Gene &Chromosom

e

ผู้��จั�ดทำ�1. นางสาวเชษฐ์ส�น� ทองมั�นปู� เลขท�� 152. นางสาวปูาริ�ชาติ� เล�อดไทย เลขท�� 183. นางสาวธน�ชชา ปู�ติสะ เลขท�� 21

4. นางสาวกมัลวริริณ กลางโนนง�"ว เลขท��25

5. นางสาวลล�ติา หมั��นการิ เลขท�� 286. นางสาวส$จิ�ติริา บั�วริะหงษ เลขท�� 32

7. นายธ�ริศั�กด�( ริ �กไริ) เลขท�� 38 ช�"นมั�ธยมัศั*กษาปู+ท�� 6/2

ด�เอ-นเอ (DNA) หริ�อ กริดด�ออกซี�ไริโบัน�วคล�อ�ก (Deoxyribonucleic acid) เปู0นก

ริดน�วคล�อ�ก DNA เปู0นติ�วบัริริจิ$ข1อมั�ลทางพั�นธ$กริริมั

ของส��งมั�ช�ว�ติท$กชน�ด ซี*�งมั�ล�กษณะท��ผสมัผสานมัาจิากส��งมั�ช�ว�ติริ$ )นก)อน ซี*�งก-ค�อ พั)อและแมั) และสามัาริถถ)ายทอดไปูย�งส��งมั�ช�ว�ติริ$ )นถ�ด

ไปู ซี*�งก-ค�อ ล�กหลาน

¢ พั.ศั. 2412 (ค.ศั. 1869)     ฟริ�ดริ�ช มั�เชอริ ได1ค1นพับัสาริบัางอย)างในน�วเคล�ยส

ซี*�งไมั)ใช)โปูริติ�น ไขมั�น หริ�อคาริโบัไฮเดริติ เขาติ�"งช��อสาริน�"ว)ากริด น�วคล�อ�ก ซี*�งหมัายถ*งสาริอ�นทริ�ยพัวกหน*�งท��มั�ฤทธ�(เปู0นกริดอย�)

 ในน�วเคล�ยส¢ พั.ศั. 2453 ออลเบัริช ริอสเซีล ได1ว�เคริาะหกริดน�วคล�อ�ก และ

พับัว)าปูริะกอบัด1วย ไนโติริจิ�น�สเบัส 2 ปูริะการิ ค�อ ไพัริ�มั�ด�น และ พั�วริ�น¢ พั.ศั. 2492 ชาริกาฟฟ: (Erwin Chargaff) ได1ว�เคริาะหปูริ�

มัาณน�วคล�โอไทดใน DNA ของส��งมั�ช�ว�ติติ)างๆ พับัปูริ�มัาณเบัส A = T , C = G “ ”เสมัอ เริ�ยก กฎของชาริกาฟฟ:¢พั.ศั.2493 แฟริงคก�นส (Flanklin) และ ว�ลก�นส (Wilkins)

ได1ศั*กษาโคริงสริ1างของโมัเลก$ลของ DNA โดยใช1ภาพัถ)ายการิ ห�กเหริ�งส�เอกซีท��ฉายผ)านโมัเลก$ล (X-rays diffraction) ¢พั.ศั. 2496 (ค.ศั. 1953)  เจิมัส ด�.   ว�ติส�น และฟริานซี�ส

  คริ�ก เปู0นผ�1ไขความัล�บัโคริงสริ1างของด�เอ-นเอ และน��นน�บัเปู0นจิ$ดเริ��มัติ1นของย$คเทคโนโลย�ทางด�เอ-นเอ

โคริงสริ1างของ DNA ปูริะกอบัด1วยพัอล�น�วคล�โอ ไทด 2 สาย มัาจิ�บัค�)ก�น

ซี*�งสายพัอล�น�วคล�โอไทดแติ)ละสายปูริะกอบัด1วยหน)วยย)อย

ท��เริ�ยกว)าน�วคล�โอไทด

1.น?"าติาลด�ออกซี�ไริโบัส2.ไนโติริจิ�น�สเบัส - เบัสพั�วริ�น ได1แก) อะ

ด�น�น ( A ) และ กวาน�น ( G ) - เบัสไพัริ�มั�ด�น ได1แก)ไทมั�น( T ) และ ไซีโทซี�น( C )3.หมั�)ฟอสเฟติ

การิเช��อมัติ)อของน�วคล�โอไทด จิะมั�การิสริ1างพั�นธะฟอสโฟไดเอสเติอริริะหว)างหมั�)ฟอสเฟติของน�วคล�โอไทด

หน*�งก�บัหมั�)ไฮดริอกซี�ล ซี*�งอย�)ท��คาริบัอนติ?าแหน)งท��3 ของน?"าติาลในอ�กน�วคล�โอไทดหน*�ง

เมั��อติ)อก�นเปู0นสายพัอล�น�วคล�โอไทดจิะพับัว)าปูลายด1านหน*�งจิะมั�หมั�)ฟอสเฟติเช��อมัก�บัน?"าติาลท��คาริบัอน

ติ?าแหน)งท�� 5 เริ�ยก ปูลายด1านน�"ว)า ปูลาย

5’ และอ�กด1านหน*�งจิะมั�หมั�)ไฮดริอกซี�ลท��

คาริบัอนติ?าแหน)งท�� 3 ท��เปู0นอ�สริะ เริ�ยกปูลาย

ด1านน�"ว)า ปูลาย 3’

DNA มั�ริ�ปูริ)างเปู0นแท)งเกล�ยว เว�ยนขวา ปูริะกอบัข*"นจิากโพัล�น�วคล�โอ

ไทด 2 สาย เช��อมัก�นด1วยพั�นธะไฮโดริเจินท��เก�ดริะหว)างเบัสของแติ)ละ

สาย โพัล�น�วคล�โอไทดท�"ง 2 สายน�" จิะ ทอดติ�วกล�บัห�วกล�บัหางก�น สายหน*�ง

ทอดติ�วในท�ศั 5′ - 3′ อ�กสายหน*�งจิะ ทอดติ�วในท�ศั 3′ -5′

ในการิเข1าค�)ก�นน�"ท� "งสองสายจิะห�นส)วน ท��เปู0นน?"าติาลและฟอสเฟติออกข1างนอก

แล1วฝั�งส)วนท��เปู0นเบัสไว1ภายในแกน กลางโมัเลก$ล

การิจิ�บัค�)ก�นของเบัสน�"นจิะเปู0น A – T และ C-G เสมัอ

ขนาดเส1นผ)าศั�นยกลางของแท)งเกล�ยวDNA มั�ขนาด 20 angstrom 1 ริอบัเกล�ยวมั�ขนาด 34 angstrom ปูริะกอบัข*"นจิากจิ?านวนค�)

เบัส 10 ค�) ด�งน�"นแติ)ละค�)เบัสจิะอย�)ห)าง ก�น 3.4 angstrom

1. สามัาริถจิ?าลองติ�วเองได1 เพั��อสามัาริถถ)ายทอดล�กษณะไปูส�)ริ$ )นติ)อไปูได1

2. สามัาริถควบัค$มัให1เซีลลส�งเคริาะหสาริติ)างๆ เพั��อแสดงล�กษณะทางพั�นธ$กริริมัให1ปูริากฏ

3. สามัาริถเปูล��ยนแปูลงได1บั1าง ซี*�งการิเปูล��ยนแปูลงท��เก�ด ข*"น อาจิก)อให1เก�ดล�กษณะทางพั�นธ$กริริมัท��ติ)างไปูจิากเด�มั

ท?าให1เก�ดสปู+ช��สใหมั)ๆ ข*"น เริ�ยกว)า มั�วเทช��น

   กริดไริโบัน�วคล�อ�ก หริ�อ RNA (Ribonucleic acid - RNA) เปู0นพัอล�เมัอริของกริดน�วคล�อ�กท��ปูริะกอบัด1วยน�ว

 คล�โอไทด (nucleotide) เช��อมัติ)อก�นด1วยพั�นธะโคเวเลน ติ RNA  คล�โอไทดปูริะกอบัด1วยน?"าติาลไริโบัส (ribose)

RNA ส�งเคริาะหข*"นมัาโดยอาศั�ย DNA ติ1นแบับั โดยล?าด�บั เบัสของ DNA เปู0นติ�วก?าหนด ล?าด�บัเบัสของ RNA

RNA เปู0นพัอล�น�วคล�โอไทดสายเด�ยว และมั�ความั ยาวส�"นกว)าสายพัอล�น�ว คล�โอไทดของ DNA RNA

มั�น?"าติาลไริโบัส (ribose) ในขณะท�� DNA เปู0น ด� ออกซี�ไริโบัส (deoxyribose) เบัสของ RNA จิะ

ไมั)มั� ไทมั�น (thymine)  แติ)มั�เบัส ย�ริาซี�ล (uracil) แทน

ชนิ�ดและหนิ�ทำ��ของ RNA

1.rRNA ท?าหน1าท�� ส�งเคริาะหโปูริติ�น

2.mRNA ท?าหน1าท�� เปู0นติ�วน?า ริห�สพั�นธ$กริริมัจิาก DNA

มัาย�งไซีโทพัลาซี*มัเพั��อสริ1างพัอล�เพับัไทด

3.tRNA ท?าหน1าท�� เปู0นติ�วน?ากริดอะมั�โนไปูส�งเคริาะหโปูริติ�น

Genetic code Replication Transcription

แผู้นิภพหนิ�ทำ��ของ DNA และ RNA

DNA Replication

การิจิ?าลองด�เอ-นเอ

DNA สามัาริถเพั��มัจิ?านวนได1 โดยการิจิ?าลองติ�วเอง (self

replication)ซี*�งเปู0นค$ณสมับั�ติ�พั�เศัษท��ส?าค�ญมัากในการิท?าหน1าท��ถ)ายล�กษณะทางพั�นธ$กริริมั

จิาก ส��งมั�ช�ว�ติริ$ )นหน*�งไปูย�งอ�ก ริ$ )นหน*�ง

การิจิ?าลองติ�วเองของ DNA มั�ว�ธ�ท��น)า จิะเปู0นไปูได1 3 ว�ธ�ก*�ง

อน$ริ�กษอน$ริ�กษ

กริะจิาย

เอนไซีมัท��ใช1ในการิสริ1าง DNA สายใหมั)

£ DNA polymerase£ Helicase เปู0นเอนไซีมัท��สลายพั�นธะ

ไฮโดริเจิน£ โปูริติ�นเกาะสายเด��ยว SSB (single strand

DNA binding protein) £ DNA ligase£ Primase

ริห�สพั�นธ$กริริมั

Genetic code

¢ ในปู+ พั.ศั. 2504 เบัรินเนอริ(Brenner) และคริ�ก(click) ได1ให1ความัเห-นว)า กรดอะมิ�โนิแต่�ละหนิ�วยถู�กควบค$มิด�วยรห�สพ�นิธุ$กรรมิทำ��

ประกอบด�วยเบส 3 โมิเลก$ล¢ ปู+เด�ยวก�น เอ-มั ด�บับัล�ว ไนเรินเบั�ริก (M.W.

Nirenberg) และ เจิ.เอ-ช. แมัทท�ย(J.H.Matthei) ชาวอเมัริ�กา ได�ค�นิพบรห�ส

พ�นิธุ$กรรมิรห�สแรก ค*อ UUU ¢ ในปู+ พั.ศั. 2509 พับัริห�สพั�นธ$กริริมั

ท�"งหมัดถ*ง 64 ริห�ส¢ ริห�สพั�นธ$กริริมั (Genetic code ) ค�อ

ล?าด�บัของน�วคล�โอไทดบัน mRNA ซี*�งถ�ก ถอดริห�สมัาจิาก DNA ในน�วเคล�ยส

ต่รงแสดงรห�สพ�นิธุ$กรรมิของ MRNA

Transcription

Transcription เปู0นข�"นติอนการิถอดริห�สพั�นธ$กริริมั โดยการิท��

DNA ในน�วเคล�ยสส�งเคริาะห U ข*"นมัาล?าด�บัเบัสของDNA จิะถ�กถอดออกมัาเปู0นล?าด�บัเบัสใน mRNA

ซี*�งเปู0นริห�สพั�นธ$กริริมั น��นค�อ ท��ถ�กสริ1างข*"นแล1วจิะเคล��อนท��ออกมัาย�งไซีโทพัลาซี*มัของเซีลล

ในการิส�งเคริาะห mRNA จิาก DNA น�"ก-จิะใช1พัอล�น�วคล�โอไทดสายใดสายหน*�งเปู0นติ1นแบับัสายท��ใช1

เปู0นติ1นแบับัส�งเคริาะห RNA “ น�"จิะเริ�ยกว)า sense strand ” ส)วนพัอล�น�วคล�โอไทด

สายท��ไมั)ได1ใช1เปู0นติ1นแบับั เริ�ยกว)า “ antisense strand ”

เปู0นข�"นติอนการิแปูลริห�สพั�นธ$กริริมัใน mRNA ออกมัาเปู0นล?าด�บักริดอะมั�โนในสาย

พัอล�เพัปูไทด ซี*�งมั�กริะบัวนการิด�งน�"1. กริะบัวนการิเริ��มัติ1น (initiation)2. กริะบัวนการิติ)อสายพัอล�เพัปูไทด(elongation)3.กริะบัวนการิส�"นส$ดการิส�งเคริาะห(termination)

ทำรนิสเลช�นิ (Translation)

Gene มั�อย�)จิริ�ง ? ล�กท��เก�ดข*"นจิากส��งมั�ช�ว�ติส)วนใหญ)จิะพั�ฒนามัา

จิากเซีลลท��เก�ดข*"นจิากเซีลลส�บัพั�นธ$ของ เพัศัผ�1ค�อ " สเป+ร,มิ " และเซีลลส�บัพั�นธ$ของเพัศัเมั�ยค�อ

" เซลล,ไข� " มัาริวมัติ�วก�นเปู0น " ไซโกต่ " โดย กริะบัวนการิส�บัพั�นธ$

ด�งนิ�.นิ จิ�นจิากพั)อและแมั)น)าจิะมั�การิส)งถ)ายส�)ล�กด1วยกริะบัวนการิด�งกล)าว

Gene มั�ติ?าแหน)งอย�)บันโคริโมัโซีมั ?

ในปู+ พั.ศั. 2445 น�กช�วว�ทยา 2 ท)าน ค�อWalter Sutton และ Theodor Boveri ได1

เสนอว)า หนิ�วยพ�นิธุ$กรรมิทำ��เมินิเดลค�นิพบนิ�.นิ อย��บนิโครโมิโซมิ โดยวอลเติอริซี�ติติ�น ได1ศั*กษา

เซีลลภายในอ�ณฑะของติ�"กแติน ว)าเมั��อมั�การิแบั)งเซีลลแบับัไมัโอซี�สจิะมั�การิเข1าค�)ก�นของโคริโมัโซีมัและแยกออกจิากก�นไปูอย�)ติ)างเซีลลก�นเหมั�อนก�บั

การิแยกของจิ�นท��เปู0นอ�ลล�นก�น ซี*�งเปู0นไปูติามักฎ แห)งการิแยกติ�ว จิ*งท?าให1สริ$ปูได1ว)า จั�นิอย��บนิ

โครโมิโซมิ

หล�กฐ์านท��บัอกว)าจิ�นอย�)ในน�วเคล�ยสและอย�)ท��โคริโมัโซีมั1.กรศึ0กษเซลล,ส*บพ�นิธุ$, ท?าให1ทริาบัติ?าแหน)งของจิ�นว)าอย�)ในน�วเคล�ยส

2.หล�กฐนิจักกรผู้สมิพ�นิธุ$,พ*ชและส�ต่ว, ท?าให1ทริาบัว)าจิ�นอย�)ในน�วเคล�ยสจิากการิผสมัหน�ติะเภา

หน�ส�ด?า(BB)

หน�ส�ขาว(bb)

พ�อ X

B bหน�ส�ด?า(Bb)

F

แมิ�

หน�ส�ขาว(bb)

หน�ส�ด?า(BB)

พ�อ X

b Bหน�ส�ด?า(Bb)

F

แมิ�

3.หล�กฐนิจักกรแยกค��ของจั�นิและของโครโมิโซมิ ท?าให1สริ$ปูได1ว)า ย�นอย�)บันโคริโมัโซีมั

4.หล�กฐนิจักกรศึ0กษโครโมิโซมิ ท?าให1สริ$ปูได1ว)าจิ�นอย�)ท��โคริโมัโซีมั

กล$�มิอกรดวนิ,

1.1 ควมิผู้�ดปกต่�ทำ��จั�นิวนิออ โทำโซมิ เปู0นความัผ�ดปูกติ�ท��จิ?านวนออโท

โซีมัในบัางค�)ท��เก�นมัา 1 โคริโมัโซีมั จิ*งท?าให1 โคริโมัโซีมัในเซีลลริ)างกายท�"งหมัดเปู0น 47

โคริโมัโซีมั เช)น ออโทโซีมั 45 แท)ง 1 โคริโมัโซีมัเพัศั 2 แท)ง

เพัศัหญ�งจิ*งมั�โคริโมัโซีมั 45+XX

เพัศัชายจิ*งมั�โคริโมัโซีมัแบับั 45+XY

เก�ดจิากความัผ�ดปูกติ�โคริโมัโซีมัริ)างกาย มั�ความัผ�ดปูกติ� 2 ชน�ด ค�อ

1) กล$�มิอกร ดวนิ,

(Down's syndrome) เก�ดจิากความัผ�ดปูกติ�ของออโท

โซีมัโดยค�)ท�� 21 เก�นมัา1 โคริโมัโซีมั ท?าให1เด-กในริะยะแริกเก�ดจิะมั�ติ�ว

อ)อนปูวกเปู+ยก ศั�ริษะ แบัน ด�"งจิมั�กแบัน ติา ห)าง และติาช�"ข*"นบัน มั�

ล�"นจิ$กปูาก อาจิมั�ห�วใจิ พั�การิแติ)ก?าเน�ด และ

ปู�ญญาอ)อน พั)อแมั)ท��มั�อาย$มัากมั�โอกาสเส��ยงท��ล�กจิะเปู0นกล$)มัอาการิดาวน

ริ�ปูแสดงล�กษณะกล$)มัอาการิดาวน

2) กล$�มิอกรเอ3ดเว�ร,ด (Edward's syndrome) เก�ดจิากความัผ�ดปูกติ�ของออโทโซีมัโดย

ค�)ท�� 18 เก�นมัา 1 โคริโมัโซีมั ล�กษณะท��ปูริากฏจิะมั� ล�กษณะห�วเล-ก หน1าผากแบัน คางเว1า ห�ผ�ดปูกติ� ติาเล-ก

น�"วมั�อบั�ดงอ และก?าเข1าหาก�นแน)น ห�วใจิพั�การิ ปูอดและ ริะบับัย)อยอาหาริผ�ดปูกติ� มั�ล�กษณะปู�ญญาอ)อนริ)วมัอย�)

ด1วย ผ�1ท��ปูEวยเปู0นโริคน�"มั�กจิะเส�ยช�ว�ติก)อนอาย$ 1 ขวบั ด�งริ�ปู

3) กล$�มิอกรพเทำ (Patau's syndrome) เก�ดจิากความัผ�ดปูกติ�ของออโทโซีมั

ค�)ท�� 13 เก�นมัา 1 โคริโมัโซีมั ล�กษณะท��ปูริากฏจิะ พับัว)ามั�อาการิปู�ญญาอ)อน ปูากแหว)ง เพัดานโหว) ห�

หนวก น�"วเก�น ติาอาจิพั�การิ หริ�อติาบัอด ส)วนใหญ) อาย$ส�"นมัาก ด�งริ�ปู

1.2 ควมิผู้�ดปกต่�ทำ��ร�ปร�งของออโทำโซมิ กล$�มิอกรคร�ด�ชต่, (Cri-du-chat syndrome) เก�ดจิากแขนโคริโมัโซีมัค�)ท�� 5 หายไปู1 โคริโมัโซีมั ล�กษณะท��พับั ค�อ มั�ศั�ริษะเล-กกว)าปูกติ�

หน1ากลมั ใบัห�ติ?�ากว)าปูกติ� ติาห)าง มั�อาการิ ปู�ญญาอ)อน ล�กษณะท��เด)นช�ดในกล$)มัอาการิน�"ค�อ มั�

เส�ยงริ1องแหลมัเล-กคล1ายเส�ยงแมัวริ1อง จิ*งเริ�ยกกล$)มั อาการิน�"อ�กอย)างหน*�งว)า Cat-cry-syndrome ด�ง

ริ�ปู

ริ�ปูแสดงล�กษณะกล$)มัอาการิคริ�ด�ชาติ

ส)วนใหญ)เก�ดจิากจั�นิวนิโครโมิโซมิเพศึ ค�อ โคริโมัโซีมั X หริ�อ โคริโมัโซีมั Y ขาดหายหริ�อเก�นมัา

จิากปูกติ� และย�งถ)ายทอดล�กษณะทางพั�นธ$กริริมัไปู ส�)ล�กหลานอ�กด1วย ความัผ�ดปูกติ�เช)นน�" แบั)งได1 2

แบับั ค�อ2.1 ควมิผู้�ดปกต่�ทำ��เก�ดก�บโครโมิโซมิ X

1) โคริโมัโซีมั X ขาดหายไปู 1 โคริโมัโซีมั และเหล�อโคริโมัโซีมัในเซีลล

ริ)างกาย 45 แท)ง พับัได1ในเพัศัหญ�ง เปู0นแบับั 44+XO เริ�ยกว)า กล$�มิ

อกรเทำอร,เนิอร, (Turner's syndrome) ล�กษณะค�อ ติ�วเติ�"ย

คอมั�พั�งพั�ดกางเปู0นปู+ก แนวผมั ท1ายทอยอย�)ติ?�า หน1าอกกว1าง ห�วนมัเล-ก และอย�)ห)างก�น ใบัห�ใหญ)อย�)ติ?�ามั�ริ�ปูริ)าง

ผ�ดปูกติ� แขนคอก ริ�งไข)ไมั)เจิริ�ญ ไมั)มั� ปูริะจิ?าเด�อน เปู0นหมั�น

2) โคริโมัโซีมั X เก�นมัาจิากปูกติ� พับัได1ท�"งในเพัศั หญ�งและเพัศัชาย มั�ด�งน�" (1) ในเพัศัหญ�ง โคริโมัโซีมัเพัศัเปู0น XXX

หริ�อ XXXX จิ*งท?าให1โคริโมัโซีมัในเซีลลริ)างกาย เปู0น 47 โคริโมัโซีมั หริ�อ 48 โคริโมัโซีมั ด�งน�"น

โคริโมัโซีมัจิ*งเปู0นแบับั 44+XXX หร*อ44+XXXX เริ�ยกผ�1ปูEวยท��เปู0นแบับัน�"ว)า ซ�เปอร,

ฟี5เมิล (Super female) (2) ในเพัศัชาย

โคริโมัโซีมัเพัศัเปู0น XXY หริ�อXXXY จิ*งท?าให1มั�โคริโมัโซีมัใน

เซีลลริ)างกายเปู0น 47 โคริโมัโซีมั หริ�อ 48 โคริโมัโซีมั

ด�งน�"นโคริโมัโซีมัจิ*งเปู0นแบับั44+XXY หร*อ44+XXXY เริ�ยกผ�1ปูEวยแบับั

น�"ว)า กล$�มิอกรไคลนิ,เฟีล เต่อร, (Klinefelter's

syndrome)

2.2 ควมิผู้�ดปกต่�ทำ��เก�ดก�บโครโมิโซมิ Y ความัผ�ดปูกติ�ท��เก�ดก�บัโคริโมัโซีมั Y โดยมั�

โคริโมัโซีมั Y เก�นมัาจิากปูกติ� โคริโมัโซีมัเพัศัจิ*งเปู0นแบับัXYY จิ*งท?าให1โคริโมัโซีมัในเซีลลริ)างกายเปู0น 47

โคริโมัโซีมัเปู0นแบับั 44+XYY เริ�ยกผ�1ปูEวยท��เปู0นแบับัน�"ว)า ซ�เปอร,เมินิ (Super men)

โครโมิโซมิก�บกรก�หนิดเพศึของส��งมิ�ช�ว�ต่

การิก?าหนดเพัศัสามัาริถแบั)งได1เปู0น 3 ปูริะเภทค�อ1. การิก?าหนดเพัศัในส��งมั�ช�ว�ติจิากโคริโมัโซีมัเพัศั2. การิก?าหนดเพัศัโดยจิ?านวนช$ดของโคริโมัโซีมั3. การิก?าหนดเพัศัโดย Gene

กรก�หนิดเพศึ (Sex Determination)

1.1 ระบบ XY1.2 ระบบXO1.3 ระบบZW

1. กรก�หนิดเพศึในิส��งมิ�ช�ว�ต่ จักโครโมิโซมิเพศึ สมิรถู

แบ�งออกเป7นิ 3 ระบบด�วยก�นิ

1.1 ระบบ XY แบับั XY พับัในส�ติวเล�"ยงล�กด1วยนมัโดยท��วไปูและ แมัลง เช)น แมัลงหว��

- ติ�วผ�1มั�โคริโมัโซีมัเปู0น XY - ติ�วเมั�ยมั�โคริโมัโซีมัเปู0น XX ท�"งติ�วผ�1และติ�วเมั�ยจิะมั�จิ?านวนโคริโมัโซีมัเท)าก�น ค�อ ติ�วผ�1

มั�จิ?านวนโคริโมัโซีมัเปู0น AA+XY ส)วนติ�วเมั�ยมั�จิ?านวน โคริโมัโซีมัเปู0น AA + XX จิ*งมั�การิสริ1างไข)แบับัเด�ยวค�อ

A+X และย�งพับัอ�กว)าโคริโมัโซีมัเพัศัในติ�วเมั�ยมั�ขนาดเท)า ก�นท�"ง 2 แท)ง ในเพัศัผ�1มั�ขนาดแติกติ)างก�น แท)งใหญ)เริ�ยก

ว)าโคริโมัโซีมั X และแท)งเล-กเริ�ยกว)าโคริโมัโซีมั Y

1.2 ระบบ xo เพัศัผ�1จิะมั�โคริโมัโซีมั X เพั�ยงโคริโมัโซีมัเด�ยว แติ)

เพัศัเมั�ยจิะมั�โคริโมัโซีมัเปู0น XX ด�งน�"น เพัศัผ�1จิะมั� โคริโมัโซีมัเปู0น XO ส)วนเพัศัเมั�ยก-จิะเปู0น XX ติ�วผ�1มั�

โคริโมัโซีมั 21 แท)ง จิ*งเข�ยนเปู0นส�ติริว)า 20 + XO สามัาริถสริ1างอส$จิ�ได1 2 แบับั ค�อ 10 + X และ 10 +

O หมัายความัว)า อส$จิ�บัางติ�ว (10 + X) ก-จิะมั� โคริโมัโซีมัเพัศัชน�ด X อย�)ด1วย แติ)อส$จิ�บัางติ�ว (10 +

O) จิะมั�แติ)เฉพัาะ autosome โดยไมั)มั�โคริโมัโซีมัเพัศั อย�)ด1วย ส)วนติ�วเมั�ยมั�โคริโมัโซีมัเปู0นเลขค�) ค�อ 22 แท)ง

จิ*งเข�ยนเปู0นส�ติริว)า 20 + XX ด�งน�"นไข)ท��ติ�วเมั�ยสริ1าง ข*"นจิะมั�แบับัเด�ยวค�อ 10 + X

1.3 ระบบ zw พับัในส�ติวปู+ก เช)น นก ไก) พัวกแมัลงบัางชน�ด เช)นผ�เส�"อกลางค�น ไหมั และในพัวกปูลาบัางชน�ดท�"ง

ติ�วผ�1และติ�วเมั�ยมั�โคริโมัโซีมัเท)าก�นคล1ายก�บัริะบับัXY แติ) ติ)างจิากริะบับั XY ติริงท�� ติ�วผ�1จิะมั�จิ?านวน

โคริโมัโซีมัเปู0น AA + ZZ ด�งน�"นจิ*งมั�การิสริ1างอส$จิ�ได1 แบับัเด�ยวค�อ A+Zส)วนติ�วเมั�ยจิะมั�จิ?านวนโคริโมัโซีมั

เปู0น AA + ZW จิ*งสริ1างไข)ได1เปู0น 2 แบับัค�อ A+Z และ A+W

2. การิก?าหนดเพัศัโดยจิ?านวนช$ดของโคริโมัโซีมั การิก?าหนดเพัศัด1วยจิ?านวนโคริโมัโซีมั

ในผ*"ง มัด ติ)อ การิก?าหนดเพัศัจิะก?าหนด ด1วยจิ?านวนโคริโมัโซีมั ค�อติ�วผ�1เก�ดจิากไข)ท��

ไมั)ได1ริ�บัการิผสมั มั�โคริโมัโซีมัช$ดเด�ยว(haploid) ส)วนติ�วเมั�ยเก�ดจิากไข)ท��ได1ริ�บั

การิผสมั มั�โคริโมัโซีมัสองช$ด (diploid)

3. กรก�หนิดเพศึโดย Gene พับัในพั�ชพัวกมัะละกอ Carica papaya มั� gene ท��ก?าหนดเพัศัเปู0นmultiple alleles ค�อ M1 ควบัค$มัให1เก�ด

ติ1นติ�วผ�1 M2 ควบัค$มัให1เก�ดติ1นกริะเทยและm ควบัค$มัให1เก�ดติ1นติ�วเมั�ย M1 , M2 ข)มัm ด�งน�"น M1 m จิะแสดงล�กษณะติ1นติ�วผ�1 M2 m จิะแสดงล�กษณะติ1นกริะเทย และmm เปู0นติ1นติ�วเมั�ย

มิ�วเทำช�นิ(mutation) หริ�อการิก ลายพั�นธ$ การิผ)าเหล)า เปู0นการิแปูล��ยน

แปูลงอย)างกริะท�นห�นของพั�นธ$กริริมั(genetic material)

Mutation (กรกลยพ�นิธุ$,)

ปูริะเภทของมั�วเท ช�น

แบั)งเปู0น 2 ริะด�บัค�อ

1. กรกลยพ�นิธุ$,ระด�บโครโมิโซมิ(chromosome mutation) ค�อการิก

ลายพั�นธ$ท��เก�ดจิากการิเปูล��ยนแปูลงโคริโมัโซีมั แบั)ง ได1เปู0น 2 ปูริะเภทค�อ

1.1 กรเปล��ยแปลงโครงสร�งและร�ปร�งของ โครโมิโซมิ เปู0นผลให1เก�ดการิส�บัเปูล��ยนติ?าแหน)งของ

ย�นท��อย�)ในโคริโมัโซีมัน�"น ซี*�งอาจิเก�ดข*"นเน��องจิาก- การิขาดหายไปู (deletion หริ�อ deficiency) - การิเพั��มัข*"นมัา (duplication) - การิเปูล��ยนติ?าแหน)งท�ศัทาง (inversion) - การิเปูล��ยนสล�บัท�� (translocation)

2.2 กรเพ��มิหร*อลดจั�นิวนิโครโมิโซมิ โดยอาจิมั�จิ?านวนโคริโมัโซีมัเพั��มัมัากข*"นหริ�อลดน1อยลงไปูจิาก

จิ?านวนปูกติ� ( ด�ปูลอยด หริ�อ 2n) เก�ดได1 2 ล�กษณะค�อ- แอนิย�พลอยด� (aneuploidy) เปู0นการิเพั��มัหริ�อลดจิ?านวนของโคริโมัโซีมัเพั�ยงไมั)ก��เส1นจิากจิ?านวน

ปูกติ� เช)น อาจิเปู0น 2n ± 1 หริ�อ n ± 2 ความัผ�ด ปูกติ�ของการิมั�แอนย�พัลอยด�ท��เก�ดข*"นในคน

- ย�พลอยด� (euploidy) เปู0นการิเพั��มัหริ�อลด จิ?านวนช$ดของโคริโมัโซีมั (2n ± n หริ�อ 2n ± 2n)

ส)วนใหญ)เก�อบัท�"งหมัดเท)าท��พับั เก�ดข*"นในพัวกพั�ช

2. กรกลยพ�นิธุ$,ระด�บย�นิ (gene mutation) แบั)งออกเปู0น 2 ชน�ดค�อ การิแทนท��

ค�)เบัส และทริานเวอริช�น 1. กรแทำนิทำ��ค��เบส แบั)งออกได1เปู0น 2 ชน�ดค�อ 1.1 ทำรนิซ�ช�นิ (transition) ค�อ การิแทนท��เบัสพั�วริ�น(A,G) ติ�วหน*�งด1วยเบัส พั�วริ�นอ�กติ�วหน*�ง หริ�อเบัสไพัริ�มั�ด�น(T,C) ติ�วหน*�งด1วยเบัสไพัริ�มั�ด�นอ�กติ�วหน*�ง 1.2 ทำรนิสเวอร,ช�นิ (transversion) ค�อ การิ

แทนท��เบัสพั�วริ�นด1วยเบัสไพัริ�มั�ด�น หริ�อ เบัสไพัริ�มั�ด�นถ�กแทนท��ด1วยเบัสพั�วริ�น

2) เฟีรมิช�ฟีทำ, มิ�วเทำช�นิ(frameshiftmutation) ค�อ การิกลายพั�นธ$ท��เก�ด

จิากการิส�ญเส�ย หริ�อการิเพั��มัน�วคล�โอไทด 1 น�วคล�โอไทด หริ�อมัากกว)า

โริคโลห�ติจิางชน�ดซี�กเค�ลเซีลลเก�ดจิากการิเปูล��ยนแปูลง ล?าด�บัเบัสในย�นเปู0นติ�วอย)างของการิเก�ดมั�วเทช�น

กรเก�ดกรมิ�วเทำช�นิ แบั)งออกได1เปู0น 2 ชน�ด ค�อ 1. มิ�วเทำช�นิทำ��เก�ดข0.นิเองในิธุรรมิชต่�(spontaneous mutation) เปู0นการิเก�ดท��ไมั)ทริาบัสาเหติ$แน)ช�ดโดยเก�ดข*"นเองจิากสภาพัธริริมัชาติ�กริะติ$1นให1เก�ดมั�

ความัถ��ค)อนข1างติ?�ามัากค�อปูริะมัาณ 10-6 หริ�อ10-5 2. กรมิ�วเทำช�นิทำ��เก�ดจักกรช�กนิ� (induced mutation) เปู0นการิกลายพั�นธ$ท��เก�ดจิากมัน$ษยใช1ส��งก)อกลายพั�นธ$(mutagen)ช�กน?าให1เก�ดข*"นประเภทำของกรกลยพ�นิธุ$, การิกลายพั�นธ$เก�ดก�บัเซีลลในริ)างกาย 2 ล�กษณะ ค�อ 1 เซลล,ร�งกย (Somatic cell) เซีลลชน�ดน�"เมั��อ

เก�ดการิกลายพั�นธ$แล1ว จิะไมั)ถ)ายทอดไปูย�งริ$ )นติ)อไปู 2 เซลล,ส*บพ�นิธุ$, (Sex cell) เซีลลเหล)าน�"เมั��อเก�ด

การิกลายพั�นธ$แล1ว จิะถ)ายทอดไปูย�งริ$ )นติ)อไปูได1 ซี*�งมั�ผลติ)อการิ เปูล��ยนแปูลงสปู+ช�สของส��งมั�ช�ว�ติมัากท��ส$ด และส)งผลติ)อ

ว�ว�ฒนาการิของส��งมั�ช�ว�ติด1วย

ป8จัจั�ยทำ��ทำ�ให�เก�ดกรกลย พ�นิธุ$,

1. ร�งส� (radiation) เช)น ริ�งส�แกมัมัา ริ�งส� เอกซี ริ�งส�อ�ลติริาไวโอเลติ

2. สรเคมิ� (chemical substance) เช)น สาริคลอช�ซี�น(colchicine)

3. ไวร�ส (virus) ท?าให1เก�ดเน�"องอกและมัะเริ-ง

หมัายถ*ง กริะบัวนการิทางช�วว�ทยาท��เก��ยวข1องก�บัการิติ�ดติ)อย�นจิากส��งมั�ช�ว�ติชน�ดหน*�งเข1าก�บัย�นของ

ส��งมั�ช�ว�ติอ�กชน�ดหน*�ง เพั��อให1ได1ย�นท��มั� สมับั�ติ�ติามัท��ติ1องการิ และขยายย�นให1มั�

ปูริ�มัาณมัากพัอท��จิะน?าไปูท?าให1ผลผล�ติ มั�ค$ณภาพัด�ข*"น และได1ปูริ�มัาณการิผล�ติ

ส�งข*"น ติามัติ1องการิ ส��งมั�ช�ว�ติท��ได1จิาก กริะบัวนการิทางพั�นธ$ว�ศัวกริริมัเริ�ยกว)า

ส��งมั�ช�ว�ติด�ดแปูลงพั�นธ$กริริมั หริ�อ GMOs(genetically

modified organisms)

แบั)งเปู0น 3 ข�"นติอน1 เอาย�นท��ติ1องการิออกจิากเซีลลผ�1ให12 น?าไปูผสมัก�บั DNA พัาหะ3 เอาไปูใส)ในเซีลลผ�1ริ �บั

1. ผู้ล�ต่ฮอร,โมินิ เช)น ฮอริโมันอ�นซี�ล�น เอนเด อริฟFน ฮอริโมันอ�นซี�ล�นแติ) ก)อนอาจิสก�ดได1จิาก

เน�"อเย��อหริ�อติ)อมัไริ1ท)อของส�ติว ปู�จิจิ$บั�นผล�ติได1จิากแบัคท�เริ�ยและย�สติ2. สร�งว�คซ�นิ ใช)สริ1างว�คซี�นท��ปูริาศัจิากสาริแอน

จิ�เจินท��มั�พั�ษ ปูGองก�นโริคติ�บัอ�กเสบั โริคเท1าเปูH� อยในส�ติวและโริคกล�วน?"า3. แก�ไขโรคพ�นิธุ$กรรมิบงชนิ�ด โดยการิติริวจิ

พั�นธ$กริริมัของทาริกก)อนเก�ดโดยใช1น?"าคริ?�า เพั��อ ติริวจิหา DNA ท��ผ�ดปูกติ�แล1วท?าการิแก1ไข

4. ปร�บปร$งพ�นิธุ$,พ*ชและส�ต่ว, เช)น ท?าให1ขนาด ใหญ)ข*"น โติเริ-ว เน�"อมัาก หริ�อให1ได1พั�ชท��ทนทาน

สาริพั�นธ$กริริมัหริ�อท��เริ�ยกว)า DNA เปู0นสาริเคมั� ท��ปูริะกอบัก�นข*"นเปู0นหน)วยพั�นธ$กริริมัหริ�อ ย�น

(GENE) และส��งมั�ช�ว�ติด�งกล)าวอาจิจิะเปู0นส�ติว พั�ชหริ�อจิ$ล�นทริ�ย

จิ$ล�นทริ�ย GMO น�"นใช1ในอ$ติสาหกริริมัอาหาริ และยา และมั�จิ$ล�นทริ�ย GMO ท��มั�ค$ณสมับั�ติ�พั�เศัษใน

การิก?าจิ�ดคริาบัน?"ามั�นได1ด� พั�ช GMO  เช)น ฝัGาย ข1าวโพัด มั�นฝัริ��ง มัะละกอ

เริาน�ยมัท?า GMO ในพั�ชเพัริาะว)าท?าได1ง)ายกว)าส�ติว และสามัาริถศั*กษาพั�ช GMO ได1หลายๆ ช��วอาย$ของ

พั�ช (Generation) เพัริาะว)าพั�ชมั�อาย$ส� "นกว)าส�ติว ซี*�งอาย$ของส�ติวแติ)ละ Generation น�"นก�นเวลานาน

หลายปู+

พ*ช GMO

1. เจิาะจิงโดยการิค1นหาย�นติ�วใหมั)หริ�อจิะใช1ย�น ท��เปู0น TRAITS (มั�ค$ณล�กษณะแฝัง) ก-ได1 ติามั

ท��เริาติ1องการิ ย�นติ�วน�"อาจิจิะมัาจิากพั�ช ส�ติวหริ�อจิ$ล�นทริ�ยก-ได1

2. น?าเอาย�นจิากข1อท�� 1. ถ)ายทอดเข1าไปูอย�)ใน โคริโมัโซีมัของเซีลลใหมั) ซี*�งท?าได1หลายว�ธ�

ว�ธุ�กรทำ� GMO

2.1 ใช�จั$ล�นิทำร�ย, เริ�ยกว)า Agro-Bacterium เปู0นพัาหะ ช)วยพัาย�นเข1าไปู ซี*�งคล1ายก�บัการิใช1ริถล?าเล�ยงส�มัภาริะเข1าไปูไว1

ในท��ท��ติ1องการิ2.2 ใช�ป:นิย�นิ (GENE GUN) ย�งย�นท��เกาะอย�)บันผ�ว

อน$ภาคของทอง ให1เข1าไปูในโคริโมัโซีมัเซีลลพั�ช กริะส$นท��ย�งเข1าไปู เปู0นทองและน?า DNA ติ�ดก�บัผ�วของกริะส$นท��เปู0นอน$ภาคของ

ทอง และย�งเข1าไปูในโคริโมัโซีมัด1วยแริงเฉ��อย จิะท?าให1 DNA หล$ด จิากผ�วของอน$ภาคของทอง เข1าไปูอย�)ในโคริโมัโซีมั ส)วนทองก-จิะ

อย�)ภายในเน�"อเย��อโดยไมั)มั�ปูฏ�ก�ริ�ยาใดๆ เมั��อเข1าไปูท��ใหมั)ย�นจิะแทริกติ�วริวมัอย�)ก�บัโคริโมัโซีมัของพั�ช

 จินกลายเปู0นส)วนหน*�งของโคริโมัโซีมัพั�ช

ว�ธุ�หล�กทำ��ใช�ก�นิในิ ป8จัจั$บ�นิ มิ� 2 ว�ธุ�

แอปเป+. ลผลของการิติ�ดติ)อทางพั�นธ$กริริมัท��มั�ติ)อแอปูเปูF" ลค�อ1.ท?าให1ความัสดและความักริอบัของผลแอปูเปูFลมั�ริะยะเวลานานข*"น (delay ripening)2. ทนติ)อแมัลงติ)างๆ ท��เปู0นศั�ติริ�พั�ช

ต่�วอย�งพ*ช GMO

มั�การิติ�ดติ)อ พั�นธ$กริริมัมัะละกอ เพั��อ

ให1สามัาริถติ1านทานโริค ได1 และมั�เมัล-ดมัากข*"น

มิะละกอ

ข�วโพดข1าวโพัดน�บัว)าเปู0นพั�ชทาง

เศัริษฐ์ก�จิอ�กชน�ดหน*�งท��เริาน?ามัาท?าการิติ�ด

 ติ)อทางพั�นธ$กริริมั โดยการิติ�ดติ)อย�นของแบัคท�เริ�ย

ท��ช��อว)า Bacillus thuringiensis

 เข1าไปูในย�นของเมัล-ดข1าวโพัด จิ*งท?าให1ข1าวโพัดท��ได1ท?าการิติ�ดติ)อทางพั�นธ$กริริมัน�"มั�ค$ณสมับั�ติ�

  พั�เศัษค�อ ค�อ สามัาริถสริ1างสาริ พั�ษติ)อแมัลงท��เปู0นศั�ติริ�พั�ชได1 โดย

เมั��อแมัลงมัาก�ดก�นข1าวโพัดน�"แมัลงก-จิะติาย

1.ท?าให1เก�ดพั�ชสายพั�นธ$ใหมั)ท��มั�ความัทนทานติ)อสภาพัแวดล1อมั เช)น ทนติ)อศั�ติริ�พั�ช หริ�อ สาริปูริาบัว�ชพั�ช2. ท?าให1พั�ชเก-บัริ�กษาได1เปู0นเวลานาน ไมั)เน)าเส�ยไว3. ท?าให1เก�ดพั�ช ผ�ก ผลไมั1ท��มั�ค$ณสมับั�ติ�เพั��มัข*"นในทางโภชนาการิ4. ท?าให1เก�ดพั�นธ$พั�ชใหมั)ๆ ท��มั�ค$ณค)าในเช�งพัาน�ช เช)น

พัวกไมั1ดอกไมั1ปูริะด�บั ค�ออาจิจิะท?าให1ดอกใหญ)ข*"น สวยข*"น

ข�อด�ของ GMOs

1. สาริอาหาริจิาก GMOs อาจิมั�สาริอาหาริท��ปูนเปูH" อนเปู0นอ�นติริาย2.ความัก�งวลในเริ��องของการิเปู0นพัาหะของสาริพั�ษ3. สาริอาหาริจิาก GMOs อาจิมั�ค$ณค)าทางโภชนาการิไมั)เท)าอาหาริปูกติ�ในธริริมัชาติ�

ข�อเส�ยของ GMOs

กรโคลนิ

กรโคลนิย�นิ หร*อกรโคลนิ DNA การิโคลนย�นและ DNA เปู0นการิเพั��มั

ปูริ�มัาณย�นหริ�อ DNA ท��ติ1องการิให1มั�จิ?านวนมัาก ข*"น โดยการิเพั��มัจิ?านวนของ DNA ท��เหมั�อน ๆ ก�น

น�"นเริ�ยกว)า การิโคลนด�เอ-นเอ (DNA cloning) และหาก DNA บัริ�เวณด�งกล)าวเปู0นย�น ก-อาจิเริ�ยก

ว)าการิโคลนย�น (gene cloning) ซี*�งการิโคลน น�"นมั�อย�) 3 แบับัด1วยก�น

1. กรโคลนิย�นิโดยอศึ�ยพลสมิ�ดของแบคทำ�เร�ย การิโคลนย�นว�ธ�หน*�งท��เปู0นท��น�ยมัก�น ค�อ อาศั�ยว�ธ�การิเพั��มัจิ?านวนช$ดของ DNA ในพัลาสมั�ด (plasmid) ของแบัคท�เริ�ย  ซี*�งถ�อว)าเปู0น DNA พัาหะ (vector) ส?าหริ�บัการิโคลน DNA อย)างหน*�งในแบัคท�เริ�ย 1 เซีลล  อาจิมั�พัลาสมั�ด 1 - 300 ช$ด เมั��อน?าเซีลลแบัคท�เริ�ยไปูเล�"ยงเพั��อเพั��มัจิ?านวน  ช$ดของพัลาสมั�ดก-จิะเพั��มัข*"นด1วย

(ภาพัน�"เปู0นภาพัการิโคลน DNA โดยอาศั�ยพัลาสมั�ด)

2. กรโคลนิย�นิในิหลอดทำดลองด�วยเทำคนิ�คพ�ซ�อร, (PCR)

ปู�จิจิ$บั�นน�กว�ทยาศัาสติริสามัาริถเพั��มั DNAในหลอดทดลองได1โดย ไมั)ติ1องอาศั�ยเซีลลของแบัคท�เริ�ย โดยการิเทคน�คพั�ซี�อาริ (PCR) หริ�อปูฏ�ก�ริ�ยาล�กโซี)พัอริ�เมัอเริส ส?าหริ�บัเคริ��องควบัค$มัอ$ณหภ�มั�ให1ปูริ�บัเปูล��ยนติามัก?าหนดเวลาท��ติ�"งไว1ท��เริ�ยกว)า เทอริมัอไซีเคลอริ (thermocycler)

 

(เคริ��องมั�อท��เริ�ยกว)า "เทอริมัอไซีเคลอริ (thermocycler)")

ปฏิ�ก�ร�ยล�กโซ�พอร�เมิอเรส นิ�.ค*ออะไร ? ปูฏ�ก�ริ�ยาล�กโซี)พัอริ�เมัอเริสน�"จิะเปู0นเทคน�คการิเพั��มั

ปูริ�มัาณ DNA โดยอาศั�ยหล�กการิ DNA Replication ซี*�งจิะมั� 3 ข�"นติอน ด�งน�"

1. ข�"นแริก ค�อ denature เปู0นการิใช1ความัริ1อน ส�งแยกสาย DNA ท��เปู0น 2 สายออกจิากก�น

2. ข�"นท��สองค�อ annealing เปู0นการิลดอ$ณหภ�มั� ลงเพั��อให1ไพัริเมัอริเข1าเกาะก�บั DNA สายเด��ยวเพั��อท?าการิ

ส�งเคริาะห DNA สายใหมั)ในข�"นติ)อไปู 3. ข�"นส$ดท1าย ค�อ extension เปู0นการิปูริ�บั

อ$ณหภ�มั�ให1เหมัาะสมัติ)อการิท?างานของเอนไซีมั DNA Polymerase เพั��อให1สริ1าง DNA สายค�)เพั��มัข*"น ซี*�งใน

แติ)ละริอบัของการิท?าจิะได1 DNA เพั��มัข*"นมัา 2 เท)า ด�งน�"น เมั��อท?าพั�ซี�อาริไปูหลายส�บัริอบั จิ*งได 1 DNA เพั��มัข*"นมัาเปู0น

จิ?านวนมัากหลายล1านโมัเลก$ล

1. DNA แมั)แบับั (DNA template) ซี*�งเปู0น DNA ท��ติ1องการิโคลนหริ�อเพั��มัจิ?านวน

2. DNA ไพัริเมัอริ (DNA primer) เปู0น DNA สายส�"นๆ ท��ใช1เกาะก�บั DNA ท��

ติ1องการิโคลนเพั��อเปู0นจิ$ดเริ��มัติ1นในการิ ส�งเคริาะหสาย DNA

3. น�วคล�โอไทดท�"ง 4 ชน�ด ปูริะกอบัด1วยdATP (A) , dGTP (G) , dCTP (C) และdTTP (T) 4. เอนไซีมั DNA พัอล�เมัอเริส ชน�ดพั�เศัษ

ส��งทำ��ต่�องใช�ในิกรทำดลอง ค*อ

3. กรโคลนิย�นิโดยอศึ�ยไวร�ส

การิโคลนย�นท��ติ1องการิอ�กว�ธ�หน*�งก-ค�อ การิใส)ย�นน�"นสอดเข1าไปูติ)อก�บั DNA ของไวริ�ส

เช)น น?าเอาส)วนของDNA ท��มั�ย�นของมัน$ษยเช��อมั ริวมัก�บั DNA ของไวริ�สท��เข1าท?าลายแบัคท�เริ�ย

(bacteriophage) เก�ดเปู0นโมัเลก$ลของ DNA สายผสมั (Recombinant DNA molecule)

ข*"น จิากน�"นก-น?าไวริ�สด�งกล)าวน�" เข1าไปูในเซีลลของ แบัคท�เริ�ย ไวริ�สจิะเพั��มัจิ?านวนติ�ว

เอง(replication) ท?าให1ได1ไวริ�สท��มั�โมัเลก$ลDNA มัากกว)า 1012 โมัเลก$ล ภายในเวลาเพั�ยง1 ว�น ซี*�งเปู0นว�ธ�การิเพั��มัปูริ�มัาณ DNA ของ

มัน$ษยท��ใส)ให1ก�บัไวริ�ส ส?าหริ�บัไวริ�สหริ�อพัลาสมั�ดท�� ใช1ในการิเพั��มัปูริ�มัาณย�นหริ�อ DNA ท��เริ�ยกว)า

cloning vector

การิสริ1างส��งมั�ช�ว�ติข*"นมัาใหมั) โดยไมั)ได1 อาศั�ยการิปูฏ�สนธ�ของเซีลลส�บัพั�นธ$เพัศัผ�1 ค�อ

สเปูFริมั ก�บัเซีลลส�บัพั�นธ$เพัศัเมั�ย ค�อไข) ซี*�ง เปู0นการิส�บัพั�นธ$ติามัปูกติ� แติ)ใช1เซีลลริ)างกาย

(Somatic cell) ในการิสริ1างส��งมั�ช�ว�ติข*"น มัาใหมั)

กรโคลนินิ��ง

จินกริะท��งปู+ ค.ศั. 1997 ดริ. เอ�ยน ว� ลมั$ติ (Dr.Ian Wilmut) ปูริะสบัความั

ส?าเริ-จิในการิโคลนส�ติวเล�"ยงล�กด1วยนมั “ ” สามัาริถโคลนแกะท��ช��อว)า ดอลล��

(Dolly) ได1คริ�"งแริกของโลก โดยน?าเซีลล แมั)แบับัมัาจิากผ�วหน�งบัริ�เวณเติ1านมั ของ

แกะพั�นธ$ฟFนน ดอริเซีติ (Finn Dorset) อาย$ 6 ปู+ ท��ติ� "งท1องมัาเพัาะเล�"ยงในห1อง

ปูฏ�บั�ติ�การิจินได1เซีลลจิ?านวนมัาก จิากน�"นก- น?าเซีลลไข)มัาจิากแกะพั�นธ$หน1าด?า

(Blackface ewe) โดยเก-บัมัาจิากท)อ น?าไข)ของแกะเพัศัเมั�ย หล�งจิากฉ�ดฮอริโมัน

กริะติ$1นการิสริ1างไข)และการิติกไข)(Gonadotropin-releasing hormone , GnRH) 28-33 ชมั. น?า

มัาด�ดเอาน�วเคล�ยสออก แล1วน?ามัาหลอมั ริวมัก�บัเซีลลติ1นแบับั โดยใช1ว�ธ�กริะติ$1นด1วย

กริะแสไฟฟGา(Electric pulse) ท?าให1ไข)ท�� ได1ริ�บัน�วเคล�ยสใหมั)กลายเปู0นติ�วอ)อน ซี*�ง

สามัาริถเจิริ�ญพั�ฒนาติ)อไปูได1ติามัปูกติ�

แกะดอลล��ส�ติวติ�วแริกท��)ถ�ก

โคลน

1.ท?าให1น�กว�ทยาศัาสติริได1เข1าใจิขบัวนการิ ท?างานของย�น และ

การิจิ?าแนก ชน�ดของเซีลล เพั��อน?าไปูปูริะย$กติใช1ได1ในการิ

แพัทย2.มั�ปูริะโยชนในการิอน$ริ�กษพั�นธ$ส�ติวและพั�ช

หายาก และใกล1ส�ญพั�นธ$ ให1แพัริ)ขยายจิ?านวนข*"นได1ริวดเริ-วกว)าการิผสมัพั�นธ$ก�นติามั

ธริริมัชาติ�3.ค�)สมัริสท��ไมั)มั�โอกาสให1ก?าเน�ดบั$ติริด1วยว�ธ�

อ��น อาจิมั�โอกาสได1บั$ติริมัากข*"น ด1านการิปูล�ก ถ)ายอว�ยวะ อาจิได1อว�ยวะท��เข1าก�นได1 ลดความั

 เส��ยงติ)อการิใช1 ยากดภ�มั�ค$1มัก�น

ประโยชนิ,ทำ��ได�ร�บจักกรโคลนินิ��ง

1.การิท?าโคลนน��งท?าให1เก�ดการิค�ดเล�อกสาย พั�นธ$ท��ด�ในการิเปู0นติ1นแบับั ซี*�งปู�ญหาอย�)ท��ว)า

เริาใช1อะไริเปู0นเกณฑติ�ดส�นว)าล�กษณะอย)าง ใด ท��เริ�ยกว)าด� อย)างไริไมั)ด�

2. ความัเหมั�อนก�น ท?าให1ส�ญเส�ยความัมั� เอกล�กษณ และความัหลากหลาย อ�นเปู0นติ1น

ก?าเน�ดของว�ว�ฒนาการิ3.การิท?าโคลนน��งในมัน$ษยก)อให1เก�ดปู�ญหาจิริ�ยธริริมัติามัมัามัากมัาย

โทำษของกรโคลนินิ��ง