+ All Categories
Home > Documents > Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

Date post: 17-Jan-2016
Category:
Upload: ama
View: 60 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
Description:
Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis. Ben Immers Francesco Corman. Traffic and Infrastructure Department of Civil Engineering Faculty of Engineering Katholieke Universiteit Leuven. Vraag en aanbod. Vervoervraag - PowerPoint PPT Presentation
Popular Tags:
87
Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis Ben Immers Francesco Corman Traffic and Infrastructure Department of Civil Engineering Faculty of Engineering Katholieke Universiteit Leuven
Transcript
Page 1: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

Functionele definitie van vervoersystemen

H01I6A Verkeerskunde basis

Ben ImmersFrancesco Corman

Traffic and InfrastructureDepartment of Civil Engineering

Faculty of EngineeringKatholieke Universiteit Leuven

Page 2: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 2

Vraag en aanbod

Vervoervraag verplaatsingspatronen en achterliggende activiteitsruimten

--> stellen eisen aan kwaliteit vervoersysteem

Vervoeraanbod organisatie van vervoerdiensten configuratie en layout verkeersinfrastructuur incl.

verkeersregelsystemen

Page 3: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 3

Afstemming vraag en aanbod

vervoervraag

eisen mogelijkheden

aanbod vervoerdiensten

eisen mogelijkheden

aanbod infrastructuur

Page 4: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 4

Aanbod

Vervoerdiensten onder wiens verantwoordelijkheid wie biedt de dienst aan profiel gebruiker opbouw/karakteristieken vervoeraanbod

Verkeersinfrastructuur voor welke voertuigtechniek configuratie/layout infrastructuur regeling/beheersing van verkeer dat van de infrastructuur

gebruik maakt

Page 5: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 5

Aanbod vervoerdiensten

bestuurlijke verantwoordelijkheid nationale overheid regionale overheid gemeentes

aanbieders van diensten particulier vervoer (eigen vervoer) beroepsvervoer

gebruikers diensten (toegankelijkheid) besloten vervoer open vervoer

gebruikers diensten (aantal vervoervragers) individueel collectief

Page 6: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 6

Indeling naar aanbieder en gebruiker van vervoerdiensten

Indeling vervoeraanbod voorbeelden

personenvervoer

goederenvervoer

particulier besloten

individueel

auto, carpool eigen vrachtauto

collectief n.v.t. n.v.t.

openbaar

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

beroeps besloten

individueel

auto met chauffeur

collectief groepsvervoer beperkt vervoer

openbaar

individueel

taxi vrachttaxi

collectief metro, treintaxi

wagenladingtrein

Page 7: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 7

Aanbod verkeersinfrastructuur

--> relatie voertuigtechniek en infrastructuur

Vervoerdragers: lucht water land pijpleiding/buis

Kenmerken voertuigen soort en mate van geleiding mate van autonomie voertuigtechniek

Page 8: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 8

Hoofdindeling vervoertechnieken

continu

geleid

autonoom

soort infra-structuur

voorbeelden

personen goederen

ja ja ja lopende band pijpleiding

nee 3) 3)

nee 3) 3)

nee ja ja rail zware rail (trein, metro)

goederentrein

weg metro op luchtbanden AGV

andere monorail, cabinebaan kabelbaan

nee rail lichte rail1) (tram, sneltram)

havenspoorweg

weg spoor bus2) p.m.

andere

nee weg personenauto,autobus

bestelauto,vrachtauto

1) uitwisseling met zware rail mogelijk2) uitwisseling met niet geleide (weg)techniek mogelijk3) niet mogelijk

Hoofdindeling vervoertechnieken

Page 9: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 9

Kenmerken openbaar vervoermaterieel

afmetingen inrichting rijkarakteristieken (incl. motor en ondersteuning) geleiding en aandrijving kosten

Page 10: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 10

Dimensies van openbaar-vervoermaterieel

stelsel lengte[m]

breedte[m]

Hoogte [m]

nuttige oppervlak reizigers [m]

één /twee richtingen

maximale lengte [m]

trein

metrosneltramtram

bus

busje

ICstreekvoorstads

ongeleeddubbelgeleedstadstreekgeleed

Page 11: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 11

Capaciteit van openbaar-vervoermaterieel

stelsel capaciteit plaatsen/een-heid

aantalzitplaat-sen

aantalstaanplaat-sen

verhouding zit/-staan-plaatsen

Investe-ringskosten

trein

metrosneltramtram

bus

busje

ICstreekvoorstads

ongeleeddubbelgeleedstadstreekgeleed

Page 12: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 12

Indeling personenvervoer naar snelheid en reikwijdte

vervoermiddel

Page 13: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 13

Verkeersinfrastructuur

lengte wegennetwerk verhard onverhard

lengte wegennetwerk binnen bebouwde kom buiten bebouwde kom

autosnelwegen autowegen overige wegen

lengte spoorwegennet geëlektrificeerd twee of meer sporen geschikt voor reizigersvervoer alleen bestemd voor goederenvervoer

lengte fietsnetwerk vrijliggend langs (on)verharde weg met eigen tracé

Page 14: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 14

Verkeerssysteem

Snelheid maximale snelheid gemiddelde snelheid (rijtijd/weglengte) verplaatsingssnelheid (incl. voor- en natransport, wachten

bij halte, parkeren, etc.)

Capaciteit

Kosten (investering, onderhoud, beheersing)

Effecten (milieu, veiligheid, leefomgeving/ruimte)

Page 15: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 15

Snelheden van vervoerstelsels

Vervoermiddel maximum snelheid (km/uur)

gemiddelde snelheid (km/uur)

FietsOpenbaar vervoer

stadsbus tramstreekbussneltrammetrovoorstadsspoorsneltrein

Autobinnen bebouwde

komniet-

autosnelwegenautosnelwegen

30

50708080120140

5080100/120

15

123024326090

301)601)901)

1)sterk afhankelijk van congestie

Page 16: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 16

Snelheid-tijd diagram

Page 17: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 17

Capaciteit verkeerssysteem

autosnelweg binnen bebouwde kom 1500 pae/strook/uurbuiten bebouwde kom 2000 pae/strook/uur

autoweg binnen bebouwde kom 1000 pae/strook/uurbuiten bebouwde kom 1500 pae/strook/uur

dubbelspoor (per richting) 12 treinen per uurpersonen 1200 reizigers per trein 14.400 reizigersper uurgoederen 2500 ton per trein 25.000 ton per uur

rijkarakteristiek tijd-wegdiagram

Page 18: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 18

Berekening capaciteit metrostelsel

Page 19: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 19

Maximum snelheid 20m/s = 72 km/uur Aanzetversnelling 1,0 – 0,33 m/s2

Remvertraging 1,25 m/s2

Halteafstand 800 m

Rijtijd tussen twee haltes 63 sec Gemiddelde haltetijd 20 sec Verliestijd (wissels, seinen) 7 sec Totaal 90 sec Trajectsnelheid (800/90) = 9 m/s = 32,4 km/uur

Treinlengte 100 m Blokafstand (remweg + reserve) 200 m Minimum treininterval 75 sec

Berekening capaciteit metrostelsel

Page 20: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 20

Capaciteit per metrostel 1000 reizigers

Theoretische capaciteit per spoor= (3600/75) 48 stellen per uur

Theoretische capaciteit reizigers= (48 * 1000) 48.000 reizigers per uur

Praktische capaciteit per spoor= (2/3 * 48.000) 32.000 reizigers per uur

Factor (praktische capaciteit) wordt vastgesteld op basis van Fluctuaties in vervoervraag Ongelijkmatigheid treinbezetting

Berekening capaciteit metrostelsel

Page 21: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 21

Capaciteitsgebieden per vervoertechniek

Page 22: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 22

Inzetgebied van verschillende vervoerstechnieken

Page 23: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 23

kosten

kosten voor gebruik van de weg voertuigkosten; vast en variabel vervoerkosten

Kosten per vervoerde eenheid, afhankelijk van: benuttingsgraad van de weg benuttingsgraad van het voertuig bezettingsgraad van laad- en plaatsruimte grootte van het voertuig afhandelingskosten (laden/lossen, overslag, etc.)

Autokosten per gereden kilometer vaste kosten 0,25€ 60% variabele kosten 0,16€ 40%

waarvan brandstofkosten 0,12€ 30%

Page 24: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 24

Omgevings- en milieubelasting

Verkeersveiligheid

Emissies van: Fijn stof, NOx, CxHy, CO, SO2, Aër, CO2

Geluidshinder

Ruimtegebruik

Versnippering en verstoring van waardevolle gebieden

Page 25: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 25

Verkeersveiligheid

Page 26: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 26

Risico: aantal doden per 1 miljard voertuigkilometers (Bron:

IRTAD/CARE/Eurostat)

Page 27: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 27

Ongevaloorzaken:Visie van de overheid

Page 28: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 28

OngevaloorzakenNa enig onderzoek

Page 29: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 29

Veilige infrastructuur

Uitdagingen: Significante reductie van het ongevalrisico (afname # ongevallen

en afname # doden en gewonden) Vision zero

Intrinsiek veilig ontwerp van de transportinfrastructuur: veiligheid is geïntegreerd in het ontwerp en gebruik van het transportsysteem

Dit vraagt om een benadering op 4 niveaus Activiteiten patroon; locatie van activiteiten Structuur van het wegennetwerk (functie, hiërarchie, etc.) Ontwerp/vormgeving van netwerkcomponenten (zelfverklarende

wegen; categorisering van wegen en kruispunten) Veilig verkeersmanagement (eSafety)

Page 30: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 30

Veilig voertuig?

Page 31: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 31

Milieu

Page 32: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 32

CO2 emissies per sectorBelgie – 2004 (source febiac)

Page 33: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 33

Voorspelling wagenpark, voertuigkm’sen CO2 uitstoot van

personenwagens

Page 34: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 34

Kosten CO2 reductie in de transportsector

Reductie gemiddelde CO2 uitstoot (nieuwe auto’s): van 140g/km naar 120g/km toename verkoopprijs van een auto met €2450

Dit komt bovenop de toename van de verkoopprijs met €1200 als gevolg van de reductie naar 140g/km in 2008.

Prijs per gereduceerde ton CO2: €132 - €233

Prijs op de wereldmarkt (verhandelbare emissierechten): €20 per ton CO2

Page 35: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 35

Verwachte ontwikkeling in de aan verkeer gerelateerde

emissies (source: febiac)

Periode 1990-2005

Periode 2005-2015

Periode 2015-2030

Voertuig kilometers

+ 2,1% + 1,2% + 0,9%

Greenhouse gasses (CO2)

+ 1,6% - 1,1% + 0,6%

Koolwaterstoffen(VOC)

- 8,4% - 5,7% - 0,6%

Koolmonoxide(CO)

- 7,1% - 5,3% + 0,2%

Stikstof oxiden(NOx)

- 4,5% - 6,0% - 0,3%

Fijn Stof(PM10)

- 5,4% - 8,8% - 3,7%

Page 36: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 36

Geluidhinder (helaas alleen gegevens voor Nederland)

Binnen 10 jaar tijd zal geluidhinder in Nederland de meest ernstige bedreiging van de leefomgeving worden(bron: NRC, 13 februari 2007)

Effecten (2006): 1 miljard Euro aan schade per jaar, gebaseerd op verlies aan gezonde levensjaren (Disability Adjusted Life Years (DALY))

Percentage ernstig geluidgestoorden onder de Nederlandse bevolking bedraagt ongeveer 40%.

Page 37: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 37

Geluidhinder: bijdrage van het

transportsysteem

Page 38: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 38

Omvang geluidhinder tijdens de nachtelijke uren

Page 39: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 39

Uitdagingen Milieu

Uitdagingen: Significante reductie van uitstoot schadelijke gassen en

PM10 Significante reductie van geluidhinder (grootste bedreiging

van leefomgeving!) Vision zero: 0 verkeersdoden, geen emissies; geen

geluidhinder

Milieuvriendelijke verkeerspatronen

België: Probleem: dichtheid netwerk (km/km2): 4,8 (B), 2,8 (Nl), 1,8

(Fr,De)

Page 40: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 40

Milieu en leefomgevingMaatregelen

Mogelijke maatregelen Netwerk hiërarchie (realisatie van milieuvriendelijke

woongebieden) Geluidswallen, geluidschermen Wetgeving: nieuwe regelgeving (EC) inzake geluidnormen (74

dB(A) voor personenwagens en 80 dB(A) voor vrachtwagens); aandacht voor contactgeluid band/weg

Kosteneffectieve vermindering van CO2 emissies door een gecombineerde insteek gericht op voertuig technologie, alternatieve brandstoffen, zuinig rijgedrag (het ‘nieuwe rijden’), bandendruk en verbeterde infrastructuur.

Dieselwagens vervangen door benzinewagens Invoering kilometerbeprijzen, tijd- en plaatsgebonden beprijzen Wetgeving: nieuwe regelgeving (EC) inzake emissies (reductie

van CO2 emissies met 25% (2012) = 130 g/km)

Page 41: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 41

Systeemopbouw transportnetwerken:

infrastructuur

functionele opbouw

ontwerpcriteria

ontwikkeling van infrastructuurnetwerken wegennetwerken voor autoverkeer netwerken voor langzaam verkeer

ontwikkeling van openbaar vervoernetwerken

Page 42: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 42

Ontwerpdimensies

Ontwerp

MobiliteitKwaliteitBereikbaarheidInvesteringenExploitatieOmgevingseffecten

Effecten Aggregatieniveau

Voor iedereen

Voor bepaalde bevolkingsgroepen

Voor bepaalde gebieden

Page 43: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 43

Functionele opbouw (1)

1.Vervoer- en verkeersfunctie

vervoerfunctie vervoer van personen vervoer van goederen vervoer van informatie vervoer van energie

verkeersfunctie stroomfunctie buffer- en stallingsfunctie uitwisselingsfunctie

Page 44: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 44

Functionele opbouw (2)

2. Bundeling

schaalvoordelen: betere capaciteitsbenutting toepassing efficiëntere technologie mogelijk minder milieuschade

--> gaat wel ten koste van de directheid van de verbinding

Verschillende mogelijkheden om 4 kernen te verbinden

Page 45: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 45

Functionele opbouw (3)

3.Hiërarchie schaalniveau kernen:

mondiaal schaalniveau (supranationaal) continentaal schaalniveau (supranationaal) communautair schaalniveau (supranationaal) nationaal schaalniveau regionaal en stadsgewestelijk schaalniveau

hiërarchie kernen: type A:kernen die van belang zijn voor het beschouwde

schaalniveau maar ook voor hogere schaalniveau's type B:kernen die alleen van belang zijn voor het

beschouwde schaalniveau type C:overige kernen

Page 46: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 46

Kerntypologie en infrastructuurklassen

G = Grootsteden R = Regionale steden K = Kleinstedelijke kernen

Page 47: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 47

Schaalniveaus in netwerken

Page 48: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 48

Verbindende en ontsluitende functie infrastructuur

verbindende functie infrastructuur--> maakt vervoer mogelijk tussen kernen die op een bepaald niveau van belang zijn

ontsluitende functie infrastructuur --> maakt vervoer mogelijk tussen gebieden van een lager schaalniveau enerzijds en het verbindende stelsel anderzijds

Page 49: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 49

Functies van een weg

Stroomfunctie: weg is schakel in wegennet; verkeer kan beschouwd worden als

doorgaand verkeer

Erffunctie: functie weg is afgestemd op activiteiten gelegen aan (ontsloten door)

de weg

ASVV Verkeersfunctie: functie van wegvak is vooral gericht op accommoderen van

gemotoriseerde verplaatsingen verkeersgebieden

Verblijfsfunctie: functie van het wegvak is vooral gericht op het accommoderen van

activiteiten, anders dan gemotoriseerde verplaatsingen verblijfsgebieden

Page 50: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 50

verbindingsfunctie: wegen die herkomst- en bestemmingspunten verbinden;

stroomfunctie primeert

verzamelfunctie: wegen die verkeer binnen herkomstgebieden verzamelen en

binnen bestemmingsgebieden distribueren; belangrijke stroomfunctie gecombineerd met erffunctie

toegangsverlenende functie: wegen die rechtstreeks toegang verlenen tot de aanpalende

percelen; erffunctie primeert

Categorisering van wegen naar gewenste functie (bron: RSV)

Page 51: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 51

Schematische voorstelling van de functies van wegen (bron: RSV)

Page 52: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 52

Categorie-indeling wegen (Bron: RSV)

Page 53: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 53

Ontwerpcriteria

Voor alles kijken naar: functie weg, en weg als onderdeel van netwerk

veel netwerken zijn niet gepland maar in de loop der tijd ontstaan

gebruiker: wil zich efficiënt verplaatsen (omwegfactor)

exploitant: efficiënt beheer en exploitatie (beperking netwerklengte)

belangen milieu, leefomgeving

Page 54: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 54

Ontwikkeling van infrastructuurnetwerken

elementen van netwerken schakels koppelingspunten

knooppunten Uitwisselingspunten (aansluitingen, transferpunten,

terminals)

netwerkvormen

Page 55: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 55

Netwerkvormen

Vorm netwerk is van invloed op: kwaliteit (bijv. omwegfactor) structurerende werking infrastructuur vervoerfuncties die kunnen worden vervuld

Onderscheid naar: open netwerken (lineair en stervormig/radiaal) gesloten netwerken (rechthoekig of raster, cirkelvormig,

driehoekig)

Page 56: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 56

Netwerkvormen

Open netwerken worden toegepast indien:

Vervoer is vooral gericht op centrale kern (relaties tussen nevenkernen zijn van ondergeschikt belang)Voorbeeld: TGV, rioleringsstelsel

De omloopsnelheden zijn (zeer) hoogVoorbeeld: telecommunicatienetwerk, hub-and-spoke in de luchtvaart

Er is sprake van een laag schaalniveau (omwegen wegen niet zwaar)Voorbeeld: vertakkingstructuur wegennet in woonwijken

Page 57: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 57

Netwerkvormen

Gesloten netwerken zijn toepasbaar bij:

Meer diffuse vervoerstromen tussen min of meer gelijkwaardige kernen

Lagere omloopsnelheden (omweg krijgt een groter gewicht)

Vervoerstromen lopen niet duidelijk in een richting

Page 58: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 58

Vergelijking netwerkvormen (Bolt)

(1) = lineair of axiaal(2) = stervormig of radiaal(3) = cirkelvormig (bijzondere vorm van tangentiaal)(4) = rechthoekig of raster(5) = driehoekig

Page 59: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 59

Eigenschappen van de vijf basis-netwerkvormen

Page 60: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 60

Kenmerken van netwerkvormen

1. Radiaal of sternetwerk

Centrale gerichtheid Hoge intensiteit centrum Ongelijke belasting netwerk Relatief veel omwegen bij grotere omvang Past in hiërarchisch ruimtelijke patroon

Page 61: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 61

Kenmerken van netwerkvormen

2. Raster- of gridnetwerk

Relatief veel infrastructuur Spreiding van verkeer over het netwerk Gelijke benutting Omrijdfactor (m.u.v. driehoeksraster) Past bij veel kris-kras verplaatsingen in een weinig

hiërarchisch ruimtelijk patroon

Page 62: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 62

Kernmerken van netwerkvormen

3. Concentrisch of ringnetwerk

Relatief weinig infrastructuur Alle punten direct met elkaar verbonden Roept geen ruimtelijke hiërarchie op Kans op ‘spaken’ als straal te groot wordt Kwetsbaar door ontbreken van een alternatief Past bij ruimtelijke bundeling op de ring

Page 63: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 63

Kenmerken van netwerkvormen

4. Lineair of lijnnetwerk

Relatief weinig infrastructuur Alle punten direct met elkaar verbonden Ruimtelijke verdeling zeer bepalend voor benutting Kwetsbaar door ontbreken van een alternatief Altijd 2 (doodlopende) einden Past bij ruimtelijke bundeling op een as

Page 64: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 64

Uitbouw van netwerken

Vergroten bedieningsgebied van netwerken (uitbreiden) Gericht op aansluiten/verbinden van nieuwe gebieden en op het faciliteren

van lange-afstandsverplaatsingen

Verdichten netwerk (inbreiden) Gericht op het verkorten van omwegen en het bieden van alternatieve routes

Netwerkcapaciteit vergroten Te realiseren door vergroting schakelcapaciteit en/of aanleg van nieuwe

schakels Oorzaak: toename verkeersstroom, verbetering afwikkelingsniveau, hogere

veiligheidseisen

Netwerk robuuster maken Vergroten capaciteit kwetsbare schakels Aanleg alternatieve verbindingen/routes Gebruik alternatieve netwerken

Page 65: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 65

Uitbouw van netwerken (2)

Cap. schakels vergroten verdichten

Uitbreiden (‘binnen’) Uitbreiden (‘buiten’)

Netcapaciteit vergroten

Netwerk uitbreiden

uitgangssituatie

Page 66: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 66

Hiërarchische opbouw van netwerken

Maakt functiespecialisatie mogelijk

Maakt bundeling van verkeersstromen mogelijk des te hoger de hiërarchie, des te groter de bundeling en des te groter de maaswijdte

Netwerken zijn wel aan elkaar gekoppeld

Vervoerfuncties (personen- en goederenvervoer) kunnen gebundeld en gescheiden worden vormgegeven

Page 67: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 67

Hiërarchie in wegennetten voor autoverkeer

Nationaal hoofdwegennet

Regionale wegennetten

Stedelijke wegennetten

Page 68: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 68

Uitgangspunten voor de ruimtelijke opzet en uitbouw van hoofdwegennet

Het Hoofdwegennet (HWN) is een samenhangend stelsel van wegen met een bovenregionale functie die de hoofdcentra van het land onderling en met het buitenland verbinden Het HWN verbindt min of meer rechtstreeks de bestuurlijke en

economische centra (N) met elkaar en met het buitenland (bijv. omrijdfactor < 1,4)

De hoofdtransportassen verbinden de stedelijke knooppunten (M, M<N) en de mainports (Antwerpen en Zaventem) met elkaar en met het achterland

Een deel van de hoofdtransportassen bestaat uit achterlandverbindingen. Achterlandverbindingen bieden goede verbindingen voor het internationale vervoer tussen zee- en luchthavens en het achterland.

Bij de opzet van het hoofdwegennet wordt prioriteit toegekend aan de economische functie

Page 69: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 69

Het HWN is landsdekkend ; de afstand vanuit het landelijk gebied tot het HWN (ontsluitingskwaliteit) bedraagt maximaal 10 km (15 minuten reistijd = 95% bevolking en werkgelegenheid)

Het HWN is een gesloten net

Het HWN verloopt tangentieel t.o.v. de centra

Het HWN is gebaseerd op het reeds bestaande hoofdwegennet

Op het HWN is sprake van differentiatie in afwikkelingskwaliteit

Capaciteitsuitbreiding vindt in eerste instantie plaats middels verbreding; aanleg van nieuwe verbindingen vereist argumentatie

Uitgangspunten voor de ruimtelijke opzet en uitbouw van hoofdwegennet

(zoals opgesteld voor HWN Nederland)

Page 70: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 70

Uitgangspunten voor de opbouw van regionale wegennetten

(RWN)

Zij vormen een samenhangend geheel met het HWN en stedelijke wegenstelsels

RWN dient ter ontsluiting van de regio (het platteland), voor de onderlinge verbinding van regionale kernen en voor de aansluiting op het HWN

Langere ritten vereisen een gemiddeld hogere ritsnelheid dan kortere ritten

Naarmate wegen meer penetreren in concentraties van activiteitsruimten, wordt de stroomfunctie ondergeschikt aan de ontsluitingsfunctie resp. de erffunctie

Wegen van lagere orde mogen niet gaan functioneren als vervanger van wegen van hogere orde (voorkomen van sluiproutes); dit stelt eisen aan tracering en uitvoering

Op doorgaande wegen door dorpskernen (doortochten) dient door aanpassing van de snelheid en wegontwerp de erffunctie te prevaleren boven de stroomfunctie.

Page 71: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 71

Stedelijke wegennetten

Vormen van stedelijke wegennetten Radiale structuur (Leuven) Lineaire of axiale structuur (lintbebouwing) Raster- of gridstructuur (Barcelona)

Variant Raster met diagonalen (Broadway in Manhattan, new York)

Page 72: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 72

Stedelijke netwerkstructuren

Lokale hoofdwegen Wijkhoofdwegen Buurtwegen Woonstraten

resp.

Verkeersaders Verblijfsgebieden

Visie Hans Monderman (shared space en trappetje)

Page 73: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 73

Voorbeelden van verdeling verkeer over netwerk

(concentreren)

IntensiteitIn pae/uur

GeluidsbelastingIn dB(A)

A B A B

50 50

50 50

750 2000 75 80

50 50

50 50

Page 74: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 74

Voorbeelden van verdeling verkeer over netwerk (verdelen)

IntensiteitIn pae/uur

GeluidsbelastingIn dB(A)

A B A B

150 400 60 70

150 400 60 70

150 400 60 70

150 400 60 70

150 400 60 70

Page 75: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 75

Voorbeelden van verdeling verkeer over netwerk (omleiden)

IntensiteitIn pae/uur

GeluidsbelastingIn dB(A)

A B A B

375 1000 70 75

50 50

50 50

50 50

375 1000 70 75

Page 76: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 76

Netwerken voor langzaam verkeer

Algemeen: Vanwege de benodigde inspanning dienen omwegen zoveel als mogelijk vermeden te worden

Ontwerpeisen voor fietsnetwerken Het netwerk moet zo goed mogelijk de wenslijnen van de

verplaatsingsbehoefte volgen Het fietsnetwerk moet zeer dicht zijn (fijne maaswijdte) Het netwerk verschaft directe, rechtstreekse verbindingen naar

belangrijke verkeersaantrekkende plaatsen Bundeling op hoogwaardige hoofdassen is gewenst om maximaal

comfort te kunnen bieden Hiërarchie in wegtype is mogelijk maar dan gebaseerd op omvang

van het gebruik Gestreefd dient te worden dat een aandeel van 70% van de

fietskilometers op het hoogste netwerkniveau gerealiseerd wordt.

Page 77: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 77

Stelselmatige opbouw van netwerken

betere afstemming van (infrastructuur)aanbod op de wensen van de gebruiker;

efficiëntere bedrijfsvoering van de exploitant;

geen verstoring kwaliteit door gebruiker uit andere segmenten (bijv. regionale files op nationale wegen);

overige baten zoals veiligheid, comfort en robuustheid.

Page 78: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 78

Beperking aantal te onderscheiden stelsels

omvang van de vraag; er dient voldoende vraag te zijn per onderscheiden stelsel;

duidelijkheid van het systeem voor de gebruiker; indien er te veel stelsels zijn, leidt dit tot onduidelijkheid;

versnippering van het landschap; te veel stelsels kunnen tot een grotere versnippering van het landschap leiden; ook het ruimtebeslag kan dan onevenredig toenemen;

hogere kosten; o.a. door het wegvallen van schaalvoordelen

Page 79: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 79

Categorisering hoofd- en primair wegennet (bron: ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen)

Page 80: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 80

Selectie hoofdspoorwegennet (bron: ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen)

Page 81: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 81

Selectie hoofdwaterwegennet

(bron: ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen)

Page 82: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 82

Verbindingen tussen de poorten en rechtstreekse verbindingen met het

achterland (bron: RSV)

Page 83: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 83

Verbindingen tussen de groot- en regionaalstedelijke gebieden in een samenhangend

netwerk met grootstedelijke gebieden buiten Vlaanderen (bron: RSV)

Page 84: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 84

Fijnmazige ontsluiting van overige stedelijke gebieden en economische knooppunten naar het samenhangend netwerk van hoofdinfrastructuren

(bron: RSV)

Page 85: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 85

Principe van de indeling van de bereik-baarheidsmarkt naar

schaalniveaus (bron: Beleidsplan Duurzame mobiliteit Vlaanderen)

Page 86: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 86

Verhouding tussen intensiteit en capaciteit op het wegennet van de

Vlaamse Ruit

Page 87: Functionele definitie van vervoersystemen H01I6A Verkeerskunde basis

H01I6A Verkeerskunde basis 87


Recommended