものぼり、全体の61.6%を占める。
オ、直訳しすぎ、不自然な表現の使用など、他の翻訳者によく指摘される問題は『心』のベトナム語版ではそれほど目立たない。手順選択の不良は、7つの手順を合わせて、合計28項目で全体の12.5%しか占めない。
終わりに以上、本稿では言語学や翻訳学の諸理論の枠組みを用いて、翻訳の質を批評する基準について考察した。その結果、客観的に翻訳の質を批評できるポイントには、翻訳文の正誤性と共に量的十分性にも注意を払うべきであることが明らかとなった。本稿では、初段階の体系的な翻訳の質批評基準についても考案した。その指標を用いて、夏目漱石『心』の原文とベトナム語訳文を比較したが、以下のような形で結論をまとめたい。直訳重視にせよ、自由訳重視にせよ、起点言語にない要素(コトバ・意味)を追加したり、
起点言語にあった要素(コトバ・意味)を抜いた翻訳は容認不可能である。原文の形式や意味を十分に分析し、目的言語に消失や過剰のない忠実な翻訳の実践は、翻訳者にとって最も大きな職責である。翻訳過程や翻訳の質を批評する過程は、第一に量的十分性、第二に質的正誤、第三に手順の良否の順で行った方が良いと思われる。翻訳手順は7つもあるが、いずれを選んでも正誤の問題ではなく、良否問題のみに留まるのである。量的には十分で等価でもあり、意味も伝えられるならば、残りの作業は7つのカテゴリーから最適な手順を選ぶことにほかならないだろう。中でも直訳は翻訳にとって処方箋のようなものであり、転位と調整はその価値を試す試金石とも言うべきものである。最後に、翻訳は美学的な活動の一つと主張した
い。そのため、完全な等価訳案はなかろうが、妥協を簡単に認めるのはよくない。翻訳者はできるかぎり、形式も意味も高度に練り上げられた翻訳案を考慮しなければならない。つまり、意味と形式が完全に保存され得るならば、直訳を犠牲にしなければならない場合もあるのである。本稿は、夏目漱石『心』のごく一部しか取り上げていないため、多くの面でまだ検証の余地が残されているだろうが、それは今後の課題にしたい。
謝辞本稿をまとめるに際し、Trần Thị Chung Toàn
先生(ハノイ大学日本語学部長)、Nguyễn Tô
Chung先生(ハノイ大学科学研究部長)の御指導を賜わった。記して感謝申し上げる。
参考文献Chomsky, Noam1957 Syntactic Strzictures. Gravenhage: Mouton.
Chomsky, Noam1965 Aspects of the Theory of Syntax. Cambridge,
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 171
MA: MIT Press.Halliday, Michael A. K. and Christian M. I. M. Matthiessen2004 An Introduction to Functional Grammar,
3d ed. London, Arnold.Hoàng, Văn Vân2005 Nghiên cứu dịch thuật, NXB Khoa học xã
hội.Holmes, James S.1988/2000 “The name and nature of translation
studies”. In L. Venuti (ed.) 172–185.House, Juliane1997 Translation Quality Assessment: A Model
Revisited. Tübingen: Gunter Narr.Jakobson, Roman1959/2004 “On linquistics aspect of translation”. In
L.Venuti (ed.) 138-143.Munday, Jeremy2008 Introducing Translation Studies: Theories
and Applications. London and New York, 2nd Edition.
Munday, Jeremy2012 『 翻 訳 学 入 門 』(2008 Introducing
Translation Studies: Theories and Applications.)鳥飼玖美子監訳、みすず書房。
夏目漱石1914 『先生の遺書』岩波書店。1994 『漱石全集 第九巻 心』岩波書店。1971 Nỗi lòng dịch bởi Đỗ Khánh Hoàn và
Nguyễn Tường Minh, Nhà xuất bản Sông Thao.
2011 Nỗi lòng dịch bởi Đỗ Khánh Hoàn và Nguyễn Tường Minh. Hà Nội: Nhà xuất bản Hội nhà văn.
Newmark, Peter1981 Approches to Translation. Oxford and New
York: Pergamon.
Nida, Eugene A.1964 Toward a Science of Translating. Leiden: E.
J. Brill.Nida, Eugene A. and Charles R. Taber1969 The Theory and Practice of Translation.
Leiden: E. J. Brill.Pöchhacker, Franz2012 『 通 訳 学 入 門 』(2004 Introducing
Interpreting Studies)鳥飼玖美子監訳、みすず書房。
徳永光展2008 『夏目漱石『心』論』風間書房。
Toury, Gideon1995 Descriptive Translation Studies and beyond.
Amsterdam and Philadelphia, PA: John Benjamins.
Vinay, Jean-Paul and Jean Darbelnet1958/1995 Comparative Stylistics of French and
English: A methodology for Translation. (2nd edition 1977) Amsterdam and Philadelphia, PA: John Benjamins.
ヴォリュームエイト2007 『このニュアンス英語にできますか?』
成美堂出版。Wilss, Wolfram1982 The Science of Translation. Tübingen:
Gunter Narr.
付録 1.Bùi Hùng Mạnh、「夏目漱石『心』のベトナム語翻訳版の考察・分析表」、2013
2.Bùi Hùng Mạnh、「夏目漱石『心』の調査範囲における筆者の提案翻訳文[一部]、2013
3.Bùi Hùng Mạnh、日本語作品ベトナム語訳一覧(一部)、2013
総研大文化科学研究 第10号(2014)172
The Problem of Quality in Translation: A Vietnamese Version of Natsume Sōseki’s Kokoro
MẠNH Bùi HùngMaster’s Program, Hanoi Universiy
TOKUNAGA MitsuhiroProfessor, Fukuoka Institute of Technology
Translation activity began in ancient times. In modern society, the need for multi-language communication is great. These days anyone can easily obtain a translation from a foreign language. These days anyone can easily take a language course or a translation course. This means that almost anyone can participate in the work of translation. Accordingly, there are many texts that have been translated with diverse shades of meaning and different degrees of quality.
Assessment of translation quality based on research into translating methods is indispensable. However, due to the lack of an appropriate methodological framework, current translation assessment mostly focuses on things like fixing vocabulary and syntax or analyzing errors, rather than evaluating the translation work in general.
Thus, the problem for the evaluation of a translation is to identify an appropriate methodological framework. And the key to the methodological framework is “objectivity” in the assessment. Although many theoretical models have been put forward, translation assessment is still mostly concerned with matters such as how to reduce the subjective factors of translation and the establishment of criteria by which the assessment could look at problems correctly from many different directions.
Scholars today can build on the research achievements of predecessors such as the view of “dynamic equivalence” of Eugene Nida, the seven translation methods of Vinay and Darbelnet, and the quality assessment model of Juliane House. In this essay, the authors examine some of the issues related to translation models and translation quality assessment. They propose some objective measures for assessing a translated document. In the final section of this essay, they apply the assessment criteria they proposed earlier (in the third section) to analyze and demonstrate how their model works in an actual investigation. The authors present an analysis of problems with the translation of Natsume Sōseki’s novel Kokoro into Vietnamese, in the hope the translation assessment criteria that they offer will be seen as useful in developing a theoretical framework for the translation field and will become accepted as the basic theory for translators, helping them to avoid unnecessary mistakes.
Key words: translation, translation model, translation quality assessment, theoretical frameworks for translation, translation quality standard, translation process, equivalence, Vinay and Darbelnet, Eugene Nida, Natsume Soseki, Kokoro, Nỗi lòng
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 173
図 1 Houseの「原文と訳出テクストの比較分析の図式」
図 2 Holemesによる翻訳学の「地図」(Holemes’s “map” of translation studies)
総研大文化科学研究 第10号(2014)174
図 3 調査結果の問題点仕分け
図 4 客観的主観的批評 図 5 発話意図の変更
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 175
112
617
7-
Nga
y kh
i tôi
nh
sa
son
lên
ng3
212
617
7nh
rõcó
l là
~5
312
617
7l
i ~ l
n n
al
i2
412
617
7v
a m
i bu
c xo
ngan
g ch
ng b
uc
2
512
617
7m
tôi
i the
o
i the
o -
i k l
ng c
ho4
612
617
7(
)Tô
i âm
nhá
o âm
nhà
och
y và
o(
)-
4
712
617
7n
m
n ng
i trê
n ta
ym
tôi
c m
tôi
ly
4
812
617
7c
i v p
hòng
dn
tr v
phò
ng3
912
617
7B
ây g
i tô
i th
y kh
e r
ith
y n
ri
11
1012
617
7-
cho
yên
tâm
3
1112
617
7(
)nh
m n
háp
qua
loa
()
-2
1212
617
7(
)m
t chú
t(
)-
2
1312
617
7th
ay (b
a c
m c
hiu)
dùng
qua
quý
t xon
g b
at
i5
1412
617
7(
)ch
o ki
n b
ò b
ng-
4
1512
617
7c
n nh
nc
n d
n (c
an n
gn)
5
,
No
Ni l
òng
&
総研大文化科学研究 第10号(2014)176
No 16
126
177
-t
mìn
h ra
nhà
xí
(
)1
1712
617
7(
)i t
m m
t mìn
hra
nhà
xí
5
1812
617
7B
ây g
i th
y th
y tro
ngng
i kho
kho
n l
m r
i
thy
n r
ith
y n
ri
11
1912
617
7m
ùa
ông
nm
ngo
áicu
i nm
ngo
ái5
2012
617
7ng
t i
3
2112
617
7D
o ó
Do
óK
hi
ó5
2212
617
7(
)ch
ng n
hiu
thì í
t(
)-
223
126
178
()
lc
quan
()
-4
2412
617
8ph
en n
ày-
ln
này
5
2512
617
8th
y tô
i li c
hng
t ra
là c
ó lý
thêm
mt l
n n
a(T
ôi n
gh, b
it
âu l
n nà
y) l
i cng
gi
ng n
h th
11
2612
617
8(
)(ô
ng b
ác s
) ch
a b
nhch
o th
y tô
i(
)2
2712
717
8ch
ng c
hu
hé m
ing
nói
gì
cho
tôi
5
2812
717
8
ã n
ngày
tôi d
nh
lên
ng n
hng
vì k
hông
c
yên
lòng
v th
y tô
i nên
tôi q
uyt
nh tr
ì hoã
nch
uyn
i thê
m ít
ngà
y
Vì b
t an,
nên
ti t
n ng
ày
lên
ng tô
i vn
chng
thy
hào
hng
gì c
huy
n l
ên T
okyo
c.
11
2912
717
8
Có
l c
on s
nn
ná
li
nhà
cho
n kh
i nào
mi
vic
c rõ
ràng
hn
chú
t na.
“ x
em tì
nh h
ình
th n
àoã
m n
h?”
4
Tuy
nhiê
n, c
ho d
ù tô
i có
cn
vn
hi h
an
n th
nà
o i n
a, b
ác s
cng
ch
khuy
n cá
o là
ph
i trô
ngno
m c
ho c
n th
n, c
h k
hôn
g ch
o bi
t thê
m
iu
gìch
o rõ
ràng
.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 177
No 30
127
178
Tôi n
ói v
i m tô
iTô
i hi m
tôi t
h(
)
5
3112
717
8m
tôi n
ói v
i gi
ng n
n n
van
nài
M tô
i nn
n5
3212
717
8th
y tô
i t m
ình
làm
ra v
(kh
e kh
on)
5
3312
717
8-
3
3412
717
8-
t m
ình
~2
3512
717
8-
~mt m
ình
2
3612
717
8l
c qu
an k
hông
ph
i li
4
3712
717
8v
n ch
a lê
n ng
i
Toky
o ha
y sa
o?-
Th k
hông
ph
i hôm
nay
con
i Tok
yo h
ay s
ao?
11
3812
717
9Th
y r
t ân
hn
1. T
ht k
h c
ho c
on.
2. T
ht t
i cho
con
.5
3912
717
9trê
n sà
ntro
ng p
hòng
6
4012
717
9tr
ng tr
trng
trch
ng c
h
vt c
hng
ch
14
4112
717
9gi
ng m
t nhì
nli
c nh
ìn4
4212
717
9s
n sà
ng th
eo tô
i lên
ng
có th
sn
sàng
man
g i
bt c
lúc
nào
11
4312
717
9m
màn
gng
n
gi r
a5
4412
717
9(
)m
t lúc
()
-2
4512
717
9-
trc
ó2
4612
717
9(
)l
ng l
-2
M tô
i th
ng t
ra b
ình
tnh
khi
thy
thy
tôi k
he
kho
n ra
ngo
ài v
n ha
yxu
ng s
ân s
au, n
hng
tkh
i vi
c y
xy
ra, b
à l
itr
lên
lo â
u th
p th
mh
n m
c bì
nh th
ng.
総研大文化科学研究 第10号(2014)178
No 47
127
179
()
Vì
()
-2
4812
717
9nê
n tô
i cm
thy
ngng
i khô
ng y
ênng
ng
i khô
ng y
ên10
4912
717
9(P
hi s
ng tr
ong)
trng
thá
i vt v
bt t
rc
nh th
trong
cái
tâm
trng
thp
thm
3
5012
817
9(
)L
n nà
y(
)-
2
5112
817
9ng
i yên
mt c
hn
m n
gh n
gi t
h th
ái5
5212
817
9“L
àm th
nào
bây
gi
?”“C
hng
bi
t ti l
àm s
aonh
?”5
5312
817
9hã
i hùn
g và
tuy
t vng
có v
lo l
ng h
n ba
o gi
ht
4
5412
817
9(
) b
áo ti
n ch
o ha
i ng
iha
y(
)-
2
5512
817
9(
)lú
c ó
ang
b b
ó bu
cph
i nm
dài
trên
gi
ng(
)-
2
5612
817
9N
hìn
v m
t và
nghe
li n
óiN
hìn
cái c
ách
ông
nói
chuy
n,2
5712
817
9(
)kh
ông
có
m
au g
ì ht
()
-4
5812
817
9(
)ng
có
n qu
á nh
iu
()
-4
5912
817
9-
ngi k
hác
3
6012
817
9tô
i mu
n n
gì th
ì c v
ic
n ch
s s
au n
ày k
hông
n
c n
a
chí í
t cng
ph
i ché
n m
yth
“ca
ngon
vt l
” ri
mi c
ht
4
6112
817
9(
)là
m tô
i ng
ngà
ng s
ngs
t(
)4
6212
817
9(
)Th
ng th
ng(
)4
6312
817
9(
)c
n
khuy
a(
)4
6412
818
0m
ang
bánh
np
nng
và
o ch
o ôn
g n
(ông
bo)
nng
cho
my
th n
h b
ánh
np
11
6512
818
0n
ngon
lành
, ng
u ng
hin
nhai
rôm
rp
5
6612
818
0ói
khá
tth
èm k
hát
10
6712
818
0
M tô
i ã
ly
làm
i
u t
t làn
h cá
i tri
u ch
ng
áng
làm
cho
mìn
h th
t vng
hn
ht.
Thay
vì c
tht v
ng, m
tôi
ã t h
y v
ng n
h th
14
Ti
n,
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 179
No 68
128
180
va
có n
gha
là
ói
n,v
a có
ngh
a là
khá
t ung
vi ý
là c
ái g
ì cng
mu
nn
4
6912
818
0th
y tô
i gi
ch
t luô
n ôn
gan
h l
iní
u gi
l
i khô
ng c
ho v
3
7012
818
0(
)D
nhi
ên là
()
-2
7112
818
0-
-ch
(mu
n n
nhng
thôn
g th
èm)
3
7212
818
0(
)ch
o n
sng
mi
ng(
)-
4
7312
918
1(
)và
bo
m tô
i(
)cò
n4
7412
918
1(
)ng
ay c
àng
sm
càn
g t
t(
)-
4
7512
918
1-
trong
trng
hp
nguy
kch
3
7612
918
1(c
h
thy
rng
ã
v q
uá
mu
n kh
ông
kp)
thy
mt t
hy
tôi l
n cu
i
nhng
n
ni t
hì
ãm
un
11
7712
918
1kh
i (án
h i
n tín
)th
i i
m5
7812
918
1-
gia
ình
nên
xác
nhr
ng4
7912
918
1Ô
ng b
ác s
mà
chún
g tô
i lê
n tn
h m
i v ra
tn
bn
xeón
V b
ác s
c
ón t
ga
xe l
a m
t th
trn
n5
8012
918
2S
au k
hi n
ói l
i i
u nà
ych
o m
tôi h
ayS
au k
hi tr
ao
i vi m
,5
8112
918
2-
thôn
g qu
a v
bác
s
y3
8212
918
2m
t cô
khán
h
áng
tinc
ym
t y tá
4
8312
918
2-
ra m
t14
8412
918
2-
nàng
14
8512
918
2N
hng
cu
i cùn
gTh
nh
ng10
8612
918
2-
khôn
g cò
n k
h n
ngnh
n bi
t-
4
Khi
cô
y tá
tron
g b
qu
náo
màu
trng
tin
ngi
ng b
nh
chà
o h
i
総研大文化科学研究 第10号(2014)180
No 87
129-
130
182
nhn
bit b
nh m
ình
ông
khôn
g cò
n ý
n
nó
na
5
8813
018
2(
)C
ó l
n ôn
g nó
i:(
)-
289
130
182
Khi
nào
khá
hn
Gi
mà
khi b
nh,
1190
130
182
kinh
ô
Toky
o10
9113
018
2(
) h
ng th
cho
sng
cái
thân
()
-4
9213
018
2-
-B
i vì,
1
9313
018
2Tr
ong
lúc
mìn
h cò
n có
sc
Tron
g lú
c cò
n s
ng,
10
9413
018
2(
)k
o sa
u nà
y l
i hi k
hông
kp
()
-4
9513
018
2-
-ch
í ít
1
9613
018
2K
hi n
ào ô
ng
iK
hi
ó2
9713
018
2N
hng
ôi
khi
Th là
, ~
âm ra
5
9813
018
2ph
i th
ng(b
un)
hn
i9
9913
018
2(
)d
n dò
tôi m
ãi(
)-
4
100
130
182
Khi
thy
nhm
mt
i ri
Khi
nào
tôi c
ht
10
101
130
182
bui t
i n
mng
tôi t
hi
uvà
o cá
i êm
tt n
ghi
p i h
c10
102
130
183
“Em
van
anh
ng
nói
nh
vy
na
xúi q
uy
lm
y”
kêu
là c
hng
tt l
ành
gì4
103
130
183
()
khôn
g ch
u ng
he th
êm v
à c
òn n
n n
()
-4
104
130
183
Vào
lúc
y, c
ái c
ht c
h là
mt s
gi
nh
Vào
lúc
ó, c
âu n
ói “k
hi n
ào tô
i ch
t”, c
h là
mt g
inh
n
thu
n10
105
130
183
ch k
hông
nh
bây
gi
nó
là m
t i
u có
th tr
thà
nh s
tht v
ào b
t c lú
c n
ào
còn
câu
mà
tôi n
ghe
thy
lúc
này
ây, l
i là
mt s
tht c
ha
bit k
hi n
ào s
xy
ra.
11
106
130
183
()
cho
thy
tôi k
hi b
nkh
on,
v v
n ng
h m
ãi
n cá
i ch
t-
2
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 181
No 107
130
183
Con
xin
thy
ng n
ói n
hth
Thy
khôn
g c
nói
nhng
i
u y
u lò
ng n
hth
3
108
-18
3(
)X
in th
y nh
cho
là(
)-
2
109
-18
3(
)h
ng th
ln
na
cho
sng
tm
thân
kia
mà
()
-4
110
-18
3V
à th
y cò
n ph
i lo
cho
m c
on lê
n th
eo n
a ch
.C
ùng
vi m
na
4
111
-18
3(
)k
t k
hi th
y lê
n ki
nh
ôl
n tr
c n
gi(
)-
4
112
130
183
chy
dc
chy
ngan
g(C
h ri
êng
s) t
uyn
tàu
in
mi c
ng
ã t
ng lê
nr
t nhi
u r
i3
113
130
183
()
con
thy
bit
c y
()
-4
114
130
183
Nga
y c
các
th k
hu c
ng
ã c
sp
xp
li r
iqu
y ho
ch p
h p
hng
cng
t
ó m
à ra
11
115
130
183
ban
êm c
ng n
h b
an n
gày
êm n
m c
anh,
ngà
y sá
ukh
c
55
66
3
116
131
183
khác
h kh
a n
thm
ra v
ào c
ng n
hiu
hn
2
117
131
184
Tôi n
gh là
ông
y
chng
có
làm
sao
ht
âu. T
rông
ông
y
kho
kho
n tn
h tá
oh
n là
hn
là tô
i tng
rt
nhi
u.
Tng
th n
ào, c
h th
này
thì k
hông
sao
4
118
131
184
()
Ch
c là
ri r
a ôn
g y
squ
a kh
i nga
y y
mà.
()
-4
総研大文化科学研究 第10号(2014)182
No 119
131
184
()
Ngo
ài n
gi n
ày ra
còn
nhi
u ng
i khá
c c
ngng
h n
h th
v b
nhtr
ng th
y tô
i.
()
-4
120
131
184
thy
tôi,
cái b
óng
hình
bt
dng
duy
nh
t gi
a c
nhnh
n nh
p m
i ngà
y
bnh
tình
thy
tôi v
nch
ng h
thay
i
4
121
131
184
bàn
tán
bàn
(bàn
bc)
5
122
131
184
non
xy
thai
5
123
131
184
()
th r
ng s
làm
m
i cá
ch(
)-
4
124
132
185
lúc
này
nm
tênh
hên
h trê
n sà
n nh
àã
b th
áo ra
ch
ng h
iu
t k
hi n
ào11
125
132
185
mò
ti m
oi ra
mt c
un
sách
tôi l
i lôi
th
tron
g ó
ra5
126
132
185
()
l ra
ã
phi h
oàn
tt
()
-4
127
132
185
()
Ni b
c b
i v v
ic
mìn
hch
a là
m v
ic
hng
hái
cho
lm
, vn
là m
t cm
gi
ác q
uen
thu
c tr
c ây
tôi
hng
tri q
ua
()
-4
128
132
185
()
t x
a n
gi(
)-
4
129
132
185
()
làm
vi
c qu
á ít
()
-4
130
132
185
s tr
ng th
ông
thng
trong
cu
c s
ngl
thng
ca
i ng
i14
131
132
185
Cái
ý n
gh c
hán
chng
,ch
o r
ng c
ó l
ó
là m
ts
trng
thôn
g th
ngtro
ng c
uc
sng
con
ngi,
ã kh
in
Mc
dù v
n ng
h
ây v
n l
à nh
ng c
huy
n th
ng tì
nh tr
ong
th g
ian,
nh
ng t
ôi v
n c
m th
y tr
u n
ngtro
ng tâ
m tr
ng
y ch
ánch
ng
5
132
132
186
()
Và
mt l
n n
a(
)-
2
133
132
186
hình
nh
Tiê
n S
inh
bnh
bng
trc
mt b
ên c
nhhì
nh
nh th
y tô
i
Th r
i khi
an
g ng
h t
ith
y tô
i, tô
i bng
nh
n
c T
iên
Sin
h5
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 183
No 134
132
186
M tô
i ngó
qua
nh c
a ph
òng
tôi v
à th
y tô
i an
gkh
oanh
tay
ngi g
ia
ngsá
ch v
vt n
gn
ngan
gb
a bã
i; tô
i va
ri k
hi
phòn
g b
nh th
y tô
i mt l
át x
ong.
Tôi r
i kh
i ch
thy
tôi
nm
, tro
ng lú
c an
g m
tm
ình
gia
ng s
ách
vng
n ng
ang,
thì m
tôi l
óu
vào.
11
135
132
186
Sao
con
khô
ng c
hp
mt
ng tr
a m
t lúc
l
ys
c i
Sao
khô
ng n
g tr
a i
mt l
át?
2
136
132
186
tôi
âu c
ó th
y m
i mt
trong
ng
i; tô
i ch
thy
bun
bã c
hán
chng
mà
thôi
tâm
trng
ca
tôi
4
137
132
186
Tuy
nhiê
n, tô
i ch
ng p
hi l
à th
ng c
on tr
ai m
un
bàm
hi
u c
tâm
trng
mìn
h
Mà,
tôi c
ng k
hông
còn
làa
tr
m
oán
bit
c nh
ng
iu
nh th
5
138
133
186
ã nh
n c
~ ha
y ch
av
n ch
a nh
n c
~h
?”5
139
133
186
()
Trc
khi g
i th
cho
Tiê
nS
inh
()
-2
140
133
186
Thc
ra, t
ôi
ã c
ý n
ói d
ic
hai
ông
bà.
Kt q
u là
tôi t
r th
ành
kl
a g
t c
ho m
yên
lòng
5
141
133
186
M tô
i hi:
“Sao
con
khô
ngvi
t cho
ông
y
mt l
á th
na?
"
“Con
th v
it c
ho ô
ng
ym
t lá
th n
a xe
m s
ao?”
M tô
i bo.
5
142
133
187
vit b
ao n
hiêu
lá th
cng
là v
ô íc
hvi
t my
lá th
ch
ng c
ó t
ác d
ng g
ì5
143
133
187
phi v
it t
h n
h v
Tiê
nS
inh
tìm v
ic
giùm
mìn
h
Nh
ng h
i thú
c Ti
ên s
inh
bng
nh
ng v
ic
nh th
này
3
144
133
187
Thc
th tô
i suy
oá
n r
ngTi
ên S
inh
im l
ng k
hông
bun
tr l
i, ch
ính
là v
ì ông
ã
coi r
tôi r
i
Tôi c
ng t
ng h
oán
rng
, cho
n
gi v
n kh
ông
nh
n c
phn
hi
v v
ic
ã nh
Tiê
n S
inh,
hn
cng
là v
ì lý
do
ó
11
145
133
187
Con
ph
i íc
h th
ân lê
nTo
kyo
mt c
huy
n xe
msa
o
Ki
u gì
con
cng
ph
i tm
ình
i Tok
yo, m
à nh
vtr
c ti
p m
i c
5
総研大文化科学研究 第10号(2014)184
No 146
133
187
y, m
cng
có
ý nó
i nh
vy
ói
u ó
thì r
õ r
i âu
cn
phi n
ói5
147
134
187
xót x
a th
ng h
ith
ng4
148
134
187
lúc
nh th
này
trong
lúc
bn
lon
th n
ày3
149
134
187
()
trong
phò
ng ri
êng
vng
vc
a m
ình
()
(-
4
150
134
188
()
nhng
khô
ng b
it l
à m
tôi
có k
h n
ng t
ng t
()
-4
151
134
188
--
ang
thy
trng
tri
iu
gì
3
152
134
188
()
trong
ch
c lá
t(
)-
4
153
134
188
()
“Thì
ti s
ao
?”(
)-
2
154
134
188
--
trong
lúc
thy
con
còn
sng
3
155
134
188
--
ht l
i ng
viê
n3
156
134
188
()
nu
nh b
ây g
i c
on c
óth
tìm
c
mt v
ic
làm
()
-4
157
134
188
-C
h c
tình
trng
th n
ày3
158
134
188
()
D n
hiên
()
-2
159
134
188
()
Nh
ng c
on th
y y,
thy
con
vn
còn
có th
trò
chuy
n kh
ông
khó
khn
mt m
i gì,
u óc
ông
y
vn
còn
hoàn
toàn
sán
gsu
t
()
-4
160
134
188
-
mà
dù c
ó v
y i c
hng
na,
thì c
on c
làm
th
i, l
i nói
mà
vng
d th
ì tâm
lý c
ng s
vng
vàn
g
3
161
134
188
trc
khi ô
ng
y su
y y
uh
ntro
ng lú
c th
y co
n v
n cò
n y
5
162
134
189
()
bun
chán
ch
ng c
ó vi
c g
ì làm
li p
hi (
nm
bp
trên
ging
)(
)-
2
163
134
189
()
k
ã qu
á lâ
u(
)-
2
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 185
No 164
135
189
--
(Anh
tôi n
ói v
i th
y tô
inh
vy
ri t
ip
tc)
chuy
n trò
vi ô
ng3
165
135
189
()
mt l
át s
au(
)-
2
166
135
190
()
là th
y ch
ng n
ên
c bá
onh
iu
(nh
th)
()
-2
167
135
190
bin
gii
gii t
hích
9
168
135
190
Anh
t h
i khô
ng b
it l
àth
y có
còn
hi
u c
nhng
cái
mìn
h an
g c
hay
khôn
g?
chng
bi
t th
y có
hi
u kh
ông
nh?
4
169
135
190
quan
sát
k c
àng
và
i n
kt l
un
quan
sát
4
170
135
190
Ch
c ch
n là
thy
còn
hiu
rõ c
mà
iu
ó th
ì hn
th r
i2
171
135
190
hai m
i mt p
hút
hai m
i phú
t5
172
135
190
()
ch c
ó ít
i gì
()
-2
173
135
190
()
ch th
y ch
ng v
ui lò
ng
c âu
()
-4
174
135
190
()
cho
no c
on m
t mt p
hen
ch!
()
-4
175
135
191
Thy
tôi l
à ng
i u
tiên
c trê
n bá
o tin
cái
ch
tc
a i t
ng N
ogi
C k
hi
i tng
Nog
i1ch
t, th
y tô
i cng
làng
i u
tiên
bit t
inqu
a bá
o ch
í.
3
176
135
191
Ghê
gm
quá
! Ghê
gm
quá
Khô
ng x
ong
ri,
khôn
gxo
ng r
i9
177
135
191
-18
49-1
812
-18
49-1
912
1417
813
519
1-
him
hác
h-
hin
hách
14
179
135
191
-N
ht T
rung
và
Nh
t Nga
chi
n tra
nhch
in
tranh
Nh
t Tru
ng v
àN
ht N
ga14
180
136
191
tin t
c kh
ác th
ngtin
bài
3
181
136
191
()
c tr
ánh
sao
cho
khi b
quy
ry,
ho
c n
u kh
ông
tránh
c
()
-4
総研大文化科学研究 第10号(2014)186
No 182
136
191
tôi t
hng
lng
lng
ln
vph
òng
riêng
tôi l
ng l
man
g v
phò
ngm
ình
3
183
136
191
--
Su
t th
i gia
n dà
i1
184
136
191
()
c á
m
nh tô
i(
)-
4
185
136
191
Cái
tin
bi th
ng n
ày là
mch
úng
tôi a
i ny
u th
y x
ót x
a lò
ng d
ch
ng k
hác
gì m
t lu
ng g
ió
c ã
ánh
thc
cây
c
ang
ngsa
y im
lìm
tron
g m
t xó
mi
n qu
ê xa
xôi
ho
lánh
Gi
a lú
c c
n gi
ó bi
thng
thi t
i tn
xóx
nh là
ng q
uê,
ánh
thc
c c
ây
ang
ng s
ay,
6
186
136
191
()
Tin
y ch
a ph
ai m
thì
()
-4
187
136
192
()
ri m
i tra
o ch
o tô
i bc
in
tín
ó(
)-
2
188
136
192
Ch
ng c
n ph
i nói
là m
tôi
tron
g kh
i tôi
m b
c i
n ra
, va
nói:
M tô
i ng
bên
cnh
i
tôi m
bc
in
5
189
136
192
mu
n tô
i lên
gp
ông
ngay
, li
u tô
i có
th lê
nch
o ôn
g g
p m
t c
khôn
g
liu
tôi c
ó th
lên
gp
ông
mt c
hút
c kh
ông
4
190
()
suy
oán
lung
tung
()
-4
191
136
192
Tôi n
gh c
ó th
m tô
i oá
n ún
gTô
i cng
ngh
bi
t âu
li
úng
nh th
.11
192
136
192
nhng
thc
khó
mà
tin
c r
ng T
iên
Sin
h l
im
un
gp
tôi c
h v
ì mi
mt l
y
thôi
Nh
ng, c
ng th
y có
gì
ó kh
ông
c bì
nhth
ng.
5
193
136-
137
192
em g
ái tô
iem
r tô
i5
194
137
192
()
ông
b
ang
m
au v
tv
nh
ng
n èn
trc
gió
()
-4
195
137
192
(tôi
nh s
án
h i
n tín
cho
Tiên
Sin
h) n
ói r
ng m
ình
khô
ng th
ra
i vào
lúc
này
c
tôi q
uyt
nh s
án
h i
n tr
li l
à kh
ông
i5
196
137
192
()
tôi v
n th
y là
sau
này
phi g
ii t
hích
rõ rà
ng
y h
n th
na
()
-4
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 187
No 197
137
192
()
Tiên
Sin
h h
n ã
thu
xp
cho
tôi m
t ch
làm
xng
áng
()
-4
198
137
193
Bc
in
ch g
n th
on l
ncó
mi m
t câu
ch
ng c
ó g
ì khá
c n
a
Bc
in
ch c
ó m
i câu
nói
rng
tôi k
hông
cn
nn
a c
ng
c5
199
137
193
m tô
i dng
nh
ch
ngba
o gi
nh
n ra
rng
khi
gi b
c i
n tín
u
tiên
cho
tôi,
Tiên
Sin
h ã
ngh
n m
t chu
yn
gì k
hác
ch k
hông
ph
i là
M tô
i lúc
nào
cng
th,
ch n
gh
c m
i mt
iu
rng
Tiê
n si
nh s
ôn
áo lo
cho
mi
ng c
mm
anh
áo c
a tô
i
5
200
137
193
()
nhng
tôi
ành
cho
là T
iên
Sin
h ch
ng c
ó dá
ng v
gì
mu
n t
n cô
ng tì
m c
ông
n vi
c là
m c
ho tô
i c
(
()
-4
201
137-
138
193
vì th
ông
y
mi g
i thê
mb
c i
n tín
này
…
cho
nên,
ch
c ch
n là
ông
y
ã g
i bc
in
này
t tr
c kh
i nh
n c
nó
5
202
138
194
()
M tô
i ch
m c
hú l
ngng
he tr
ong
lúc
tôi
()
-4
203
138
194
vn
khôn
g ch
o m
ình
hiu
c t
i sao
ông
ph
i gi
nhng
bc
in
này
c
s g
iúp
m tô
i hi
u c
rng
nh
ng
iu
ã su
y oá
n v
Tiê
n si
nh c
hng
em
li l
i ích
gì,
vy
mà.
..
5
204
138
194
()
chuy
n Ti
ên S
inh
cùng
nhng
bc
in
tín c
a ô
ng n
a(
)-
4
205
138
194
()
c n
hà
ang
trông
ch
()
-2
206
138
194
()
quen
()
-2
207
138
194
()
tôi n
h là
sau
khi
khá
mb
nh th
y tô
i(
)-
4
208
138
194
--
thì r
a v
3
209
138
194
khôn
g th
ra n
hà s
au
i tiê
u i t
iu
(thy
tôi)
thì c
huy
n i
tin,
tiu
tin
u ph
in
m m
t ch
mà
nh ta
yng
i khá
c gi
úp
4
総研大文化科学研究 第10号(2014)188
No 210
138
194
ông
b c
ó tín
h s
ch s
n
bnh
ho
nTh
y tô
i vn
tính
sch
s6
211
138
194
--
Th r
i ch
ng b
it c
ó ph
ido
bnh
tình
tng
gi
mkh
in
u óc
ông
l l
nd
n i h
ay th
nào
ó
3
212
138
194
qun
áo c
hn
mn
u hô
ihá
m b
n th
uTh
nh th
ong
ông
làm
bn
c c
hn
vi
m5
213
138
194
mà
vn
khôn
g th
yng
ng n
gùng
khó
ch
u gì
ht
chín
h ôn
g l
i t ra
bìn
hth
ng n
h k
hông
có
gì11
214
138
194
--
Nh
t là
lng
nc
tiu,
do c
hng
bnh
nên
ông
íti h
n ba
o gi
ht.
Ông
bác
s c
ng p
hi b
n tâ
mv
i
u ó.
3
215
138
194
thy
tôi c
ng th
y là
mi
ngl
i tuy
thèm
nh
ngcu
ng h
ng c
ngh
nc
ng, c
h n
ut
cm
ing
n
ht s
c kh
ó kh
n và
ln
nào
cng
nu
t c
chút
xíu
mà
thôi
thì c
ng c
h là
cái
li n
óth
èm, c
h t
c h
ng tr
xung
, ông
ch
nu
t trô
i c
chút
ít.
4
216
138
194
()
Sc
khe
thy
tôi s
a sú
t tr
ông
thy
()
-4
217
138
195
mt d
m
ngch
ng m
t lý
(~3.
93km
)3.
93km
13
218
139
195
()
còn
cái t
hân
tôi t
hì c
hng
còn
trôn
g m
ong
gì
cn
a r
i(
)-
4
219
139
195
có th
là tô
i an
g c
khe
mnh
thc
ynh
ng c
ó trô
ng
i c
nim
vui
nào
tron
g m
aisa
u âu
khe
mnh
thì c
ó y
nhng
nào
có
vui
âu5
220
139
195
có th
kéo
dài
th m
ngc
a m
ình
ly
c ca
n m
i m
tv
i tu
i th
ca
mìn
h5
221
139
195
tng
lm
b lô
i kéo
vào
5
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 189
No 222
139
196
()
nghe
bà
nói l
uyên
thuy
ên
()
-4
223
139
196
Nh
ng li
u ch
ú ã
bit
vic
làm
y
là v
ic
gìch
a?
Nh
ng c
hú v
n ch
a bi
tlà
vi
c gì
h?
5
224
139
196
Mu
n ph
nh
n nh
ngth
c ã
quá
chm
mt r
i.Tô
i khô
ng c
ó c
an
mm
à nó
i ra
s th
c
Gi
thì t
ôi k
hông
còn
dng
khí
p
h n
hn
iu
ó n
a4
総研大文化科学研究 第10号(2014)190
2
Tôi nh rõ hai ngày tr c khi tôi lên ng thì th y tôi t nhiên l i ng t
x u i l n n a. ó là m t bu i t i, vào lúc tôi v a m i bu c xong hành lý ch a
y sách v qu n áo. Khi ó th y tôi v a vào nhà t m m tôi i theo kì l ng
cho ông, b ng d ng g i tôi gi t gi ng m c lên. Tôi âm nháo âm nhào ch y
vào th y th y tôi ang tr n mình n m n ng i trên tay m tôi. Nh ng v a
c i v phòng, th y tôi t nh l i ngay “ Bây gi tôi th y kho r i”. Tuy v y, tôi
v n ng i l i c nh gi ng, l y kh n t p lên trán th y tôi. Mãi n 9h t i, tôi m i
có thì gi nh m nháp qua loa m t chút thay b a c m chi u cho
ki n bò b ng.
Ngay khi tôi s a so n nh lên ng ( có l là vi c ã x y ra vào t i
hai ngày tr c ó..), thì th y tôi l i t nhiên ng t x u. Tôi khi ó ang ch ng
bu c gói hành lý ã nhét y sách v , qu n áo. Th y tôi lúc ó v a m i vào nhà
t m. M tôi khi i k l ng cho ông, m i hô m lên g i tôi. Tôi th y th y tôi v n
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 191
ang c i tr n, c m tôi l y t ng sau. Th mà, khi c d n tr v
phòng mình, th y tôi ã b o “ th y n r i”. cho yên tâm, tôi ng i l i bên
g i, p kh n t làm l nh trán cho th y tôi. Mãi n kho ng 9 gi , , ,
, tôi m i dùng qua quýt xong b a t i.
Ngày hôm sau, th y tôi có v kho kho n, t nh táo h n là chúng tôi t ng.
Ch ng bu n ý n nh ng l i m con tôi c n nh n, ông c i t m m t
mình.
Ngày hôm sau, th y tôi có v kho kho n, t nh táo h n chúng tôi t ng.
Ch ng bu n ý n nh ng l i m con tôi c n d n, ông v n , t mình
ra nhà xí.
総研大文化科学研究 第10号(2014)192
“ Bây gi th y th y trong ng i kho kho n l m r i” ông c nh c i nh c
l i mãi câu này cho tôi nghe y nh trong mùa ông n m ngoái. D o ó,
ch ng nhi u thì ít, qu th c ông có khá h n úng nh l i ông nói. Tôi l c
quan ngh r ng bi t âu phen này, th y tôi l i ch ng t ra là có lý thêm
m t l n n a. Tuy nhiên, dù tôi c n v n h i han n th nào i n a, ông bác s
ch a b nh cho th y tôi v n ch ng ch u hé mi ng nói gì cho tôi hay ngo i tr
m t i u là ph i ý ch m nom s n sóc ông c cho c n th n. ã n ngày tôi
d nh lên ng nh ng vì không c yên lòng v th y tôi nên tôi quy t nh trì
hoãn chuy n i thêm ít ngày. Tôi nói v i m tôi:
“ Có l con s n n ná l i nhà cho n khi nào m i vi c c rõ ràng h n chút
n a.”
“ ph i y, con nên l i thêm ít ngày,” m tôi nói v i gi ng n n n van nài.
“ Th y n r i”
Th y tôi c nh c i nh c l i y h t câu ã nói v i tôi lúc ng t i h i cu i
n m ngoái. Khi ó, qu th c ông có khá h n úng nh l i ã nói. Tôi ngh , bi t
âu l n này l i c ng gi ng nh th . Tuy nhiên, cho dù tôi có c n
v n h i han n th nào i n a, bác s c ng ch khuy n cáo là ph i trông nom c n
th n, ch không cho bi t thêm i u gì cho rõ ràng. Vì th y b t an, nên t i t n ngày
lên ng tôi v n ch ng th y hào h ng gì chuy n lên Tokyo c .
“ xem tình hình th nào ã m nh ?” tôi h i m tôi th .
“ , c th i!” M tôi n n n .
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 193
Tr c ây, khi th y tôi t mình làm ra v kho kho n, i l i m t
mình ngoài v n hay t i sân sau, m tôi ã t ra l c quan không ph i l i;
nh ng bây gi bà l i t ra lo âu cu ng quýt quá ch ng.
n chi u hôm ó, th y tôi h i:
“Th t i hôm nay mà con v n ch a lên ng i Tokyo hay sao?”
“Vâng, con ã quy t nh nán l i nhà ít ngày, th y .”
“Ch vì th y có ph i không, con?”
M tôi th ng t ra bình t nh khi th y th y tôi kh e kho n ra ngoài
v n hay xu ng sân sau, nh ng t khi vi c y x y ra, bà l i tr nên m m y u
lo âu th p th m h n m c bình th ng.
“ Th không ph i hôm nay con i Tokyo hay sao?”, th y tôi h i.
“Vâng, con nh nán l i nhà ít ngày .”
“Vì th y ph i không?”
総研大文化科学研究 第10号(2014)194
Tôi trù tr m t lúc. N u tr l i là ph i t c là tôi ã nhìn nh n r ng b nh tr ng
th y tôi n ng n l m l m. Tôi mu n tránh sao cho th y tôi càng xúc ng càng
hay; nh ng hình nh ông c c ý ngh c a tôi.
“ Th y r t ân h n” nói r i ông quay nhìn ra ngoài v n.
Tôi trù tr m t lúc. N u tr l i là ph i, t c là tôi ã nhìn nh n r ng b nh
tr ng th y tôi n ng n l m l m. Tôi mu n tránh sao cho th y tôi càng xúc ng
càng hay; nh ng hình nh ông ã hi u th u c tâm t c a tôi.
“ Th t t i cho con” nói r i ông quay nhìn ra ngoài v n.
Tôi tr v phòng riêng gi ng m t nhìn hành lý tr ng tr trên
sàn. Hành lý ã c bu c dây ch t ch , s n sàng theo tôi lên ng. Tôi
ng m màng m t lúc không bi t là có nên tháo dây bu c ra không.
Ba b n ngày l ng l trôi qua. Vì ph i s ng trong tr ng thái v t v b t
tr c nh th nên tôi c m th y ng ng i không yên. Th r i th y tôi l i ng t i
l n n a. L n này, bác s b t ông ph i hoàn toàn ng i yên m t ch .
Tôi tr v phòng riêng, li c nhìn ng hành lý v t ch ng ch
trong phòng. Hành lý ã c bu c dây ch t ch , có th s n sàng mang i
b t c lúc nào. Tôi ng ng i ra tr c ó, ngh không bi t có nên
tháo dây bu c ra n a hay không.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 195
Tôi c trong cái tâm tr ng th p th m ng ng i không yên y, r i ba b n
ngày n a l i trôi qua. Th r i th y tôi l i ng t i l n n a. L n này, bác s b t ông
ph i n m ngh ng i th thái hoàn toàn.
“ Làm th nào bây gi ?” M tôi thì thào vào tai tôi cho th y tôi kh i
nghe th y. Trông bà có v hãi hùng và tuy t v ng. Tôi tính ánh i n tín cho
ông anh c và cô em gái báo tin cho hai ng i hay. Nh ng th y tôi, lúc
ó ang b bó bu c ph i n m dài trên gi ng, l i ch ng có v gì au n phi n
mu n c . Nhìn v m t và nghe l i nói c a ông, ng i ta t ng ông ch b c m
l nh qua loa ch không có m au gì h t. H n n a, th y tôi l i còn th y n
ngon mi ng h n th ng l , ch ng bao gi thèm l t tai nh ng l i m con tôi
nh c nh can ng n ng có n quá nhi u.
“ Ch ng bi t t i làm sao nh ?” M tôi thì thào vào tai tôi cho th y
tôi kh i nghe th y. Trông bà có v lo l ng h n bao gi h t. Tôi tính ánh i n
tín cho ông anh c và cô em gái. Nh ng th y tôi n m ó, l i ch ng có v gì au
n phi n mu n c . Nhìn cái cách ông nói chuy n, thì hoàn toàn gi ng nh
ng i b c m nh mà thôi. Th m chí, th y tôi l i còn th y n ngon mi ng h n
th ng l . Ông ch ng thèm tai nh ng l i ng i khác nh c nh .
総研大文化科学研究 第10号(2014)196
“ ng nào thì c ng s p ch t n n i” có l n ông nói, “c a ngon v t l ,
tôi mu n n gì thì c vi c n ch s sau này không n c n a.”
Tôi nghe m y ti ng “c a ngon v t l ” trên mi ng th y tôi làm tôi ng ngàng
s ng s t, nghe v a có v bu n c i. Th y tôi không ph i là dân th thành, âu có
bi t th c s c a ngon v t l là nh ng cái gì. Th ng th ng, c n
khuya là ông hay òi m tôi mang bánh n p n ng vào cho ông n ngon
lành, ng u nghi n.
“ ng nào thì c ng ch t, chí ít c ng ph i chén m y th “c a ngon
v t l ” r i m i ch t”
Tôi nghe m y ti ng “c a ngon v t l ” c a th y tôi, th c bu n c i mà c ng th t thê
th m. B i, th y tôi âu có s ng ch n th thành, n i có th th ng th c nh ng
món ngon v t l . T i n, ông b o n ng cho m y th nh bánh g o, ng i
nhai rôm r p.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 197
“M tôi h i ch ng bi t vì sao th y con l i âm ra ói khát n th ?” M
tôi b o tôi. “Ch c là ông y v n còn kho m nh.”
M tôi ã l y làm i u t t lành cái tri u ch ng áng làm cho mình th t v ng
h n h t. Tuy nhiên, bà ã dùng ti ng “ ói khát” theo l i nói ngày x a, v a có
ngh a là ói n, v a có ngh a là khát u ng nh ng ch dùng khi nói n nh ng ng i
m au b nh t t mà thôi.
Khi bác tôi t i th m, th y tôi gi ch t luôn ông anh l i. D nhiên là th y tôi
mu n gi bác tôi l i cho mình kh i quá cô qu nh nh ng tôi ng r ng còn có m t
lý do khác n a: th y tôi mu n có ai ó ng i nghe mình than th n i b t bình v vi c
m con tôi ng i ng n không ch u ông n nh ng món ông thèm cho n
s ng mi ng.
“Ch ng hi u sao l i thèm khát n th ch ? Ch c là trong ng i v n
còn kh e m nh”.
Thay vì c th t v ng, m tôi ã t hy v ng nh th . Nh ng, ó ch là câu ch
nói theo t c c là “thèm khát” và ch dùng khi b nh n ng, v i ý là cái gì c ng
mu n n.
Khi bác tôi t i th m, th y tôi c níu gi l i không cho v . Ông l y lý do chính
là bu n, nên mu n l i lâu h n, nh ng hình nh còn có m t m c ích là mu n
phàn nàn v i bác tôi r ng ông ch mu n n nh ng th ông thèm, v y mà m tôi
và tôi không cho.
総研大文化科学研究 第10号(2014)198
B nh tr ng th y tôi không t ng không gi m trong h n m t tu n. Trong th i
gian này, tôi vi t cho anh tôi Kyushu m t lá th dài và b o m tôi vi t th
cho cô em gái tôi. Trong b ng ngh th m có l m con tôi vi t th cho hai ng i nói
v tình tr ng s c kho th y tôi l n này là l n cu i. Vì l ó, tôi th y c n ph i báo
tr c h hay là khi nào nh n c tin nhà qua i n tín thì ph i tìm cách v
ngay càng s m càng t t.
B nh tình c a th y tôi c kéo dài nh th c h n m t tu n. Trong th i
gian này, tôi vi t m t lá th dài cho anh tôi Kyushu, còn m tôi vi t th cho
em gái tôi. Tôi ngh b ng, có l ây là l n cu i m con tôi vi t th cho hai ng i
nói v tình tr ng s c kho th y tôi l n này là l n cu i. Vì l ó, trong th g i cho
c hai ng i, tôi vi t thêm c ý r ng trong tr ng h p nguy k ch nhà s ánh
i n, khi ó ph i l p t c v ngay.
Anh tôi, công vi c r t b n r n. Em gái tôi thì ang có mang, do ó, tôi không
hy v ng gì là hai ng i tr v nhà tr phi th y tôi lâm vào tình tr ng nguy hi m
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 199
ngay tr c m t. Ng c l i, chúng tôi c ng không mu n h khó nh c c t công l n
l i v nhà ch th y r ng ã v quá mu n không k p th y m t th y tôi l n cu i.
Không ai bi t n i là tôi ã ngh bù u ra làm sao v cái trách nhi m c a mình
khi ánh i n tín g i ông anh và cô em tôi v nhà. Ông bác s mà chúng tôi lên
t nh m i v ra t n b n xe ón ch nói:
Anh trai tôi công vi c r t b n r n. Em gái tôi thì ang mang thai, do ó,
tôi không có lý do thích áng gì kêu h v tr phi th y tôi ang lâm vào tình
tr ng nguy hi m. Tuy nói th nh ng, c ng th t khó x n u nh h m t công s p
x p l n l i v nhà, nh ng n n i thì ã mu n. Tôi c m th y mình ph i có
trách nhi m không m y ai bi t c, ó là xem th i i m nào s ánh i n cho
h .
“Tôi không th nói cho ch c là lúc nào ông nhà s lâm nguy. Tôi ch có th
nói nguy hi m có th x y n b t c lúc nào.”
Sau khi nói l i i u này cho m tôi hay, tôi quy t nh xin bác s phái m t
cô khán h áng tin c y t b nh vi n thành ph v nhà chúng tôi. Khi cô khán h
trong b ng ph c tr ng toát t i nhà và ra m t, th y tôi nhìn nàng v i con
m t l lùng b ng .
総研大文化科学研究 第10号(2014)200
“Tôi c ng không bi t ch c ch n khi nào s vi c s x y ra. Nh ng có i u,
gia ình nên xác nh r ng nguy hi m có th x y ra b t c lúc nào.”
V bác s c ón t ga xe l a m t th tr n n , ã nói v i tôi nh v y.
Sau khi trao i v i m , chúng tôi quy t nh nh thêm m t y tá t b nh vi n
th tr n, thông qua v bác s y. Th y tôi t v ng c nhiên khi cô y tá y
trong b qu n áo màu tr ng ti n n bên g i chào h i..
tôi c ng ã bi t là mình m c ch ng b nh ch t ng i. Nh ng cu i cùng,
khi mà cái ch t ã n tr c m t hình nh th y tôi không còn kh n ng
nh n bi t b nh mình n a. Có l n ông nói:
“ Khi nào khá h n, ta ph i lên kinh ô m t l n n a h ng th cho
s ng cái thân m i c. Ai mà bi t c khi nào mình s nh m m t? Trong
lúc mình còn có s c, mình ph i làm t t c nh ng vi c mu n làm k o sau này
l i h i không k p”
Tr c ó th y tôi c ng ã bi t mình m c ch ng b nh ch t ng i.
Th nh ng, khi cái ch t ã c n k tr c m t, ông không còn ý n nó n a.
“Gi mà kh i b nh, th y ph i i ch i Tokyo l n n a m i c. B i vì,
con ng i ai mà bi t c khi nào mình s nh m m t? Trong lúc còn s ng,
chí ít c ng ph i làm cho xong nh ng gì mình mu n làm”
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 201
M tôi ch ng th nói gì h n ngo i tr un y ph ho .
“ Khi nào ông i, nh cho tôi i theo v i nhé.”
Nh ng ôi khi, th y tôi l i có v bu n bã phi th ng, d n dò tôi mãi:
“ Khi th y nh m m t i r i, con hãy h t lòng trông nom s n sóc m con nhé.”
M tôi ch ng bi t làm gì h n, ch hùa theo b o “ Khi ó, nh cho tôi
i cùng v i y”.
Th là, th y tôi l i âm ra bu n h n i.
“ Khi nào tôi ch t, hãy nh ch m sóc m cho c n th n y”
Nghe nói câu “Khi th y nh m m t i r i” tôi l i nh n nh ng l i nói này
trong bu i t i n m ng tôi thi u t i nhà Tiên Sinh, lúc Tiên Sinh c nh c i
nh c l i câu nói “Khi nào anh nh m m t” tr c m t bà v . Và tôi nh l i n c i
trên khuôn m t Tiên Sinh khi ông nói i nói l i mãi câu này n n i bà v ông ph i
総研大文化科学研究 第10号(2014)202
b t tai l i, không ch u nghe thêm và còn n n n “ Em van anh ng nói
nh v y n a xúi qu y l m y”. Vào lúc y, cái ch t ch là m t s gi nh
mà thôi ch không nh bây gi nó là m t i u có th tr thành s th t vào
b t c lúc nào. Tôi không th nào b t ch c thái bà v Tiên Sinh song v n th y
nh t nh là mình ph i nói m t cái gì cho th y tôi kh i b n kho n, v v n
ngh mãi n cái ch t.
Tôi v n còn gi ký c nh v y v câu nói “khi nào tôi ch t” y. Khi tôi r i
Tokyo, vào cái êm t t nghi p i h c, Tiên Sinh c quay sang phía v mình
mà nh c i nh c l i câu y. Tôi l i nh n c i trên khuôn m t c a Tiên Sinh và
cái c nh bà v b t tai l i, kêu là ch ng t t lành gì. Vào lúc ó, câu nói
“khi nào tôi ch t”, ch là m t gi nh n thu n, còn câu mà tôi nghe th y
lúc này ây, l i là m t s th t ch a bi t khi nào s x y ra. Tôi thì không th nào
h c c cái cách bi u c m c a v Tiên Sinh i v i ông y c. Song v n th y
mình ph i nói cái gì ó át nh ng suy ngh ng n ngang c a th y tôi.
“ Con xin th y ng nói nh th . Xin th y nh cho là th y còn
ph i c g ng ch a b nh sao cho chóng kh i còn lên Tokyo rong ch i
h ng th l n n a cho s ng t m thân kia mà. Và th y còn ph i lo cho m
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 203
con lên theo n a ch . Ch c r i th y s vô cùng ng c nhiên khi th y Tokyo thay i
nh th nào, k t khi th y lên kinh ô l n tr c n gi . Ch ng h n nh
ng xe i n ch y d c ch y ngang, ã làm b m t ph xá thay i n m c
nào, con th y bi t c y. Ngay c các th khu c ng ã c
s p x p l i r i, th y . Mình có th nói là Tokyo ngày nay, ban êm c ng nh
ban ngày, ch ng bao gi có c m t giây phút yên t nh.”
Có l vì m i lo làm sao cho th y tôi khuây kho , vui lòng nên tôi ã nói nhi u h n
th ng l và th y tôi thì có v b ng lòng.
“ Th y không c nói nh ng i u y u lòng nh th . Ch ng ph i
th y ã b o bây gi n u kh i s làm m t chuy n i Tokyo ch i hay sao?
Cùng v i m n a! L n này th y mà t i, ki u gì th y c ng s ng c nhiên v s thay
i c a Tokyo cho mà xem. Ch riêng s tuy n tàu i n m i c ng ã t ng lên
r t nhi u r i. Nh ng n i có tuy n tàu i n m i ch y qua, ph xá r i c thiên nhiên
n a c ng u thay i, quy ho ch ph ph ng c ng t ó mà ra. Có th nói
Tokyo êm n m canh ngày sáu kh c ch ng phút nào l ng yên”
Tôi ch ng có cách nào khác, nên ành nói nhi u nh th . Còn th y tôi nghe có v
r t hài lòng.
総研大文化科学研究 第10号(2014)204
Nhà ng i b nh, t nhiên có nhi u khách kh a n th m. Bà con h
hàng s ng g n ó, t i th m th y tôi u u, có l c hai ngày l i có m t ng i tìm
t i. Ngay c nh ng ng i bà con s ng xa và nh ng ng i h hàng th ng ngày
v n l nh nh t, xa cách v i gia ình tôi, n lúc này c ng n th m th y tôi n a.
M t ng i trong b n h , sau khi g p th y tôi ã nói:
“ Tôi ngh là ông y ch ng có làm sao h t âu. Trông ông y kho kho n t nh
táo h n là h n là tôi t ng r t nhi u. Ch c là r i ra ông y s qua kh i ngay
y mà. Ông y chuy n trò âu ra ó, nét m t có sa sút ti u tu m y âu.
Ngoài ng i này ra còn nhi u ng i khác c ng ngh nh th v b nh tr ng th y tôi.
C n nhà hôm tôi m i tr v , im lìm l ng l n n i làm cho tôi s ng s t, bây gi tr
nên r n r p không ng ng.
Nhà có ng i m, nên t nhiên ng i ra vào c ng nhi u h n. Bà
con thân c n s ng g n ó c kho ng ôi hôm l i có ng i thay nhau lui t i th m
nom. Trong ó có c nh ng ng i khá xa, bình th ng ít lui t i. Có ng i tr c
khi v còn b o “ T ng th nào, ch th này thì không sao. Ông y trò
chuy n v n bình th ng, mà ch ng ph i khuôn m t v n y n ch ng g y i chút
nào hay sao?”. Hôm tôi m i v , c n nhà im ng n l th ng, nh ng vì m y vi c
nh th này thành ra nh n nh p h n h n.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 205
Và th y tôi, cái bóng hình b t d ng duy nh t gi a c nh nh n nh p m i
ngày m t sa sút trông th y. Sau khi bàn tán v i m và bác tôi, tôi quy t nh
là ã n lúc ph i ánh i n tín cho anh và em tôi v nhà. Anh tôi tr l i là s tr
v nhà ngay t c kh c. Em r tôi c ng g i v m t b c i n tín nói là s thu x p v
ngay. V nó – em gái tôi – ã non trong l n có mang tr c ây nên nó ã
th r ng s làm m i cách vi c ó không x y ra l n n a, vì v y chúng
tôi ngh là có l em r tôi s tr v m t mình không cho v nó v cùng.
Trong lúc ó, b nh tình th y tôi v n ch ng h thay i, ch th y i
theo chi u h ng ch ng l y gì vui v c . Sau khi bàn v i m và bác tôi, tôi
quy t nh ã n lúc ph i ánh i n cho anh trai và em gái. Anh tôi tr l i là s i
ngay, c u em r c ng thông báo r ng s lên ng. Em gái tôi ã b x y thai
trong l n b u bí tr c ây, nên em r tôi m i b o ph i c n th n gi gìn tránh
không quen d , nên ch a bi t ch ng nó s thay v v m t mình c ng nên.
総研大文化科学研究 第10号(2014)206
Tuy nhiên, gi a nh ng lúc r i ren, tôi v n còn có c nh ng giây phút r nh
r i. ôi khi tôi c ng có thì gi c li n m t m ch c ch c trang sách. ng hành lý
tr c ây ã gói ghém ràng bu c ch t ch , lúc này n m tênh hênh trên sàn
nhà. Th nh tho ng tôi l i mò t i moi ra m t cu n sách mu n c. Nhìn l i t m
th i khoá bi u m i ngày trong d p hè mà tôi ã t v ch ra cho mình tr c khi r i
Tokyo tr v tôi m i th y là mình ch làm xong ch ng m t ph n ba công vi c lúc y
l ra ã ph i hoàn t t. N i b c b i v vi c mình ch a làm vi c h ng
hái cho l m, v n là m t c m giác quen thu c tr c ây tôi h ng tr i qua. Có i u là
t x a n gi , ch a có lúc nào tôi làm vi c quá ít nh trong mùa hè
n m nay c . Cái ý ngh chán ch ng, cho r ng có l ó là m t s
tr ng thông th ng trong cu c s ng con ng i, ã khi n cho tôi th y lòng n ng
chình ch ch.
Tuy nhiên, gi a lúc r i ren nh th , tôi v n có chút th i gian ng i t nh t i.
ôi khi, tôi c li n m t m ch c ch c trang sách. ng hành lý tr c ây c gói
ghém ch t ch , nay ã b tháo ra ch ng hi u t khi nào. C lúc nào c n,
tôi l i lôi th trong ó ra. Lúc r i Tokyo, trong thâm tâm tôi ã d tính nhi u
l ch trình cho d p hè này, nh ng nh ng gì tôi ã làm c l i ch a y 1 ph n 3 cái
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 207
l ch trình ó. ã không bi t bao l n tôi c m th y ngán ng m nh lúc này. Tuy nhiên
c ng trong hè này, úng nh tôi ã ngh m y chuy n ch ng nên c m cháo gì c ng
ít i. M c dù v n ngh ây v n là nh ng l th ng c a i ng i, nh ng tôi
v n c m th y tr u n ng trong tâm tr ng y chán ch ng.
C ng i ì m t ch , bu n b c, chán n n, tôi l i ngh n b nh tr ng th y tôi.
Tôi th t ng t ng xem m t khi th y tôi qua i, s th s nh th nào. Và
m t l n n a, tôi l i th y hình nh Tiên Sinh b nh b ng tr c m t bên c nh
hình nh th y tôi. Tôi ng m nhìn hai hình nh hoàn toàn khác bi t nhau c v a v ,
giáo d c và tính tình y b ng con m t c a tâm trí mình.
Tôi c ng i l m t ch trong tâm tr ng bu n r u chán n n nh th v a
ngh v b nh tr ng c a th y tôi. Tôi th t ng t ng xem m t khi th y tôi qua i,
s th s nh th nào. Th r i khi ang ngh t i th y tôi, tôi b ng nh n
c Tiên Sinh. c hai thái c c ch ng vui v gì, tôi nhìn th y hình nh c a hai
ng i khác nhau hoàn toàn c v a v , giáo d c và tính cách.
総研大文化科学研究 第10号(2014)208
M tôi ngó quanh c a phòng tôi và th y tôi ang khoanh tay ng i gi a
ng sách v v t ng n ngang b a bãi; tôi v a r i kh i phòng b nh th y tôi m t lát
xong. M tôi nói:
“ Sao con không ch p m t ng tr a m t lúc l y s c i? Trông con có v
m t m i r i y.”
Bà không sao hi u n i là tôi âu có th y m i m t trong ng i; tôi ch th y
bu n bã chán ch ng mà thôi. Tuy nhiên, tôi ch ng ph i là th ng con trai
mu n bà m hi u c tâm tr ng mình. Tôi ch a y m t câu t ý c m n. M
tôi v n còn n n ná ngoài c a phòng.
“Th y th nào, h m ?”
“Bây gi th y con ang ng say” m tôi nói.
Tôi r i kh i ch th y tôi n m, trong lúc ang m t mình khoanh tay
gi a ng sách v ng n ngang, thì m tôi ló u vào.
“ Sao không ng tr a i m t lát? Trông con có v m t r i y!”
M tôi âu hi u cho tâm tr ng c a tôi. Mà, tôi c ng không còn là a
tr m oán bi t c nh ng i u nh th . Nên ch áp m t câu c m n ng n
g n. M tôi v n ng l i c a ra vào.
“Th y th nào r i, h m ?” Tôi h i.
“Th y con ang ng say r i” m tôi nói.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 209
B t ch t, bà b c h n vào phòng, ng i bên c nh tôi và h i:
“Th con ã nh n c tin t c gì c a Tiên Sinh hay ch a?”
Tr c khi g i th cho Tiên Sinh tôi ã b o m tôi là th nào Tiên Sinh c ng
tr l i và bà ã tin l i tôi nói. Tuy v y, tôi v n ch ng bao gi ngh là Tiên Sinh s
tr l i theo úng hy v ng c a th y m tôi c . Th c ra, tôi ã c ý nói d i c
hai ông bà. M tôi h i:
“Sao con không vi t cho ông y m t lá th n a?”
B t ch t, bà b c h n vào phòng, ng i xu ng c nh tôi và h i:
“ Th con v n ch a nh n c tin gì t Tiên Sinh h ?”
M tôi ã tin vào nh ng l i tôi nói lúc y. Khi ó tôi ã cam oan ch c ch n r ng
th nào Tiên Sinh c ng s tr l i. Th nh ng th c ra ngay c lúc ó b n thân tôi
c ng ã không hy v ng s có câu tr l i gi ng nh th y m tôi ã k v ng.
K t qu là tôi tr thành k l a g t cho m yên lòng.
“ Con th vi t cho ông y lá th n a xem sao?” M tôi b o.
総研大文化科学研究 第10号(2014)210
Tôi ch ng ph i là th ng ng i ngùng chút công vi c vi t th – dù v n bi t r ng
có vi t bao nhiêu lá th c ng là vô ích – n u vi c vi t th có th em l i cho
m tôi ôi chút an i yên lòng; tuy nhiên ngh n vi c ph i vi t th nh v
Tiên Sinh tìm vi c giùm mình là tôi th y au lòng xót d . Tôi còn s s khinh r
c a Tiên Sinh h n là nh ng l i m ng m c a th y tôi hay s bu n b c c a m tôi
n a. Th c th tôi suy oán r ng Tiên Sinh im l ng không bu n tr l i, chính
là vì ông ã coi r tôi r i. Tôi nói:
N u m tôi an lòng thì tôi c ng ch ng ng i vi t m y lá th
ch ng có tác d ng gì nh th . Nh ng h i thúc Tiên sinh b ng nh ng vi c
nh th này, khi n tôi th y kh tâm l m. Tôi s cái cách nhìn khinh r c a Tiên
Sinh h n là nh ng l i m ng m c a th y tôi hay s bu n b c c a m tôi n a. Tôi
c ng t ng oán mò r ng, vi c tôi nh v Tiên Sinh cho n gi v n không có h i
âm ch n h n c ng là vì lý do ó.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 211
“Vi t th thì có gì khó kh n gì, nh ng th c ra, mình không th thu x p,
nh ng vi c nh th b ng th t c. Con ph i ích thân lên Tokyo m t
chuy n xem sao.”
“Nh ng th y con ang nh th này thì làm sao bi t n khi nào con m i có th lên
Tokyo c?”
“Con không có ý i Tokyo vào lúc này âu. Con nh nhà cho n khi nào hai m
con mình bi t rõ ràng h n v b nh tr ng th y con ã.”
“ y, m c ng có ý nói nh v y ó. Ai mà có th ngh n chuy n i Tokyo
vào lúc này c, khi mà th y con m n ng n th .”
“Vi t th thì âu có khó gì, nh ng nh ng vi c nh th này không th ch
qua th t mà xong c. Ki u gì con c ng ph i t mình i Tokyo, mà nh
v tr c ti p m i c”
“Thì y! Tình tr ng th y anh nh th , thì bi t t i khi nào anh m i i Tokyo c
ch ?”
“Th nên con có i âu. Con nh c th này cho t i khi còn ch a ngã ng là th y
có kh i hay không”
“ i u ó thì rõ r i âu c n ph i nói. Gi này ai có th m c m t ng i
ang b nh n ng nh th , mà i Tokyo c ch ”
総研大文化科学研究 第10号(2014)212
Tho t u, tôi c m th y xót xa th ng h i cho m tôi ch ng hay bi t gì
h t. Nh ng r i tôi b t u t h i vì c n c gì mà m tôi l i ch n m t lúc nh
th này nêu l i v n y nh ? Riêng tôi, th nh tho ng tôi có th t m quên không
ngh n b nh tình th y tôi trong ch c lát ng i c sách hay suy ngh
trong phòng riêng v ng v c a mình; nh ng không bi t là m tôi có kh n ng
t ng t t m quên ông ch ng b nh t t trong ch c lát mà ngh n nh ng
công vi c bên ngoài hay không? M tôi l i b t u nói ti p: “Th t ra thì...”
“ Thì t i sao ?”
Ban u, trong thâm tâm tôi c m th y th ng cho m tôi vì bà
ch ng hay bi t gì. Nh ng tôi ch ng hi u n i c làm sao bà l i lôi chuy n này ra mà
nói trong lúc b n lo n th này ch . Tôi th nh tho ng c ng t m x p chuy n
b nh t t c a th y tôi sang m t bên, r nh rang ng i l ng yên ho c em sách ra c,
nh ng tôi v n phân vân không bi t l i u có ph i m tôi ang th y tr ng tr i
i u gì, quên b ng i ng i b nh tr c m t, mà ch ngh ng i n chuy n khác hay
không. úng lúc ó m tôi l i c t l i “th c ra thì...”
“Th t ra thì th y con s c an lòng bi t bao nhiêu n u nh bây gi
con có th tìm c m t vi c làm. D nhiên là bây gi có th là ã quá mu n
r i. Nh ng con th y y, th y con v n còn có th trò chuy n không khó kh n
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 213
m t m i gì, u óc ông y v n còn hoàn toàn sáng su t. Th con có ph i là ng i
hi u h nh c làm cho th y con c vui lòng tr c khi ông y suy y u h n
không?”
Kh m t n i là trong c nh ng này tôi không sao có th tr thành m t a con hi u
h nh nh ý m tôi mong mu n. Tôi ch ng h vi t l y m t ch nào cho Tiên Sinh c .
“Th c ra m ngh trong lúc th y con còn s ng, con c h t
l i ng viên xem sao, h n s khi n ông y an tâm l m. Ch c tình tr ng
th này xem ra c ng ch ng k p n a r i, mà dù có v y i ch ng n a, thì con
c làm th i, l i nói mà v ng d thì tâm lý c ng s v ng vàng, làm nh th
trong lúc th y con v n còn y ông y c vui, cho tr n ch hi u con ”
Th t áng th ng cho tôi, r i vào c nh ng ch ng th tr thành a con có hi u
cho c. R t cu c, tôi ã ch ng vi t c dù ch m t dòng cho Tiên Sinh.
総研大文化科学研究 第10号(2014)214
Th y tôi ang n m trên gi ng c báo thì anh c tôi v . Bình sinh th y tôi
v n có thói quen là không bao gi cho b t c công vi c gì ng n c n ông, ít nh t
li c nhìn qua t báo m t cái. Bây gi bu n chán ch ng có vi c gì làm l i ph i
n m b p trên gi ng k ã quá lâu, th y tôi l i càng ham dán m t vào t
báo h n bao gi h t. C m tôi l n tôi, ch ng ai mu n ph n i quy t li t vì ngh
r ng ã n n i này thì t t h n h t là c cho ng i b nh c làm theo ý thích
c a mình.
Lúc anh tôi v , th y tôi ang n m trên sàn c báo. Bình sinh th y tôi
v n có thói quen là, dù có b n m y i ch ng n a ít nh t c ng ph i li c m t qua t
báo m t cái. T khi n m b p trên sàn bu n chán, ông l i càng ham c h n. C m
tôi l n tôi u không mu n ph n i quy t li t, thôi thì c cho ng i b nh c
làm theo ý thích c a mình.
Anh tôi nói v i th y tôi:
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 215
“Con l y làm m ng là th y c ng v n còn c m nh kh e nh th này. Con v nhà,
c t ng th y ph i m n ng l m, song xem ra th y có v t i t nh, kh e kho n l m
mà!”
Tôi th y anh tôi có v h h quá và gi ng nói vui v c a anh có v l c i u,
không úng ch ; nh ng m t lát sau, khi r i th y tôi ra ng i v i tôi, anh tôi,
có gi ng bu n bã h n nhi u:
“Th y ch ng nên c báo nh th , có ph i không chú?”
“Vâng, em c ng ngh là th y ch ng nên c báo nhi u nh th nh ng bi t
làm th nào bây gi ? Th y c n ng n c òi c cho kì c m i thôi.”
“Con l y làm m ng là th y v n còn c m nh kh e nh th này. Con
v nhà, c t ng th y ph i m n ng l m, song xem ra th y v n có v t i t nh,
kh e kho n l m mà!”
Anh tôi nói v i th y tôi nh v y r i ti p t c chuy n trò v i ông. Tôi th y
gi ng i u h h thái quá ó c a anh có v l c i u, không úng ch . Th nh ng,
khi r i kh i ch th y quay sang ng i v i tôi, anh l i bu n r xu ng.
“Ch ng ph i là th y không nên c báo nh th hay sao?”
“Vâng, em c ng ngh nh th . Nh ng không cho c th y không ch u y ch , bi t
làm sao c”
総研大文化科学研究 第10号(2014)216
Anh tôi l ng l ng i nghe tôi bi n gi i r i nói:
“ Anh t h i không bi t là th y có còn hi u c nh ng cái mình ang c
hay không?”
Anh tôi có v nh ã quan sát k càng và i n k t lu n là u óc th y tôi
ã b c n b nh làm cùn nh t khá nhi u r i. Tôi áp:
“ Ch c ch n là th y còn hi u rõ c mà. y, v a m i lúc nãy ó thôi em ã
nói v i th y m i th chuy n trong hàng hai m i m t phút ch có ít
i gì. Rõ ràng là th y hoàn toàn t nh táo, sáng su t. C cái à này không ch ng
th y còn có th l i v i chúng mình m t th i gian khá lâu n a y.”
Anh tôi l ng im nghe tôi gi i thích, r i m i b o: “ ch ng bi t
th y có hi u không nh ?”. Có v nh anh tôi ã quan sát th y u óc th y tôi
b c n b nh làm cùn nh t i khá nhi u so v i m i ngày.
“ i u ó thì h n th r i. Lúc nãy, em v a ng i bên gi ng, nói th th
chuy n v i th y su t hai m i phút, mà th y ch ng có chút nào t ra m t
m i. C v i tr ng thái ó ch c h n th y còn có th nói chuy n c lâu h n n a
c .”
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 217
Em r tôi v t i nhà sau anh c tôi m t chút còn có v l c quan h n chúng
tôi nhi u. Th y tôi h i han r t k v em gái tôi và nói:
“B ng mang d ch a nh nó tránh nh ng chuy n i khó nh c nh i tàu h a là
ph i l m r i. N u nh nó ch ng qu n khó nh c mà v th m th y thì c ng ch t làm
cho th y thêm lo l ng mà thôi ch th y ch ng vui lòng c âu.” Th y tôi
còn nói ti p:
“R i ây, khi nào khá h n, th y s ích thân i th m nó và ng m nhìn cháu bé
cho no con m t m t phen ch !”
Em r tôi v t i nhà sau anh c tôi m t chút, xem ch ng còn có v l c
quan h n chúng tôi. Th y tôi quay sang h i han chuy n này chuy n n v em gái
tôi, và b o: “B ng mang d ch a nh nó tránh nh ng chuy n tàu h a rung l c nh
th là ph i l m r i. N u nó ch ng qu n v t v mà v th m th y thì trái l i càng
khi n cho th y thêm lo l ng mà thôi”. Th y tôi nói ti p: “R i ây khi nào kh i b nh,
c ng lâu r i mà, th y s ích thân i xem m t em bé”.
総研大文化科学研究 第10号(2014)218
Th y tôi là ng i u tiên c trên báo tin cái ch t c a i t ng Nogi1 ông
kêu lên:
“ Ghê g m quá! Ghê g m quá!”
1 i t ng Nogi ( 1849-1812) i t ng l c quân, c
phong t c Bá, l p nhi u chi n công hi m hách trong hai
tr n Nh t Trung và Nh t Nga chi n tranh, ã cùng bà v
tu n ti t theo Thiên hoàng vào úng ngày t ch c ám tang
Thiên Hoàng Minh Tr - ND.
Chúng tôi ch a ai c nên u s ng s kinh ng c tr c nh ng l i kêu than t
ng t này. Sau ó, anh tôi b o tôi:
“Lúc y anh th c s ngh n th y ã hóa iên.”
“Thú th c em kinh ng c không kém gì anh c .” Em r tôi c ng bi u ng tình.
C khi i t ng Nogi1 ch t, th y tôi c ng là ng i u tiên bi t
tin qua báo chí.
“ Không xong r i, không xong r i!”
1 i t ng Nogi ( 1849-1912) i t ng l c quân, c
phong t c Bá, l p nhi u chi n công hi n hách trong hai
tr n chi n tranh Nh t Trung và Nh t Nga, ã cùng v
tu n ti t theo Thiên hoàng vào úng ngày a tang Thiên Hoàng
Minh Tr - ND.
Chúng tôi ch ng bi t chuy n gì, nên u gi t mình kinh ng c b i ti ng kêu t ng t
y. Sau ó, anh tôi m i b o tôi r ng:
“Lúc y anh c t ng th y ã hóa iên ch ? S ch t i c”.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 219
C u em r tôi c ng t ra ng tình: “Thú th c em c ng gi t h t c mình”.
D o ó, báo chí ng y nh ng tin t c khác th ng khi n mi n quê
chúng tôi ai ai c ng nóng lòng ch i báo n. Tôi th ng ng i c báo ngay bên
gi ng th y tôi, c tránh sao cho kh i b qu y r y, ho c n u không tránh
c, tôi th ng l ng l ng l n v phòng riêng, c h t t báo t u n
cu i. Hình nh i t ng Nogi trong b quân ph c và bà v ông n m c nh m t
n quan c ám nh tôi mãi không sao phai nh t.
Báo chí d o ó toàn nh ng tin bài khi n cánh nhà quê ai c ng
trông i m i ngày. Tôi ng i bên g i th y tôi, c nh ng tin bài ó m t cách c n
th n. Khi không có th i gian c, tôi l ng l mang v phòng mình, xem
l t qua m t l t t u n cu i. Trong m t c a tôi, su t th i gian dài,
hình nh i t ng Nogi m c quân ph c và phu nhân c a ông trong b qu n áo
gi ng nh m t n quan, không th nào phai nh t.
総研大文化科学研究 第10号(2014)220
Cái tin bi th ng này làm chúng tôi ai n y u th y xót xa lòng d
ch ng khác gì m t lu ng gió c ã ánh th c cây c ang ng say im lìm trong
m t xó mi n quê xa xôi h o lánh. Tin y ch a phai m thì tôi t nhiên nh n
c m t b c i n c a Tiên Sinh. m t n i mà m i khi có m t ng i m c Âu
ph c i qua là chó s a m , thì vi c nh n c m t b c i n tín th c qu là m t
bi n c l n lao. M tôi ra nh n b c i n hình nh c ng th y là ph i g i tôi ra m t
ch v ng v không ng i r i m i trao cho tôi b c i n tín ó. Ch ng
c n ph i nói là m tôi trong khi tôi m b c i n ra, v a nói:
“Cái gì th ? Vi c gì th , con?”
Gi a lúc c n gió bi th ng th i t i t n xó x nh làng quê, ánh
th c c cây ang ng say, thì t nhiên tôi nh n c m t b c i n tín t Tiên
Sinh. m t n i mà m i khi có ai ó m c âu ph c i ngang qua là chó s a m lên,
thì vi c nh n c m t b c i n tín qu th c là m t i u to tát. M tôi là ng i
nh n b c i n, c ng t ra ng c nhiên, nên ã c ý g i tôi ra ch v ng không có ai,
mà h i:
“Gì v y?” M tôi ng bên c nh i tôi m b c i n.
B c i n ch v n v n có m t câu b o r ng Tiên Sinh mu n tôi lên g p
ông ngay, li u tôi có th lên cho ông g p m t c không?” Tôi cúi u suy
oán lung tung. M tôi bàn góp:
“M ch c ông y mu n g p con v vi c con nh ông y tìm cho vi c làm”.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 221
B c i n ch có m y ý n gi n r ng li u tôi có th lên g p ông
m t chút c không. Tôi cúi u suy ngh .
“Ch c là vi c con nh ông y r i” M tôi oán.
Tôi ngh có th m tôi oán úng nh ng th c khó mà tin c
r ng Tiên Sinh l i mu n g p tôi ch vì m i m t l y thôi. Dù sao i n a tôi là a
ã ánh i n g i anh c và em gái tôi v nhà bây gi tôi th c khó mà có th
r i b ông b ang m au v t v nh ng n èn tr c gió lên Tokyo
c.
Sau khi bàn b c v i m tôi, tôi nh s ánh i n tín cho Tiên Sinh nói r ng
mình không th ra i vào lúc này c. Tôi gi i thích g n gh m y l i r ng b nh
tr ng th y tôi m i lúc m t nguy k ch thêm. Tuy v y, tôi v n th y là sau này
ph i gi i thích rõ ràng y h n th n a; vì th , c ng ngày hôm ó, sau khi g i
i n tín i r i, tôi l i vi t thêm cho Tiên Sinh m t lá th n a k s tình cho rõ ng n
ngành. M tôi inh ninh trong u óc là Tiên Sinh h n ã thu x p cho tôi m t
ch làm x ng áng, theo úng ý tôi nh c y, vì v y bà ã nói v i gi ng ti c r ra
m t: “th t ti c quá i thôi! Sao l i nhè vào úng lúc này kia ch !”
総研大文化科学研究 第10号(2014)222
Tôi c ng ngh bi t âu l i úng nh th . Nh ng, c ng th y
có gì ó không c bình th ng. Mà nói gì i n a, thì chính tôi là ng i ã ánh
i n g i anh trai và em r tôi v , nên tôi không th b m c b nh tình c a
th y tôi mà i Tokyo cho c. Sau khi bàn b c v i m , tôi quy t nh s
ánh i n tr l i là không i. M c dù tôi ã thêm vào ó m y l i gi i thích ng n g n
r ng ó là vì b nh tr ng c a th y tôi m i lúc m t nguy k ch, nh ng v n c m th y
không c an tâm, nên cùng ngày hôm ó tôi l i vi t thêm m t lá th chi ti t n a,
k rõ ng n ngành cho Tiên sinh. M tôi thì ch tin và ngh t i nh ng gì ã nh v ,
khuôn m t bà l v áng ti c b o r ng: “th t ti c quá! Sao l i nhè vào úng lúc này
kia ch !”
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 223
Lá th tôi vi t th t là dài. C hai m con tôi u ngh b ng th nào l n này
Tiên Sinh c ng vi t th tr l i. Th r i hai ngày sau khi g i th i tôi l i nh n c
m t b c i n tín khác. B c i n ch g n thon l n có m i m t câu ch ng có gì
khác n a. Tôi a b c i n tín cho m tôi xem, bà nói:
“M ngh ông y th nào c ng s vi t th nói v vi c y v i con” m tôi
d ng nh ch ng bao gi nh n ra r ng khi g i b c i n tín u tiên cho tôi, Tiên
Sinh ã ngh n m t chuy n gì khác ch không ph i là vi c làm n c a tôi trong
t ng lai; tuy ngh b ng có l m tôi ngh úng nh ng tôi ành cho là Tiên
Sinh ch ng có dáng v gì mu n t n công tìm công n vi c làm cho tôi c . Tôi v a
nói v a tr tay vào b c i n tín th hai:
“D nhiên là Tiên Sinh ch a th nh n c lá th c a con, vì th ông y m i
g i thêm b c i n tín này...”
総研大文化科学研究 第10号(2014)224
Lá th tôi vi t th t dài. C hai m con tôi u ngh b ng th nào l n này
Tiên Sinh c ng s vi t th tr l i. Th r i sau khi g i th c hai ngày, tôi l i
nh n c m t b c i n tín khác. Trên ó ch có m i câu ý nói r ng tôi
không c n n n a c ng c. Tôi a b c i n tín cho m tôi xem, bà b o:
“Ch c h n ông y vi t th nh nói s làm gì ó giúp cho con y mà”
M tôi lúc nào c ng th , ch ngh c m i m t i u r ng Tiên sinh s ôn
áo lo cho mi ng c m manh áo c a tôi. Tôi c ng ngh bi t âu l i nh th , nh ng
nhìn t tính cách c a Tiên sinh mà nói, thì i u này qu là l . “Tiên sinh s tìm c a
ra cho tôi” - Tôi ngh không th có vi c nh th c.
“Chí ít thì, th c a con ch a th nào t i c ch Tiên Sinh, cho nên ch c
ch n là ông y ã g i b c i n này t tr c khi nh n c nó”
M tôi ch m chú l ng nghe trong lúc tôi nêu ra s ki n rành rành tr c
m t này. Sau m t lúc suy ngh th c chín, bà m i nói:
“ , ch c là th ó” Rõ ràng là vi c Tiên Sinh g i b c th i n tín th hai tr c khi
c lá th c a tôi v n không cho mình hi u c t i sao ông ph i g i nh ng
b c i n này c .
Tôi quay sang m phân tích i u h n l ph i nh th . M tôi c ng c m
th y có lý nên tr l i “ , úng th th t”. Vi c Tiên sinh ánh b c i n này tr c khi
c th c a tôi, s giúp m tôi hi u c r ng nh ng i u ã suy oán v
Tiên sinh ch ng em l i l i ích gì, v y mà...
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 225
Su t ngày hôm y, chúng tôi không ng gì n câu chuy n Tiên
Sinh cùng nh ng b c i n tín c a ông n a vì c nhà ang trông ch ông bác
s quen s p t i cùng bác s tr ng b nh vi n thành ph tôi nh là sau
khi khám b nh th y tôi, c hai ông u quy t nh là c n ph i em r a ru t ng i
b nh.
Vì hôm y r i úng vào ngày bác s i u tr a ông vi n tr ng t th
tr n n, nên m con tôi không có c h i tr l i câu chuy n ang d dang y n a.
Hai bác s cùng h i ch n, sau khi làm các thao tác nh r a ru t cho b nh nhân
xong, thì ra v .
総研大文化科学研究 第10号(2014)226
T hôm bác s b t ph i n m im trên gi ng th y tôi m i u th y h t s c
khó ch u là không th ra nhà sau i tiêu i ti u, nh ng d n d n ông b
có tính s ch s n b nh ho n c a tôi d ng nh không còn làm ch c thân
th mình n a khi ch ng b nh tr n ng, ông c n m ì trên gi ng mà làm vi c bài
ti t, khi n qu n áo ch n m n u hôi hám b n th u mà v n không th y
ng ng ngùng khó ch u gì h t. D n dà th y tôi c ng không còn mu n n u ng gì
n a. Ngay c khi mu n n m t món gì th y tôi c ng th y là mi ng l i tuy
thèm nh ng cu ng h ng c ngh n c ng, ch nu t c mi ng n h t s c khó kh n
và l n nào c ng nu t c chút xíu mà thôi. S c kh e th y tôi sa sút trông
th y. Ngay t i cái thú c báo tr c kia m nh m là th , n bây gi c ng ã
không còn. ôi kính lão tr c kia v n th ng bên c nh g i, lúc này luôn luôn
n m trong cái bao kính màu en. Khi m t ng i b n t thu nh c a th y tôi mà c
nhà u g i là chú Saku - v n cách nhà chúng tôi ch ng m t d m ng -
n th m th y tôi ch a ôi m t n nhìn v phía b n mà nói “ , chú Saku
y ?”
Th y tôi t sau hôm b bác s b t ph i n m yên, thì c chuy n i
ti n, ti u ti n u ph i n m m t ch mà nh tay ng i khác giúp. Th y tôi
v n tính s ch s , nên th i gian u ông th y ghét vô cùng i u ó, nh ng vì l c
b t tòng tâm, nên s ch ng ành ông ph i gi i quy t ngay trên gi ng. Th
r i ch ng bi t có ph i do b nh tình t ng gi m khi n u óc ông l l n d n i hay
th nào ó, mà c m i ngày qua, ông l i càng tr nên m t ý th c v vi c bài ti t
b a bãi n a. Th nh tho ng ông làm b n c ch n v i m khi n m i ng i
xung quanh ph i nh n m t l i, y v y mà chính ông l i t ra bình th ng nh
không có gì. Nh t là l ng n c ti u, do ch ng b nh nên ông ít i h n bao
gi h t. Ông bác s c ng ph i b n tâm v i u ó. D n dà th y tôi c ng ch ng thi t
n u ng gì n a. Th nh tho ng ông có thèm cái gì ó, thì c ng ch là cái l i
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 227
nó thèm, ch t c h ng tr xu ng, ông ch nu t trôi c chút ít. Ngay c t báo
a thích ông c ng không còn s c c m l y n a. C p kính lão bên c nh g i,
gi ây c c t nguyên trong chi c bao kính en. Khi chú Saku, b n thân thu
nh c a th y tôi, ng i s ng cách ch chúng tôi ch ng m t lý (~3.93km) t i
th m, th y tôi ch h ng ôi m t l v phía b n mà nói “Ôi, anh Saku y à?”.
“Chú n th m tôi th c là quý hóa quá. Trông th y chú m nh kh e mà tôi
thèm còn cái thân tôi thì ch ng còn trông mong gì c n a r i!...”
“ y anh sao l i nói th ! Anh tuy có au y u th c y nh ng có gì mà ph i phàn nàn
âu. Anh có hai a con trai u ã t t nghi p i h c c r i, có ph i th không
nào? Th nhìn tôi ây này. V thì ch t t i tám hoánh nào r i, con cái thì ch ng
có l y m t m ng; có th là tôi ang c kh e m nh th c y nh ng có
trông i c ni m vui nào trong mai sau âu”
“Anh n th m tôi th c là quý hóa quá. Trông th y anh m nh kh e mà tôi
thèm, ch tôi thì không xong r i!”
“Làm gì có chuy n ó. Anh có hai a con u ã t t nghi p i h c, có chút b nh
t t thôi thì n nh m gì. Xem tôi ây này, bà y c ng ch t r i, con cái thì ch ng có,
tôi c ng ch bi t s ng nh th này thôi, kh e m nh thì có y nh ng nào có
vui âu”.
総研大文化科学研究 第10号(2014)228
Hai ba ngày sau khi chú Saku t i th m, th y tôi c bác s r a ru t. Ông có
v b ng lòng l m, nói r ng nh m y ông bác s mà mình th y d ch u. Th y tôi tr
nên vui t i h n nhi u, d ng nh ã l y l i c ni m tin là có th kéo dài
th m ng c a mình. Ch ng hi u là m tôi t ng l m là th y tôi l y l i c
khí l c th t s hay là mu n c g ng làm cho th y tôi c vui lòng, bà ã k l i
cho ông nghe chuy n nh ng b c i n mà Tiên Sinh ã g i cho tôi, làm nh th
Tiên Sinh ã tìm cho tôi m t ch làm x ng áng Tokyo, úng v i s mong c
c a th y tôi v y. Lúc y, tôi ang ng i c nh m tôi, tuy c m th y khó ch u vô cùng
nh ng tôi không sao tìm cách ng t l i m tôi c ành ng i im nghe bà nói
luyên thuyên. Ng i b nh có v r t vui lòng.
Hai ba ngày sau khi chú Saku t i th m, th y tôi c bác s r a ru t.
Ông có v vui l m, nói r ng nh có bác s mà mình th y d ch u. Tâm tr ng ông
ph n ch n tr l i, c nh th ông ã l y c can m i m t v i tu i th
c a mình. Ch ng hi u là m tôi ã b lôi kéo vào chuy n ó, hay ch khích
l cho ng i b nh, mà bà k v b c i n t Tiên sinh, c nh th tôi ã có m t v
trí Tokyo úng nh s mong m i c a th y tôi v y. Ng i bên c nh tôi c ng c m
th y ng a ngáy khó ch u, nh ng không sao ng t l i m tôi c, nên ch im l ng
mà nghe. Ng i b nh thì có v vui ra m t.
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 229
“Th thì hay quá!” Em r tôi nói
“ Nh ng li u chú ã bi t vi c làm y là vi c gì ch a?” Anh c tôi h i.
Mu n ph nh n nh ng th c ã quá ch m m t r i. Tôi không có can m
mà nói ra s th c, ành tr l i m t cách m h - m h n n i chính tôi c ng
không hi u rõ ý ngh a l i nói c a mình n a. R i tôi ng d y, b c ra kh i phòng
ngay.
“Th thì hay quá!” Em r tôi nói.
“ Nh ng chú v n ch a bi t là vi c gì h ?” Anh c tôi h i.
Gi thì tôi không còn d ng khí ph nh n i u ó n a. Tôi ành tr l i m t
cách m h , m h n n i c chính tôi c ng không hi u là gì, và c ý r i kh i ch
ng i.
総研大文化科学研究 第10号(2014)230
1994
Khánh Hoàn & Nguy n T ng Minh “N i lòng” 2011
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 231
No
1A
be K
ôbô
Bn
Chi
m
óng
(Chi
nnyu
sha,
195
1)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Bon
Chi
emD
ong.
htm
2008
2A
be K
ôbô
Cu
c i c
a n h
à th
(Shi
jin n
o S
hoga
i)Lê
Ng
c Th
oht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/LN
Thao
/Cuo
c_do
i_cu
a_nh
a_th
o.ht
m-
3A
be K
ôbô
Chi
c th
uyn
Nô–
Ê (N
oa n
o ha
kobu
ne)
Cun
g i
n-
-4
Abe
Kôb
ôH
ong
Lo
n (P
anic
)Lê
Ng
c Th
oht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/LN
Thao
/Pan
ic.h
t m-
5A
be K
ôbô
Khu
ôn m
t ng
i khá
c (ta
nin
no k
ao)
Ph
m M
nh H
ùng
à N
ng19
866
Abe
Kôb
ôN
gi
àn b
à tro
ng c
n cá
t (S
una
no o
nna)
Ngu
yn
Tun
Kha
nh
Vn
hc
1989
7A
be K
ôbô
Ng
i àn
bà
trong
cn
cát (
Sun
a no
onn
a)Tr
ùng
Dng
An
Tiêm
1971
8A
be K
ôbô
Ru
t th
a (M
ocho
)Lê
Ng
c Th
oht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/LN
Thao
/Ruo
t_Th
ua.h
tm20
089
Abe
Kôb
ôM
t cái
ch
t vô
can
(Muk
anke
ina
Shi
, 196
1)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Mot
caic
hetv
ocan
.htm
2008
10A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
À…
a…a…
ba! (
Aba
baba
ba)
Lê N
gc
Tho
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/L
NTh
ao/A
aaab
a.ht
m20
0511
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keo
nh c
uc
i (S
hink
iro)
Ph
m V
Th
nhht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/p
ham
vt/p
vtd0
51.h
tm20
0412
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keo
thu
t (M
ajut
su)
Dng
Th
Tuy
t Min
h ht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/Quy
nhC
hi/A
o_Th
uat.h
tm20
0513
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keB
n b
b b
i (Y
abu
no n
aka)
Ph
m V
Th
nhht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/p
ham
vt/p
vtd0
50.h
tm20
0414
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keB
n o
tc
(Chu
to)
Cun
g i
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/3
-Tho
Van
/Cun
gDie
n/B
on_D
ao_T
ac.h
tm20
0415
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keC
ái m
i (H
ana)
Vit C
hâu
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/V
ietC
hau/
Cai
_mui
.htm
2004
16A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Cán
h ng
khô
(Kar
e no
shô
)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Can
hdon
gkho
.htm
2006
17A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Chá
o kh
oai (
Imog
ay)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/R
yuno
suke
_Aku
taga
wa-
Cha
okho
ai-N
NTr
an.h
tm20
0218
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keC
hic
mùi
soa
(Han
kech
i)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Han
ako.
htm
2006
19A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Chi
c xe
goò
ng (T
orok
ko)
inh
Vn
Ph
c ht
tp://
ww
w.c
him
viet
.free
.fr/v
annh
at/d
inhv
anph
uoc/
dvpd
053.
htm
2003
20A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Con
bch
(Shi
ro)
-ht
tp://
ww
w.e
rtc.c
om/2
-Tho
Van
/LN
Thao
/So_
diem
_dan
h.ht
m20
0521
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keC
c t (
Ikka
i no
tsuc
hi)
Lê N
gc
Tho
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/L
NTh
ao/C
uc_d
at.h
tm20
0522
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keàn
bà
(Onn
a)D
ng T
h T
uyt M
inh
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/Q
uynh
Chi
/Dan
ba.h
tm20
0523
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
kea
ngc
trc
mt (
Jigo
kuhe
n)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Dia
_ngu
c_tru
oc_m
at.h
tm20
0324
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keH
à ng
(Kap
pa)
Cun
g i
n ht
tp://
ww
w.c
him
viet
.free
.fr/v
annh
at/c
ungd
ien/
qvcd
050.
htm
2005
25A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Lã s
inh
môn
(Ras
hom
on)
V M
inh
Thi
uG
ió b
n ph
ng19
6726
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keLã
sin
h m
ôn (R
asho
mon
)D
ng T
h T
uyt M
inh
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/Q
uynh
Chi
/LaS
inhM
on.h
tm20
0527
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keLò
ng
ã tró
t yêu
(Kes
a to
Mor
ito)
Vn
Lang
Tôn
Th
t Ph
ng
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/T
TPhu
ong/
Kes
a_to
_mor
ito.h
tm20
0428
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keM
y trá
i quý
t (M
ikan
)in
h V
n P
hc
http
://w
ww
.chi
mvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/din
hvan
phuo
c/dv
pd05
4.ht
m20
0329
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keM
ng m
(Yum
e)in
h V
n P
hc
http
://w
ww
.chi
mvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/din
hvan
phuo
c/dv
pd05
8.ht
m20
0530
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keM
ùa th
u (A
ki)
Ngu
yn
Ng
c D
uyên
http
://w
ww
.chi
mvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/nnd
uyen
/nnd
n050
.htm
-31
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keN
im
tin
(Bis
ei n
o sh
in)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nTr
2007
32A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Nc
dòng
sôn
g c
ái (O
kaw
a no
miz
u)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
1206
2003
-Nuo
c_do
ng_s
ong_
cai.h
tm20
0333
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keS
i
m d
anh
nhng
ng
i ã
khu
t (Te
nkib
o)Lê
Ng
c Th
o ht
tp://
ww
w.e
rtc.c
om/2
-Tho
Van
/LN
Thao
/So_
diem
_dan
h.ht
m20
0434
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keS
i t n
hn
(Kum
o no
ito)
inh
Vn
Ph
c ht
tp://
ww
w.c
him
viet
.free
.fr/v
annh
at/d
inhv
anph
uoc/
dvpd
052.
htm
2003
35A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Tay
o ch
ích
hào
hip
(Nez
umi K
ozo
Jiro
kich
i)V
n La
ng T
ôn T
ht P
hng
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/T
TPhu
ong/
Tay_
dao_
chic
h_ha
o_hi
ep-0
7252
004.
htm
2004
36A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Thân
ph
n co
n ng
i (K
appa
)D
im
Châ
u V
n ng
h19
6637
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keTh
y M
ori (
Mor
i sen
sei)
Lê N
gc
Tho
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/L
NTh
ao/T
hay%
20M
ori.h
tm20
0538
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keTi
c kh
iêu
v (B
utok
ai)
Lê N
gc
Tho
http
://w
ww
.ertc
.com
/2-T
hoV
an/L
NTh
ao/T
iec_
khie
u_vu
.htm
2005
39A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Tríc
h s
tay
ca
Yas
ukuc
hi (Y
asuk
ichi
no
tech
o ka
ra)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/Tr
ichS
oTay
.htm
-40
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keTr
inh
tit-
Tuy
n t
p tru
yn
ngn
Aku
taga
wa
Cun
g i
n V
n h
c20
0641
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keTr
ong
rng
trúc
Pho
ng V
Tá
c ph
m m
i19
8742
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keTr
uyn
ca
mt n
gi l
ãng
tríD
im
Châ
u T
p ch
í Vn
1966
43A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Truy
n ng
n ch
on l
cLê
Vn
Vi
n V
n h
c19
8944
Aku
taga
wa
Ryu
nosu
keTu
tiên
(Sen
nin)
inh
Vn
Ph
c ht
tp://
ww
w.c
him
viet
.free
.fr/v
annh
at/d
inhv
anph
uoc/
dvpd
055.
htm
2004
45A
kuta
gaw
a R
yuno
suke
Bc
ha
núi t
hu (S
huza
nzu)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/B
uc_h
oa_n
ui_t
hu.h
tm20
0646
Aris
him
a Ta
keo
Mt c
hùm
nho
(Hito
fusa
no
budo
)in
h V
n P
hc
http
://ch
imvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/din
hvan
phuo
c/dv
pd05
0.ht
m20
0247
Ariy
oshi
Saw
ako
Nh
ng n
m th
áng
thu
tàn
”The
Tw
iligh
t Yea
rs”
Hoà
ng H
u D
oP
hú K
hánh
1987
48A
sada
Jiro
Ng
i ón
tàu
(tets
udou
in)
Ph
m H
u L
iV
n h
c20
1049
Asa
da J
iroT
tình
vi n
gi v
khô
ng q
uen
(Mis
hira
nu ts
uma
e)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
To_t
inh.
htm
2003
50B
ashô
Mat
suo
Bas
hô v
à th
hai
kuN
ht C
hiêu
Vn
hc
1994
51B
ashô
Mat
suo
Li l
ên m
in
Oku
(Oku
no
hoso
mic
hi)
Vnh
Sín
hTh
gi
i19
9852
Daz
ai O
sam
uB
in
(Um
i)P
hm
V T
hnh
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/P
V-T
hinh
/Daz
ai-U
MI.h
tm-
53D
azai
Osa
mu
C h
ng (K
okyo
o)N
guy
n N
gc
Duy
ênht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
Duy
en/C
o_hu
ong.
htm
2006
54D
azai
Osa
mu
i kh
(sar
uzuk
a)C
ung
in
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/C
ungD
ien/
Doi
_khi
-Saz
uzuk
a.ht
m20
0655
Daz
ai O
sam
uJu
das
i t c
áo (K
akek
omi U
ttae)
Lê N
gc
Tho
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/L
NTh
ao/J
udas
.htm
2006
56D
azai
Osa
mu
Mel
os
i, ch
y nh
anh
lên
(Has
hire
, Mer
osu)
Vn
Lang
Tôn
Th
t Ph
nght
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/TTP
huon
g/M
elos
.htm
2005
57D
azai
Osa
mu
Nói
di (
Uso
)in
h V
n P
hc
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/D
VP
huoc
/Noi
doi.h
tm20
0658
Daz
ai O
sam
uP
hong
cnh
hoà
ng k
im (O
gon
Fuke
i)P
hm
V T
hnh
http
://ch
imvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/pha
mvt
/pvt
d058
.htm
2005
59D
azai
Osa
mu
Tht l
c cõ
i ng
i (N
inge
n S
hikk
aku)
Hoà
ng L
ong
Hi n
hà v
n20
1160
Daz
ai O
sam
uTr
i sán
g (A
sa)
Ph
m V
Th
nhht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/PV
-Thi
nh/D
azai
-AS
A.h
tm-
総研大文化科学研究 第10号(2014)232
No
61D
azai
Osa
mu
Xe
la
(Res
sha)
Ph
m V
Th
nhht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/p
ham
vt/p
vtd0
57.h
tm20
0562
End
ô S
huus
aku
Ng
i àn
bà
mà
tôi r
ung
b (W
atas
hi g
a su
teta
onn
a)oà
n T
Huy
ênLa
o ng
1984
63E
ndô
Shu
usak
uQ
ua tr
m F
uda
no T
suji
(Fud
ano
tsuj
i)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Fuda
_no_
Tsuj
i.htm
2008
64Fu
jiwar
a no
Tei
ka
Th W
aka
trm
nhà
(Hya
kuni
n Is
shu)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/n
amtra
n/th
owak
a/th
owak
a0a.
htm
2008
65Fu
jiwar
a no
Tei
ka
Vn
th tr
m h
ng s
c (H
yaku
nin
Issh
u)Tr
n Th
Chu
ng T
oàn
Th g
ii
2011
66Fu
kuza
wa
yuki
chi
Khu
yn
hc
(gak
umon
no
susu
me)
Ch
ng T
hâu
Chí
nh tr
Qu
c gi
a19
9567
Fuku
zaw
a yu
kich
iK
huy
n h
c (g
akum
on n
o su
sum
e)P
hm
Hu
Li
Tri T
hc
2013
68Fu
kuza
wa
yuki
chi
Phú
c ôn
g t
truy
n (F
uku
Jid
en)
Ph
m T
hu G
iang
Th g
ii
2005
69Fu
kuza
wa
yuki
chi
Thoá
t Á lu
n (D
atsu
aron
)H
i Âu,
Kur
iki S
eiic
hi-
-70
Fum
ihik
o S
ueki
Lch
s tô
n gi
áo N
ht B
n (N
ihon
shu
kyos
hi)
Ph
m T
hu G
iang
Alp
habo
ok20
1171
Har
ada
Yas
suko
Mt b
n tìn
h ca
(Ban
ka)
Bíc
h K
imC
o Th
m19
6872
Har
ada
Yas
suko
Yêu
tron
g m
ùa th
u (B
anka
)M
c t M
i19
7373
Hay
ashi
Fum
iko
óa c
úc m
un
(Ban
giku
)V
n La
ng T
ôn T
ht P
hng
ht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/TTP
huon
g/D
oa_c
uc_m
uon.
htm
2003
74H
ayas
hi M
arik
oêm
u(
Sho
ya)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/S
hoya
-Hay
ashi
mar
iko.
htm
2006
75H
igas
hino
Kei
goB
í mt c
a N
aoko
(Him
itsu)
Uyê
n Th
im
Tr
ng T
hu L
anTh
i i
2010
76H
igas
hino
Kei
goP
hía
sau
nghi
can
X (Y
gish
a X
no
Ken
shin
)Tr
ng T
hu L
anV
n ho
á S
ài G
òn20
0977
Hira
i Tei
ichi
Truy
n ch
àng
Hôi
chi c
t tai
(Hira
i Tei
ichi
tran
slat
ed fr
om L
afca
dio
Hea
rn)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/12
0620
03-T
ruye
n_ch
ang_
Hoi
chi_
cut_
tai.h
tm-
78Ih
ara
Sai
kaku
Nm
ng
i àn
bà
si tì
nh (K
ôsho
ku g
onin
no
onna
)P
hm
Th
Ngu
yt
Tin
Gia
ng19
8879
Isho
co &
Ichi
ro H
atan
oE
m b
é P
hù T
ang
(Sho
unen
ki)
Trng
ìn
h C
Lá B
i19
6980
Iwas
aki C
hihi
roTr
em
tron
g ng
n l
a ch
in
tranh
(Sen
ka n
o na
ka n
o ko
dom
otac
hi)
oàn
Ng
c C
nhP
h n
2008
81Ji
ro O
sara
giQ
ui c
hng
(Kik
y)
Bùi
Ng
c Lâ
mt S
ng19
7382
Kan
ehar
a H
itom
iR
n và
khu
yên
li (
Heb
i ni P
iasu
)U
yên
Thi
mV
n h
c20
0983
Kat
ayam
a K
yoic
hiS
ocra
tes
ang
yêu
(Koi
Sur
u S
okur
ates
u)M
inh
Châ
u U
yên
Thim
Hi n
hà v
n20
0984
Kaw
abat
a Y
asun
ari
Cán
h ta
y (k
atau
de)
Nh
t Chi
êuT
p ch
í Vn
1988
85K
awab
ata
Yas
unar
iC
ô
(Kot
o)Th
ái V
n H
iu
Hi P
hòng
1988
86K
awab
ata
Yas
unar
iC
ô v
n x
Izu
(zu
no O
dorik
o)H
uyn
Khô
ngTr
ình
bày
1969
87K
awab
ata
Yas
unar
it P
hù T
ang,
Cái
p
và tô
i (U
tsuk
ushi
i Nih
on n
o w
atak
ushi
)C
ao N
gc
Ph
ngLá
Bi
1969
88K
awab
ata
Yas
unar
ip
và b
un
(Uts
ukus
hisa
to K
anas
him
i to)
Mai
Kim
Ng
cV
n ho
á S
ài G
òn20
0989
Kaw
abat
a Y
asun
ari
m l
a l
c lo
ài (B
luzh
aius
hchi
i Ogo
niok
)(
Ngu
yn
c D
ngV
n ng
h19
8890
Kaw
abat
a Y
asun
ari
Mt m
(Hah
a no
me)
Dng
Th
Tuy
t Min
hht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/q
uynh
chi/q
ychd
057.
htm
2006
91K
awab
ata
Yas
unar
iN
gàn
cánh
hc
(Sem
bazu
ru)
Trùn
g D
ngTr
ình
bày
1969
92K
awab
ata
Yas
unar
iN
gàn
cánh
hc
(Sem
bazu
ru)
Tun
Min
hS
ng M
i19
72
93K
awab
ata
Yas
unar
iN
gi
p ng
mê
(Nem
ueru
bijo
)Q
u S
nTh
i i
2010
94K
awab
ata
Yas
unar
iN
gi
p ng
say
(Nem
ueru
bijo
)V
ìn
h P
hòng
Vn
hc
1990
95K
awab
ata
Yas
unar
iR
p r
n cá
nh h
c (S
emba
zuru
)N
guy
n T
ng M
inh
Sôn
g Th
ao19
7496
Kaw
abat
a Y
asun
ari
Sin
h ra
t v
p
Nh
t Bn
(Uts
ukus
hii N
ihon
no
wat
akus
hi)
(oà
n T
Huy
n-
-97
Kaw
abat
a Y
asun
ari
Tm
nh
(Sha
shin
)D
ng T
h T
uyt M
inh
http
://ch
imvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/quy
nhch
i/qyc
hd05
8.ht
m20
0698
Kaw
abat
a Y
asun
ari
Tp
truy
n ng
n tro
ng lò
ng b
àn ta
y (T
enoh
ira n
o sh
ôset
su)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/n
amtra
n/nn
td07
4/nn
td07
4_m
uclu
c.ht
m-
99K
awab
ata
Yas
unar
iTi
ng r
n c
a nú
i (Y
ama
no O
to)
Ngô
Quí
Gia
ngTh
anh
niên
1989
100
Kaw
abat
a Y
asun
ari
Tuy
n t
p tá
c ph
mN
hiu
dch
gi
Lao
ng &
Tru
ng tâ
m V
n hó
a ôn
g Tâ
y20
0510
1K
awab
ata
Yas
unar
iV
n Iz
u (z
u no
Odo
riko)
Thái
Hà
Tác
phm
mi
1986
102
Kaw
abat
a Y
asun
ari
X tu
yt (
Yuk
igun
i)C
hu V
it
Trìn
h bà
y19
69
103
Ken
Wat
anab
eN
gi T
hông
Min
h G
ii Q
uyt V
n N
h T
h N
ào?
(Pro
blem
Sol
ving
)H
ng D
ng, V
it A
nhTr
2010
104
Kur
oyan
agi T
etsu
koTo
ttoch
an- C
ô bé
bên
ca
s (M
adog
iwa
no T
otto
-cha
n)A
nh T
hLa
o ng
2008
105
Mat
sush
ita K
onos
uke
Mn
àm n
hân
sinh
(nin
gen
wo
kang
aeru
)P
hm
Thu
Gia
ngA
lpha
book
-10
6M
iaza
wa
Ken
jiám
ht d
và
mèo
rng
(Don
gurit
o ya
man
eko)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/D
amha
tde.
htm
2006
107
Mia
zaw
a K
enji
Ng
i sn
gu
và m
èo r
ng (D
ongu
rito
yam
anek
o)V
ng T
rng
Vn
hóa
dân
tc
1990
108
Mia
zaw
a K
enji
Quá
n n
mè
nheo
lm
chu
yn
(Chu
umon
no
ôi ry
ôrite
n)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Qua
nAnM
eNhe
o.ht
m20
0610
9M
iaza
wa
Ken
jiTh
thn
và c
on c
hn
(Tsu
chig
ami t
o ki
tsun
e)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Miy
azaw
a-Th
o_th
an_v
a_co
n_ch
on.h
tm20
0611
0M
ieko
Kaw
akam
iN
gc
và tr
ng (C
hich
i to
ran)
Son
g Tâ
m Q
uyên
Ph
n20
1111
1M
ishi
ma
Yuk
ioC
ht g
ia
mùa
hè
(Man
atsu
no
shi)
Tân
Linh
Phù
Sa
1969
112
Mis
him
a Y
ukio
Chi
u hô
m l
chu
yn
(Gog
o N
o E
iko)
Khá
nh H
oan
&N
guy
n T
ng M
inh
Sôn
g Th
ao19
71
113
Mis
him
a Y
ukio
Dì H
aruk
o(H
aruk
o)N
guy
n N
am T
rân
Tp
chí h
p l
u20
0811
4M
ishi
ma
Yuk
ioH
n b
m (C
hôch
ô, 1
948)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/H
onB
uom
.htm
2008
115
Mis
him
a Y
ukio
Khá
t vng
yêu
ng
(Ai n
o K
awak
i)P
hm
Xuâ
n Th
oA
n G
iang
1988
116
Mis
him
a Y
ukio
Kim
Các
t (k
inka
kuji)
Khá
nh H
oan
&N
guy
n T
ng M
inh
An
Tiêm
1970
117
Mis
him
a Y
ukio
Kim
Các
t (k
inka
kuji)
Khá
nh H
oan
&N
guy
n T
ng M
inh
Sôn
g Th
ao19
71
118
Mis
him
a Y
ukio
Mi t
ình
ca
v c
ao t
ng c
hùa
Shi
ga (S
higa
dera
shô
nin
no k
oi)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/M
oitin
h_m
otvi
caot
ang-
Mis
him
a_yu
kio.
htm
2007
マィン・徳永 翻訳における質の批評
総研大文化科学研究 第10号(2014) 233
No
119
Mis
him
a Y
ukio
Ngô
i n
vàng
(Kin
kaku
ji)Lê
Lc
Than
h ni
ên19
70
120
Mis
him
a Y
ukio
Sau
ba
tic
(Uta
ge n
o A
to)
Khá
nh H
oan
&N
guy
n T
ng M
inh
Sôn
g Th
ao19
71
121
Mis
him
a Y
ukio
Sau
ba
tic
(Uta
ge n
o A
to)
Tuy
t Sin
hTr
1974
122
Mis
him
a Y
ukio
Ting
són
g (S
hios
ai)
Khá
nh H
oan
&N
guy
n T
ng M
inh
Sôn
g Th
ao19
71
123
Mis
him
a Y
ukio
u qu
c (Y
uuko
ku)
-ht
tp://
ww
w.e
rtc.c
om/2
-Tho
Van
/0-V
an_h
oc_N
B/U
u_qu
oc-M
ishi
ma_
Yuk
io.h
tm20
0312
4M
iyam
oto
Tsun
eich
iN
hng
ng
i Nh
t b lã
ng q
uên
(Was
urer
aret
a ni
honj
in)
Trn
Th C
hung
Toà
nG
iáo
dc
2002
125
Mor
i Oga
ian
g trù
ng tu
(Fus
hinc
huu)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/D
ang_
Trun
g_tu
.htm
2006
126
Mor
i Oga
iH
anak
o (H
anak
o)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Han
ako.
htm
2006
127
Mor
i Oga
iTh
uyn
gii t
ù (T
akas
ebun
e)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Thuy
en_g
iai_
tu.h
tm20
0612
8M
uju
Góp
nh
t cát
á
(Shy
asek
ishy
u)
ình
ngLá
Bi
1971
129
Muk
ôda
Kun
iko
Con
Cá
Gi
c (F
una)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/12
0620
03-C
on_c
a_gi
ec.h
tm20
0313
0M
urak
ami H
aruk
i1Q
84 (1
Q84
)L
c H
ngH
i nhà
vn
2012
131
Mur
akam
i Har
uki
Biê
n ni
ên k
ý ch
im v
n dâ
y có
t (N
ejim
akid
ori K
uron
ikur
u)Tr
n Ti
n C
ao
ngH
i nhà
vn
2006
132
Mur
akam
i Har
uki
Bón
g m
a L
exin
gton
(Rek
ishi
nton
no
yuur
ei)
Ph
m V
Th
nhà
Nng
2007
133
Mur
akam
i Har
uki
Cu
c s
n c
u ho
ang
(Hits
uji o
meg
uru
bke
n)M
inh
Hnh
Vn
hc
2011
134
Mur
akam
i Har
uki
om
óm (H
otar
u)P
hm
V T
hnh
à N
ng20
0613
5M
urak
ami H
aruk
iK
afka
bên
b b
in
(Um
ibe
no K
afuk
a)D
ng T
ngH
i nhà
vn
2007
136
Mur
akam
i Har
uki
Ng
m (A
ndgu
raun
do)
Trn
nhV
n ho
á S
ài G
òn20
0913
7M
urak
ami H
aruk
iN
gày
p tr
i x
em K
anga
roo
Ph
m V
Th
nhà
Nng
2006
138
Mur
akam
i Har
uki
Ng
i Ti v
i (TV
Peo
ple)
Ph
m V
Th
nhà
Nng
2007
139
Mur
akam
i Har
uki
Ng
i tìn
h S
putn
ik (S
upto
niku
no
koib
ito)
Ngâ
n X
uyên
Hi n
hà v
n20
0814
0M
urak
ami H
aruk
iN
hy,
nh
y, n
hy
(Dan
su d
ansu
dan
su)
Trn
Vân
Anh
Hi n
hà v
n20
1114
1M
urak
ami H
aruk
iP
hía
Nam
biê
n gi
i, ph
ía T
ây m
t tr
i (K
okky
no
min
ami,
taiy
no
nish
i)C
ao V
it D
ngH
i nhà
vn
2007
142
Mur
akam
i Har
uki
Rng
Na-
uy
(Nor
uwei
no
mor
i)Tr
nh L
Hi n
hà v
n20
0614
3M
urak
ami H
aruk
iR
ng N
a- u
y (N
oruw
ei n
o m
ori)
Hnh
Lin
h- H
i Tha
nhV
n h
c19
9714
4M
urak
ami H
aruk
iS
au c
n ng
t (
Jish
in n
o at
o de
)P
hm
V T
hnh
à N
ng20
0614
5M
urak
ami H
aruk
iS
au n
a êm
(Afu
t D
ku)
Hu
nh T
hanh
Xuâ
nC
ông
an n
hân
dân
2007
146
Mur
akam
i Har
uki
Tôi n
ói g
ì khi
nói
v c
hy
b(H
ashi
ru k
oto
ni ts
uite
kat
aru
toki
ni b
oku
no k
atar
u ko
to)
Thiê
n N
gaH
i nhà
vn
2011
147
Mur
akam
i Har
uki
X s
di
u k
tàn
bo
và c
hn
tn
cùng
th g
ii
(Sek
ai n
o ow
ari t
o h
dobo
irudo
wan
dra
ndo)
Lê Q
uang
Vn
hc
2010
148
Mur
akam
i Ryu
69 (6
9)H
oàng
Lon
gV
n h
c20
0914
9M
urak
ami R
yu3
êm tr
c gi
ao th
a (in
the
Mis
o so
up)
S
ong
Tâm
Quy
ênV
n h
c20
0915
0M
urak
ami R
yuM
àu x
anh
trong
su
t (K
agiri
naku
tm
ei n
i chi
kai b
ur)
Trn
Ph
ng T
huý
Vn
hc
2008
151
Mur
akam
i Ryu
Xuy
ên th
u (P
iass
hing
u)Lê
Th
Hng
Nhu
ngV
n h
c20
0815
2M
uras
aki S
hiki
buTr
uyn
Gen
ji (G
enji
mon
ogat
ari)
Nxb
Kho
a h
c xã
hi
1991
-15
3N
akaj
ima
Ats
ushi
G
ào tr
ng tr
ong
núi (
San
gets
uki)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/G
ao_t
rang
_Tro
ng_N
ui.h
tm20
0315
4N
akan
o H
itori
Anh
chà
ng x
e i
n (D
ensh
a O
toko
)Tr
ng T
hu L
anH
i nhà
vn
2011
155
Nat
sum
e S
osek
iB
otch
an -
Cu
c N
i Lo
n N
gon
Mc
(Bot
chan
)H
ng N
gc
& T
hanh
Dun
gH
i nhà
vn,
Tr
2004
, 201
115
6N
atsu
me
Sos
eki
Cu
m n
gây
th (B
otch
an)
Bùi
Th
Loa
nH
i nhà
vn
2004
, 201
115
7N
atsu
me
Sos
eki
Gi
u Lê
n C
(Kus
amak
ura)
Lâm
Anh
Hi n
hà v
n20
1215
8N
atsu
me
Sos
eki
Mng
(Yum
e)A
n N
hiên
Tr20
0715
9N
atsu
me
Sos
eki
Mi
êm m
ng m
(Yum
e ju
ya)
inh
Vn
Ph
cht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/d
inhv
anph
uoc/
dvpd
056.
htm
2004
160
Nat
sum
e S
osek
iM
i gi
c ch
iêm
bao
(Yum
e ju
ya)
Qu
nh C
hiht
tp://
chim
viet
.free
.fr/v
annh
at/q
uynh
chi/q
ychn
082a
b_10
giac
mo.
htm
2008
161
Nat
sum
e S
osek
iN
i lòn
g (k
okor
o) K
hánh
Hoa
n &
Ngu
yn
Tng
Min
hS
ông
Thao
1971
162
Nat
sum
e S
osek
iN
i lòn
g (k
okor
o) K
hánh
Hoa
n &
Ngu
yn
Tng
Min
hH
i nhà
vn
2011
163
Oe
Ken
zabu
roM
t n
i au
riên
g (K
ojin
teki
na
taik
en)
Lê K
ý Th
ngV
n ng
h19
9716
4O
e K
enza
buro
Nuô
i thù
(Shi
iku)
Di
m C
hâu
Trìn
h bà
y19
7016
5O
gaw
a Y
oko
Giá
o s
và
công
thc
toán
(Hak
ase
no a
ishi
ta s
ushi
ki)
Lng
Vi
t Dng
Hi n
hà v
n20
0816
6O
gaw
a Y
oko
Nh
t ký
man
g th
ai (N
insh
in k
aren
daa)
L
ng V
it D
ngV
n h
c20
0916
7O
gaw
a Y
oko
Quá
n tr
hoa
diê
n v
(Hot
el Ir
is)
Lan
Hng
Vn
hc
2009
168
Shi
maz
aki T
oson
Gia
ìn
h (ie
)H
nh L
iêm
Vn
hóa
dân
tc
1994
169
Shu
nryu
Suz
uki
Tâm
Thi
n nh
p m
ôn (Z
en h
eno
izan
ai)
Lê H
in
Lng
Tng
hp
TP.H
CM
2006
170
Shu
nryu
Suz
uki
Thi
n Tâ
m -
S T
âm (Z
en m
aido
big
inaz
u m
aido
)N
guy
n D
uy N
hiên
Ph
ng
ông
2009
171
Suz
uki K
oji
Rin
g - V
òng
tròn
ác n
ghi
t (R
ingu
)L
ng V
it D
ngV
n h
c20
0817
2S
uzuk
i Koj
iV
òng
xoáy
ch
t (R
asen
)V
õ H
ng L
ong
Vn
hc
2009
173
Suz
uki K
oji
Vùn
g n
c h
c ám
(Hon
ogur
ai m
izu
no s
oko
kara
)P
hong
Lin
hV
n h
c20
09
総研大文化科学研究 第10号(2014)234
No
174
Take
yam
a M
ichi
oC
ây
àn M
in
in
(Biru
ma
no ta
tego
to)
Khá
nh H
oan
Sán
g t
o19
7117
5Ta
niza
ki J
un.ic
hir ô
Bàn
châ
n Fu
mik
o (F
umik
o no
ash
i)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Ban
Cha
n_Fu
mik
o.ht
m20
0817
6Ta
niza
ki J
un.ic
hirô
K lâ
n (K
irin)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/K
yLan
-Tan
izak
i-Jun
ichi
ro.h
tm20
0817
7Ta
niza
ki J
unic
hiro
Chi
c ch
ìa k
hóa
(Kag
i)P
hm
Th
Hoà
iP
h N
1989
178
Tani
zaki
Jun
ichi
roN
gi c
t lau
(Ash
ikar
i)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Ngu
oi_c
at_l
au.h
tm20
0517
9Ta
niza
ki J
unic
hiro
Ng
i àn
bà
tôi t
hng
Tri
u La
m C
hâu
Ngh
a B
ình
1989
180
Tani
zaki
Jun
ichi
roS
n dâ
y nú
i Yos
hino
(Yos
hino
Kuz
u)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
San
_day
_nui
.htm
2005
181
Tani
zaki
Jun
ichi
roTì
nh tr
ong
bóng
ti (
Mom
oku
mon
ogat
ari)
Nh
t Chi
êubá
o V
n ng
h19
8918
2Ta
niza
ki J
unic
hiro
Xâm
mìn
h (S
hise
i)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
1207
2003
-Xam
_Min
h.ht
m-
183
Tend
o S
hoko
Trng
du
ãng
(Yak
uza
na ts
uki)
Ngu
yn
Bo
Tran
gP
h N
2010
184
Tsuj
i Kun
ioC
on
ch (K
aeru
)N
guy
n N
am T
rân
http
://ch
imvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/nam
tran/
nntd
087_
HA
NB
02_C
onE
ch.h
tm20
1318
5To
kuna
ga S
unao
Khu
ph
khô
ng á
nh m
t tr
i (Ta
iyô
no n
ai m
achi
)-
Lao
ng19
6118
6To
kuna
ga S
unao
Núi
i y
ên l
ng (S
hizu
kana
ru y
amay
ama)
-V
n h
c19
6218
7U
eda
Aki
nari
Hn
Mùa
Hoa
Cúc
(Kik
ka n
o C
higi
ri)N
guy
n Tr
ng
chV
n h
c19
8918
8U
eda
Aki
nari
Hn
Mùa
Hoa
Cúc
(Kik
ka n
o C
higi
ri)N
guy
n N
am T
rân
http
://w
ww
.erc
t.com
/2-T
hoV
an/N
NT/
Hen
_mua
_hoa
_cuc
.htm
2003
189
Ued
a A
kina
riTi
ng c
him
thn
bí (u
ppôs
ô)N
guy
n N
am T
rân
http
://ch
imvi
et.fr
ee.fr
/van
nhat
/nam
tran/
nntd
086_
HA
NB
01Ti
engC
him
Huy
enB
i.htm
2013
190
Wat
anab
e D
zuni
chi
èn k
hông
ht b
óng
(Mue
tou)
Cao
Xuâ
n H
oN
gha
Bìn
h19
8819
1W
atan
abe
Dzu
nich
ièn
khô
ng h
t bón
g (M
ueto
u)C
ao X
uân
Ho
Hi n
hà v
n20
11, 2
013
192
Wat
aya
Ris
aC
ái l
ng m
un
á (K
erita
i sei
naka
)N
guy
n Th
anh
Vân
Hà
Ni
2010
193
Yam
ada
Am
yôi
mt
y v
n tr
ên g
ing
(Bed
o ta
imu
aizu
)L
ng V
it D
ngH
i nhà
vn
2008
194
Yam
ada
Am
yP
hong
v tu
yt v
i (Fu
umi z
ekka
)H
ng V
ânV
n h
c20
1019
5Y
amad
a A
my
Sng
lng
ca
Jess
e (J
esse
no
sebo
ne)
Thu
Dng
Na
Vn
hoá
Sài
Gòn
2008
196
Yam
ada
Am
yTr
ò ùa
ca
nhng
ngó
n ta
y (Y
ubi n
o ta
wam
ure)
An
Vn
hc
2009
197
Yos
hida
Ken
kôB
un
bun
phón
g bú
t (B
n Ts
urez
ureg
usa)
Ngu
yn
Nam
Trâ
nht
tp://
ww
w.e
rct.c
om/2
-Tho
Van
/NN
T/D
amha
tde.
htm
2006
198
Yos
him
oto
Ban
ana
Am
rita
(Am
urita
)Tr
n Q
uang
Huy
Hi n
hà v
n20
0819
9Y
oshi
mot
o B
anan
aK
itche
n (K
itche
n)L
ng V
it D
ngH
i nhà
vn
2006
200
Yos
him
oto
Ban
ana
N.P
(N.P
)L
ng V
it D
ngH
i nhà
vn,
à
Nng
2006
201
Yos
him
oto
Ban
ana
Nhà
bp
(kitc
hen)
Trn
Th C
hung
Toà
ni h
c Q
uc
gia
Hà N
i20
0020
2Y
oshi
mot
o B
anan
aS
ay n
g (S
hira
kaw
a Y
obun
e)Tr
ng T
h M
aiV
n ho
á S
ài G
òn20
0820
3Y
oshi
mot
o B
anan
aTh
n l
n (T
okag
e)N
guy
n P
hng
Chi
Vn
hc
2008
204
Yos
him
oto
Ban
ana
Vnh
bi
tTs
ugum
i (Ts
ugum
i)V
Hoa
à N
ng20
0720
5Y
umot
o K
azum
iK
hu v
n m
ùa h
(Nat
su n
o ni
wa)
Ngu
yn
Than
h Hà
Vn
hc
2010
206
-H
òa c
a (W
aka)
Ngu
yn
Tng
Min
hS
ông
Thao
xb
-20
7-
Thn
tho
i Nh
t Bn
(Nih
on S
hinw
a)D
oãn
Qu
c S
Sán
g t
o19
7220
8-
Truy
n k
Hei
ke (H
eike
Mon
ogat
ari)
-K
hoa
hc
xã h
i19
8920
9N
hng
i
u k
di
u c
a c
th (K
arad
a no
fush
igin
a)Tr
n Th
Chu
ng T
oàn
Kim
ng
-