+ All Categories
Home > Documents > INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3,...

INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3,...

Date post: 14-Jun-2019
Category:
Upload: vothien
View: 218 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
31
INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDI ES Vo lume 3, Number 4, 19 , 96 PANCASILA AS THE SOLE BASIS FOR ALL POLITICAL PARTIES AND FOR ALL MASS ORGANIZATI ONS; AN ACCOUNT OF MUSLIMS' RESPONSES Faisallsmail DOES TRADITI ONAL ISLAMIC MALAY LITERATURE CONTAIN SHI'ITIC ELEMENT? 'ALi AND F AT IMAH IN MALAY HIKAYAT LITERATURE SSN 0215-04 92 Edwin Wieringa MASLAHAH AND ITS APPLICATION IN INDONESIAN FA TWA Khoiruddin Nasution / ;
Transcript
Page 1: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, Number 4, 19,96

PANCASILA AS THE SOLE BASIS FOR ALL POLITICAL PARTIES AND FOR ALL MASS

ORGANIZATIONS; AN ACCOUNT OF MUSLIMS' RESPONSES

Faisallsmail

DOES TRADITIONAL ISLAMIC MALAY LITERATURE CONTAIN SHI'ITIC ELEMENT?

'ALi AND FATIMAH IN MALAY HIKAYAT LITERATURE

SSN 0215-0492

Edwin Wieringa

MASLAHAH AND ITS APPLICATION

IN INDONESIAN FA TWA

Khoiruddin Nasution

/ ;

Page 2: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

STUDIA ISLAMIKA Indonesian Journal for Islamic Studies

Volume 3, Number 4, 1996

EDITORIAl. BOARD· Harun /l'asution Mastubu M Quraisb Sbihab A Azir Dtlblan M. Satria Effendi Nabilah Lubis M. Yrmau Yrmif Komaruddin Hidayat M. Din Syamsttddin Muslim Nasucion Wahib,Wu'thi

EDITOR-IN-CHIEF: .d,zyumardi A..-ra

EDITORS. Saiful Mujani Hendro Praseryo johan H. Meuleman Didin Syafruddin Ali Munbanif

ASSISTANTS TO THE EDITOR· Arlef Subhan Oman Fathurrabman HeniNuroni

ENGUSH lANGUAGE ADVISOR judrtbM Dent

ARABIC LANGUAGE ADVISOR Fund M. Facbruddin

COVER DESIGNER S. Prinka

STUDIA lSLAMIKA (JSSN 0215-0492) is a JOurnal published quarterly by the /nstltut Agamcr Islam Negeri (IAJN, The State Institute for lslamrc Studies) Syarif Hidayarullah, jakarta. (SlT DEPPEN No. 129!SK/DITJEN/PPGtS'IT/1976) and sponsored by the Department of Rehgrous Affairs of the Rcpublrc of Indonesia. It specralrzes in Indonesian Islamic studies. and is intended to communi­c-Jtt onginal researches and current issues on the subJect. This journal warmly welcomes contnbuuons from scholars of related drsoplines. All articles pubhshed do not nec:;es~arily rt:present the views of the journal, or other rnstJrutions 10

wh1ch r115 affiliated. They are solely the VIew~ of the authors.

Page 3: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

MahrusAsad

Ma'had al-Juntfu- bayna al-Tajd1d wa al-Taql1d

Abstract: The inspiration for Muslim education reform in Indonesia is traditionally rooted in two sources of influence: Middle Eastern and Western influences. Traditionally, from the early spread of islam in Indo­nesia until the end of the 19th century, Muslim education in this area had been influenced by that of the Middle East. By the md of the 19th century, however, when the Dutch colonial government consolidated its rule in Indonesia, they also introduced a modern system of/earning in the Malay· Indonesia archipelago. Before long, the modern (Western) education sys· tem was also adopted by Muslim organizations, such as Muhammadiyah (established in 1912). At the same time, the Middle Eastern modernist refonn movement in the field of education was also influenced Indone­sia, mainly through Indonesian students returning to the archipel.ago af ter completing their studies in the Middle East. It is this spirit of reform which inspired them to establish a modern Islamic learning institution different from the traditional one. As one might expect, the main aim of r.he estabhshment of this institution is, generally, to spread the ideas of Islamic reformism, and more specifically, to provide Ml-lslims with a mod­ern Islamic education.

The Pondok Moderen Gonxor (Gomor Modern Islamic Boarding School), located in Ponorogo, East java, is an example of the successfitl implementation of the idea of Islamic refomnsm in the field of educa­uon. From its establishment until the present time the Pondok Modem Contor has produced a great number of Muslim intellectttals, scholars, teachers, and even enn·eprenettrs. It has a great name and reputation in Indonesia as being a leading Islamic educational institution.

The Pondok Modern Gontor 'l.t'as established in 1926 by three broth­ers, who were later known as Trimurti: Ahmad Saha/> Zainuddin Fanani, Imam Zarkasyi. Since its foundation, this pondok (pesantren, or board­ing school) has shou•n a strong orientation xowards fs/amic reformism, despue the use of the term "pondok" (or pesantren) which generally re-

Page 4: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

fers to traditional fslamic boarding schools. This ts clearly demonstrated by zts educarzonal activities m the formative period of Ahmad Sahal {1926· 7936} which modem sub;ects 'UJere adopted. Thus, some rnodern sciences such as geography, art, selfdefense sports and boyscouting, were caught to the students at elementary level {farbiyyatul Atfal) and at second.ary level, called Sullam ai-Muta'allim. The adoption of modern methods of learning intensified in 1936 when Imam Zarkasyi took control of the management of the Pondok Modem Gontor.

Zarkasyz 's great concrzbtttion co the mode-rnization of the school zs moted in his expmence when studying at the Pesantren of Marnbaul Ulum, Solo, a traditional pesamren; and at Kuliyawl Mu'al/imin !slamiyyah (KM!}, Padang Panjang, a modernist Muslim school. When he srudzed m Solo, for mscance, Zarkasyi is reported to ha1.'e found a good model of learning in whzch, in addition to usmg a claSSLcal sysr:em of leammg, teachers gave attention to modern science subjects. Meanwhzle, in rhe Madrasah Arabtyah fslamiyah of Solo, Zarkasyi met Oemar Hasjim, a reformm teacher graduated from Zaitunah Univermy, Egypt, 71.-hose proficiency m Arabic was well known among Muslim col!llnunittes 111

the town. In addition to these experiences, u.:hen he studied at the J\MI he learned a method of teaching in accordance u•ich che principles of modern sczences.

Stimulated by his own experience, Zarkasyi to implemented his ideas of islamic educational refonn in the teaching method in Con tor. The first step he made was to gl'l:e pnonry co the der-·elopmenc of educational .K­

czvuies ac secondary ler-·el, which was also called Kulliyawl lvfu'allumn fslamiyah (KM!). Despite his strong tendency co adopt a modem syste111 of learning, it is apparent that Zarkasyi also mazntamed some n·aditional elemencs of the Islamic educational system. Accordmg to hun, .z/1 elements of the pesamren should be preserued; among these elements are: chcms­matic teachers (k yai), swdems (santri}, boarding rooms {asrama), mosque (masjid} and religiot-~s books {kitlb). At The same time, hou•e'ver, ~·arious mbjects on religious sczences such as theology, Qur'/mzc exegeSIS, tradir:zon of the Prophet, jtt'risprudence, and so forth m usc be taught by using books written in accordance with modern standards of/earning. Zarkasyi him· self u:rote ser-·eral religious text books which u>ere used in the school.

Pondok Modern Gontor opened a new undergraduate program for lslan1ic sciences on November 17, 1963. This instiuae later earns an ac· creditation from such universities 11s Dantl Ulum Unh·emty, Egypc, (1980}, Ptmjab Universzty, PakiStan (1984}, Islamabad fnternationalls­lamic University and AI-Azhar (1989}.

Page 5: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

MahrusAsad

Ma'had al-JuntUr bayna al-Tajdid wa al-Taqlld

Abstraksi: Jnspirasi pembaruan pendidikan islam di Indonesia secara tradisional selalu berasal dari dua sumber: Bar at danlarau Tim ur Tengah. Pengamh Barat umumnya diba11·a oleh pemerintah kolonial Belanda, sedangkan dari Timur Tengah dibau:a oleh ketunman AYab atau para pela;ar fndonesia yang studi ke negara tersebur. Puncak pengaruh pembar.t-tan dari Timttr Tengah ialah pada tahun 1930-an yang dini!ai oLeh para sejarahwan sebagai peri ode kepu!angan sejumlah alumni Timur Tengah yang beroriencasi pembaruan ke tanah air. Semangatpembaruan mereka begitu kttat sehingga mereka memandang perlu mendmkan lembaga pendidikan cersendiri yang berbeda dari pendidikan Islam tradisional. Tujuannya ialah untuk menyebarkan gagasan pembaman yang diterima dari tempat asaf be/ajar kepada murid-murid di tanah a1r. Pondok Modern Goncor adalah satu contoh keberhasilan alumni Timur Tengah dalam memompakan semangat pembaruan pendidikan !slam.

Pesantren Gontor didirikan pada tahun 1926 oleh tiga bersaudara yang sering disebut dengan Trimurtt, yaitu Ahmad Sahal, Zainuddin Fanani dan Zarkasyi. Se;ak kelahirannya pesantren ini memang sudah beronentasi pembaruan. Dari tingkat pendidikan dasar dan 1nenengah perrama, para murid sudahdiajarkan pengecahuan Ullllml, kesenian, bela diri dan kepanduanJ di samping pengecahuan agama !slam. Pembaruantersebw leb1h diintensifkan lagi pada peri.ode berikmnya Lemtama sejak Zarkasyi aktif dalam pengembangan Goncor, yakm pada tahu.n 1936. Peranan Zarkasyi dalam pembaruan Gontor beguu besar sehingga kernodernan Gontor sekarang pada hakikatn)ltt berkat 11saha keras tokoh ini.

Zarkasyi memulai pengembaraan studinya di Solo dan Sumatra Bar at. Saat di Mambaul Ulum-Solo ia menemukan model pesamren modern yang menga;arkan pengetahu.an wnum dan menerapkan sistem klasikal. Di Madrasah Arabiyyah lslamiyyah (MAl} di kota yang sama, ia berkesempatan berkenalan dengan Oemar Hasjim, seorang gum pembartt tamatan Universitas Zaiwnah yang sangat besar perannya dalam

Page 6: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

mengembangkan kemampuan berbahasa Arab. Sedang dr Kulhyatul Mu'allimin Islamiyyah (KMI)-Sumatra Barat yang dipimpin Mahmud Yunus, alumni Darul U/wn Kairo, Zarkasyi memperoleh ilmu dan pengalaman yang !Mar biasa tentang be/ajar dan mengajar berdasar prinsip-prinsip pengetahuan modern.

Zarkasyi kemudian berusaha melakukan eksperimen dt Pesamren Contor. Langkah pertama yang dilakukannya ialah konsencrasi pada pendidikan tingkat menengah yang diberi nama Kttlliyyacul Mu 'a.llimin lslamiyyah (KMI).Ia tetap mempertahankan unsur utama pesantren dalam KMI Pesancren Gontor, kecuali penekanan kitab kuning. Pelbagaz pelajaran Aqa'id, a/-Qur'a11, cajwid, tafsir, hadith, fikih, ushul fiqh diajarkan, tetapi diusahakan menggunakan bu.ku-buku. yang disustm berdasar prznsip pengajaran modern. Zarkasyi sendhi berusahtt menu/is sebagian buku pegangannya. Sebagat lembaga yang bertujuan membina para cal on guru agama, I<MJ juga mengajarkan Ilmu ]iwa Pendidikan, Asas-asas Didaktik, Sejarah Pendidtkan, llmu Sosia!, Bio!ogi, berhiumg, ilmu bumi, zlmu hayat, tata negara, bahasa Inggeris,juga kepanduan.

Bahasa Arab dan lnggeris diajarkan dengan menggu.nakan direct method, dan keduanya dijadikan bahasa pengaja,·an da'1 percakapan seharz-hari di pesantren. Mecode bandongan, sorogan dan wetOn dtttnggalkan karena dipandang !ambat dalam membina kemampuan pemahaman. Sebagai pengganti kemudian diterapkan sistem klasikalyang mengatur kenaikan th1gkat, pembagian ke!as, pembatasan masa be/ajar dan admmstrasi sekolah.

Setelah eksperimen pembaruan Pesantren Con tor berhasil mencetak lu/usan berkualitas dan minat masyarakat te~hadap pesantren ini juga besar, perhatian selanjumya diarahk.an pada pembentukan perguruan tmggi. Pada tanggal 11 Nopember 1963, didirik.an Petguruan Tinggi Darussalam (PTD) yang kemudian diubah namanya menjadi lnsticut Pendidikan Darussalam (IPD). Tu.juan pendiriannya ialah umuk mementmi kebucuhan dosen-dosen di pergttruan tinggi. Sebagai Rektor, Zarkasyi ingin mengembangkan !PD sebagai perpaduan dari kekuatan empat universitas) yaiw Universitas ai·Azhar dari sisi wakafnya yang sangatkuatj Aligarh di India dari kemodernannytt, Shaminiketan di India dati kedamaimannya dan Syanggu di Afrika dari segi keikhlasan para pengasuhnya. Dibanding K.Jv/1, perkembangan IPD memang rerbilang lambat. Namtm demikian, pergt-truan tmggi ini kini telah memperoleh pengakuan dari pelbagai umversitas di I M~Ir negeri; pad.a tahun 1980 dari Dam/ Ulwn, 1984 dari Universitas Punjab Lahore, Pakistan, 1989 dan Unz'l.'esrisr:as !slam fnternasional!slamabad.

Page 7: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

:4....11.JI

J-.:1;1 -} ~ ;J.j\ _; '-::--~~~ ~_)u ~jJI ~.?' c~ ~ ~ ~

} ~L r,ll L:->-1..; .:.r-" ,1_,......, 'J.j}--! l--4~; IJ_# ~ .;~1 ..ti J~l .) _,ill

~ ~..l.)_i:)\ "----.:;_)1 o ))---i\ ,"----.:;_;JI ~ ):.-. .J-'"" ~ . L-..I.;..UI .) ~

~l.::.,;\ b ~~I 6...... \J...UI ~j C:\..; J. }I .y 4s-_r. [surau) ~l.:S:JI/1.;1;)1

L-.. J..v J, \ ~. ~ ;;.;.__.,~I LUI¥~~ U.~ s-=JI "~~)II" 4...,..... .;..V

, \ ~ \ o ~ ~ Jll .r-1 r--<.r<JI J....,s- cWI 4-----1 ~~ yJ1_,1> o ~ .Y""

4...,..... .;··1..~.11;' \ ~ ~ 'l" ~ ~ _,.)1 {.5~ :J ..:r:-lll ..:r:j u~ ;I ~...U\ L .;..WI)

1

~ _,.)1 ~ J ~~;I ol.:lJ ~..UI

. ...lA~\ .1L.. ;1~..~ <~......! ili y)L':JI ~_;J I --4~ ..F-" .:_11 ,; ;L>.. ._}

,~\ ~~ L>y.rJI c::'"Li _)1 u.~~l .._,....;~ ~~~~ .uw..JI o.i.¥

..:_j/ "~J ·~') ~~ c~':J wJ~ .... ~~J~ ~ o~ )' -.0J£

L-..~1; ~I; ~~~\; t:.;Lll_, yL-.::-J\ ~,.,\...:.-;; _1_ .5::; ~ t_J_,j

bandongau ~ .~~\ o\.;JJ\J ~~ il.k; ~) ,;~\ ~) ~\)

~l..:__.l,! ~')\.SJI )i ...>".;..WI~~~ i ~) .._4. sorongan, weton

Page 8: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

~.WI ~J..dl C:'"l_j f.)~~ i~ ...~:J.>.JI ~~C. 4-;..o J ~_;}I ,.) v-dl

.~1 ~).))I I ~_;}I .._,G:.., ~ .._~

(K.J 1. J"WI ...~........>- i ~~ c. GJI <I..! rui..U. y.. ..ut.......\1 ...~:~ ~lf

t \ 1\ "r ~ ~ ..} (Tcbuireng) ~l_r.y.\.; ~~ ~I J\.k; ,.} ;\hmad Ilrasj

( KH. Haspm u_r.-=.1 ~~ ~~ CGJI ~~ ¥ c.>..i.ll ~~ ._,...; _?

~~ 4-i.r- ~~ .._..>..WI ~ j->-.)1 ...w J"WI ..L....>-1 ~lf , _,\sy'ari)

q__;')IJI J . - '1 ~L:S'"J o;l _j ~....;>\I I ... 1. 11 .!.JJ£ L .W ...:;")'~\) •• J~ • ~ .._ J ~~ ......

__,...J r .... u .:.r J"Jx r-l ~\ ..._,.,L;.J\J t<):liJ y\~1.:' ~.:,..t,)l l W.h.:

-'.A>~\ -L:..l..=:l (K. I I. \\-'ah,d Haspm) ~~ ~) p 1 ..s--- _t; ~ ~

..r!' .. L_.d, ~ .)...v ;\....: c: r3 ;.r.~ .._.,.)...u' c~) ~~.)...u1 4->-v'.l .. L..;~

:i.Alll ~~ ~)II ..:;\.ill\ ) d...oWI ( }JI ~ J" J-4) 1.5"" ..>.WI ~\ ~ I""

- ~~~

~\..b.. ~I ...W -~~ - ...1:~1 ~L._. ~t) 4.; J ~I o..U. ~

~ ,.)_,._p j.J'~ I ~~~ ,w )...l.i l ..} ..ut.......~ 1 ;s-1 cS...u ~~ f5''Y1 ;;....~.;.

.._..Lj }'~\ ...; ~ jljl-.J ~I o ~,.} ...;i.JI (Pesantren Gonr•)r) ..>~ y

; ~) .U L:5' .)\ . ~ ~ j: ...? J L> _;i j J.) cL.!:.:..o "'--# ,}' fl __?I ...:; I __;:.-.)L;

~ U.~ s-=JI ~wl ~ J~ o Jt..;. )II Jl _J;\11 .)s- cS.:l{ L....o o j§" .J

'Y ~ ~.: .:.r)' J.# c: rL:AJ' ~.J..l.i..} .h.U'Y ·4-1 ~..L-11 w'Y.J~Y

~~~ ~~ ~ J..).i:ll ~~..}"-:~_?I ..r81 ._.l..a.>. \...... .._k V'UI·.u'?.

;~...Gr ..uL..v...:; ~ ~ ..J ~~ wtkll J l ~ o.:_;:.k..;'YI ~~-~

. o.)WI J j o _rlk ../'.: to _r->'- 'jl il/~1 o..U. .} ~~)II ..:; 1~1 ..} o...l.l.U

J~ y. ~ ~ rlLiJI ~\ ~\ \..G. ~ ~ JWI I..U.

1..0. ~ ._...;-~I ~I o.J__,....JI ~ j~\ , G,. )1 C: ~.WI

~tutli,., lsltt~nikn. ~'ul. 3. No. 4. /!;/!If•

Page 9: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

~1..iJ 1 4...._>...) ~ o l}:-:ll 11...1 ._., j _,.u ~II..U. ~ ..;..iJI JP' -4-l,..:.ll

4.......,.. \ ,...Ut ;~LS . .....,...UI - • >II ...l>...l.=i L '·· ~ ~ . ~~-It ...l>..b:..:JI •. L:..G \,; J ~ ..,/ t,..;). ~ .. u--:. u ~ .. _J • _, _,

. ~· ~ .)\~\ ..;_y...r..JI J.y.\1 ~l JJ-"' }J ~,.+-J I ~I~ j)~'j .,;i

4\.:ll ~bly J l ~..) y jl4.ll I~ ,j_;WI I..U. ._?yip

~~ \..U. ;.l:.; ~) (7)-' . \

~~I J.? y -4-"-- ..} ~y..)l ~\ . 'I'

~~)~\ ·'"

:A.i~ ~ J ~}J

..s-'_,p.jl ._,...;WI ~ ~ \ . Jty- 4-:>-L..... .):>) ._? (}IJ ~~ I..U.

'(l\ladiun) 0 y..)l...,.. ~...\...o Y ~ ~ ~ ~ • _,\ (Ponorogo) }-)JY} ~...W

o )\._:,.,. '}-)JY} ;Ji;L>..,. '(1\flarak) :J .J"j._. ~ 'J~ y ~} .} ...l,!....l>t.:.l~)

(Pesanrren \S.JL.J~ .Y........ .J~ ~.....L.a.; .,:,r--~':1 ~\ 1~Y ;}"'::'"

,~\I~ J~..d ~ . !~ c/l!JI 0_)11..}) ~ J -sjj\ Tegals~\11)

.J~ y ~ .J_,..p; ~\ ) -4J.>-. c/ ... ~ ~) ~,.L!.I ,s- 01 ~ r-JI ~

ulk.ll d.J; ----J u .b ;;..u ;.WI 1 - 1 , . - 'I lh . <'t : .lilt • - • J . ~ ~ ~ ....r' ) r-

~; ..} -U:~\,....J\ .y ~--..5' ~\ .:/' ·~ ~~ .J' _)~ '·,;.)~ "-:~1

~_;, C. ')L.o\ ) ~\ ..U. ~)~\ ..5 ~ ~l; .J_y-:j\ ).>- --~ . _r=JI

~ .:J ~ '.f'Y-- 'j\ .:r-...UI JoWly~..} ~LJI ~ _pjl J.-;.

v\'~1 o~ .)\ .)I.S 15..UI --4...1.>:- .y ~I 'OJ'~'¥ .JYY .J' ~WI ~JJ

...>" -y.____, )II ~\ ~ I.J .J' i _,.....JI <~..>.) js-~I ..} ~I .) y) :}J;

Page 10: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

l71 M.lm<sAs'-<1.

~ lp\ ~I _r.? 11¥1 .!.ll~ .._} ~~\ ~)1,,.,,''~ \ 4..:y._;j\ ..;.;\........ rl\ ._}

JlS)) '->_,...:; y. ~ ilj \ '\ ~ i d.;_.,~ . ~J.>. ~J~ Js-~ s;.~ . (Pondok Modem) y.J..:>.JI ~~ o...s-" ~,..H i)LJ\ )~ -.:..,;}I .• !.lb .} ~\

~\ ~ ~..f.t~iJ~ '-4~\ 15"'\J.JJ\ ~ ~ .# ~ ~\ 0~

~ o Jr.--JI_, ~I_$JIJ ~LS::..J\ JW:.......4 1.5\ , 4_j J 'j\ ~ ~ \..r"'IJ..JI

.~~~

...~.-..>I~ J..;:; )L!ll ~ -.,~L- I_? .J.JJI oyl ~:>~ ~~~.:u. d'<

~ Jj iL.IJ (zainuddin Fanani) ~U ~..U\ r:rdJ (Ahmad Sahal) ~.,..~

f'~ JUI J.,.....~\ ~ ~...b,. ~ .U\...;..jl o)ii ,;....;IS"J 1(Imam Zarkasyi)

~ 6'1_,:-::.1 ~ -:LJ~J .oyi ~~~~I U.JGI ..U u:-4..t:.. ~J

. I ' \ '\ ~ i 4.;..... 441.>_,..., ...} J.A...:..JI IS"" )I._. 'j\ _,.-.j rJI

~ ~ ~~WI Jl ~.J..:>.JI JY y ~ ...) ~\~I .>.# J

. ..;.;L...)WI; ..;.;1~1 if 1~ .!)J~t; ~_,b o.J....o _r=-...1-li

~? ;;L...-.JI ~\.....':/ I ~_;ll ~ <..?' ( \ '\ r -,- \ '\ ~ -,) J) ':/I ~ _r11

~ 4-:--~~\-~\ ~ - ~\.....':/ \ ~ _rJI o.:U. ~) j\i1.'j l

~~ iWI ~1~1 U:.-.r5' ~~ .!.ll~ .y pi ,} jA.hJI '"~ o~\..1"' J'Y.l:>':/1

~ o..i...A ~L'il ~ _rJI ~_? .!.lljJJ. l\ i_,......JI <\>.- J ~ ~ d'<.JJI

~ ~ w ill..iS" c.:r-<J) ~~ .J~ y. .} (.r~ r5 ._;'11 lA .J#

I i . -I - 1- • I I ' . ;..f' r"" ~ w o .JJ '-""-" -.,a..:.'-"

y.JJ\ oL:.:-JI o;J_,.-.o ~) ..U ~I; o.:U. ~ I.J.>.':/ 1 ~ ..r" C~ ~

s;. b \ ~ ~ Jl...:l\1 ~ ~ 'j\ ~\J _ra.JI ~\.k.. t: W')WI ~L....:>.. ':/ I)

~ .( \ '\ t "\- \ 'H ' i) ~Ul ~ _r-ll ~) .~'Y\ ~ _rJI ..:.,.;l; ~ ~_rll

~.f 8 1 } ~) 'j\ ~ _,:..j l ~ .J..WI ~ _,.jl ~j p J"' ,_,-• .J d.i>-_rJI • .:U.

Studi~ /slamile". V<~l. J. No. 4, /99n

Page 11: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

'I' r-1-~ "-:lWI _,i l:)..JI ~~I i.-J...WI ~ L.: •. il~ ..:..J.S I ~I ._?I J; ')I

~ ,:A .... -:J J ~I Jl.;.;_..j\,; . (Sekolah Rakyat) "--::l; 'll L ;..WI ~ 'I' - 'I"' -

J l::.....,.. ~ ,~\::.11 ; ~ _,'l l :L....JI LA> _,1:;; 4Y J r ~.} l..t&-')1 li>. rJI ~

L J.J,.. o...u ~ '~ 1 ~ ~ ~~ '~ t. L... ,:r , l..qu . ~ ...~Jt; .Jl.!.?'

t_l_,-tjl ~t.-U ~~ ~~ ~..UI ( }JI; ~r\1 WJI ..} ( \ Y) l:)..JI ~I

.''"~~l v-)..WI -5 ~1~-S..U ~U\

~..UI 0 _r--;jl 6)j; ..:.,. } ,;-i ~ >~ ( \ ~ o i - \ ~ i o) 4....!ll!.ll li> _rll

~ ~..UI ~\ ~) r.f )...u ~ L..o J_;.JI ~ ;..l.i'l\ ~J~

y _r-JI J.i 'I"' ; 'I' ; \ ..:...l_r-JI ~ 'I' ; \ L... ~ ~.>\..t&-'l \ ~ rJI

L..Jt; ..:.,..}\j ~ ~ _r}l _, ..__.WI ) ~\)\ ) L:.\\!.1\ ..:.,. \~\ ~

G.J .> ~ ( K..\ll-1.5 ( !l) y')L..')I ~\ ~ ..:...)~P ~ L .}W \

. ' ~ (PGA 6 tahun) ..:... \~ e-ll ~I ~ J .J,.. C: 4.:)L...

t.; _,..j .:..r" J-S J , J l.ik 'l I ~ j ..:_S j , y "j_., 'l ~ lA.JI ~ ~ w..; I ...1Jt;

-Llll ~ oi) ~ ,~; 'J~ ~ Jl_r.l c.;L>-~~ ~_;JI o~

'" ·1.5 ·(·.!.1 J-# ; c!J J l 4>--y ~_;-JI o~l Jr~ ..:-<L d.JWI o~

. " \ '\ A o:~ ~ ot,;\,; J ) 1 ~Jj iL.I c. WI~~ o.r-...l,.. -:, \5"" <o~W I ..L

..:..ol..f- ~-y:, o..W l.!;~l ~\.if. L).JI ~?' ~ ~ ' '\ i r ~ ~ (Pcrguruan Tinggi '\.:.-. ... l:-..11 ;_r=:, y. ~ i)I....JI ,;b" JWI ~\ t'"'"~

. J-..UI Jyl ) ~)I 6..)5" ,:r 1 v Darussalam Pondok Modem Gontor)

~ -.;...LJ *' )L......:...'ll ¥..} 15 .i . .!.l...; .~wt ..:...L. _,.k.JI w \).} L..l

y)\hll .>I..W ,,L.Qj')l ~ ~r\1 w.lt; 'l;l ~S.>y W I .JJI J.:- 1..5iJ <...,--->­

!.}~ 'l' r'J;. _, , ;;._~~.pli'l l u lJ!I ~ _,.11 Wlb r .. - " o • .:p. JljL.

. '"Jl>- ,;J.i ._?_, J~

5t .. dii1 hlnmiltn. Vol. J . No. 4. i9Yb

Page 12: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

i _,-WI ) vW\ i .,WI .:.,-:~ W')'...JI ;; JJ-"" ~ J'YI ...> ) .>.JI iWI ~IJ

(~r'YIJ ~~\ J ~ J...u'YI) -.s_r:-i ..:..W ~~ J .~_rJI 4.illl ; 4..tl1

; .~1 iL...I a...;.,~t vu..l ; ....r!.J..dl ..:..W J ,~~~ ..:..WS' ~

~)> o.h...:..ii ._} ~.:. ~')Udl ~I; oJI_,>.JI ) ~\ J ...>"'4)1 .bWI

. ' ~ e:--1,; ).1

~ -.....;L; .J-'1_,5 L.o.lG:- .WI .:.r" _;.51 'Y .JY.:::. y:-~ yj --'..I.A

n..._.,l> ~yJ ..s:JLJI y;' ...... 'YI ~.rJI ~ ....,......~ T-~J...I.i'YI ~J'.....,'Y I

J ~..!Ji:ll .u.h.JI ~ e:-" Li J. -s...U ;;_, y:- _,....11 y _;.ll vi;:--~ C:

C:""t...; _)IrA .;J_jjJ r_ ~ ~ .~.WI ~_rll 4)~_ 6; J ~_)i; ._;..U ;;_, y:-__,....11

..>")'._ 'YI ~lj; Ji C: f' j'YI <...,..\.:.,. ~ ) ,;u JT-" .u.\.a.. ~) ~..tJ ; y:-__,....11

~ ~ ~\.AJI t_~ (.J.J C: ~;i ._} (Syanwt) ~ ~ J .__,~ ,

(.\hgl1t1r) _;~ JWI ~~ ; ,._,...")\.k.U ~~ ..:..uJ~I .._lS:.' l_,..li,<::.;

~U.J~\.J oLI ulll Sanunikeran J~ ~ J •o.J.:...l>...i C: .t..eJI .5

n , t -I . . \J''----~1 ) c:-"'r4 (Rahmdranath Tagore) .JP

._,...")), .... k.h .JlS \ '\"V ~ ..$ ~ \ ~ ~~~ j__,..., }I~ u..tli ~,.,GbJI )

~81 ->·i·.!l y;A....'YI ~~~if ..:..b~l js- J~W\ J~..tl l

.~_rjl f>j'YI J o.r-WI ~\.>.. ._,...~ o_r,y ~.r.' ~ _;yy:-~

~ -.~ ~..tll .Jy:.-;JI o)jJ oJWI oJA ._}) v ~u \, -~ -~ ~ ..L.j

rr , ~..U1 JL....ll ~~ ;;_,~ GJ _?I ..Jj ' '\ 1 ~~ ._., or ~ .J ..r..J)' )}

rt-;t jl..JI ~\ \L ~~ c--1; j\.>.... ~ .U 4.i \ ..?-" ~ I~:

. ~ ~~ \.).JI J' )...W\ ,_j _r....-.WI ~I.J; j l ~IJ;

Page 13: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

~~I )yJ .f': ~ 4.} ~

._jj1 ...W ~..WI .;_fj y-~ .} ~_,:}1 ._;)ai C 4.;..o J\ }5:;\ ... ~ 'Y

~u ..~...>-1}1 (~'..) ~y-_r-ll ~WI J ~I) c-.>y..r)l §' _rJI ~I~

.r._r.S" ~~ J _,.~, ~~J ..)J ~~ ~~ 4.} .J t...,b;. ,_,..; ~~

;;._,. jWI ~WI ~~J 1.5-4--v C:'"li .r. .u4 ...UI ~ J~ .~_,:}1 ~W

"'--:>.-.f ~ ~t_; _)I 1-4. -:.>1 ~~ J . ~~I J' )..WI (:':'"lift J .;j bl

_,.o . ~~ 4>-J ._,jl d...);WIJ ~ ... lll; ~\-.:>.. 'YI ,~.)IS'ty l ;;.k...:...;'Y I

. T!~.)lS"'Y I ..;\... __,.l..v J_.Ja; ~} ~lk.l..l ~ <lS~I e:--L. ~I

~ .;~ ...w ~..WI )~ r-~ ,~~~ e:--li .)l y- t. u..ill

JU. ._:r-..i.ll ...,...")'.....k}l J ~..tt.....)ll J ~L...Wu -~' ;r' c::= ~"Y_,:J ~ ,~ ) 1 J .f")'...>"YI CJ.J .;.1L4 ~ ,~1 CJf. ;u_,...,. 1;~1 ~~ ~

1-4; ~;. H.;:--'<..81 ~?) ~")L..'Y I ;_, .... ->-"YI ) ,__,81 ).;- .)~'YI;

~I ~ ) IJ . .u.l ~.)W 44 ~W.I J l I; _A J l ~ ~I ._r")\>. 'YI

W~ Ji -.:.JlS ~./1\.1 -.AJ"Y; ~lp o.;r:'.} ~\I;~ ,:.1\ ~

._,jl c..L.a: .)~ jS ._lJ~ I ~ ~ ._,...i:JI ..P- .)~'YI J . I~) I~

~pi- ;...~.;.L-... o:-ta.:.__,l ...:.U~ .:.r- p i .._l .. ., ~ o~L.... ~Lk.:..... l ~ )::

0'-"1 Jl ~ ._?-l:JI ~~')._)II ~.r-->-'Y I J .o..u.L..JI o~ Jl C~l

~ .. / r->-1 ~I ~ J p-<...dl ~? l~i J . ~ J\.>. ; i ~I ._.l>-1.) .$ '-'Y

-~4 ~~ J;):o )~\ ) ~.4- • ..:" r-<..81

~I ~U., ~ oJ~ ~ o..~...>-J ~WI~~ u4~1 o~

__,:}1 ~\ Y..,:JI CJ.J ~ _,., ~ .} _?I ~..WI J.P ]>-" -4--v ~

t..~, ill..ili .n~y-li'YI y_;.ll ~~ ~ U)JV \~ I..Lti ...:;......;,~

; , ... :.A~~~ o4. .l:>~ )r-:-----1.. ~ )-'.;:, y- -4--v _} ~15:.11 ~\'1

Sr;,di,o is/,omik •• lin/. >. Nr,. .J, 1!1?6

Page 14: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

176 M.hrwt At Ml

o.)~\ F ~ ;;__, rJI o.lA Jl _,kjl -J .rl ~\ ~ )\ ~\ o.lA ~t.:J

J...J; .r W .fl &jL>.I ._w _, wl_;.) J~ ~ _, ~~~ ~ ~~ ..:

~ J r-LJI ....Jb JI.S:...I 'Yj .r::l ~\ J \ r-P"')\k...:,l ~~~).tv~~

.T"J-:U31 ~

.r"l.k.JI ~ J '~.;~'YI G.JJJI ~J~I ~} o~l I~)

J_,..>-JJI "-!;U:J ~.15'" J~4 oy_, ~jL:..I ~ 'Y J.P.J>-" ~ 1-41_, '~~\501

~oy.__..oy\ IT-JJI _;.)l.rS' lj~._fJ ~)1.1 ,)\JS.~J ,~ ~\ ..;_,l_j~'Y I ._s

J~\" L....il , ~ ~ ~ .r c'.....-> 'i ~ .r.J- J.P Y ~ ~hl"YI

_, ~~ ~ ~~~ ...1"~1 ~ ;;~1 jtt-J ,y ~ ...,j-.? o~

~ 4....:>-J)l o _,...ill ~ _, ~ ..;...\..W> _,/ ..;...\.:.... JJ ~'YU ~ ~IJ . wWI

~I ? .)L..::s:'Y~ J~ 'YI_, '0-!JJI J.s- bl...:&.l lkJI ) '-:" \~I u~

,US' I~) .L...P\~\ oL::>JI ~ oJ.J.ill J ,~1 ~t.S:.J1 .)1--l.O J J.l

J ~\ ~ ~ "":"'')L\:J\ ~JX ~~ _;~ yr ~ ~ e:'l--4 L)illi

..JI '.;_r=; r ~ J~ ,~, ~ .r .s ,~..ili ·...r'-:J..>. ~~ J' .J- r \~~

j~\JI ,JJ y.> ~_;...L.. .J~ J\ --4.1-~ w~')\.. _r.SI .J~.Y" ~

4} .:>4 _;} _,_; ..s ·i , !} J'Y '~ ju "~ ~ I..U ... ~ 4_,.,')'->JI . T\.s_r':/1

.~1 ~~ LJ...L.. ._,\.:..~WI J.PY' ~~':/_f.:- _?I 4_?1

~ j p i J_r=; y ~ i r-JI ~~.>. J ~~~I ..J.A\.,_j4 .J_;.} I~IJ

.h...:.:-JI C: ;; )L... ~ ..!.>- Jl o _r..S:.ll ;;.,.WI ..;...~ _,L..JI Jl ~ ~ , L..Ji.:; J

~ i~'YI ..JI .'"·GT_, LiJ':/J L.~ ;,.S':/1 ~l}l e:-"}1_, ..s-"IJ..JI

;; e•~\ y .r-11 OS' _rJI >lkJ ~ll:JI ..1.>.-Jl ~ ~I ._; ;Ja. • /)II ~ _p.

. · ,_.J·W I ;jjL.. \II J l ...:.I ...:..,...; v- ~ 1

Page 15: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

..1..1>WI ~_u- I .,_.....JI ~; ~- ..L_:,. j ~~ J-!.- ;...vl)l "-.!.rJI .:>!

~ c::.;..r-JI ; 'uwu ~.,15" ~ ~ j J_,..a.:.JI ;u~; .;JJL6 _#; ~ "-.!~1

.o~ ~I/ rl/yl ~ ~ l6.:.JI; ,y)L1JI ).>- ~ _p...JI JY~\ .:.r'

ulll;i ~ JJ,j~\ LA.U4 ..!.>J.>-c.:.ll t:' J ~ 'Yv ~l....:o:J\ o')\...o JyA>- i.J..&.;

~ J"-; ,.uJ~ ,jJ ~ ~~ ~) c: JL... ~~ yJU, .f-'. W~'

..!..Lh ~ ;J ~I ,jJ 0 .r-->-~I ti!-..11 o-4J W4) j..ail4 ~ o~\.:... ~ I

,)\...L.a,j u_ .:.r ....;-->- J y ~ ljl o / ..:... \.> ..i...i; ,lj; , .;~ r --4---" ..} ~~

I ~ . T'\ ·- • I ... 1 \_ l ~_,1--AJ il.kJI ~\.,;~ . ..l.iJ4 J_,.,...;-.1 J4J:;I ~ ' ~it ~ j:l;l ~ y ~\

(Organisasi ~)1J::Jl ~I ~l_,J ~ 0 ;~I y")l.kl\ LA~ 6......ki~l

~L:; ~~ o~ .~1 ~\ ~ PeJajar Pondok Modern/OPP/VI)

' ..dl IJL..... . \..;-~ l!.. · ·- It . L..\ ..UI ti..JI ~~I \(" \..., ·-) ~.) 1., r-=- (..,. ~ d' - .) . ..r .. f-J

.l'Y~I r-Jwi 0-" ~1 jSJ ~u'jl 11.k ~ ; '~'; ,.:> .rAl' ; 'i~'il

~\j ~ ~ ~/i ~_f.! ~.r-J~ ~ ~ ~ . ..!JJ~ /; (lkatrul Keluarga Pondok ...:.-..;....l>JI J~ y ~ ;;_,........i ~\J ,f'; ,l.f.il.l;

. ~lodcm ~K.PlvfJ)

,..y.....J\ ~? J .____WI ~I y)\..1 ~I ,~IliA _r1v ;

L..~ ~~ ,.u, .;,r J ~ 4....,.,.lWI W I; - ~WI W I y~ ~ J

~;...L:.II ~~ ~..~,:.:. ; ~ ~! ~ - _r:;>-~I JI,;.....:,.'YJ ~i .:> J~

"'·--u..l:ll ·.J;~ J;jl.:...-.ll J~.,>JI ~ .~\ ~_;.ll J ,_ru..dl Js­.l_,_i) ~~ Js. Y/ J_,..o~ ~ ~) ·~ ~y.) ti-<.:s" ~;WI W I .}

4} - U./i ~~J ~-~\ o..U .1\;.,>-i ~~) ~ J\5:.. ~

"-.!~\ ~ W 4 ..:...) rJI ~\ ;~\ J~.; ~~) ...VI_,..JI .:/? ~ .!,l.b ~ ;; JL...;;J\ .Ji ...l:z! , ~ l...WI .) _,A; .? ~t:-..11 ..!Jj.) ~ J

Srutli11 lsLunik~ V11L ) , No.4, /996

Page 16: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

178 M..hrus AsMJ

~_,......JI .:_;---; ..:.>\~\ ...S)~ ;;.i;L....}~J \ ~ Jl (Castle) ._.l:;-1.5'" J_,..; . Y'Y' I.A.~~!

o....JJI ~ opS j y. -WLo J~-J~J>' ~ ...:...~~ ~i .:/J

o...L...>- 4.iJ L.<"' ,.\ ·L... w L . . -:.111 . ·u. _ 1.~ d.J. ' -:-')11 ~~ ;w -'1 - ) -..,-.- .)""' . -~ v=-- .:r- r-- ) . ~ ) .. .r-

. 1"->~..U\ ...v.t-..11...} ~_,..a>- J ' ~ ),jj\ _) 4,.)1 r-l~ _) ...r" J ~ _r31 ..._r> _,.-.a.JI i ~ .JA t..>lll ~I )I , ~WI .!.1l; ...} _rl.Wu

;;__,\J...UI ..:LJ~ j-:-4 p ) , ~JWI )i ~ J,jj)l\ u.lil J! ~ ?- .. !..l.b

b ~...U\ ~ ~J..dl LilS'" ~_,.JI 4.-illl ~ ~ ~ ~~ ~I

.~I.!JI WI Jl ~l.\JI Jy-~

4JW.:......I :.r' J.,ow.Ju , ~,t.......:...... ~pi ~ ~ ~_;.:b)' l ~

~ ~J;:, .)~~\ ~)l.kjl Ji ~IS" ~'j._. .,P- ,w 1..1-. JL ~l.WI ..}

~~ ;s1 Ji~' js-} ~.;.:b'i ' ~4 .;...~\ ;J...Li ~ u'-:-1 .?' _rol.h.ll

~ ~ ...~z , n( r--JI ~ J .,P- ~_,..<.,...II v)..WI ~"YU .:r 4\~1 ..}

j.Jl ~ J~ ~ l}ljl..o J~ yr ~')U:j ,~~)'I ~~ ~ :VWI ...:...Lo _,L....JI

.Y'v.b-1)1._;_,:-.JI .._} y_,..<:.:.JI ,_,-)..WI ,f ~ Ji ~

.... ~ ,- 1.-- ·I ..G ~u ~~\~I JL.,..:.....I js- ;J..l.il1._.4-=J

j L....:... \II Ji ...:...b ~I _;..j~ J--.d o~l-...; ...:...b _ri.JI .h....A>- .._l:.. ...:... l_,...k>JI

~ ~")\k.\1 .J~ ~lh r->-J .4....:>WI ~\II) J~~\ .,P-~ ~1}1

~ l....:--y. ...:...G.)G......J\ o~ ~ J ~ u\.5" ...} ...:...l:..)~ 4..)G I~ -.:_1i

~~ .:r w ._.tSJ t..r ~ r·.J ...:...l_rP~>.... r .} } ;;.i;L.}~ \ o.)y J ._;'.r-l

Ji ~ .f! ~ ..:r-<J J •"-=--=' ),jj)' \ u.ill ~ ~1_r. ) ~_,.JI ,; ~_;.:b)' 1

J\1 ,y _r-ll ~.)~ ~ o)::....... _rSi :_1~ .)i J.i)' ~_,.J1 :WJI j lwo.:.-1

. ,."~r)'l WJI :.r- bl~l _?i .!JJ.U ..~,:U I

Stud in /slnmilt•. I/o/. J . No. I. / !I~()

Page 17: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

~ J '...s!f Y..} J-~ ..U J~Y ~ Jf ~~\ ~ ,.!Jj;, ~J

.._;, Ji ~ ~~\ ~ JJ..i'¥1 [.))~ )~I r-SI.} ~\ 1-.iA .Y Ji .!Jj.)

lk....:.;) ~\p J ~..l..>. ~...~.>- ~) ,;y')L-1 °J.r"' ~ .,;l c..i }I~

~I 1.5..WI Jl _)dl_,

~I ~ J lilkll J..L.Ao 4.1 J l:.o

L..o) ~ J...i __,.oWl G J.} J~ _y ~ ,_;l:.ll ~I ~1.&-J ~

<.5 ~\ I __....,.JI i l.i ._j> J ~ I ..0t ~ . I).~S:.A " r . J ly- "->-La ,P. ~ J

d..)'-"' ~\501 ..::.,..~\) ;W\ :U~>. (:' I;~ '"~ J ly- "->-La~

. " ~~l_,.jl ;i ;;j;L., ~ ~) ._,.,')l.k.lJ w~

,f) ~J ~ ('"l..,tj ~ JL...,..,i.;. ~ I.,YI .} (.]"'-"\ J~.Y -~

~\J ~?I U.L...y. P). !·('"-!..WI J~Y ~ ._?1; if ~JJ.Y'

~I J-)UI J_,J::.:ll_, ~~ .:r JY::, .Y ~ ~ d6_' "· ,. .:_r i jWI

.a_:_() J , L.:..-.1-J ~ L.5' )l.U ~~ ~ ~~ "-}1 ~1\... ~..-l5' .uWI

iu ~ ...L..o i .:_r ...:; J} v=:JI ~L. ~I d..k>JI ~ .) y J 4.) fl'. ~ ,J.-<=-

1-.iA ._rL..i .~\;; 4>--YJ ,L,...li:;... _Ab l.l.J~ ..,?'- ,~( .J_,_....._;..JI ~

~ u l_,..k> .._r->-~ JL.A: v=:JI ;_,b.:ll u'Yk...· ~ ~ ~\

:,j~l5' ~;_,k:l l u~b.....JI o~ ._,\5' ,~..GJI .J-JJY _j

t jj..J\J ~G-..U ..bL:..i .}~'¥ ~ J~l 1-.iA: ~I ) ~_rll jG:v . '

"-il..::-.il L ~1_, t.Sy..;.JI ..l)i:JI Ji f>l.ki\J .~IJ ~.)1 W y

\')LJ\ ) .} JL...ll ~I).} ;L:..J! b ;__,k:JI r-SI> y ~c._ 1.;..\J\ r-Sb

. \ ~ i '\"' L .} (PTD)

~tHclt•lsl~mik•, Vol. 3, No.4, /996

Page 18: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

180 M..hrus AsMi

~_rll ..:.>~· ;~yo JL-JI lh..} C:"'t... _)I J\ : J.)l_,s:11 (~ J~ . r

,~..l>JI J~ .J>r ~ j\...) ~L.JI ~)r-=---4 ....r-" }' .y J.>l_p ~)

~ 1J>b ..} ~WI ~y.fll ...:.-L......r11 Jl J.>\~1 ("i_y. J'-'Jl.!.lJ;:, .YJ

~I ~I C::-"" JJ ~\J-' ~ ..li .:/' .J.)I~I ~ "i Y' .:/' ~..~ 4-"" .JG:-J .>')\.)\

. ..:...:..WI

...:.....-;; ...:..--' _rP ..li jl.>.-}1 I...L.1>..} ~I J! : wwl .J.>~ ._a,.:. j~ . r

u...... r .r:? ~ ; ,~, ) ~?' C:"'\.; _r. ;..l.iL..J u.dl .).)~ .) r Y

_,.;. }J\ C:"'Li J. _)I J _,.....,}I G .J ~ J .... j: J ~ LS ~ ~ } ;

J~ J Jb..:-.11 lh jl.,ajl 1..5 j : ._,...-y..!d.l ~I ..:..~ f-.# J~ . ~

~.:l4j J ~~ .J J .>1-l>-1 "-+- ._,~ jl-JI l.i.:. C:"'li ~ ,~1 J.>L..::.... ~..-a..:.

~)'J ~l..r-" ._,JL!:JI .)\.L..;.'j ._:..~1 J .j~l .__l.:L..; u...s::;

~\ ~WI.r ~~ jlj\... ...;i .!.D~ _,p. H~).>~\ ;i ~.)lS'~I

) ~ ~~ ,_r..A}:}I ~ ~~ w l_rll ) ~\ ol:o .J::i j.WI J~

. j jl_,:\1 i.JJ- ~~ ,_j ~_,.JI ._:.,~

J J-<.; J~ ~ C:"'t... r.l' tbr y. jb..:-.11 1-U. .5 : ;r "j\ o.)\..._.. ~~ jb... . ~

~1 j-o J ~.ill .. /~IJ . ~I J.s- ~,_;:_;..WI J .:.r--r11 r"i o~

~.Jr t'\L::...~ 'l'r. "->L ~-..;; r es.J/' o.{....J......:.... J~l 1JA.}

. ~ \ _ _; ...li "j I ;i.,.. <"- 11 L · ...:..3 ·~I .1-WI ....;J.::.;.v .3 • ~) • ~ '1t' r"' )r..; ..5

i ~ .,s-=JI ~--4~1 ._1-L..JI y Ji > J..t; o.h ~L. . .i ~ ~ ~ Y.J

Gy o_;.j~~ ~J Ji ~ ~JY~\.ilb...J.; ~~I ~

j.i· ._I I ~ t...>..W ~..!.:-- ;..r(j .y ~ ;y~l o.U ... lS"' :.fJ J '.:/' ) 1 .:/'

.J_,.:::, .J>r ~ ~Lk;:....., l ~ Lbl>....JI -./' } 11-U. ~ ~ ..... ~ ~i .... ~

Page 19: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

uLP! 0 J.) ~ ~~ 6J .J.J.j C: o;) y ...,..JI d.J\1..11 _;.)L.a.-~ j)\..i:.... ~~

. ~_,.lk-JI ~~I ;; _;__raJ I

~\ ~I C:"Li)l t.? ~ ~~~~ _?(.; ...j~'JI ~~ ~

~ • • <"' , '·- II -._o 1\ 4..:.>.J •L:..;\.., '· - 11 • 1.. \j J.j ;Ut; a.k>- l.o. ~ ·~ . f r+' .. ~ ..)-""' y 'it-! i . ~

.:;;J~.:.l\J ~I.:J I ~_?.ill ~I...,..JI i \ '\A o ..r..P"I \ ~ .j -r-" rJI o\.i J -AA! ~

, ~..l>JI J~ y. ~ (::}:JI -.:.lb L ,..:lJ~J ·.JY y. ~ ..r::-"is .y

,L-... y ~ ~1 :J ~ ~ <0 §" .y ~ J ~ J..t .b..U 'Y ~ _; o_;~

~U J ..w.., L.,.;li) ~\ ;JL.. o_;:J~ J_,-.t1..:J..b .y ~\Ju ..:1.1~ C: _JJ)

..G ~~ JY ~\J ~}I ;;jl__. y ~ yJI o~ ~ 0i j>--~ ' .:.r---' _r.ll

4-:}L.) ,~!) \..4> ./-"' Js- ; y

~)::.< L>:J.II o~ .:.;~\ i \ '\ o '\ \J"JL.,. \A ~ -4~L.;J L -AA!

4 1-.i.; ~ L-...y ~) ,~\ ~) ~jJ 4....:~) L-..y ~)

~L......:l l; ~.?' ~ ~~ 1~ u;yJ1 ;;J_;JI jS oJbl ~

;;~ ~)_r-:-1 ~)\.,. J ~ ;i ; i t.ro y 4J ~~ o~ . ~~~-y,_.,'i '

~~ ~ .JJ j ~ .:r 4.......:>\.>. ~ ;~ J# .)t....;l :i..::>-L: .:r ~'r· ~~~ l..i.A

4. o.)~~ ~ ; i ~}I ~(:!_; ~ I_;J ~~ ~ _:i .WI.;)~ .r-"j-JI

. ..:.> ~? _;..l...a..S'

i\ '\Ao ~ ~ ..r--'r-!1 ou; ~ ~~ l.l;J WJI"-"li)u ,J'YI

u. _;LA;.i ~~ ( ~~~pi ) ~ ~ ) 1 ~~ --4 j ~ ~ y

~~ oJ;J _r:.Wu '/T ~0-'<JJ . ~\~ ~ ~ ,y Jj~

~_,; J \J-!) ~~ ~ 0~ ~~ ~-V::JI ~I~?~ J ~

~}' J I_H:J ~ 1~ .r-ill J"\.,.:,_;J G~ ,:ro o_;LA.PI J _,.,<...l l ~~~

~~ ~i ...r-' _rjl "l) .:r' JGI ~ :J~I ~L.j)l ~'Y_p .o~..b:- ~)~

Stutlid /slam ik,, llo/. J. No. f . 1996

Page 20: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

._r;-Lil;p ..UI cWI ~I; (~WI) J-S';j ._jjl ~ ...f.r<..;_ Cl>JI

.:>L..AJ ~L.o C W I ~~ ;_? yr ..1.fov l:} / ..:r. I .y /'}I J J+..- . i .:.r-:­.~v~

).>- ~ jlt "-=-"\; J ~~ Jl <l>. _,...31 0~1 ;_r, yr ~ \.)JI ~lS ) 1 ~

J-i~l ~ .~ ..:-:..WI~~ 1.:V.;) r J ~;l.r=-- 1 ~~j~ ~ ~ 43 (..t;~1

~ ~ 'Y) ' .j ,_jl .)W J! J ~I 4J ft-"' .f ~ ~ lS )I o.:V. ~t:_. J .. b i

. ~~I ..u.\.....JI -J ~~ \.,. l_r..) ~.l.b ~ rJI ~I ou)

Badao Struktur Organisasi Pesantren Modern Gontor

[ ~~~ JJU~ ~ ~ ~ (J\__HJ_j]

Badan \\lakaf Pondok Modem Gontor

BaJa~ Pend•dlka.~ t

Pondok Modem Gontor

I I J ~

.---1-YPP\X,J>J\ 1.0,[! PENGASCH IYPTD IKPM

SlS\X'A- I ~IHS

I I

I OPPM I PR;\ .\Il'K. '\ I IDE!vl-\ I

SIS\VA I i\fHS

I ALL'MNI ~

Swdid lsl•mik"• Vul. J . No. 4, / !1!16

Page 21: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

(Badan Waqaf Pondok Modem Gon tor) ..:....,..WI J~ .r- ...l.f>v ~}I 0\y.;, -

(Balai Penchdikan Pondok ?-.loden1 ~..WI J_r::. .r- ..1....t- ~.)1 Jl~;, -

Gouto r)

(YPPWPlvf) ~\ ~L ~.f) ~~J ~ y -

(KMI) y 'j .... :•'JI .:r--l-JI ~ -

(IMHS) .....,.., )'~\ ~\J­

(YPTD) i ')l.JI )~ ~\ L. .;..WI ~ y -

(IKPM) ~..WI~\ ori ~\J ­

(OPPl\1) ~..WI~\ ~':)t; -...b ­

(DEl\JA) ...,..,)UJI ~ ­

(MHS) ...,..,')l..k)l -

(Alumni) 0 ~_.?'JI -

(Pramuka) ~ly.JI -

&&&&&&&&&&

)yJ )?.' ~ ~~ ~

'~ e.. 11 . 1.. .~ :;....____; J.j'il uJ.l "''I WI . 11 ..::....,...~..>-" ~ :t ...r-~ - -) l ~ J'Y' 1./ -

c..-~ bj 1 "~1 ~\k.. (::c..-~\ j-}1 (:: ~\ ~ J ;;.k..:. Ji .;>WI

~ ..y..v .._; i ~ ~ ..!.i.::. ':) ~..1.:>-JI ~I l-4i ,~ ._r-JI l..u.

.r--~ ~)>) ~ ~}~ 4.jt.y ,;;?WI J~I ~J ~\...~..>- _?i ~..,k;

Page 22: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

184 M.brusA.s'MJ

~~J ~~ ~ .j ~ ~L>JI o~ .~1 ~~ J ~ ;;_,6:. J

._,.,Jl,kll ~~ c:-~ .) ~ Jl ~I_;J..II :;1_,-JI ~) .j $ .:r...illl

,~WI ... :.>\..-_,.l...JIJ ~_,JI 4.ADI db .j ~ ~J..II i }JI J~.;~~ C: ~\J

(sorogan) ~\ C:-"'.1) . "-!~)'I ~~ -:..U~ ~ ~ ~~I ..:,..L;JJ\J

~L>- c:-~ e--'r--l' o..l....J · c~JI c'.J;,l ~jj (bandongan) ~~,

;.;..... if jli:i')ll j>-1.1" .j \~ iyll ~~~ C: t,foy_;JI ;_,k:ll_, ~\ v-"'\11

~I o ) .:l\ J ,_;..::. ~.lb .j J , ~I_;J..I I o..l...e -4~ J J _,...ail I ~ J , L J!

.~_;ll ~~ .j itk ~ ~

~ ~\ villl bl ~ ~U:i.)l J .!14-i '> )..W\ o..l.... if Lt)\.kjl

._')lp ~;;~U; ~ LS ~»-~ J~ ~.WI _;_r::jy ~

~\J ~I ~_). J tyi_;J..II .;~ \_,...ll C:"'w f. ..j-.1" J J~l ..jf' J ~I

.:.r o...VL..ill o ~I ij .,-dl .r"'U.. ~ 41) .}I ~UI t5 .r'" ~I ..:,..l_,.b:JI)

. 4JL:..i! o..l...e cr ~ ')!, ~~~ ..u.L.......\1 .!.l1;

~ y_;JI ~ il...l:i; ~ ~~I ..u.L....J.I t..WI ;; Jy.a}l 0i i }-JI .:f

~IJ .y.;..WI t:-W4J ~I.;J ~IJ..II ~ .h:,;f' ~\kll ,:.r.­

..u.~\ :.lh ,~_;JI if ~_,JI o.l.:. ¥ .jJ. ~\J}~I o.r"'W ., 1~1

~~ ~.--!;; _o.._ l.-1\ J .. >-l_rJI ~ ~I_;J..II j~l itk ..__; ~ ~ ~~~

L;-#- _}..;-JI uLil..~ .. ll .,;i ~l........:o:J I } ~I ('LhJI .Y../> ~ ~

i .r1JI ill~ ~ ~ ~..U\ t }JI ~IJ..UI u4~ J ~IJ ~I ~)>

JJ.......tl l ...s-"' (kitab kuning) ~.J...ill ~\ Lr-'" o.:ll..i:........ ')I I J~ . ~. y~l

II I I or J o\ • ......,..J~IJ ~w')ll iJ$. ! Jn ... ..u.L.......\1 ...0.t j ~IJ..U I Jy J . ->'L...')ll

!l ~I ('J.;. ) \ J )~ ~i ._,.,')'.WI -!.ll..ili '\JS" ..f ;J...JI ~L:.... ~4 .k Y.f'

~~~ o.i.A .h........) ~ ~U\ ..L).i:.JI Ji .!..LJ~ .:..r' fi"i) . H ' .rJI ~I;

Studi« M«mikn. Vol.), No. 4, 19?6

Page 23: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

ill~ ~) ~ )\ .)~\ Jr.i) ~\ ~ j')\.:)1 ~.) Jl JL. ~~\

. ., ~ y .;...L.J \ d......k:..J I 4.1 L.

s...LJ ~.J '.;1 4..-:J J)JI f""LJI... ~~ ~~> d,...)i J _,..; .;y-::. y. ~~ J ~-LII ..LA~ I J ~\ o~l ~ _/' ~\ ~~ 0 J> ~JJAJI ..LA~I

. WI by. .Y' ~ ~ .?~ \.,. J.:.-~\) 4-.,:.ll J;. ~ i\.kj .Ji ~

WWI 4..,:.l4 ~ ~ ~ ~ .UL:..i! J) .iJ .;_,:i y. ~ ,\...J.i.. w _?''> LS

""4.._....\_;.ill ;;J_r.--JIJ -.,s-'I_?:JIJ ~\ ~ d..ii ~ J-aAJI ilbiJI ~

il1,.; ~ ,~\-.:-.,;>.-'.J I ._:..,L..JJIJ ~WI ._:..,L.._,L....JIJ ~.J..J\ ...r'J->.J..JI ~~1 C::

~~ if'!..J"~ ~)> ~~ <YIJ.J..JI J~l ~t.; .f. Jt.......:....,4 ·v~ _pi . "\ __ •. WI o>WI \,._ ')l;:._')IJ ~A l r.l.j . d..ii.. ~ l....ib ~ ·~..WI - ...s--t:-- r..s- ~ . - . f -

~~\ ~~/~J.:>JI ~I dj.l)J '-'~ ~\..l>- fS''.J I ilbiJu ,J J..l$"J

J~l ~ ";:)..;.. f'~ ~ L$ ~\) d.JLJ\ o.U.) . 1

' d..,...\J.J..)\ J\...a.S

~ JL.......:......IJ ~r~l u.J.l\1 y__.JI Lilli~ ,j 11 o_r.~l ~)dl

.}1 ~ '\ .... ,.. .rJIJ , ._> _r:JIJ ~I ~IJ> ~)> .:r ~~_ra-- t:-~ ~i..;

-~~~ ..LA~\ J ~..WI~~~~ o~ ..:....i\5'

~ U:.JI ~~ __,..hjl ~i ~;A..) ~J..ill ...,_:-<J4 ~I I.U. Ji.u i..W)

L>-bil _r..)f o_;~ il..A ~ .. 1.:-. .. ll ~I J 4-.,:.ll ~ i\.k.j '.:..r--' J..W

·1...?~-b.~.:ll ~}I.J~! Jl J~ ..::....:..G.JI ~I dj..i.JJ ·C"j...p~\) \W~

L......L .k....O ~ ..::....:J.:>JI .J~Y. ~..;_,~L.a.;\ ,j ~~~\ V'\......:.J\ \.U.

- ~i y.Si \~ r .;.U£ ~ oL; _?~ W y.rJI iLk.; ~~ J \..1. _,tki

. ,,..~... ~..i. J~ J~l J4-bloJ~ .}JI JL-dl i-y._.,~\ ~c.;_;~

J~l ~ ~ _r..)i .;~ y. ~ 'V'L...>JI I~ t;.~~ ._j Ji -l:!

ill~) <"-!L.::..c j._u. ._:..,b ..s_r:-'.11 ~~~~ ..LA~4 ~l_p...\1 ..;_,~L.a.; \

Page 24: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

~u W"' - i ":f..-,~ j J..Ll\1 J..Ww . ~~\ .kL... J ~I c:" ..:;L!. ;WI ..>~ '/

..J-!il1 J~)l i.ril1 u---:1- J~~ ..Y..... ..r-'Y ..~>-i ..Y"J '~J)I

:_?J J (:f·- ·'/1 ~ (~WI ~Li:IIJ ..:;bWI) y.,_JI .r'WI JL.,.:.::.! ) ! .J ~..l.!

:?J)I Ju llA. .:.r \...~...; ?iJ. i!~~~J ~l...W I I./'

.J-(J J . .:_r--)' ._r I~ w )\a.J, ~) ~} ..:.:u,..h:J .f l_r-S' ..lA.: ...,; ..!,.!_;. '{'

~ w r='- J ~i _).L ....r" IJ# J.j ~~I 1.....:---'} J .y..)..L>...Ji ,_;..,., ..:t5"4

._r:::); j J~ ....;i 'j. :JJ.J. ; .r.SJI w _}JI '-:""'~ d ~) .._rS" J } J ~} ..1...:> .>~1

...., .. ~ '1 ._;..iJI ~'J· r-:J.-'i' .Ji ~~ -~..w· ~~ J L..) ~bu... ;_,.;~.>... J _:.)~..;.),

~)J .:r-&-_,....;.JIJ ~L ... L.o .. h ._..s- )) ~~ .>LA.::/''}1 ~ .,....az.: l_.. .;.._; J .j .:..•.~

~WI J')G:. ~ I :~IJ~ ~} ~ ...L>.-J <.fiJI ~,.\-:..- _rJI ~I .J!

..:;l_r-6:. J .!.lb R .!.D£ '_rJI ~\) 'c:---1} 1 ~I) ,~\ ~I)

..:;l.....k.:...J\ .:_;J- ~...u.;i ~I J ')~ ':JI o..\..6 J ~ ':J J ~I \lAo ...s--' y

~ -~J)' Ju LS- ~1.:--J'J ~...01 ..:..t....k:...ll 01 ,~1.:--JIJ ~...u1

. ''uWIJ ~_;ll ~-> y ~->~1

~I

J~J ~}~1 :~1 l..j'"~'P u l.rJI.:.r- ~J~ oG..;':JI L~ Jl

I.:U. ..J,;j ...li •· . t • •• L:;.;'\J • 1..11..:; 1.. ~11 J\..:_~L... ~L!. • .;v- J.r' Y' ..,....... ~ ~ .,y.._,- ..,..... I.F - - ) - -'

..?'" ':}.._., '¥' <$ y._;ll -4~1 )tkl ~~ L; )i; l~t \..p ~ ;-4) 0 .)~ .j ~\

.roUI ~..} o:r<v_r ~\..~.>-JJ .:r._r..JI J_,.ill ~..~ IJi .j ~ J...\jl .j jJ\.)1

.:rJ ~ ..p::. ~ ~)a.i J .v.WI ,y e'-4 ~1 <l-.ii cj } I ..j J , ~..b...) l

.·- L...~ l ~ ~\_,.:.~ .:..r--=-' -...,.- J .. L:'

'itudU. [J,.,., ;Jt • • Vol. J. No. 4 l'J!HS

Page 25: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

~ !;

~ ~

""" i ,. ~ ,.... ;...

~ ·"" ~

~- ~-- t r t ·1- r ~· ~ {. t t r 1 (b ~ ~ ~ '1_ l r· ~ .c ~ f ~ ~ ~ - - .- '-" ~ ~ t_

~. =. ~:. ~ .t' ~~ ~· .c· ~ r -~ r~ ~· \ !f· ~ ~ ~ f ~- '1.. [ t £ ~ ~· h t r~ 1 -c ~_. L ~-· l [: t,L· c. ·r rc C- L _..,. ~ c "' .;- - C- '""--: . ~ ~ r- b ~ f . 1· · ·!_ -e.- t ~ ~ r ~ v ..

" g ~ :- "· - " c r ,. ~ ..;.. l P .c_ r t I .[ r ~ r[ G- . -~· 1 ~.. ~ \L -~ e:-. (. L ", ·~ ~ i t {. t r ~ -~t t: ~ f r~(~ {-: ctlt~? 'Li.= ~ { ~ -· c· lr .E - ~· ~ r.. ~- C· l · S. · ~ J; ~ s ~ ~ ,L ~ · t . ,l "1. - ~ -~ z. - L ·. . - ~ ~

f;" "' · t. ~ - ·s_ t '( · •L -· I t , - t \. t' "'·r-1 ~ r.-! c, 't~ c- -~:f.(·· J- ~c4; ~ ~\-- ~ t · L " l t·· c. 1 L ' L - .l-' l ~- - ~ ' l• ·f ·~ ·l ~ ~ .(·· .r-· .~ ~·· J c l c: ~ ~.- - -~ f .~ ( ~ ~.. ~ - ·G. [ t.- l t "-- ~ "-· \.. ·· ~ n '-" (' ~ -

;,_ .F ,::' l!.. - L d- l- :t. .c- ~·- ~ !-- - t t ~ 'L f .l.!... ~., r_. !;, - ~ - . t ~ r. "' ·- Y ·l ~.. (, ~ ,c - t ~ ·f '1:·. \ (· Y' t: ':t ~ ~ \. ~ ( !;-

{ ·~ ~ ~- b 1 E l ~ f ~ t ~ .f\ ! 1 E ·~ 't ~ ~ - { _ [ C' C:: t c . - ·~ ~ b 0 [ ~ (: ~ - · ( ~ \ ?: ~ [ ....: ~. h- !~ .b -~ -~ 1.. r· ':. \.. \ t b\ r -. t : ; [ ~. t } t :~ -~ c -'~ ~ '~) i i 'E t t t 'l :t t i z . - • c;: - .c- - ~ v . - - - ·- ' - - ~

Page 26: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

188 M,J,rus As'.d

:~I.,HJI

•( 1:-:,JJ...Ij}..) <,..)(..... 'jl ~_;.11 (:ol-') I Stjorob Prodidilerm Is/om di Tntlonesio -~.)! ~ rs . \ i 4, - H ·..T' • \ 4,/d.<(Hidayab Agung)~ y-' ~l..u. :I; j'L.­

~1 ;~ (:u G) S qorub HidJp KHA. It:.' a hid HofJim dan Korongon Tmiur • ~ y.i '\'

.i c.~·~~ r .r->-)' ~..>?~ ...,..L.S" J. :\; .fk- ,(_,.!.:Jt .._;j{:J~_; r-L> ~0 J c(;t'

.1\0 . ._r <(\ '\OV ,~\.A ..1.>-l;

. 4," '4, 0 .._;_; e'" ) 1 . '(

J_r=; y-~ '()L...JI Jb") "Darussalam, Pondok Modem Gontor", ,,11 ~r.}P . ~

J....pl~ P~sonlrm don PembahorJIOII•(Dawam Raba.rdjo) y-}..al) r'Y yi.:S" ...,, <''~~~

•( ~ ;...lj! r"--! 1~) En.rilelo~di Is/om lmlonesio .(Harun Nasution) .J ~_,-I.. .J ;Jl.. ~

. ~ i r . ._r '\ 'I 'I~ .(Djamb3tan) ~1.:-r. :t; .fk­

.<__.,.JWI r.5 ~.J yL:S) &uleoe Pqmgo/on 1 S ToiJIIII Pont/Die i\tlodmt Ccntor Ponorogo jon:1 ·,

·J', \ '\ t \ .~~~ J_r:;:; y-~ :(Ponorogo) y]:-)Jj j ( . .: ... -!..LJ..I.)yy ~ ... ~

. \0

1.::---:J .;...lj} ._.; "Note oo the Islrun.ic School at Gonror", .(Lance Ca;tles) _,..1.::..-15' ..r 'J V

. r . ·J' •( \ '\" ·, (lmiollmo)

J_r:;:; y-~ J'-: .~~\1 y'j.._. 'i l ~y._;JI ..;...l- _;1.1 J <.?'').._. 'il ~~ _,..,..\.; ..T' ~ .A

_)I ~..ll~ ..u.Wl J! .J .r."-1.! ~\.,..!- Jlj\.. _roiJ-1 ..:.J} } ~UI <r :)• J~ J-'-:! ~lyl :~~

•Y r ;)- 4-' _ _.1.~ .}1 ~~ r--1}. .. J! ~ y-; ..:...> )) .~1 ._:...1? ('""' } ..•. >-~ ..._.._i;

~\.i ~.; p$-~ ~~ ~.ti bl; .~..LI...~ rU ._ ;;..tl' ..,.._-<.!1 ;; .. ,; p~:- .:• fir ~\.>

_,.J) ~\.::~.!1 ~.rAJ.. t .:r ~ ~) . ..LAj 4- ).l..J. t ~' • .u J!.- .J! J j ::- ; ~ .j

........ ) ~ .~..u.) yr )' ~') , ..y...~., .:.r--.,.,. )/ ..:...>) 1 .ti .;IS" 0 '; ~_,.J· ....... ;rl..

L::i) ...) ~~ ..;.U ._;;~I j\..AAII 4.>-L.. () r-+"..lZ .fo. t J .~ ~ ( ~ - ~ r-JI

.l" . ._r .. . ._s, ,!"j ...,....£5' ~ .Jlo-1

'"~ ·J' •..Y.W'e")' .J .. ..,;_,-~;, .J;;V. .~

} -.,>y.;JI ~ll..r' , I_,..., .,s"')L..'il~l ..;.;\$' ?" 0" uJ,t.. ~ ..;~ .J.0 jj11 ..!.J• I.

t \....JI ~ y r--'1.. 0'11 ..;...j r ..:-,...11 yWI ___, _rl.-1 j_,; J'~ '} I ¥- .j ~I ../\.....:.>..'}I

Page 27: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

_}. _;!.1 ..!JJ~ J! ~.i.,... t$jJ1 C!' / y~l (_..,~ y ~ Ll ~ jil i,.U..) .J;..I.ll 1/"j._ 'JI

~;::,:,'J I ~I ~ ,:;-.1. ~ ) ' or-~ .;i ..) ,.}-'~I I ~ ;_. }:11 ~ ..) .J..U.,...; ..,s.iJI JWI

~ .j-" _, r""" 1 1.JJ. ~ .:..t~ _;!.1 ~ ..:.._.j .. ).,.dl 1-U.:; .:k.L ..... ~.....l.l ul:A.lll w .. ~.;J' ;

~~ J..f ~ ..y.._.. ,rS- C lJ-1 \_..,>) .:.1-J'- jL. ;) ;lj ..i>i if ..t; 'J ,_;.> _._,..d.. I .1, ;_,.;.

(KH. Mas;~ J'L. cll-1 ~I;~_)..;)'~ ..!..>WI ~I (HOS Cokroam.inoto)

;__,j:i; J.r-- ..::_....,JI ;1.) ..:1!~ .k ;_,.:.11 ._,J1.11 J'L.i Js- .'-:!.;JI Wll if ~I Mansur)

LAlli; ~WI ...:..~ joll Jl-...:.__.1 ; ;Jre ~~ J! ~~ ~.JJ- 1 ~.JI ...~.;>WI ..) '-:-!JJI

. \ '\"'.) ,_,.,. •J1L.fl e-)t.iJll ......;.,.... Js. }i;l .'-:!_.-.)1 WJ~ ~J.ll ...:..\....,WI; ~_r-1))1 1

. \ i \ ..r . -.....,i; ~)I . \ \

. 'I' 1 ~ ·J' .J;L.ft~)' .. .:>.,...,;.,. ..... u o;Jv.. ',.

Sejnrah Pdsnnlnm di lndo,,esia •• jli~i) (Marwan Snridjo) Y:JL. 011_,. ,....__,; ~ ) 1 . \ r

Vt ·if\ WO. • (Damjj) Bhakti) ~4 L.;.) :t;_f\... ·(~)-Lif ..) ¥'~..Jt.)

. ........v ~ .lt . ,&, _L... \c. . \ ~ ~o,....; ... ~

.... ~u'.::"' ) ' ,.J ~ _,....u 0 ;;L> . ' i

(Institut Pendidikan Darussalam 1')\...._...JI }> yjJI U..~ 0'91 U..\J:.I oL ~ J , \ V

.y}J-1 l.,-."iw.'JI u..t.,.,JJ (Sl) J}ll ~t.;pJI ..,_;_, ._;>- •[IPDI)

. \ i 'I' ·J' •,fiL/1 ~)• ,,&, ~ ..)..>- . \A

.,_~L./1 ::"'j.' •0 ~ y'U j ; ;V. '!' \

,) .?-t..J1 ~~ &..JG) Sqarah PondtJk Pesantmr di Indonesia ,.;~.>-~...::i1 Y,. r .J'Jr ji;l . 'I' Y

.V~> -V~ J' \ '\VO, ~1.; \...).> ;t;_?t:.,. •(~.J..Li.'

.,fiLii e-)1 , .J.)I '--'-:,-~ . H

\ t,.. ·J' ''*L.fl .._'t.>.'-11 .. ..3.)1 .....;:..,.... ~ . '\' ~

\ ,,. - \ r \ . .._.:> SiiMII ... ·(11I~smhu) Y' _..;....L.o • i"

vr J' .. .;;~...-..",:_..,.) •Y::;L. ~'Jr . '1'1

._,rS; j ,-l..;J cU..' .J..,...:::...f"' ~ .... .--r ~.:>J.l "J,..;.. p>-" ~~ ~ ... SJ-' -.....:.br ~ . ~v

Studilf lsllfmik.t. Vol. 3, No.4, 199(.

Page 28: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

1'10 M..brusAs:.d

~C""j ·r.f-L. . rA

r~.rT.l"\ . .,..._,;;<hJ .\..:-IS" ..... \.r•. - "- ; ..... - """

,..~\ ·v" -._~) ~_;; ·.._1::--IS' .r''i .'ri

0.-l~ Jl J-~J -~~1..:.!1.)_,.<)1 /1.i..... ~ ~ ~~· WJI ~.:; ;,--"1.,11 ~)o.JI . r~

jl......:......l _r.-i:- ..; :;.)1.1~ ; _r.L U;j:>.; ~ ty1 ~I) ws:J1 ~ _.41>!;::: ~ lA.! ...

~ ~ .rk ..:,J' ~:e-.. ~ ..._, }:!' ~_,b.. 4--!;,.l; u,.... JJ . .t,...d• ;; r-1 ...r ~ r ,) U:

"·~I u~ Y) ,;~1~1 ~ i,;,)~ ~....<:.. ~):J· o.a t'\:; ·~ r~' w ~ ........ j'..i.k~· .> ,~ _,il :.r-JI C::' ~_p:il ~I .J:.! _r.l.,i .1!..; _.)II 4 J)~ ;!,,.. .. : ... '~.) y j.J.... l:--')t:.ll o.!\i

; ;..G ._>.I..,.. t...-. p ~_,.J• o..IJo _.,. ,;?-'s __,_ul; ./~1 W ,_;. V. ,;Ji .;~\.... _r.i- ... "" J ,-

·~; j, _,kl .<>~' } :;, ;I• ; . ..:.,~· ...:,..; >..) , .>- o.) ,_.a ~ ~~ u.J· J! p-U

(Chicago: ·nlt> y-\5:..,...;. , 7~o,.1Ji,~g FnreigJJ Lo!'tllogd Skills (\'Vilga M. Rivers) ../' r;; ~

\A . .._,;; I'\ V • ,L'mversuy of Cluc:lgo)

...! )r' . \ '(; ·: .... ~L..J1 ~ .l.t • 0.\ .... ~,_~......It~) .(HnbtiJ Chirzin) JJ? ~ I".:­

.A\., .. ,.:> .,_4.!UI ~)1 • .sG~i; y,;L

. ,..,.. ..... .;; \_..,..) - _,i,; .j::.--IS" .... -" . \'\

"--" ._ .1 . r v '- ..

Republik Penaman :\mb (R.P .'\) yang ~ekarang bemama .:r ..r-.>1.;... • JY y ~ J:i . r A

, ........c.; Rl'i\ ; -.;,) ,._JI ,y .,....:SJ1 ._.j~ Repuhlik Arab Mcsir

y; .__. ,~ Y ¥~\) '-\.... ); '-?jjl ..!.>\ ) .!} _r...:..... .. ~ .b.)-. \ '\ '\ o.> I '\ ~, ~ W I _; , ~ \

~~I ~'j,_....'j l ~~I .J L).JI .;.Jl_... I_...Ji ~1.. .1 _j ~~I .'~ y-~ t'Y....JI } .>

,t,;.f~_t v..~...>...,.J..!_r.

..s'\.._,:· ...,;ll.h ._r ~~..:....!,1 ;.,.:..LAJI .jL11 ~I.)'-~ ..!.lJ)) .~ ~ ~ ju; 14> y v-J• . : T

::._>- ) ' .j::--IS" ,_,-"':/ J. VA ._.a • ._;.UI ~ ) 1 .o~u.L:>iJ Y,:;l.-. Jl;/ ,;kl . <....~ .> ;-4.b.

rv ._.:> • ........;;

Page 29: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

.:;_, }_,.; .;i j; .:;.,.>\) ~ • ';~ r 0 .f ))b.:J ~ oi.,YI ..._; ¥ ' A .:,J' y; J-11 t ) J l ~ r

(Ng3wi) <.? Ju. ub.... ...) .:J J='"lhi\ "! rl.i ~;\j.l ~ .:r ~i ;,4) ,...;. . • ;~ r r .

~;)1 ~ ,\'\'\~ ~ r""i ~ ·.r';'i•c_'j._:,! .:Jj\1 ~~ ~}.:;,J·

.>_.p .J ..__a,¥' ~ p) .~<..!. • .u ./ ¥ ~ ~ J.i ../ ~ '-' r-l U,;..:.li

. rv . .._r •._b:--15" ~'i ~· ·~,;. •.u ,f t t.t...J ~~.:.

, \'fA \ rv r...r •J.!WI ~ } ' .~1 ~ .,r- . ~ ~

p .. ..-~ j _,..J jl <.) ~~ .) ~· . ') Y' ¥ 1 .....u).) Y-.) ~~: ~~ ~ ,..:.s. ~ ~,

~~ ~I ,..J>;'}u.J...._.l' j · ~;·l l ~o....._;,;.J · "' .>~ ~) "'~)~ "- '-_. ' .F .; ~ _r- I...J-J ~ ...... - ...

. ;_,.) ,y.r-; (Shoiman BHM) ~w; .~ / ~ •(KH. ldh!Ull Cbn.lid) -1.1~ rt>.>!

(K3pten ifL>-;!; .J> ~ c_U..; (Let. Kol. IT. Hasan Bnsri) <.? ,....eu. ...,..-=- ~G-1

~ J (Arosin) ..;:-.} J •../\,; J ..:r-..tl1 ..,r J • ._;.f-.;. 1, -,s-J ,.i,l ........._ ,fS-J .!rhami}

.,j)l ..._s.. J • .s~ ~ J .(M3r0b Raut)-' Jj; IS" J/ J (!vfuharoroad TI1m'if) ~'.b

.vv .._.~ ..... ~w' t"'"} · ·rf-.._. . ~v

~j-!1 ;;~; 1 :U}'t.... ·(~J.J.iyU.-A.i.Jp--5:.11 ,_~,..- Li.l? Kot111!! B(Jaf' &!J.~so Indondsiu .~A

. oA '\ . ._r. \ iAA (Depdikbud-B.!I.u Pustaka) \S"t:-y .Jl: ~p-olO!! J

fradi.si Ptsalllrtn: Stuth' tml<mg Panthngt~n HidJif' . (Zamakh~yari Dholier) .1'~-? _r.J-; . ~ ...

[LP3ES) ..:- <.? r _. J :'V j't.... •<f,•:-!..11 ,;~ ':.)i; .;_.; L '.J-' :..,:.-.:-1..11 ~ ~) Kuryi

·y.-1·1·/ ~ ~ P(Jalllrm, ,'.fodrosah, Stfcn!a!J . (KareL'\. Stet'nbonk) ~ y.:..;.- . i J :IS ~ •

' '\ - \ ~ _; \ 'I 'I ~ [LP3ES] __, o..? r _. j :'V }'t.... .( ;,......J ...._ ,;....1 J ~..J· .._ ~ ~

. \"1' ..... -" .J.!W' ,:;:-) , j\1; <? ~; . .: ,

. \, '-""' ,.._'"WI ~ } 1 . ..:.1~ . i j )\5" . .: r

. 't ~ ·..."" • .._"!W' ~ } ' .;l.b <?~; . .:or

"Poudok Pc~anrren sebagai :\lternaiJI Kclembagaan •? JJ ..,? f--.;. & ..J.....S. • "~

~ "> PendJdikan untuk Progcun Pengemb:mgan Studi Isl.un di As1a Tenggara"

_,\:S"...) '\, ... 1 Jr-._, y.- \J ~')\.......)1 1 <-l;..i.h .1-P ~~.;pJ ~y.1J, ....._. ,u' ._"...,s- _;,.,...tlt

..J,_:.. ...,..:.,;...:..,. .) ~)L-Y' L'_!..J~ St11tli Mom Asia Tmggora -~ J .;w .:r.l.ll .y.j

Page 30: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

\ q, ". ~ L... Mubamm:Hliyah Univeuity Press-Logan Central Data :t .fiJ.J-~ •( t.,...- 1

.rn- .r

. ~ '\ ~ ._r> .J.>WI t:'" )' , .J ~ _,....t ...1 ; ; V. . ->->

. 'I' o I ·.J> • .j~WI .:::' }I '...r' .,"! .> yJ- }:ul . " '\

. n' -if •.j!WI C;::'" } I .j:;---\5' ._,..:;'J . o V

~ ~ ~ ~ i.5 ~j yl;S} Boekoe Pen.llgoton 1 S Tobun Pomlok Modem Go!llor . o A

. ~A . ..r 4\ 'H \ •.!...:JJ-1 ;? y ~ : j- ;J_,;J •( ~--IJ-1 .1~.:.. yr

. n' t ·.J> ,,_Y.WI ~)I • .,rs Jj ..5 _f.-:- ]», ~ . .:. '\

. ,..,. ,.. . ..r • .......-; t:'" }' . '\ .

. n ~ J ._;:....u1 ):ul _ " ,

.L.or J...:.. ~ "'.;} .:.; nk; (grammar-translation mer.hod) V:-_;JI; ~ )/' 'YI ~t ..r. . "\ l

~I ....-' ;-'-! ..,>..UI ~~ jj J_r->.}.~ ~\,;plll.i.AJ .~l;_r.ll; ~"'jjl Wll ~ ..t,.u

~.:::-~~ "-!_,.all ' <-..h;\11 _,..5:..:J1 ;:-5 .:::- u.l.lt> .~ ~):... -.....11 ~ _r-

- \ o - 1 ~ ·J' •.j!WI C::" ) ' 'J' ~J ·( ~J J:i'l ,._."!' _r.ll .. ;.A~J-'-' .:_; U l.....o.;....l

. t I - ~ · ._r .,_Y.LJI~__u.r ) l .j.;--15' ~~ . '\ '!"

. ~e""~jl_ ' ~

4 1..u ~/ ~p' ~y_.,}'t ~tJ...~ '-:"',)'Jt ~~ ...r.J~ r . .J ...... J....rJ/

• t;_..,s'L>.; J I

Suu{i,. JJ,.m;J.,., Vol. 3, No. -1, /?96

Page 31: INDONESIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES Volume 3, …repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/32055/1/Mahrus As'ad.pdfindonesian journal for islamic studies volume 3, number

Bakar, .'\bu, Sdarah HidtljJ KI-L4 TY'ahid Ha~'m dan Karangan Tersiar ,-:- U-1 fc.:.J-11 it,.>- f'::'.;/..]

(J--!-=Ji ._;)Ui.J ~LA..~....:>-J Qakarta: Panitia Buku Peringatm Almarhum KHA

Wahid Hasyim, 1957).

&ukoc- Pm'ngatan 15 Tahom PMt/Qk lvlodtm Con lor .J~ y. ~ .<;__., I " t.5 _,..s"j .. ,.A:sj

[ ~..t;LJ (Ponorogo: Pondok Modem Gontor, 1941)

Castle, Lance, "Notes on the lslamic School at Gon.tot", Indonesia, (Ithaca: Cornell

Modem Indonesia Project, 1966), vol. I.

Chirziu, M. Habib, "Ilmu dan .1\gama dalrun Pesmtren", dalam M. Dawam Rahardjo

(ed.), Pesantrm dan Pembabaman '.>->-'/'\) iJb ~ "..:,-:-lll ~~ .:) ~_JIJ r-LJ'"J [ ~~1..: -4.-. .ll(lakarta: LPJES, 1985).

Dhofier, Zamakhsyari, Tradisi Pesantren: St11.di fmtrmg Pandangan Hidup Kiai .'c;i~l ..t)£:11 [t_ ~ ;t,- <;..)ii Y ~0..> (l akarta: LP3ES, 1985).

KonJitJ Btsor Bahasa Indonesia (~J.,t;}'l ;...AlJ ~I v-.rL.i./1 (lakarta: Depdikbud·Balai

Pustakn, 1 ?88).

Mo~tuhu, Dinamileo Sist~m Pe~~didilean Pesantre11 [ -4-'<ii1.5..JJ ~.;Ji,~U~-1 tS:;,...t.:,...>] (fakarta:

INIS, 1994). -----?.

N~sution, Hnnm (ed.), Ensiklopedi !slant Indonesia I ~..:.UJ r)L.j ,.._.,.......] (Jakar.ta:

Djambatan, 1992).

Rive1·s, Wilga M., Teaching Fore~gn Lmguoge Sleills, (Chic~go~ The University of Chicago

P cess, 1970).

Srunillah, Ali, ' 'Darussalam, Pondok Modem Gontor", dalam M. Dawam Rah3rdjo (ed.),

Pmmtmt dan Pembobom41t r'Y ._,..,\....5 ..) "~.J-1 J~ r ~ ·r)L..JI Jl->"j

( .1.f.u,..:l0 ¥ 1 'J"' J~IJ Qakarta: LP3ES, 1985).

S:1cidjo, M:uwau dkk., Sdarah hrantnm tli Tndon~.tio [ L,......,;JJJ} .) .;,.-!J../J ~'.><:o_.lij Q:1karra:

Dlt~ona Bhakti, 1979).

Sreenbrink. Karel A., PesotJttl!lt, lvladmsah, Sekolob ( LW/ 1...-.;..J.') ~..J)I .t... _...J.I; -4-"1~ Q akarra: LP3ES, 1994).

Ytulu~. ~J~hmud., So/arab P~tulidikon Islam tli Jndon~siu[~.;..UJ .).<,.-)t...-}11 ~j'.I',~~·L]

Oakarta: Hindakarya Agung, 1984).

Zarkasyi. 1\bdullah Syuk1i, "Pondok Pes:llltrcn sebagai Altemat.if Kelembagam m1n1k

Program Pengembm1g1w Studi Islam di Asia Tenggara", tlalam Z:Unuddiu

Fananie d:w M. Thoyibi: Sb1di lslo!lt rlsia T~,(Z~uro ....._, jil L):.J.$' ..:_.:.!..UI J.,j.Ail"] ; ._;L;u ;...UI .J-!.J ._.~l.S .j ''1.,..--i ,j _r. .._,; _,..:- ._) y">>-- 'JI '-';..1.11 ~ ... .k; !-"""\.. pl [ ~ T J ~ -.,-.__:..,.. .) .(,..-)G }'I L I_;...:JI ,..s:"!\..k·r (Surakarra: Muhanunadiynh

University Press, 1994).

Studia lsltJmiktJ, llo/. 31 No. 4, 1996


Recommended