Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
CHƢƠNG II: DÕNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI
Chuyên đề 1: DÕNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI, NGUỒN ĐIỆN.
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT:
Vấn đề 1. DÕNG ĐIỆN
I.Định nghĩa dòng điện và tác dụng của dòng điện.
Dòng điện là dòng các điện tích (các hạt tải điện) di chuyển có hƣớng
Chiều quy ƣớc của dòng điện là chiều dịch chuyển có hƣớng của các điện
tích dƣơng.
Điều kiện để có dòng điện trong một vật là:
(Chiếu quy ƣớc I)
* phải có điện tích tự do trong vật .
* phải có điện trƣờng đặt vào hai đầu của vật(tức là có hiện điện thế
giữa hai đầu của vật)
Điều kiện để có dòng điện là phải có một hiệu điện thế đặt vào 2 đầu
của vật dẫn điện.
Dòng điện có: * tác dụng từ (đặc trƣng)
* tác dụng nhiệt, tác dụng hoá học tuỳ theo môi trƣờng.
II Cƣờng độ dòng điện, dòng điện không đổi.
1. Cƣờng độ dòng điện:
Cường độ dòng điện là đại lượng đặc trưng cho tác dụng mạnh, yếu
của dòng điện. Nó được xác định bằng thương số của điện lượng q dịch
chuyển qua tiết diện thẳng của vật dẫn trong khoảng thời gian t và
khoảng thời gian đó.Kí hiệu: I
q: điện lƣợng di chuyển qua các tiết diện thẳng của vật dẫn
t: thời gian di chuyển
(t0: I là cƣờng độ tức thời)
2. Dòng điện không đổi và cƣờng độ dòng điện không đổi: + Dòng điện có chiều và cƣờng độ không thay đổi theo thời gian đƣợc
gọi là dòng điện không đổi (cũng gọi là dòng điện một chiều không
đổi).
+ Cƣờng độ của dòng điện này có thể tính bởi:
ΔqI=
Δt
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
A I
qI=
t (A)
+ Trong đó: q là điện lƣợng dịch chuyển qua tiết diện thẳng của vật
dẫn trong thời gian t.
Ghi chú:
a) Cƣờng độ dòng điện không đổi đƣợc đo bằng ampe kế
(hay miliampe kế, . . . ) mắc xen vào mạch điện (mắc nối tiếp).
b) Với bản chất dòng điện và định nghĩa của cƣờng độ dòng điện
nhƣ trên ta suy ra:
* cƣờng độ dòng điện có giá trị nhƣ nhau tại mọi điểm trên mạch
không phân nhánh.
* cƣờng độ mạch chính bằng tổng cƣờng độ các mạch rẽ.
c) Số hạt mang điện tự do chuyển qua tiết diện thẳng của dây dẫn trong
thời gian t là:
qI=
t q=I.t mà .
qq N e N
e (haït)
Với:191,6.10e C : điện tích nguyên tố
3. Đơn vị của cƣờng độ dòng điện và của điện lƣợng. a. Đơn vị của cường độ dòng điện :Trong hệ SI đơn vị của I là ampe và
đƣợc xác định là:
1A = 1
11
C C
S S
b. Đơn vị của điện lượng là culông (C) được định nghĩa theo đơn vị ampe.
1C = 1A.s
III.Mật độ dòng điện:(j)
1.Định nghĩa: Mật độ dòng điện là cƣờng độ dòng điện chuyển qua tiết
diện thẳng của dây dẫn trong một đơn vị thời gian.Kí hiệu: j
2.Biểu thức:
. .I
j n q vS
(A/m2)
Với:+ n:mật độ hạt mang điện tự do-hạt tải điện(hạt/m3)
+ q:điện tích hạt mang điện tự do-hạt tải điện
+ v:vận tốc trung bình của chuyển động có hƣớng của các hạt mang
điện tự do.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
*chú ý: + Đối với mạch mắt nối tiếp: Ij=Ik
+ Đối với mạch phân nhánh: àov ra
I I ( áp dụng cho nút điểm)
Vấn đề 2. NGUỒN ĐIỆN
I. Nguồn điện.
Nguồn điện là thiết bị tạo ra và duy trì hiệu điện thế để duy trì dòng
điện. Nguồn điện tạo ra
hiệu điện thế giữa hai cực bằng cách tách electron ra khỏi nguyên tử và
chuyển electron và
ion về các cực của nguồn.Mọi nguồn điện đều có hai cực, cực dƣơng (+)
và cực âm (-).
Kí hiệu: ;r
Trong đó:- là suất điện động của nguồn
- r là điện trở trong của nguồn
Để đơn giản hoá ta coi bên trong nguồn điện có lực lạ làm di chuyển
các hạt tải điện (êlectron; Ion) để giữ cho:
* một cực luôn thừa êlectron (cực âm).
* một cực luôn thiếu ẽlectron hoặc thừa ít êlectron hơn bên kia (cực
dƣơng).
Khi nối hai cực của nguồn điện bằng vật dẫn kim loại thì các êlectron
từ cực (-) di chuyển qua vật dẫn về cực (+).
Bên trong nguồn, các êlectron do tác dụng của lực lạ di chuyển từ cực
(+) sang cực (-). Lực lạ thực hiện công (chống lại công cản của trƣờng
tĩnh điện). Công này đƣợc gọi là công của nguồn điện.
II. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CỦA NGUỒN ĐIỆN.
1. Công của nguồn điện:
;r
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Công của lực lạ thực hiện làm dịch chuyển các điện tích qua nguồn điện
gọi là công của nguồn điện.
2. Suất điện động của nguồn điện.
a. Định nghĩa: Suất điện động E của một nguồn điện là đại lƣợng đặt
trƣng khả năng thực hiện công của nguồn điện và đƣợc đo bằng thƣơng số
giữa công A của lực lạ thực hiện khi dịch chuyển một điện tích dƣơng q
ngƣợc chiều điện trƣờng và độ lớn của điện tích q đó. Nó chính là công của
lực lạ khi di chuyển một điện tích dƣơng
q =1C bên trong nguồn từ cực âm sang cực dƣơng.
b. Biểu thức: A
=q
E (V)
Trong đó : A là công của lực lạ làm di chuyển điện tích dƣơng d từ cực này
sang cực kia.
của nguồn điện;|q| là độ lớn của điện tích di chuyển.
III. MỘT VÀI NGUỒN ĐIỆN CƠ BẢN-PIN VÀ ACQUI.
1. Pin điện hoá:
Khi nhúng một thanh kim loại vào một chất điện phân thì giữa kim
loại và chất điện phân hình thành một hiệu điện thế điện hoá.
+ Khi hai kim loại có bản chất hoá học khác nhau nhúng vào chất điện
phân thì các hiệu điện thế điện hoá của chúng khác nhau nên giữa
chúng tồn tại một hiệu điện thế xác định. Đó là cơ sở để chế tạo pìn
điện hoá.
a. Pin Vônta (Volta)
Zn Cu
Zn2+ H2
Dung dịch H2SO4
Mũ đồng
Thanh than
MnO2 đƣợc
trôn với than chì
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Cấu tạo: Pin Vôn-ta (Volta) là pin điện hoá đƣợc chế tạo đầu tiên là gồm
một thanh Zn và một thanh Cu nhúng vào dung dịch H2SO4 loãng.đƣợc
ngâm trong chất điện phân ( dung dịch axit, bazơ hoặc muối…).
Quá trình tạo ra suất điện động của pin vôn ta. Do tác dụng hoá học các cực của pin điện hoá đƣợc tích điện khác nhau
và giữa chúng có một hiệu điện thế bằng giá trị của suất điện động của pin.
Khi đó năng lƣợng hoá học chuyển thành điện năng dự trữ trong nguồn
điện
Chênh lệch giữa các hiệu điện thế điện hoá là suất điện động của pin:
= 1,2V.
b. Pin Lơ – clan – sê (Leclanché) Suất điện động của nguồn điện có giá trị bằng hiệu điện thế giữa
hai cực của nguồn điện khi mạch hở.
2. Acquy.
a. Acquy chì:
Cấu tạo:Gồm bản cực dƣơng làm bằng PbO2 và bàn cực âm bằng Pb
đƣợc ngâm trong dung dịch H2SO4 loãng.
Hoạt động: Do tác dụng với dung dịch điện phân, hai bản của acquy
đƣợc tích điện khác nhau và hoạt động giống nhƣ một pin điện hoá. Suất
điện động của acquy axít vào khoảng 2V.
-Khi hoạt động các bản cực của acquy bị biến đổi và trở thành giống
nhau (có lớp PbSO4 Phủ bên ngoài). Acquy không còn phát điện đƣợc.
Lúc đó phải mắc acquy vào một nguồn điện để phục hồi các bản cực ban
đầu (nạp điện).Do đó acquy có thể sử dụng nhiều lần.
-Mỗi acquy có thể cung cấp một điện lƣợng lớn nhất gọi là dung lƣợng
và thƣờng tính bằng đơn vị ampe-giờ (1Ah = 3600C )
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
BÀI TẬP TỰ LUẬN
Dạng 1: Xác định dòng điện trong một đoạn mạch theo công thức định
nghĩa. Tính hiệu điện thế dựa vào tính chất cộng của hiệu điện thế.
Bài 1: Một dây dẫn kim loại có các electron tự do chạy qua và tạo thành
một dòng điện không đổi. Dây có tiết diện S=0,6mm2, trong thời gian
t=0,1s có điện lƣợng q=9,6C đi qua tìm:
a. Cƣờng độ và mật độ dòng điện qua dây dẫn.
b. Số electron đi qua tiết diện ngang của dây trong 10s.
c. Vận tốc trung bình của chuyển động định hƣớng của electron. Biết
mật độ electron tự do n=4.1028m-3.
Bài 2. Cƣờng độ dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn là I = 0,5 A.
a. Tính điện lƣợng dịch chuyển qua tiết diện thẳng của dây tóc trong 10
phút ?
b. Tính số electron dịch chuyển qua tiết diện thẳng của dây tóc trong
khoảng thời gian trên ?
Đ s: 300 C, 18,75. 1020 hạt e.
Bài 3. Tính điện lƣợng và số electron dịch chuyển qua tiết diện ngang của
một dây dẫn trong một phút. Biết dòng điện có cƣờng độ là 0,2 A.
Đ s: 12 C, 0,75. 1020 hạt e.
Bài 4. Trong 5 giây lƣợng điện tích dịch chuyển qua tiết diện thẳng của
một dây dẫn là 4,5 C. Cƣờng độ dòng điện chạy qua dây dẫn là bao nhiêu ?
Đ s: 0,9 A.
ạng 2: Điện trở-Định luật ôm cho đoạn mạch điện
Bài 1: Dòng điện chạy qua một vòng dây dẫn tại hai điểm A,B.Dây dẫn tạo
nên vòng dây là đồng chất, tiết diện đều và có điện trở R=25Ω.Góc AOB =α.
a)Tính điện trở tƣơng đƣơng của vòng dây khi mắc vào mạch điện tại A,B.
b)Tìm α để điện trở tƣơng đƣơng của vòng dây bằng 4Ω.
c)Tìm α để điện trở tƣơng đƣơng của vòng dây lớn nhất (hình 1)
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 2: Tính điện trở tƣơng đƣơng của đoạn mạch AB nhƣ hình bên(hình 2)
nếu:
a) K1, K2 mở.
b) K1 mở, K2 đóng.
c) K1 đóng, K2 mở.
d) K1, K2 đóng.
(Cho R1=1Ω, R2=2Ω, R3=3Ω, R4=6Ω. Điện trở của các dây nối là không
đáng kể).
Bài 3: Có một số điện trở giống nhau, mỗi điện trở là R0=4Ω. Tìm số điện
trở ít nhất và cách mắc để có điện trở tƣơng đƣơng R=6,4Ω.
Bài 4: Tám điện trở giống nhau, mỗi điện trở là R=15Ω đƣợc mắc nhƣ hình
vẽ. Mắc các điện trở vào mạch điện tại A và O. Tìm điện trở tƣơng đƣơng
của bộ điện trở. (Hình 4)
Bài 5: Cho mạch điện nhƣ hình sau: R1=1Ω;R2=2Ω. Số ô điện trở là vô tận.
Tìm điện trở tƣơng đƣơng của mạch. (hình 5)
Bài 6: Cho hai sơ đồ mạch điện sau đây gồm 3 điện trở mắc vào ba điểm
A,B,C. Với các giá trị thích hợp của các điện trở, có thể thay thế mạch này
bởi mạch kia.Khi đó hai mạch tƣơng đƣơng nhau. Hãy thiết lập công thức
Hình 1
A B
O
α
M
N
Hình 2
R3 R1 R2 A B
M
N
K1
K2
Hình 4 A
O
Hình 5
R1
R2
B A
R2 R2 R2
R1 R1
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
tính điện trở của mạch này theo mạch kia khi chúng tƣơng đƣơng
nhau.(biến đổi Δ Y hay định lí Kennoli). (hình 6)
Dạng 3: Áp dụng định luật ôm cho đoạn mạch
mắt nối tiếp và song song
I/ Lý thuyết:
- Áp dụng định luật ôm: U
IR
+ Trong đó: I: cƣờng độ dòng điện(A)
U: Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch(V)
R: Điện trở tƣơng đƣơng của đoạn mạch.
- Đặc điểm của đoạn mạch điện trở mắt nối tiếp( không phân nhánh)
Dòng điện lần lƣợt chạy từ điện trở này sang điện trở kia
Cƣờng độ dòng điện qua các điện trở bằng nhau
Hiệu điện thế của cả đoạn mạch bằng tổng hiệu điện thế của từng
điện trở.
- Đặc điểm của đoạn mạch điện trở song song:
Các điện trở đều nối chung vào hai đầu A, B. Dòng điện từ A sẽ
phân nhánh, chày đồng thời qua các điện trở và nhập lại ở B.
Cƣờng độ dòng điện mạch nhánh bằng tổng cƣờng độ dòng điện
mạch nhánh.
Hiệu điện thế của các điện trở đều bằng nhau và bằng UAB
II/ Bài tập: Bài 1: Cho mạch nhƣ hình vẽ: UAB=6V, R1=10Ω, R2=15Ω, R3=3Ω,
RA1=RA2=0. xác định chiều và cƣờng độ dòng qua các Ampe kế.( Hình 1)
Ra
Rb
B
A
Rc
C
R’a
R’c R’b
O
A
C B
Hình 6
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 2: Cho mạch điệm nhƣ hình vẽ: R1= R2=R3=6Ω, R4=2Ω, UAB=18V.
a. Nối M và B bằng một vôn kế có điện trở rất lớn. Tìm số chỉ của vôn
kế.
b. Nối M và B bằng một Ampe kế có điện trở rất nhỏ. Tìm số chỉ của
Ampe kế và chiều dòng điện qua Ampe kế.(Hình 2)
Bài 3: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 3, các điện trở thuần có giá trị giống
nhau, các vôn kế có điện trở RV giống nhau. Số chỉ của các vôn kế V2, V3
lần lƣợt là 22V và 6V. Tìm số chỉ của vôn kế V1.
Bài 4: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 4, R1=18Ω, R2=20Ω, R3=30Ω, cƣờng độ
dòng điện qua nguồn I= 0,5A, hiệu điện thế giữa hai đầu R3 là U3=2,4V.
Tính R4?(20Ω)
Dạng 4: Mạch cầu điện trở -Mạch có tụ điện( nâng cao)
I/ Lý thuyết:
- mạch cầu điện trở cân bằng: UMN=0.
- Điều kiện cân bằng: 31
1 4 2 3
2 4
RRR R R R
R R .
-Hệ quả của mạch cầu điện trở cân bằng:
-Nối MN bằng dây dẫn hay điện trở R5.
A1
A2
R1 R2 R3 A B M
N
Hình 1
R1
R2
R3
A B
M
N R4
Hình 2
A
B
Hình 3
V1 V2 V3
C E
F D
R3
Hình 4
R1 R2
R4
A B
A B
R1 R3
R1 R2
N
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Khi cầu cân bằng ta có IMN=0.
- MN đƣợc nối sẵn bằng dây nối hay điện trở R5.
Khi cầu cân bằng, có thể bỏ dây nối hay điện trở R5.
-Mạch cầu điện trở không cân bằng: UMN#0
Nối MN bằng dây dẫn hay bằng điện trở R5; IMN#0.
-Áp dụng phƣơng pháp chọn gốc điện thế:
-Lập phƣơng trình về cƣờng độ các nút.
-Dùng định luật Ôm, biến đổi thành các phƣơng trình về VM, VN theo VA;
VB
Chọn VB=0.Giải hệ phƣơng trình để tìm VM,VN theo VA=UAB. Suy ra các
cƣờng độ.
-Có thể áp dụng phép biến đổi Y Δ(định lí Kennoli).
-Mạch cầu điện trở có tụ điện:
-Áp dụng công thức định luật Ôm đối với các đoạn mạch có điện trở và các
công thức về tụ điện.
*Lƣu ý:
-Không có dòng điện trong các đoạn mạch chứa tụ điện mắc nối tiếp.
-Dòng tích điện hay phóng điện chỉ tồn tại trong khoảng thời gian rất ngắn.
Bài tập
Bài 1: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ.(hình 1)
a) Tính UMN theo UAB, R1, R2, R3, R4.
b) Cho R1=2Ω, R2=R3=3Ω, R4=7Ω, UAB=15V.
Mắc một vôn kế có điện trở rất lớn vào M,N.
Tính số chỉ của vôn kế. Cho biết cực dƣơng của vôn kế phải mắc và điểm
nào?
c)Chứng minh rằng:UMN=0 : 31
2 4
RR
R R
Khi này nếu nối M,N bằng dây dẫn thì cƣờng độ dòng điện qua mạch chính
và các điện trở thay đổi nhƣ thế nào.
A B
R1 R3
R2 R4
M
N
Hình 1
A B
R1 R3
R2 R4
M
N
Hình 2
A
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 2: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ.(hình 2) R1=8Ω; R2=2Ω; R3=4Ω;
UAB=9V, RA=0.
a) Cho R4=4Ω.Xác định chiều và cƣờng độ dòng điện qua ampe kế.
b) Tính lại câu a khi R4=1Ω.
c) Biết dòng điện qua ampe kế có chiều từ N đến M, cƣờng độ IA=0,9A. Tính
R4.
Bài 3: Cho mạch điện có sơ đồ nhƣ hình sau đây (hình 3)
R1=1Ω; R2=0,4Ω; R3=2Ω; R4=6Ω; R5=1Ω; UAB=6V.
Tính cƣờng độ dòng điện qua mỗi điện trở và điện trở tƣơng đƣơng của đoạn
mạch.
Bài 4: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ.(hình 4)
UAB=12V, C1=6F,C2=9F. R1=5Ω, R2=10Ω, R=25Ω.
Ban đầu khóa K mở, các tụ chƣa đƣợc tích điện trƣớc khi mắc vào mạch.
Tính điện lƣợng chuyển qua điện trở R khi K đóng và cho biết chiều chuyển
động của eletron qua R.
Vấn đề 3: Công và công suất của dòng điện
A/ Lý thuyết: I/ Công và công suất của dòng điện trên một đoạn mạch
- Công của dòng điện: A = Q.U = U.I.t
A B
R1 R3
R2 R4
M
N
Hình 3
R5
A B
R1 R2
M
N Hình 4
R
C1 C1
K
A B Đoạn mạch
bất kì
U
I
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
- Công suất của dòng điện: A
P UIt
II/ Năng lƣợng và công suất tiêu thụ bởi đoạn mạch chỉ tảo nhiệt.
- Nhiệt lƣợng: 2
2 UQ A UIt RI t t
R
- Công suất nhiệt: 2
2Q UP UI RI
t R
BÀI TẬP
Dạng 1: Đoạn mạch chỉ tỏa nhiệt
I/ lý thuyết:
- Áp dụng các công thức về nhiệt lƣợng hay công suất nhiệt để tính toán.
- Đối với các đèn điện có dây tóc lƣu ý:
+ Các giá tri hiệu điện thế và công suất ghi trên đèn là giá trị định
mức. Với các giá trị này đèn sáng bình thƣờng.
+ Với các giá trị của hiệu điện thế và cƣờng độ khác với giá trị
định mức, đèn không sáng bình thƣờng.( sáng hoặc tối hơn có thể
cháy). Công suất nhiệt cũng khác công suất định mức.
+ Điện trở của đèn có thể coi là không đổi khi đèn cháy sáng(bình
thƣờng hay không) 2
dm
dm
UR
P Trong đó: Uđm, Pđm là các giá trị định mức.
II/ Bài tập:
Bài 1: Đèn 110V-100W đƣợc mắc vào nguồn U=110V. Điện trở tổng cộng
của dây dẫn từ nguồn đến đèn là Rd=4Ω.
a. Tìm cƣờng độ dòng điện và hiệu điện thế của đèn.
b. Mắc thêm một bếp điện có điện trở Rb=24Ω song song với đèn. Tìm
cƣờng độ dòng điện qua mạch chính, qua đèn, qua bếp và hiệu điện thế của
đèn. Độ sáng của đèn có thay đổi không.(hình 1)
A B R
U
I
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 2: Một bếp điện có hai điện trở. Nếu sử dụng dây thứ nhất nấu nƣớc
trong nồi sẽ sôi sau thời gian t1=10 phút. Nếu sử dụng dây thứ hai thì t2=10
phút. Tìm thời gian đun sôi nếu hai dây điện trở mắt.( bỏ qua sự tỏa nhiệt
của bếp ra môi trƣờng)
a. Nối tiếp
b. Song song
Bài 3: Từ một nguồn hiệu điện thế U, điện năng đƣợc truyền trên dây dẫn
đến nơi tiêu thụ. Biết điện trở của dây dẫn R=5Ω. Công suất do nguồn phát
ra P=63kW.
Tính độ giảm thế trên dây, công suất hao phí trên dây và hiệu suất tải điện
nếu.
a. U=6200V b. U=620V
Bài tập luyện tập( học sinh về nhà tự giải)
Bài 1. Cho mạch điện nhƣ hình 1, trong đó U = 9V, R1 = 1,5 . Biết hiệu
điện thế hai đầu R2 = 6v. Tính nhiệt lƣợng tỏa ra trên R2 trong 2 phút ?
Đ s: 1440 J.
Bài 2. Có hai điện trở mắc giữa hai điểm có hiệu điện thế 12 V.
Khi R1 nối tiếp R2 thì công suất của mạch là 4 W. Khi R1 mắc song song R2
thì công suất mạch là 18 W. Hãy xác định R1 và R2 ?
B Đ
Rđ
U +
-
Hình 1
R1 R2
Hình 1 Hình 3
Đ1
Đ2
Rb
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Đ s: R1 = 24 , R2 = 12 , hoặc ngƣợc lại.
Bài 3. Hai bóng đèn Đ1 ghi 6v–3 W và Đ2 ghi 6V-4,5 W đƣợc Đ1 mắc
vào mạch điện (nhƣ hình vẽ 3). Nguồn điện có hiệu điện thế Đ2 U không
thay đổi.
a. Biết ban đầu biến trở Rb ở vị trí sao cho 2 đèn sáng bình thƣờng. Tìm
điện trở của biến trở lúc này ? Trên mạch điện, đâu là Đ1, đâu là Đ2 ?
b. Giả sử từ vị trí ban đầu ta di chuyển biến trở con chạy sang phải một chút
thì độ sáng các đèn thay đổi thế nào ?
Đs: Rb = 24
Bài 4. Để loại bóng đèn loại 120 V – 60 W sáng bình thƣờng ở mạng điện
có hiệu đện thế 220V, ngƣời ta mắc nối tiếp với nó một điện trở phụ R.
Tính R ?
Đ s: 200
Bài 5. Cho mạch điện (nhƣ hình 5) với U = 9V, R1 = 1,5 , R2 = 6 . Biết
cƣờng độ dòng điện qua R3 là 1 A.
a. Tìm R3 ?
b. Tính nhiệt lƣợng tỏa ra trên R2 trong 2 phút ?
c. Tính công suất của đoạn mạch chứa R1 ?
Đ s: 6 , 720 J, 6 W.
Bài 6. Một quạt điện đƣợc sử dụng dƣới hiệu điện thế 220V thì dòng điện
chạy qua quạt có cƣờng độ là 5 A.
a. Tính nhiệt lƣợng mà quạt tỏa ra trong 30 phút theo đơn vị Jun ?
Hình 5
R1
R3
R2 Hình 8
Hình 9
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
b. Tính tiền điện phải trả cho việc sử dụng quạt trong 30 ngày, mỗi ngày sử
dụng 30 phút, biết giá điện là 600 đồng / Kwh. (Biết 1 wh = 3600 J, 1 Kwh
= 3600 KJ).
Đs: 1980000 J. (hay 0,55 kw). 9900 đồng.
Bài 7. Một ấm điện có hai dây dẫn R1 và R2 để đun nƣớc. Nếu dùng dây R1
thì nƣớc trong ấm sẽ sôi sau khoảng thời gian 40 phút. Còn nếu dùng dây
R2 thì nƣớc sẽ sôi sau 60 phút. Vậy nếu dùng cả hai dây đó mắc song song
thì ấm nƣớc sẽ sôi sau khoảng thời gian là bao nhiêu ? (Coi điện trở của dây
thay đổi không đáng kể theo nhiệt ñoä.)
Ñ s: 24 phuùt.
Bài 8. Ba điện trở giống nhau đƣợc mắc nhƣ hình 8 , nếu công suất tiêu thụ
trên điện trở (1) là 3 W thì công suất toàn mạch là bao nhiêu ?
Đ s: 18 W.
Bài 9. Ba điện trở có trị số R, 2 R, 3 R mắc nhƣ hình vẽ 9õ. Nếu công suất
của điện trở (1) là 8 W thì công suất của điện trở (3) là bao nhiêu ?
Đ s: 54 W.
Chuyên đề 2: NGUỒN ĐIỆN. MẮC NGUỒN ĐIỆN THÀNH BỘ.
A.Lí thuyết: MẮC NGUỒN ĐIỆN THÀNH BỘ:
1.Mắc nối tiếp nguồn điện thành bộ:
* Mắc nối tiếp nguồn điện thành bộ là cách mắc các nguồn điện mà cực
dƣơng của nguồn này mắc với cực âm của nguồn kia liên tiếp thành một
dãy không phân nhánh.(nhƣ hình vẽ)
*Suất điện động của bộ nguồn là: 1 2 3 ....b n
E1,r E2,r E3,r En,r
Eb,rb
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
*Điện trở của bộ nguồn là: 1 2 3 ...b nr r r r r
Nếu có n nguồn giống hệt nhau ( ;r )thì ta có:
.
.
b
b
n
r n r
2.Mắc song song nguồn điện giống nhau thành bộ:
* Mắc song song n nguồn điện giống nhau thành bộ là cách mắc các nguồn
điện mà cực dƣơng của các nguồn này mắc vào cùng một điểm ,cực âm của
các nguồn này mắc vào cùng một điểm.(nhƣ hình vẽ)
* Suất điện động của bộ nguồn là: 1 2 3 ....b n
* Điện trở của bộ nguồn là: b
rr
n
3.Mắc hỗn hợp nguồn điện thành bộ:
Nếu có N nguồn giống hệt nhau ( ;r ) đƣợc mắc thành m dãy , mỗi dãy có n
nguồn (nhƣ hình vẽ) thì ta có:
2
2
..
. . .
b
b
Nn
m
n r N r n rr
m m N
Tổng số nguồn trong bộ nguồn: N = n.m
4.Mắc xung đối:
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
* Mắc xung đối là cách mắc các máy điện mà cực dƣơng của máy này mắc
với cực dƣơng của nguồn kia hoặc cực âm của máy này mắc với cực âm
của máy kia hay tổng quát là các cực cùng tên mắc với nhau liên tiếp thành
một dãy không phân nhánh.(nhƣ hình vẽ)
* Suất điện động của bộ nguồn là: 1 2b
* Điện trở của bộ nguồn là: 1 2br r r
BÀI TẬP
Dạng 1: Suất điện động của nguồn điện. Tính suất điện động hoặc điện năng tích lũy của nguồn điện.
Dùng công thức: q
A ( là suất điện động của nguồn điện, đơn vị là Vôn
(V) )
Bài 1. Suất điện động của một nguồn điện là 12 V. Tính công của lực lạ khi
dịch chuyển một lƣợng điện tích là 0,5 C bên trong nguồn điện từ cực âm
đến cực dƣơng của nó ?
Đ s: 6 J.
Bài 2. Tính suất điện động của nguồn điện. Biết rằng khi dịch chuyển
một lƣợng điện tích 3. 10-3 C giữa hai cực bên trong nguồn điện thì lực lạ
thực hiện một công là 9 mJ.
Đ s: 3 V.
Bài 3. Suất điện động của một acquy là 6 V. Tính công của lực lạ khi dịch
chuyển một lƣợng điện tích là 0,16 C bên trong acquy từ cực âm đến cực
dƣơng của nó ?
Đ s: 0,96 J.
Bài 4. Một bộ pin của một thiết bị điện có thể cung cấp một dòng điện 2 A
liên tục trong 1 giờ thì phải nạp lại.
E1,r1 E2,r2
E1,r1 E2,r2
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
a. Nếu bộ pin trên đƣợc sử dụng liên tục trong 4 giờ ở chế độ tiết kiệm năng
lƣợng thì phải nạp lại. Tính cƣờng độ dòng điện mà bộ pin này có thể cung
cấp?
b. Tính suất điện động của bộ pin này nếu trong thời gian 1 giờ nó sinh ra
một công là 72 KJ.
Đ s: 0,5 A, 10 V.
Dạng 2: Mắc nguồn thành bộ
Bài 1: Hai nguồn điện có suất điện động điện trở trong là: E1= 4,5V;
31r . E2= 3V; 22r . Mắc hai nguồn thành mạch điện kín nhƣ sơ dồ.
Tính cƣờng độ dòng điện chạy trong mạch và hiệu điện thế UAB.
Bài 2: Cho mạch điện nhƣ hìng vẽ. Mỗi pin có E = 1,5V; 1r . Điện trở
mạch ngoài 5,3R . Tìm cƣờng độ dòng điện ở mạch ngoài.
Bài 3: Cho mạch điện có sơ đồ nhƣ hình vẽ: Hai pin có cùng suất điện động
E=1,5V; 1r . Hai bóng đèn giống nhau có ghi 3V- 0,75W. Cho Rằng
điện trở của các đèn không thay đổi theo nhiệt độ.
a. Các đèn có sáng bình thƣờng không? Vì sao?
b. Tính hiệu suất của bộ nguồn.
c. Tính hiệu điện thế giữa hai cực của mỗi pin.
d. Nếu tháo bớt 1 đèn thì đèn còn lại sáng mạnh hơn hay yếu hơn so với
trƣớc? Tại sao?
Bài 4: Cho mạch điện có sơ đồ nhƣ hình vẽ. Trong đó các pin giống nhau,
mỗi pin có suất điện động E = 1,5V và có điện trở trong r = 1. Điện trở
của mạch ngoài R = 6.
a. Tính cƣờng độ dòng điện chạy trong mạch chính.
b. Tính hiệu điện thế UAB.
c. Tính công suất của mỗi pin.
Hình bài 1
E1 , r1
E2 , r2
A B
Hình bài 2 Hình bài 3
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 5: Cho mạch điện có sơ đồ nhƣ hình vẽ. Trong đó bộ nguồn 6 pin giống
nhau, mỗi pin có có suất điện động E = 3V và có điện trở trong r = 0,2.
Các điện trở mạch ngoài R1 = 18,7, R2 = 12,5, dòng điện qua R1 là 0,2A
a. Tính Suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn.
b. Tính R3, tính công suất tiêu thụ của mạch ngoài.
c. Tính công suất của mỗi pin, hiệu suất mỗi pin
Chuyên đề 3: ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI TOÀN MẠCH
(Mạch có chứa nguồn điện, tụ điện).
I. ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI TOÀN MẠCH
1. Định luật Ôm cho mạch điện kín có chứa nguồn điện và điện trở R:
a. Nội dung:
Cho biết cƣờng độ dòng điện đi qua điện trở R khi đặt vào giữa hai đầu nó
một hiệu điện thế là U.
I I hay I f
b. Phát biểu: Cường độ dòng điện chạy trong mạch điện kín tỉ lệ thuận với
suất điện động của nguồn điện và tỉ lệ nghịch với điện trở toàn phần của
mạch đó.
E, r
RN
I
A B
R
R1
R2
R3
Hình bài 4 Hình bài 5
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
c. Biểu thức: I = NR r
E
Trong đó: :là suất điện động của nguồn điện
R:điện trở trong của nguồn
RN :là điện trở tƣơng đƣơng của mạch ngoài
d. Hệ quả:
* Hiệu điện thế ở mạch ngoài: . .NU I R I r
+khi r=0 thì NU (TH: lí tƣởng)
+khi I=0 thì NU (TH: mạch hở)
2.Định luật ôm cho mạch điện có chứa nguồn điện, máy thu và điện trở
R:
a.Nội dung: Cho biết cƣờng độ dòng điện đi qua điện trở R khi đặt vào
giữa hai đầu nó một hiệu điện thế là U.
b.Phát biểu: , ' , 'I I hay I f
c.Biểu thức: '
'I
R r r
Trong đó: , ' : là suất điện động của nguồn điện và suất phản điện
của máy thu
r, r’: điện trở trong của nguồn và của máy thu
R: điện trở mạch ngoài
3.Định luật Ôm cho mạch kín tổng quát( có chứa nguồn điện,máy thu
và điện trở R):
a.Nội dung:
Cho biết cƣờng độ dòng điện đi qua điện trở R khi đặt vào giữa hai đầu nó
một hiệu điện thế là U.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
b.Phát biểu: , ' , 'I I hay I f
c.Biểu thức: '
'I
R r r
Trong đó: , ' : là tổng suất điện động của nguồn điện và suất
phản điện của máy thu ; 'r r :là tổng điện trở trong của nguồn và của máy thu
R : điện trở mạch ngoài
II. NHẬN XÉT
1. Hiện tƣợng đoản mạch:
+ Xảy ra khi RN = 0 và khi đó:
maxI =r
E
Nguồn điện có điện trở trong càng nhỏ thì dòng đoản mạch càng lớn và
càng nguy hại.
+ nếu pin bị đoản mạch thì mau hết pin.
+ nếu acquy bị đoản mạch thì acquy sẽ bị hỏng.
2. Định luật Ôm đối với toàn mạch
Là một trƣờng hợp riêng của định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lƣợng.
3. Hiệu suất nguồn điện: 100%
NA UH
A
co ù ích
toaøn phaànE
BÀI TẬP
Dạng 1: ĐỊNH LUẬT ÔM CHO TOÀN MẠCH
I/ PHƢƠNG PHÁP
- Định luật Ôm cho đoạn mạch dùng khi
+ Tính cƣờng độ dòng điện qua mạch chính
+ Biết đƣợc công thức tính eb và rb
- Các bƣớc làm
+ Đọc sơ đồ nguồn: Tính eb và rb
+ Đọc sơ đồ mạch ngoài, tính RN
+ Áp dụng định luật Ôm cho toàn mạch để tìm I
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
+ Áp dụng định luật Ôm cho các đoạn mạch để tìm U và I các nhánh
Bài 1: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. R1=8 ; R2=3; R3= 6;
R4= 4; E = 15V, r = 1 C = 3F, Rv vô cùng lớn
a. Xác định cƣờng độ dòng điện chạy trong mạch
b. Xác định số chỉ của Vôn kế
c. Xác định điện tích của tụ
Bài 2: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. R1=R3=15 ; R2 =10; R4= 9;
R5 = 3; E = 24V, r = 1,5 C = 2F, RA không đáng kể
a. Xác định số chỉ và chiều dòng điện qua Ampe kế
b. Xác định năng lƣợng của tụ
Bài 3: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. R1 = 15 ; R2 = 10; R3 =20 ;
R4 = 9; E1 = 24V, E2 =20V; r1 = 2; r2 = 1, RA không đáng kể; RV có
điện trở rất lớn
a. Xác định số chỉ Vôn kế V1 và A
b. Tính công suất tỏa nhiệt trên R3
c. Tính hiệu suất của nguồn 2
d. Thay A bằng một vôn kế V2 có điện trở vô cùng lớn. Hãy xác định số chỉ
của V2
Bài 4: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. R1 = 8 ; R2 = 6; R3 =12 ;
1 ,r1 2 ,r2
A
R1
R4
R2
R3
V1
1 ,r1 2 ,r2
V
A
R1
R4
R2
R3
R5
Hình bài 3
11111
Hình bài 4
11111
,r
C
R4
R1 R2
R3
V ,r R5
R1 R2 R3
R4
A
C
Hình bài 1
11111
Hình bài 2
11111
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
R4 = 4; R5 = 6, E1 = 4V, E2 =6V; r1 = r2 = 0,5, RA không đáng kể; RV
có điện trở rất lớn
a. Tính cƣờng độ dòng điện trong mạch chính
b. Tính số chỉ của Vôn kế
c. Tính số chỉ của Ampe kế
Bài 5: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. E=6V, r=2,. R1=12; R2=10;
R3 =15; Đ: 3V - 1W, C1 = 2nF, C2 = 8nF; Vôn kế có điện trở vô cùng lớn
Ampe kế có điện trở không đáng kể
a. Xác định cƣờng độ dùng điện chạy trong mạch chính
b. Xác định số chỉ của V và Ampe kế
c. Xác định điện tích trên tụ
Bài 6: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ nguồn E1=10V, r1=0,5; E2=20V,
r2 = 2; E3 = 12V, r3 = 2; R1 = 1,5 ; R2 = 4
a. Tính cƣờng độ dòng điện chạy trong mạch chính
b. Xác định số chỉ của Vôn kế
Bài 7: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ
Biết E = 12V; r = 0,4; R1 = 10, R2 = 15, R3 = 6, R4 =3, R5 =2.
Coi Ampe kế có điện trở không đáng kể.
a. Tính số chỉ của các Ampe kế
b. Tính hiệu điện thế UMN
Đ/S: IA = 1,52A; UMN = 7,2V
1 ,r1
2 ,r2
3, r3 R2
R1
V
R1 R2
R3
,r ,r
,r ,r
V
A
C1 C2
Đ
Hình bài 5
11111
Hình bài 6
11111
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 8: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ: R1= 4 ; R2 = 2 ; R3 = 6 ,
R4= R5 = 6 , E= 15V , r = 1 ,E' = 3V , r’ = 1
a. Tính cƣờng độ dòng điện qua mạch chính
b. Tính số UAB; UCD; UMD
c. Tính công suất của nguồn và máy thu
Đ/S: I = 1A; UAB = 4V; UCD= - 2/3V; UMD = 34/3V; PN = 15W, PMT = 4W
Bài 9: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. Biết E = 12V; r1 = 1; R1 = 12,
R4 = 2; Coi Ampe kế có điện trở không đáng kể. Khi K mở thì Ampe kế
chỉ 1,5A, Vôn kế chỉ 10V
a. Tính R2 và R3
b. Xác định số chỉ của các Ampe kế và Vôn kế khi K đóng
Đ/S: R= 9,6V; IA = 0,6A2 = 4; R3 = 2; UV
Bài 10: Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ. Biết r = 10; R1 = R2= 12;
R1 R2 R3
R4
A
R5
M N C
D
,r Hình bài 7
11111
Hình bài 8
11111
A1
A2
,r
R1 R2 R3
K
V
A
R1
R2
R3
R4
,r
Hình bài 9
11111
Hình bài 10
11111
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
R3 = 6 ; Ampkế A1 chỉ 0,6A
a. Tính E
b. Xác định số chỉ của A2
Đ/S: 5,2V, 0,4A
Dạng 2: Tính các đại lƣợng của dòng điện
trong một mạch điện phức tạp
*Phƣơng Pháp:
- Áp dụng định luật nút mạch về cƣờng độ dòng điện và lập biểu thức
hiệu điện thế của các đoạn mạch có hai điểm chung nhau. Suy ra các
phƣơng trình đại số về cƣờng độ. Giải để tìm các cƣờng độ dòng điện, suy
ra các đại lƣợng khác.
- Nếu chiều dòng điện chƣa biết ta chọn chiều các dòng điện một cách
thích hợp và giải nhƣ trên khi giải các phƣơng trình tìm đƣợc nếu:
Ik>0: ta giữ nhƣ chiều đã chọn
Ik<0: ta đảo chiều đã chọn
- Nếu mạch phức tạp ta Áp dụng định luật Kiêc-sốp nhƣ sau:
+ Viết phƣơng trình về nút mạng:
0
0 : dòng diên toi nút
0 : dòng diên roi nút
k
k
k
I
I
I
+ Viết phƣơng trình về mắt mạng cho tất cả các mắt mạng của mạch
điện:
k k k
k k
E I R
Ta chọn một chiều thuận cho mắt mạng:
Ek>0 khi chiều thuận đi từ cực dƣơng sang cực âm
Ek<0 khi chiều thuận đi từ cực ‘+’ sang cực ‘-‘
IkRk>0 khi chiều thuận cùng chiều với dòng điện
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
IkRk<0 khi chiều thuận ngƣợc chiều với dòng điện
Chú ý: Đặt m là số nút, n là số dòng điện: ta có số phƣơng trình nút là
(m-1); Số phƣơng trình mắt mạng là (n-m+1) và có thể dùng phép biến đổi
sao về tam giác và ngƣợc lại để giải bài toán.
Bài 1: a. Acpuy có E=6V, R=0,5 đƣợc nạp điện bằng nguồn điện hiệu điện
thế UAB=12V qua một biến trở mắt nối tiếp. Tính R để cƣờng độ dòng điện
nạp là I= 2A.
b. Sau đó Accui đƣợc dùng để thắp sáng một bóng đèn điện. Biết
cƣờng độ dòng điện qua accui là 1,2A. Tìm độ giảm thế trong accui và hiệu
điện thế hai đầu cực accui.( hình 1)
Bài 2: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 2. E=3V, r=0,5Ω, R1=2Ω, R2=4Ω,
R4=8Ω, R5=100Ω và RA=0. Ban đầu k mở Ampekế chỉ I=1,2A.
a. Tính UAB và cƣờng độ dòng điện dòng điện qua mổi điện trở.
b. Tìm R3, UMN, UMC.
c. Tìm cƣờng độ dòng điện mạch chính và mỗi nhánh khi k đóng.
Bài 3: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 3. E1=12V, E2=6V, r1=1Ω, r2=2Ω,
E3=9V, r3=3Ω, R1=4Ω, R2=2Ω, R3=3Ω. Tìm hiệu điện thế giữa A, B.
R1 R3
R2 R4
B
R5
K
E, r E, r
M
N A
C
Hình 2
A R B
E, r
Hình 1
+ -
+ -
E, r
A B
R3 R2
R1 A
Hình 3
E2 , r2 E1 , r1
E3 , r3
B R3
R2
R1
A
Hình 4
B
C
D
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 4: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 4 mổi nguồn: e=7,5V, r0=1Ω, điện trở
R1=40Ω, R3=20Ω. Biết cƣờng độ dòng điện qua R1 là I1=0,24A. Tìm UAB,
cƣờng độ dòng điện mạch chính, giá trị R2 và UCD.
Bài 5: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 5. E1=3V, E2=1,5V, r1=1Ω, r2=1,5Ω, R
là biến trở, đèn ghi 3V-3W, RV rất lớn.
a. Tìm R để vôn kế chỉ 0, khi này đền Đ có sáng bình thƣờng không?
b. Cho R tăng dần từ giá trị tính đƣợc trong câu a độ sáng của đèn và
số chỉ của Ampekế thay đổi nhƣ thế nào.
Bài 6: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 6 R=10Ω, r1=r2=1Ω, RA=0. Khi xê dịch
con chạy của biến trở R0, số chỉ của Ampekế không đổi và bằng 1A. Tìm
E1, E2.
Bài 7: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 7, E1=16V, E2=5V, r1=2Ω, r2=1Ω,
R2=4Ω, đèn Đ: 3V-3W. Biết đèn sáng bình thƣờng và Ampekế chỉ 0. Tính
R1, R3.
Bài 8: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 8. E1=20V, E2=32V, r1=1Ω, r2=0,5Ω,
R=2Ω. Tìm cƣờng độ dòng điện qua mỗi nhánh.
Bài 9: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 9. E1=25V, E2=16V, r1= r2=2Ω,
R1=R2=10Ω, R3=R4=5Ω, R5=8Ω. Tính cƣờng độ dòng điện dòng điện qua
mỗi nhánh.
E2 , r2 E1 , r1
R
A
Hình 5
B C
Đ
V
R0
R
E2 , r2
E1 , r1
A
Hình 6
B
A
E1 , r1
M
N
R3
R1
Đ
E2
r2
A
Hình 7
B
A
R2
R
E1 , r1
E2, r2
A
Hình 8
B
R1
R3
E2, r2
A
R2
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Dạng 3: Công và công suất của nguồn điện và của máy thu điện
* Lý thuyết:
I. Công, công suất, hiệu suất của nguồn điện
- Công của nguồn điện: A= E.I.t
- Công suất của nguồn điện: P=E.I
- Hiệu suất của nguồn điện: U
HE
Chú ý: Công và công suất của nguồn điện bằng công, công suất của
dòng điện trong toàn mạch củng bằng công suất mà mạch điện tiêu
thụ.
Nguồn điện tiêu thụ một phần điện năng của nó để biến thành nhiệt do
điện trở trong của nó.
II. Công, công suất, hiệu suất của máy thu điện
- Công tiêu thụ của máy thu điện:
A’=U.I.t=E’.I.t +r’.I2.t
- Công suất tiêu thụ của máy thu điện:
P’=U.I=E’.I+r’.I2
- Hiệu suất của máy thu điện: '
' EH
U
* Bài tập: Bài 1: Bộ Acquy có E’=84V, r’=0,2Ω đƣợc nạp bằng dòng điện I=5A từ
một máy phát có E=120V, r=0,12Ω.(Hình 1) Tính?
a. Giá trị R của biến trở để có cƣờng độ dòng điện trên.
b. Công suất của máy phát, công có ích khi nạp, cộng suất tiêu hao
trong mạch(biến trở + Máy phát + acquy) và hiệu suất nạp.
E , r E, r
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Bài 2: Một động cơ điện nhỏ( có điện trở trong r’=2Ω) khi hoạt động bình
thƣờng cần một hiệu điện thế U=9V và cƣờng độ dòng điện I= 0,75A.
a. Tính công suất và hiệu suất của động cơ, tính suất phản điện của
động cơ khi hoạt động bình thƣờng.
b. Khi động cơ bị kẹt không quay đƣợc, tính công suất của động cơ,
nếu hiệu điện thế vẫn đặt vào động cơ là U=9V. Hãy rút ra kết luận thực tế.
c. Để cung cấp điện cho động cơ hoạt động bình thƣờng ngƣời ta dùng
18 nguồn mỗi nguồn có e=2V, r0=2Ω. Hỏi các nguồn phải mắc nhƣ thế nào
và hiệu suất của bộ nguồn là bao nhiêu?
Bài 3: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 3. Hãy chứng minh:
a. Công suất mạch ngoài cực đại khi R=r và bằng E2/4r.
b. Nếu hai điện trở mạch ngoài R1 và R2 lần lƣợc mắt vào mạch, có
cùng công suất mạch ngoài P thì: R1.R2=r2
Bài 4: Cho mạch nhƣ hình vẽ 4. E=12V, r=2Ω, R1=4Ω, R2=2Ω. Tìm R3 để:
a. Công suất mạch ngoài lớn nhất, tính giá trị này.
b. Công suất tiêu thụ trên R3=4,5W.
c. Công suất tiêu thụ trên R3 là lớn nhất. Tính công suất này.
Bài 5: Nguồn điện E=24V, r=6Ω đƣợc dùng để thắp sáng bóng đèn.
a. Có 6 đèn 6V- 3W, Phải mắt cách nào để đèn sáng bình thƣờng? cách
nào có lợi nhất?
R1
R3
A B
R2
E , r
Hình 4 R1
Đ1
Đ2
A B
Hình 7 R2
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
b. Với nguồn trên ta có thể thắp sáng bình thƣờng tối đa bao nhiêu đèn
6V-3W. Nêu cách mắt đèn.
Bài 6: Có một số đèn 3V-3W và một số nguồn e=4V, r0=1Ω.
a. Cho 8 đèn, tìm số nguồn it nhất và cách mắt đèn, nguồn để đèn sáng
bình thƣờng, cách nào có lợi nhất?
b. Cho 15 nguồn, tìm số đèn nhiều nhất và cách mắt đèn nguồn để đèn
sáng bình thƣờng?
Bài 7: Cho mạch điện nhƣ hình vẽ 7. E=20V, r=1,6Ω, R1=R2=1Ω, hai đèn
giống nhau. Biết công suất tiêu thụ ở mạch ngoài bằng 60W. Tính công suất
tiêu thụ của mỗi đèn và hiệu suất của nguồn.
Bài 8( Học sinh tự luyện giải): Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ E = 12V,
r = 5, R1 = 3, R2 = 6, R3 là một biến trở
a. Cho R3 = 12. Tính công suất tỏa nhiệt trên R3
b. Tìm R3 để công suất tiêu tỏa nhiệt trên nguồn là lớn nhất?
c. Tính R3 để công suất tỏa nhiệt trên mạch ngoài là lớn nhất? Tìm công
suất đó
d. Tìn R3 để công suất tỏa nhiệt trên R3 là lớn nhất
Bài 9( Học sinh tự luyện giải): Cho sơ đồ mạch điện nhƣ hình vẽ E = 12V,
r = 2
a. Cho R = 10. Tính công suất tỏa nhiệt trên R, nguồn, công suất của
nguồn, hiệu suất của nguồn
b. Tìm R để công suất trên R là lớn nhất? Tính công suất đó?
c. Tính R để công suất tỏa nhiệt trên R là 36W
R
A B
E, r
R1
E, r
R
R2
Hình B.8
11111
Hình B.9
11111
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
1. Dßng ®iÖn kh«ng ®æi. Nguån ®iÖn
2.1: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. Dßng ®iÖn lµ dßng c¸c ®iÖn tÝch dÞch chuyÓn cã híng.
B. Cêng ®é dßng ®iÖn lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho t¸c dông m¹nh, yÕu cña dßng ®iÖn vµ ®îc ®o b»ng ®iÖn lîng chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña vËt dÉn trong mét ®¬n vÞ thêi gian.
C. ChiÒu cña dßng ®iÖn ®îc quy íc lµ chiÒu chuyÓn dÞch cña c¸c ®iÖn tÝch d¬ng.
D. ChiÒu cña dßng ®iÖn ®îc quy íc lµ chiÒu chuyÓn dÞch cña c¸c ®iÖn tÝch ©m.
2.2: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ. VÝ dô: nam ch©m ®iÖn.
B. Dßng ®iÖn cã t¸c dông nhiÖt. VÝ dô: bµn lµ ®iÖn.
C. Dßng ®iÖn cã t¸c dông ho¸ häc. VÝ dô: acquy nãng lªn khi n¹p ®iÖn.
D. Dßng ®iÖn cã t¸c dông sinh lý. VÝ dô: hiÖn tîng ®iÖn giËt.
2.3: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Nguån ®iÖn lµ thiÕt bÞ ®Ó t¹o ra vµ duy tr× hiÖu ®iÖn thÕ nh»m duy tr× dßng ®iÖn trong m¹ch. Trong nguån ®iÖn díi t¸c dông cña lùc l¹ c¸c ®iÖn tÝch d¬ng dÞch chuyÓn tõ cùc d¬ng sang cùc ©m.
B. SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho kh¶ n¨ng sinh c«ng cña nguån ®iÖn vµ ®îc ®o b»ng th¬ng sè gi÷a c«ng cña lùc l¹ thùc hiÖn khi lµm dÞch chuyÓn mét ®iÖn tÝch d¬ng q bªn trong nguån ®iÖn tõ cùc ©m ®Õn cùc d¬ng vµ ®é lín cña ®iÖn tÝch q ®ã.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
C. SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho kh¶ n¨ng sinh c«ng cña nguån ®iÖn vµ ®îc ®o b»ng th¬ng sè gi÷a c«ng cña lùc l¹ thùc hiÖn khi lµm dÞch chuyÓn mét ®iÖn tÝch ©m q bªn trong nguån ®iÖn tõ cùc ©m ®Õn cùc d¬ng vµ ®é lín cña ®iÖn tÝch q ®ã.
D. SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho kh¶ n¨ng sinh c«ng cña nguån ®iÖn vµ ®îc ®o b»ng th¬ng sè gi÷a c«ng cña lùc l¹ thùc hiÖn khi lµm dÞch chuyÓn mét ®iÖn tÝch d¬ng q bªn trong nguån ®iÖn tõ cùc d¬ng ®Õn cùc ©m vµ ®é lín cña ®iÖn tÝch q ®ã.
2.4: §iÖn tÝch cña ªlectron lµ - 1,6.10-19 (C), ®iÖn lîng chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña d©y dÉn trong 30 (s) lµ 15 (C). Sè ªlectron chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña d©y dÉn trong thêi gian mét gi©y lµ
A. 3,125.1018. B. 9,375.1019. C. 7,895.1019. D. 2,632.1018.
2.5: §å thÞ m« t¶ ®Þnh luËt ¤m lµ:
2.6: SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn ®Æc trng cho
A. kh¶ n¨ng tÝch ®iÖn cho hai cùc cña nã.
B. kh¶ n¨ng dù tr÷ ®iÖn tÝch cña nguån ®iÖn.
C. kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng cña nguån ®iÖn.
D. kh¶ n¨ng t¸c dông lùc cña nguån ®iÖn.
2.7: §o¹n m¹ch gåm ®iÖn trë R1 = 100 (Ω) m¾c nèi tiÕp víi ®iÖn trë R2 =
300 (Ω), ®iÖn trë toµn m¹ch lµ:
A. RTM = 200 (Ω). B. RTM = 300 (Ω). C. RTM = 400 (Ω). D. RTM = 500 (Ω).
2.8 Cho ®o¹n m¹ch gåm ®iÖn trë R1 = 100 (Ω), m¾c nèi tiÕp víi ®iÖn trë R2
= 200 (Ω), hiÖu ®iªn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lµ 12 (V). HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë R1 lµ
A. U1 = 1 (V). B. U1 = 4 (V). C. U1 = 6 (V). D. U1 = 8 (V).
2.9: §o¹n m¹ch gåm ®iÖn trë R1=100(Ω) m¾c song song víi ®iÖn trë
R2=300 (Ω), ®iÖn trë toµn m¹ch lµ:
A. RTM = 75 (Ω). B. RTM = 100 (Ω). C. RTM = 150 (Ω). D. RTM = 400 (Ω).
I
o U
A
I
o U
B
I
o U
C
I
o U
D
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
2.10: Cho ®o¹n m¹ch gåm ®iÖn trë R1 = 100 (Ω), m¾c nèi tiÕp víi ®iÖn trë
R2 = 200 (Ω). ®Æt vµo hai ®Çu ®o¹n m¹ch mét hiÖu ®iÖn thÕ U khi ®ã hiÖu ®iªn thÕ gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë R1 lµ 6 (V). HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lµ:
A. U = 12 (V). B. U = 6 (V). C. U = 18 (V). D. U = 24 (V).
2. Pin vµ ¸cquy
2.11: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Trong nguån ®iÖn ho¸ häc (pin, ¸cquy), cã sù chuyÓn ho¸ tõ néi n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng.
B. Trong nguån ®iÖn ho¸ häc (pin, ¸cquy), cã sù chuyÓn ho¸ tõ c¬ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng.
C. Trong nguån ®iÖn ho¸ häc (pin, ¸cquy), cã sù chuyÓn ho¸ tõ ho¸ n¨ng thµnh ®iªn n¨ng.
D. Trong nguån ®iÖn ho¸ häc (pin, ¸cquy), cã sù chuyÓn ho¸ tõ quang n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng.
2.12: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Nguån ®iÖn ho¸ häc cã cÊu t¹o gåm hai ®iÖn cùc nhóng vµo dung dÞch ®iÖn ph©n, trong ®ã mét ®iªn cùc lµ vËt dÉn ®iÖn, ®iÖn cùc cßn l¹i lµ vËt c¸ch ®iÖn.
B. Nguån ®iÖn ho¸ häc cã cÊu t¹o gåm hai ®iÖn cùc nhóng vµo dung dÞch ®iÖn ph©n, trong ®ã hai ®iÖn cùc ®Òu lµ vËt c¸ch ®iÖn.
C. Nguån ®iÖn ho¸ häc cã cÊu t¹o gåm hai ®iÖn cùc nhóng vµo dung dÞch ®iÖn ph©n, trong ®ã hai ®iÖn cùc ®Òu lµ hai vËt dÉn ®iÖn cïng chÊt.
D. Nguån ®iÖn ho¸ häc cã cÊu t¹o gåm hai ®iÖn cùc nhóng vµo dung dÞch ®iÖn ph©n, trong ®ã hai ®iÖn cùc ®Òu lµ hai vËt dÉn ®iÖn kh¸c chÊt.
2.13: Trong nguån ®iÖn lùc l¹ cã t¸c dông
A. lµm dÞch chuyÓn c¸c ®iÖn tÝch d¬ng tõ cùc d¬ng cña nguån ®iÖn sang cùc ©m cña nguån ®iÖn.
B. lµm dÞch chuyÓn c¸c ®iÖn tÝch d¬ng tõ cùc ©m cña nguån ®iÖn sang cùc d¬ng cña nguån ®iÖn.
C. lµm dÞch chuyÓn c¸c ®iÖn tÝch d¬ng theo chiÒu ®iÖn trêng trong nguån ®iÖn.
D. lµm dÞch chuyÓn c¸c ®iÖn tÝch ©m ngîc chiÒu ®iÖn trêng trong nguån ®iÖn.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
2.14: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. Khi pin phãng ®iÖn, trong pin cã qu¸ tr×nh biÕn ®æi hãa n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng.
B. Khi acquy phãng ®iÖn, trong acquy cã sù biÕn ®æi ho¸ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng.
C. Khi n¹p ®iÖn cho acquy, trong acquy chØ cã sù biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh ho¸ n¨ng.
D. Khi n¹p ®iÖn cho acquy, trong acquy cã sù biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh ho¸ n¨ng vµ nhiÖt n¨ng.
3. §iÖn n¨ng vµ c«ng suÊt ®iÖn. §Þnh luËt Jun – Lenx¬
2.15: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. C«ng cña dßng ®iÖn ch¹y qua mét ®o¹n m¹ch lµ c«ng cña lùc ®iÖn trêng lµm di chuyÓn c¸c ®iÖn tÝch tù do trong ®o¹n m¹ch vµ b»ng tÝch cña hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch víi cêng ®é dßng ®iÖn vµ thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch ®ã.
B. C«ng suÊt cña dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch b»ng tÝch cña hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch vµ cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch ®ã.
C. NhiÖt lîng to¶ ra trªn mét vËt dÉn tØ lÖ thuËn víi ®iÖn trë cña vËt, víi cêng ®é dßng ®iÖn vµ víi thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua vËt.
D. C«ng suÊt to¶ nhiÖt ë vËt dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua ®Æc trng cho tèc ®é to¶ nhiÖt cña vËt dÉn ®ã vµ ®îc x¸c ®Þnh b»ng nhiÖt lîng to¶ ra ë vËt ®·n ®ã trong mét ®¬n vÞ thêi gian.
2.16: NhiÖt lîng to¶ ra trªn vËt dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua
A. tØ lÖ thuËn víi cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua vËt dÉn.
B. tØ lÖ thuËn víi b×nh ph¬ng cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua vËt dÉn.
C. tØ lÖ nghÞch víi cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua vËt dÉn.
D. tØ lÖ nghÞch víi b×nh ph¬ng cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua vËt dÉn.
2.17: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. NhiÖt lîng to¶ ra trªn vËt dÉn tØ lÖ thuËn víi ®iÖn trë cña vËt.
B. NhiÖt lîng to¶ ra trªn vËt dÉn tØ lÖ thuËn víi thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua vËt.
C. NhiÖt lîng to¶ ra trªn vËt dÉn tØ lÖ víi b×nh ph¬ng cêng ®é dßng ®iÖn c¹y qua vËt.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
D. NhiÖt lîng to¶ ra trªn vËt dÉn tØ lÖ nghÞch víi hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu vËt dÉn.
2.18: SuÊt ph¶n ®iÖn cña m¸y thu ®Æc trng cho sù
A. chuyÓn ho¸ ®iÖn n¨ng thµnh nhiÖt n¨ng cña m¸y thu.
B. chuyÓn ho¸ nhiÖt n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng cña m¸y thu.
C. chuyÓn ho¸ c¬ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng cña m¸y thu.
D. chuyÓn ho¸ ®iÖn n¨ng thµnh d¹ng n¨ng lîng kh¸c, kh«ng ph¶i lµ nhiÖt cña m¸y thu.
2.19: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. SuÊt ph¶n ®iÖn cña m¸y thu ®iÖn ®îc x¸c ®Þnh b»ng ®iÖn n¨ng mµ dông cô chuyÓn ho¸ thµnh d¹ng n¨ng lîng kh¸c, kh«ng ph¶i lµ nhiÖt n¨ng, khi cã mét ®¬n vÞ ®iÖn tÝch d¬ng chuyÓn qua m¸y.
B. SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho kh¶ n¨ng sinh c«ng cña nguån ®iÖn vµ ®îc ®o b»ng th¬ng sè gi÷a c«ng cña lùc l¹ thùc hiÖn khi lµm dÞch chuyÓn mét ®iÖn tÝch d¬ng q bªn trong nguån ®iÖn tõ cùc ©m ®Õn cùc d¬ng vµ ®é lín cña ®iÖn tÝch q ®ã.
C. NhiÖt lîng to¶ ra trªn mét vËt dÉn tØ lÖ thuËn víi ®iÖn trë cña vËt, víi b×nh ph¬ng cêng ®é dßng ®iÖn vµ víi thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua vËt.
D. SuÊt ph¶n ®iÖn cña m¸y thu ®iÖn ®îc x¸c ®Þnh b»ng ®iÖn n¨ng mµ dông cô chuyÓn ho¸ thµnh d¹ng n¨ng lîng kh¸c, kh«ng ph¶i lµ c¬ n¨ng, khi cã mét ®¬n vÞ ®iÖn tÝch d¬ng chuyÓn qua m¸y.
2.20: Dïng mét d©y dÉn m¾c bãng ®Ìn vµo m¹ng ®iÖn. D©y tãc bãng ®Ìn nãng s¸ng, d©y dÉn hÇu nh kh«ng s¸ng lªn v×:
A. Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y tãc bãng ®Ìn lín h¬n nhiÒu cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn.
B. Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y tãc bãng ®Ìn nhá h¬n nhiÒu cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn.
C. §iÖn trë cña d©y tãc bãng ®Ìn lín h¬n nhiÒu so víi ®iÖn trë cña d©y dÉn.
D. §iÖn trë cña d©y tãc bãng ®Ìn nhá h¬n nhiÒu so víi ®iÖn trë cña d©y dÉn.
2.21: C«ng cña nguån ®iÖn ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
A. A = Eit. B. A = UIt. C. A = Ei. D. A = UI.
2.22: C«ng cña dßng ®iÖn cã ®¬n vÞ lµ:
A. J/s B. kWh C. W D. kVA
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
2.23: C«ng suÊt cña nguån ®iÖn ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
A. P = Eit. B. P = UIt. C. P = Ei. D. P = UI.
2.24: Hai bãng ®Ìn §1( 220V – 25W), §2 (220V – 100W) khi s¸ng b×nh thêng th×
A. cêng ®é dßng ®iÖn qua bãng ®Ìn §1 lín gÊp hai lÇn cêng ®é dßng ®iÖn qua bãng ®Ìn §2.
B. cêng ®é dßng ®iÖn qua bãng ®Ìn §2 lín gÊp bèn lÇn cêng ®é dßng ®iÖn qua bãng ®Ìn §1.
C. cêng ®é dßng ®iÖn qua bãng ®Ìn §1 b»ng cêng ®é dßng ®iÖn qua bãng ®Ìn §2.
D. §iÖn trë cña bãng ®Ìn §2 lín gÊp bèn lÇn ®iÖn trë cña bãng ®Ìn §1.
2.25: Hai bãng ®Ìn cã c«ng suÊt ®Þnh møc b»ng nhau, hiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña chóng lÇn lît lµ U1 = 110 (V) vµ U2 = 220 (V). TØ sè ®iÖn trë cña chóng lµ:
A. 2
1
R
R
2
1 B. 1
2
R
R
2
1 C. 4
1
R
R
2
1 D. 1
4
R
R
2
1
2.26: §Ó bãng ®Ìn lo¹i 120V – 60W s¸ng b×nh thêng ë m¹ng ®iÖn cã hiÖu ®iÖn thÕ lµ 220V, ngêi ta ph¶i m¾c nèi tiÕp víi bãng ®Ìn mét ®iÖn trë cã gi¸ trÞ
A. R = 100 (Ω). B. R = 150 (Ω). C. R = 200 (Ω). D. R = 250 (Ω).
4. §Þnh luËt ¤m cho toµn m¹ch
2.27: §èi víi m¹ch ®iÖn kÝn gåm nguån ®iÖn víi m¹ch ngoµi lµ ®iÖn trë th× hiÖu ®iÖn thÕ m¹ch ngoµi
A.tØ lÖ thuËn víi cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch.
B. t¨ng khi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch t¨ng.
C. gi¶m khi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch t¨ng.
D. tØ lÖ nghÞch víi cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch.
2.28: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. Cêng ®é dßng ®iÖn trong ®o¹n m¹ch chØ chøa ®iÖn trë R tØ lÖ víi hiÖu ®iÖn thÕ U gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch vµ tØ lÖ nghÞch víi ®iÖn trë R.
B. Cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch kÝn tØ lÖ thuËn víi suÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn vµ tØ lÖ nghÞch víi ®iÖn trë toµn phµn cña m¹ch.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
C. C«ng suÊt cña dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch b»ng tÝch cña hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch vµ cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch ®ã.
D. NhiÖt lîng to¶ ra trªn mét vËt dÉn tØ lÖ thuËn víi ®iÖn trë cña vËt, víi
cêng ®é dßng ®iÖn vµ víi thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua vËt.
2.29: BiÓu thøc ®Þnh luËt ¤m cho toµn m¹ch trong trêng hîp m¹ch ngoµi chøa m¸y thu lµ:
A. R
UI B.
rRI
E C.
'rrRI P
E-E D.
AB
AB
R
UI
E
2.30: Mét nguån ®iÖn cã ®iÖn trë trong 0,1 (Ω) ®îc m¾c víi ®iÖn trë 4,8
(Ω) thµnh m¹ch kÝn. Khi ®ã hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ 12
(V). Cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ
A. I = 120 (A). B. I = 12 (A). C. I = 2,5 (A). D. I = 25 (A).
2.31: Mét nguån ®iÖn cã ®iÖn trë trong 0,1 (Ω) ®îc m¾c víi ®iÖn trë 4,8
(Ω) thµnh m¹ch kÝn. Khi ®ã hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ 12
(V). SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn lµ:
A. E = 12,00(V). B. E = 12,25(V). C. E = 14,50(V). D. E = 11,75(V).
2.32: Ngêi ta m¾c hai cùc cña nguån ®iÖn víi mét biÕn trë cã thÓ thay ®æi tõ 0 ®Õn v« cùc. Khi gi¸ trÞ cña biÕn trë rÊt lín th× hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ 4,5 (V). Gi¶m gi¸ trÞ cña biÕn trë ®Õn khi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ 2 (A) th× hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ 4 (V). SuÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn lµ:
A. E = 4,5 (V); r = 4,5 (Ω). B. E = 4,5 (V); r = 2,5 (Ω).
C. E = 4,5 (V); r = 0,25 (Ω). D. E = 9 (V); r = 4,5 (Ω).
2.33: Mét nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 6 (V), ®iÖn trë trong r = 2 (Ω), m¹ch ngoµi cã ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô ë m¹ch ngoµi lµ 4 (W) th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 1 (Ω). B. R = 2 (Ω). C. R = 3 (Ω). D. R = 6 (Ω).
2.34: Dïng mét nguån ®iÖn ®Ó th¾p s¸ng lÇn lît hai bãng ®Ìn cã ®iÖn trë
R1 = 2 (Ω) vµ R2 = 8 (Ω), khi ®ã c«ng suÊt tiªu thô cña hai bãng ®Ìn lµ nh nhau. §iÖn trë trong cña nguån ®iÖn lµ:
A. r = 2 (Ω). B. r = 3 (Ω). C. r = 4 (Ω). D. r = 6 (Ω).
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
2.35: Mét nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 6 (V), ®iÖn trë trong r = 2 (Ω),
m¹ch ngoµi cã ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô ë m¹ch ngoµi lµ 4 (W) th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 3 (Ω). B. R = 4 (Ω). C. R = 5 (Ω). D. R = 6 (Ω).
2.36: Mét nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 6 (V), ®iÖn trë trong r = 2 (Ω), m¹ch ngoµi cã ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô ë m¹ch ngoµi ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 1 (Ω). B. R = 2 (Ω). C. R = 3 (Ω). D. R = 4 (Ω).
2.37: BiÕt r»ng khi ®iÖn trë m¹ch ngoµi cña mét nguån ®iÖn t¨ng tõ R1 = 3
(Ω) ®Õn R2 = 10,5 (Ω) th× hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån t¨ng gÊp hai lÇn. §iÖn trë trong cña nguån ®iÖn ®ã lµ:
A. r = 7,5 (Ω). B. r = 6,75 (Ω). C. r = 10,5 (Ω). D. r = 7 (Ω).
2.38: Cho mét m¹ch ®iÖn kÝn gåm nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 12 (V),
®iÖn trë trong r = 2,5 (Ω), m¹ch ngoµi gåm ®iÖn trë R1 = 0,5 (Ω) m¾c nèi tiÕp víi mét ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô ë m¹ch ngoµi lín nhÊt th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 1 (Ω). B. R = 2 (Ω). C. R = 3 (Ω). D. R = 4 (Ω).
2.39: Cho mét m¹ch ®iÖn kÝn gåm nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 12 (V),
®iÖn trë trong r = 2,5 (Ω), m¹ch ngoµi gåm ®iÖn trë R1 = 0,5 (Ω) m¾c nèi
tiÕp víi mét ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô trªn ®iÖn trë R ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 1 (Ω). B. R = 2 (Ω). C. R = 3 (Ω). D. R = 4 (Ω).
5. §Þnh luËt ¤m cho c¸c lo¹i ®o¹n m¹ch ®iÖn. M¾c nguån thµnh bé
2.40: Mét m¹ch ®iÖn kÝn gåm hai nguån ®iÖn E1, r1 vµ E2, r2 m¾c nèi tiÕp víi nhau, m¹ch ngoµi chØ cã ®iÖn trë R. BiÓu thøc cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ:
A. 21
21
rrRI
EE B.
21
21
rrRI
EE C.
21
21
rrRI
EE D.
21
21
rrRI
EE
2.41: Mét m¹ch ®iÖn kÝn gåm hai nguån ®iÖn E, r1 vµ E, r2 m¾c song song víi nhau, m¹ch ngoµi chØ cã ®iÖn trë R. BiÓu thøc cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ:
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
A. 21 rrR
2I
E B.
21
21
rr
r.rR
I
E
C.
21
21
rr
r.rR
2I
E
D.
21
21
r.r
rrR
I
E
2.42: Cho ®o¹n m¹ch nh h×nh vÏ (2.42) trong ®ã E1 = 9 (V), r1 = 1,2 (Ω);
E2 = 3 (V), r2 = 0,4 (Ω); ®iÖn trë R = 28,4 (Ω). HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu
®o¹n m¹ch UAB = 6 (V). Cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch cã chiÒu vµ ®é lín lµ:
A. chiÒu tõ A sang B, I = 0,4 (A).
B. chiÒu tõ B sang A, I = 0,4 (A).
C. chiÒu tõ A sang B, I = 0,6 (A).
D. chiÒu tõ B sang A, I = 0,6 (A).
2.43: Nguån ®iÖn víi suÊt ®iÖn ®éng E, ®iÖn trë trong r, m¾c víi ®iÖn trë ngoµi R = r, cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ I. NÕu thay nguån ®iÖn ®ã b»ng 3 nguån ®iÖn gièng hÖt nã m¾c nèi tiÕp th× cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ:
A. I’ = 3I. B. I’ = 2I. C. I’ = 2,5I. D. I’ = 1,5I.
2.44: Nguån ®iÖn víi suÊt ®iÖn ®éng E, ®iÖn trë trong r, m¾c víi ®iÖn trë ngoµi R = r, cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ I. NÕu thay nguång ®iÖn ®ã b»ng 3 nguån ®iÖn gièng hÖt nã m¾c song song th× cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ:
A. I’ = 3I. B. I’ = 2I. C. I’ = 2,5I. D. I’ = 1,5I.
2.45: Cho bé nguån gåm 6 acquy gièng nhau ®îc m¾c thµnh hai d·y song song víi nhau, mçi d·y gåm 3 acquy m¾c nèi tiÕp víi nhau. Mçi acquy cã
suÊt ®iÖn ®éng E = 2 (V) vµ ®iÖn trë trong r = 1 (Ω). SuÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña bé nguån lÇn lît lµ:
A. Eb = 12 (V); rb = 6 (Ω). B. Eb = 6 (V); rb = 1,5 (Ω).
C. Eb = 6 (V); rb = 3 (Ω). D. Eb = 12 (V); rb = 3 (Ω).
2.46: Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ (2.46). Mçi pin cã suÊt ®iÖn ®éng E = 1,5
(V), ®iÖn trë trong r = 1 (Ω). §iÖn trë m¹ch ngoµi R = 3,5 (Ω). Cêng ®é
dßng ®iÖn ë m¹ch ngoµi lµ:
A. I = 0,9 (A). B. I = 1,0 (A).
C. I = 1,2 (A). D. I = 1,4 (A).
E1, r1 E2, r2 R
A B
Hinh 2.42
R
Hinh 2.46
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
6. Bµi tËp vÒ ®Þnh luËt ¤m vµ c«ng suÊt ®iÖn
2.47: Cho mét ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë R1 vµ R2 m¾c song song vµ m¾c vµo mét hiÖu ®iÖn thÕ kh«ng ®æi. NÕu gi¶m trÞ sè cña ®iÖn trë R2 th×
A. ®é sôt thÕ trªn R2 gi¶m. B. dßng ®iÖn qua R1 kh«ng thay ®æi.
C. dßng ®iÖn qua R1 t¨ng lªn. D. c«ng suÊt tiªu thô trªn R2 gi¶m.
2.48: Cho mét m¹ch ®iÖn kÝn gåm nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 12 (V),
®iÖn trë trong r = 2 (Ω), m¹ch ngoµi gåm ®iÖn trë R1 = 6 (Ω) m¾c song song
víi mét ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô ë m¹ch ngoµi lín nhÊt th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 1 (Ω). B. R = 2 (Ω). C. R = 3 (Ω). D. R = 4 (Ω).
2.49: Khi hai ®iÖn trë gièng nhau m¾c nèi tiÕp vµo mét hiÖu ®iÖn thÕ U kh«ng ®æi th× c«ng suÊt tiªu thô cña chóng lµ 20 (W). NÕu m¾c chóng song song råi m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ nãi trªn th× c«ng suÊt tiªu thô cña chóng lµ:
A. 5 (W). B. 10 (W). C. 40 (W). D. 80 (W).
2.50: Khi hai ®iÖn trë gièng nhau m¾c song vµo mét hiÖu ®iÖn thÕ U kh«ng ®æi th× c«ng suÊt tiªu thô cña chóng lµ 20 (W). NÕu m¾c chóng nèi tiÕp råi m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ nãi trªn th× c«ng suÊt tiªu thô cña chóng lµ:
A. 5 (W). B. 10 (W). C. 40 (W). D. 80 (W).
2.51: Mét Êm ®iÖn cã hai d©y dÉn R1 vµ R2 ®Ó ®un níc. NÕu dïng d©y R1 th× níc trong Êm sÏ s«i sau thêi gian t1 = 10 (phót). Cßn nÕu dïng d©y R2 th× níc sÏ s«i sau thêi gian t2 = 40 (phót). NÕu dïng c¶ hai d©y m¾c song song th× níc sÏ s«i sau thêi gian lµ:
A. t = 4 (phót). B. t = 8 (phót). C. t = 25 (phót). D. t = 30 (phót).
2.52: Mét Êm ®iÖn cã hai d©y dÉn R1 vµ R2 ®Ó ®un níc. NÕu dïng d©y R1 th× níc trong Êm sÏ s«i sau thêi gian t1 = 10 (phót). Cßn nÕu dïng d©y R2 th× níc sÏ s«i sau thêi gian t2 = 40 (phót). NÕu dïng c¶ hai d©y m¾c nèi tiÕp th× níc sÏ s«i sau thêi gian lµ:
A. t = 8 (phót). B. t = 25 (phót). C. t = 30 (phót). D. t = 50 (phót).
2.53: Cho mét m¹ch ®iÖn kÝn gåm nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng E = 12 (V),
®iÖn trë trong r = 3 (Ω), m¹ch ngoµi gåm ®iÖn trë R1 = 6 (Ω) m¾c song song
víi mét ®iÖn trë R. §Ó c«ng suÊt tiªu thô trªn ®iÖn trë R ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt th× ®iÖn trë R ph¶i cã gi¸ trÞ
A. R = 1 (Ω). B. R = 2 (Ω). C. R = 3 (Ω). D. R = 4 (Ω).
7. Thùc hµnh: §o suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
2.54: §èi víi m¹ch ®iÖn kÝn gåm nguån ®iÖn víi m¹ch ngoµi lµ ®iÖn trë th× hiÖu ®iÖn thÕ m¹ch ngoµi
A. gi¶m khi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch t¨ng.
B.tØ lÖ thuËn víi cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch.
C. t¨ng khi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch t¨ng.
D. tØ lÖ nghÞch víi cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch.
2.55: BiÓu thøc nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. rR
I
E
B. R
UI C. E = U – Ir D. E = U + Ir
2.56: §o suÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn ngêi ta cã thÓ dïng c¸ch nµo sau ®©y?
A. M¾c nguån ®iÖn víi mét ®iÖn trë ®· biÕt trÞ sè vµ mét ampekÕ t¹o thµnh
mét m¹ch kÝn. Dùa vµo sè chØ cña ampe kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng cña
nguån ®iÖn.
B. M¾c nguån ®iÖn víi mét ®iÖn trë ®· biÕt trÞ sè t¹o thµnh mét m¹ch kÝn, m¾c thªm v«n kÕ vµo hai cùc cña nguån ®iÖn. Dùa vµo sè chØ cña v«n kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn.
C. M¾c nguån ®iÖn víi mét ®iÖn trë cã trÞ sè rÊt lín vµ mét v«n kÕ t¹o thµnh mét m¹ch kÝn. Dùa vµo sè chØ cña v«n kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn.
D. M¾c nguån ®iÖn víi mét v«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín t¹o thµnh mét m¹ch kÝn. Dùa vµo sè chØ cña v«n kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn.
2.57: Ngêi ta m¾c hai cùc cña nguån ®iÖn víi mét biÕn trë cã thÓ thay ®æi tõ 0 ®Õn v« cùc. Khi gi¸ trÞ cña biÕn trë rÊt lín th× hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ 4,5 (V). Gi¶m gi¸ trÞ cña biÕn trë ®Õn khi cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch lµ 2 (A) th× hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ 4 (V). SuÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn lµ:
A. E = 4,5 (V); r = 4,5 (Ω). B. E = 4,5 (V); r = 2,5 (Ω).
C. E = 4,5 (V); r = 0,25 (Ω). D. E = 9 (V); r = 4,5 (Ω).
2.58: §o suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn ngêi ta cã thÓ dïng c¸ch nµo sau ®©y?
A. M¾c nguån ®iÖn víi mét ®iÖn trë ®· biÕt trÞ sè vµ mét ampekÕ t¹o thµnh mét m¹ch kÝn. Sau ®ã m¾c thªm mét v«n kÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn.
Gia sƣ Thành Đƣợc www.daythem.edu.vn
[Type text]
Dùa vµo sè chØ cña ampe kÕ vµ v«n kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn.
B. M¾c nguån ®iÖn víi mét ®iÖn trë ®· biÕt trÞ sè t¹o thµnh mét m¹ch kÝn, m¾c thªm v«n kÕ vµo hai cùc cña nguån ®iÖn. Dùa vµo sè chØ cña v«n kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn.
C. M¾c nguån ®iÖn víi mét ®iÖn trë ®· biÕt trÞ sè vµ mét v«n kÕ t¹o thµnh mét m¹ch kÝn. Sau ®ã m¾c v«n kÕ vµo hai cùc cña nguån ®iÖn. Thay ®iÖn trë nãi trªn b»ng mét ®iÖn trë kh¸c trÞ sè. Dùa vµo sè chØ cña ampe kÕ vµ v«n kÕ trong hai trêng hîp cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn.
D. M¾c nguån ®iÖn víi mét v«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín t¹o thµnh mét m¹ch kÝn. Dùa vµo sè chØ cña v«n kÕ cho ta biÕt suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn.