December 9 2013_Edition 22_Dawan Bimonthly

Amnèkhanaf Edisi 22, 9 Funboësamnuâ 2013☼Tkoenoktém teu Blog Uab Metô http://uabmeto.blogspot.com

Penet neu Fautkopâ, TTS. Foto: Patris Allegro; Nâko: https://www.facebook.com/patris.allegro

Tuis neu Edisi i

Publikasi Gratis nèk Uab Metô neu Kit Ok-okê a-nbi Format PDF A’úbmepu : Yohanes Manhitu, Yogyakarta. Email: [email protected]

Funan Nua Npoi Haefes Edisi 22, 9 Funboësamnuâ 2013

Novel Nabè’i Ntulun Kit He Tamliab Identitas Budaya (Artikel)

Hanfuaf nèk Metô nok Foto ma In Otan nèk Labit (Hanfualeko)

Bale Amasat Fauk a-nbi Timor Neontés (04) (Info Bale)

Tekas Uab Metô Sin neu Tonnatun Feü (Varia)

Nek’amonit In Toni (Puisi)

http://uabmeto.blogspot.com


likurai nane sâ, ma onmé es in

musti mapakê. On atoin-Timor, hit

masit tahìn tak likurai nane bilut

he tsiom meonin lê a-nfainneman

nâko makenat ma ntamannfanin

neu kuane nanan nèkin musu

‘nakan. Me munî i likurai in fungsi

ka namnés fa nok un-unû ini, oras

fê a-nmuî makenat suku es nok

suku bian. Hit biasa tìt bilut i

mapakê he tsiom kase „naekin lê

neman he nkios kuan ma nanaob

anaäplente in program. Nbi novel i

msâ nmuî honet neu abaca he

nnek ma nsimakan bilut asli nâko

Malaka ma npanat he ‘maus bu-

daya nane nmoin ma namlia.

Nmuî nilai humaf bian lê abaca

nabè‟ napèni nâko novel i. Hit na-

bè‟ tak a-nbi oras tuafe nbaca

novel onlê i, in nabè‟ napèn etus/

narasi a-ntomneu tuaf fauk-fauk a-

nbi nanan ma ini msâ napèn nilai

FÊKA ‘LÓ I, hit liän-Timor es,

Robertus Fahik, nâko kabupaten

feü, Malaka (unû nabua nok

Kabupaten Belu), nasòp in novel

nua‟e lê majudul “Likurai Untuk

Sang Mempelai” (Likurai Neu

Atoinfeü), ma Penerbit Cipta

Media es napoine nbi Yogyakarta.

Produk sastra feü i mafètin ma

mamolok a-nbi Kampus STPMD

nâko aspek budaya, teori sastra,

ma sospol (sosial politik). Au msâ

upèn baelsonâ kleö he umolok a-

ntomneu novel nane, nâko aspek

budaya. Es onnane, haefes i au

ukeo abaca he ta‟ét banit i nâko

aspek budaya, nès-nès neu nmoê

onmé es hit tak novel nabè‟i

ntulun he tamliab identitas budaya

nbi hit monit neno-neno on to(b).

Kalu taëte nâko aspek budaya,

Robertus in novel i nâmau nok

‘noinâ ma nilai namfau nâko abitin

Malaka sin budaya, lê ka naik fa

‘sekê nâko budaya bian a-nbi Pah

Timor. Nilai amfautin nane mateab

nèk etus amasat a-nbi tuis lê

matekâ nak novel. Natuin etus

humaf i, atuinovel nabè‟ nateab in

neöp ma fnekan a-ntomneu

budaya ma moët humâ-humâ. In

nakeo abaca es-es he ntae ma

nahìn, oke-te nabè‟ nanaob natuin

sâ lê matuï nbi nane nbi in monit.

Nbi in novel, Robertus a-ntek

nan neu abitin Malaka sin neman

nâko mé ma sin laispalsait un

-unû onmé. In ka napnikan fa

he natonan abaca ntomneu

Malaka in humne onmé nbi

batan munî i. Ntomneu atoin-

Malaka sin laispalsait a-nbi

neno unû, atuinovel i natonan

kit nak un-unû, atoin-Malaka

(ma abitin Belu) ntoe neu Usif

abìt bale amnanut ma âlatan,

es onnane sin nak lolo liman

la to’o, bi’i ain la dai (tnonâ

‘nimket ka ntóm fa, tfitî haeket

ka ntea fa). Ini msâ a-ntek

nan neu laispalsait feü, eslê

Toes Sranî. Nane, hit nabè‟

tahine nâko in piöt a-ntomneu

Einâ Maria In Sonaf (Gua). Ka

ala fa laistoes, atuinovel i msâ

a-ntek bale namfafau nbi

Malaka, onlê nasi (‘lamu), tasi

-ninen, ‘nuüf, noe(l), uemleü,

mhf. Ma fun hanfuaf “likurai”

mapakê neu novel in judul,

atuinovel i npiô namfau neu

Novel Nabè’i Ntulun Kit He Tamliab Identitas Budaya

Artikel

2

“Mepu i msâ a-nlekan

kit nak sastra

moderen nabè’i njail

nete he tatutan ‘maus

budaya nâko batan es

neu batan bian.”



Au Hanfuaf Bian nok Foto*

Aof lê naheun nok "misteri" 'naek

Hit aoke lof natuin hit lomit kalu in maükan ma

mânoinâ piuta tèk disiplin atomas he natuin ple-

nat, lê ném nâko hit neöp. Haef namfau hit

tamkák fun tít atoni onle Bruce Lee lê nabè' nahín

teknik alekot ma amasat he npaek in aone ma

namliab hine maüpâ nane he nfit naäitî in pahe

kanan. Mansiane in aon namkakab kit fun in fê

naheun nok "misteri" 'naek.

>>

3 Edisi 22, 9 Funboësamnuâ 2013

Hanfuaf nèk Metô nok Foto

ma In Otan nèk Labit*

Tbi ume nanan, tjail maun’nai; tbi

monê, tjail maun’einaf.

Artinya: “Di dalam rumah menjadi ayam jago,

di luar menjadi ayam betina”.

Orang yang berlagak berani di kandang sendiri (di rumah sendiri) biasanya menjadi penakut di tempat lain. Keberanian orang dibuktikan dengan kesanggupannya untuk menghadapi tantangan di luar lingkungan

keluarganya sendiri.

————

* Foto nâko Internet

lê nâmaub in neöp/tenab ma namasab in monit a-

nbi kuane nanan. Natuin hanfuafin i, hit nabè‟ tak

novel a-ntulun kit he tamliab hit identitas budaya.

Nâko au tease kuk, au nabè‟ ait konklusi ak

novel i nakeo kit, abaca ok-okê, he tfain teu hit pah

ma nifu hit on einaf ahonit, lê a-nfe kit hit identitas.

Es onnane, nbi novel i, atuise nakeo abaca he:

1. Nahín lekleok in pah ma nifu, msâ in to(b).

Nane henait nâko moët i, in nabè‟ namnau,

nnek, npanat in pahe kanan piuta nbi me-mé;

2. Nasaeb pules ma seunbanit neu Uisneno on

Apakaet. Pules ma seunbanit nane mateab fun

sâ-sâ a-nbi neno-tunan ma pah-pinan nâko Usî;

3. Nahín ma npanat kanan nilai agama ma filsafat,

mnâ ma feü. Nane „maus le kaisâ mapnikan.

Tuafe nabè‟ napèn nilai humâ-humâ nâko bale

bian me kaisâ napnikan (nain) sâ lê ini kun;

4. Npaek lasi ‘noinâ ma sení. Natuin figur uf abìt

novel in nanan, atuinovel nakeo abaca he

npaek lasi „noinâ (nâko skolâ) ma senì (sastra,

onlê puisi) he nafenâ pah ma namliab identitas;

5. Kaisâ napnikan he npanat alam/natur. Nane

nak he npanat nasi (‘lamu), tasi-ninen, ‘nuüf,

noe(l), mhf. Nane „maus lê musti mapanat;

6. Nfe lalan neu atoni natuin in monit. In ka parlú

fa he namnés nok tuaf bian a-nbi pilit. Me

natuin in mepu, in nabè‟ nafenâ kuan ma bale;

7. Nloim he nmoin nok atoni bian. Nane nak ka

na‟ét fa ras, suku, agama, aî grup etnis sâ he

nmoin alekot ma nbi dame nok tuaf bian.

Novel “Likurai Untuk Sang Mempelai” nane

‘takaf mesê neu abaca he namnau ma ntulun he

npanat in budaya, nès-nès a-nbi tonnatun

moderen i—oras sâ-sâ nabè‟ naneuk in upan.

Mepu i msâ a-nlekan kit nak sastra moderen nabè‟i

njail nete he tatutan „maus budaya nâko batan es

neu batan bian. Aim he tatenab ma tmeup! Ω

Yogyakarta, 9 Funboësamnuâ 2013

Yohanes Manhitu in tuis



Bale Amasat Fauk a-nbi Timor Neontés (04)

4 Edisi 22, 9 Funboësamnuâ 2013

Kuan Adat Maslete, TTU

Nâko: http://www.hpgrumpe.de

Tasi-ninen Wini, TTU. Foto: Patris Allegro

Nâko: http://aklahat.files.wordpress.com

Fatu Sinai, Kupang. Foto: Palce Amalo

Nâko: http://www.batasnegeri.com

Fatu Nausus, Mollo, TTS

Nâko: http://www.tribunnews.com Oras Manse Nmòf, Kupang

Nâko: http://farm9.staticflickr.com



Varia : Humâ-Humâ Ntomneu Uab Metô

Lof matutan a-nbi edisi amnemat >>>

Tekas Uab Metô Sin neu Tonnatun Feü

Istilah-Istilah Dawan untuk Abad Baru

5

Asusun/Penyusun /Compiler:

Yohanes Manhitu

Kansingkat:

Arb = Arab; Bld = Balanda; Ing = Inglés; It = Italia; Jer = Jerman;

Lat = Latín; Prt = Portugis; Pr = Prancis; Yn = Yunani;



Nek’amonit In Toni

Nâko: Yohanes Manhitu

Au es i atoni lê ka nít ma né ka nahín,

mono in biâ alekot ma né benû alekot.

Au lo unuin sulat ma né unuin pinsil

fun pehe namlia ma né tupas nasbéb.

Pahe lo ntailmat ma né nnaomat,

lolef nok baen ma né hine nok upan,

skolâ nmuî human ma né nmuî matan.

Au ufètin ain fai hiut ma né neno hiut,

kanan tabu mnatû ma né leku mnatû

natuin lekat asanat ma né lulut apenut,

nok fai mèsökan ma né nenô mèsökan.

Mauthe susar nasnás ma né namsáb,

onlê noe amsaut ma né ‘nonô asait.

Lomit nâsekê ma né sinmakat nasesab

he ‘sén penhine ma né ‘sén aenhine,

he ‘sèk penhine ma né ‘lèf aenhine.

Kupang–Timor, Funtenû 2004

Sastra : Puisi

Neu totis ma komentar ntomneu media i, msònû email neu

[email protected].

6


Date post:	24-Oct-2015
Category:	Documents
Upload:	ymanhitu
View:	49 times
Download:	2 times

December 9 2013_Edition 22_Dawan Bimonthly

Documents