ii - World English Bible · Meciyʉ 2:17 3 Meciyʉ 3:16 akaba bəza ge mis ya tanjəhaɗ kà gəvay...

iiMa Mʉweni Sulumani ge Melefit

New Testament in Muyangcopyright © 2013 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: MuyangTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsContributor: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2013, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works.(http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the text to different file formats, as long as you do notchange any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include the above copyrightinformation:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Muyang

© 2013, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures and documents. For other uses,please contact the respective copyright owners.2015-03-17PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 3 Dec 2020 from source files dated 2 Dec 20207fea74f6-4ba4-5a54-a7cf-a6c88fbc1968

http://www.wycliffe.orghttp://www.ethnologue.org/language/muyhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

Contents

Meciyʉ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Mark . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Lʉk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Zeŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Tʉwi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Rom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1961 Koreŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2172 Koreŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237Galasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250Efez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258Filip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266Kolos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2711 Tesalonik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2762 Tesalonik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2811 Timote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2842 Timote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290Tit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295Filemoŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Hebri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300Zek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3171 Piyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3232 Piyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3291 Zeŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3332 Zeŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3383 Zeŋ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339Zʉd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340Maŋgahani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342

iii

Meciyʉ 1:1 1 Meciyʉ 1:19

Ma Mʉweni Sulumani ya Meciyʉ àbəki niEre ye ti məɗəmki ka Ma Mʉweni Sulumani

ya Meciyʉ àbəki niMaslaŋa ya àbəki wakita ge Meciyʉ ni àɗafay

slimi gayaŋ a wakita ni bu ndo. Ku tamal nahkaynəŋgu ni, kwa ka mənjəki gani ndam ga Yezu ɗektəs̀əra àbəki ti Meciyʉ zal asak ga Yezu ni (Meciyʉti təzalay naŋ Levi daya). Maslaŋa ya àbəkiwakita ni ti zal Zʉde, awayay aɗafaki ma ga ndammahəŋgaray pakama ge Melefit ya təɗ̀əmbiyu,təɗ̀əm amagravu ni ti àgrava ka sarta ga Yezueɗeɗiŋ a (jeŋgey Meciyʉ 1.22-3 ; 2.15 ; 2.17-18 ;2.23 ; 3.3 ; ma ndahaŋ təb̀u akaɗa hini daya).

Ka mənjəki ga wakita ni Meciyʉ àɗəmki ma kemiwi ga Yezu. Kələŋ gani àŋgəhaɗ ere ye ti Yezuàgray akaba àɗəm ni ɗek akaɗa ga ata Mark ndayata Lʉkya tàŋgəhaɗni : Yezu ànjəki ke tʉwi gayaŋka haɗ Gelili, òru gwar a Zerʉzalem. Yezu naŋàbu agray tʉwi gayaŋ ni ti gʉzit àna gʉzit ndamya taɗəbay naŋ ni təs̀ər naŋ ti naŋ way ; kələŋgani Piyer àɗəm Yezu ti naŋ Krist bay gəɗakaniya amara ni (16.16). Piyer àra àɗəma pakamanana ti kələŋ gani Yezu òru gwar a Zerʉzalem,wuɗaka akoru ti àhi ana ndam maɗəbay naŋ niahàr àɗəm tâkaɗ naŋ eslini, mək amaŋgaba ekisim ba (16.21).

E kiɗiŋ ga pakama ga Yezu ya àɗəm ni bu ni tiMeciyʉ àdaba ndahaŋ a, àslamatakabu, àbəki kaməlaŋ gərgəri zlam a wakita gayaŋ ni bu : ma gaYezu ya àɗəm ka həma ni (5.1–7.29), ma ga Yezuya àɗəm ka ya ti aslər ndam asak gayaŋ ni (10.1–11.1), ma gozogul ga Yezu ya àɗəmki ka Məgurge Melefit ni (13.1-52), ahəmamam ndam ga Yezutânjəhaɗkabu ni (18.1–19.2) akaba ma ga Yezu yaàɗəmki ka mandav ga duniya ni (24.1–25.46).

Meciyʉ aɗəfiki ana leli zlam ya ti tàgrakivu kaYezu ni ti àgravu akaɗa ga zlam ya ti àgrakivuka ndam Izireyel a Wakita ge Melefit ya ahaslanibu ni. Yezu àsləka ka haɗ Ezip a akaɗa ga ndamIzireyel na (2.14-15) ; tàbaray naŋ akaɗa ga ndamIzireyel ya tàsləkaba a dəluv ba ni (3.13), àcakadaliya a huɗ gili ba (4.1) mək àcəliya a həma va gamacahi Divi ge Melefit ana mis akaɗa ge Mʉwizya àgray na (5.1). Yezu ti naŋ bay məgri tʉwi anaMelefit ya àcakay daliya a kəla geli vu ni (Izayi53.4 ; Meciyʉ 8.17) ; naŋ Wur ge Mis, ya Deniyelèpi Melefit aməfiyu naŋ a bay vu ni (Deniyel 7.13-14 ; Meciyʉ 9.6). Yezu èndeveriŋaba tʉwi gayaŋ

na ɗek : kani ti naŋ « Melefit ya anjəhaɗ akabaleli ni » (Emenʉwel) ya Izayi àɗəmki ma ni (Izayi7.14 ; Meciyʉ 1.23 ; 28.20).

Slimi ga ata bəŋ ga bəŋ ga Yezu(Lʉk 3.23-38)

1 Yezu *Krist ti naŋ wur huɗ ge Devit, wurhuɗ ga Abraham daya. Slimi ga ata bəŋ gabəŋani ti nday hi : 2 Abraham èwi Izak, Izak èwiZekʉp, Zekʉp èwi Zʉda akaba bəza ga məŋanindahaŋ, 3Zʉda èwifiŋa ata Ferez nday ata Zara kàTamar a, Ferez èwi Esroŋ, Esroŋ èwi Aram, 4Aramèwi Aminadap, Aminadap èwi Nasoŋ, Nasoŋ èwiSalmoŋ, 5 Salmoŋ èwifiŋa Boz kà Rahap a, Bozèwifiŋa Zobet kà Rut a, Zobet èwi Zese, 6Zese èwiDevit. Devit ti àzum bay.

Bay Devit èwifiŋa Salomoŋ kà wal ge Yʉri a,7 Salomoŋ èwi Robowam, Robowam èwi Abiya,Abiya èwi Asaf, 8 Asaf èwi Zusafat, Zusafat èwiZuram, Zuram èwi Oziyas, 9Oziyas èwi Zowatam,Zowatam èwi Asaz, Asaz èwi Ezesiyas, 10 Ezesiyasèwi Manase, Manase èwi Amoŋ, Amoŋ èwiZuziyas, 11 Zuziyas èwi Zesʉniyas akaba bəza gaməŋani. Ka sarta gani nani ti təh̀əloru ndam*Zʉde ka haɗ Babiloŋ.

12Tàra təh̀əloya ndam Zʉde ka haɗ Babiloŋ a tiZesʉniyas èwi Salatiyel, Salatiyel èwi Zorobabel,13 Zorobabel èwi Abiyut, Abiyut èwi Eliyakim,Eliyakim èwi Azor, 14 Azor èwi Sadok, Sadok èwiAkim, Akim èwi Eliyʉt, 15 Eliyʉt èwi Eleyazar,Eleyazar èwi Mataŋ, Mataŋ èwi Zekʉp, 16 Zekʉpèwi Zʉzef. Zʉzef ti zal ga Mari ya èwi Yezu ni.Yezu ti təzalay naŋ Krist.

17 Nahkay e kiɗiŋ ga sarta ga Abraham akabasarta ge Devit bu ni ti bəza huɗ bəza huɗ gaAbraham krumahar faɗ ; e kiɗiŋ ga sarta ge Devitakaba sarta ya ti təh̀əloru ndam Zʉde ka haɗBabiloŋ ni bu ni ti bəza huɗ bəza huɗ ga Abrahamkru mahar faɗ ; e kiɗiŋ ga sarta ya ti təh̀əlorundam Zʉde ka haɗ Babiloŋ ni akaba sarta ge Kristbu ni ti bəza huɗ bəza huɗ ga Abraham krumaharfaɗ.

Məslər ge Melefit ahi ana Zʉzef etiweya wura, slimi gani Yezu

(Lʉk 2.1-7)18 Tìwi Yezu *Krist ti àgravu nahkay hi :

məŋani Mari məva ge Zʉzef. Zʉzef àzay naŋfaŋ ndo, ay tìpi ti naŋ a huɗ. Naŋ a huɗ tiàna njəɗa ga *Məsuf Njəlatani. 19 Zal gani Zʉzefti naŋ mis jireni, nahkay àra èpia naŋ a, naŋ

Meciyʉ 1:20 2 Meciyʉ 2:16a huɗ ti àwayay maɗafani do. Àɗəm ambrəŋnaŋ akal-akal. 20 Naŋ àbu ajalay ahàr nahkay ti*məslər geMelefit àŋgazlivu e kisimmiziɗeni bu,àhi ahkado : « Zʉzef wur huɗ ge Devit, kàgrayaŋgwaz ga mazay Mari ga wal ba, aɗaba wur yaa huɗ gayaŋ bu ni ti àzay huɗ gani àna njəɗa gaMəsuf Njəlatani. 21 Ara ewi wur zalani. Emiweyati akədi slimi Yezu, aɗaba naŋ ti amahəŋgayndamgayaŋ, aməhəlaba tay amagudar zlam gatay ba. »

22 Zlam gani nani àgravu ɗek ti, ti pakama gaBay Melefit ya àhi ana bay mahəŋgaray *pakamagayaŋ ni mâgravu. Pakama gani nani ti nihi :23 « Wur dahalay ya àsər zal faŋ ndo ni ara azayhuɗ, emiwi wur zalani, atəzalay naŋ Emenʉwel. »* Emenʉwel ti awayay aɗəmvaba « Melefit naŋàbu akaba leli. » 24 Zʉzef nakəŋ àra èpiɗekva tiàgray ere ye ti məslər ga Bay Melefit àhi gray ni.Àzay Mari nakəŋ ga wal, 25 ay tàndəhaɗkabu ndo,duk àbivoru ana sarta ya Mari èweya wur na ni.NahkayMari nakəŋ èwiwur zalani, mək Zʉzef àdislimi gani Yezu.

2Ndam məsər zlam tara tamənjaya Yezu a

1 Tìwi Yezu ti e Betlehem ka haɗ *Zʉde.Ka sarta gani nani ti Erot naŋ bay ga ndam*Zʉde. Tàra tìwia Yezu a ti ndam ndahaŋ tàra aZerʉzalem a ; nday ndamməsər zlam, tàsləkabiyagwar egezi a. 2 Tàra tìnjia ti tìhindi, təɗ̀əm :« Bay ga ndam Zʉde ya tìwi ni ti naŋ eley ?Màra ti aɗaba boŋgur àcəlaya, aɗafaki tìweya baygəɗakana. Mìpia boŋgur na ti màra ga mabəhaɗimirdima. » 3Bay *Erot àra èciamagana timaganiàhəlia ahàr a dal-dal ; ma gani àhəlia ahàr anandam Zerʉzalem a ɗek daya. 4 Eslini Erot nakəŋàzalakabu gəɗákani ga ndam *maŋgalabakabumis akaba Melefit ni akaba ndam Zʉde ya *təs̀əraWakita ge Melefit a ni. Àzalakabu gəɗákani gandam Zʉde ni nahkay ti ge mihindifiŋa kà tay a :« *Krist Bay gəɗakani ya amara ni ti, etiwi naŋ tieley ? » 5 Naŋ nakəŋ àra àhia ana tay a nahkayti nday nakəŋ təh̀əŋgrifəŋ, təh̀i : « Etiwi naŋ tie Betlehem ka haɗ Zʉde, aɗaba bay mahəŋgaray*pakama ge Melefit nahaŋ àbəki a wakita gayaŋbu nahkay hi :6 “Bay Melefit àɗəm :Lekʉlʉm ndam Betlehem ka haɗ Zʉde ni tikəsa gekʉli gəɗakani àtam kəsa ndahaŋ ga haɗ

Zʉde ni,

aɗaba etiwi bay a kəsa gekʉli bu.Bay gani nani ti amədi kama ana ndamgoro ndam

*Izireyel.” *»7 Bay Erot àra ècia ma na nahkay ti àzalakabu

ndam məsər zlam ni akal-akal, èhindifiŋa ma kàtay a, àhi ana tay ahkado : « Boŋgur ni ti àcəlayaananaw ? » 8Tàra təh̀ia sarta gana ti àsləroru tay eBetlehem, àhi ana tay : « Dəgum, kəɗəbumməlaŋga wur ya tìwi ni lala. Akəsəruma məlaŋ gana ti,ŋguma ti kəĥəŋgrumu ma gani. Aɗaba nu daynara nakoru ga mabəhaɗi mirdim. »

9Nday nakəŋ tàra tìcia ma ga bay na ti tàsləka.Nday təb̀u takoru e divi bu ni ti tìpi boŋgur yaàcəlaya gwar egezi a ni, naŋ àbu akoru kamagatay. Boŋgur ni naŋ àbu akoru nahkay ti òruècikki ka məlaŋ ga wur ya naŋ àvu ni. 10 Tàratìpia boŋgur na ti təm̀ərva dal-dal, 11 təh̀uriyua ahay ya ti boŋgur ècikki ni vu, təd̀i ahàr anawur ni nday ata məŋani Mari. Tàra tìpia wurna ti tàbəhaɗi mirdim grik meleher ndiɓa ndiɓaana haɗ, mək təz̀ləkaba sahar gatay a, təh̀əlayazlam a, təb̀i ana wur ni. Zlam gani nday hi : gru,haf ya tamal tazəbay ezi ti àɓəlay ni, akaba hafnahaŋ təzalay mir, ezi akaɗa ge tersel ni. 12Kələŋgani Melefit àhi ma ana tay e kisim miziɗeni bu,àhi ana tay ahkado : « Kəŋ̀gumoru gwar afa gaErot ba. » Nahkay nday nakəŋ tàsləka, tàŋgoru amagam gatay àna divi nahaŋ zlam gatay.

Ata bəŋ ga Yezu tacuhworu àna Yezu ka haɗEzip

13 Ndam məsər zlam ni tàra tàsləka ti *məslərge Melefit àŋgazlivu ana Zʉzef e kisim miziɗenibu, àhi ahkado : « Sləka, za wur na nday ataməŋana, cuhworu àna tay gwar ka haɗ Ezip.Ekinjʉmiya ti njəhaɗuma eslina. Anəhuk “Sləka”day kwa ti akəsləkumbiya. Aɗaba *Erot naŋ àbuaɗəbay divi gemijiŋ wur ni. » 14Zʉzef àra ècia mananahkaynahəma, gaməlavaɗ gani nani ècikaba,àzay wur ni nday ata məŋ ga wur ni, òru ka haɗEzip. 15 Tòru tìnjʉa eslina ti tànjəhaɗiyu dukàbiviyu ana kisim ga bay Erot. Ata bəŋ ga Yezutòru àna Yezu ka haɗ Ezip ti, ti pakama ga baymahəŋgaray *pakama ga Bay Melefit mâgravu.Pakama ya àɗəm ni ti nahkay hi : « Nəz̀alabiyuwur goro ti kwa ka haɗ Ezip. † »

Tabazl bəza16Erot àra ècia ndamməsər zlam ni tàgosa naŋ

a ti àzuma ɓəruv a dal-dal. Nahkay àsləroru mis,àhi ana tay tôru tâbazl bəza ga kəsa Betlehem

* 1:23 Izayi 7.14. * 2:6 Mise 5.1. † 2:15 Oze 11.1.

Meciyʉ 2:17 3 Meciyʉ 3:16akaba bəza ge mis ya tanjəhaɗ kà gəvay ganini. Àhi ana tay tâbazl bəza ya ti təz̀uma vi acʉ cʉena akaba ya tìsli vi cʉ cʉeni ndo ni ɗek.Àɗəm tâbazl bəza ge vi cʉ cʉeni ni ti aɗaba ndamməsər zlam ni təh̀i « Mìpi boŋgur enjenjeni tiàgray vi cʉ nihi. » 17 Nahkay pakama ge Zeremibay mahəŋgaray *pakama ge Melefit ni àgravu.Pakama gani nahkay hi :18 « Tìci zlahay a Rama : tuway ahənday dal-dal,

tagray delʉlʉ.Nani Resel, etʉwi bəza gayaŋ,àwayay ti mis tədabakay naŋ do, aɗaba bəza

gayaŋ təb̀i va bi. ‡ »Ata bəŋ ga Yezu tasləkabiya ka haɗ Ezip a

19 Kələŋ gani bay *Erot nakəŋ àməta. Àraàməta ti məslər ga Bay Melefit àŋgazlivu anaZʉzef ka haɗ Ezip e kisim miziɗeni bu keti, 20 àhiahkado : « Cikaba, za wur na nday ata məŋana,kəŋgoru àna tay ka haɗ Izireyel. Aɗaba ndamya titàwayaymakaɗwur ni ti təm̀əta. » 21Zʉzef nakəŋàra ècia ma na ti ècik, àzay wur ni nday ata məŋga wur ni, tàsləka tàŋgoru ka haɗ Izireyel. 22 AyErseleyʉs wur ga Erot àhuriya a bay ga bəŋanava ka haɗ *Zʉde a. Zʉzef nakəŋ àra ècia magana ti aŋgwaz awər naŋ, àwayay məhuriyani kahaɗ Zʉde do. Eslini *məslər ge Melefit àhi mae kisim miziɗeni bu, nahkay Zʉzef nakəŋ òru kahaɗ *Gelili. 23 Òru ènjʉa eslina ti ànjəhaɗ a kəsanahaŋ bu ; təzalay kəsa gani Nazaret. Nahkayere ye ti ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefitya təɗ̀əmbiyu ni àgrava. Ma gani nahkay hi :« *Bay gəɗakani ya amara ni ti atəzalay naŋ zalNazaret. »

3Pakama ge Zeŋ bay məbaray mis ni(Mark 1.1-8 ; Lʉk 3.1-9 ; Zeŋ 1.19-28)

1 A vaɗ nahaŋ àbu nahəma, Zeŋ bay məbaraymis ni àhərkiaya ke mis a huɗ gili ba ka haɗ*Zʉde ga məhi ma ana mis. 2 Àhi ana misahkado : « Mbatumkaba majalay ahàr gekʉli a,aɗaba *Məgur ge Melefit ènjia wuɗak. * » 3 Zeŋti Izayi bay mahəŋgaray *pakama ge Melefitàɗəmkibiya ma, àɗəm :« Maslaŋa azlah a huɗ gili bu, dəŋgu gayaŋ

ahəndabiyu. Àɗəm :“Slamatumikabu divi ana Bay gəɗakani,

ahàr àɗəm divi gayaŋ mâla ndəlaɓa.” † »4Zeŋ ti naŋ àbu àna azanamələmani àna eŋgʉc

ge ezligwemi, awəlvù àna maslpara ga ambəl azuh bu. Zlam məzum gayaŋ ti eyew akaba amu.5 Eslini ti ndam Zerʉzalem, ndam ga haɗ Zʉdeɗek akaba ndam ya ti tanjəhaɗ kà gəvay ga zalaka*Zʉrdeŋ ni ɗek tər̀əkia ke Zeŋ nakəŋ a, 6 təɗ̀afayazlam gatay ya tàgudar na, mək Zeŋ nakəŋ àbaraytay a zalaka Zʉrdeŋ ni bu hʉya.

7Ndam *Feriziyeŋ akaba ndam *Sedʉseyeŋ kaytər̀əkia ke Zeŋ a ti məb̂aray tay. Zeŋ nakəŋ àraèpia tay a ti àhi ana tay ahkado : « Lekʉlʉm timedékw ! Way àhi ana kʉli dəguma afa goro a tikâtamumfəŋa kà məzum ɓəruv ge Melefit ya araazumki kemis wuɗak naway ? 8Tamal ti kàmbat-umkaba majalay ahàr gekʉli a eɗeɗiŋ eɗeɗiŋenati, grum tʉwi ya ti aɗafaki lekʉlʉm kàmbatumvani. 9 Ŋgay bəŋ ga bəŋ gekʉli Abraham, nahkayakatamum ti kəh̀umi ana ahàr ba, aɗaba nəhiana kʉli nahəma, Melefit esliki məhiani ana akurnday ndani tîgi bəza huɗ ga Abrahamday, agravu.10 Si kəgrum tʉwi sulumani kwa. Do ni ti Melefitnaŋ ànjəkia kamatraɓ kʉli a àndava, agri ana kʉliakaɗa ge mis ya məŋ ga zlam gayaŋ tìwi bəzasulumani do ni ti azay zlaba gayaŋ ekeleba tay a,abiyu tay a aku vu ni. 11 Nu ti nabaray kʉli ànayam ti mis təŝər lekʉlʉmkàmbatumkabamajalayahàr gekʉli a, aymaslaŋanahaŋnaŋ àbu ara e diviba kələŋ goro a : naŋ ti aməbaray kʉli àna *MəsufNjəlatani akaba àna aku. Naŋ gani nani ti njəɗagayaŋ àtama goro a ; nu ti way gaməziaba kimakagayaŋ a di way ? 12Emedekabamis a akaɗa gemisya àza hijiɗ gayaŋ a ahar va, ahar hay àna naŋ ni.Àharaba ti abiyu yam ga hay ni a guvur vu. Aykisfit gani ni ti ajiaba aku a. Aku gani nani ti àmətɗay-ɗay do. »

Tabaray Yezu(Mark 1.9-11 ; Lʉk 3.21-22)

13 Eslini Yezu àsləka ka haɗ *Gelili a, àrəkioruke Zeŋ kà gəvay ga zalaka *Zʉrdeŋ ti Zeŋ*məb̂aray naŋ. 14 Ay ti Zeŋ àwayay məbaraynaŋ do, àhi ahkado : « Amal nu nərəkukoru tikâbaray nu. Nihi ti nak kər̀əkua ti nâbaray kursawaŋ aw ? » 15 Ay Yezu àhəŋgrifəŋ, àhi : « Nihiti gəskabá, gray nahkay hayaŋ. Tamal màgranahkay ti màgra ere ye ti Melefit awayay na ɗek.Àgəski ti magray nahkay. » Zeŋ àra ècia ma gaYezu na ti àgəskabu, àbaray naŋ. 16 Zeŋ àra àbara

‡ 2:18 Zeremi 31.15. * 3:2 Awakita geMeciyʉ bu, təɗ̀əm« Məgur ga huɗmelefit, » awayay aɗəmvaba « Məgurge Melefit. » † 3:3 Izayi 40.3.

Meciyʉ 3:17 4 Meciyʉ 4:23Yezu a ti Yezu àcəlaya a yam ni ba. Eslini huɗmelefit àzləkvaba, mək Yezu nakəŋ èpi *Məsuf geMelefit àhərkiaya akaɗa ga kurkoduk ya ahər na.17Eslini dəŋgu àhəndabiyu ahuɗmelefit bu akaɗadəŋgu ge mis, àɗəm : « Maslaŋa hini ti wur goro,nawayay naŋ dal-dal ; aməru məɓəruv dal-dal. »

4Seteni ahəlfəŋa eyʉ kà Yezu a(Mark 1.12-13 ; Lʉk 4.1-13)

1 Kələŋ gani *Məsuf ge Melefit àzoru Yezu ahuɗ gili vu ti *Seteni məĥəlfəŋa eyʉ a. 2 EsliniYezu nakəŋ àgəs ndəra, àzum zlam ndo vaɗkru kru faɗ məlafat akaba məlavaɗ gani do ɗek.Kələŋ gani lʉwir àwərkaba naŋ a. 3 Nahkaybay məhəlfəŋa eyʉ kè mis a ni àrəkioru, àhi ;« Tamal ti nak Wur ge Melefit eɗeɗiŋ ti hi anaakur nday hini təm̂bukvu *dipeŋ zla aw. » 4 AyYezu àhəŋgrifəŋ, àhi : « Àbu məbəkiani a Wakitage Melefit bu, Melefit àɗəm : “Mis anjəhaɗ ti ànazlam məzumani ciliŋ do ; anjəhaɗ ti àna pakamaya Melefit àɗəm ni ɗek.” * »

5 Eslini Seteni àzoru naŋ a kəsa *njəlatani nivu, àfəkaɗ naŋ jik ka ahàr ga *ahay gəɗakani geMelefit ni, † 6 mək àhi : « Tamal nak Wur geMelefit eɗeɗiŋ ti diyu a haɗ, aɗaba àbuməbəkiania Wakita ge Melefit ni bu nahkay hi : “Melefitaməhi ma ana məslər gayaŋ, atakəcaw kur, tiasak gayak ènjifiŋ kà akur ba.” ‡ » 7 Ay Yezuàhi : « Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni buketi : “Kəh̀əlfəŋa eyʉ kà Bay Melefit gayak a ba.”§ » 8 Eslini Seteni nakəŋ àzoru Yezu ka ahàr gahəma zəbalani, àɗəfiki haɗ ga duniya gərgəraniɗek, àɗəfiki njəɗa akaba elimeni gatay, 9mək àhi :« Kəb̀u kipioru zlam ni ɗek do waw ? Tamal tikàbəhaɗua mirdim a meleher ndiɓ ana haɗ tianəbuk tay ɗek. » 10 Eslini Yezu àhi : « Həɗakfua,Seteni. Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit nibu nahkay hi : “Akabəhaɗi mirdim ti ana BayMelefit gayak ; akazləbay naŋ naŋ bəlaŋ ciliŋ.”* » 11 Yezu àra àɗəma ma na nahkay ti Seteninakəŋ àsləkafəŋa. Àra àsləkafəŋa ti *məslər geMelefit tər̀əkia ka Yezu a, təf̀i ahàr.

Yezu anjəki ke tʉwi gayaŋ ka haɗ Gelili(Mark 1.14-15 ; Lʉk 4.14-15)

12 Kələŋ gani mis təh̀i ana Yezu təf̀iya Zeŋ adaŋgay va. Yezu àra ècia ma gana ti àsləka òru

ka haɗ *Gelili. 13 Òru ènjʉa eslina ti ànjəhaɗ aNazaret ndo, òru ànjəhaɗ a Kafarnahum. Ka-farnahum ti kà gəvay ga *dəluv gəɗakani gahaɗ Gelili, ka haɗ ga Zabuloŋ akaba ga Naf-tali. 14 Àgray nahkay ti pakama ge Izayi baymahəŋgaray *pakama ge Melefit ya àɗəmbiyu niti mâgravu. Àɗəm nahkay hi :15 « Lekʉlʉm ndam ga haɗ ga Zabuloŋ akaba ga

Naftali,gwar ka dəluv, ke ledi ga zalaka *Zʉrdeŋ ni !Ka haɗ Gelili gekʉli ti ndam ya nday ndam *Zʉde

do ni təb̀u kay,16 ay mis ya ti tanjəhaɗ a məlaŋ ziŋ-ziŋeni bu ni

tìpia məlaŋ maslaɗana dal-dal ;mis ya ti tanjəhaɗ akaɗa nday mis məmətani ni,

məlaŋ àslaɗia ana tay a.† »17 Ka sarta gani nani Yezu ànjəki ka məhi ma

ana mis, àɗəm : « Mbatumkaba majalay ahàrgekʉli a, aɗaba *Məgur ge Melefit ènjia. »

Yezu azalay ndam məgəs kilif faɗ(Mark 1.16-20 ; Lʉk 5.1-11)

18 A vaɗ nahaŋ Yezu naŋ àbu asawaɗay kàgəvay ga dəluv Gelili ti èpi mis ndahaŋ cʉ ndaykà məŋ gatay. Bəlaŋ gani slimi gayaŋ Simu naŋya təzalay Piyer ni, nahaŋ ni ti ni slimi gayaŋAndre. Nday təb̀u tətəliyu zəva gatay a dəluvvu, aɗaba nday ndam məgəs kilif. 19 Eslini Yezuàhi ana tay : « Ɗəbumbiyu nu ; anagray ti kîgʉmndam məhəlibiyu mis ana Melefit akaɗa ya tikəgəsum kilif ni. » 20 Tàra tìcia pakama ga Yezuna ti təm̀bərbu zəva gatay ni ndəɓak, tàɗəbay naŋhʉya. 21Nday təb̀u takoru ti Yezu èpi mis ndahaŋcʉ, nday kàməŋ gatay keti ; nday bəza ge Zebede,bəlaŋ gani slimi gayaŋ Zek, nahaŋ ni ti ni slimigayaŋ Zeŋ. Nday a *slalah ga yam bu akaba bəŋgatay Zebede, təb̀u təslamalay zəva gatay. Yezuàra èpia tay a ti àzalay tay. 22 Nday nakəŋ tàratìcia zalay ga Yezu na ti təm̀bərbu slalah ga yamgatay ni akaba bəŋ gatay ni, tàɗəbay naŋ.

Yezu acahi zlam ana mis akaba ahəŋgaraba misa

(Lʉk 6.17-19)23 Kələŋ gani Yezu àsawaɗay ka kəsa ka kəsa

ga haɗ *Gelili ni ɗek, àcahi zlam ana mis a ahayga *mahəŋgalavù Melefit ye eslini ni bu. Àhi*Ma Mʉweni Sulumani àki ka *Məgur ge Melefitana tay, àhəŋgaraba ndam gatay dərani akabandam gatay ya arməwər gərgərani awər tay na

* 4:4 Mimbiki 8.3. † 4:5 Kəsa njəlatani ni ti Zerʉzalem. ‡ 4:6 Limis 91.11-12. § 4:7 Mimbiki 6.16. * 4:10Mimbiki 6.13. † 4:16 Izayi 8.23–9.1.

Meciyʉ 4:24 5 Meciyʉ 5:22ɗek. 24Nahkay ndam ga haɗ Siri ɗek tìcia zlam gaYezu ya àgray na. Eslini təh̀əlibiyu ndam gatayya tèɓesey do ni ɗek : ndam ga arməwər, ndamya ti təcakay daliya ni, ndam ya ti seteni təǹiviyuana tay ni, ndam ya ti araŋa agəs tay ɓəruk ɓərukni, akaba ndam dəra. Təh̀əlibiya tay ana Yezu a tiYezu àhəŋgaraba tay a. 25Mis dal-dal tàsləkabiyae Gelili a, ka haɗ ga *Kəsa Kru a, a Zerʉzalem a,ka haɗ *Zʉde akaba ke ledi ga zalaka *Zʉrdeŋ a,tàɗəbay Yezu.

5Yezu acahi zlam ana mis a həma bu

1 Yezu àra èpia mis dal-dalani na ti àcəloru ahəma vu, ànjəhaɗ digʉs. Nahkay ndam maɗəbaynaŋ ni tər̀əkioru, 2 mək Yezu ànjəki ka macahizlam ana tay.

Məmərani ga ndam ga Yezu(Lʉk 6.20-23)

Àhi ana tay ahkado :3 « Ndam ya ti təs̀əra nday ndam talaga kè eri ge

Melefit ni ti təm̂ərvu, aɗaba *Məgur geMelefit ti gatay.

4 Ndam ya ti titʉwi ni ti təm̂ərvu, aɗaba Melefitaməhəŋgrivu ɓəruv ana tay. *

5 Ndam ya ti nday kuɗufani ni ti təm̂ərvu, aɗabaMelefit aməvi haɗ ya ti àɗəm aməvi anandam gayaŋ ni ana tay.

6 Ndam ya ti tawayay jiri ge Melefit akaɗa yatawayay zlam məzumani akaba zlam mis-eni ni ti təm̂ərvu, aɗaba etipi jiri ganinani, atərəh àna naŋ akaɗa ya tərəh ànazlam məzumani ni.

7Ndam ya ti mis təsi cicihi ana tay ni ti təm̂ərvu,aɗaba nday day atəsi cicihi ana Melefit.

8 Ndam ya ti məɓəruv gatay *njəlatani ni titəm̂ərvu, aɗaba etipi Melefit.

9 Ndam ya ti taŋgalabakabu mis ni ti təm̂ərvu,aɗaba Melefit amazalay tay bəza gayaŋ.

10Ndam ya ti mis təgri daliya ana tay aɗaba ndayndam jireni ni ti təm̂ərvu, aɗabaMəgur geMelefit ti gatay.

11 « Lekʉlʉm ti ka ya ti mis tindivi kʉli,təgri daliya ana kʉli ahkay do ni təɗəmki mamagədavani gərgəri àki ke kʉli aɗaba lekʉlʉmndamgoroni ti, mərumvu. 12Yʉm,mərumvudal-dal, aɗaba Melefit aməvi zlam sulumani ana kʉlikay a kəla gani vu a huɗmelefit bu. Daliya ya təgri

ana kʉli nihi ni ti, ku ndammahəŋgaray *pakamage Melefit ahaslani day təg̀ri ana tay nahkay. »

Ma àki ka estena akaba ka məlaŋ maslaɗani(Mark 9.50 ; Lʉk 14.34-35)

13 « Lekʉlʉm e kiɗiŋ ga ndam ga *duniya ni buni ti akaɗa estena ya tabafəŋ kà zlam məzumanini. Ay tamal estena ni àcər va do ni ti, təgriahəmamam ti məĉər keti ni mam ? Àbi ! Ègiazlam masakana, tizligoru mis təcəlki ciliŋ.

14 « Aslaɗay məlaŋ a duniya bu ni ti lekʉlʉmgani. Kəsa gəɗakani ka ahàr ga həma ti aŋgahvuwaw ? Aha ! 15Maslaŋa ya ti ebeftey ceŋgel məkahəmbaki dagəla ni ti àbi ; afəkaɗ kaməlaŋ zaŋanisawaŋ, nahkay ti aslaɗi məlaŋ ana mis ya ti ahuɗ ahay bu ni ɗek. 16Nahkay zla nahəma grumti mis ɗek tîpi maslaɗani gekʉli àna tʉwi gekʉlisulumani ya kəgrum ni. Etipia ti atazləbay Bəŋgekʉli ya a huɗmelefit bu ni. »

Pakama àki ke Divi ge Melefit17 « Ŋgay nu nàra ga məmbatkaba *Divi ge

Melefit yaMʉwiz àbəki na akaba pakamagandamndahaŋ ya tàhəŋgaray *pakama ge Melefit na tikəɗ̀əmumba. Nàra gaməmbatkaba tay a do, nàrati ge mendeveriŋ tʉwi gani sawaŋ. 18 Nəhi anakʉli nahəma, ku asak ma gʉzit ge Divi ge Melefitya Mʉwiz àbəki ni emiji do. Tamal huɗ melefitakaba haɗ ni ɗek tìjiji ndo ni ti asak ma ga wakitani day emiji do. Si ere ye tiMelefit awayaymagrayni ɗek amagrava day kwa. 19Nahkay zla nahəma,tamal mis àgəskabu ku Divi bəlaŋ e kiɗiŋ ge Divige Melefit bu ndo, akaba acahi ana mis ndahaŋti tâgray akaɗa gayaŋ ni ti, àɓəlay do. Ku tamalàgəskabá Divi ndahaŋ a ɗek, Divi ya àgəskabu ndoni ti gʉziteni àtam nday ndahaŋ ɗek nəŋgu ni,Melefit aməɗəmmaslaŋa nani gʉziteni àtam misndahaŋɗek aMəgur gayaŋni bu. Aymaslaŋa ya tiàgəskabá Divi geMelefit a ɗek, acahi anamis nda-haŋ ni ti, Melefit aməɗəm naŋ gəɗakani a Məgurgayaŋ ni bu. 20Nəhi ana kʉli nahəma, ahàr àɗəmkâtamum ndam *Feriziyeŋ akaba ndam *məsərWakita ge Melefit àna jiri. Tamal kàtamum tayndo ni ti akəhurumiyu a *Məgur ge Melefit ni vukoksah. »

Məzum ɓəruv akaba ləgayvu21 « Kəs̀əruma təh̀i ana ata bəŋ gekʉli ahkado :

“Kək̀aɗ mis ba. Maslaŋa ya ti àkaɗa mis a niti tagrafəŋa seriya.” † 22 Ay nu ti nəhi anakʉli : ku way way do tamal àzumkia ɓəruv ka

* 5:4 A wakita ndahaŋ bu tàmbatkaba lemerʉ 4 ata 5 a. † 5:21 Mahərana 20.13 ; Mimbiki 5.17.

Meciyʉ 5:23 6 Meciyʉ 5:48wur ga məŋana ti tagrafəŋa seriya ; ku way waydo tamal èndivia wur ga məŋana cʉɗ ti ndam geseriya təwəl naŋ ; tamal àhi ana wur ga məŋani“Nak muru” ti tizligiyu naŋ a *dəluv ga akuvu. 23 Nahkay tamal kìnjʉa àna sədaga gayakka məlaŋ ya tabəhaɗ na, mək kəs̀ərkia kàgudariazlam anawur gamuk a ti, 24mbərbu sədaga gayakni eslini, ru kâŋgalumbabiya. Akəŋgalumbabiyati ŋga ti kâfəkaɗi sədaga gayak ni ana Melefitɗəma mba.

25 « Tamal maslaŋa akoru abəhaɗkuk mirdimnahəma, ŋgalumbu ka ahàr divi ; do ni ti bimaslaŋa nani aməzikaboru kur ana bay magrayseriya, mək bay ni aməvi kur ana zal slewja gaməfiyu kur a daŋgay vu. 26 Nəhuk nahəma,mənjəɗ məpəlaba ere ye ti təf̀əkuk na ɗek tiakahəraya a daŋgay ni ba do. Ku tamal tiagəjənifuk sisi bəlaŋ nəŋgu ni, si kəpəlaba kwa. »

Magray hala27 « Kəs̀əruma təh̀i ana ata bəŋ gekʉli ahkado :

“Kàgray hala ba.” ‡ 28 Ay nu ti nəhi ana kʉli :ku way way do tamal àmənjaləŋa ana wal a ànaeri ciliŋ, awayay ti tândəhaɗkabu ti, àgra halaàndava.

29 « Nahkay tamal eri ga ahar ga ɗaf gayakezligiyu kur a magudar zlam vu nahəma, zabazligoru ; àgəski hojo zlam ga vu gayak bəlaŋ ejijiere gani tizligiyu vu gayak ɗek a dəluv ga akuvu ni. 30 Tamal ahar ga ɗaf gayak ezligiyu kura magudar zlam vu nahəma, kelkaba zligoru ;àgəski hojo zlam ga vu gayak bəlaŋ ejiji ere ganivu gayak ɗek ahuriyu a dəluv ga aku vu ni. »

Magaray wal(Meciyʉ 19.9 ; Mark 10.11-12 ; Lʉk 16.18)

31 « Təh̀i ana ata bəŋ gekʉli : “Tamal maslaŋaagaray wal gayaŋ ti ahàr àɗəm abəki wakita gani,avi.”§ 32 Ay nu ti nəhi ana kʉli : ku way way doàgara wal gayaŋ a, wal ni day àgray mesʉwehvundo ni ti, wal ni àda zal nahaŋ a ti maslaŋa yaàgara wal na ti àfiyu wal ni a magray hala vu.Nahkay maslaŋa ya ti àza wal ya ti zal gani àgarana day àgra hala. »

Mbaɗay33 « Kəs̀əruma təh̀i ana ata bəŋ gekʉli ahkado :

“Tamal kàmbaɗa, kəɗ̀əm akəgri zlam ana Melefitti ahàr àɗəm kəm̀brəŋ ba, gray ere gani nani.”* 34 Ay nu ti nəhi ana kʉli : kàmbaɗum ɗay-ɗay

ba. Ku àna huɗmelefit kàmbaɗum ba, aɗaba huɗmelefit ti kʉrsi ga Bay Melefit. 35 Ku àna haɗ ɗaykàmbaɗum ba, aɗaba haɗ ti məlaŋ məbəki asakge Melefit. Ku àna Zerʉzalem day kàmbaɗumba, aɗaba nani kəsa ga Bay gəɗakani. 36 Ku ànaahàr gayak day kàmbaɗa ba, aɗaba ku məhər gaahàr gayak bəlaŋ day kàmbatkaba ti mîgi bəɗ-bəɗani ahkay do ni didiliŋeni koksah. 37 Ereye ti kəɗəmum ni ti “Iy !” ahkay do ni “Aha !”Tamal kəɗ̀əmumkiva ma nahaŋ a ti nani tʉwi ge*Seteni. »

Mahəŋgarvu zlam magədavani(Lʉk 6.29-30)

38 « Kəs̀əruma, təh̀i ana ata bəŋ gekʉli : “Tamalmaslaŋa àzukaba eri a ti ziaba eri a bilegeni.Tamal maslaŋa àdəvukaba aslər a ti dəviaba asləra bilegeni.” † 39 Ay nu ti nəhi ana kʉli :tamal mis cuɗayani àgruka araŋa ti kàhəŋgarfəŋba. Tamal maslaŋa àduka barva ka tuwər gaahar ga ɗaf a nahəma, mbatikabiyu ga aharga gəjar ni ti məd̂ukkivu keti. 40 Tamal misàbəhaɗkuka mirdim a, awayay azafuka endʉwigayak a nahəma, mbrəŋ naŋmâzafuka, mâzafukamugudi gayak a daya. 41 Tamal mis àfəkukaŋgasa gaməzioru zlam ezeweɗ kru nahəma, zioruezeweɗ kru kru cʉ. 42 Tamal mis èhindilʉka zlama ti vi. Tamal mis àra ga makəlay duwa ti kèkeliba. »

Mawayay ndam ezir geli(Lʉk 6.27-28, 32-36)

43 « Kəs̀əruma təh̀i ana ata bəŋ gekʉli : “Ahàràɗəm wayay ndam ya ti nak kəb̀u akaba tay ni,zirey ndam ezir gayak.” ‡ 44 Ay nu ti nəhiana kʉli : wayum ndam ezir gekʉli ; həŋgalumiMelefit ana ndam ya təgri daliya ana kʉli ni.45 Tamal kəgrum nahkay ti ekigʉm bəza ga Bəŋgekʉli ya e melefit bu ni eɗeɗiŋ eɗeɗiŋeni, aɗabanaŋ ti agray ti fat mâslaɗi məlaŋ ana ndamcuɗay akaba ana ndam sulumani, agray ti avərmət̂əɗiaya ana ndam jireni akaba ana ndam jirenido na daya. 46 Tamal lekʉlʉm kawayum ndamya ti tawayay kʉli ni ciliŋ ti, kəh̀umi ana ahàrMelefit aməvi zlam ana kʉli ka duwa gani aw ?Aha ! Aɗaba ku ndam *məhəl hadam day təb̀utagray nahkay. 47 Tamal kəgrumi sa ana bəza gaməŋ gekʉli ciliŋ ti, kəh̀umi ana ahàr kəgrum zlamsulumani aw ? Aha ! Ku nday ya ti təf̀əki ahàrke Melefit do ni day təb̀u tagray nahkay. 48 Ahàr

‡ 5:27 Mahərana 20.14 ; Mimbiki 5.18. § 5:31 Mimbiki 24.1. * 5:33 Mənjay Levi 19.12 ; Macalani 30.3 ;Mimbiki 23.22-24. † 5:38 Mahərana 21.24 ; Levi 24.20 ; Mimbiki 19.21. ‡ 5:43 Levi 19.18.

Meciyʉ 6:1 7 Meciyʉ 6:22àɗəm kàgudarum zlam do simiteni, akaɗa ga Bəŋgekʉli ya e melefit bu àgudar zlam do simitenini. »

6Məvi zlam ana ndam talaga

1 Yezu àhi ana tay keti : « Ka ya ti kəgrumzlam sulumani ni ti, kəg̀rum kè meleher ge misndahaŋ ti tîpi ere ye ti kəgrum ni ba. Tamalkəgrum kè meleher ge mis ti, Bəŋ gekʉli ya emelefit bu ni aməvi zlam ana kʉli azuhva tʉwigekʉli ni do. 2Nahkay zla nahəma, ka ya ti kəvumizlam ana ndam talaga ni ti, kàzlahum àna naŋti mis tîci ba. Ndam ya ti tawayay ti mis təɗ̂əmnday ndam jireni ni təb̀u tagray nahkay a ahay ga*mahəŋgalavùMelefit bu akaba a kəsa bu. Tagraynahkay ti aɗaba tawayay ti mis tâzləbay tay. Nəhiana kʉli nahəma, nday ti təŋ̀gəta zlam ka duwagana àndava, atəŋgət nahaŋ va do. 3 Ay nak ti kaya ti kəvi zlam ana zal talaga nahəma, gray ti kuahar ga gəjar gayak day àsər ere ye ti ahar ga ɗafgayak agray ni ba. 4Ahàr àɗəm kəvi zlam ana misti maslaŋa nahaŋ èci ma gani ba. Buk ti epi zlamya mis tìpi do ni, nahkay aməvuk zlam sulumaniazuhva tʉwi gayak ya kàgray ni. »

Mahəŋgalay Melefit(Lʉk 11.2-4)

5 « Ka ya ti kahəŋgalum Melefit nahəma,kəg̀rum akaɗa ga ndam ya tawayay ti mis nda-haŋ təɗ̂əm nday ndam jireni ni ba. Nday titahəŋgalayMelefit tawayaymicikeni jik a ahay ga*mahəŋgalavùMelefit bu ahkay do ni kà gəvay gedivi, ti mis tîpi tay. Nəhi ana kʉli nahəma, ndayti təŋ̀gəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgət na-haŋ va do. 6Ay nak ti ka ya ti kahəŋgalay Melefitnahəma, huriyu a ahay gayak vu, zləkkabumahayti mis tìpi kur ka ya ti kahəŋgalay Melefit ni ba.Buk ti epi zlam ya mis tìpi do ni, nahkay aməvukzlam sulumani azuhva tʉwi gayak ya kàgray ni.7 Ka ya ti kahəŋgalum Melefit ni ti kəh̀əŋgrumizuh ana zlam bəlaŋani sak kay akaɗa nday ya titəf̀əki ahàr ke Melefit do tagray ni ba. Nday titəh̀i ana ahàr tamal tahəŋgalay dal-dal ti Melefitaməgri ere ye ti tawayay ni ana tay. 8Ay lekʉlʉmti kəg̀rum akaɗa gatay ni ba. Aɗaba wuɗakakahəŋgalum ti Bəŋgekʉli àsəra ere ye ti àhəcikivuana kʉli na àndava. 9Ka ya ti kahəŋgalumMelefitnahəma, ɗəmum nahkay hi :“Bəŋ geli nak a huɗmelefit bu, mis ɗek təĝəskabu

nak njəlata ti ;10 kâra kəẑum bay gayak e kiɗiŋ geli bu ti ;

ere ye ti kawayay ni mâgravu ka haɗ akaɗa yaagravu a huɗmelefit bu ni ti.

11 Zlam məzumani ga məgəsi sifa ana leli ni ti viana leli kani daya ti.

12 Mbərfəŋa zlam ya màgudaruk ni kè leli a,akaɗa geli ya məm̀bərfəŋa zlam ge mis yatàgudari ana leli na kà tay a ni ti.

13 Kəv̀i divi ana *Seteni ge mesipet leli ba,həŋgafəŋa leli kà naŋ a sawaŋ ti.

[Aɗaba Bay ya ti agur zlam ɗek akaba esliki kamagray zlam ɗek ni ti nak. Bay ya timis ɗek atazləbay ni ti nak, ga kaŋgay-kaŋgayani. Aya nahkay.]”

14 « Nəɗ̀əm nahəma, tamal kəmbrəŋumfəŋazlam ge mis ya tagudari ana kʉli na kà tay ati, Bəŋ gekʉli ya e melefit bu ni aməmbərfəŋazlam gekʉli ya kagudarum ni kè kʉli a bilegeni.15Ay tamal lekʉlʉm kəm̀brəŋumfəŋa zlam ya mistagudari ana kʉli ni kà tay a do ni ti, Bəŋ gekʉliday aməmbərfəŋa zlam gekʉli ya kagudarum nikè kʉli a do bilegeni. »

Məgəs ndəra16 « Ka ya ti kəgəsum ndəra nahəma, kəg̀rum

akaɗa ge mis ya tawayay ti mis ndahaŋ təɗ̂əmnday ndam jireni ni ba. Nday ti ka ya ti təgəsndəra ni ti tamənjavu akaɗa təb̀u təcakay daliya,akaɗa tàmətaɓkaba ; tawayay ti mis təŝər ndaytəb̀u təgəs ndəra. Nəhi ana kʉli nahəma, ndayti təŋ̀gəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgətnahaŋ va do. 17 Ay nak ti ka ya ti kəgəs ndəranahəma, baray eri gayak, bakabu tersel ka ahàr.18 Nahkay ti ŋgay kəg̀əsa ndəra ti mis təs̀ər do,si Buk ya ti naŋ àbu akaba kur ni. Nahkay Bukaməvuk zlam sulumani azuhva tʉwi gayak yakàgray ni ; naŋ ti epi zlam ya mis tìpi do ni. »

Elimeni ya a huɗmelefit bu ni(Lʉk 12.33-34)

19 « Kəŋ̀gumkabu elimeni a duniya bu ba.A duniya bu ni ti gaŋgu akaba vi təzumaba,ndam akal day tindef ahay təhəlaba elimeni na.20 Ŋgumkabu elimeni gekʉli ti a huɗ melefit busawaŋ, aɗaba eslini ti gaŋgu akaba vi təz̀um do,ndam akal day tìndef ahay koksah, təh̀əl elimenini koksah. 21Aɗabaməlaŋ ya ti elimeni gayak àvuni ti, kajalaki ahàr ti ka məlaŋ gani nani. »

Məlaŋ maslaɗani akaba məlaŋ ziŋ-ziŋeni(Lʉk 11.34-36)

22 « Eri ge mis ti aslaɗay vu gayaŋ akaɗa geceŋgel ya aslaɗay məlaŋ ni. Tamal eri gayak lala

Meciyʉ 6:23 8 Meciyʉ 7:12nahəma, vu gayak ɗek àbu a maslaɗani bu. 23 Aytamal eri gayak lala do ni ti, vu gayak ɗek emigi eziŋ-ziŋeni bu. Nahkay tamal ti maslaɗani gayakni àslaɗay va do ègia ziŋ-ziŋena ti, nak e ziŋ-ziŋeni bu dal-dal timey ! »

Elimeni akaba tʉwi ge Melefit ti màwayay taycʉeni koksah

(Lʉk 16.13)24 « Maslaŋa àbi esliki məgri tʉwi ana bay ahay

cʉ bi. Emizirey bəlaŋ gani, amawayay naŋ nahaŋni ; ahkay do ni aməgəsiki ma ana nahaŋ ni do,ana naŋ nahaŋ ni ti ni aməgəsiki ma. Lekʉlʉmday tamal kəɗəbum siŋgu hi hi ti kìslʉmki məgritʉwi ana Melefit koksah. »

Kàjalumki ahàr ka zlam ga duniya ba(Lʉk 12.22-31)

25 « Nahkay zla nahəma, nəhi ana kʉli amanjəhaɗ gekʉli bu ni ti ŋgay akəzumum mam,[ekisʉm mam] akaba akəbumkabu mam ti kà-jalum ba, àhəli ahàr ana kʉli ba daya. Sifa tiàtam zlam məzumani do waw ? Vu ti àtam zlamməbakabani do waw ? 26 Kipʉm eɗiɗiŋ do waw ;tìzligi zlam do, tàbaz zlam do, tàŋgakabu zlama guvur bu do. Ay ti Bəŋ gekʉli ya e melefit buni naŋ àbi avi zlam məzumani ana tay bi aw ?Lekʉlʉm ti kàtamum tay ferek-ferek do waw ?27 Way e kiɗiŋ gekʉli bu esliki mədəkiviyu vaɗàkivu ke vi gayaŋ ku gʉzit ànamajalay ahàr gayaŋway ? Àbi !

28 « Kajalumki ahàr ka zlam məbakabani tikamam ? Ŋga pʉm vay-vay ga zlam ya təfət avədaŋ bu ni ; tàgray tʉwi do, təl̀əmkabu azana dodaya. 29 Ay nəhi ana kʉli nahəma, ku Salomoŋàna elimeni gayaŋ ni ɗek tekeɗi àbakabu azanaya ti àɓəlay akaɗa vay-vay bəlaŋ ni ndo. 30 Zlamya təfət a vədaŋ bu kani, hajəŋ təbiyu tay a akuvu ni tekeɗi Melefit abəki vay-vay ka tay. Tamalnaŋ àbu agray nahkay ti aməbəki zlam ke kʉliamatam gatay ni do waw ? Lekʉlʉm ti kəf̀umkiahàr ke Melefit lala do ni ti kamam ? 31 Nahkayti ŋgay aməzumum mam, emisʉm mam akabaaməbumkabu mam ti kàjalum ba. 32 Ndam yataɗəbay zlam nday nani ɗek kəlavaɗ ni ti nday yati təf̀əki ahàr ke Melefit do ni. Ay lekʉlʉm ti Bəŋgekʉli ya e melefit bu ni àsəra ere ya àhəcikivuana kʉli na. 33 Enjenjeni ti ɗəbum *Məgur geMelefit akaba jiri gayaŋ ; nahkay zlam ndahaŋ niɗek day Melefit aməvikivu ana kʉli. 34 Kàjalumkiahàr ka vaɗ ya hajəŋ ba, aɗaba vaɗ ya hajəŋ daynaŋ àbu àna majalay ahàr gayaŋ zlam gayaŋ. Ku

vaɗ weley weley do ɗek zlam zləzlaɗani gayaŋàbu. »

7Ŋgaymis ndahaŋ tàgudara zlama ti kəɗ̀əmumba(Lʉk 6.37-38, 41-42)

1 « Ŋgay mis ndahaŋ tàgudara zlam a tikəɗ̀əmum ba ; tamal kəgrum nahkay ti lekʉlʉmday ŋgay kàgudaruma zlam a ti Melefit aməɗəmdo. 2 Aɗaba mam, gekʉli ya kəɗəmum təŵəl misndahaŋ àna seriya, tâtraɓ tay ni ti Melefit dayaməwəl kʉli àna seriya, amatraɓ kʉli. Daramaya lekʉlʉm kəgurumi zlam ana mis ndahaŋ ànanaŋ ni ti Melefit day aməguri zlam ana kʉli ànanaŋ. 3 Kamənjaləŋ ka cakwasl ya àniki ke eri gawur ga muk ni, kəs̀ərki ka damkoluk ya ànukkike eri ni do ni ti kamam ? 4 Tamal kəhi ana wurga muk ni : “Wur ga mmawa, mbrəŋ nəzukkiacakwasl ya ànukki ke eri na” ti, nak nakani kìpidamkoluk ya ànukki ke eri ni do ni ti, kəzikiaahəmamam ? 5 Nak bay ya aŋgah zlam magu-darani gayaŋ ni ! Zəkia damkoluk ke eri gayakgayakana day. Akəzəkia ti ekipi divi lala məkakəzikia cakwasl ya àniki ke eri ana wur ga mukna. 6 Kəv̀umi zlam *njəlatani ge Melefit ana kərába, do ni ti tambatkibiyu ma ke kʉli tahəpəɗkabakʉli a. Kàfəkaɗumivu ebirsli gekʉli e divi bu anamədrə́s ba, do ni ti təcəlki, tagudar masakani. »

Mihindiliŋ zlam kè Melefit(Lʉk 11.9-13)

7 « Hindʉm zlam. Kìhindʉma ti Melefit aməviana kʉli. Ɗəbum zlam. Kəɗ̀əbuma ti akəŋgətum.Zalum Melefit. Kàzaluma naŋ a ti aməwəli anakʉli, aməzləkiaba mahay ana kʉli a. 8 Aɗabamam, ku way way do ehindi zlam, Melefit avi.Ku way way do aɗəbay zlam, aŋgət. Ku wayway do azalay, Melefit awəli, azləkiaba mahay a.9 Bi wur ara afa gayak, nak bəŋana, èhindilʉka*dipeŋ a ti, kəvi akur aw ? Aha ! 10 Ahkay doni bi ehindilʉka kilif a ti kəvi gavaŋ aw ? Aha !11 Lekʉlʉm ti ndam magudar zlam. Ku tamallekʉlʉmndammagudar zlamnəŋguni, kəs̀ərumaməvi zlam sulumani ana bəza gekʉli a. Ay ti Bəŋgekʉli Melefit naŋ e melefit bu, naŋ sulumaniti magray gayaŋ ahəmamam ? Naŋ ti tamalmaslaŋa èhindiliŋa zlam a nahəma, aməvi zlamsulumani eɗeɗiŋ. 12 Nahkay ere ye ti kawayummis təĝri ana kʉli ni ti grumi ere gani nani ana taybilegeni. Melefit àna Divi gayaŋ ya Mʉwiz àbəkini àɗəm nahkay ; ndam mahəŋgaray *pakama geMelefit ni day təɗ̀əm nahkay. »

Meciyʉ 7:13 9 Meciyʉ 8:9Mahay misliceni(Lʉk 13.24)

13« Zumnjəɗa, kaɗumvu gaməhuriyani gwar amahaymisliceni ni. Aɗabamahay botutani ti divigani azoru mis e mijeni vu àwərvu do. Nahkaymis kay təb̀u təhuriyu gwar a mahay botutanini. 14 Ay azoru mis ka məlaŋ ga sifa ti mahaymisliceni akaba divi kʉseɗeni. Ndam ya takoruàna divi nani ni ti kay do. »

Akəsərum mis àna tʉwi gayaŋ ya agray ni(Lʉk 6.43-44)

15 « Bumvu slimi àna ndam ya təɗ̀əm ndayndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ni. Taraafa gekʉli a ti tafəkaɗ ahàr gatay akaɗa ndaytəmbəmbak, ambatakani do a məɓəruv gatay buni ti nday akaɗa təmbəmbak eɗeɗiŋ do, ndayakaɗa kərá gili cuɗayani sawaŋ. 16 Akəsərumtay ti àna tʉwi gatay ya tagray ni. Way àdifəŋahàr ana bəza ga enderendera kà məŋgəhafya akaba adak ni way ? Nahkay day təd̀ifəŋahàr ana bəza ga *wəruv kè mezlirgendʉ do.17 Məŋgəhaf sulumani lu ti ewi bəza sulumani,məŋgəhafmagədavani ti ni ewi bəzamagədavani.18 Məŋgəhaf sulumani, ewi bəza magədavani tiàbi. Məŋgəhaf magədavani ewi bəza sulumaniti àbi daya. 19 Məŋgəhaf ya èwi bəza su-lumani do ni lu tekeleba, tizligiyu a aku vu.20Nahkay akəsərumndamya ti təɗ̀əmnday ndammahəŋgaray pakama ge Melefit ni ti àna tʉwigatay ya tagray ni. »

Yezu aməɗəm nəs̀ər kʉli do(Lʉk 13.25-27)

21 « Sər̂uma lala : Ndam ya təzalay nu : “Baygeli, Bay geli” ni, atəhuriyu aMəgur geMelefit vuti nday ɗek do. Atəhuriyu ti si ndam ya ti tagrayere ye ti Bəŋ goro naŋ a huɗ melefit bu àwayayni kwa. 22Ka fat gani nani ti mis kay atəhu : “Baygeli, bay geli ! Məh̀əŋgria pakama ge Melefit anamis àna slimi gayak a, màgariaba seteni ana misàna slimi gayak a akaba màgra zlam ya ti agriejep ana mis na gərgəri kay àna slimi gayak a.”23 Anəhi ana tay vay-vay : “Ɗay-ɗay nəs̀ər kʉlindo. Sləkumfua, lekʉlʉm ɗek ndam ya ti kəg̀rumzlam ge jiri do ni !” »

Ahay mələmani təb̀u gərgəri cʉ(Lʉk 6.47-49)

24 « Tamal mis àra afa goro a ècia ma goro amək agray ere ye ti nəh̀i ni ti, àzavu ata mismənjəhani ya àləm ahay gayaŋ ni. Wuɗaka àləmti àsaba asak gana, èli zileŋ mək àfəkaɗkibiyu

asak ga ahay ni ka akur. 25 A vaɗ nahaŋ avəràtəɗa dal-dal, aməɗ àkəzlay ga njəɗa dal-dal, yamàtamkia ka zalaka ; tawayay tembeɗ ahay ni. Ayti təg̀ri araŋa ana ahay ni ndo, aɗaba asak ga ahayni mafəkaɗkibiyani ka akur palam. 26 Ay tamalmis ècia ma goro a mək àgray ere ye ti nəh̀i nido nahəma, àzavu ata mis murani ya àləm ahaygayaŋ ka wiyaŋ ni. 27 Ka ya ti avər àtəɗa dal-dal,aməɗ àkəzlay ga njəɗa dal-dal, yam àtamkia kazalaka, tawayay tembeɗ ahayni ti ahayni àmbəɗahʉya. Àmbəɗkaba besek-besek. »

28 Yezu èndeveriŋa macahi zlam ana mismacakalavani na. Zlam gayaŋ ya àcahi ana tay ni,àgria ejep ana tay a ɗek, 29 aɗaba àhi ma ana tayakaɗa ga bay ni, do ni ti akaɗa ga ndam *məsərWakita ge Melefit ni do.

8Yezu ahəŋgaraba zal ambələk a(Mark 1.40-45 ; Lʉk 5.12-16)

1 Yezu àra àndaya ahàr a həma ni ba nahəma,mis dal-dal tàɗəbay naŋ. 2 Eslini zal ambələknahaŋ àrəkia ka Yezu nakəŋ a, àbəhaɗi mirdim,àhi ahkado : « Kam-kam, bay goro ; tamalkawayay ti kisliki mahəŋgaraba nu a ti nîgia misnjəlatana. » 3 Yezu nakəŋ àzoru ahar, ènjifiŋ, àhiahkado : « Nawayay, gia mis njəlatana. » Nahkayzal ambələk nakəŋ àŋgaba, ègia mis njəlatanahʉya. 4 Mək Yezu àhi : « Nihi kəŋ̀gaba nahəma,kəh̀i ma gani ana maslaŋa ba. Ru kəŋ̂gazli vugayak ni ana bay *maŋgalabakabu mis akabaMelefit sawaŋ ; kəv̂i zlam ana Melefit akaɗa geMʉwiz ya àɗəm a wakita gayaŋ bu ni, aɗaba kìgiamis njəlatana. Nahkay mis etipi. Etipia ti atəsərnak kəŋ̀gaba, kìgia mis njəlatana. »

Bay ga ndam slewja ga ndam Rom afəki ahàr kaYezu

(Lʉk 7.1-10 ; mənjaki ke Zeŋ 4.48-54 daya)5 Ka ya ti Yezu naŋ àbu ahuriyu a Kafarnahum

nahəma, zal nahaŋ àrəkia, naŋ bay ga ndamslewja gandam*Rom, àhəŋgalay naŋ gaməjənakinaŋ, 6 àhi : « Bay goro, bay məgru tʉwi àbiyua magam mandəhaɗani èɓesey do, ègia dərana,naŋ àbu acakay daliya dal-dal. » 7Eslini Yezu àhi :« Nakoru nahəŋgaraba naŋ a. » 8 Bay ga ndamslewja nakəŋ àhəŋgrifəŋ, àhi : « Bay goro, nu misga marona afa goro a di do. Ay ti ɗəm ma bəlaŋciliŋ ; nahkay ti bay məgru tʉwi ni aŋgaba. 9 Nugani day təb̀u təgur nu, nu day nəb̀u nəgur ndamslewja goro. Tamal nəhi ana bəlaŋ gatayani “Ru !”

Meciyʉ 8:10 10 Meciyʉ 8:34ti, akoru. Tamal nəhi ana nahaŋ “Ra !” ti ni, ara.Tamal nəhi ana bayməgru tʉwi “Gray ere hini” ti,agray ere gani. » 10 Yezu àra ècia ma gayaŋ na ti,àgria ejep a dal-dal, mək àhi ana ndam ya taɗəbaynaŋ ni ahkado : « Nəhi ana kʉli nahəma, ku ekiɗiŋ ga ndam *Izireyel bu day, ɗay-ɗay nəd̀i ahàrana mis ya ti afəku ahàr akaɗa naŋ hini ni ndo.11Nəhi ana kʉli nahəma, mis dal-dal atasləkabiyakwa kè sliri ga məlaŋ a ɗek, atəzumkabu zlam kaahar bəlaŋ akaba Abraham, Izak, Zekʉp a *Məgurge Melefit bu. 12 Ay ndam ya ti giri-giri Məgurge Melefit ni gatay ni ti atəhuriyu a Məgur geMelefit ni vu do, atabəhaɗ tay e mite bu a məlaŋziŋ-ziŋeni bu. Eslini ti etitʉwi, atəcakay daliyadal-dal. » 13 Yezu àhi ana bay ga ndam slewja niahkado : « Ru a magam, Melefit aməgruk ere yeti kihindi ni aɗaba kəf̀ukua ahàr a. » Ka sarta ganinani bay məgri tʉwi ana bay ga ndam slewja niàŋgaba hʉya.

Yezu ahəŋgaraba ndam ga arməwər ndahaŋ akay

(Mark 1.29-34 ; Lʉk 4.38-41)14 Yezu òru a magam afa ge Piyer. Òru ènjʉa ti

àdi ahàr ana mireŋ ge Piyer ni mandəhaɗani, akuàbəkia. 15 Eslini Yezu nakəŋ ènjifiŋ kà ahar gani ;àra ènjifiŋa ti aku ni àhəlkia hʉya. Nahkay wal niècikaba, àfi ahàr.

16 Məlakarawa àra ègia ti təh̀əlibiyu mis dal-dal ya ti seteni agray tay ni. Yezu nakəŋ àhi maana seteni ni ciliŋ, mək seteni ni təs̀ləkiaba anamis na. Àhəŋgaraba ndam ga arməwər na ɗekdaya. 17 Àgray nahkay ti, ti pakama ge Izayi baymahəŋgaray *pakama ge Melefit ya àɗəmbiyu nimâgravu. Pakama gani nani ti nahkay hi : « Naŋti àhəlkabá gedebi geli na akaba arməwər geli naɗek. * »

Ndam ya ti tawayay maɗəbay Yezu ni(Lʉk 9.57-62)

18Yezu àra èpia mis a dal-dal tèveliŋia ahàr a tiàhi ana ndammaɗəbay naŋ ni : « Mədəgum gwarke ledi ga dəluv ni. » 19 Eslini zal nahaŋ naŋ bay*məsər Wakita ge Melefit àhi ana Yezu ahkado :« Mʉsi, ka məlaŋ ya akoru ni ɗek ti anaɗəborukur. » 20 Yezu àhəŋgrifəŋ, àhi ahkado : « Mbiki†təb̀u àna eviɗ gatay, eɗiɗiŋ day təb̀u àna lalagatay, ay ti nu *Wur ge Mis ti nəb̀i àna məlaŋmandəhaɗani bi. » 21 Maslaŋa nahaŋ e kiɗiŋ gandammaɗəbay naŋ ni bu àhi : « Bay goro, vu divi

nakoru nìlibiya baba goro a day. » 22 Eslini Yezuàhi : « Ɗəbabiyu nu. Ndam ya tàwayay maɗəbaynu do ni ti nday akaɗa kisim. Nahkay mbrəŋ tayti tîli vu gatay. »

Yezu azlacaki ka aməɗ(Mark 4.35-41 ; Lʉk 8.22-25)

23 Yezu àhuriyu a *slalah ga yam vu akabandam maɗəbay naŋ ni. 24 Nday təb̀u takoru tiaməɗ gəɗakani àkəzlabiyu ka ahàr ga yamni, məkyam ni awayay arəhvù slalah ga yam ni wuɗak.Ay ka sarta gani nani ti Yezu naŋ àvu e ɗʉwirbu. 25Eslini ndammaɗəbaynaŋni tàhəɗakfəŋiyu,tèpiɗek naŋ təh̀i : « Bay geli, həŋgay leli, məb̀umiji timey ! » 26 Yezu nakəŋ àhi ana tay : « Aŋg-waz awər kʉli ti kamam ? Lekʉlʉm ti kəf̀umkuahàr lala faŋ ndo ! » Eslini ècikaba, àzlacaki kaaməɗ nday ata yam ni. Àra àzlaca nahkay ti yamni ègia ɗegika. 27Ere ye ti Yezu àgray ni àgria ejepana tay a dal-dal, nahkay təz̀lapay e kiɗiŋ gataybu, təɗ̀əm ahkado : « Naŋ hini ti way ? Aməɗakaba yam day ticiiki slimi ni ! »

Yezu agariaba seteni ana mis a cʉ(Mark 5.1-20 ; Lʉk 8.26-39)

28 Nday nakəŋ tìnjʉa ke ledi ga dəluv na. Ledinani ti ka haɗ ga ndam Gadara. Eslini mis cʉseteni agray tay, tàhəraya e kiɗiŋ ge mindiviŋ ba,təŋ̀gwivabiyu a ma vu hʉya. Nday gani tagraycuɗay dal-dal, mis tekeɗi tìsliki moroni gwareslini do. 29 Təd̀əgiki ana zlahay, təh̀i ahkado :« Nak Wur ge Melefit ti kaɗəbafəŋa mam kè leli amam ? Sarta ga məgri daliya ana leli mba ti kàrakway-kway ti kamam ? »

30 Eslini ti mədrə́s ndahaŋ kay təb̀u cak təzumzlam ka ahar bəlaŋ. 31 Nahkay seteni ni təh̀i anaYezu : « Kam-kam, tamal kawayay magaray leliti garoru leli ti makoru məhuriviyu ana mədrə́stegʉni ti. » 32Yezunakəŋàhi ana tay : « Dəgum ! »Eslini seteni nakəŋ təs̀ləkiaba ana mis cʉeni na,tòru təh̀uriviyu ana mədrə́s ni. Nahkay mədrə́sni ɗek təǹdaya ahàr a kirim-kirim, tàra təd̀əguyua dəluv ni vu cizliv cizliv, mək yam ni àbazla taya. 33Ndam majəgay mədrə́s ni tàra tìpia ere ye tiàgravu na ti təd̀əgiki ana hwa tiɗizl, tàcuhworu akəsa vu. Tàra tìjʉa eslina ti tàŋgəhaɗioru ere tiàgravu ni akaba ere ye ti àgrakivu ke mis cʉeniya seteni təǹiviyu ana tay ni ana ndam ga kəsa ni.34 Nahkay ndam ga kəsa ni ɗek təŋ̀gwivoru anaYezu a ma vu. Tàra tìpia naŋ a ti tàhəŋgalay naŋ,təh̀i mâsləka ka haɗ gatay a.

* 8:17 Izayi 53.4. † 8:20 Mbiki : mis ndahaŋ təɗəm « mbiti. »

Meciyʉ 9:1 11 Meciyʉ 9:229

Yezu ahəŋgaraba zal dəra(Mark 2.1-12 ; Lʉk 5.17-26)

1Yezu àcəliyu a *slalah ga yamvu òru ke ledi gadəluv ni, mək àŋgoru a kəsa gayaŋ vu. * 2Naŋ àbueslini timis ndahaŋ təz̀ibiyu zal dəra nahaŋ àki kaslalah, tawayay ti Yezu mâhəŋgaraba naŋ a. Yezunakəŋàra àsəraməfəki ahàr gatayna ti àhi ana zaldəra ni ahkado : « Wur goro ni, zay njəɗa, zlammagudarani gayak ni məmbərfukana. » 3 Ndamndahaŋ ya *təsərWakita geMelefit ni təb̀u eslini ;tàra tìcia ma ga Yezu na ti təj̀alay a ahàr gatay butəɗ̀əm : « Maslaŋa hini ti azay ahàr gayaŋ akaɗanaŋ Melefit timey ! » 4 Nday təb̀u təjalay ahàrnahkay ti Yezu àsəra ere ye ti təj̀alaki ahàr naàndava, mək àhi ana tay : « Majalay ahàr gekʉliti àɓəlay do ! Kajalum ahàr nahkay ti kamam ?5 Zləzlaɗa gani ti nəhi : “Zlam magudarani gayakni məmbərfukana” tək day ti nəhi : “Cicikaba,sawaɗay” ni aw ? 6 Ay nawayay ti kəŝərum, nu*Wur ge Mis ti nisliki məmbərfəŋa zlam magu-darani kè mis ka haɗ a. »

Mək àhi ana zal dəra nakəŋ : « Nəhuk : Cicik-aba, za slalah gayak na, ru a magam. » 7 Eslininaŋ nakəŋ ècikaba cəkwaɗ, òru a magam gayaŋ.8 Nahkay mis macakalavani ni tàra tìpia ere yeti àgravu na ti tàgra aŋgwaz a. Eslini tàzləbayMelefit aɗaba àvia njəɗa gayaŋ ana mis gamahəŋgaraba mis a.

Yezu azalay Meciyʉ(Mark 2.13-17 ; Lʉk 5.27-32)

9 Yezu àra àsləka eslina, naŋ àbu akoru zlamgayaŋ ti èpi zal nahaŋ, təz̀alay naŋ Meciyʉ, naŋàbu manjəhaɗani digʉsa ka məlaŋ məhəl hadam.Eslini Yezu nakəŋ àhi ahkado : « Ɗəbabiyu nu. »Nahkay naŋ nakəŋ ècikaba àɗəboru naŋ. 10Kələŋgani Yezu akaba ndam maɗəbay naŋ ni tòru afage Meciyʉ nakəŋ. Tòru tìnjʉa eslina ti təz̀umzlam. Ndam *məhəl hadam akaba ndammagudarzlam kay təz̀um zlam akaba tay daya. 11 Eslinindam *Feriziyeŋ tàra tìpia tay a nahkay ti təh̀iana ndam *maɗəbay Yezu ni ahkado : « Mʉsigekʉli ni azum zlam ka ahar bəlaŋ akaba ndamməhəl hadam akaba ndam magudar zlam ni tikamam ? » 12 Yezu nakəŋ àra ècia pakama gatayna ti àɗəm : « Ndam ya ti nday təb̀u njalaŋ-njalaŋni ti tòru afa ga zal doktar do, si ndamga arməwərday kwa ti takoru afa gani. 13 Melefit àɗəm aWakita gayaŋ bu : “Ere ye ti nu nawayay ni ti,

təĝri sulum ana ndam ya təcakay daliya ni ; doni ti nàwayay zlam ya ti tìsliŋʉ ni do.” † Dəgumsərumaba ma gani nana lala. Aɗaba nu nàra ti gamazalay ndam jireni do, nàra ti ga mazalay ndammagudar zlam sawaŋ. »

Pakama ga ndəra : ma gozogul àki ka zlammʉweni akaba midigweni

(Mark 2.18-22 ; Lʉk 5.33-39)14 A vaɗ nahaŋ ndam maɗəbay Zeŋ bay

məbaray mis ni tər̀əkia ka Yezu a, təh̀i : « Leliməb̀u məgəs *ndəra, ndam *Feriziyeŋ ni day təb̀utəgəs, ay ti ndam maɗəbay kur ni təg̀əs do ni tikamam ? » 15Yezu àhəŋgrifəŋ ana tay, àhi ana tayahkado : « Ka ya ti bay ya ti aday wal ni ndaytəb̀u akaba zləbəba gayaŋ ni ti, araŋa ahəli ahàrana zləbəba ni tata waw ? Aha ! Ay sarta nahaŋamara, atəgəskia bay ga wal ni kà tay a. Ka sartagani nani day kwa ti atəgəs ndəra.

16 « Yaw mis àbi azay azana mʉweni asiviyuana azana gayaŋ midigweni bi. Tamal àgranahkay ti, azana mʉweni ni ara asəkivu azanamidigweni ni, mək məlaŋ megʉzlehvani ni araasagakivu. 17Nahkay day mis abəviyu zum new-neweni e kene-kene midigweni vu ti àbi. Tamalàgra nahkay ti, zum new-neweni ni àra àwəsati ara etezkaba kene-kene na. Nahkay ti zumni amadəgaba, maslaŋa nani emizikiba ke kene-kene na daya. Təbəviyu zum new-neweni tie kene-kene mʉweni vu. Nahkay nday cʉenitàgədavu do. »

Wal nahaŋ akaba wur ge mis gəɗakani nahaŋdahalayani

(Mark 5.21-43 ; Lʉk 8.40-56)18 Ka ya ti Yezu naŋ àbu azlapay nahkay ni ti

gəɗakani ga ndam *Zʉde nahaŋ àrəkia, àbəhaɗimirdim, àhi : « Wur goro dahalayani àməta, àmətnihi hʉya, ay ti ra, kâra kəb̂əki *ahar ti aŋgaba. »19 Nahkay Yezu nakəŋ ècikaba, tàɗəboru naŋakaba ndam maɗəbay naŋ ni.

20Esliniwal nahaŋ àbu,mimiz asləkafəŋa agrayvi kru mahar cʉ. Naŋ nakəŋ àhəɗakfəŋbiyu kàYezu gwar kələŋ mək ènjifiŋ kà ma ga azana gaYezu ni. 21 Aɗaba àhi ana ahàr : « Ku tamal tinìnjifiŋa kà azana gayaŋ na nəŋgu ni, naŋgaba. »22 Yezu àmbatvu, àra èpia naŋ a ti àhi : « Wurgoro ni, zay njəɗa ; Melefit àhəŋga kur a aɗabakəf̀əkua ahàr a palam. » Àra àhia ma na ti mimizya asləkafəŋa ni àmbrəŋ naŋ, àŋgaba hʉya.

* 9:1 Kəsa ga Yezu ti Kafarnahum. † 9:13 Oze 6.6.

Meciyʉ 9:23 12 Meciyʉ 10:1323Yezu òru ènjʉa afa ga gəɗakani nakəŋ a ti àdi

ahàr ana mis dal-dal təb̀u tabah, təb̀u tivi cicek.Eslini àhi ana tay : 24« Sləkumaba ahalay a, aɗabawur ni àmət ndo ; naŋ àbu enji ɗʉwir timey. »Àra àhia pakama ana tay a nahkay ti tèyefiŋ.25 Yezu nakəŋ àra àgaraba mis na ti àhuriyu aahay vu, àzay ahar ga wur ni, məkwur ni ècikaba.26 Nahkay təɗ̀əmoru ma gani a kəsa vu, ka haɗnani ɗek.

Yezu ahəŋgaraba ndam wuluf a cʉ27 Yezu ara asləka eslina ti ndam wuluf cʉ

taɗəboru naŋ, təzlah, təɗəm : « *Wur ge Devit,məŝuk cicihi ti ! » 28 Ka ya ti Yezu òru ènjʉa amagam a ti ndam wuluf cʉeni ni tàhəɗakfəŋiyumək Yezu nakəŋ àhi ana tay ahkado : « Kəf̀umkuaahàr a, nìsliki magray ere ye ti kihindʉmfua niaw ? » Nday nakəŋ təh̀əŋgrifəŋ, təh̀i : « Iy Baygeli, kisliki. » 29Nahkay Yezu nakəŋ ènjifiŋ kè erigatay ni, àɗəm : « Kəf̀umku ahàr : nahkayMelefitməĝri ere gani ana kʉli akaɗa ya kawayum ni. »30Eslini nday nakəŋ tìpi divi hʉya. Yezu àləgi anatay, àhi ana tay ahkado : « Bumvu slimi, maslaŋaèci ma gani ba. » 31Ay nday nakəŋ tàra tàhəraya adala va ti təǹjəki məɗəmoru ma gani ka haɗ naniɗek.

Yezu ahəŋgaraba zal nahaŋ a seteni àniviyuàzlapay koksah

32Ka ya ti ndam wuluf ni tasləka ni ti mis nda-haŋ təz̀ibiyu zal nahaŋ anaYezu. Zal nani ti seteniàniviyu, acafəŋa naŋ gamazlapana. 33Eslini Yezuàgariaba seteni na ana zal nakəŋ a, mək naŋnakəŋ àzlapay hʉya. Mis dal-dalani ye eslini niɗek tàgra ejep gana dal-dal, təɗ̀əm : « Ɗay-ɗaymis tìpi zlam akaɗa hini àgravu e Izireyel ndo. »34Ay ti ndam*Feriziyeŋ təɗ̀əm : « Agariaba seteniana mis a ni ti àna njəɗa ga bay ge seteni. »

Mis ti nday akaɗa təmbəmbak ya bay majəgaytay àbi ni

35 Yezu àsawaɗay a kəsa gəɗákani bu akaba akəsa ciɓ-ciɓeni bu. A kəsa ya ti ènjʉa ni va lu tiàcahi zlam ana mis a ahay ga *mahəŋgalavù Mel-efit gatay ni bu. Àhi *Ma Mʉweni Sulumani àkika *Məgur ge Melefit ana tay, ahəŋgaraba ndamya tèɓesey do na ɗek akaba ndam dəra gərgəranaɗek. 36 Naŋ nakəŋ àra èpia mis dal-dalani na titəs̀ia cicihi a. Aɗaba nday akaɗa ga təmbəmbak yati bay majəgay tay àbi ; tàmətaɓkaba, njəɗa àfəŋka tay va bi ni. 37Nahkay àhi ana ndam maɗəbaynaŋ ni ahkado : « Mis ya ti tìci pakama goro faŋndo ni ti nday kay, nday akaɗa ga zlam ya ti tabaz

a vədaŋ bu ni, ay ti ndam mabaz zlam ni təb̀i kaybi. 38Nahkay si kahəŋgalumMelefit Bay ga vədaŋni ti məŝlərbiyu ndammabaz zlam a vədaŋ gayaŋbu. »

10Ndam maɗəbay Yezu kru mahar cʉeni ni(Mark 3.13-19 ; Lʉk 6.12-16)

1 Yezu àzalakabu ndam maɗəbay naŋ kru ma-har cʉeni ni. Àra àzalakabá tay a ti àvi njəɗaana tay ga magariaba seteni ana mis a, gamahəŋgaraba mis a arməwər gərgərani ba ɗekakaba gamahəŋgaraba ndamdəra gərgərana ɗek.2 Slimi ga ndam *asak gayaŋ kru mahar cʉeni ninday hi : Simu àdi slimi Piyer, wur ga məŋaniAndre, bəza ge Zebede ata Zek nday ata wur gaməŋani Zeŋ, 3 Filip, Bartelemi, Tumas, Meciyʉbay ya àhəl hadam ni, Zek wur ga Alfe, Tade,4 Simu naŋ bəlaŋ ga ndam ya takaɗvakivu ka haɗgatay ni, nahaŋ ni ti ni Zʉdas Iskariyot naŋ ya ègibay məsəkumoru Yezu ni.

Yezu aslər ndam maɗəbay naŋ kru maharcʉeni ni

(Mark 6.7-13 ; Lʉk 9.1-6)5 Nday kru mahar cʉeni hini ti Yezu àsləroru

tay, àhi ana tay ahkado : « Kəd̀əgum afa ga ndamjiba ndahaŋ ba, kəd̀əgum a kəsa ga haɗ *Samarivu ba daya. 6 Ay dəgum ti afa ga ndam *Izireyelnday ya ti akaɗa təmbəmbak mijeni ni. 7 Ka ahàrdivi nahəma, humi ana mis ahkado : “*Məgurge Melefit ènjia wuɗak.” 8 Həŋgarumaba ndamya tèɓesey do na, həŋgarumaba mis e kisim ba,həŋgarumaba ndam ambələk a, garumiaba seteniana mis a daya. Melefit àvi zlam ana kʉli gasulum, lekʉlʉm day vumi ana mis ga sulum bi-legeni. » 9 Àhi ana tay ahkado : « Kədəgum nihinahəma, kəz̀um zlam a ahar vu ba ; ku gru, kuevirzegena, ku siŋgu day kəh̀əlum e zlembi vu ba.10Kumbolu, ku endʉwi cʉ cʉ, ku kimaka, ku adayday kəh̀əlum ba. Aɗaba baymagray tʉwi ti agəskitəvi zlam məzumani.

11 « Ka ya ti ekinjʉmiya a kəsa gəɗakani vaahkay do ni a kəsa gʉziteni va nahəma, ɗəbummaslaŋa ya ti agəskabu kʉli di ni. Tamal kəd̀umiaahàr a ti njəhaɗuma eslina ; kàmbatum ahay na-haŋ ba duk abivoru ana vaɗ gekʉli ya akəsləkumani. 12 Ka sarta ya akəhurumiyu a ahay vu afa gemis nahəma, grumi sa, humi : “*Sulum geMelefitməl̂əbu akaba kʉli.” 13 Tamal ti ndam ga huɗahay nani təg̀əskabá kʉli a, tìslia məŋgət suluma ti sulum gekʉli ni amələbu akaba tay. Ay tamal

Meciyʉ 10:14 13 Meciyʉ 10:38ndam ga huɗ ahay nani tìsli məŋgət sulum do niti sulum gekʉli ni aməŋgəkia ke kʉli zlam gekʉlia. 14 Tamal ndam ga huɗ ahay ni ahkay do ni gakəsa ni təg̀əskabu kʉli do, tàwayaymiciki pakamagekʉli ni ana kʉli do nahəma, sləkuma eslina. Kaya ti kəsləkuma ni ti təkumkaba haɗ ga kəsa gatayna kà asak gekʉli a. * 15Nəhi ana kʉli nahəma, kafat ya tiMelefit agray seriya ni ti kundam*Sodomakaba ndam*Gomor nəŋguni seriya geMelefit yaamagrafəŋa kà tay a ni ti ŋgulum emisli ga ndamga kəsa gani nani ya təg̀əskabu kʉli do ni do. »

Daliya ya ti amara kama ni(Mark 13.9-13 ; Lʉk 21.12-17)

16 Yezu àhi ana tay keti : « Dəgum. Nihi tinəsləroru kʉli e kiɗiŋ ge mis vu akaɗa ga bəzatəmbak e kiɗiŋ ga kərá gili bu ni. Nahkaynjəhuma akaɗa ga gavaŋ na, njəhaɗuma kuɗufaakaɗa ga kurkoduk na. 17 Bumvu slimi, aɗabamis atəgəs kʉli, atoru àna kʉli ka məlaŋ geseriya. Atəzləɓ kʉli àna kurupu a ahay gatay ya*tahəŋgalavù Melefit ni bu. 18 Atagrafəŋa seriyakè kʉli kè meleher ga gəɗákani ga ngumna akababəbay a, aɗaba lekʉlʉm ndam goro. Nahkay tinday gani etici ma gekʉli ya akazlapumku ni,mis ndahaŋ ya ti nday ndam *Zʉde do ni eticidaya. 19 Ka ya ti atəgəs kʉli, atoru àna kʉli kaməlaŋ ge seriya nahəma, ere ye ti akəɗəmum niakaba slala ga ma ya akəɗəmum ni àhəli ahàr anakʉli ba. Ka sarta nani Melefit aməhi ere ye tiakəɗəmum ni ana kʉli. 20 Akəɗəmum ma nani tilekʉlʉm lekʉlʉmeni do ; amazlapay ti Məsuf gaBəŋ gekʉli ya e kʉli bu ni. 21 Ka sarta gani naniti mis atəsəkumoru bəza ga məŋ gatay ti tâbazltay, ata bəŋ ga bəza day atəsəkumoru bəza gatay.Bəza ti ni etizirey ata bəŋ gatayani akaba ata məŋgatayani, atəsəkumoru tay ti tâbazl tay. 22 Misɗek etizirey kʉli aɗaba lekʉlʉm ndam goro. Ayti maslaŋa ya ti aməmbrəŋ nu do duk abivoruana vaɗ ga mandav ga sifa gayaŋ ni ti Melefitamahəŋgay naŋ. 23 Ka ya ti atəgri daliya anakʉli a kəsa bu nahəma, cuhwumoru a kəsa nahaŋvu. Nəhi ana kʉli nahəma,wuɗaka kendeveriŋʉmmasawaɗabana kəsa ga haɗ Izireyel a ti nu *Wurge Mis nìnjia àndava.

24 « Maslaŋa ya acahay zlam ni ti àtam bay yati acahi zlam ni do. Eviɗi day àtam bay ya ti agurnaŋ ni do. 25Maslaŋa ya ti acahay zlam ni, tamalàsəra zlam akaɗa gamaslaŋa ya ti acahi na ti tìgia

kala-kala. Eviɗi day tamal ègia kala-kala ata bayya ti agur naŋ na ti èslia gayaŋ a. Tamal Bay ahayni tekeɗi təh̀i “Nak *Belzebʉl” ti, ndam gayaŋ niti atəhi mam ana tay do mam ? »

Tâgrafəŋa aŋgwaz a ti kà way ?(Lʉk 12.2-7)

26 Yezu àɗəm keti : « Kəg̀rumfəŋa aŋgwaz kèmis nday nana ba. Aɗaba zlam maŋgahani niɗek emipivu ; ma maŋgahani ni ɗek emicivu.27 Nahkay ma ya ti nəhi ana kʉli a məlaŋ ziŋ-ziŋeni bu ni ɗek, ɗəmumaya vay-vay a məlaŋmaslaɗani ba. Ma ya ti təhiviyu ana kʉli e slimivu ni ti zlahum àna naŋ kay-kay ka ahàr ga həma.28 Kəg̀rumfəŋa aŋgwaz kà ndam ya takaɗ mis naba, aɗaba sifa ge mis ya àndav ɗay-ɗay do niti tìjiŋ koksah. Grumfəŋa aŋgwaz a ti kà Bayya ti esliki mizligiyu mis a *dəluv ga aku vu ni.Aku gani nani ti azum mis, ejiŋ sifa gayaŋ gakaŋgay-kaŋgayani daya. 29 Təb̀u təsəkum eɗiɗiŋciɓ-ciɓeni cʉ àna siŋgu bəlaŋ bi aw ? Ay səruma,eɗiɗiŋ nday nani ti, tamal Bəŋ gekʉli àvay divigani ndo ni ti ku bəlaŋ day àmət do. 30 Lekʉlʉmday ku məhər ga ahàr gekʉli nəŋgu ni Melefitàcalaba ɗek. 31 Nahkay kəg̀rum aŋgwaz ba, kueɗiɗiŋ kay day kàtamuma tay kè eri ge Melefit a.

32« Nəhi ana kʉli nahəma, kuwaywaydo tamalaɗəm vay-vay naŋ mis goro kè meleher ge mis ti,nu *Wur geMis day anəɗəmvay-vaynaŋmis gorokè meleher ga Baba, naŋ ya a huɗ melefit bu ni.33Aymaslaŋa ya ti aɗəmnaŋmis goro donahəma,nu day anəɗəm naŋ mis goro do kè meleher gaBaba naŋ ya e melefit bu ni. »

Yezu àra ga medekaba mis a(Lʉk 12.51-53 ; 14.26-27)

34 Yezu àɗəm keti : « Lekʉlʉm kəɗ̀əmum nunàra a duniya va ti, ti mis tânjəhaɗ e kiɗiŋ gataybu àna sulumani aw ? Aha ! Nu nàra ti, ti mistîzirevu sawaŋ. 35 Nu nàra ti ga medekaba wurata bəŋana, wur dahalay ata məŋana, wal ga wurday nday ata məŋ ga zal gana. 36 Ku way way dondam ga huɗ ahay gayaŋ etigi ndam ezir gayaŋ.† 37 Maslaŋa ya ti awayay bəŋani ahkay do niməŋani àtam nu nahəma, èsliki migi mis gorodo. Maslaŋa ya ti awayay wur gayaŋ zalani ahkaydo ni wur gayaŋ walani àtam nu nahəma, èslikimigi mis goro do. 38 Maslaŋa ya ti àgəskabudaliya do ni ti èsliki migi mis goro do. Ku tamaltawayay *madarfəŋ naŋ kà təndal nəŋgu ni, ahàr

* 10:14 Mətukkaba haɗ ga kəsa kà asak a ti aɗafaki təmbərbu ndam ga kəsa ni, tàwayay tay va do.† 10:36 Mənjay Mise 7.6.

Meciyʉ 10:39 14 Meciyʉ 11:20àɗəm mâɗəbay nu. Tamal àgray nahkay do niti èsliki migi mis goro koksah. 39 Maslaŋa ya tiàɗəm ajəgur sifa gayaŋ ti àmət ba ni ti emijiŋ.Ay maslaŋa ya ti emijiŋ sifa gayaŋ azuhva nu tiaməjəgur sawaŋ, àmət ɗay-ɗay do. »

Zlam ya ti Melefit aməvi ana mis ga sulum ni(Mark 9.41)

40« Maslaŋa ya ti àgəskabá kʉli a ni ti àgəskabánu a daya ; maslaŋa ya ti àgəskabá nu a ni tiàgəskabu nu ciliŋ do, àgəskabá Bay ya ti àslərbiyunu na daya. 41 Maslaŋa ya ti àgəskabá baymahəŋgaray *pakama ge Melefit a aɗaba àsəramaslaŋa nani baymahəŋgaray pakama geMelefitti, naŋ dayMelefit aməvi zlam ya ti təvi ana ndammahəŋgaray *pakama ge Melefit ni. Maslaŋaya ti àgəskabá mis ge Melefit jirena aɗaba àsəramaslaŋa nani mis jireni ti, Melefit aməvi zlamya ti təvi ana ndam jireni ge Melefit ni. 42 Nəhiana kʉli nahəma, ku way way do tamal àcəhiayayam liŋ-liŋena e hijiyem va ana bay maɗəbay nugʉzitena ku bəlaŋ na aɗaba àsəra maslaŋa nanibay maɗəbay nu ti, Melefit aməvi zlam azuhvazlam gayaŋ ya àgray ni, amagəjazlki ahàr do. »

111 Yezu àra èndeveriŋa məhi ma ana ndam

maɗəbay naŋ kru mahar cʉeni na ti àsləka òru gamacahi zlam ana mis ka haɗ nani akaba ga məhima ge Melefit ana tay.

Zeŋ bayməbaraymis ni aslərkiorumis ka Yezu(Lʉk 7.18-35)

2Zeŋ bay məbaray mis ni naŋ àvu a daŋgay bu.Àra ècia tʉwi ge *Krist ya agray na ti àslərorundam maɗəbay naŋ ndahaŋ, 3 awayay ti təĥi :« Nak ti *Bay gəɗakani ya amara ni tək, day timâhətaymaslaŋa nahaŋ aw ? » 4Nday nakəŋ tòrutìnjʉa afa ga Yezu a ti təh̀i ma gani, mək Yezuàhəŋgrifəŋ ana tay, àhi ana tay ahkado : « Dəgumkâŋgahaɗumi ana Zeŋ zlam ya ti kicʉm akabaya kipʉm ni. 5 Humi : “Ndam wuluf təb̀u tipidivi, ndam dəra təsawaɗay lala, ndam ambələktìgia mis njəlatana, ndam makwaya tici slimi,mis ya təm̀ət ni tàŋgaba, ndam talaga day tìciaMa Mʉweni Sulumana.” 6 Humi keti : “Maslaŋaya ti èjikia ke divi azuhva nu a do nahəma,məm̂ərvu.” »

7Ndam ya ti Zeŋ àslərkibiyu tay ka Yezu ni tàratàsləka ti Yezu àzlapaki ke Zeŋ, àhi ana mis dal-dalani ni ahkado : « Kəd̀əgum a huɗ gili vu ti ga

mipibiyu mam ? Kìpʉmbiyu ti mavram ya aməɗadaɗay ni tək ? 8 Do ni ti kəd̀əgum kìpʉmbiyuti mam ? Mis məbakabu azana sulumani akaɗaga bay ni tək ? Aha, ndam ya tabakabu azana gasiŋgu kayani ni ti nday a ahay ga bəbay bu timey.9 Ay ti kəd̀əgum kìpʉmbiyu ti mam ? Kìpʉmbiyubay mahəŋgaray *pakama ge Melefit aw ? Iy, naŋgani. Nəhi ana kʉli nahəma, naŋ ti àtama baymahəŋgaray pakama ge Melefit a. 10 Kəs̀əruma,àbuməbəkiani aWakita geMelefit bu, Melefit àhiana Bay gəɗakani ya amara ni nahkay hi :“Nihi ti nu nəb̀u nəsləroru bayməslər goro nahaŋ

kama gayakti mâslamatukkabu divi.” *

« Maslaŋa ya ti Melefit àslərbiyu ni ti Zeŋ.11Nəhi ana kʉli nahəma, Zeŋ bay məbaray mis niti àtama mis ya tìwi tay na ɗek àna gəɗakana. Kutamal nahkay nəŋgu ni, bay ya ti naŋ gʉziteni gemis ɗek a *Məgur ge Melefit bu ni ti àtama naŋa. 12 Kwa ka sarta ya ti Zeŋ bay məbaray mis niàɗəmkima kaMəgur geMelefit àbivaya ana kana,Məgur ge Melefit gani akoru kama kama ànanjəɗa ; ndam njəɗa-njəɗani təhuriyu. 13 E *DivigeMelefit yaMʉwiz àbəki ni bu akaba a wakita gandam ndahaŋ ya tàhəŋgaray *pakama ge Melefitni bu ɗek ti təb̀u təɗəmki ma ka Məgur gani nani,duk àbivu ana sarta ge Zeŋ bay məbaray mis ni.14 Ahàr àɗəm gəsumkabu ma goro ni : Zeŋ tinani Eli ya ti Wakita ge Melefit àɗəm amaŋga ni.15Maslaŋa ya ti slimi àfəŋ nahəma, mîci lala ! »

16 Yezu àhi ana tay keti : « Mis ye e hinivu ni ti nəgurfəŋ tay kà way ? Nday akaɗaway ? Nəhi ana kʉli nahəma, nday akaɗa ga bəzamanjəhaɗani e mite bu ni. Nday ndahaŋ təhi anandahaŋ ni ahkado : 17 “Mìvia slelim ana kʉli a,day kəh̀əɓumfəŋ ndo ; mìdia limis ge kisim anakʉli a, day kìtʉwʉm ndo.” 18 Nəɗ̀əm nahkay tiaɗaba Zeŋ àra ti àzum *dipeŋ do, èsi zum do.Nahkay təɗ̀əm seteni àniviyu. 19Nu *Wur ge Misti ni nàra. Nàra ti nu nəb̀u nəzum dipeŋ, nəb̀unisi zum. Nahkay mis təɗ̀əm nu zal huɗ, nəvi vugoro ana zum. Təɗ̀əm nu zləba ga ndam *məhəlhadam akaba ga ndammagudar zlam ndahaŋ. AytiMelefit aɗafakiməsər zlamgayaŋni jireni ti ànatʉwi gayaŋ ya agray ni. »

Ndam ga kəsa gərgərani ndahaŋ atasay cicihi(Lʉk 10.13-15)

20 Eslini Yezu nakəŋ àləgi ana ndam ga kəsagərgərani ya ti àgray zlam magray ejep ahar

* 11:10 Malasi 3.1.

Meciyʉ 11:21 15 Meciyʉ 12:10gəɗakani eslini ni ; àləgi ana tay ti aɗaba tàm-batkaba majalay ahàr gatay a ndo. 21 Àɗəm :« Akəsum cicihi, ndam Koraziŋ ! Akəsum cicihi,ndam Beceyda ! Aɗaba mam, nàgra zlam a kay yamis tìpi ɗay-ɗay ndo na a kəsa gekʉli ba. Tamalnàgray zlam nday nani e Tir ahkay do ni a Sidoŋnahəma, amal ndam ga kəsa nday nani təm̀brəŋazlam magudarani gatay na kwa ahaslana àndava.Amal tàmbatkaba majalay ahàr gatay a, tàbakabámbolu ka vu a akaɗa ga azana na, tàbakabiyu vitika ahàr a. † 22 Ay nəhi ana kʉli nahəma, kafat ya ti Melefit amagray seriya ni ti seriya yati amagrafəŋa kà ndam Tir akaba ndam Sidoŋ ani ti ŋgulum, emisli gekʉli ni do. ‡ 23 Lekʉlʉmndam Kafarnahum, kəh̀umi ana ahàr akədəgume melefit vu aw ? Aha ! Akədəgum ti ka məlaŋge *kisim sawaŋ. Aɗaba mam, nàgra zlam kay yamis tìpi ɗay-ɗay ndo na a kəsa gekʉli ba. Tamalnàgray zlamndaynani a *Sodomnahəma, ku kaniday amal kəsa nani naŋ àbu kekileŋa zlam gayaŋ.24Nəhi ana kʉli ka fat ya tiMelefit agray seriya zlanahəma, seriya ya ti amagrafəŋa kà ndam Sodoma ni ti ŋgulum, emisli gekʉli ni do. »

Maslaŋa ya ara afa ga Yezu a ti aŋgətməpəsabana

(Lʉk 10.21-22)25 Ka sarta gani nani Yezu àzlapay, àɗəm :

« Nazləbay kur, Bəba goro ni, nak Bay məgurməlaŋ ya e melefit bu akaba məlaŋ ya a ga haɗ niɗek. Nazləbay kur ti aɗaba kəŋ̀gahkia zlam ndaynana ka ndam məsər zlam a akaba ka ndam yatìjeŋga təs̀əra zlam a ni, kəɗ̀əfikia ana ndam yatəs̀ər zlam do akaɗa ga bəza ciɓ-ciɓeni na sawaŋ.26 Iy Bəba goro ni, kàgray ka mawayay gayaknahkay ti kəm̀əra àna naŋ a palam. »

27 Àɗəm keti : « Baba àvua zlam na ɗek a aharva. Nahkay maslaŋa ya àsər Wur ge Melefit naŋway ni ti maslaŋa gani àbi ; si Bəŋani ciliŋ. Yawmaslaŋa ya àsər Bəŋ goro naŋ way ni ti maslaŋagani àbi, si nu Wur gayaŋ akaba ndam ya ti nuWur gayaŋ ni nawayay nəɗəfiki naŋ ana tay niciliŋ.

28 « Lekʉlʉm ya ti kàmətaɓuma ga mazay zlamməɗəsani ni ti dəguma ɗek afa goro a. Nahkay tinu anəvi məpəsabana ana kʉli a. 29 Gəsumkabáma goro ya nəh̀i ana kʉli grum na akaɗa slaslaya təgəskabu təbəki zuk ka tay ni ; cahum zlam

afa goro. Aɗaba nu kuɗufa, nəg̀ri daliya ana kʉlido ; akəpəsumaba afa goro zlamgekʉli a. 30Aɗabazlam ya ti nəfəki ke kʉli ni ti kəzum tata. Zlam yanəzəkiyu ke kʉli ni day àɗəski ke kʉli do. »

12Yezu agur vaɗməpəsabana(Mark 2.23-28 ; Lʉk 6.1-5)

1 A vaɗ *məpəsabana nahaŋ ba ti Yezu akabandam maɗəbay naŋ ni təb̀u tasləkaba a vədaŋ ga*alkama ba. Ay ti lʉwir àbu awər ndam maɗəbaynaŋ ni. Eslini təǹjəki ka meheɓoru alkama ni,tahəpəɗoru bəza gani. 2Ndam *Feriziyeŋ ni tàratìpia tay a nahkay ti təh̀i ana Yezu ahkado : « BayMelefit àɗəm e *Divi gayaŋ ni bu : “Kəg̀rum tʉwia vaɗməpəsabana ba ba” ti, nihi ti ndammaɗəbaykur ni tagray timey ! » 3Yezu àra èciama gatay nati àhi ana tay : « Kèjeŋgʉm ere ye ti Devit àgrayni ndo aw ? Ahaslani Devit akaba ndam gayaŋlʉwir àwəra tay a, 4 nahkay àhuriyu a ahay geMelefit vu, àzay *dipeŋ ya tàfəkaɗi ana Melefitni. Devit nakəŋ àzum, mək àvi ana ndam gayaŋni təz̀um bilegeni. Ay tiMelefit àɗəmeDivi gayaŋni bu, mis ndahaŋ təz̀um dipeŋ nani do ; si ndam*maŋgalabakabu mis akaba Melefit ni day kwa titəzum. 5 Magray tʉwi a vaɗ məpəsabana ba tiMelefit àcafəŋa mis e Divi gayaŋ ya Mʉwiz àbəkini ba. Ay ti àbu məbəkiani a wakita nani bu kua vaɗ məpəsabana ba ndam maŋgalabakabu misakaba Melefit ni tâgray tʉwi a *ahay gəɗakani geMelefit ni bu, tàcalki tay ka zlam magudarani doni ti, kèjeŋgʉm ma gani ndo waw ? 6 Nəhi anakʉli nahəma, maslaŋa ya ti àtam ahay ge Melefitni, naŋ àbu ahalay. 7 Pakama àbu məbəkiani aWakita ge Melefit bu nahkay hi : “Ere ye ti nunawayay ni ti, təĝri sulum ana ndam ya təcakaydaliya ni ; do ni ti nàwayay zlam ya ti tìsliŋʉ nido.” * Tamal kəs̀ərumaba huɗ gama hina ti, ŋgayndam ya tàgudar araŋa ndo ni tàgudara zlam a tiakal kəɗ̀əmum do. 8Aɗaba Bay ya ti aɗəm tâgrayzlam hini a vaɗ məpəsabana ba ni ti nu *Wur geMis. »

Yezu ahəŋgaraba zal nahaŋ ahar bəlaŋmikʉlfiŋana

(Mark 3.1-6 ; Lʉk 6.6-11)9Yezu àsləka eslina ti àra àhuriyu a ahay gatay

ya *tahəŋgalavù Melefit ni vu. 10 Eslini zal nahaŋnaŋ àvu ahar mikʉlfiŋana. Mis ya təb̀u eslini

† 11:21 Məbakabu buhu akaba məbakabiyu viti ka ahàr ti aɗafaki mis titʉwi, tahəŋgalay Melefit, təgrikam-kam. ‡ 11:22 Ndam Tir ti ndam ge elimeni, təs̀ər Melefit do. Ndam Sidoŋ day nahkay. * 12:7 Oze 6.6.

Meciyʉ 12:11 16 Meciyʉ 12:33ni tawayay tacalki Yezu ka zlam magudarani,nahkay təh̀i : « E *Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəkini bu ni ti Melefit àva divi a ti tâhəŋgaraba misa vaɗ *məpəsabana ba waw ? » 11 Eslini Yezu àhiana tay ahkado : « Way e kiɗiŋ gekʉli bu naŋ àbuàna təmbak gayaŋ bəlaŋ mək təmbak ni àdiya eeviɗ va a vaɗməpəsabana ba ti àzaya do ni way ?12 Ay ti mis hihirikeni ti àtam təmbak do waw ?Nahkay ti e Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni buni ti Melefit àvia divi ana mis ga magray sulum avaɗməpəsabana ba. » 13Mək Yezu nakəŋ àhi anazal ya ti ahar mikʉlfiŋana ni ahkado : « Təlbiyuahar gayak ni. » Àra àtəlikabiya ti ahar gayaŋ niàslamalava ègia sənduɓ-sənduɓana akaɗa nahaŋna. 14Nahkay ndam *Feriziyeŋ ni tàhəraya a ahayni ba ni ti tàŋgasvu, tàgray sawari ahəmamam titijiŋ Yezu ni.

Yezu ti naŋ bay məgri tʉwi ana Melefit15 Yezu àra ècia sawari gatay na ti àsləka es-

lina, òru ka məlaŋ nahaŋ. Nahkay mis dal-daltàɗəboru naŋ mək naŋ nakəŋ àhəŋgaraba ndamga arməwər na ɗek. 16 Ay ti àləgi ana tay àɗəm :« Kəɗ̀əfum nu ba. » 17 Zlam gani nani àgravuɗek ti, ti pakama ga Bay Melefit ya àhi ana baymahəŋgaray *pakama gayaŋ Izayi ni mâgravu.Pakama gani nani ti nihi :18 « Bay məgru tʉwi ya nəd̀əkiba ni ti naŋ hi,

nawayay naŋ dal-dal ;məɓəruv goro amərvu àna naŋ dal-dal.Anəvi Məsuf goro mək aməhi ma ge jiri goro ana

mis ga haɗ ni ɗek ;19 amaləgavu akaba mis do, aməvalahay do,maslaŋa emici ma gayaŋ kwaŋa kwaŋa a dala bu

do.20 Emeheɓkaba mavram ya awayay ahuɓ wuɗak

na do.Emimetiŋ aku ge ceŋgel ya awayay amət wuɗak

ni do.Amagray nahkay, duk abivoru ana vaɗ ya ti mis

ga duniya ɗek təg̀əskabá jiri ge Melefit ani.

21 Mək mis ga haɗ ni ɗek atəfəki ahàr ka naŋ,atəɗəm amahəŋgay tay. † »

Yezu ti agray tʉwi àna njəɗa geMelefit tək, ànanjəɗa ge Seteni aw ?

(Mark 3.20-30 ; Lʉk 11.14-23)22 Eslini təz̀ibiyu zal seteni nahaŋ ana Yezu.

Maslaŋa gani nani ti seteni ni àwulufa naŋ a,acafəŋa naŋ ga mazlapana daya. Yezu nakəŋ

àhəŋgaraba maslaŋa nana ; maslaŋa nani àzla-pay, èpi divi. 23 Mis dal-dalani ye eslini ni ɗektàra tìpia ti àgria ejep ana tay a dal-dal, təɗ̀əm :« Maslaŋa hini ya àhəŋgaraba mis a ni ti wurge Devit do waw ? » 24 Ndam *Feriziyeŋ ni tàratìcia ma na ti təɗ̀əm : « Maslaŋa hini agariabaseteni ana mis a ti si àna njəɗa ge *Belzebʉl bayge seteni ni kwa. » 25 Yezu àra àsəra ere ye titəjalaki ahàr na ti àhi ana tay ahkado : « Tamalndamga haɗnahaŋ nday ndayani takaɗvu e kiɗiŋgatay bu ni ti mis akaba zlam ga haɗ gani etigiahàr. Nahkay day tamal ndam ga kəsa ahkay doni ga huɗ ahay takaɗvu e kiɗiŋ gatay bu ni ti kəsagani ahkay do ni huɗ ahay gani àŋgoru kama do.26 Nahkay day tamal *Seteni agariaba seteni anamis a ti njəɗa gayaŋ èdeva ; ègia nahkay ti aŋgorukama ti ahəmamam ? 27 Ay tamal nu nagariabaseteni ana mis àna njəɗa ge Belzebʉl a ti ndamgekʉli ni tagariaba seteni ana mis a ti àna njəɗaga way ? Nahkay zlam ga ndam gekʉli gekʉleniya tagray ni ti aɗafaki ere ye ti kəɗ̀əmum ni tima ga malfaɗa. 28 Nagariaba seteni ana mis a tiàna njəɗa ga *Məsuf ge Melefit a sawaŋ. Goroya nagray nahkay ni ti aɗafaki *Məgur ge Melefitènjikia ke kʉli a àndava. »

29Yezu àɗəmketi : « Mis ahuriyu a ahay gemisnjəɗa-njəɗani vu ti mək ahəlfəŋa zlam gayaŋ amənjəɗ məŵəl naŋ ti àgravu koksah. Si tamalàwəla naŋ a day kwa ti ahəlfəŋa zlam gayaŋ a.30Maslaŋa ya ti naŋ àbi akaba nu bi nahəma, naŋzal ezir goro. Nahkay maslaŋa ya ti àjənaki nu gamazalubiyumis donahəma, agarafua tay a sawaŋ.

31 « Nəhi ana kʉli nahəma, zlam magudaranige mis ya ti tagudar ni ɗek akaba ndivey ya titindivi Melefit ni ɗek ti Melefit ambərfəŋa kà taya. Aymaslaŋa ya ti endiviMəsuf gayaŋni timagu-dar zlam gayaŋ nani ti Melefit aməmbərfəŋa dosimiteni. 32Maslaŋa ya ti aɗəmkumamagədavanika nu, nu *Wur ge Mis ni ti Melefit aməmbərfəŋazlam magudarani gayaŋ nana. Ay maslaŋa yati aɗəmki ma magədavani ka *Məsuf Njəlatanini ti ku ka sarta hini Melefit àmbərfəŋa do, kuka məlaŋ mʉweni ya Melefit amagraya ni dayaməmbərfəŋa do. »

Məŋgəhaf ti təsərkaba àna bəza gana(Lʉk 6.43-45)

33 Yezu àɗəm keti : « Nəɗəm nahəma, tamalməŋgəhaf sulumani ti bəza gani day sulumani.Ay tamal məŋgəhaf magədavani ti bəza gani day

† 12:21 Izayi 42.1-4.

Meciyʉ 12:34 17 Meciyʉ 13:7magədavani. Nahkay məŋgəhaf ti təsərkaba tayàna bəza gatayana. 34 Lekʉlʉm ti medékw !Lekʉlʉm ndam magədavani, kəɗəmum ma su-lumani tata waw ? Aɗaba pakama ya ti ahərayaa ma ge mis ba ni ti àsaɓikia ka məɓəruv apalam. 35 Nahkay mis sulumani azaya zlam su-lumana a zlam maŋgahani sulumani ya àniviyua məɓəruv bu ni, mis magədavani ti ni azayazlammagədavana a zlammaŋgahanimagədavanigayaŋ ba. 36 Nəhi ana kʉli nahəma, ka fat yati Melefit amagrafəŋa seriya kè mis a ni ti kuway way do amahəŋgarfəŋ kà pakama gayaŋmagədavani ya àɗəm ni ɗek. 37 Aɗaba ka fat geseriya nani emizli kur ti pakama gayak ya kəɗ̀əmni ; aməwəl kur ti pakama gayak ya kəɗ̀əm nidaya. »

Ere ye ti Melefit àɗafaki àna Zonas ni(Mark 8.11-12 ; Lʉk 11.29-32)

38 Eslini ndam *məsər Wakita ge Melefit akabandam *Feriziyeŋ ndahaŋ təh̀i ana Yezu ahkado :« Mʉsi, mawayay ti griaya ere ye ti mìpi ɗay-ɗayndo na ana leli a. » 39 Yezu àhi ana tay ahkado :« Ndam ye e hini vu ni ti ndam magudar zlam,təf̀əki ahàr ke Melefit do, tawayay təĝriaya ereye ti mis tìpi ɗay-ɗay ndo na ana tay a. Ayere ye ti tihindi ni ti Melefit aməgri ana tay dosimiteni. Melefit aməɗəfiki ere ye ti àɗafaki ànaZonas baymahəŋgaray *pakama gayaŋ ni ana tayciliŋ. 40 Akaɗa ga Zonas ya ànjəhaɗviyu a huɗge kilif vu vaɗ mahkər ni ti, nu *Wur ge Misday anagraviyu vaɗ mahkər a haɗ vu. ‡ 41 Kafat ya ti Melefit amagrafəŋa seriya kè mis a ɗeknahəma, ndamNiniv eticikaba akabamis ye ehinivu na, atəhi ana mis ye e hini vu ni “Lekʉlʉmndam magudar zlam.” Aɗaba mam, ndam Ninivtàra tìcia pakama ga Zonas ya àhi ana tay na titàmbatkaba majalay ahàr gatay na. Ay ahalay timis àbu àtama Zonas àna gəɗakana ti kəsərum doaw ? § 42 Ka fat ge seriya nani ti bay walani yaàgur haɗ Seba ni emicikaba akaba ndam ye e hinivu na, aməhi ana tay : “Lekʉlʉm ndam magudarzlam.” Aɗaba mam, bay gani nani ècikbiyu kwakè sliri ga məlaŋ ga mara məbi slimi ana pakamaga Salomoŋ bay məsər zlam ni. Ay ahalay ti misàbu àtama Salomoŋ àna gəɗakana ti kəsərum doaw ? »

Seteni àsləkiaba ana mis a ti aŋgwiviyu tata(Lʉk 11.24-26)

43 Yezu àɗəm keti : « Tamal ti seteni àsləkiabaana mis a ti, akoru a huɗ gili vu ka məlaŋ yati yam àbi ni, aɗəbay məlaŋ manjəhaɗani. Ayàŋgət məlaŋmanjəhaɗani do ; 44nahkay ti aɗəm :“Ŋgulum nəŋguvoru a arəŋ goro ni vu zlamgoro.” Àra ènjia ti àhuriyu àdi ahàr ana arəŋ niməsləɗabana, maslamalabana lala. 45 Eslini naŋnakəŋ asləka akoru azalakivabiyu seteni ndahaŋadəskəla, nday nani ɗek tət̀am naŋ àna cuɗay.Mək nday nakəŋ ɗek tara təhuriyu, tanjəhaɗ aarəŋ ni bu. Nahkay maslaŋa nani ti manjəhaɗgayaŋ ni egi ŋgulum gayaŋ ya ahaslani ni keti.Mis magədavani ye e hini vu ni day atəgri ana tayti nahkay. »

Ndamam ndam ga huɗ ahay ga Yezu eɗeɗiŋeɗeɗiŋeni ni mam ?

(Mark 3.31-35 ; Lʉk 8.19-21)46 Ka ya ti Yezu naŋ àbu azlapi ana mis dal-

dalani ni ti məŋ ga Yezu akaba bəza ga məŋ gaYezu tàra, nday təb̀u e mite bu tawayay təhima. [ 47 Nahkay maslaŋa nahaŋ àhi : « Ata mukakaba bəza ga muk təb̀u e mite bu, tihindi kur. »]48 Yezu àhəŋgrifəŋ, àhi ahkado : « Məŋ goro tiway ? Bəza ga mmawa ti ndamam ? » 49 MəkYezu nakəŋ èɗʉki ahar ka ndam maɗəbay naŋni, àɗəm : « Məŋ goro akaba bəza ga mmawanahəma, nday hini. 50 Aɗaba maslaŋa ya ti agrayere ye ti Bəŋ goro naŋ a huɗ melefit bu awayayni ti, naŋ nani ti wur ga mmawa zalani, bi walani,mmawa daya. »

13Bay mabəhaɗ hilfi ga zlam(Mark 4.1-9 ; Lʉk 8.4-8)

1 Ka fat nani Yezu àhəraya a ahay ba, òruànjəhaɗ kà gəvay ga dəluv ni. 2Eslinimis kay tòrukà gəvay gayaŋ. Nahkay naŋ nakəŋ káy àcəliyua *slalah ga yam vu ànjəhaɗviyu digʉs. Mis dal-dalani ni ti ni nday ka dəŋ-dəŋ. 3Yezu nakəŋ àhima ana tay gərgəri kay àna ma *gozogul, àɗəm :« Maslaŋa nahaŋ àhəraya òru e gili ga mabəhaɗhilfi ga zlam. 4 Naŋ àbu abəhaɗoru hilfi ga zlamni ti ɓal gani àdəgoru e divi bu. Nahkay eɗiɗiŋtàra təǹdaba. 5Ɓal gani keti àdəgoru ka pəlaɗ yahaɗ àhəcaki ni. Àfətaya hʉya, aɗaba haɗ àki kapəlaɗ ni kay bi. 6 Àra àfətaya, fat àra àvəɗia tièhiriŋaba aɗaba àbiyu sliri a haɗ vu kay ndo. 7Ɓalgani keti àdəgiyu a adak vu. Ka ya ti àfətaya təb̀u

‡ 12:40 Mənjay Zonas 2.1. § 12:41 Niniv ti kəsa gəɗakani ya Melefit àsləroru Zonas eslini ni (Zonas 1.2).

Meciyʉ 13:8 18 Meciyʉ 13:31təɗəkkabu nahəma, adak ni tèŋgecekabá. 8 Ɓalgani keti àdəgoru ka haɗ sulumani. Àra àfətayati àbi bəza. Bəlaŋ gani àbi bəza diŋ, bəlaŋ ganiketi bəza kru kru muku, nahaŋ ni ti ni kru krumahkər. » 9Yezu àɗəm keti : « Maslaŋa ya ti slimiàfəŋ ni ti mîci lala. »

Yezu aɗəmma àna ma gozogul kwa ti kamam(Mark 4.10-12 ; Lʉk 8.9-10)

10 Ndam maɗəbay Yezu ni tàhəɗakfəŋbiyu kàYezu, təh̀i ahkado : « Kəhi ma ana tay àna ma*gozogul kwa ti kamam ? » 11 Àhəŋgrifəŋ anatay, àhi ana tay ahkado : « Lekʉlʉm ti Melefitàɗəfikiaba zlam maŋgahani àki ka Məgur gayaŋna ana kʉli a, ti kəŝərum. Ay nday ti àɗəfikiabaana tay a vay-vay ndo. 12 Aɗaba maslaŋa ya tizlam gayaŋ àbu ni ti atəvikivu, amələbu àna zlamdal-dal àsaɓay. Ay maslaŋa ya ti zlam gayaŋ àbinahəma, ku ere ye ti àfəŋni day atəzafəŋa. 13Nəhima ana tay àna ma gozogul nahkay ti aɗaba kutamal tamənjaləŋ ka zlam lala nəŋgu ni tìpi do ;ku tamal təbi slimi ana pakama lala nəŋgu ni tìcido.

14 « Gatay ya təb̀u tagray nahkay ni ti pakamage Izayi bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit yaàɗəmbiyu ni àgravu. Àɗəm :“Ku tamal kəbumi slimi ana zlam lala nəŋgu ni

ekicʉm do.Ku tamal kəmənjumləŋ ana zlam lala nəŋgu ni

ekipʉm do.15Aɗaba mis nday ndani ti ma ya nəhi ana tay ni

ètiri ana tay do simiteni,aɗaba tìrika slimi gatay a, tàbakabá eri gatay a.Tàgray nahkay ti, ti tîci zlam ba, tìpi divi ba, təs̀ər

zlam ba ;tawayay ti tàmbatkaba majalay ahàr gatay a ba

daya.Tamal tàmbatkaba ti akal nàhəŋga tay a.” *

16 « Ay lekʉlʉm ti mərumvu aɗaba eri àfəŋkè kʉli, kipʉm divi ; slimi day təf̀əŋ kè kʉli,kicʉm zlam. 17 Nəhi ana kʉli nahəma, ndammahəŋgaray *pakama geMelefit kay akaba ndamjireni kay ya ahaslani ni tàwaya mipia ere ye tikipʉm na, ay ti tìpi ndo. Tàwaya micia ere ye tikicʉm na, ay ti tìci ndo. »

Yezu aɗafabama gozogul ga baymabəhaɗhilfiga zlam na

18 « Ay lekʉlʉm ti bumi slimi ana ma ya ti ma*gozogul àki ka bay mabəhaɗ hilfi ga zlam niawayay aɗəmki ni. 19 Tamal mis təbi slimi ana

pakama ya təɗəmki ka *Məgur ge Melefit ni, tìcido ni ti, nday akaɗa divi ya hilfi ga zlam àdəgakini. *Seteni ara ahəliaba pakama ya ti təg̀əskabuna ana tay a. 20Mis ndahaŋ day təb̀u, nday akaɗapəlaɗ ya hilfi ga zlam àdəgaki ni : tìcia pakamage Melefit na ti təgəskabu àna məmərani hʉya.21 Ay pakama nani àhuriviyu ana tay a məɓəruvvu do, akaɗa ge sliri ya ti tòru a haɗ vu do ni ;təgəskabu ti ga hayaŋani. Tamal zlam zləzlaɗaniàdia ahàr ana tay a, ahkay do ni mis təgri daliyaana tay azuhva pakama ge Melefit ni ti təmbrəŋhʉya, təg̀əskabu va do. 22Mis ndahaŋ təb̀u, ndayakaɗa hilfi ga zlamya ti àdiyu a huɗ ga adak vuni :tìcia pakamageMelefit a ti təgəskabu. Aymajalayahàr ga duniya ariva ana tay a, elimeni agosaytay ; zlam nday nani teŋgecekabu zlam akaɗa gaadak ni. Nahkay ti pakama ya ndam nday nanitìci ni àzaya araŋa do. 23 Mis ndahaŋ ti ni ticipakama ge Melefit. Tìci ti təgəskabu. Nday akaɗahaɗ sulumani ya hilfi ga zlam àdəgaki ni, nahkaytəbi bəza. Bəlaŋ gani abi bəza diŋ, bəlaŋ gani ketibəza kru kru muku, nahaŋ ni ti ni bəza kru krumahkər ni. »

Ma gozogul àki ka ayum24Yezunakəŋàŋgəhaɗima *gozogul nahaŋ ana

tay keti, àɗəm : « *Məgur ge Melefit ti təz̀avuata mis ya ti èzligi hay gayaŋ sulumani a vədaŋgayaŋ bu ni. 25Ay məlavaɗ àra ègia, mis tìnjikabaɗʉwir a ti zal ezir gayaŋ òru èzligikiviyu ayummək àsləka zlam gayaŋ a. 26Ka ya ti tàra təf̀ətaya,təb̀u tabay ahàr nahəma, ayum ni day àsərvu.27Ndamməgri tʉwi ana bay ga vədaŋ ni tàra tìpiati tər̀əkia ka bay ga vədaŋ na. Təh̀i : “Bay geli,kìzligi a vədaŋ bu ni ti hay sulumani timey ! Ay tiayum ni àhəraya ti eley ?” 28Àhi ana tay : “Àgrayere nani ti zal ezir goro.” Eslini ndam məgri tʉwini təh̀i : “Kawayay ti môru mîjeba waw ?” 29Naŋnakəŋ àhi ana tay : “Aha ! Kìjʉmaba ba, aɗabatamal kijʉmaba ti bi ekijʉmaba akaba hay na.30Brəŋum tay nahkay hayaŋ. Eminjʉa ka sarta gamabazana day kwa ti anəhi ana ndam mabazanini ahkado : Bazumaba ayum na, wəlumaba tikəĵumiaba aku a, hay ni ti ni kəĥəlumubiyakəb̂umiyu a guvur goro vu.” »

Ma gozogul àki ke hilfi ga zlam gʉziteni akaba kemiwisiŋ

(Mark 4.30-32 ; Lʉk 13.18-21)31 Yezu àhi ma *gozogul nahaŋ ana tay keti,

àɗəm : « *Məgur ge Melefit ti àzavu akaba wur* 13:15 Izayi 6.9-10.

Meciyʉ 13:32 19 Meciyʉ 13:58ge hilfi ga zlam gʉziteni. Mis àzay, èzligi a vədaŋgayaŋ bu. 32Hilfi gani ti gʉz

Date post:	01-Sep-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	0 times
Download:	0 times

ii - World English Bible · Meciyʉ 2:17 3 Meciyʉ 3:16 akaba bəza ge mis ya tanjəhaɗ kà gəvay...

Documents