,/rb.

DISPUTATIO THEOLOGICADe

SPNS ALIBU SMYSTICIS CHRISTI

Cum

Ecclefia, fingulifque Fidelibus:Qvam

Ex confent Qfapprobatione V"meranda Qf Annpliffima Facultatk TheologicaSUB PRiESIDIO

JOHANNIS RVDBECK;S. S.Theolog. ProfefTor.Publici.

publice tuebiturAM UN DUS ERLAN DL

Die 131 O&ob. Ann, currentis 1653.In Auditurio Veteri Majori*

boris a 7 .matut.tCTTUY

U P S A L IExcudebat Johannes Pauli Aeadcm.Typ

S:* R:* M:tisSECRETARIO FIDISSIMO.

Generofo ac Ampliimo Domino,D. JOHANNI

Patrono fuo Magno.n e c n o N

AdmodumRcverendo &*|| Confultijfimo Qf Arn*Clarijfimo H plijfimo

Dn. CAROLO OiftW/Dn. O L A OPaftori & Praepofito in 4*|1 Civitatis Norcopcn: Con-latt$fa00 Vigiiantiffimo, ||| fuli Gravifiimo,MeccenatiFautori fuo Vencrando. g fuo Sufpiciendo.

Fratribm Germanis*

Hominis [ms Jubmifs Qf referentercolendis.

In grati animi

Difputationem hane Theologicamdedicat

Refpondcns*

IN NOMINE S.S. TRINITATIS

DISPUT A T I O

D E

SPONSALIBVS MYSTICISCHRISTI cum Ecclefia,finguhsq;Fidc 11bus.

PROOEMIUM.

ultis y experfecutore Iefu Chrifii, ejus-dem ac GentiumApoolusfaPluskam.11,15. Auditores fuos, Ephefi cives, de

piOj caoac fincero conjugum amore informans , eos ex terreni hujus conjugiicondertione, in aliquotem cognitionemmyica unionis Chrii Sponfi, cum Ec-clea Sponfa, deducit, ut ex Epi. ejus

adEph.c.5,2

Spiritu Sano maximis admirandis donis iUuminati) im-becillitate, in fpiritualibus ac myicis, ulterius non progredipojjhy cum admiratione quafifatetur, & exclamat: ro /^v^^/oytxtb [tiyot i>. Myflerium videlicet magnum ac ineffabide, quoda nobis in bc intelleblus caligineperdpi nequit. Myerium.quodnon naturalem y corporalem ac terrenam aliquam conjun-ilionem inter Cbriftum ipusque fideles (qual c viri & uxo-ris) fed Jpirdualem, non carnis velcarnali aliquo contaFlu, fed(piritus virtute ac fide conantemy admittit. De qua ProphetaOjeas in perJona Filii Dei cap. 2,19 $ 20 ita loquitur:

\) pT^p Jp Jp:mhrnN norra

it : v : -1 - ;

THESIS I.

Imprimis cvtya-nAoytout vocis Sponfaliorum quod atti- hwpanel , conftat Varronem lib. q. de Ung, lat. nomen Spon- -nXoytialiorum a Sponte deducere: cujus dedudionis ratio-vomnem D. lob. Gerh. feU.^.loc. deconj7ig..n$, hane ciTcfpnfi*-ait, quod ftipulationes futuri conjugii fpontanese elfeltorunt'debeant: Ubi Vmerium Flaccum ctiam notat exiftimafTefponfalia inde dida, quod fponfus ac fponfa olim axnv~$dr interpofitis rebus divinis facerent. Ipfe vero cumICto Vlpianoyzliisquc fponfalia a fpondendo dida effe fta-tuit: qua: omnia criticis expendenda rclinquimus.

IJ. Grceci Sponfaliorum nomen per yvyq-dtcw expo-nunt, ita quafi a mentione promiffarum nuptiarum nun-cupatum , qu ratione yvyqdcc Latinis dicetur mentiopromijjionis, pollicitatioy ve fponfio: item yvy&vezq, fpon-dere rag. prart. paff. fing. N. oritur yvy&r fponfus, & yvvipj fponfa.

III. Alias in Epifl. Pauli ad Corinthiospoerioricap.11,2. reperitur aoiift.i. med. ypycodyyv, verbiquod alii, ut Be%a & Pifcator fecunum vocis illiusge-neraliorem acceptioneminterpretantur aptavi: Alii vero Ariamont. nimirum c Vulgatus interpres leeundumvocis fpecialiorem fignificationem vertunt defpotidi: qua:interpretatio dextr accepta retineri poteft, cum fcia-mus dpyc^cyctf, apud Crsecos authores, conftrudumcum verbis ad adumvelritum conjugii pertinentibus,fignificationem defponfandi habere. Sic Herodotus lib. g.qui Thalia infcribitur:p.m. 111. :rn)v yiAuwrAyyaifyr yuvouaa,, quod ipfius interpres Valla reddit, J)e-mocedem ducere uxorem "Milonis filiam. item lib. f. quiTerpfichore dicitur; p.m. 15 S. *s ctpycmymr TyAverymu fypcd&t , quod idem interpres ita vertit, quidefpon-sfibifilid Teliis Sybarita. Et quidimpedit, quo minus

A 2 poflit

poffit Apoftolus Paulus dici dcfponfafte Chrifto Corin-thios, virginem caftam, minifterialiter nimiruin, pote-ftate fibi Sponfo Ecclefix Chrifto concefs, cum Co-rinthios non fibi, fcd Sponfo eorum, ut fidelis fervus, iniponfam ac virginem puram, per media fibi a Sponfoimmediat tradita, defponsrit five aptrit.

I V- Hebrxis dicuntur fponfalia Cant.% ,n , abrnufitataR. [nn, qux in Hitphael jnnH fignificat affinitateminiity See. itemHiblbp lerem.2,2. R. bl?3per-fecity abfolvit. de quibt*s Buxtorf. Schinl, Avenar, & aliiLcxicographi fuis locis,

V. Prxterea in facro codice V. T. duo invcniunturdefponfandi verba, quorum Prins *1^% quod prxtcr ge-neralem fuam fignincationem , etiam fynecdochicpro Defpondere fumitur, Exod. 21, S. HIV") *5b , quinon conflituit eam fibi, fcilicH in uxorem, h. e. SpdPpondit,DefponditjDefponfavit. Alterum verd yel in pihel

fpeciale eft , & proprium hujus rei verbum, quodin Ribliis hac fignificatione tantum ufurpatur, ut vidc-re eft ex indu&ione locorum: Exod. 22,16. Deut. 2o>7cap.i2,v.2i,if,ij,8c 2%.2.Sam.^yi^.Ofeoe 2.19.& 20.Vid. Buxtorf. differt. de Sponlalibus & Divortiis, p.m.4.G? 5. Ubi tria etiam alia verba Rabbinis ufitata, ean-dem hane rem fignificanria obfervat, nemp ^N& quorum proprietates, pluresque fignificatio-nes, cognofcere qui cupit, authoremipfumdillo loco, necnon in Lexico illius Chald. Tlm.&fgbb. i tern Lex. Pen-tagl. Scbindl. fuis locis confulat.

**0calu* Acceptio deinde vocabuli Sponfaliorum, alia Cst> e^' ^tijurecivili (ut Gerh. loc. deconjug. fech5. .126. &"fal 1 fauppius in Lexic. Theolog. obfervnnt) Impropria, qua 1. Ar-impro- rhx Sponfalitix? 2. Donationespropter nuptias: 3.M11-prui. nera Sponfalitia: 4, Convivia Sponfalibus adhibita,

fpon-

fponfalia dicantar: hatc autem 6c fimiiia videanturapud JCtos.

Vi I Alia proprio,: fponfaliapropri fic di

Genus. XI- Generis loco pofitum t'Fcrdus: Qua: cmm infoederibus contrahendo, eardem etiamhicin fponlali-bus peragendis oblervantur conditiones, qua: ex naturafaederum fluere videntur. Ut enim in foederibus ac pa~dionibus live contradibus humanis, res per mediatoresinter contrahentes peraguntur: ccrtx ac mutuae promiffiones & repromifliones,ab utraque parte proponuntur,ac viciflim accipiuntur, & tandem ha: externo quodamfigno confirmantur ac obllgnantur; Ita in Defponfatio-ne Deicumfidelibus. unio nvyfticaperagitur, in Sc permediatorem unum Chriftum i iTm. 2, 5. Hic nobispromifiiones Dei gratuitas de falvandis hominibus pro-ponit,a nobisviciflimpaenitentiam, certamque in Deumfiduciam fquam Sc ipli cum novae vita: obcdientia pro-mittimus) requirit: Hune deniquc contradum vel foedus externis lignis feu mediis, verbo videlicet Sc Sacra-mcntis confirmat Sc obfignat.

XII. EtbeatusMeisnerusfarpiusinexpolitione verborum Ofeae de defponfatione hac Myftica, hane De-fponfationcm foedus appellat. p

dionem. Sicutenim veri conjuges inito fcedere de-fponfationis feu conjagij , tumanimis, ut unus fint fpi~ritas, tam corporibus, ut una fint caro, conjunguntur.Ita Chriftus, cum Ecclefia fingulisq fidelibus, ae mem-bris corporis fui conjungitur, partim ratione fpiritus,fu-um fpiritum nobis communicando, & noftrum cumfuoconjungcndo in unitatem unius fpiritus: partim rationecarnis, noftram naturam affumendo, per incarnationemfibi defponfando, atque per manfionemin cordibus fidc-litim inhabitando. Ioh. 14,16.(3 a 3. 1 ,Ep. Ioh. 3, 24:Epb. 3,17.

^

X i V, Defcribitur ulterius hiec unio, quod fit, (1.) Gratui-Gratuita: Omne enim noftrum excludic meritum: Deuseft qui defpondet inquit Propheta, null habit rationemeritorum, vel dignitatis noftrx: ad defponfationem nihil adferimus: Fides quidem a nobis, ut parte contra-hente cum Deo foedus, requiritur, fed & illa donumDei eft. Eph.i, 8. & Deus eft qui nos in fide fibi defpon-fat. Ofece 2,20. Dum adhuc in peccatis eramus, filii ira:,actcrna: damnationis obnoxii, nos fibi Deus defponfavitfilium fuum unigenitum ac arternum mittendo, qui car-nem noftram aUumpfit, inque natura humana , nos Pa-triiuo, ob peccata noftra fumm nobis iratoreconci-liavic: fadumque eft, ut quo loco prius nobis iUiim fuerat>non efiispopulus meus, nunc dicatur, Filiifortis Dei viventis:Ojece. 1,10.

XV. (2) Spirttualis: idquc refpedu (a) Sponforis, Spitt-qui eft Deus: Deus au tern fpiritus eft, & nominis fuiinvocatores fpirituales vult, Ioh,4,24. (&) modi: perfi-citur enim hxc unio, non modo carnali, fed fupernatu-rali: qua: differentia unionis 1 .Cor. 6- 16. iniinuatur.(y) Mediorum: qua: funt verbum Dei, facramenta & Fides. (J) FffeHi: quia fideles fpirituales reddit,

XVI.fi)

Myfticd. XVI. (5 ) Myfiica: Quia myfterium cft magnum:* Myfterium autem dicitur res arcana & religiofa,

fine patefadione divina & Spiritus Sandi illiimina-tione imperfcrutabilis: Talis auccm eft haec unio, teftemagnoillo Dodore Paulo. Epb.f,]2.

Saluta- XVII. (4.) Salutaris: Ab ipfo enim falutis fontcris. profeda , in nobis falutem teternam generat. Spi-

ritualis ut eft propter caufam ejfficientem, propter media, Sc effedus: itafalutaris pariratione, propter ean-dcm caufam eificientem, qux cft ipfafalus, Fons G? corntifalutis, Cbrius, Pfal. 152,17. Luc. 1,69.^.2,50. propterfalutaria media, per quac defponfamur: propter faluta-rem finem & efFedus, qui funt falus Sc vita xterna.

Vera, XVIII, (fl) Vera,propria & Realis, Ylxc verba ad-proprio, ^jta funt:j acj indicandam dirTerentiam inter unionem im-& ua-proprie & Metaphoric didam, (qualem inter Chriftum

ac fideles intcrcedere finguntCalviniani Sc quidamPon-tificij,docentes hane folum in contemperationeaffedu-um, voluntatis atque animorum confenfu confiftere) Schane unioncm,quamnos contra eosdem, veram, proprtamac realem afTerimus,qu nimirum,fubfiantia hominisfidelis,cumfubantiatotius S.S.'Trinitatis,per pincluram fubantiaad fubantiam FJine extenjio