Bản tin số 3

Bản tin số 3 về FLEGT

TĂNG CƯỜNG THỰC THI LUẬT LÂM NGHIỆP, QUẢN TRỊ VÀ BUÔN BÁN GỖ

HỆ THỐNG BẢO ĐẢM TÍNH HỢP PHÁP CỦA GỖ 1. Cơ sở Kế hoạch Hành động về FLEGT của Ủy ban Châu Âu xác định những biện pháp giải quyết tình trạng khai thác và buôn bán gỗ trái phép đang ngày càng tăng lên. Kế hoạch này nhấn mạnh đến nhu cầu cải cách phương thức quản lý và nâng cao năng lực ở các quốc gia sản xuất gỗ. Điều đó được hỗ trợ bởi những hành động nhằm mục đích giảm việc buôn bán và sử dụng gỗ khai thác bất hợp pháp và khuyến khích sử dụng gỗ có nguồn gốc hợp pháp trong phạm vi EU. EU đề nghị thực thi những hành động này trong khuôn khổ các Hiệp định Đối tác Tình nguyện (VPA) sẽ được ký kết giữa EU và các quốc gia sản xuất gỗ (Xem Bản tin số 6). Một phần quan trọng của mỗi Hiệp định sẽ là việc thiết lập một cơ chế cấp phép để bảo đảm chỉ có sản phẩm gỗ sản xuất theo đúng quy định của pháp luật quốc gia xuất khẩu mới được phép nhập vào các nước EU. Theo cơ chế này, gỗ hoặc sản phẩm gỗ của các quốc gia đối tác chỉ được nhập vào các quốc gia EU nếu mang theo giấy phép có hiệu lực. Tuy nhiên, việc buôn bán gỗ từ các quốc gia không phải đối tác của EU sẽ không bị ảnh hưởng.

2 Những yếu tố trong hệ thống đảm bảo tính hợp pháp.

Mục tiêu của Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp (legality assurance system - LAS) là đưa ra những phương tiện đáng tin cậy để phân biệt được sản phẩm gỗ hợp pháp và bất hợp

pháp. Việc cấp giấy phép của các quốc gia đối tác đòi hỏi phải có một Hệ thống đảm bảo chỉ có gỗ khai thác hợp pháp mới được cấp giấy phép; tức là phải kiểm tra các hoạt động lâm nghiệp và kiểm soát dây chuyền cung cấp từ khai thác

đến xuất khẩu. Một Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp như vậy sẽ bao gồm 5 thành phần như sau:

Định nghĩa về gỗ hợp pháp: Định nghĩa phải có tính tiêu chuẩn và nêu rõ sẽ tuân thủ những điều luật nào của quốc gia đối tác, cũng như tiêu chí và các chỉ số để kiểm tra sự tuân thủ các điều luật đó (Xem bản tin số 2).

Kiểm soát dây chuyền cung cấp: Những yêu cầu của các hệ thống truy xuất sản phẩm gỗ trong dây chuyền cung cấp, từ khai thác đến điểm xuất khẩu (Xem Bản tin số 4)

Xác minh: Những yêu cầu xác minh mức độ tuân thủ Định nghĩa về tính hợp pháp của gỗ và cơ chế kiểm soát dây chuyền cung cấp (Xem Bản tin số 5).

Cơ chế cấp phép: Chi tiết về việc ai sẽ cấp phép và cấp như thế nào.

Sự giám sát độc lập của bên thứ ba đối với các cơ chế nói trên: Đây là cách đạt được sự tín nhiệm thông qua việc thực hiện tất cả những yêu cầu nói trên của Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp (LAS).

3 Phát triển Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp Nhiều quốc gia đối tác đã có sẵn một số yếu tố của Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp. Nhưng có thể các yếu tố đó chưa được vận hành hoàn hảo. Bởi vậy, cần có những đổi mới sao cho hệ thống có sẵn này đảm bảo được tính hợp pháp và giúp truy xuất được nguồn gốc của các sản phẩm gỗ.

Xác minh tính hợp pháp Xác minh tính hợp pháp

Kiểm soát chuỗi hành trình cung cấp gỗ từ rừng thông qua vận chuyển và chế biến

đến điểm xuất khẩu

Cấp chứng chỉ FLEGT

Dựa trên lô hàng xuất

Dựa trên thị

trường

Xác minh tính hợp pháp

Tiêu đề của loạt 7 bản tin về FLEGT gồm:

1. FLEGT là gì? 2. Thế nào là gỗ bất hợp pháp? 3. Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Kiểm

soát chuỗi cung cấp gỗ. 4. Hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ và chuỗi hành trình

sản phẩm 5. Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Những yêu

cầu xác minh. 6. Hiệp định Đối tác Tình nguyện (VPA). 7. Hướng dẫn cho giám sát độc lập.

Giám sát độc lập

Kiểm tra tính hợp pháp của gỗ

tại rừng

Bản tin số 3

Trường hợp hệ thống hiện tại chưa có đủ các yếu tố cần thiết, bắt buộc phải xây dựng một hệ thống mới như trên. Dự kiến trong hầu hết các trường hợp, Hiệp định Đối tác Tình nguyện sẽ được đàm phán và ký kết trước khi Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp vận hành đầy đủ và việc cấp phép bắt đầu được thực hiện. Trong Hiệp định sẽ thỏa thuận về một bản kế hoạch chi tiết thời gian thực hiện những hoạt động xây dựng Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp và thực thi việc cấp phép. Hiệp định Đối tác Tình nguyện sẽ xác định rõ những lĩnh vực cần có trợ giúp tài chính và kỹ thuật để thực thi các hoạt động này. (Xem Bản tin số 6). 4 Thực thi Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp Có hai cách phát triển và thực thi hệ thống đảm bảo tính hợp pháp: Dựa trên chuyến hàng và dựa trên doanh nghiệp. (Xem hình 1 và 2 dưới đây) Dựa trên chuyến hàng: Mỗi chuyến hàng xuất khẩu vào EU sẽ được cơ quan có thẩm quyền cấp phép riêng. Theo đó, cơ quan cấp phép sẽ kiểm tra các bằng chứng gốc của chuyến hàng xem có đáp ứng được các yêu cầu của hệ thống đảm bảo tính hợp pháp hay không.

Dựa trên doanh nghiệp: Cơ quan cấp phép kiểm tra một doanh nghiệp cụ thể xem hệ thống kiểm soát các bằng

chứng gốc của doanh nghiệp có thỏa mãn được những yêu cầu của Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp hay không.

Tất cả các chuyến hàng của doanh nghiệp đều phải có đủ các giấy phép FLEGT cho đến khi các cuộc kiểm toán định kỳ cho thấy hệ thống kiểm soát của doanh nghiệp hoạt động hiệu quả. Trong trường hợp này, hoàn toàn có thể thừa nhận một số hệ thống do doanh nghiệp sử dụng như các hệ thống cấp phép và hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ. Tuy nhiên, các hệ thống này cũng phải được cơ quan cấp phép thanh tra định kỳ để đảm bảo rằng chúng đáp ứng được các yêu cầu của Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp. Một số quốc gia đối tác có thể xây dựng và thực thi Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên trước mắt, cần giới hạn phạm vi của Hệ thống này theo vùng địa lý hoặc các dây chuyền xuất khẩu chính vào châu Âu. Có thể trong giai đoạn đầu, EU sẽ khuyến khích các quốc gia đối tác mở rộng phạm vi áp dụng hệ thống đảm bảo tính hợp pháp lên tất cả các hoạt động xuất khẩu cũng như thị trường trong nước. Việc giám sát hoạt động của Hệ thống bảo đảm tình hợp pháp của từng quốc gia đối tác sẽ thuộc trách nhiệm chính của Ủy ban Thực thi chung (JIC) bao gồm đại diện của chính phủ quốc gia đối tác và EU (Xem Bản tin số 6)

Hình 1: Cấp phép theo doanh nghiệp Hình 2: Cấp phép theo chuyến hàng.

Những bản tin FLEGT được soạn thảo bởi một nhóm chuyên gia do Ủy ban Châu Âu chỉ định để chuyển thông tin về tiến trình thảo luận Kế hoạch Hành động FLEGT của EU. Chúng không phản ánh quan điểm chính thức mà chỉ chuyển những thông tin có ích đến các quốc gia đối tác tiềm năng về FLEGT và những bên khác có quan tâm đến sáng kiến này (Tháng 3 năm 2007).

Doanh nghiệp Khai thác gỗ

Doanh nghiệp

Chế biến gỗ

Xác minh từ khi được cấp phép khai thác

Xác minh hệ thống truy xuất nguồn gỗc gỗ của doanh nghiệp chế biến

Cấp phép trong một thời gian xác định cho tất cả các lô hàng gỗ sê đã xác minh tính hợp pháp

Cấp phép theo doanh nghiệp

Doanh nghiệp khai thác gỗ

Xác minh từ khi được cấp phép khai thác

Xác minh tính hợp pháp của từng lô gỗ tròn

Xác minh tính hợp pháp của từng lô gỗ sẻ

Cấp phép cho từng chuyến gỗ sẻ xuất đi

Cấp phép theo chuyến hàng