Emerging Trends in Real Estate

Europe 2016 Nie tylko kapitał

Kinga Barchoń John Banka Przemysław Krych PwC Dział Doradztwa Colliers International Griffin Real Estate

Urban Land Institute

1

#emergingtrends

Najważniejsze

globalne trendy

13. edycja raportu,

550 respondentów

z 23 krajów

(wyłącznie kadra

menedżerska)

2

3

#emergingtrends

Sytuacja gospodarcza w Europie

się poprawi 39% (30%)

Kapitał będzie dostępny 55% (71%)

Stopy procentowe znacznie

wzrosną 3% (1%)

Legenda: X% - wyniki ETRE 2016 (X%) - wyniki ETRE 2015

4

#emergingtrends

Stopy kapitalizacji nieruchomości w Polsce oraz stopy procentowe, 2006-2015

%

Źródło: PwC, Reuters, ECB

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

EURIBOR Obligacje skarbowe strefy euro klasy AAA

Rentowność nieruchomości w Polsce Rentowność 5-letnich swapów

#emergingtrends

Aktywa w najlepszych

lokalizacjach są za

drogie 63%

(61%)

Działalność

deweloperska

sposobem na dostęp

do najlepszych

nieruchomości

78% (b/d)

Inwestowanie w nowe /

alternatywne klasy

aktywów

41% (28%)

Legenda: X% - wyniki ETRE 2016 (X%) - wyniki ETRE 2015 5

6

#emergingtrends

10 sektorów nieruchomości, których perspektywy inwestycyjne oceniane są jako najbardziej optymistyczne

* Nowa kategoria, nieoceniana w raporcie ETRE 2015

15%

22%

17%

21%

16%

15%

7%

32%

21%

21%

22%

22%

22%

23%

23%

27%

28%

30%

34%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Obiekty logistyczne

Budynki dla sektora służby zdrowia

Mieszkania na wynajem

Mieszkania na sprzedaż

Hotele

Centra usług wspólnych*

Akademiki

Centra danych

Domy opieki długoterminowej

Sklepy na głównych ulicach handlowych

ETRE 2016 ETRE 2015

Najważniejsze wnioski – perspektywa europejska

7

#emergingtrends

Rynek nieruchomości pozostaje interesującą opcją dla inwestorów lecz postrzegany jest jako coraz bardziej konkurencyjny

Wysokiej klasy aktywa są trudno dostępne, a one same zaczynają być postrzegane jako przeszacowane – widoczne zainteresowanie alternatywnymi nieruchomościami związanymi np. z sektorem medycznym (ośrodki opieki długoterminowej), hotelami, akademikami, centrami danych. Dodatkowo, wzrasta zainteresowanie działalnością deweloperską

Postępująca urbanizacja wpływa na sektor nieruchomości – chcemy mieszkać i pracować w centrum miast – liczy się więc lokalizacja lokalizacja i lokalizacja

#emergingtrends

8

ETRE16 o Polsce

9

#emergingtrends

Perspektywy inwestycyjne

Dobrze= >3.5 Średnio= 2.5-3.5 Słabo= 1.0-2.5

Inwestycje Dział. deweloperska Rok/ pozycja w

rankingu ETRE2014 ETRE2015 ETRE2016

Warszaw 11. 14. 17.

Inne miasta w CEE:

Praga 16. 18. 19.

Budapeszt 27. 22. 13.

Moskwa 13. 28. 28.

Rok/ pozycja w

rankingu ETRE2014 ETRE2015 ETRE2016

Londyn 5. 10. 15.

Monachium 1. 11. 10.

Frankfurt 10. 16. 20.

Paryż 14. 24. 22.

#emergingtrends

17. miejsce w rankingu 28 miast, spadek

o 3 pozycje w stosunku do 2015 r.

10

Warszawa: Perspektywy inwestycyjne w 2016 r.

Wspaniałe

Dobre

Średnie

Złe

Bardzo złe

Rok

Warszawa to nadal atrakcyjna lokalizacja - mimo spadku

Polska jest „jasną gwiazdą” na tle regionu CEE

2016 będzie rokiem intensywnego rozwoju miast regionalnych takich jak Łódź, Poznań i Gdańsk

#emergingtrends

11

Inwestorzy o Polsce w wywiadach „ Sektor nieruchomości mieszkaniowych jest i będzie

atrakcyjny, szczególnie w Warszawie.

Rośnie zainteresowanie inwestycjami w miastach

regionalnych – Łódź, Poznań i Gdańsk.

Drugie życie centrów handlowych – rewitalizacja/

odświeżenie i przeformatowanie centrów dobrze

ugruntowanych na lokalnych mapach stanowi ciekawą opcję

inwestycyjną

#emergingtrends

12

PwC

w nieruchomościach

#emergingtrends

• Doradztwo inwestycyjne, formułowaniu strategii

• Restrukturyzacja/ postępowanie upadłościowe

• Kontrola wydajności, zarządzanie ryzykiem na

projektach

• Doradztwo księgowe, podatkowe, prawne i audyt

• Umowy najmu i dzierżawy: przygotowanie i

negocjacje umów najmu

• Proces inwestycyjny: Doradztwo w zakresie

uzyskania decyzji administracyjnych i pozwoleń,

reprezentacja klientów, przygotowanie i

negocjacje umów

• Obsługa transakcji (sprzedaż aktywów i spółek)

• Wycena nieruchomości

• Finansowe, prawne, komercyjne i podatkowe due

diligence

• Umowy kupna/sprzedaży

• Pozyskiwanie finansowania dłużnego i kapitałów

własnych, w tym przygotowanie i negocjacje

umów kredytowych, refinansowanie kredytów

inwestycyjnych, ustanawianie zabezpieczeń

• Postępowania sądowe i administracyjne, arbitraż

itp

• Expansion Viewer – optymalne lokalizacje dla

ekspansji dowolnej sieci lub planowania

inwestycji

• Strategia inwestycji w parkingi samochodowe,

prywatne akademiki i domy studenckie, domy

spokojnej starości i uzdrowiska

• Geospatial Dashboard for Real Estate –

interaktywny panel do zarządzania portfelem

nieruchomości

• Kompleksowa strategia dla miast w zakresie

porządkowania przestrzeni publicznej

Zarządzanie aktywami Kupno / sprzedaż PwC GeoAnalytics

Nasze wybrane doświadczenie we wsparciu transakcyjnym (tylko transakcje zamknięte) oraz analizach i wycenach

PwC w nieruchomościach

#emergingtrends

14

Griffin Real Estate

#emergingtrends

• Fundusz zarządzany przez Griffin założony

w 2006 roku przez Przemysława Krycha

• Obecnie załoga Griffin liczy ponad 45 ekspertów

z zakresu nieruchomości

• Fundusz zarządzany przez Griffin jest

odpowiedzialny za jedno z największych przejęć

na rynku nieruchomości w Polsce – zakup

pakietu 65,99 proc. Akcji spółki Echo Investment

S.A.

• Do partnerów strategicznych Griffin należą

Oaktree Capital Management oraz Pacific

Investment Management Corporation, partner

inwestycyjny Griffin w przejęciu spółki Echo.

• Griffin jest jednym z najbardziej aktywnych i

rozpoznawalnych inwestorów na rynku

nieruchomości w Polsce – od listopada 2010 .

Laureat wielu nagród, między innymi „Overall

Company of the Year 2015” w

międzynarodowym konkursie Central & Eastern

European Real Estate Quality Awards we

współpracy z Financial Times.

• Griffin skupia się na unikatowych aktywach oraz

transakcjach oportunistycznych przy zachowaniu

odpowiedniej dywersyfikacji i zakupie również

aktywów typu „prime”.

Podstawowe informacje Wybrane obiekty w portfolio

Griffin Real Estate - wiodący i dynamicznie rozwijający się inwestor na rynku nieruchomości komercyjnych w Europie Środkowej i Wschodniej

Platforma handlowa

Hala Koszyki w

Warszawie

Supersam

Katowice

Centrum

Handlowe Jupiter

w Warszawie

Platforma biurowa

Lubicz Office

Center w

Krakowie

Nordic Park

w Warszawie

Green Horizon

w Łodzi

Platforma oportunistyczna

Portfel RUCH – 7

obiektów w Warszawie,

5 w mniejszych

miastach

Meble Emilia – zakup

spółki Skarbu Państwa

z 24 nieruchomościami

Platforma mieszkaniowa

Centrum Akademickie

Polonez w Poznaniu –

zakup nieczynnego

hotelu i przekształcenie

obiektu na prywatny

akademik

Kabaty/Ekonatolin –

37ha gruntu pod

inwestycję

mieszkaniową

#emergingtrends

16

© 2016 PwC Polska Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrzeżone. W tym dokumencie

nazwa "PwC" odnosi się do PwC Polska Sp. z o.o. firmy wchodzącej w skład sieci

PricewaterhouseCoopers International Limited, z których każda stanowi odrębny i

niezależny podmiot prawny.

Kinga Barchoń

Partner

PwC Dział Doradztwa

+48 502 184 178

kinga.barchon@pl.

pwc.com

John Banka

Colliers International

Urban Land Institute

+48 600 330 236

John.banka@

colliers.com

Przemysław

Krych

Prezes, Griffin Real

Estate

+48 22 21 21 900

PKrych@

griffin-re.com