of 70
,
". " ,
/ V V . . ./
, "",
() 05.03.01
: -. ...
: . ...
... . -
2007
437 .
: , , 197 . 31 , 29 , 8 .
: , 55 ( ), 13 69 240 .
26 2007 . ". ".
". ".
, 26.04.2007 . 14.00 . 19 , , . 6.
.
,
, , . , .
. 70- . . , - (). - , , , , . . , .
" " , (1084 ), : ) ; ) ; ) , .
, , , . , - , , - .
, ,
- .
, , , .
:
1. . ( ) . ,
3
.
2. , .
3. . ( 1.) . , . , , , , , .
4. , . , , . , 700 . , ().
5. . . , - .
. , . , . , - , . , 90% . ,
4
, , , . - . - .
- ( 4550 cal. BC ) - V . . . - : , B -, , , V V, V, A B, V, , , V, , , C D , .
: )
(4950/49004650/4600 cal. B.C.),
) ( V V 4650/46004550/4500 cal. B.C.) ( 4550/45004450/4440 cal. B.C.).
) " " ( 4450/44404250/4150 cal. B.C.), .
, V . . .
. - . - , . , , , . 240 , 25 .
208Pb/206Pb, 207Pb/206Pb 204Pb/206Pb.
5
, . 660 .
, .
: , , , , - , 14C, , , . - - , . - .
, .
:
.
. " " ,
, . V . . . , . know-how .
- , . , . 1083oC. , , 500700oC,
6
. , , . , . , . 800 oC,
CO + Cu3 = 2CO2 +Cu. , ,
(CO), . , , .
, (, "" .). , , 1200OC. . , , , , / .
: .
. , .
.
, , . " " , , . , . , , " " " ", .
7
, , , . 60- - , , , . , , - . , , :
) , ; ) ; ) "" , ; ) , .
XIV
. . . /
XIV . . . , , , . , , - , , . "" , , , . ( V V . . .) . , "", . - .
(VV . . .) , ,
. . .
8
, ( ) (, ), . I. , - ( V . . .) . , , , , . , - , , - .
, . V . . ., V . . . , , . , de facto . , , . , . , .
.
- . . , , . V V . . . .
:
9
. , - , , - . - . . . , , - .
, . . , " ".
, , , . , , . - V . . . - , .
V . . . : ; - ; ; ; ; ; "" V V . . . .
( , , , ) - .
II:
.
, , . . . , , .
10
11
, Driehaus 1952, Garasanin 1954, Schubert 1965, Novotna 1970, Vulpe 1975, Todorova 1981, Patay 1984. , , 40 , , . , (. 1). - ( 3 ).
.
. 400 " " . , . , (. 2.1.).
12
(, , ) , , , (Tmax) (Wmax). , , : L ; LTmax (Tmax); LWmax - (Wmax); Tmax - (Tmax); T1 ; Wmax (Wmax); W1 (. 2.2.).
Tmax ( LTmax)
( Tmax L), , . , , , , , , . Tmax , - -.
Wmax - (LWmax L 1) (LWmax L 0.5). Wmax, .
13
. , , . (""). , ( ) , -, . , . . - . 200 , . ( ) . , . , 900 . , .
, .
, , . Tmax L. , " " .
Wmax/LWmax W1/LWmax . Wmax/LWmax W1/LWmax. - , . (W1) (W) (L) .
(. 3.).
, .
. , , . Tmax L e - 0.13. - . . , A1. , "" , - . . -
14
15
. , , , Tmax / L. VI. , - , , .
. , - . , , . 1 4. , Tmax L, 0.1. , A2 . . / , -, , ( V) , .
. , , . Tmax L 0.15. - - . .
. , , , . . 1/4 , 1/2. 2 2 . (N 9), .
. , . , . 0.60.7 . . - : V . . . - ( ): , , , -.
, ( ) . ,
16
, , ( 300 450) . , . , , . . : ) , ; ) , , , . , . .
. . . , , , . .
, , , . , . . . , , , , , , . , , , . , , - . "-", - . (. 4.1.).
, . Tmax / L - 0.15. , - , . . . . . 1925 , , . IV.
17
,
Tmax / L - 0.15. - , . , . . "" . IV. .
() , , . , . (W1) (Wmax), 2 3. Tmax/L 0.1.
. Tmax/L 0.1, 2.53 - . 1/3 . .
. "" . , - 1/4. - , . , N 21 , .
, . -
18
- . Tmax L 0.06. - . . (), B. , - .
,
. , ( - ). , , , . / , - . Wmax - 1/3 1/2 , -. , , - - , . . , , ( 4.2.).
19
, , , . - , - 0.1. , III .
, . 1/3 1/2 . .
, , . , - . -, ( ) , . .
, . - , , , (?), . . , ( ), - . . , . , .
A . , - . . , . 41 , . . .
, - , .
B , . . - ,
20
. B, .
. - , 3 . , .
. , , , . , - , , .
V:
.
. V . . ., - .
, . , , .
:
) ( , ). . , , .
) . , .
) , "" , .
- , , ,
21
. SAM, . . , . 60-, 70- 80- . . , , " ", . , . : 1) . . 2) . . , , , . .
80- , ) ) . , . ( , ) , 208Pb/206Pb, 207Pb/206Pb 204Pb/206Pb . , , . , . , , , . , 204Pb/206Pb, 207Pb/206Pb 208Pb/206Pb ( ), , .
, , : ) ; ) ;
22
) ; ) , , .
- . : , .
- . , . - , , . - . - , . - 600 . , 12 - , , , , , , , , , , , ( 1).
, . , , , . , - , . . - , . (, , , , , , , , , ; ) . . -
23
- ( , , , , ); (, , , , , ); ( ); ( ) . , - - .
, , 208Pb/206Pb, 207Pb/206Pb 204Pb/206Pb.
. : ) - ; ) ; ) , ; ) ; ) ( , ) - .
1.1.
. , , . - V . . . , , , . , - . , . ,
24
, , , . .
1.2. , . 240 .
2. . : ) , ( ); ) , .
3. . , , . , , . . , , . , , . . , , . (. 5.1., . 5.2.).
4. . . . , . , .
4.1. - . , .
4.2. .
25
, , .
4.3. , . , .
4.4. , .
5. . , , () , . , . , , . . , .
, , . , , , .
V: ,
( " " ).
( ), . . . (, , , ) (-, , ). - . , , - .
26
. .
. , : ( , . /) (). , . , , , . : ) , , - ; ) , / /.
, , . , . -, . , , . / , ; . , , .
, . , . , - . , . - - , V . . .
. . 30 1974 . . - , , . .. , . - , , 0.7 0.45 ,
27
1994 . 410 V ( , 4550/45004450/4400 cal. BC). ( ) in situ .
"" - :
/ , cal. 14C
-
17 ..
3600/37003200/3100 cal. BC 400
4250/41503600/3700 cal. BC 650
4450/44004250/4150 cal. BC 200
440 VV . .. 4550/45004450/4400 cal. BC 100
V 164 V . ..
4650/46004550/4500 cal. BC 100
389 V . ..
4950/49004650/4600 cal. BC 300
197 ""
5250/52004950/4900 cal. BC 300
,
: (424 ), (202 ) (78 ). (623 ), - (63 ), - (77 ) (61 ). . , , ( ) , ( 45 ). . : ) ; ) "" "" .
126 , :
28
1 (III ), 123 ( IV III), 2 ( ). 200
4 . . 20
50.45 . 1. 1.1. 82 54
2.1 . 75 49 . 3 : T1 , TA2 TA3 ( ). ( TA2) . TA2 223, 262, 272, 395, 733, 739, , . , . , IV III.
1.2. 50 , 33 200 . - ,
. 1.3. 19 , 10
, . 621 -
III . , - IV. - - .
1.4. , . 14 , 11 3 . IV I, , , II-III .
2. 2.1. 7 2 -
, 4 1 . 1621 , III ( 320, 330,
29
401, 404, 623, 867, 977). , , . 330, -, 329. . 320 -, , , , B . - 977 , , , . , , . 623 - Tmax/L = 0.15, , , . 623 , . 867 404 , Tmax/L - 0.1, . 867 , . 404 , -. - 330. , , . , -. 401 , ; . . .
2.2. 16 37.25 / , IV . , , , , .
: ) , , , (, , , ); ) - ; ) - 3 ; ) ; ) 10% ; ) 7 164 440 ; ) / ; ) - .
30
- 87 59 . 2/3 , . . , .
. 204Pb/206Pb, 207Pb/206Pb 208Pb/206Pb. 7 . - (. 5.1., . 5.2.). :
Pb Dk 208Pb/206Pb 207Pb/206Pb 204Pb/206Pb . -
% Cu -
A1A3-Dk 1.746 2.0428 0.7135 0.8287 0.0452 0.05294 24 503 17.16 A4AC1-Dk 2.0482 2.0649 0.8296 0.839 0.05299 0.05361 14 623 21.24 C2C3-Dk 2.0677 2.0762 0.8337 0.839 0.05321 0.05356 10 53 1.80 C2B-Dk 2.0658 2.0679 0.8325 0.8326 0.05307 0.05311 4 81.5 2.78 D1-Dk 2.0733 2.0799 0.8409 0.8427 0.05363 0.05392 7 637.5 21.74 ED2-Dk 2.0744 2.0795 0.8448 0.8475 0.05394 0.05424 6 187 6.38 D3-Dk 2.0816 2.085 0.8429 0.8445 0.05389 0.05407 22 847.4 28.9 : 87 2932.4 100
-
, , , , - .
1. HDM rPb ( 1A3-Dk) . , , 1-A3-Dk (HDM rPb). , A1-A3-Dk . , 1-A3-Dk, , Co. - Co 1A3-Dk. , 1A3-Dk.
31
2. - A4AC1-Dk , . A4AC1-DK A1A3-Dk, HDM 1 4. - A4AC1-DK , .
3. C2B-Dk - e HDM 4 7. C2B-DK , C2B-DK . C2B-DK , - . . 1010 ( ), , . , , . , 4.5. , , . , , , .
4. C2C3-Dk , 4 , . , C2C3-Dk, Co Ni. 10 , , , - - . , C2C3-Dk, , - C2C3-DK : . (), ( , , , ) . - C2C3-DK . .
5. - D3-Dk . , ( ), , - , . , D3-DK .
32
6. D1-Dk - , HDM 1 3 9. - . D1-Dk , .
7. ED2-Dk - . ED2-DK - : , ( ) ( ). , , .
:
Pb
Dk . -
A1A3-Dk 24 503 ,
A4AC1-Dk 14 623 (?)
C2C3-Dk 10 53
. - , , - ,
C2B-Dk 4 81.5 ? ?
D1-Dk 7 637.5 .
D3-Dk 22 847.4 ,
ED2-Dk 6 187 . +
: 2
, D3-Dk , 1A3-Dk, A4AC1-Dk, D1-Dk, ED2-Dk ( 1.). . , .
33
- C2B-Dk C2C3-Dk. :
Pb Dk .
A1A3-Dk 24 503 A4AC1-Dk 14 623 (?) C2C3-Dk 10 53 . C2B-Dk 4 81.5 ? ? D1-Dk 7 637.5 . , D3-Dk 22 847.4 , ED2-Dk 6 187 .
. , . , , - ( ). -: 65 % , 35%. - :
-
. -
A1-AC1-
Dk %
A1-A3-Dk
%
A4-AC1-
Dk %
D3- Dk
%
C2B- Dk
%
C2C3-Dk
%
D1- Dk
%
ED2- Dk
%
Dk
%
III 1 1
6
7
IV 34.1 43.8 2.3 18.0 100.0 0.0 40.9 0.0 26.8
I 28.6 29.8 23.4 14.7 0.0 0.0 7.1 100.0 29.5
IIIII 16.9 10.8 37.8 67.3 0.0 100.0 0.0 0.0 34.3
20.4 15.7 36.5 0.0 0.0 0.0 52.0 0.0 9.5
%
100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
1.
, , . , . , A4AC1-Dk
34
-.
-
A1-AC1-Dk %
A1-A3-Dk %
A4-AC1-Dk %
D3- Dk %
C2B-Dk %
C2C3- Dk %
D1- Dk %
ED2-Dk %
Dk %
III 1 1
6
7
IV 19.8 43.8 0.5 11.4 100.0 0.0 1.4 0.0 14.0
I 16.6 29.8 5.7 9.3 0.0 0.0 0.3 100.0 15.4
IIIII 9.9 10.8 9.2 42.8 0.0 100.0 0.0 0.0 18.0
III 41.8 0.0 75.8 36.5 0.0 0.0 96.5 0.0 47.6
- 51.7 10.8 84.9 79.2 0.0 100.0 96.5 0.0 65.6
11.9 15.7 8.8 0.0 0.0 0.0 1.8 0.0 5.0
% 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
C2C3-Dk. , - . I-III , , .
-
A1-AC1, 38.5 %
A1-A3, 17.2 %
A4-AC1, 21.2 %
D3, 28.9 %
C2B, 2.8 % C2C3, 1.8 %
D1, 21.7 %
ED2, 6.4 %
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
,
, A4AC1-Dk IV I , 90% II-III . - C2C3-Dk,
35
IV I. - , , . . , , .
D3-
%17
.4
ED2+
C2-
C3
.
%2.
7
D1-
.
/
%2.
2
D1-
. /
%0.
4
A1-A
C1-
%15
A1-A
C1-
%54
.4
A1-A
C1-
%41
.4
A1-A
C1-
%30
.3
D3-
%23
.6
D3-
%34
.9
C2B
%19
.8
ED2+
C2-
C3
.
%85
ED2+
C2-
C3
.
%41
.3
D1-
. /
%32
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Hamangia III Hamangia IV Varna I V -
[%]
2. ,
, IV . , 28.9% .
, 35.1%, 42,7%, . 15.6%, C2B-Dk D1-Dk 5.3% 1.5% . 17%, D1-Dk .
3. IV 400 . , - .
IV ( A1-A3Dk) ( D3-Dk).
36
(A4AC1-Dk, C2B-Dk D1-Dk). , IV. 54.4%, C2B-Dk 19.8%. . , -.
4. I , () 17% . I. - , ( / ), . , - II-III , , , .
3.5.1. II-III , 5 , 47.6% . , . , , .
, , , , . (53.8%), II-III . , , : 35%, D1-Dk 32% IIIII . , . , - , .
, . - D1-Dk ( ) 320 , 867. , - ( 330) , ( 623) - A4AC1-Dk . 977 , ( D3-
37
Dk). , , , 3 , . . , , , .
( ) , 3 2 D1-Dk A4AC1-Dk. , ( 1-3-Dk), , . , D1-Dk ( . ) , 2.2% . - A4AC1-Dk, , . , . . , ( ), , . , , . , ( (A4AC1-Dk), . , .
- , . , .
. , /. -. , . , - D1-Dk. , . - ,
38
. VI .
. , , , . 25 3 ( - ). :
1. , . , , .
. . , . , . , . .
2. , , :
2.1. ( , , ), , . , ( 29, 211, 514), , () , . . , ( !!) . .
- , . , , ( 217, 171, 251). .
39
, -, . .
2.2. . ( 183, 309, 317 ), ( 275, 447, 733). , . , , . , . , .
3. , , , - . , ( ). , . , ( ), , .
4. ( ) - , :
) - A1-A3-Dk, A4-AC1-Dk C2B-Dk; , - D3-Dk.
) , - A1-A3-Dk, A4-AC1-Dk, D3-Dk, ED2-Dk.
, , , , . . , , , , .
( ), , - , - .
40
. , .
5. - 15 , .
TA1 390, 501, 514, 756 TA2 447. - . , 390, 447, 501, 514 756 . . , (, -) .
( 736) ( 732, 532, 29).
, , . , ( 390, 447, 501, 514 756), - , , .
, , . . , . - 320 , , , .
, . , , , . , , . , . , , , .
41
, - . . , . , , . , , , . , - . , .
1168
- , , 621 626, III . , - 621 - .
IV , . 124 , V , 4069 , 609- , , 1/5 . - ( ) - ( 1 ), 1000 . - . , , . , .
- . , , 7 , 39.8% . , , , (. 6.1.).
, , , (. 6.2.).
42
53 115 ( ). . - ,
43
, 9.4% 45.7% , 29% 44% , 61.6% 10.3% . , , . , . " " . , . , , -.
, , , , , , . , , - . (. - ). , - , , . , - . . . . , . . , . , , . . - - - . . , , . - , (, , ). - .
-
44
- . 34.34 IV, 42.46 I, 106.77 II-III. 3. , I. ( ), , ( ), , ( ) . . - 1/3 , 2/3 . - . , ( ), . .
:
1. , .
2. , .
3. , -.
4. , . - . . , - . , .
5. - . , , . - - .
V: .
, , . 10 . . ,
45
, . , - - , , . ( ) , ( ). , - , . . , , .
500
, 1218 . 19721991 . 7500 2, 294 .
" ". 294 7 % (21 ) . , 3000- . 62 (34 , 10 , 13 ) - 4 . 1 (216 ., 1092 ), 4 (339 ., 1518 ), 36 (857 ., 789 ) 43 (990 ., 1516 ) 6 .
, , 160. , , 123 , : ) 75 , , , ; ) 34 ; ) 14 , , 2 . 88 . 2 , , , .
10 , (. 5.1., . 5.2.).
-VEN . - -VEN . - - -VEN .
46
:
Pb 208Pb/206Pb 207Pb/206Pb 204Pb/206Pb . A-VEN 2.0814 2.085 0.8439 0.8447 0.05397 0.0541 16 B-VEN 2.0645 2.0682 0.8361 0.8373 0.05337 0.05354 15 D-VEN 2.0696 2.0722 0.837 0.8386 0.05331 0.05358 9 F-VEN 2.0742 2.0787 0.8392 0.842 0.05361 0.05388 9 G-VEN 2.0797 2.0829 0.8409 0.8427 0.05369 0.0538271 16 H-VEN 2.0798 2.0819 0.8429 0.8436 0.05392 0.05403 5 I-VEN 2.0845 2.0875 0.8424 0.8447 0.05364 0.05383 3 J-VEN 2.084 2.0865 0.844 0.8447 0.0539 0.05398 4 K-VEN 2.0812 2.0817 0.8478 0.8481 0.0542 0.0543 2 E-VEN 2.0753 2.0755 0.8393 0.8399 0.05344 0.05356 2 VEN 7 88
-VEN , . , -VEN .
- D-VEN . .
- F-VEN . F-VEN , .. - .
E-VEN - .
- G-VEN . - , , G-VEN.
- , H-VEN .
- "" I-VEN, J-VEN K-VEN ( 3, 4 2 ) . I-VEN . K-VEN - , . J-VEN - ,
47
. , , - , , , / .
, , , , . , , , , . . :
Pb .
%
B-VEN , . , , 15 2124.5 13.1
D-VEN . , , 9 885.51 5.5
E-F-G-VEN + 209 ( 6)
2+9+ 16+1 5285.15 32.7
97 ( 7) 1 113 0.7
K-VEN
2 225.61 1.4
263 ( 4 .)
. / 1
A-VEN 16 2794.21 17.4H-VEN 5 2069.42 12.8
J-VEN - 4 1187.3 7.3
36 ( 5 ) 1 XCN, . II ( 1) 1 280 1.7 I-VEN 3 666.6 4.1
, ,
, 90% . (55.1%), 1/3 (38.8%). 6.1% , . . , ( 2.). - 61 % . -, - B-VEN D-VEN , , . ,
48
.
. . 40% . - , , , - . .
.
, . 82 16 (, ) (1 , ). 66 / -, -, , .
- - 22 . A (9 ) B (13 ). B - .
- , . 8 . , , , . - ( , , ) 43. , , 97 B, 195 .
- , 6 3 ( ), 2 B ( ) C ( ). - .. "-" (- ). 4.
.
6 - 24 , - 240 . ,
49
. , , .
- , . , , . 43 - , 97 .
. , - (3 .), (2 .) (3 .). .
, 166 . , .
, , - , . , . , 90% .
- - (20 22 ). 53 54. 53 ( B) ( -VEN). 54 ( A) , - . , 90% (91.5%, 5.310 ) - . 53 , , , . 54 , - , B. .
. ( 6 .) , . , - . ( ) . ,
50
, ( 97), ( 43). - 43. 6 (- , - , , , , ) .
- - 8 3 . . - , . 29% 71% .
. (), () -VEN.
- . (67 % ) , (3 ), - K-Ven, , .
- 4 (35% ), 3 (62% ) -VEN. , - , . -VEN.
7 3 (43.6% ) 4 (56.4% ) .
() :
1. . .
2. . .
51
3. , , , .
, - . , . , " ". , , - . , , -, , .
, , . ( ) . , .
, , , . , - . "" ( , ) .
V: .
, . ; ; , . , 15 .. " ".
. . ,
52
, ( ). : ) ; ) / , , .
, . . " 43" -, , .
15 , " " , 6 -, V . . . .
.
. .
23 . , 6 . - ( ) ( V ), - (V ). . . , , , . - , . - V - . . 100150 , , 31 . . , . 4 : 1 , 2 , 1 , , 1 , 1 1 .
V, , VV
53
. . VV V. .
1. (V). ( 1 ) - . ( , - ) 8 6 2 .
2. . .
3. . , , .
: ) ( ), -, ; ) - - , - , ; ) , 5 - .
, , .
.
14-
, . 13 , , . , ( ) ( ). , -
54
, . (3 14 ) . . , .
. . . ,
, 57 . . 19681969 . 26 . 13 . 200 , - . 13 2 . 5 - : 1 - A; 1 - B; 3 - , ; 1 - , - . , - . . - , . - . - , . - . , .
. .
( ) (). 803 940 .
, , : ) ; ) , - , - ; ) - ; ) -
55
.
, - ", ". 8 . , , , , -. , , . - , , . , 5 6 . 5 , . :
) -, , A, , C, ; A;
) , -. , , . .
. . . 1 , ( , ). , , , .
" 43" , 2000 . .
5 : ; - ; , ; . - , - 43 1. , - , .
56
. , (" 43") .
" 43" , . , " 43". , , - " 43" - . , , ( ?) - , .
""
, "" . . , . , , - .
"" - :
1. , (6 .): - A, - , 2 , , / , , .
2. , - (6 .): ; ; 4 ;
3. : 2 , - (?); .
1.
57
, . (- ; - , ) . , " " - .
2. - . 208Pb/206Pb, 207Pb/206Pb
204Pb/206Pb - K VEN. , , , . - :
Pb - 208Pb/206Pb 207Pb/206Pb 204Pb/206Pb
1: Avr, Vojv, Bel 2 2.0706 2.0715 0.8359 0.8368 0.0533 0.05335
2: Ka, Bel 1, Obr, Prov 2.0769 2.0804 0.8428 0.8453 0.05398 0.05418
-
. , V . . .
58
- . , , - . , V . . .
. / . - , - .
, . . . " ". VV . . . , , , , . , . V . . . , , . "know-how" . V . . . . . " ", . V . . ., - .
, , , - .
, - , . . , .
59
, . , , . - . ( / ). , .
. , . - , . - , .
. - . , - . , - , - .
, , . . . , . , , , . ( , ) . , 400 . , , : , . . , .
60
A ( ) B ( ).
, . - . - , - ( A, B C), - .
, . - , . , ( ) .
"" "". , ( 1., 2.), .
:
: , , ,
/ : -, , , , -
, , - - ,
32,5% ( 38,6%) (28,9% )
52% 37,5% (+) . 10,5%
,
, , , , . ,
61
, .
. , , . , .
. , , . (" 43") . . . , .
, , . : ) ; ) , .
, - , . - (, , , ) ( , (?) ). - , . , . , , (), ( ) .
, , . , , , "" - ( ) , ( , ). , . "" .
62
, , , , , . , / . , , , , ( ) . , - ( , , ), ( , B), , - . , , V . . . .
. , , . , - . - . - . - , , (), (), -.
15 . , V . . . , , . ( ), V . . . . . - - .
63
64
65
66
67
1. , .
1.1. , , , , , . 1.2. .
2. .
2.1. , . 400 , , . . 2.2.. . . 2.3. .
3. , , V V . . .
3.1. . ( ) . 3.2. . - , , // . , . 3.3. . 3.4. V . . . .
4. . , . 5. , . , .
68
6. , , . 7. , , , : , , , . 8. , "" - ( ) , ( , ). , . "" . 9. , , () (). 10. , .
69
70
: 1. : Les haches cruciformes nolithiques de type europen. in: Georgieva, P. (ed.),
The Fourth Millenium B.C. Symposium International, Nessebar, (Sofia 1993) 146162.
- 867 . in: , . (d.), . . V , 31 1 1999, ( 2000) 8592.
Die Metallfunde aus den Graberfeldern von Durankulak. in: Todorova, H. (ed.), Durankulak, Band II, 1, Die Prahistorischen Graberfelder, (DAI Berlin, Anubis Sofia 2002) 207212.
Die Artefakte aus Felsstein und ihre Nachahmungen. in: Todorova, H. (ed.), Durankulak, Band II, 1, Die Prahistorischen Graberfelder, (DAI Berlin, Anubis Sofia 2002) 281182.
Zu den Jenseitsvorstellungen des prahistorischen Menschen. in: Todorova, H. (ed.), Durankulak, Band II, 1, Die Prahistorischen Graberfelder, (DAI Berlin, Anubis Sofia 2002) 281182.
2. :
Todorova H., K. Dimitrov. Die aneolithische Sozialstruktur auf Grund der An gaben des Graberfeldes von Durankulak. in: The prehistoric research in Greece and its Perspectives. Theoretical and Methodological Considerations. Proceedings of international symposium in memory of D.R. Theocharis, Thessaloniki Kastoria 2628 November 1998, 373384.
Todorova H., T. Dimov, J. Bojadziev, I. Vajsov, K. Dimitrov, M. Avramova, Katalog der prahistorischen Graberfelder von Durankulak. in: Todorova (ed.), Durankulak, Band II, 2, Die Prahistorischen Graberfelder, (DAI Berlin, Anubis Sofia 2002) 31125, Tabl. 1203, Plan 13.
, ., . . . , 4, 2005, 612.