115

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

การพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพ นทส าหรบการพจารณาจดสรรผเขาพกอาศยใน

หอพกบคลากรของมหาวทยาลยนเรศวรดวยซอฟตแวรรหสเปด

ชงชย หมหอง*, สทธชย ชส าโรง และศกดดา หอมหวล

Development of Spatial Decision Support System for Considering Staff Dormitory of

Naresuan University using FOSS4G

Chingchai Humhong*, Sittichai Choosumrong and Sakda Homhuan

ภาควชาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร อ าเภอเมอง จงหวด

พษณโลก 65000

Department of Natural Resources and Environment, Faculty of Agriculture Natural Resources and Environment, Naresuan University,

Phitsanulok, Thailand 65000 *Corresponding author. E-mail address: chingchai.h@gmail.com, sittichai.ocu@gmail.com

บทคดยอ

ปจจบน การสบคนขอมลเพอขอสทธหอพกบคลากรในมหาวทยาลยแบบเดมนนเปนแบบแผนทกระดาษและตารางซงมความซบซอน ไม

สะดวกและใชเวลาคอนขางมากในการสบคนและจดการขอมล การศกษาครงน ไดพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพนทส าหรบการพจารณา

จดสรรผ เขาพกอาศยในหอพกบคลากรของมหาวทยาลยนเรศวร ในรปแบบเวบแผนทออนไลนผานเครอขายอนเตอรเนต และสามารถวเคราะห

ต าแหนงหมบานของผใชบรการทสามารถขอหอพกและไมสามารถขอหอพกของมหาวทยาลยนเรศวร การพฒนาระบบผวจยไดเลอกใชซอฟตแวร

รหสเปด (Free and Open Source Software for Geospatial: FOSS4G) ในการพฒนาระบบทงหมด โดยใช pgRouting algorithm ซงเปน

เครองมอทท างานรวมกบ PostgreSQL/PostGIS เขามาชวยในการวเคราะหระบบโครงขายถนนส าหรบการบรการเสนทางทสนทสดดวยฟงกชน

pgDijkstra สวนการวเคราะหพนทใหบรการไดเปรยบเทยบการวเคราะห 2 วธการคอ 1) วเคราะหแบบรศม 25 กโลเมตร โดยใชฟงกชน

ST_Buffer และ 2) วเคราะหแบบพนทใหบรการซงค านวณจากระยะทางสญจร 25 กโลเมตร โดยใชฟงกชน pgr_drivingDistance และ

pgr_alphaShape

ผลการศกษาครงนพบวาระบบทพฒนาข นสามารถน าไปใชสนบสนนงานบรการสวสดการหอพกบคลากรได เมอทราบต าแหนงหมบานของ

ผใชบรการ และทราบพนทใหบรการในรศม 25 กโลเมตร ท าใหสามารถวเคราะหสทธการขอหอพกบคลากรได โดยน าขอมลต าแหนงหมบานมา

วเคราะหรวมกบพนทใหบรการดวยฟงกชน ST_Within ถาต าแหนงหมบานอยในพนทใหบรการ แสดงวาไมสามารถขอหอพกได แตถาต าแหนง

หมบานอยนอกพนทใหบรการแสดงวาสามารถขอหอพกได โดยขอมลทไดจากการวเคราะหทงหมดจะถกน าไปแสดงในรปแบบของ OGC Web

Service (OWS) ตามมาตรฐานของ Open Geospatial Consortium (OGC)

ค าส าคญ: ระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพนท, ซอฟตแวรรหสเปด, OGC Web Service, pgRouting, PostgreSQL/PostGIS, Driving distance

Abstract

Nowadays, the use of dormitory qualification method in Naresuan University is using paper-based which take along time, difficult to

search and manage data. Thus, this study aims to developing web-enabled considering decision support system for staff dormitory service

in Naresuan University and to evaluate the village location of users between acceptable and unacceptable to stay. The system has

implemented and developed as web mapping application using Free and Open Source Software for Geospatial (FOSS4G), Open Data and

Open Standards. The Shortest Path network analysis and Service Area provided by pgDijkstra algorithm in pgRouting Library

PostGIS/PostgreSQL is used for calculating the distance from Naresuan University as a starting point to the selected village as destination

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1) 116

point. Twentyfive kilometers of service area can be calculated and compared between radial method using ST_Buffer function and driving

distance method using pgr_drivingDistance and pgr_alphaShape functions.

The results of this study showed that the developed system can be used to support staff in dormitory service in Naresuan University.

The system can investigate the result by calculating the service area in 25 kilometers with the location of the village using ST_Within

function in PostGIS. If the village is located in the service area, then that village will be unacceptable to stay in dormitory but if the

village is not intersected with in the buffer area then it can be acceptable to stay in the dormitory. The data from the analysis will be

presented in the form of OCG Web Service (OWS) and Open Geospatial Consortium (OGC).

Keywords: Spatial Decision Support System, FOSS4G, OGC Web Service, pgRouting, PostgreSQL/PostGIS, Driving distance

บทน า

เนองจากระเบยบมหาวทยาลยนเรศวร วาดวยการพก

อาศยในบานพกของมหาวทยาลย พ.ศ. 2554 ไดมการ

ก าหนดเกณฑในการคดเลอกบคลากรทสามารถยนค ารองขอ

เขามาพกอาศยในบานพกของมหาวทยาลยตามประกาศ

หมวดท 3 คณสมบตของผพกอาศย ขอท 8 คอ บคลากรทม

สทธ ยนค ารองขอทพกได ตองไมมบานพกของตนเองหรอ

ของคสมรสอยในเขตอ าเภอเมองพษณโลก หรอถาหากอยใน

เขตอ าเภอเมองพษณโลกตองมระยะหางจากมหาวทยาลยไม

นอยกวา 25 กโลเมตร นบจากระยะทางตามเสนทางสญจร

ปกต (งานบรการสวสดการหอพกบคลากร, 2557)

แตเนองจากระบบการคนหาแบบเดมนนยงเปนแบบ

แผนทกระดาษและตาราง (ดงรปท 1) ซ งท าใหมความ

ซบซอนและยากตอการสบคนขอมล หรอเมอผใชงานเขามา

เรยกใชบรการอาจจะใชเวลานานในการพจารณา ดงนน

เปาหมายในการศกษาในครงน เพอพฒนาระบบสนบสนน

การตดสนใจเชงพนทส าหรบการพจารณาจดสรรผเขาพก

อาศยในหอพกบคลากรของมหาวทยาลยนเรศวร ดวย

ซอฟตแวรรหสเปด เพอชวยลดภาระการท างานของพนกงาน

มหาวทยาลยนเรศวรในสวนท ดแลงานบรการสวสดการ

หอพกบคลากร ปจจบนระบบเทคโนโลยสารสนเทศเปนสง

ส าคญส าหรบองคกรทเขามาชวยอ านวยความสะดวกในการ

ด าเนนงาน ท าใหการเขาถงขอมลมความรวดเรว การ

ตดตอสอสารมประสทธภาพ และชวยประหยดตนทนในการ

ด าเนนงานดานตางๆ ของหนวยงานท เช อมตอในระบบ

อนเทอรเนต เชน การมเวบไซตส าหรบเปนชองทางในการ

ประชาสมพนธขาวสารตางๆ เปนตน

จากความกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ท าใหมการพฒนาคดคนสงอ านวยความสะดวกสบายตอการ

ด ารงชวตเปนอนมาก เพอชวยเพมประสทธภาพในการ

ท างาน ตลอดจนชวยสนบสนนการคด ว เคราะหและ

ตดสนใจไดเปนอยางด อกทงเทคโนโลยสารสนเทศสามารถ

ใหบรการดานขอมล ขาวสารดวยกลไกอเลกทรอนกส ท าให

มการเขาถงขอมล ตดตอส อสารกนไดสะดวกรวดเรว

ตลอดเวลา จะเหนวาชวตปจจบนเกยวของ กบเทคโนโลย

เปนอนมาก ซงสวนใหญใชระบบคอมพวเตอรในการท างาน

ดงนนการศกษาครงน มวตถประสงคเพอพฒนาระบบ

สนบสนนการตดสนใจเชงพนทส าหรบการพจารณาจดสรร

หอพกบคลากรของมหาวทยาลยนเรศวรในรปแบบเวบแผน

ทออนไลน ทสามารถวเคราะหและตดสนใจต าแหนงหมบาน

ของบคลากรทสามารถขอหอพกและไมสามารถขอหอพกใน

มหาวทยาลยนเรศวร ในรศม 25 กโลเมตร โดยการค านวณ

ระยะทางจรงจากเสนทางสญจรปกต เพอใหระบบสามารถ

สบคนในเชงพนทตามเงอนไขทมหาวทยาลยก าหนดไวและ

สรางเวบแผนทออนไลนผานเครอขายอนเตอรเนต ส าหรบ

บคลากรจะไดมความสะดวกในการคนหามากขน ตลอดจน

สามารถชวยสนบสนนการตดสนใจตอผบรหารในหนวยงาน

ทเกยวของ

117

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

วตถประสงค

1. เพอพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพนท

ส าหรบการพจารณาจดสรรผ เขาพกอาศยในหอพกบคลากร

ของมหาวทยาลยนเรศวรในรปแบบเวบแผนทออนไลน

2. เพอวเคราะหต าแหนงหมบานของบคลากรทสามารถ

ขอหอพกและไมสามารถขอหอพกในมหาวทยาลยนเรศวรใน

รศม 25 กโลเมตร โดยค านวนระยะทางจรงจากเสนทาง

สญจรปกต

พ นทศกษา

การศกษาครงน ไดเลอกจดกงกลางของมหาวทยาลย

นเรศวร เปนจดก าหนดระยะหางในรศม 25 กโลเมตร โดย

ค านวนระยะทางจรงจากเสนทางสญจรปกต

(ก) แผนทกระดาษแบบเกา (ข) แผนทดจตอล

รปท 1 พนทศกษา

วธการด าเนนการ

1. การรวบรวมเอกสารทเกยวของโดยศกษาอางองจาก

หลกเกณฑการพจารณาจดสรรผเขาพกอาศยในอาคารหอพก

บคลากร มน.นเวศ 1-12 และ 14-15 ตามเกณฑท

มหาวทยาลยนเรศวรก าหนด คอตองเปนบคลากรสาย

วชาการและสายบรการท ไ ดรบการบรรจเปนพนกงาน

มหาวทยาลยนเรศวร (เงนแผนดน) หรอเปนบคลากรสาย

บรการทไดรบการบรรจเปนพนกงานมหาวทยาลยนเรศวร

(เงนรายได) ตองผานการปฏบตงาน 3 ปข นไป โดยท

บคลากรสายวชาการและสายบรการ (ตามขอ 1 และ 2)

ตองไมมบานพกของตนเองหรอคสมรสในเขตอ าเภอเมอง

พษณโลก หรอถาหากอยในเขตอ าเภอเมองพษณโลกตองม

ระยะหางจากมหาวทยาลยไมนอยกวา 25 กโลเมตร

2. ศกษาความร เกยวกบซอฟแวรรหสเปด pgRouting

Library ซงเปนเครองมอทใชในการวเคราะหหาเสนทางทสน

ทสด ตามระยะทางเสนทางสญจรปกตดงน pgRouting เปน

เ ค ร อ ง ม อ ท ท า ง า น ร ว ม ก บ ฐ า น ข อ ม ล เ ช ง พ น ท

PostgreSQL/PostGIS โดยเพมฟงกชนการค านวณหา

ระยะทาง (Network Analysis) และการวเคราะหโครงขาย

อนๆ(pgRouting Contributors, 2013) pgRouting ได

พฒนามาจาก pgDijkstra เขยนโดย Sylvain Pasche จาก

camptocamp ตอมาไดมการน าไปพฒนาตอโดยบรษท

Orkney ประเทศญ ปน และเปลยนชอใหมเปน pgRouting

อยางเปนทางการ (Kastl & Junod, 2011) ซงโครงการน

ไดรบการสนบสนนและดแลโดย Georepublic, iMaptools

และ ชมชนนกพฒนาท ใ หความสนใจ(Choosumrong,

Raghavan, & Realini, 2010) วตถประสงคหลกของ

pgRouting คอ จดหาฟงกชนส าหรบการใชงานใน

PostgreSQL/PostGIS เพอสรางเครองมอในการค านวนหา

ระยะทาง ซ งจะคลายๆ กบ ชดค าส งในโปรแกรมบาง

โปรแกรม เชน ค าสงการคนหาระยะทางท ใกลทสดใน

โปรแกรม ArcGIS Desktop หรอการขอเสนทางใน Google

Maps ไมเฉพาะในเรองของระยะทางบนถนนเทานน แต

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1) 118

สามารถใชไดกบขอมลอะไรกไดทเกยวกบระยะทาง การ

สนเปลองเวลา น ามน เงน เชน เสนทางเกยวกบการเดนเรอ

และระบบเนตเวรคแมขายบนอนเตอรเนต เปนตน นอกจาก

pgRouting สามารถค านวนหาระยะทางทสนทสดและเรว

ทสดแลว pgRouting ยงสามารถชวยในการวางแผนการ

เดนทางในการจดสงสนคาหลายๆ ทในการเดนทางครง

เดยวกน เชน จะไปสงของใหลกคาทงหมด 4 ท โดยเรมตน

เดนทางจากโรงงานผผลต ควรจะไปสงของใหลกคารายใด

กอนหลง ตามล าดบ เพอชวยในการประหยดเวลาและน ามน

(Choosumrong, Raghavan, & Bozon, 2012) จากฟงกชน

ทงหมดของ pgRouting ผวจยไดเลอกมาใชในการวเคราะห

บางฟงกชน ไดแก

- pgr_dijkstra เปนฟงกชนทอยใน pgRouting ท

สามารถวเคราะหโครงขายหาเสนทางทสนทสด (Shortest

Path) ซงเปนวธทนยมใชกนมากในการค านวณหาเสนทาง

(ราชการ ปรกษาด และสนนฑา สดส, 2550) โดยใช

หลกการค านวณทางคณตศาสตรของ Dijkstra (1959) ซง

เปนการน าเอาทฤษฎกราฟ ดงทแสดงในรปท 2 โดยใชเวอร

เทกซ (Vertex) และเสน (Edge) แทนถนนทเชอมตอกน

ก าหนดระยะทางระหวางจดเปนตวเลขลงไปในกราฟ โดย

เรยกกราฟดงกลาววากราฟถวงน าหนก (Weighted Graph)

คอกราฟทเสนเชอมทกเสนมคาน าหนกทมคาเปนจ านวนจรง

ทไมตดลบ (พระวฒน แกลววการณ และสเพชร จรขจรกล,

2557) ส าหรบการค านวณหาเสนทางท ส นท สด จาก

จดเร ม ตน ( start_vid) ไปยง จดส นสด (end_vid) ซ ง

สามารถค านวณเสนทางไดทงแบบ directed graph และ

undirected graph (pgRouting Contributors, 2013) ดง

สตรดานลาง

จากสตร G = (V,E) เมอ

V(G) คอ เซตของเวอรเทกซ (Vertex) ในกราฟ

E(G) คอ เซตของเสน (Edge) ในกราฟ

รปท 2 การท างานของกราฟ Dijkstra

G = (V,E)

V(G) = {A,B,C,D,E,F}

EG = {e1,e2,e3,e4,e5,e6,e7,e8,e9}

ค าสงการค านวณ pgr_dijkstra (Shortest Path Dijkstra)

pgr_dijkstra(sql, startvid

, endvid

, directed)

เมอ sql = {(idi, source

i, target

i, cost

i, reverse_cost

i)}

119

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

และ source = sourcei,

target = targeti,

กราฟถวงคาน าหนก Gd = (V,E) จะถกก าหนดโดย

เซตของเวอรเทกซ (V)

V = source target startvid end

vid

เซตของเสน (E)

{(sourcei, target

i, cost

i) เมอ cost

>= 0} if reverse_cost = ∅

E =

{(sourcei, target

i, cost

i) เมอ cost

>= 0}

{(sourcei, target

i, revese_cost

i) เมอ revese_cost

>= 0} if reverse_cost ∅

- pgr_drivingDistance ฟงกชนน เ ปนการค านวณหา

พนทใหบรการ (service area) โดยใชวธการค านวณจาก

dijkstra ซงท าการก าหนดจดเรมตน (start_vid) และระบคา

ระยะทางหรอเวลา เพอทจะค านวณหาพนทในการใหบรการ

โดยเรมตนผลลพธทไดจะถกสกดอยในรปแบบจด (node)

หลงจากน นจะใชฟงกชน pgr_alphaShape ส าหรบสราง

ขอมลใหอยในรปแบบพนทรปปด เพอจะไดน าเอาขอมลน

ไปว เ คราะ หกบต าแหนงห ม บานของ บคลากร โดย

เปรยบเทยบ 2 วธการคอ 1) คนหาแบบรศม (buffer) และ

2) คนหาแบบเสนทางสญจรจรงโดยใชฟงกชน driving

distance

- ST_Buffer เปนฟงกชนส าหรบสรางพนทกนชนซงเปน

การหาระยะหางจากรปเลขาคณต (geometry) ตามคาท

ก าหนด สวน ST_Within เปนฟงกชนในการสบคนเชงพนท

เพอหาขอมลจดอยในขอมลพนทรปปดหรอไม โดยผลลพธ

ทออกมานนจะอยในรปแบบจรง (true) กบเทจ (false) คอ

ถาขอมลจดอยในพนทรปปดจะเปนจรง แตถาขอมลจดไมได

อยในพนทรปปดจะเปนเทจ

ปจจบน pgRouting ไดพฒนามาเปนเวอรชน 2.1 จาก

เดมเวอรชน 1.5 และมฟงกชนตางๆ เพมขนมามากมาย

3. รวบรวมขอมล โดยท าการรวบรวมขอมลปฐมภม

ขอมลทตงมหาวทยาลยนเรศวร ไดจากการบนทกขอมลดวย

เครองก าหนดต าแหนงบนพนโลก (GPS) สวนขอมลทตย

ภม ไดจากการรวบรวมขอมลพนฐานจากหนวยงานท

เกยวของ 2 หนวยงานคอ 1) ขอมลเสนทางคมนาคมจาก

หนวยงาน OpenStreetMap (OSM) และ 2) ส านกงาน

พฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการ

มหาชน) หรอทเรยกกนวา “GISTDA” ซงหนวยงานน ได

เปนผ ใหบรการขอมลพนฐานตามโครงสรางพนฐานภม

สารสนเทศของประเทศ NSDI (National Spatial Data

Infrastructure) เ พอสนบสนนสงเสรมการแลกเปลยน

แบงปนและใชงานขอมลภมศาสตรเชงพนทรวมกน ในทก

ระดบ ทงภาครฐบาล ภาคเอกชน องคกรอสระ และภาค

การศกษา (ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภม

สารสนเทศ (องคการมหาชน), 2557) การใหบรการขอมล

ในรปแบบ Web Map Service (WMS) เปนการแสดงผล

และใหบรการขอมลภมสารสนเทศในรปแบบรปภาพบต

แมพ (Bitmap) ในรปแบบตาง เชน PNG, JPEG, GIF,

KML และ TIFF เปนตน WMS จะประกอบไปดวยชดค าสง

GetCapabilities, GetMap และ GetFeatureInfo สวน Web

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1) 120

Feature Service (WFS) เปนใหบรการและการเขาถงขอมล

ภมสารสนเทศในรปแบบขอมลเวกเตอร (Vector Data) ได

โดยตรง ผใชงานสามารถดาวนโหลดขอมลภมสารสนเทศใน

รปแบบไฟล GML, GeoJSON, CSV และ ESRI Shapfile

เปนตน โดยม Open Geospatial Consortium (OGC®) เปน

หนวยงาน ทควบคมและดแลมาตราฐาน (ชยภทร เนองค ามา,

2553) ผวจยไดใชโปรแกรม QGIS ในการการเขาถงขอมล

ภมสารสนเทศแบบ WFS สวนการเรยกขอมลจาก OSM ได

ใชเครองมอ ogr2ogr ในการแปลงขอมลประเภท PBF

Format ทดาวนโหลดมา ใหอยในรปแบบ ESRI Shapefile

ดงตารางท 1 เมอไดขอมลภมสารสนเทศแลว ผวจยไดน าเขา

สฐานขอมล PostgreSQL/PostGIS โดยใชเคร องมอ

shp2pgsql ในการน าเขาขอมล และท าการเช อมตอ

ฐานขอมลกบ GeoServer ซงมหนาทในการใหบรการขอมล

ภมสารสนเทศผานเครอขายอนเตอรเนต (OWS Web

Service) ตามมาตรฐานของ OGC

4. เทคโนโลยทใชในการพฒนาสนบสนนการตดสนใจ

เชงพนทครงน ผวจยไดเลอกใช Free and Open Source

Software for Geospatial (FOSS4G) ในการพฒนาระบบ

ทงหมด โดยระบบปฏบตการทใชคอ Linux Mint 17, ใน

สวนของ Web Server ใช Apache2.2.22, PHP5.5,

Application Server ใช Apache Tomcat 7 และ Geoserver

2.5.2, ระบบฐานขอมลเชงพนทใช PostgreSQL 9.4,

PostGIS 2.1 และ pgRouting 2.0 ในการจดการฐานขอมล

และในสวนของ User Interface (Mapping Client) ใช

Openlayers 2.13.1 ในการออกแบบและพฒนาระบบ

เพอใหงายและสะดวกตอการใชงานในการศกษาครงนดงท

แสดงในรปท 3

รปท 3 เทคโนโลยทใชในการพฒนาระบบ

ตารางท 1 รวบรวมขอมลทใชในการศกษา

ชนขอมล ประเภทขอมล มาตราสวน หนวยงานทรบผดชอบ

1. ชนขอมลทตงมหาวทยาลยนเรศวร จด - -

2. ชนขอมลเ สนถนน (Geofabrik GmbH and

OpenStreetMap Contributors, 2015)

เสน 1:50,000 OpenStreetMap

3. ชนขอมลทตงหมบาน จด 1:50,000 กรมการปกครอง

4. ชนขอมลขอบเขตต าบล พนทรปปด 1:50,000 กรมการปกครอง

5. ชนขอมลขอบเขตอ าเภอ พนทรปปด 1:50,000 กรมการปกครอง

6. ชนขอมลขอบเขตจงหวด พนทรปปด 1:50,000 กรมการปกครอง

121

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

ขนตอนการท างาน

ขนตอนการท างานของระบบ มรายละเอยดมดงน 1)

ดาวนโหลดขอมลภมสารสนเทศโดยใช QGIS ผานมาตราฐาน

แบบ WFS โดยเขาถงขอมลจากระบบสบคนขอมลภม

สารสนเทศ (Thailand Spatial Data Infrastructure: ThaiSDI)

และดาวนโหลดขอมลเสนถนนจาก OpenStreetMap(OSM)

ทอยในรปของ PBF Format โดยใช ogr2ogr แปลงใหอยใน

รปแบบ ESRI Shapefile 2) น าขอมลทไดเขาสฐานขอมล

PostgreSQL/PostGIS ผานเครองมอ shp2pgsql 3) สราง

เครอขาย Topology (pgr_createTopology) ใหกบชนขอมล

เสนทางคมนาคม เพอเตรยมขอมลส าหรบใหฟงกชนการ

วเคราะหเสนทางและพนท ใหบรการ 4) ท าการตดต ง

GeoServer และเชอมตอกบฐานขอมล PostgreSQL/PostGIS

เพอแสดงผลออกมาในรปแบบของ WMS และ WFS 5.)

สวนตดตอผใชงาน หรอ Mapping Client ผวจยไดเลอกใช

OpenLayers โดยภาษาทใชในการพฒนาเปน JavaScript

และ PHP ดงทแสดงในรปท 4

รปท 4 การจดเตรยมระบบทงหมด

การทดสอบการใชงานระบบ

ระบบน ท าการทดสอบเพอเปรยบเทยบผลลพธจาก 2

ฟงกชน คอ แบบรศมซงค านวณจาก ST_Buffer และแบบ

พนทใหบรการซงค านวณจากระยะทางสญจรโดยใชฟงกชน

pgr_drivingDistance โดยมรปแบบของการท างานของระบบ

ดงน 1) ผใชงาน (บคลากรของมหาวทยาลยนเรศวร) เลอก

ทอยของผขอหอพกโดยระบจงหวด อ าเภอ ต าบล และ

หมบาน 2) เลอกรปแบบในการคนหาไดแก แบบรศมซง

ค านวณจาก ST_Buffer และแบบพนทใหบรการซงค านวณ

จากระยะทางสญจร ระยะทางในการคนหาโดยก าหนดให

เปน 25 กโลเมตรเปนคาเรมตน นอกจากน ผ ใชงานหรอ

บคลากรสามารถก าหนดระยะทางเพมเตมได 3) ระบบท า

การวเคราะหหาเสนทางทสนทสดดวย Dijkstra algorithm

(Shortest Path) ซงอยในฟงกชนของ pgRouting และ

วเคราะหพนทใหบรการ (Service Area) และพนทแบบรศม

(Buffer Area) จาก PostGIS ในขนตอนท 3.1 – 3.3

พรอมกนโดยอตโนมต ขนตอนท 4) ระบบน าเอาจดหมบาน

ทผใชงานไดระบไวมาท าการตรวจสอบวาขอมลจดอยในเขต

พนทใหบรการและพนทแบบรศมหรอไม ขนตอนท 5)

ระบบจะท าการวเคราะหโดยใชฟงกชน ST_Within ถาจด

หมบานอยในเขตพนทใหบรการและพนทแบบรศมจะไม

สามารถขอหอพกได แตถาขอมลจดหมบานไมไดอยในเขต

พนทใหบรการและพนทแบบรศมจะสามารถขอหอพกได

ดงทแสดงในรปท 5

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1) 122

รปท 5 กระบวนการท างานของ pgRouting

ผลการศกษา

จากการพฒนาและทดสอบระบบสนบสนนการตดสนใจ

ส าหรบพจารณาจดสรรผ เขาพกอาศยในหอพกบคลากรของ

มหาวทยาลยนเรศวร ระบบไดมการออกแบบใหใชงานได

งาย (User friendly interface) ซงผใชงานสามารถท างาน

ผานระบบอนเทอรเนตในรปแบบออนไลนตลอดจนสามารถ

ออกรายงานผานทางหนาเวบไดโดยตรง

รปท 6 หนาหลกของระบบจะประกอบไปดวยสวนแสดง

แผนทและสวนทใหผใชงานระบเงอนไข รปท 7 แสดงการ

ค านวณระยะทางจากมหาวทยาลยไปยงหมบานทเลอกไว ถา

มระยะทางไมเกน 25 กโลเมตรตามระเบยบทก าหนดไว

ดวยวธการคนหาแบบรศม (Buffer) และแบบเสนทางสญจร

(Driving distance) จะไมสามารถขอหอพกบคลากรใน

มหาวทยาลยนเรศวรได

รปท 8 แสดงการเปรยบเทยบผลลพธจากการวเคราะห

เกณฑพจารณาผทมสทธ เ ขาพกในหอพกบคลากรของ

มหาวทยาลยนเรศวรโดยวธคนหาระยะทางแบบรศม (แบบ

เกา) และระยะทางจากเสนทางสญจรจรง(แบบใหม) โดย

การค านวนแบบรศม (Buffer) ซ งระบบวเคราะหวาไม

สามารถเขาพกอาศยไดเน องจากต าแหนงหมบานตงอย

ภายในรศม 25 กโลเมตรจากมหาวทยาลย แตการค านวณ

แบบเสนทางสญจร (Driving distance) ระบบวเคราะหวา

สามารถพกอาศยในหอพกบคลากรไดเนองจากระยะทางใน

123

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

การเดนทางจากมหาวทยาลยนเรศวรถงหมบานมระยะทาง

มากกวา 25 กโลเมตร

รปท 9 แสดงผลลพธทไดจะค านวณระยะทางจาก

มหาวทยาลยไปยงหมบานทเลอกไวถามระยะทางเกน 25

กโลเมตรตามระเบยบทไดก าหนดไว ดวยวธการคนหาแบบ

รศม (Buffer) และแบบเสนทางสญจร (Driving distance)

จะสามารถขอหอพกบคลากรในมหาวทยาลยนเรศวรได

นอกจากนผใชงานยงสามารถสงพมพ (รปท 10) เพอน าไป

ประกอบรายงานตอไป

รปท 6 (ก) หนาตาของระบบสามารถใชงานผานเวบเบราเซอร (ข) ผใชเปนผระบเงอนไขระยะทางในการคนหา

รปท 7 ผลลพธจากการวเคราะหเปรยบเทยบระหวางวธแบบรศม(ก) และแบบระยะทางสญจรจรง (ข) ในกรณทอยในเขตบรการทงค

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1) 124

รปท 8 ผลลพธจากการวเคราะหเปรยบเทยบระหวางวธแบบรศม (ก) และแบบตามระยะทางสญจรจรง (ข)

ในกรณทอยในเขตและนอกเขตใหบรการ

รปท 9 ผลลพธจากการวเคราะหเปรยบเทยบระหวางวธแบบรศม(ก) และแบบตามระยะทางสญจรจรง(ข)

ในกรณทสามารถขอหอพกไดทง 2 วธ

รปท 10 ตวอยางการสงพมพเพอประกอบรายงาน

125

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

สรปและขอเสนอแนะ

จากการศกษาและการพฒนาระบบสนบสนนการ

ตดสนใจส าหรบพจารณาจดสรรผ เขาพกอาศยในหอพก

บคลากรของมหาวทยาลยนเรศวรในครงน สามารถเปรยบ

แทบผลลพธของการตดสนใจระหวางแบบเกา (แบบรศม)

และแบบใหม (แบบตามระยะทางสญจรจรง) ไดอยาง

ชดเจน ดงตวอยางในรปท 8 จะเหนไดวาหากใชการพจารณา

ในแบบเกานน ผขอพกอาศยรายน จะไมสามารถเขาพกใน

หอพกบคลากรของมหาวทยาลยนเรศวรไดเน อ งจาก

ต าแหนงบานต งอยเขตการใหบรการการแบบเกาของ

มหาวทยาลยนเรศวร (งานบรการสวสดการหอพกบคลากร,

2557) แตหากใชระบบการตดสนใจแบบใหม ผขอพกอาศย

จะไดสทธในการเขาพกในหอพกบคลากร เนองจากวาหาก

พจารณาจากระยะทางทใชสญจรงแลว ต าแหนงบานของผขอ

พกรายน อยนอกพนทรสมการใหบรการ 25 กโลเมตรตาม

ระยะทางสญจรจรง

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ หากน าไปพฒนา

ร ว มกบร ะบบกา ร คนหา เ ส นท า งก า ร เ ข า ถ ง ผ ป ว ย

ตดเตยง (ศรลกษณ ฤทธงาม, ปวณา พรอมมงคล, และ

ขวญใจ บวขาว, 2557) จะชวยใหระบบมคณภาพมากยงขน

ใน เร อ งของการจดท า เ ขตการใ หบรก ารของแตละ

โรงพยาบาลในพนทศกษา เพอชวยพจารณาในเรองของ

ระยะเวลาในการเดนทางเขาถงตวผปวยใหเรวทสดอนเปน

ปจจยส าคญมากกวาระยะทางในการเดนทาง

การพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพนทส าหรบ

การพจารณาจดสรรผ เขาพกอาศยในหอพกบคลากรของ

มหาวทยาลยนเรศวร เพอชวยเปนเครองมอประกอบการ

ตดสนใจในการคดเลอกบคลากรทมความประสงคจะขอยาย

เขามาพกอาศยในมหาวทยาลยนเรศวร โดยการใชซอฟตแวร

รหสเปด (Free and Open Source Software for Geospatial:

FOSS4G) ทงหมดในการจดเตรยมระบบ ซงมประสทธภาพ

และสามารถชวยลดตนทนในการพฒนาตอยอดของระบบได

ในอนาคต

pgRouting Library มประสทธภาพและศกยภาพ

เพยงพอส าหรบน ามาเปนเครองมอส าหรบชวยในการศกษา

ครงน เพอชวยในการค านวนระยะทางตามเสนทางสญจรจรง

ทชวยใหไดค าตอบทแมนย ามากข น ตางจากการใชแผนท

กระดาษในแบบเดมทมความถกตองของการค านวน

ระยะทางนอยกวา

ระบบนสามารถน าไปพฒนาใหมศกยภาพการใชงานมาก

ข นในอนาคตโดยการท าระบบใหมลกษณะ Dynamic

Routing Planning ไมวาจะเปนการใชในเร องของการ

วางแผนเสนทางเดนรถส าหรบรถเกบขยะ การพฒนาระบบ

น าทางส าหรบรถรบสงนกเรยน ระบบคนหาเสนทางแบบ

Dynamic ในกรณเกดเหตฉกเฉนส าหรบรถพยาบาลทตอง

ค านงถงระยะเวลาในการเดนทางเขามาเกยวของ รวมไปถง

การพฒนาระบบน าทางส าหรบการแจงเตอนเสนทางหลบ

หลก เพอบรรเทาความรนแรงในกรณเกดภยพบต เชน

เสนทางหลบหนไปยงทปลอดภยในกรณเกดคลนสนาม

เสนทางคมนาคมทเหมาะสมในกรณเกดน าทวม ฯลฯ

กตตกรรมประกาศ

การศกษาครงน ไดการสนบสนนจากสถานภมภาค

เทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ ภาคเหนอตอนลาง

มหาวทยาลยนเรศวร ท เอ อเฟอขอมลทต งหมบาน และ

ขอมลขอบเขตการปกครอง ส าหรบใชในการวเคราะห

เอกสารอางอง

งานบรการสวสดการหอพกบคลากร. (2557). ระเบยบ

มหาวทยาลยนเรศวรวาดวยการพกอาศยในทพกของ

มหาวทยาลย พ.ศ.2554. สบคนจาก https://sites.google.

com/ site/ staffdormitoryservices/ prakas-hxphak-laea-

kd-rabeiyb [1]

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1) 126

ชยภทร เนองค ามา. (2553). Geoweb Portal (Query and

Access Spatial data via internet). สบคนจาก https://

www. scribd. com/ doc/ 27152522/ Advance-GeoWeb-Portal-

2-0 [2]

พระวฒน แกลววการณ และสเพชร จรขจรกล. (2557).

การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการวเคราะห

พนทการใหบรการศนยการแพทยฉกเฉน จงหวดเลย. Thai

Journal of Science and Technology, 3(3), 137-147. [3]

ราชการ ปรกษาด และสนนฑา สดส . (2550). การ

เปรยบเทยบหาเสนทางทเหมาะสมโดยวธระบบมดและ

Dijkstra’s Algorithm. Retrieved from http://202.44.34.

144/ nccitedoc/ admin/ nccit_files/ NCCIT-2011080

300.pdf [4]

ศรลกษณ ฤทธงาม, ปวณา พรอมมงคล, และขวญใจ

บวขาว. (2557). การประยกตใชระบบสารสนเทศทาง

ภ มศ าสตรคนหา เส นทางการ เ ข า ถ งผ ป ว ย ตดเ ตยง

กรณศกษา: ผปวยอมพฤกษอมพาต อ าเภอพทธมณฑล

จงหวดนครปฐม . สบคนจาก http://pornperm.maps.

arcgis.com/apps/MapTour/index.html?appid=a6cab9b1

da9e43d787d7937bbadd60ac [5]

ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ

(องคการมหาชน). (2557). ความหมายของ NSDI. สบคน

จาก http://thaisdi.gistda.or.th/index.php?option =com

_content&view=article&id=78&Itemid=70 [6]

Choosumrong S., Raghavan V., & Realini E., (2010).

Implementation of dynamic cost based routing for

navigation under real road conditions using FOSS4G and

OpenStreetMap. Proceedings of Geoinforum 2010,

Tokyo, Japan, 22-23 June: Geoinformatics, 21(2),

108-109 (ISSN 0388-502X).

Choosumrong, S., Raghavan, V., & Bozon, N. (2012).

Multi-Criteria Emergency Route Planning Based on

Analytical Hierarchy Process and pgRouting. Geoinformatics,

23(4), 159-168.

Dijkstra, E. W. (1959), A note on two problems in

connexion with graphs. Numerische Mathematik, 1,

269-271.

Geofabrik GmbH & OpenStreetMap Contributors.

(2015). Download OpenStreetMap data for this region:

Thailand. Retrieved from http://download.geofabrik.

de/asia/thailand.html

Kastl, D., & Junod, F. (2011). pgRouting Workshop

Manual. Retrieved from http://workshop.pgrouting.org

pgRouting Contributors. (2013). pgRouting Manual

(2.0.0). Retrieved from http://docs.pgrouting.org/

2.0/en/doc/index.html

Translated Thai References

Geo-Informatics and Space Technology Development

Agency (Public Organization). (2014). Definition of

NSDI. Retrieved from http://thaisdi.gistda.or.th/index.

php?option=com_content&view=article&id=78&Itemid=

70 [in Thai] [6]

Klawwikarn, P., & Jirakajohnkool, S. (2014).

Application of Geographic Information Systems for

Service Area Analysis of Emergency Medical Service

Centers in Loei Province. Thai Journal of Science and

Technology, 3(3), 137-147. [in Thai] [3]

127

Naresuan University Journal: Science and Technology 2016; 24(1)

Nengcomma, C. (2010). Geoweb Portal (Query and

Access Spatial data via internet). Retrieved from

https: / /www. scribd. com/ doc/27152522/Advance-

GeoWeb-Portal-2-0 [in Thai] [2]

Pruksadee, R., & Sodsee, S. (2007). A Study for

Suitable Direction Search Method Comparing between

Ant System Algorithm and Dijkstra’s Algorithm. Retrieved from http://202.44. 34.144/nccitedoc/

admin/nccit_files/NCCIT-2011080 300.pdf [in Thai]

[4]

Ritngam, S., Prommongkon, P., & Buakaw, K. (2014).

A Study for Suitable Direction Search Method

Comparing between Ant System Algorithm and

Dijkstra’s Algorithm Retrieved from http://202.44.

34.144/nccitedoc/admin/nccit_files/NCCIT-201108

0300.pdf [in Thai] [5]

Staff Dormitory Services Division of Building and

Grounds Naresuan University. (2014). University

regulations of governing the accommodation of naresuan

university dorms in 2012. Retrieved from https://sites.

google.com/site/staffdormitoryservices/prakas-hxphak-

laea-kd-rabeiyb [in Thai] [1]