+ All Categories
Home > Documents > HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Date post: 28-Oct-2014
Category:
Upload: idlisen
View: 116 times
Download: 11 times
Share this document with a friend
Popular Tags:
71
Transcript
Page 1: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 2: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 3: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 4: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

El Hadi BELLA

Awal d usefru

Asqamu Unnig n Timmuz$a

2007

Page 5: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 6: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 6 ­

TAZWART

Ad tettedduv, ad tedewwirev, ad tiliv wissen $ef wacu i tettxemmimev. Ad temmagrev tam$art tesnev-tt. Ad tmesteqsim, deg tmeslayt-is ad s-d-tebru i usefru-agi :

Wellah ur tt-ncudd ur tt-nefsi Ay ul tthenni Eçç lmektub teqqimev

Ad tt-steqsiv $ef bab n usefru-nni i d-tenna. Ad k-tini : - D agla n Dda Lâarbi n Menûur. Ad s-tiniv : - Deg wanisi-t Dda Lâerbi-ayi ? - Deg wanisi-t ?….D mmi-s n taddart-ik !

Ad k-turar deg uqerruy-ik. Ad s-teqqarev deg wul-ik : “Amek ara ssne$ Äantara, Imru al Qays i iâacen deg lqern wis setta ; i ibeâden $ef umkan deg ized$e$ s 4000 km; amek ara ssne$ Livius Andronicus, amedyaz n rrum i iâacen sin leqrun qbel ad d-ilal Sidna Äisa, ur tessne$ ara Dda Lâerbi, axxam-is d wexxam-nne$ gar-asen 100 lmitrat “akka deg tegnewt” !?”. Ad tutev, ad tkerbev ad d-tessaliv kra isefra nivnin, ur tettawvev ara $er leb$i-k. Axaîer widak akk i ten-yemmalen, cfan fell-asen, yiwen seg-sen ur d-yeqqim. A k-d-yennernu yiwen n lexber : maççi siwa Dda Lâabi kan i illan…Illa yiwen qqaren-as Dda Maêmud Uâacur - n telmatt - taddart-is tettqabal tin n Dda Lâerbi.

Keçç, txeddmev kan ayen i mi tessenv d wayen i mi tzemrev : Astilu d iccer n lka$ev deg loib, awqet i tesliv i wawal a t-id-tjerrdev; ma tesliv i lemtel a t-id-taruv ; ma d

Page 7: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 7 ­

asefru a t-id-tektebv. Akka, ass d awal ass d asefru, almi i tessuliv “awal d usefru”.

Mi tunagev ad tfehmev, tufiv zi$en, qbel ad ssnen leonas tira, deg usefru i teffren amezruy-nsen ; Asefru d lfenn n wawal yessibnin-it win ara t-yemlen, yessibnin-it win ara s-yeslen. Deg usefru i îîeîent tmeslayin n ddunit bac i d- gmant almi i d-u$ent akk timura.

Page 8: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Aêric amezwaru Isefra $ef ddunit

Page 9: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 10: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 10 ­

01

Ay asmi i d-usi$ $er werbib Tamurt ur iyi-teâjib Ayen i d-yusan d lâali-t

Ëki$ i win yellan d aêbib Meskud nettjerrib Maççi nemmal-it

Ten$a-yi lkeyya n werbib Ur s-ufi$ îîbib Siwa ilili d tleggit

02

A win yufan taweqqayt n rraj Ad yesâu lkuraj A tt-isu ad yeddu leâmer-is

Fehme$ baba deg lêedyaj Mi ibeddel zzwaj D arbib-is maççi d mmi-s

03

èéi$ ççina deg uftis I iâlay yixef-is Ëedd ur yezmir a tt-yali

Rri$-as targa s lqis Ad isu uéar-is Ad iyi-tesserwu lebnani

Page 11: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 11 ­

Asmi i d-yewweî nnfeâ-is Yekkes-iyi-tt bab-is Nekk εâecca$ d aéawali

04

Aql-i am ijider ameréu Iêeslen deg uzezzu Iâebbed imeîîi d leâyaî

Asmi i illa Ifer itthuzu Saâttin izegger agemmaî

Rebbi ittâuzzu ittdullu Ifeqqer i$ennu Lbaz neqben-t yuzaî

05

Aql-i deg lêebs ameqran Lbeqq, ikurdan Lkarîa-w ur tban sani

Mi iyi-d-wwin sebâa inagan S ééur i d-usan Kul tamdint ccehden fell-i

S Rebbi i ttgallan A sidi lêekkam D wayi i d aêraymi

Page 12: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 12 ­

06 1

Mi lli$ d Meêmud uÄacur Mmuge$ d acercur Qqle$ d bu dehcur Ssuli$-d tajnant ubakur A tt-izzenz Äli bu qendur Wa a tt-isu d ccrab deg bilkur

07

D lêeqq-ik ay aéiîuî Deg lâecc-ik ad tezhuî ad ternuî Deg lâecc-ik a gma labas

Lukan ad ak-d-êku$ ad tettruî Fursi awer teb$uî Lemjerreb tejreê tasa-s

Teîra did-i am umessuî Sâi$ mm-i d abezîuî Iâeyyed ur yeéri baba-s

08

Win yettabaâen medden Ad yeffe$ $er webrid n lweswas Deg luîa ad yeqqim weêd-s Ddunit-is ad teqqel d lêebs

1 Asefru-agi n yiwen la s-qqaren Dda Maêmud u Äacur n Telmat.

Page 13: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 13 ­

09

Ketbe$ tabratt yiwen wass S uqalam n rrasas Wenâe$-as lfugira

Aweî a xuya tiniî-as Ad tejreê tasa-s S lwijab ur iyi-d-terri ara

Gulle$ ad as-aru$ s îîul useggas Ëader ad iyi-teêqerî taggara

10 2

Attan deg Yi$eldan teééad ajilban Wissen anda i truê Attan deg Telmatt téeîî taxlalt Wissen anda i truê Attan deg Uwrir tcudd acenbir Wissen anda i truê

11 3

Wellah ur tt-ncudd ur tt-nefsi Ay ul tthenni Eçç lmektub teqqimeî

Mexfa ad tiliî d abujehli Ad tâasiî Rebbi A k-semmin medden l$aleî

2 I$eldan, Talmat, Awrir d tudrin deg at Wertiran. 3 Asefru-agi n Dda Lâarbi n Menûur n taddart I$il Ufella.

Page 14: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 14 ­

Lâic ad d-yas tthenni S laden n Rebbi Mejrud qbel ad tlalleî

12

Ssiwel a tagarfa D acu ara d-tessiwel tgarfa ? Axxam ur nesâi tarfa Welleh ur iâell taffa Ccer din isgunfa

Ssiwel a neqqaba D acu ara d-tessiwel neqqaba ? Iwessa-yi baba £ef zzwaj n taddart ala Isquîuî talaba Issegray-d leâdawa

Ssiwel ay agtul D acu ara d-yessiwel wegtul? Ccbaêa n tenqelt lecîuî Ccbaêa n tebîirt d lexîuî Ccbaêa n weqbayli d akebbuî Cbaêa n tmeîîuyt d aâebbuî

13

A yemma amek ara xedme$ I tfunast mm yeqwiren

Uggade$ ad neddhe$ Ayetma deg xilla ad iyi-n$en

Nettat aneêkam ulac Aserdun iîebbalen

Page 15: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 15 ­

14

Asmi i ibeîîu qessam Nekk yufa-iyi-d deg ye$zer Taqabact deg ufus-iw Zerâe$ lqesber Mi i s-nni$ : I lêeqq-iw? Yenna-iyi-d : Sber

Asmi i ibeîîu qessam Nekk yufa-yi-d deg tala Taqabact deg ufus-iw Neqqce$ taga Mi i s-nni$ : I lêeqq-iw? Yenna-iyi-d: Kemm ala

15

Lukan akka i nwi$ ad îrunt £ef twenza-w tamcumt £ef zik i illa uêezzem

Yemma deg listaâε tezxem Deg ddiq tt$urun-tt Sheblent ul-iw s îîmeâε

Azi$ b$ant a iyi-zlunt Isem-iw a t-mêunt Fkant-t ixef-iw i loameâ

16

Ddunit win i tseggem Lazem a tt-yeddem Tefka-yas lfayda ur teooar

Page 16: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 16 ­

Ayen i iâedda a t-yexdem Kulci s leâzem Lâerd-is yennestar

Maççi am nekk Mi teâkes tezmert tenqes Ansi kki$ d lâerr

17

Ata wul-iw yehtata Yemmut deg lmut-a Yewwi-t Rebbi d rray-is

Caîent fell-as tlufa Deg snat $er tlata Leoruê $zan ussan-is

Leâbad n tura Ttneqlaben am tata Nâell tamurt-a êaca ssellaê-is

18

Ata wul-iw yettferfir Ikcem-it lêir Yegguma a t-ye$der yiîes

Is$i iffe$-d s ugecmir Taktult s ukecmir seççernunen seg lemsayes

Kra win i xedme$ lxir Irra-yi lxir Isîer-iyi aglim $ef yidis

Page 17: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 17 ­

19

Tislit i illan b syasa Ad tekker ssbeê Ad tferreê lêala Am$ar-is d lâessa A s-tesres tasumta A s-d-tger a$rum bessa

Tslit ur nelli b syassa Ad tekker ssbeê Ad têewwes deg ttberna Am$ar-is d lâersa A s-tekkes tasumta Ad tger $ef u$rum lâessa

Tislit i ittêibin am$ar Loetta-s am nnwar Udem-is am lefnar Ayen teçça d letmar Tislit i ikerhen am$ar Loetta-s am us$ar Am uêerbebu deg l$ar A s-tâebbi zzbel n It Xyar A s-tger abuneqqar

20

Taîsa deg ul-iw ééayet Cbi$ lmeyyet Taswiât fell-i tettbeddil

Ma d tura ddi$ d ccmayet Rwi$ lemrayet Negra-d deg zzman n ttbehdayel

Page 18: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 18 ­

21

A yemma êenna a yemma Amek ara s-xedme$ I tayi i ittna$en did-i

Nekk êesbe$-tt d arseî Ïîegren medden $er ugudi

kemm tettâanadeî Tajellabt lemdahbi

22

Ay aéar n îîib a win ibernen I lâali aêbib win izemren

23

Lqedd n tezwaft Ulanda i kem-naf Kemmi têeooebî Nekki d axewwaf

Tiî trekkem Ul-iw yeb$a-kem Kemmi d tameéyant Duru berka-kem

24

Azrem yuli tabelluît Asxab irra $ef tâebuît Argaz deg Fransa Tam$art teqqel-iyi d tanuî

Page 19: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 19 ­

25

Uli$-d seg uzniq îre$ Sli$ i lîufan yettru Rri$-d tiî-iw $er deffir

D acu i kem-yu$en a daâwessu ? Tam$art n yemma i izewjen Teddem agusim tettêukku

26

I iâeddan fell-i ur cfi$ Deg uxxam-iw nfi$ Lidd lâic, lidd llebsa Ijreê wul-iw r$i$ Lekmal-is deg useggas

27

Qqim deg sslama a tazzant £er loameâ i $-id-nettbekkir

Qqim g sslama a zzin arqaq A tin i xedme$ lxir

Sameê-iyi s wul Ad $ibe$ a d-qle$ bxir

28

A taninna tabeêrit ur iîîas îîir Win i kem-ixedemen ccer Kemm err-as-t d lxir

Page 20: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 20 ­

Ass-a azekka A kem-d-yettfekkir D ussan ineggura axir

29

A yul-iw ddu weêd-k Rebbi a k-isellek Ïixxer $ef leâbad n lweqet-a

Win teddiî a k-yehlek Taggara a k-yemlek Fella-k yeêfeî tilufa

30

A êeq lêenni d ilemni Ablaî a d-ye$li seg yigenni Ad d-yesbeê $ef umel$i$-nni Awal-ayi wellah ur t-nenni

31 4

Ëesben-a$ am lmal Cci loayêin kifkif Abrid i $-yewwi lêal Newêel ya laîif

Ad tteddu$ ad ttwessi$ D ccer akk ixeddmen Am um$ar am yileméi Tt$il-k a lmut $iwel

4 Asefru-agi ccuke$ maççi n tama-nne$, axaîer deg-s awalen ur ten- nessexdam ara nekni.

Page 21: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 21 ­

Tamment teqqel d ifelfel Qlil irgazen n lâali Deg asmi i tt-id-nmuqel

32

Äéi$ leonan d imreyyes Deg tteffaê d lxux almi i ikna

Ddme$-d lemqes rwi$ afras Tt$ile$ ad ççe$ nnfeâ-is deg ccetwa

Yusa-d yiwen d imêebbes Yerwa aâeffes Ssaêa deg ééher-is yeqwa

33

Tecfiî a âzuzu tecfiî Fell-am i rwi$ leâtab I ddi$ deg yiî Lweêc asemmiî

Almi iyi-semman medden l$aleî Lxir n medden akk terriî Ëaca agla-w teooiî Ssaêa akka ixeddmen leêbab

34

Lâid ameqran mechur £er yinselmen medkur Ttmicbaêen s lêenni

Page 22: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 22 ­

Taâacurt tewweî-d unkur Mkul wa yebda yettfur Nekki zerâe$ langri

D qessam i d ame$dur Iqsem-a$ s lour Akka i$-yexdem ilindi

35

Yya-d a ééher-iw yya-d Yya-d ad nsewweq lexmis A k-awi$ a k-zzenze$ Ittenâaoab deg lxelq-is Win ur nesâi ééher Ula ara i s-yeg i$il-is

Yya-d a ééher-iw yya-d Yya-d ad nsewweq loemâa A k-awi$ a k-zzenze$ Ittenâaoab deg lxelq-is Ëedd ééher-is yefka-yas Anda irra ad d-yawi

Ëedd meskin llah $aleb Imenna lmut ur tt-yufi

36

Aql-a$ nettneqqil ablaî Nqeddem leêwari

B$i$ a kem-âelle$ d taoarett-iw A tamexluqt n lâali

Page 23: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 23 ­

Ma ddre$ a kem-rre$ lxir Ma mmute$ illa Rebbi

37

Ay ul-iw ur ttqelliq Rebbi d aênin yettrezziq Lêut deg lebêer âacen

Mi d-u$e$ yiwen n îriq Le$zel-iw rqiq Ttesîaden-iyi medden am uccen

A yemma yen$a-yi lxiq Yen$a-yi îerîiq Lmeêna iderwicen

38

A wi yufan ééher-is d tamila A t-yawi $er lexla A s-yessençew din afriwen-is

Ëedd a t-id-tafeî d ccmata ²²èéher yerna lmeârifa Akken ittlewwiâ s ddunit

Wayeî lmeâna tiâiwja Zzin ssifa Tut-it $er lqaâa ddunit

39

Tazzant âlayen Äawen-iyi deg yimeîîawen

Page 24: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 24 ­

Kemm sîaray afriwen Nekk ad âebde$ imeîîawen

40

Asmi i iqqaz ugelzim Azu$ez issalay-d akal Timceî tneooer leêyuî

Sbedden-as tidekkalin Rnan fell-as timtiliyin yeddukel Aéekka-s yeqqur fell-as waluî

Ruê a win âzizen fell-i Ssummet akal ad terkuî

41

Ma d ul-iw yegguo fell-ak Lbenna tfukk-ak Err-d iîîij mi ara ye$li

42

Ay azerraâ n wecnaf Ïill-it ma yettbeâ-it yem$i

Ay asseyyad izerman Nnfeâ-ik din ur yelli

Tiéra $er Rebbi ur yelli D tidet kan i ittêibi

Page 25: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 25 ­

43

Agarfiw ihuzz tuyat Deg wul-is yeb$a nneîêa

Lbaz isers i wallen-is Ma yennu$ wellah ar yessetêa

D acu i k-yewwin a lmesseref £er Busellam bu nneîêa

44

Tarwiêt-iw âzizen Zzenze$ s frenk d sin

Teîra did-i am uéeréur Iâellen leâcuc $ef tzemrin

Mi rebêe$ medden akk d agla-w Mi xesre$ yiwen ur iyi-issin

45

D acu i k-yu$en ay ayyur Deg tegnaw yuli-k le$yar D imeîîawen ugujil Ma ara ad ibedd $ef wemnar Yettru ye$$ar a Rebbi Wi ara iyi-iâellen leqrar ?

Ay agîiî baba-k yemmut Wi ara k-d-yawin lqut Mya Rebbi yella Ëedd ur t-id-yefki yettu-t

Page 26: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 26 ­

46 5

Ata wedfel d b ukerfuf Ihudd akk lerfuf Sebâaε wussan d netta irennu Izger almi d It Äebbas Ise$li tifiras Irna ççina n We$baylu £er yemma serse$ s ta$ma-s £er baba mel-as i iîran Mi id-yusa wayyur n me$res Ifka-ya$-d times Ula d leêcic ur t-nufi Aql-iyi gemmre$ acnaf A yemma lwaâd yekker-iyi A win yeççan seksu weêdes Ded zzit ixnunnes Zzman i deg-id-negra Mi tâecca ééawra Tettemlas d taqendurt

47

Seg It Wertiran ar Äadni I tebâed tikli Ïîelbe$ i sadda ssmaê

Mmlale$ lqewwa n l$aci Rwan seg-i asteqsi D acu d sebba-k n rrwaê

Win yellan am nekki Ijerreb lemêani I netta i ma ad d-ini$ 

5 Asefru-agi ttawin-t-id $ef udfel i d-yewwten deg useggas n 1945, asmi i

yesse$li ixxamen, igla-d s ccer, iseggasen : 1946, 1947 d 1948.

Page 27: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 27 ­

Ferêen yeâdawen-iw ruê$ Äudden ur d-ttaqqale$ Win i yi-kerhen nekk did-s a nemqaîaâ

48

A kem-d-wajhent a ddunit A tin id-yefkan tameddit Ttnuse$ ur ggane$ uîan Deg wul-iw ur ufi$ talwit A k-yenâel Rebbi a cciîan Nekk ad letthu$ d téallit Win ur nettéalla ara Netta a s-tinim d lâali-t Lbero-is d lxali Irna izde$-it uâefrit Iîîef-it cciîan deg ufus Anda iruê iwwi-t

49

Têekkuî i ççina ugeîîun Sewwe$ s ubelyun Aâessas-is d amiâruf Aâessas-is fell-as idum Iggan s unezgum Seber-as ad teww s l$erd-is Tura yewwi-tt b uqamum I win ur s-nennum Budde$-as lmeêna i yixef-is

Page 28: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 28 ­

50

Sâi$ snat teqcicin Bêal tiâleotin Yiwen ur iga am nekki

Tura mi yi-uêwajent i snat gra$-d i lmeênat ula d ééelp ikker-iyi

51

èéi$ tabêirt deg luîa ttmer u sslaîa ççina, lxux temxuyaî

èéi$-as ééerb iéeîîa S zdaxel s berra menâe$-tt Ula seg yegîaî

Tura tusa-d loehla Tewwi-tt merra Nekki rebêe$-d cceêna d laâyaî

52

Awi-d afus-im Qqim $ef ukursi Baba-m d lqayed Äemmi-m d akunssay

Awi-d afus-im Qqim $ef ugertil Baba-m d lqayed Äemmi-m d lekbir

Page 29: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 29 ­

Awi-d afus-im Qqim-d $ef tsumta Baba-m d lqayed Äemmi-m d lxuoa

Awi-d afus-im Afus ayeffus Bru-d i tqendurt Nnahi deg leêbus

Awi-d afus-im Bu rebâa txutam Bru-d i tqendurt Timîerrezt n lekmam

Awi-d afus-im A kem-neqqen lêenni Bru-d i tqendurt Timîerrezt n yiri

53 6

Tayersa icudden ar tefsi Ay ul ttêenni Eçç lmektub teqqimeî Lâic-ik a d-yas fursi S$ur Rebbi Ijerred qbel a d-tlaleî Mexfa ad tiliî d abujahli Ad tâasiî Rebbi A k-semmin medden l$aleî 

6 Asefru-agi yettcabah win n Dda lâerbi n Menûur. èer uîîun : 11

Page 30: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 30 ­

54

A ralla lqahwa a ralla A timcebbeêt isufa Icbeê win ikem-d-yewwin Xir ma yes$a-d tayuga

A ralla lqahwa a ralla A timcebbeêt inebgi Icbeê win i kem-d-yewwin Xir ma yes$a-d aâejmi

A ralla lqahwa a ralla A timcebbeêt n tmessi Icbeê win i kem-d-yewwin Xir ma yes$a-d aîaksi

A rrala lqahwa a rrala A timcebbeêt n lkanun Icbeê win i kem-d-yewwin Xir ma yes$a-d akamyun

55

Asmi i lli$ d ameéyan Ayetma tthennan I laêbus d lexîiyat

Imma tdeââu-yi s lxir A Rebbi xil xil Eoo-iyi mmi s leêyat

Tura nekcem deg lbulu$ Seg lwaldin i tt-nu$ Kksent-a$ leêya lxalat

Page 31: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 31 ­

56

A êeqq lyum d lâezza Ma d tasa-w tezza £ef uqcic d leêwal-is

Leâyun d îîeleq uzegza Lecfar d sseb$a Ma gne$ ires-d lexyal-is

Ttâudde$ d argaz lkenza Azi$ istehza Yegguma ad yettu tidak-is

57

A kikuc ! Ay aîiîuê uqemmuc Ablaâ am îîaêuna Leâbar sebâa n lekruc

A kiki Ay udem n yebekki Rwi$ fella-k aâekki Uggade$ a yi-tesebleweîeî nekki

58

Ula d win ara nceyyeâε ad iruê Imi iyi-d-nnan d amesmar Abrid-ik âeddi $er wedrar Tarusi $ef ussemmar Gulle$ ur ooi$ imawlan Alma cudden-iyi a$esmar

Page 32: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 32 ­

Ula d win nceyyeâε ad iruê Imi iyi-d-nnan d tissegnit Tarusi-k $ef tse$lit Sslam ssiweî-as-t i yelli Cabe$ ur âelle$ tislit

59 7

A lêbab-iw ffehmet-iyi D ayen i illan deg wul-iw Ddunit-iw t$$ur-iyi Tesettu-iyi deg iman-iw Ma ara ad d-mekti-$ ussan-nni Qqare$-d: Amek i truê teméi-w?

Tizziwin-iw akk zhant Fell-asent tufrar tafat Nekk tafat-iw ssensen-t Ttâice$ kan deg lmeênat Aql-i îîfe$ deg Rebbi Ïîemâe$ lxir $er zzat

Am ass-a ad tfak ccedda Ad teîfer-itt talwit Win imennan kra A t-yaweî deg ddunit Ad kun-wessi$ f lxedma Ssber d lâali-t

60

Ass n lexmis deg uzal Taxelqit ettemsazzal D adrim iâellan fell-i 

7 Asefru n Karim Ait Hemmouda, taddart n Wanu.

Page 33: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 33 ­

Teffe$-d nnesra mm l$wal Tamdint tenhewwal Bgayet teêkem fell-i

Ayen i deg yixef-iw mejrud Yettwared s leqyud D lmeêna n Rebbi ad tâeddi

61

A kun-êku$ kra n lamer Am l$ayeb am lêader £ef tedyant i iîran did-i Ass deg i lli$ d ccaîer I ttjurru$ deg ssîer Meêêu$ talwiêt s ibeddi

Negra-d deg zzman nettwaêqer Kul yum d aêebber Nettmarki lxebz d akridi

62

Ay ul-iw ili-k d uêric Ur ttmagga d aqcic Tura ur d-yeqqim laman Ccwaîen ff$en-d am loic àçuren-d afrag d waâric èéerben s nois i waman

Mi izem yeçça-t wemcic I$eééa-t am leêcic Wehmen seg-s widak ye$ran

Page 34: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 34 ­

63

A wi yufan ééher-is d aqelwac A t-yezlu i warrac Ad ideâ ixef-is deg yilili

Ëedd iqessem-as qeddac Lebsa n ccac Yerna zzwaj lâali

Nekk a sidi weâlac Mi d ééher ulac Eçç a$rum terjuî Rebbi

64

A ééher-iw a bu tlufa £ur-i i d-yestufa Amzun $$i$-as bab-as

Iqsem-iyi-d akurfa Deg yiî n loemâa Yenna-yi-d: iwi-d, nni$-as: anef-as

Wellah ur wi$ akurfa Deg yiî n loemâa Nekk d ccer ad nemdeêêas

65

Ttesâa uttesâin d sellaê Ffhem a lêabeq A win ye$ra deg yasin

Taninna teqqim teâweq Lbaz a tt-yexneq Ugtent fell-as tersasin

Page 35: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 36: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Aêric wis sin

Isefra $ef umezruy

Page 37: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 38: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 38 ­

01

A Fransa a yudem n ta$aî Berka tiyyiti d leâyaî Imjahden a kem-$elben A kem-ssuf$en seg Lafayat

A Fransa a yudem n wegtul Berka tiyyiti deg lebêur Imjahden a kem-$elben A kem-nehren am u$yul

A Fransa a yudem n texsi Berka tiyyiti d imeîîi Imjahden a kem-$elben A kem-ssuf$en deg Laljiri

A Fransa a yudem uîarus Berka tiyyiti d leêbus Imjahden a kem-$elben Tura iâawen-ihen Rruss

02

Labyu thuzz ifer-is A $-d-tawi lexber-is Lmumen tejreê tasa-s

Ben Oellul irkeb iman-is £er temdint n Swis A Rebbi ma ur teîalleî fell-as

Fell-ane$ iréa leâmer-is Ittâin deg ddin-is A Rebbi tiliî did-s

Page 39: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 39 ­

03

Aql-a$ deg Wexnaq Ubesbas 8

Deg labri s ddaw tala Ulac tarewla Sslam ssiweî-it i yemma I iyi-d-iooan i lmeêna

Aql-iyi dg obel Awras Dinna d aâessas Rebbi a kem-isebber a yemma Mmi-m in$a-t rrsas

04

Iêîer-d ccher n leêlal Tabburt ubaryar teldi I win yeb$an ad yekrez Ad d-yawi lurd $er urumi Tayerza s iâudiwen Afellaê-is d agumi Tâuhed tmurt ur tekriz Ukan ad d-yem$i ilili

Iêîer-d ccher n leêlal Tabburt ubaryar teqfel I win yeb$an ad yekrez Ad d-yawi lurd $er lâesker Tayerza s iâudiwen Afellaê-is d Äebdeqader Tâuhed tmurt ur tekriz Ukan a d-yem$i ééaâter

Iêîer-d ccher n leêlal Yiwen ur isebb deg zitma

8 Axnaq Ubesbas, d amkan teffren deg-s lmuoahidin.

Page 40: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 40 ­

I win yeb$an ad yekrez A d-yawi lurd $er lyuîna Tayerza s iâudiwen Afellaê-is d Äebdella Tâuhed tmurt ur tekriz Ukan ad d-tem$i l$aba

05

Ahna lmuoahidin Mi i d-usan seg obel Awras Ssura-nsen tecbeê Bêal tarwa u$ilas Ad-tilim d ssaoiâin Fransa a tt-neqleâ $ef lsas

06

Ur ttsamaêe$ i laîak Laîak n wass n loemâa N$an Meqran d Buzid Raêen ooan leqraya

07

I istuêec uzniq n telmatt Isegma uzezzu N$an Sliman Uâacur Ooan Lâerbi yettru

08

Wwah a dadda Ïibi D acu i k-xedme$ a Rebbi

Page 41: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 41 ­

Gzem aqemmuc $ef sebâa Teooeî aqerruy-iw akenni

Ad d tas imma ad iyi-teâqel Ad tbeqqi sslam did-i

09

Wellah ur iyi-i$aî uksum-iw Deg l$aba teçça tninna Iyi-$aîen d arraw-iw Ooi$ deg berra

Wellah ur iyi-i$aî uksum-iw Deg l$ana yeçça uoaêmum Ur iyi-$aîen d idamen-iw Deg lqaâa $zan amdun Iyi-$aîen d arraw-iw Widak ooi$ i leâmum

Wellah ur iyi-i$aî uksum-iw Deg udrar teçça tsekkurt Ur iyi-$aîen ara idamen-iw Deg lqaâa teçça tzemmurt Iyi-$aîen d arraw-iw Widak ooi$ i tmeîîuyt

10

Ahna lmuoahidin Mi i d-wwîen luîa n telmatt Lâesker yessirkli Loic yuli aéru

N$an lêao ameqran Ooan Ïeyyeb yettru

Page 42: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 42 ­

11

Äuhde$ ur ççi$ tamellalt £ef tedyant i ikren deg telmatt Judd a Baba Ëemza 9

Taddart teffe$ salamat

12

Lâeslama s sifil I win mi teqqur tasa Swan aman d ssabun Trisiti tesru$a Nebbuîi $ef ayetmaten Widak i d-yeîren seg l$aba

13

Berkamt a lxalat berkamt Berkamt aneqqi deg nnwal Gremt aman rnumt iwzan Sukkemt-id seg u$erbal

Ad yeçç loic ad iruê D lweqt ad yali $er udrar

Berkamt a lxalat berkamt Berkamt aneqqi deg seksu Gremt aman ternumt awren Sersemt taccuyt ad teêmu Ad yeçç loic ad iruê Ula$er Fransa ad d-tejbu 

9 Baba Ëemza d lwali deg Telmat.

Page 43: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 43 ­

14

Ahna lmuoahidin Mi i d-usan deg mya yid-sen Sslaê yusa-d i tewwar Rran sifil ttar

15

Ajundi atan deg udrar Wehme$ d acu i d lqut-is Amada$ yefka-t i gma-s Ittwaçç idis-is Aâuhed ur yeqqil axxam-is Alama yeddem leâlam-is

16

A win yeddan d si Ëmimi Ad yerfed tamaîeryat Yes-s ad yali $er ttura Tensa tafat deg yiî

A win yeddan d si Ëmimi Ad yerfed tamaîeryat n seooao Yes-s ad yali $er ttura Tensa tafat deg lfilao

A win yeddan d si Ëmimi Ad yerfed lmuskut Yes-s ad yali ttura Tensa tafat deg uqbu

Page 44: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 44 ­

17

A timetreî taberkant A tin iâelleq u$ilas Asmi iff$e$ $er loihad Mmi ooi$-t $er imma-s Ma ddre$ ad d-qqle$ $ur-s Ma mmute$ lajel fell-as

A timetreî taberkant A tin iâelleq usaru Asmi if$e$ $er loihad Mmi ooi$-t deg usu Ma ddre$ ad d-qqle$ $ur-s Ma mmute$ a kem-yessedhu

18

Aql-iyi deg It Yeâla Deg labri ddaw tayda Tusa-d tem$art n loennet Tewwi-yi-d lqahwa Aâîi-kem ssaêa a yemma Tikli-nne$ siwa laâca Nekkat ad d-nawi lêuriyya

19

Digul 10 yefka-ya$-d irden £ef Ämiruc asmi i t-refden Ulama yemmut amiruc Lezzayer tesâa irgazen 

10 De Gaule aselway n tmurt n Fransa (1890-1970).

Page 45: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 45 ­

Digul yefka-ya$-d udi £ef Ämiruc asmi i i$li Ulama yemmut Ämiruc Lezzayer tesâa akursi

Digul yefka-ya$-d timéin £ef Ämiruc asmi i t-wwin Ulama yemmut Ämiruc Lezzayer s tâellamin

20

A lyuîna a bu tuyat Iâellen lêebs n lxalat Ruê ad d-taliî adrar Irgazen-nsent d ibelêurat

21

Aql-iyi deg Tefli n Weéru Tedewwir fell-i labyu Ini-as i yemma taâzizt Ma xedme$-as kra ad iyi-teâfu

Aqli-iyi deg Waêfir n Burdim Tibbura $elqent fell-i Mi iyi-âellen trisiti Hedre$-d ayen ur nelli

22

Si Ïeyyeb yemmut deg uzal L$aci akk yettazzal Ruêet ay ayetma ad trewlem Ma d nekk ad mmte$ $ef listiqlal

Page 46: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 46 ­

Sâu laâqel a yemma-s Mmi-m telqeî-it loennet

23

Ass n lettnayen i d amcum Mi i d-wwin aksum Tiqcicin fetlent seksu

Fkant-as taîsa n wuglan £ant aselman Nuhni kkaten rradyu

Deg wasmi nesla yemmut Sifil yettru

25

Laîak yekker deg It We$lis Gar Ämirc d Fransis A lounud ata yekker ddêis

25

Ay aîaksi seyyeê seyyeê Lâal ugumi teqbeê Ämiruc rwaê zlu-tt £ef twenza-s ulac rrneê

26

Ccuhada ay izmawen A wid i iêurbrn s nnif

Page 47: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 47 ­

Temmutem $ef lezzayer Ad êyun wid i d-yegran

Deg Nufember temsefhamem Tuf$a n weâdaw tban

àçan neâma s ééur Yerna êseben-a$ d lêiwan

£ef l$aci kerzen tamurt Idurar d i$ezran

Argaz tameîîuyt ttwaêeqren Llaé êafi âeryan

Kecmen-a$-d almi d tabburt Deg ufrag acêal n$an

Imma-s mmi-s ttrun Ur érin d acu i iîran

Lbaîel yerna-d zzhir £elqen ula d iberdan

Ilaq kan tuf$a n weâdaw Lfuci, aseêsaê deg sin

Taêya loazayer yuli-d Ttsiyiêen I$ezran

A k-yerêem Rebbi a ccahid Win yemmuten $ef leâlam

Temmutem $ef Lezzayer Ad êyun wid I d-egran

Page 48: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 48 ­

27 11

Ad cekre$ It Wertiran Lejdud-nne$ s loemla

Nnif d lêerma âlayen Widak i fehhemen s lmawna

Deg udrar kan I zed$en Leqraya-nsen d rraêma

Sida Lêusin d Lmulud D ccix Sidi Yaêya

Mbla ma ttu$ Lmuhub Saâid n Jberni yerna

Wid iêefîen leqran S ttefssil d lmeâna

Tturk Aêeddad tesnem-t S lâilem n lfalek d tjerrumt A kun-yerêem Rebbi a îelba I isefhamen s lemâun

£as nekni ur ne$ri ara Nettbeâ-ikun-d s nniya

A k-iâuz Rebbi a Lfudil Friêa, Mziyen âlayen D ccix Sidi Ttwati Tacerâit-nsen tessawal

Cerfa d I$buliyen S Rebbi d Nnbi d leânaya Bu jelili d uâidli 

11 Isefra : 26 d 27 d agla n Rabeê Aoâuî.

Page 49: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 50: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Aêric wis krav

Isefra $ef teflest

Page 51: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 52: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 52 ­

01

Cciîan d ibelbel Iddal-iyi s iêembel Yeqqar-iyi gen mazal lêal Ass-a d adfel

Cciîan d ayahudi Iddal-iyi s ubidi Yeqqar-iyi gen mazal lêal Ass-a d abeêri

Cciîan d afezzaî Ssbaê yettawi le$laî Yeqqar-iyi gen mazal lêal Aîu n wass-a d asemmaî

02

Lmut tewweî-d tifednin I$san fsin Ttrut a lwaldin deg sin

Lmut tewweî-d tiwleééit D tim$errit Bqaâlaxir a ddunit

Lmut tewweî-d $er teblult Texser teksumt Heyyit ikerri tezlum-t

Lmut tewweî-d $er tgecrar Ifuk wurar Nejmaâemt a tuddar

Page 53: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 53 ­

Lmut tewweî $er tmessaî Tettru mm tecraî Axxam yeqqim d asemmaî

Lmut tewweî $er wammas Tettru tmeîîuyt-is Ëzen ay ajeggu alemmas

Lmut tewweî $er yedmaren Ttembacaren Am tegrurt izamaren

Lmut tewweî $er uâenqiq Yekfa tteêqiq Ëedd yettru, êedd yettcewwiq

Lmut tewweî $er uyendur Jemden lehdur Tettruî a win yellan d aêrur

03

Äusse$ lefjer n ssbeê Tabburt ma ara ad d-teldi Nekk ur lli$ d taîemmaât Ttâussu$ tin n Rebbi Win yeîîfen seg-s ur i$elli Lmektub ad inadi

Äusse$ lefjer n ssbeê Ad ééale$ nafila Dâi$ i Rebbi εâzizen Ad yecfeâε$ef luma Win yeîîfen seg-s ur yettaggad

Page 54: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 54 ­

04

Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d lettnayen Cwahed n tamment taêrurt Izîan berdayen Sal $ef Nnbi d rressul D sidna Oebrayel

Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d ttlata Cwahed n tamment taêrurt Izîan $ef tlata Sal $ef Nnbi d rressul Ternuî ssuêaba

Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d larebâa Cwahed n tamment taêrurt Izîan $ef rebâa Sal $ef Nnbi d rressul D lalla Faîima

Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d lexmis Cwahed n tament taêrurt Izîan s l$erd-is Sal $ef Nnbi d rressul Ïernuî-iyi leêbab-is

05

Win ur nettéalla ara diri-t Mexfa a s-tinim d lâali-t Lberj-is izde$-it uâefrit

Page 55: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 55 ­

Win ur nettéalla ara ssbeê Dewâessu seg-s tenfeê Am netta am lhayca Ixuss-itt usneêneê

Page 56: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Aêric wis kué

inzan

Page 57: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 58: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 58 ­

A bu snat yiwet texîa-k. A k-yefk lâid i tâacurt. A Rebbi dawi ni$ awi. A ta$aî kemm s ucamar nekk s ucamar. A tidak isliwliwen, abrid iîul. A t-id-arwe$, txenqeî-t. A win ijebbden amrar ixef-is ata $ur-i. A win yessawalen ur iyi-kkat, xwu-iyi siwa deg tafat A win yettrebbin ibki, la taduî, la ayefki. A$anim igdder, irna isuî-d fell-as waîu. Abuxruf ur yezmir i yiman-is, yerna aoe$lal $ef yiri-s. Adfel ddu-yas, lgerra dduri-yas, ma d agris iqeîîeâ tikerkas. Aéar taberruyt. Aêebber qbel ad îebber. Aêlil waynu ma drus ad d-nernu. Aggad win i k-yettaggaden. Aguîif deg urumi maêêla. Ah ! A Rebbi ur k-ne$aî, ikerri tecckeî-it ta$aî. Akken i d-yusa wass a t-ikes umeksa. Aluî, ablaî ay It Ta$laî. Am uzembil n lebsel: lfuêa, taéayt. Am win iceîîêen i uder$al. Amcic yeggan $ef umaîun. Ameyyez qbel aneggez. Ameâmac deg tmurt ider$alen d azerqaq. Anda yewweî lxir, Ad yaweî ccer. Anez ad ute$ win illan deffir-k. Ansi i sen-d-tekkiî i yIlmayen d asawen. Ansi i tekka ta$aî ad yeîfer mmi-s. Aqerruy-iw d ini, win yeb$un yini. Argaz ur nxeddem efk-as taruka ad yalem. As$ar n wulmu ad irreé wala ad yeknu. Aseggas deg i b$i$ ad d-s$e$ lefrac, ufi$ agertil ulac. Aùmayaf win ixedmen kra a t-yaf. Awer ad iyi-yefk Rebbi ayen iyi-tbudd imma. Ay azarez n taduî akken i tufiî lehl-ik tedduî Ay ul ssen ad tebnuî taccuyt mm rebâa ifassen. Ayeddid ur yettengay alma yeççur.

Page 59: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 59 ­

Ayen i d-tnewwel tmeâfunt a t-ççen warraw-is. Azgen i taddart, azgen i umexlul. Aâdaw-ik ma yeqqel-ak d a$yul, ur t-rkkeb ara

B$i$ nnif, qqime$ deg rrif. Bedd ad twaliî, ddu ad tawiî, qim ulac. Beééa din i iééa.

Cceêêa ma ara yeççar ukufi. Ceyyâe$-t ad d-yawi azlaf, yewwi-d acnaf

D acu ara teççeî ay i$id deg yibrir. D acu i tettunageî ay ader$al? D tafat! D amaîun i ittnazaâen. D aqettun i nettara $er taffa. D aâebbuî i irefden tigecrar. Ddu yella, qqim ulac. Deg uîar-iw wala deg usebbaî-iw. Deg yiî neggan, deg wass ur nettruê sani.

Ëerrem-as i wu$emoa, ad runoa. Ëewwes $ef targit ma tesâa iéuran.

Ff$en-d iîarren-ik deg uzembil. Ffi-d, seqqi-d a lla Rqiya, ma tettuî-iyi s lexîiya.

Ggen alma d azal, ad tafeî sseâd-ik mazal.

I zineî, i melluleî, ad inâel Rebbi taxxamt deg i d-tluleî. I$za Rebbi deg u$yul i s-yekksen acciwen. Ifut-ik lefjer ay am$ar. Igla uzegzaw s uquran.

Ïîef deg leqîeâ ujenwi ad tjerêeî; Ïîef deg ufus n treggext ad teclefîeî; Ïîef deg ufus n wul ad têemleî. Ïîlam uîellis. Ïîmeâ issexsar îîbeâε.

Page 60: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 60 ­

Ïîrad uqbel ad texlu. I s-yenna weréaé. Ijbbed iqqeres. Inna-yas ut-it, in$a-t. Inna-yas wuccen: “Lexrif xerfayen; ssif εâamayen; ccetwa yumayen!” Irden n wedrar d sris,tasiert ioer-itt ufîis, qqim-d a yinebgi ad teççeî rrfis. It Bubirek serwaten, It umalu qqaren llah ibarek. Ittruê zzit anda yella umurej. Ïuccen, îuccen, aâdaw-ik d uccen. Iwzan qbel ifrax.

Kkes-as-d seg ucamar-is tbexxreî-as. Kkre$ ad ggeêle$, ddre$le$. kra yella, kra yerna. Kul aceqquf yeqqel d tarbuyt. Kul tirect tesâa akurfa. Kul yiwen yeqqar-as : “ D ibawen-iw i ittewwan”.

L$erî imekken-it umeqqran, imekken-it umeééyan. Leêbab d leêbab, nniya ulac. Leoruê d iqdimen, ssebba-nsen d ifzimen. Leâqel d aâdaw n bab-is. Lfuêa uqemmuc ; tem$er uâebbuî ; tegzel i$allen. Lmut d aéar maççi d nnwar. Lxir d uzzal, ccer d uffal.

Ma ara d-iciî err-it i tyuga. Ma ddre$ kra ur tesâi$, Ma mmute$ xilla i d-ooi$. Ma nîeîal $er limin numen, ma neîîal $er ccla$em nuhem. Ma tekcem-d tsemîit, heyyi-d tiser$it. Ma telluéeî, ruê $er texwalt; Ma tettwaêqerî, ruê $er tegmatt. Ma tenxer, wexxer. Ma ur d-nezdim, ad d-neskucceî. Ma ur nerkib ad neckenîeî. Medden $elben-iyi, nekk $elbe$ tamcumt n yemma.

Menhu ara d-yinin ifuê yimi-k a belêaret.

Page 61: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 61 ­

Meqrit wuîan $ef yimuîan. Mi ara d-ilal a s-nsemmi. Mi ara s-âerqent i wuccen, ittarra-tt $ef ibeâucen. Mmag d uccen, ur k-tetten ara wuccanen; Ur ttmaga ara d uccen, ad teççeî d uccanen. Mya lmut ad mmte$, aql-i mmute$.

Nekk ad gne$ $er tebburt i qerbe$ $er ubrid. Nekk ttmeslaye$ $ef nnger, netta yeqqar-iyi acêal n dderya i tesâiî. Nenna, nenna, lfayda ur telli; am win i d-issulin aêriq ilili. Nnan-as i wuccen : « Ad teîwiî?” Ittru. Nnan-as : «Tetteééeg tebkitt», yenna-yasen: “tban $ef udem- is”. Nunag ur nufi, neqqel $er yirden ukufi.

Qbel a k-ssne$ jaêe$, tura mi i k-ssne$ rrtaêe$. Qqsen-t waréaéen, yerra ttar deg ibéiéen.

Rrbiâ n ssur, yem$i-d iqqur. Rret azger i uéeîîa.

S iggaggen s ifeggaggen. Seg ugemmaî ar ugemmaî, yya-d a nemmickaî. Seyyi ni$ skef. Smekti-d agujil $ef imeîîawen. Ssaba teqqel $er laryuf, Iîîef-itt îîbib d umiâruf. Ssne$-t am loib-iw. Ssuq iâmer, l$aci ulac.

Ta$aî umeksa iréa-tt, ibubb-itt. Taddart n tâessast leqrar-is ad texlu. Taksart d taksart, Rebbi ifka afus. Tame$ra tfukk, yeqqim-d lâib i bu tjujar. Tameddit i d-qqaren medden lâeslama. Tameîîuyt iêerrzen axir n tyuga ikerrzen. Tamâayt deffir imensi. Tasirt teééad, awren ulac.

Page 62: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 62 ­

Tasusmi d uletma-s n tmusni. Teddez, tebrez am idegrez. Terrâed deg Buêemza, temken Muêend-nne$ deg tmalutt. Tiî telfe$, ugel yeffe$. Tilisa n wawal am tidak n wakal. Tin yefran leâmert tennu$. Tireggax seg-wen a yis$aren. Tisekrin, timellalin. Tissas n wemcum i sent-ifehhemen d gma-s. Ttemtaten yizmawen, ttlalen-d yismawen.

Uf, uf, a lembula, ad tgeî am l$ula. Ul irêa, tizmert ulac. Ulac ticraî mbla idammen. Ulac xali deg tsirt. Uqbel asekrif a nezwir nnif. Ur d-yettem$ay ujegu deg umagraman. Ur iêerrec yiwen alama yeââuggen. Ur iyi-ttêibbi am Rebbi, ur iyi-xenneq am ibki. Ur neddi d Rebbi, ur nferrej iîebbalen. Ur teddu d win ittaooan, ur zedde$ d win ittgaooan. Ur ttaggad win irwan mi ara yellaé, aggad amellaéu ma ara yerwu. Ur yeîîamaâ uyeddid deg udlaw. Ut-it $ef walim ad yettu timéin. Uzzal ittwat $ef leêmu.

Wa d sidi, wa d aydi. Wellah deg ur hent-êukkeî, ur hent-$eééiî Wi i d-yeéran taéult-ik ay akli. Win i tu$ imma nekk d arbib-is. Win ikersen kra s yiîudan-is, ad t-yefsi s wuglan-is. Win iqublen aêibus, ad yawi akemmus. Win mi izhur wudem, ccîiê $ur-s d asehlan. Win ur néeîî, ayen yufa yels-it, Win ur nessin ad ixiî, ad issekmel deg lxiî. Win ur nessin i lxir, yerr areîîal. Win ur nesâi tarbaât, ur yett$imi deg tejmaât.

Page 63: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Awal d usefru

­ 63 ­

Win ur nettnawal ayen yufa yeçç-it. Win yeb$an tamessaî izzenz ta$eggaî , win yeb$an Äli yarew- it-id. Win yeççan lêeqq-is, yeqqen tiî-is

Yekker ad yeddu tikli n tsekkurt, teâreq-as tin n tyaéiît. Yemger waydi deg ubidi. Yemmut ilindi, yeêzen aseggas-a Yenna-yas ublaî: ad fsi$ Yenna-yas ukura: ula ara d-ini$. Yeqqel ufessas d tazart. Yeqqel umcic d a$ulas. Yeqqim almi d tameddit icudd lemîella. Yettak-d Rebbi irden i yir tu$mas. Yettêibbi ddeq am tubrast. Yewweî yiggig tablaî. Yir lhayca ur tt-deqqim, yir as$ar ur t-ttleqqim, yir lâebd ini- d ni$ qim.

Äecra tsiyar deg yiwen ulemsir. Äell-as aluî ay aêeddad. Äli d iri-t, ajellab-is d lâali-t.

Page 64: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Tiẓrigin n Usqamu Unnig n Timmuzɣa Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité

­o­O­o­

Collection “Idlisen­nneɣ” 01­ Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent, 2003

(Tasuqelt Abdenour HADJ­SAID d Youcef MERAHI ) 02­ Slimane ZAMOUCHE, Uḍan n tegrest, 2003. 03­ Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003. 04­ Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003. 05­ Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004. 06­ Slimane ZAMOUCHE, Inigan, 2004. 07­ S. HACID et K. FARHOUH, Laṣel ittabaɛ laṣel akk d : Tafunast igujilen, 2004. 08­ Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et

lexique animal, 2004. 09­ Lhadi BELLA, Lunǧa, 2004. 10­ Antoine de St EXUPERY, Le Petit Prince, 2004 (Tasuqelt Habib Allah

MANSOURI, Ageldun amecṭuḥ ) 11­ Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004. 12­ Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004. 13­ Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmaziɣt tatrart, édition revue et

augmentée, 2004. 14­ Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004. 15­ Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i ɣ­d­nnan gar yetran, 2004. 16­ Moussa OULD TALEB, Mmi­s n igellil, 2004 (Tazwart : Youcef MERAHI) 17­ Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prénoms amazighs, 2004. 18­ Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Basɣar, 2004. 19­ Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004. 20­ Abdelhafidh KERROUCHE, Teɣzi n yiles, 2004. 21­ Ahmed HAMADOUCHE, Tiɣri n umsedrar, 2004. 22­ Slimane BELHARET, Awal ɣef wawal, 2005. 23­ Madjid SI MOHAMEDI, Afus seg­m, 2005. 24­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric I, 2005. 25­ Collectif, Tibḥirt n yimedyazen, 2005. 26­ Mourad ZIMU, Tikli, tullisin nniḍen, 2005. 27­ Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaḍal, 2005. 28­ Yahia AIT YAHIATÈNE, Faḍma n Summer, 2006. 29­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric II, 2006. 30­ Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006. 31­ Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006. 32­ Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006. 33­ Ali MAKOUR, Ḥmed n ugellid, 2006. 34­ Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeǧǧigin, 2006. 35­ Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006. 36­ O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecṭuḥ n ugama, 2006. 37­ Ali EL­HADJEN, Tudert d usirem, 2006. 38­ Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007. 39­ Djamal BENAOUF, Di tmurt uɛekki, 2007. 40­ Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007.

Page 65: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

41­ Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007. 42­ Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007. 43­ Ramdane LASHEB, Ccna n tlawin ɣef ṭṭrad 54/62, 2007. 44­ Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007. 45­ Said IAMRACHE, Timenna n Saɛid Iɛemrac, 2007. 46­ Mohamed MEDJDOUB, Baba Carlu, 2007. 47­ Nadia BENMOUHOUB, Tafunast igujilen, 2007. 48­ Ali MOKRANI, Agama s tugniwin, 2007. 49­ Fatma ELKOUCHA, Tamedyazt n Yasmin, 2007. 50­ Naima HADJOU, Amennuɣ n tudert­iw, 2007. 51­ Hocine LAOUES, Gar umqadmu d umnelti, 2007. 52­ Omar KHAYAM, Rubaɛiyyat, 2007 (Tasuqelt Abdellah HAMANE) 53­ Ferdinand DUCHENE, Tamilla, 2007(Tasuqelt Habib Allah MANSOURI) 54­ Slimane ZAMOUCHE, Agellil akk d ineffuten yelhan, 2007.

Actes de colloques ­ Actes des journées d'étude sur « La connaissance de l'histoire de l'Algérie », mars

1998. ­ Actes des journées d'étude sur « L'enseignement de Tamazight », mai 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « Tamazight dans le système de la communication»,

juin 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « Approche et étude sur l'amazighité », 2001. ­ Actes du colloque sur « Le mouvement national et la revendication amazighe »,

2002. ­ Actes du colloque international sur « Tamazight face aux défis de la modernité »,

2002. ­ Actes des séminaires sur la formation des enseignants de Tamazight et

l'enseignement de la langue et de l'histoire amazighe, 2003. ­ Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight, mars

2004. ­ Actes du colloque sur « Le patrimoine culturel immatériel amazigh », 2006. ­ Actes du colloque sur « Le libyco­berbère ou le Tifinagh ; de l'authenticité à l'usage

pratique », 2007.

Revue « Timmuzgha » Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 01, avril 1999, ­­­­­ N° 18, mai 2008.

Autres publications ­ Chafik MOHAMED, Aperçu sur trente trois siècles de l'histoire des imazighènes,

1997. ­ Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000. ­ Idir El­Watani, L'Algérie libre vivra, 2001. ­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome1Histoire et fondements d'un débat argumentaire, 2007. ­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome2, Analyse et représentation phonologique, 2007. ­ Collectif, Mouloud FERAOUN, Evocation, Actes du Colloque, 2008. ­ Catalogue des publications du HCA, 2008.

Page 66: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Consultings ­ Kamel BOUAMARA, Nekni d wiyiḍ, 1998. ­ Mouloud FERAOUN, Ussan di tmurt, 1999 (Tasuqelt Kamel BOUAMARA) ­ Nora TIGZIRI ­ Amar NABTI, Etude sur « L'enseignement de la langue amazighe :

bilan et perspectives », 2004. ­ Iddir AMARA, Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie, 2006. ­ Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la grande

Kabylie, 2006. ­ Mohand Akli HADDADOU, Dictionnaire des racines berbères communes,

2006/2007. ­ Abdellah NOUH, Glossaire du vocabulaire commun au Kabyle et au Mozabite,

2006/2007. ­ Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamaziɣt, 2007. ­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007. ­ Kamel BOUAMARA, Amawal n tunuɣin n tesnukyest, 2007. ­ Moussa IMARAZENE, Manuel de syntaxe berbère, 2007. ­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tmedyazt taqbaylit, 2007. ­ Moussa IMARAZENE, Timɛayin n leqbayel, 2007. ­ Nora BELGASMIA, L'expression écrite en tamazight, 2007. ­ Mouloud LOUNAOUCI, Projet de création d’un Centre de terminologie amazighe,

TERAMA, 2007.

Page 67: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 68: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la Collection « Idlisen-nne$ »

Initiée par la Direction de la Promotion Culturelle du Haut Commissariat à l’Amazighité

© Tous droits réservés

Dépôt Légal : 269­2006 ISBN : 9961­789­39­3

Page 69: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Achevé d’imprimer sur les presses de Les Oliviers Tizi­ouzou

Tel : 026­21­07­19 Fax : 026­21­95­40

Page 70: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)
Page 71: HCA Idlisen-Nnegh - Awal d Usefru (Lhadi Bella)

Recommended