22
1 De verwarde oudere patiënt op de SEH Vera Hogervorst, MSc, RN Verpleegkundig specialist klinische geriatrie Promovendus acute ouderenzorg Tergooi/UMC Amsterdam (AMC) 14 June 2019
1
De verwarde oudere patiënt op de SEHVera Hogervorst, MSc, RN
Verpleegkundig specialist klinische geriatriePromovendus acute ouderenzorgTergooi/UMC Amsterdam (AMC)
14 J
une
2019
2
Inhoud
• Casus• Even opfrissen: ins-and outs van een delier• A-specifiek en A-typisch• Geriatrie en Comprehensive Geriatric Assessment (CGA)• Take home message
14 J
une
2019
3
Casus
14 J
une
2019
4 Vraag: Wat zijn de risicofactoren voor het optreden van een
delier?
14 J
une
2019
5 Vraag: Wat zijn de risicofactoren voor het optreden van een
delier?
14 J
une
2019
• 65 +• cognitieve stoornis of dementie• ernst van de ziekte• (heup)fractuur bij opname• visusstoornis• infectie• fixatie• ICU opname• kamerwisselingen tijdens ziekenhuisverblijf• afwezigheid van klok, kalender, leesbril of familie• In minder mate: lorazepam, opioiden en meperidine
6
Vraag: wat zijn de symptomen van een delier?
14 J
une
2019
7
Vraag: wat zijn de symptomen van een delier?
Neuropsychiatrisch toestandsbeeld:• Aandachtsstoornis• Bewustzijnsstoornis • én acuut opgetreden verandering (in uren tot dagen) en fluctuerende
symptomatologie • Nieuw ontstane hallucinaties/wanen • wordt waarschijnlijk veroorzaakt door lichamelijke ziekten,
geneesmiddelenintoxicaties of onttrekking van medicatie of alcohol.• Bij patiënten met een cognitieve stoornis/dementie kan plotseling
toenemende verwardheid duiden op een delier.
14 J
une
2019
8
Vraag: wat zijn de symptomen van een delier?
14 J
une
2019
9
Vraag: wat zijn de symptomen van een delier?
14 J
une
2019
10
Vraag: hoe behandel je een delier?
14 J
une
2019
11
Vraag: hoe behandel je een delier?
14 J
une
2019
• Behandel onderliggende somatische oorzaak
• Interventies op gebied van: oriëntatie, zintuiglijke beperking, slaap, mobilisatie, hydratatie, voeding, medicatiegebruik,
• Voorkom obstipatie en/ of blaasretentie
12
Symptoom bestrijding delier
• Haldol
• Lorazepam
14 J
une
2019
13
Pilotstudie: Hoe groot is de groep ouderen met delier op de SEH?Indicatie klachtenpresentatie
Pilot 2 (april 2018 3x24uur): N=68
• Val: 25 (37%)• Verward: 14 (21%)• ‘Sociale indicatie’: 2 (3%)
14 J
une
2019
14
Pilotstudie: triage en delier op de SEH
Manchester Triage System en delier
Pilot 2: N=14 • 11/14 worden opgenomen
TriageuitkomstenOranje (10 min.): 4Geel (1 uur): 5Groen (2 uur): 5
14 J
une
2019
15
Emergency Severity Index
14 J
une
2019
16
Wat moet jij met een delier op de SEH
• Herkennen!• Zo wenselijk: Screeningstools• Inzetten van verpleegkundige interventies mbt blaasretentie, observatie
obstipatie, oriëntatie, visus, betrekken van de familie, vocht en voeding• Klinische Geriatrie/interne oudergeneeskunde ICC
14 J
une
2019
17
A-typisch en a-specifiek
14 J
une
2019
MoeAlgehele malaiseHet gaat niet meer thuis
Of
DelierVallen
18
Wat is de core business van Geriatrie?
5Ms (Bron: BGS, 2018)Mind (veranderd bewustzijn, dementie, delier, depressie)Mobility (loopstoornissen, vallen)Medication (polyfarmacie, adverse medicatie effecten)Multicomplexity (Multimorbiditeit, complexe bio-psychosociale situatie)Matters Most (zinnige zorg)
14 J
une
2019
19
Comprehensive Geriatric Assessment
“Het comprehensive geriatric assessment (CGA) is een multidimensioneel, specialisme overstijgend diagnostisch proces om medische, psychologische, en functionele mogelijkheden in kaart te brengen.”
Somatische as:-Alle relevante somatische aandoeningenPsychische as-Cognitie-Psychiatrische diagnoses-Delier ja/neeFunctionele as ADL en IADL, mobiliteit, continentie, visus, gehoor, voeding, Sociale as Woonsituatie, burgerlijke staat, kinderen, thuiszorg
14 J
une
2019
20
Take home message
14 J
une
2019
• Het herkennen van een delier op de SEH is belangrijk. Een delier duidt op onderliggend somatisch lijden. Het CGA door een geriatrisch geschoold medische professional is de methode om een atypische presentatie als delier te ontrafelen.
21
Vragen?
14 J
une
2019
2214
Jun
e 20
19
