Literary Arts, 11th Year, No. 28, Autumn 2019

_________________________________________________________________ 9

Investigating the similarities of style Ferdowsi’s Shahnameh with Vis and

Rāmin by Fakhruddin As'ad Gurgani

Zahra Sayedyazdi

Hamid Jafarighariehali

Fatemeh Ostvaar

Abstract

This study investigates the use of words and collocations with the same meanings as

well as the use of Pahlavi and ancient words in the two works of Shahnameh and Vis

and Rāmin. The results reveal that the similar lexical characteristics of the two works

reflect the influence of Shahnameh on Weiss and Ramin in terms of linguistic

techniques. Another point is the congruence of the terms used in these two works

with the form and content. This can be understood from the use of words that are in

line with the music of the word on one hand, and linked to ritualistic practices and

beliefs of the poets on the other.

1. Introduction

One of the issues that could be investigated about Shahnameh is the language of

Shahnameh and its characteristics. This research attempted to compare Vis and

Rāmin by Fakhruddin As'ad Gurgani, which is similar to Shahnameh in terms of

style and language. This literary work is the oldest available poetic collection in

Persian literature. It is a story belonging to the Arsacid period in the Pahlavi

language, which has been put into poetry through preserving the meanings and

words. This work, just like the Shahnameh, is simple and fluent in terms of diction

and expression, with few Arabic words but filled with authentic and l Pahlavi words.

1-1 Statement of the problem

Assistant Professor of Persian Language and Literature, Vali-e-Asr University of Rafsanjan,

Rafsanjan, Iran

z.sayyedyazdi@vru.ac.ir

Associated Professor of Persian Language and Literature, Vali-e-Asr University of Rafsanjan,

Rafsanjan, Iran

M. A. Student of Persian Language and Literature, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Rafsanjan,

Iran

Received: 12/12/2018 Accepted: 17/02/2019

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License

Literary Arts, 11th Year, No. 28, Autumn 2019

10

By closely reading Shahnameh and Weiss and Ramin, we find that there are many

linguistic similarities in these two works. There are similar vocabulary and

collocations as well as analogous theme and expression in the two works. The

authors of this study have tried to answer this question by studying Shahnameh, and

Vis and Rāmin: What are the similarities between the two works in terms of the use

of vocabulary and collocations?

1-2 Research Significance

Since Shahnameh and Vis and Rāmin are considered to have the most original

words and linguistic collocations. On the other hand, both of these works involve

many of the rituals and beliefs of the ancient Iranian ethnic groups. This research,

will introduce the two works and their linguistic values. It will give the Iranian

readers access to a valuable part of the Persian language.

1-3 Research Background

We could not find any previous study on the language structure Vis and Rāmin

and Shahnameh's, but similar articles and theses have been presented. Most studies

address Shahnameh's linguistic characteristics.

2. Discussion

Shahnameh has given us a special strength for our body of culture and language.

Vis and Rāmin is also among the top Persian literary works in terms of having

original Persian words. Its similarity with Shahnameh can be a sign of the linguistic

connection of two works. In the context of language, the correct investigation of the

features mentioned in the following section illustrates the link between these two

works:

2-1 Language characteristics

2-1-1 Common terms in two works

More than noting the rhetoric and the fictional power of the words, the two poet

have paid attention to originality and their ability to convey their concepts. The most

important aspects of the Shahnameh and Vis and Rāmin in the field of language are

as follows:

2-1-1-1 Names of Nature

2-1-1-2 Names of meanings

2-2 Current ordinary collocations

2-1-3 Current ironies

2-1-4 The use of adjectives to refer to a noun

2-1-5 Adjective phrase

2-1-6 Prepositions and conjunctions

2-1-6-1 Use of Abba, Abi and Abar in Pahlavi

2-1-6-2 Use of Ider and Idon in Pahlavi

2-1-6-3 The use of “where” to mean “that”

Literary Arts, 11th Year, No. 28, Autumn 2019

_________________________________________________________________ 11

2-1-6-4 The use of "if" to mean "or" and "maybe" to express doubt and to mean

"maybe"

2-1-6-5 The use of the word "inside" to mean "in"

3. Conclusion

One of the achievements of this research is to prove that Vis and Rāmin is not

only close to Shahnameh in terms of linguistic and stylistic features, but the

composer of Vis and Rāmin was so much under the influence of Shahnameh while

writing Vis and Rāmin. The frequent use of ancient words in the both works shows

that the both poets were concerned with the great importance of the originality of the

words, and the choice of these words has been with the goal of expressing the ideas,

traditions and beliefs of the predecessors.

Keywords: Shahnameh, Vis and Rāmin, Linguistic characteristics

References

- Ahmadi Givi, Hassan and Anvari, Hassan (2008). Persian Grammar 1, 3rd ed.,

Tehran: Fatemi.

- Aidenlo, Sajjad (2011). Khosravan Collection, 1st Printing, Tehran: Sokhan.

- Bahar, Mohammad Taqi (1996). Stylistics Vol. 2, 8th ed., Tehran: Amir Kabir.

- ------------------------------ (1997). Stylistics Vol 1, 9th ed., Tehran: Majid.

- Dehkhoda, Ali Akbar (1998). Glossary, 2nd ed., Tehran: Tehran University Press.

- Farishidverd, Khosrow (2009). Dastoor Mofasal Emrooz, 3rd ed., Tehran: Sokhan.

- Ferdowsi, Abolghasem (2007). Shahnameh (eight volumes), correction of Jalal

Khaleghi Motlagh, 1st ed., Islamic Azad University Encyclopedia.

- Fotouhi, Mahmoud (2011). Stylistics, Theories, Approaches and Methods, Tehran:

Sokhan.

- Gorgani, Fakhruddin Asad (1958). Vis & Ramin, Correction of Mohammad Jafar

Mahjub, Tehran: Andisheh.

- ---------------------------------- (1998). Vis & Ramin, Correction of Mohammad

Roshan, 1st Ed., Tehran: Sadayeh Mo'aser.

- Guidance, Honest (2000). Scattered Writings, 1st ed., Tehran: Salis.

- Hamidian, Saeid (2008). An Introduction to Ferdowsi's Thought and Art, Tehran:

Nahid.

- Hariri, Nasser (1994). Ferdowsi's Story, 1st ed., Avishan Publishing and Goharzad.

- Kazazi, Mir-Jalal al-Din (2007). Ancient Letter, Sixth Ed., Tehran: Publications of

the Organization for the Study and Compilation of Humanities.

- Khaleghi Motlagh, Jalal (2012). Memoirs of Shahnameh (three volumes), 2nd ed.,

Tehran: The Great Islamic Encyclopedia.

Literary Arts, 11th Year, No. 28, Autumn 2019

12

- ------------------------------- (2009). Old sayings, 3rd ed., Tehran: Publication of

thoughts.

- Khatib Rahbar, Khalil (1988). Persian Grammar, Conjunction and preposition

book, 2nd ed., Tehran: Saadi.

- Khatibi, Hossein (1996). Prose Technique in Persian Literature, Tehran: Zawar.

- Khayyampur, Abdul Rasul (1968). Persian Grammar, 6th ed., Shafagh.

- Mahjub, Mohammad Jafar (1966). Khorasani style in Persian poetry, 1st ed.,

Ferdows publishing house.

- Mu'in, Muhammad (2007). Farsi Dictionary, 2nd ed., 4th ed., Tehran: Zarrin

Publishing Institute.

- Natal Khanlari, Parviz (1998). History of Persian Language, 6th ed., Ferdows.

- Sabz Alipor, Jahandoust (2015). "Grammatical Features and Their Consideration in

Persian Poetry, Case Study: Ferdowsi's Shahnameh", Journal of Name

Farhangestan (Dastoor), No. 10, pp. 89-116.

- Samarqandi, Nezami Oroozi, Abolhassan Nizamdin Ahmad bin Omran Ali (1993).

Four Articles, 1st Ed., Tehran: Diba.

Shamisa, Siroos (2009). Stylistics of Poetry, 3rd ed., Tehran: Afkar.

- -------------------- (1375). General Stylistics, 4th ed., Tehran: Ferdows.

- -------------------- (1376). Prose Stylistics, 1st ed., Tehran: Mitra.

- Shahsavari, Zeynab (2013). Survey of the style of Ferdowsi's Shahnameh, directed

by Mousavi Parnian, MA, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi

University.

- Shajaei, Pouran (1961). Persian Poetry Style, Shiraz: Shiraz University Press.

- Verdank, Peter. (2010). The Foundations of Stylistics, Mohammad Ghaffari

(trans.), Tehran: Ney.

نیگرگا اسعد نیفخرالد و رامین یسو با فردوسی شاهنامة زبانی -سبکی تشابه بررسی وجوه

فاطمه استوارو حمید جعفری قریه علی ، زهرا سید یزدی

چکیده

و بدان ز حفد یادید ز حدد تا انیرانیا که ستا یغزنو و یسامان عصر از جاودان یا منظومه یفردوس ابوالقاسم میحک شاهنامة

؛اسدت تید اهم حدازز گوناگون یها جنبه از شاهنامه. هستند بدیل یب اثر نیا ونیمد مختلف ادوار یها بحران در را یرانیا تیملّ

. اسدت گدر ید آثدار بدا آن ریو تعداب بدا یواژگدان، ترک ةسد یمقا ،اند داشته توجه بدان کمترپژوهان شاهنامه که ییها جنبه از یکی

یهدا مشابهت یاریبس موارد دراست و درآورده نظم به یپهلو یمتن از پنجم قرن در را رامین و ویس ی،اسعد گرگان نیفخرالد

و کهن یکاربرد واژگان پهلو زانیم نیهمچن و کسانی یمعان با با یترک وها واژه کاربردپژوهش نیا دردارد. شاهنامهبا یزبان

دهندد اثدر نشدان دومشدابه یلغدو هدای یژگدی ودهدد یمد نشدان هدا یبررس جینتااست. و مطابقت داده شده یبررسدر دو اثر

و شداهنامه کاررفتده در بده یهدا واژه تناسب گرید ةنکت. است یزبان های یکتکن در حوز شاهنامهاز رامین و ویس یریرپذیتأث

کدمم یقیموسد بدا ییسدو از که افتیدر ییها کاربرد واژه از توان یم را موضوع نیا. است آثار یمحتوا و فرمبا رامین و ویس

است. وندیدر پ ندگانیگو مدنظر یباورها و ینییآ رسومبا گرید یسو ازهماهنگ است و

. دیتقل و تشابه ،یزبان های یژگیو رامین، و ویس ،شاهنامه: ها یدواژهکل

مقدمه -1

یچندبعدد یاثراست. شده جلب آن بهان از پژوهشگران و محقق یاریبستوجه ربازید از که بوده برجستهو یادب یاثر شاهنامه

ق،ید قبدل از هدر تحق اسدت یسدته با نیبد نید دارد؛ در ا یبحث و بررس تیقابل... و یادب ،یزبان ،ییگوناگون آوا یها جنبه از که

بدا یتقر نده یزم نید ا در قید عم یآگداه بددون یدسدتاورد گونده هر رایز م؛یبه دست آور یشاهکار ادب نیا دربار جامع یشناخت

و پدرداختن بده شداهنامه زبدان یدارد، بررسد قید پدژوهش و تحق تید قابل شداهنامه که در یاز مباحث یکی. نماید یم رممکنیغ

قدا یتحق حدوز در ای یدژه و گداه یجا نیبنابرا ،است بشر افراد نیب ارتباط و تعامل لةیوس ینتر مهم زبان است؛ آن های یژگیو

یدستور سطح ،یساز واژه ،ییآوا سطح در کاوش یزبان های یژگیو که ییاه پژوهش ؛است داده اختصاص خود به پژوهشگران

. گیرد یم دربر زین را عبارا ینحو و

مسؤول مکاتبا ( ، ایرانجانن، رفسرفسنجان زبان و ادبیا فارسی دانشگاه ولیعصرگروه استادیار( z.sayyedyazdi@vru.ac.ir ایرانجان، رفسنرفسنجان فارسی دانشگاه ولیعصرزبان و ادبیا ه گرودانشیار ، jafariivru@yahoo.com ایرانرفسنجان ،رفسنجان سی دانشگاه ولیعصروی کارشناسی ارشد زبان و ادبیا فاردانشج ، ostrvarfatemeh@yahoo.com

28/11/1397تاریخ پذیرش: 21/9/1397تاریخ وصول: Copyright © 2019, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution

License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0/), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially.

فنون ادبی )علمی(

46 -31، ص 1398پاییز ( 28 )پیاپی 3 ، شمارهیازدهمسال

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 32

نگرفتده انجام گریبا متون د یسهمقا و یش به یحوزه، پژوهش نیدر ا تاکنون که است نیا داشت دور نظر از دینبا که یا نکته

دارد، هدایی یهمانندد شداهنامه بدا یو زبدان یسدبک ازنظر که رامین و یسواست شده تمش پژوهش نیا در حال نیا با ؛است

متعلدق بده یاست داستان یتیاست و روا یدر ادب فارس مانده یباق ییغنا منظومة ینتر کهن یادب اثر نیا. شود سهیمقا و یبررس

نظدم بده یفارس زبان قالب در اظ،الف و یمعان حف و داستان اصل تیرعا ضمن را آن شاعر که یپهلو زبان به و یاشکان دور

و لیاصد واژگان و اندک آن در یعرب واژگان و است روان و ساده انیب و لف جهت از ،شاهنامهمنظومه مانند نیا. است یدهکش

. دارد یپهلو زبان به کینزد

مسئله انیب -1-1

تواندد یکه البته مد است یشناس کسب حوز دراز مباحث عمده یدستور یها سازه و یزبان عناصر کاربرد های یوهش یبررس

بدا یترک ساخت ،ها واژه مناسب نشیگز. دهد نشان را آنان های یشهاند بازنمود و یادب یها گونه نشیآفر در ندگانیگو ییتوانا

دارند. یشگرف یریتأث ندگانیگو مدنظرافکار و میانتقال مفاه در ینحو یها سازه کاربرد و د،یجد

از دور و روان و سداده اریبسد که است یفارس ادب عاشقانة یها منظومه نیاز نخست یسعد گرگانا نیفخرالد رامین و ویس

در قدرن پدنجم رامدین و ویدس . اسدت اندک یعرب زبان از اش یریاثرپذ فردوسی شاهنامةاست و همانند یزبان های یچیدگیپ

و لفد ازجهت منظومه نیااست. پرداخته نیرام و سیو های یدلداگ شرح و انیب به که عاشقانه است یا سروده شده و منظومه

نیفخرالدد یشخصد سبک یحد تا یپهلو به کینزد و لیاص یها واژه از استفاده و انیب یسادگ. است روان و وایش ساده، انیب

و انواژگد کداربرد ؛شدویم یمد اثر دو نیا در یاریبس یزبان یها متوجه شباهت رامین و ویسو شاهنامه قیخواندن دق با. است

. دارد وجودمشترک در دو کتاب نیمضام یحت یو گاه انیب و یش اثر، دو در کسانی یمعان با با یترک

سؤال پاسدخ دهندد کده از نظدر نیبه ا رامین و ویسو شاهنامه مطالعةو یبا بررس اند یدهکوش پژوهش نیا در سندگانینو

دارد؟ وجود اثر دو نیب یتشابه وجوه چه با یاسلوب سخن و کاربرد واژگان و ترک

پژوهش تیاهم و ضرورت -1-2

هدد در شدناخت و نید بدا ا یآثار ادب نشیآفر. است زبان اصالت حف ،یفارس ادب ندگانیگو فیوظا ینتر از مهم یکی

وهدا واژه تدرین یلاصد دربرداشدتن لحداظ بده ینو رام یسو و شاهنامه ازآنجاکهاست. رگذاریتأث اریبسکهن زبان راثیم یمعرّف

کهدن اقدوام یباورهدا و هدا یینآ از یاریبس آثار نیا هردو گرید طر و از شوند یم شمرده مرجع آثار شمار در یزبان با یترک

زبدان ارزشمند ةنیگنج از یبخش تواند یم آنها یزبان یها ارزش و اثر دو بهتر یمعرف هد با پژوهش نیا دارند، دربر را یرانیا

. دهد رقرا مخاطبان یفرارو را یفارس

پژوهش یشینةپ -1-3

انجام ای نامه یانمقاله و پا مشابه، موارد در اما ؛نشد افتی یپژوهش شاهنامهو رامین و ویس یساختار زبان لیمبحث تحل در

در شعر هاآن و لزوم توجه به یامکانا دستور»با عنوان یا مقاله به توان یم شاهنامه یمختصا زبان یباب بررس دراست. شده

در یزبان فارسد یامکانا دستور یدر آن به بررس سندهی( که نو1394 پور،یسبزعل) «یفردوس شاهنامة: یمورد مطالعة ؛یفارس

یدی آوا ینددها یفرا یبرخ ازجمله یزبان های یژگیو از یموارد و پردازد یم فردوسی شاهنامةدو بخش مهم ساخت واژه و نحو

زید ( ن1392 ،یشهسوار) فردوسی شاهنامة زبانی سبک بررسینامة یانپا به توان یم نهیزم نیا در. کند یم انیب را نحو و صر و

دراسدت. شدده لید تحل و یبررس یو نحو یلغو ،ییدر سه سطح آوا شاهنامه یزبان های یژگیو زین پژوهش نیا دراشاره کرد.

و یهمانندد افتنی سندگانینو هد پژوهش، نیاما در ا ،است شده یشاهنامه بررس یزبان های یژگیو تنها ادشدهی یها پژوهش

. است متن دو سةیمقا وو لیتحل و رامین و ویسو شاهنامه یمشابها زبان

33/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

یبررس و بحث -2

دوره نید ا در شدعر . اسدت یفارسد شدعر پربدار دور نیاولد یسامان دور است. سروده شده یو غزنو یدر عهد سامان شاهنامه

و یحماسد ،یفکدر نظدر از ،شدود یم دهید تکرار آن در دارد؛ یپهلو زبان به کینزد و کهن مهجور لغا و است جازیا بر یمبتن

بازتداب بعد یها دوره به نسبت آن در یاسمم فرهنگ. است ینیبدب و أسی از دور به و شاد یشعر. است اندرز و پند متضمن

وو سداده و روان اسدت یعد یطب شانیزبان ا رو ینا از است؛ ندگانیگو یمادر زبان دوره نیا در یفارس زبان. است یافتهن یعیوس

اید شدود یمد کدم بعد یها دوره در آن بسامد که است لغا از یا بر مجموعه مشتمل دوره نیا شعر. ستین ابهام و دیتعقدر آن

. رود یم نیاز ب کسرهی

بازتداب را ای یدژه است و فرهنگ و ینبض زبان فارس شاهنامهاست. پس از خود گذاشته یادب آثار بر یاریبس ریتأث ةشاهنام

دهید د یگدر یاثدر د چیدر هد ،آورد یم فراهم یساز واژه یبرا شاهنامهکه یبستر. دارد اریبس تیاهم رانیا مردم یبرا که دهد یم

گاهیجااست اثر توانسته نیا بر یهتک با یپارس زبان. میباش داشته یواژگان ییایزا تا رساند یم یاری ما بهاثر نیا واژگان. شود ینم

فرهندگ کر یپ رو ینا رفته و از شیپ رانیفرهنگ ا یاست که تا ژرفا یاثر شاهنامه. سازد استوار گرید یها زبان انیم در را خود

زبدان از آثدار پدرورد یفارس لیاص یها واژه دربرداشتنلحاظ به زین رامین و ویس. است یدهبخش ای یژهو زبان ما را استحکام و

. باشد اثر دو یزبان وندیپ ةنشان تواند یم شاهنامهزبان آن با یکیزداست که ن یفارس

یزبان های یژگیو -2-1

اثر دو در مشترک یها واژه -2-1-1

موجدب اثدر دو هدر در انینیشد یپ یباورهدا بدا آنهدا داشتن وندیپ زین و بوده مدنظر شتریکه اصالت آنان ب ییها واژه نشیگز

کدرد. بدا لحداظ زیاثر ن یحماس یها آنها را با جنبه یهماهنگ توان یم شاهنامه یها واژه ار درب. است یسبک تشخص از یا گونه

و اصدالت بده باشدند، داشدته توجهها واژه نیا ینیرآفریتصو قدر و یبمغ ییها از آنکه به جنبه شیب ندهیدو سرا حیتوض نیا

: شود یم اشارهها واژه نمونه نیا از یبرخ به ریز بخش در. اند داده تیاهم خود های یشهاند و میمفاه انتقال در آنها تیقابل

ذات یاسام -2-1-1-1

ینوع جادیا یبرا یضمن یها داللت و یمعان با اثر دو نیا یزبان و یفرم یها مشخصه دهد یم نشان زین ذا یاسام یبررس

نظدر مدورد گفتمدان یالقدا یبدرا خداص یفتبدا رهدا د واژه یرید تعب بهاند. گرفته قرار ندگانیگو خدمت درمحور گفتمان متن

از)آواها، واژگدان، دسدتور زبدان و ...( یزبان ای یفرم یها مشخصه نکهیابه اند. باتوجه کرده فایا مؤثر ینقش آثار دآورندگانیپد

بده رید ز بخدش در ،(41: 1389 ورداندک، ←) گذارند یم ریتأث یزبان یمعنا بر یبرون یبافت یها عامل گرید یسو از و سو یک

. شود یاشاره م رامین و ویسو شاهنامهدار شناسنامه واژگان از یبرخ یمعرف

: رمانیا -

باشدند، دهید او را طلب آنکده یب خود ای برند ییجا به را او دوستان، و ارانی رفاقت به که یلیطف همانیم اما همان،یم» یمعن به

(. ایرمان ذیل: 1386 ین،)مع «دبرو

گددر تددو تدسدد بدده دیددآ کشددته اگددر

یمرزبانددددد خراسددددان در یدار چددددددو

بدددزر یرمدددددانیا روم بددده یباشدددد تدددو

(27/358 ون،یکتا و گشتاسپ)داستان

یرمدددانیا جدددددا دگدددددر یدددددیجو چدددرا

( 164/62: نیرام و سی)و

:پرگار -

«یدری گ انددازه آلدت » یکل یمعن به ا یاب نیا در یول(؛ رپرگا ذیل: 1386 معین،) است «یکش یرهآلت دا» یدر اصل به معن

است. کار رفته به

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 34

زود بددددددگرفت پدددددددرگار یجهدددددانجو

دادار فددددرّ گدددردش بددده گدددردد چندددان

نمدددددود شدددددانیبد کدددریپ گدددددرز وزان

(71/260 ضحاک،)داستان

پرگددار خدد مدددرکز گددددرد گددردد کدددده

(375/51 ن،یرام و سی)و

:چک -

.(چک ذیل ،1386 معین،) است« حواله و برا » یبه معن

یدددک بدده یدددک همددده سپدددارم صددریق بدده

نددددوا از گشددت رنجدده نیچندد گددر دلددت)

کشتددم دنکهیا بداد بس مهر نهال

و چدددک میپدددس نبشدددته فرسدددت نیددداز

(102/1341 ز،یخسروپروداستان )

گددوا واسددت چددک تددو بددر ندده کددن رهددا

(272/1069 اوخش،یس)داستان

نوشتددددم خوبددددان از یدددددزاریب چدددک

(267/41 ن،یرام و سی)و

:زیچ -

.(چیز ذیل: 1386 معین،) است« ثرو ، خواسته، مال» یبه معن

توسدددت شیپدد یهمدد جددان بددا زیددچ مددرا

ییروشنددددا و چشددم اسدددت سیددو مددرا

توسدت شیخددو تدن بده و جدان به سپهبد

(287/1289 اوخش،یس)داستان

ییپادشددددا و ددددزیچ و جددددان از فددددزون

(205/4 ن،یرام و سی)و

:شهر -

. شده رشه یفارس در و است کشور ینبه مع اوستا در(. شهر واژ ذیل: 1386 معین،است ) مملکتکشور و یبه معن

شددهر نیددیآ بدددده جدددددز نیاندددر نرفددت

خدددددراسان شهددددر در مدددرو بخاصددددددده

بهدددر آمدددددش یخددددوار یراستدددد آن از

(50/646 ون،یکتا و گشتاسپ)داستان

سددددانین سددددال اندددددر کددده آمددددد چندان

(137/6 ن،یرام و سی)و

:نوا -

.(نوا ذیل: 1386 معین،) «گروگروگان، » یبه معن

روا شدددددد او کدددام چدددددددون کدددار آن از

برفتددددن مددددن شیپدد ز سددتتیبا چدددده

یتددددوان تددددا دل را تدددددو دادم نددددددوا

بدددداژ بسددددتد ز ترکدددددان ندددددوا ابددددا

(533/1557 گور، بهرام)داستان

گرفتددددن مددددن از نددددوا رفتددددن گدددده

یشادمدددان مینجددددو دل یبدددد مددددن کدده

(3-263/2 ن،یرام و سی)و

:ازین -

.(نیاز ذیل: 1386 معین،) «یو گرام زیعز معشوق،» یبه معن

ددددازین آن سدددر نددتیکا گفددت ددددنیچن

بددداز گشدددت بددددو ددداکان ین تدداج کدده

(121/517 دون،یفر)داستان

35/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

تخددت خددواه و ده تدداجش خددواه کندددون

شهروسددت ز تدددر یددددازین ددددنیرام مددرا

یددددددازین هیگرانمددددا یا گفددت بددددو)

درخددت یدازید ن گستدددر شدداخ آن شددد

(121/518 دون،یفر)داستان

ددروسددت یو ز تدددر یگرامدد دنیرام را مدرا

(133/55نیرام و سیو)

گدددازی یمدددد یتبدددداه در جددددان راچدد

(86/28 ن،یرام و سی)و

:کارنده -

.(کارنده ذیل: 1386 معین،« )کشاورز» یبه معن

رندددددج مددددددزد و پراگنددددده تخددددددم ز

گشتندددددد کارندددده انیدددجنگ یگفتددد تدددو

گندددددج ز را کارندگدددددان ددددددددیببخش

(98/146 ،روان نیش)داستان نو

کشدددتند پدددوالد دل و چشدددم در همددددده

(65/39 ن،یو رام سی)و

معنا یاسام -2-1-1-2

:اهرّ -

رامدین و ویدس در وآمدده «خروش و ویغر» یبه معن «هرّا» مطلق یخالق حیتصح از دو و شصت تیب ومرثیداستان ک در

است. ار رفتهک به ییمعنا نیچن درواژه نیا زین

دددددوید چدنددددگ درنددددددگان یهدددددرّا ز

بددددداران یهددددددرّا از و تددندددددد بدددداد ز

دویددخد هددانیگ خشددم وز سسددت شدددده

(25/62 ومرث،یگ)داستان

سدددددواران یپدندددددار تددازنددددد یهدمدددد

(327/5 ن،یرام و سی)و

:آز -

کده آز یعنی ؛است آمده آرزو آن یجا به شاهنامه های یسدستنو یبرخ دراست. گرفته شده فیرد کیس در با عشق و هو

کدار بده «باشدد رونید ب یعلمد خدرد نیمدواز و یعد یطب احدوال از چه هر» تر یکل یدر معن نجایدر ا است؛ جستن یشیب یمعن به

است. شده ریتعب آز به هوس و آرزوکه از عشق و هست یموارد زین رامین و ویس دراست. رفته

بدددود شیهدددر زمدددان مهرشدددان بددد یهمددد

آز بددددود ددددرهیچ مددن بددر چددو جسددتم تددرا

بدددود شیپددد در آز بددددددود، دور خدددددرد

(201/552 رودابه، و زال داستان)

آز نمدددددود دددددکوین مدددرا یزشدددت همددده

(316/28 ن،یرام و سیو)

:یآزاد -

.(آزادی واژ ذیل: 1386 معین،) «شکر و سپاس» یعنبه م

یاو ددددددددوندیپ و شددددددداه ددددددنینواز

تخددت بددر دیخورشدد چددون سیددو نشسددته

یاو پندددددد و یآزاد و گفددددت یهمدددددد

(69/1080رخ یازده رزم)داستان

بخددت از هددم یآزاد بدده یشدداد از هددم

(126/16نیرام و سی)و

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 36

:افسوس -

.(افسوس ذیل: 1386 معین،) «و استهزا هیسخر» یبه معن

گفددددت افسددددوس بدددده و را او دیددددبخند

دارد افسددددددوس زیددددن و مهددددر نددددورزد

یکامدددددگار جهددددان یا: گفددددت بدددددو

جفدددت ابنددددین رانیدددا ز ترکدددددان کددده

(136/239 سهراب، و رستم)داستان

برشدددمارد ندددنگش و خدددددوب دیدددنگو

(110/125 ن،یرام و سی)و

یدار افسدددوس یهمددد مدددن بدددر چدددددرا

(45/14 ن،یرام و سی)و

در تید قابل نید ا. است کهن یها سنّت و یاجتماع یازهاین انیب در آنها کارکرد ذکرشده یها واژه دربار توجه درخور ةنکت

تکدرار ،شود یم مشاهده کهگونه . هماندهد ینشان م زیرا ن ینو رام ویس و شاهنامه ییمحتوا یها ارزش آنها یعاطف نقش کنار

فید تعر بده توجده با. باشد آنها یفرهنگ آبشخور یکینزد و اثر دو یسبک وندیپ یایگو تواند یم ادشدهی آثار درها واژه گونه ینا

←) خداص یهددف بده دنیرسد و واحدد یریتدأث جداد یا یبرا و خاص یمنظور به زبان کاربرد از یزیمتما و یش یعنی سبک؛

. است کهن یها سنّت و باورها انیب یبرا یتمش و اثر دو زبان اصالت بر یروشن داللتها واژه نیا کاربرد( 1389 وردانک،

:بند -

.(بند ذیل: 1386 معین،) «بیو فر لهیمکر و ح» یبه معن

ندددرون پددددرده بدددده او بددا بددددود یزندد

بمیفدددر و بندددد یکندددد کدددددم تدددددو اگدددر

فسدددون و بنددد و بددود یجددادو از پددددر

(228/379 اوخش،یس)داستان

بمیشدددک مدددددردان از و یشدددداد از مدددن

(125/48 ن،یرام و سی)و

:تُنبل -

.(تنبل ذیل: 1386 معین،« )و مکر رنگیجادو، ن» یبه معن

ییتددو ندویآفدددر شدددداه: گفددت بدددددو

یشدددو دددددایپ دونکیددا ار: گفددت بدددو

ددندددددیبدر صبدددددرم جددددامةتنبدددل بددده

کددددرد ینچندد هددم آندددگه هیدددا بگفددت

ییجددددادو و تنبددددل یکندددد را یو کدددده

(77/348 ضحاک،)داستان

یجدددددادو و تنبددددل نیددددا از یبگددددرد

(60/824 مازندران، جنگ)داستان

دنددددیدر نددامددددم پدددرد یزشتدددد بددده

(178/68 ن،یرام و سی)و

کددرد ددددنینگ ریددز را دویددد تنبدددل بدده

(188/89 ن،یرام و سی)و

:میخ -

.(خیم ذیل: 1386 معین،) «یخو عت،یسرشت، طب» یبه معن

را ضدددحاک گدددداه بدددر دددددمیخواه نددددده

ربهتدددد سدددت گشددته او میخدد ویدد د ندده

ناپدددددداک را دددددمیاژدهددداخ آن مددددددر

(81/430)ضحاک

سدت کمدددتر گشدته او خشددم کدددوه ندده

(351/38 نیرام و سی)و

37/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

:دار -

« و گزند بیآس» از هیکنا

منبر:

«یابیو کام ییرها»از هیکنا

سدددددرا نخدددورد بددددده هدددردو نهادندددد

سدددددازد خدددددار نسدددازد خرمدددا را کددده

منبدددرا هدددم و دددش یپ بدددد دار هددم که

(321/225 ژه،یمن و ژنیب)داستان

سددددازد دار نسددددددازد منبددددددر را کددددده

(304/49 ن،یرام و سی)و

:یداور -

.(داوری یل: ذ1386 معین،« )و جدال، نزاع زیست »یبه معن

یداور از برآسددددددددددوده زمدداندددددددددده

را یجندددددددگاور آراستددددددده همدددددددده

یپدددر و مدددددر و دددوید او فرمدددان به

(41/6 د،یجمش)داستان

را یداور و نیکدددد دهیددددبخر جددددان بدددده

(62/11، نیرام و سی)و

:دادن از امر فعل ده -

.(1386 معین،) «دیو تأک دیزدن در مقام تهد» یبه معن

بکدددددددش و ریگدددد و دار و ده برآمددددد

زه الجدددددددرم را او یکددددددرد نشاندددددده

هُددش مددرد بددا ندده بددد، جددان اسددپ بددا ندده

(275/1626 خسرو،یک بزر جنگ)داستان

ده نرگسددددان ریتدددد بدده یکدددرد ندددکو

(270/37 ن،یرام و سی)و

:کشتن -

.(کشتن واژ ذیل: 1386 معین،« )کردن آتش خاموش» یبه معن

کدوزپشددددت دنیدددا پرگددددار کددددژّ یکدددی

خددوش کددنم را دل یگهدد گدده هیددگر بدده

بددکشدددت را دلدددم چدددرا یدددرهخد بدددده

(363/796 ژه،یمن و ژنیب)داستان

آتدددش بدده یدیددگدو کدددشم آتدددش یهدددم

(261/7 ن،یرام و سی)و

و شداهنامه یحماس روح با اصطمح نیا وندیپ -1: است تیاهم درخور نکته دو اصطمح نیا یمعنا و کاربرد درخصوص

. دارد یناگسستن یارتباط آن تقدُس و ینییآ یها آتش که با ارزش یجاندارانگار -2

:فرهنگ

.(فرهنگ ذیل: 1386 معین،« )خرددانش و ادب، عقل و » یمعن به

یبگدددو اوشیسددددد یرا و فرهندددددگ ز

مددداه آن فرهنددگ از مددن ماندددم عجددب

یاو یبددددددداال و گفددددتار و دددددددارید ز

(216/209 اوخش،یس)داستان

راه مددددددرا افسددددون سددتین یو در کدددده

(118/173 ن،یرام و سی)و

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 38

:ادیفَر -

بلندد باندگ بده کده یرو آن از دیشا ؛(فریاد ذیل: 1386 معین،) است «یاری و کمک» یمعن ( بهfrayād) ادیفرَ یدر پهلو

. خواهند یم یاری

خوانددددددد دادیدددفر و دیبرخروشددد یهمددد

خواندددددم دددددادیفر شدددب و روز یزار ز

خددددواند داد یسددو سراسددددر را جهددددان

(69/227 ضحاک،ستان )دا

دواندددم کُددده و دشدددت به وانددهید چددو

(55/62 ن،یرام و سی)و

:هال -

.(هال ذیل: 1386 معین،) «آرام و قرار» یبه معن

سدددال هفددت دددددداردلیب ددددویگ همددان

حدددال یبددد و پنددددددارند ددددوانهید مدددرا

هددال و خددورد یبدد بددود ینزمدد تددددوران بدده

(356/2884خسرویک بزر )داستانجنگ

حددال هددر بدده باشددد مددن چددددو وانددهید کدده

(159/38نیرام و سی)و

گٌرم:-

.(1386 معین،) «یریدرد و اندوه، دلگ» یبه معن

دراز روز بددده دنیدددز یشددددو مانیپشددد

یدوستدددددار و مهدددر بددده میشددددا اگدددر

گددددداز و مگددددر بدددده یماندددد و یندددیبب

(363/2352 اوخش،یس)داستان

یخددددوار و گددددرم بددددار بدددردار مددددن ز

(119/198 ن،یرام و سی)و

:نشاختن

.(1386 معین،) «دنینشان» یبه معن

بنواختدددددش و ددددددد یبپرس رستددددددم ز

بنشدداخت گدداه بددر خددود شیپدد را او چددو

بنشدداختددددش روزهیددپ تخدددت آن بددددر

(209/109 اوخش،یس)داستان

نشددناخت بددداز تدددابان مدددداه از رخددددش

(51/37 ن،یرام و سی)و

:سِتنبه -

.(1386 معین،) «باشند هراسان و رمان دنشید از طبع یزشت و کراهت تیغا از که یرتیس ،رو زشت» یمعن به

بددددزر ددددددرفشیب او ندددام یکددددددی

دارد زور یو بددددددر دددددددوید ستنبددددددده

ستددددر ستنبدددده جدددادو و ددددریپ یگَددوِ

(88/124 ارجاسپ، با گشتاسپ)داستان

دارد کددددددور را او چشددددددم شدددددددهیهم

(98/63 ن،یرام و سی)و

39/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

یخواندددد تدددو را هجدددران ویدددد سدددتنبه

یبرانددد دمشدددیپ از کدددده یگاهددددد بدددان

(12/ ،298 ن،یرام و سی)و

:پدرام -

.(1386 معین،) «خوش و خرم و آراسته بودن» یبه معن

سددددتین بهدددرام و یسدددوار آمدددد کددده

باشددددددددد ناپدددددددددرام راه اگرچدددددده

سددددتین پدددددرام و درشتسددددت دل مددددرا

(43/252 اوخش،یس فرود)داستان

باشدددددفرجدددام وشخددد چدددو بپدددددرامد

(143/6 ن،یرام و سی)و

معمول یفعل باتیترک -2-1-2

کده یبدات یترک( الدف : شوند یم میتقس دسته دو به و شوند یم ساخته یفعل همکرد و صفت د،یق اسم، با شتریب با یترک نیا

سدت، یقابدل گسدترش ن یفعلد ریکه جزء غ یباتیترکب( ؛مثل تن شستن است، یرپذ گسترش آنها یصفت و یدیق ای یاسم جزء

شدن. رهیمثل پذ

:شدن یرهپذ -

.(شدن یرهپذ ذیل: 1386 معین،« )رفتن شوازیاستقبال کردن، پ» یبه معن

شدددددداه و بدددددزرگان شدددددندش رهیپددددذ

دشیدددخو نیدددیآ بدددر شددددندش رهیپدددذ

مددددداه کشدددور در شدددادمان آمدددد چدددو

کددمه ینهدداد بدددر سدددر بدده کدددو یکسدد

(120/31 سهراب، و رستم)داستان

دددددشیپ بدددددردند بدددازسدددر سدددربه سدددپه

(115/453 دون،یفر)داستان

شدددداه لشددددکر و شدددداه رفددت رهیپدددذ

(130/13 ن،یرام و سی)و

:شستن تن -

یصدور و یمداد های یآلودگ از اجسامساختن پاک ینها براآب ت شاهنامه، در «شستن از هر گناه، غسل کردن تن» یمعن به

کنندد آب غسدل داد و مطهدر سداخت. عنصدر پداک باآن را توان یم باشد، آلوده یمعنو ازنظر که زیچبلکه هر ،رود ینم کار به

. است اریبس آن موارد که بودهو پرستش شیایاز ن شیشستشو پ ،شاهنامهبا آب در ریتطهمثال نیآشکارتر

بشسددددت تدددن و سدددر پرسدددتش بهدددر ز

میبشدددو تدددددن یگناهدددد هدددددر از روم

بجسدددت دددددزدانی راه خدددرد شدددمع بددده

(329/2470 خسرو،یک بزر جنگ)داستان

میجدددو چدددداره را شدددتنیخو زدیدددا وز

(249/37 ن،یرام و سی)و

:فرازآمدن -

.(فرازآمدن لذی :1386 معین،) «شدن کینزد ،آمدن یشپ» یمعن به

مدددددرد لهّددداک اسدددپ از شددددددد دادهیدددپ

دوسدددتدارش نیریددد بددددود یگفتدد تددو

ددددددددوردیفرش دور از فدددددرازآمدددددددد

(100/1577 رخ، ازدهی رزم)داستان

کنددددددارش اندددر گددددرفت فددرازآمددددد

(239/68 ن،یرام و سی)و

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 40

یفعل اتیکنا-2-1-3

یبا اسم و همکرد فعل ای( مصدر ای) فعل و متمم با معمولطور به که است یباتیترک پژوهش نیا در یفعل ا یکنا از منظور

:دارند داللت بیترک یصور یها فراتر از جنبه یدیجد یساخته شده و برمعن

:وستنیپ یکس با -

.(پیوستن ذیل: 1386 معین،) «او گشتن بانیشدن، پشت اوریو اریبا او » یبه معن

سپدددددهر ددددرانیا شدددددداه بددا وسددتیبپ

ندددددهیک و مهددددر هددددم بددا وندندددددینپ

مهدددر بگستددددرد بددددددر آزادگدددددان بر

(306/26 ژه،یمن و ژنیب)داستان

نددده یآبگ مهددددر بدددود آهدددن نیکد کدده

(71/48 ن،یرام و سی)و

:بردن ازنم -

.(نماز ذیل: 1386 معین،) «افتادن خاک به کردن، میتعظ» یمعن به

نمددداز بددردش دیددد نشددان آن ویددگ چددو

کددرد نیآفددر اریبسدد و بددددرد نمددددازش

راز گفددددت یهمدد و آب خددتیر یهمدددد

(424/83 ترکستان، به ویگ رفتن)داستان

کددددرد ینچندد هددددم ددددهیدا ددددزین را مددرو

(97/22 ن،یرام و سیو)

:کردن یشنما -

«رفتدار و عمدل » یمعند به ریز ا یاب در و( نمایش ذیل: 1386 معین،) «دادن نشان کردن، ییراهنما گرفتن، سرمشق» یمعن به

است. آمده

دیدددکن شینمدددا را دددددنیک گفدددت نیچنددد

شیآزمددا کددرد خددود ندددده گددر یداندد چدده

ددددددیکن شدددددیستا را یدددددنآفر جهدددددان

(36/18 طهمورث،)داستان

ددددشینما را ددددشیآزما کددددرد دگددددددر

(210/70ن،یرام و سی)و

اسم یمعنا در صفت کاربرد-2-1-4

:بد -

«بیشر و آس ،یبد» یبه معن

زمددان آن ددددابیافراس بُددد ددددرانیا بدددده

ددددددهیگز زرو بددددود یکدددد اخدددددتر از

بدگمدددددان بدددددد از درد ز پددددر جهدددددان

(353/740 ار،یاسفند و رستم)داستان

دددده یبر زو ددددددوان یک و بهدددددرام بدددد

(52/20 ن،یرام و سی)و

یصفت باتیترک-2-1-5

رید ز تید ب درکه اند. چنان گرفته عهده به درجمله را یاسم یها و نقش شده اسم نیجانش موارد از یاریبس در با یترک نیا

است: گرفته جمله قرار هیمسندال گاهیترسو( در جا ی)در معنا «بددل» ینحو بیترک

گدداهیجا بدددددر اسددت ریدددل خددود هندددددر

گدددداه ددددزاوارسد نباشدددددد بددددددددل کدده

(105/255 دون،یفر)داستان

41/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

ددددددددداریپد بدددددددددل از آمدددددد دالور

یبدددددداد فرمدددددان او گدددر یگشدددت روان

دددمار یت بده آن بدددود یخرّمد با دددنیا کده

(64/28 ن،یرام و سی)و

یندددزاد مدددادر از بدددددل و زفددت کدده

(34/21 ن،یرام و سی)و

:نیبنفر -

.(ستوده ذیل: 1386 معین،« )شده، ملعون نینفر ناستوده،» یمعن به

بخددددددت یدهشددددور نیبنفددددر آن شددددغاد

نیبنفدددر و شیبداندددد یا گفدددت بددددو

درخدددددت یخسدددروان آن بددددن از بکندددد

(456/214 شغاد، و رستم)داستان

نیرامدد مدده و سیددو مددده و یبدداد تددو مدده

(114/74 ن،یرام و سی)و

:کله ینشکمُ -

«اهیکاکل س» یمعن به

لدددده ی دریدد ش چدددو مدددردان یددل گ همدده

اراسدددتیب یکدددرپ مددددده یرو آنگددده پدددس

کلددددده یدددنمشک و دنیددزرّ طددددوق ابدددا

(155/1047 دون،یفر)داستان

راسددددتیبپ گددل بدددر کلدده ینمشددک سددر

(300/18 ن،یو رام سی)و

:ندارند یکاربرد گریددر زبان امروز زین با یترک نیااز یبرخ

:بدسگال -

اسدم یدر جدا شدتر یب رامدین و ویسو شاهنامهمرکب است که در یصفت ،(بدسگال ذیل: 1386 معین،) «دشمن» یمعن به

:شود یم شمرده یهال مضا « بدسگاالن» ریز تیکه در ب چنان ،شود یم گرفتهکار به

بدددداد خشنددددود تدددددو از ینآفددر جهددان

سدداز یهمدد چهددره نیبددد شددب و روز تددو

بدددددداد پدددددردود بددددددسگاالنت سدددر

(23/348 خسرو،یک کردن عرض)داستان

سددددداز یهمددد را بدددسدددددگاالن نبدددرد

(157/116 ن،یرام و سی)و

بدنهان: -

(نهان لیذ: 1386 معین،) «شیبداند و بدنهاد»یمعن به

بدددنهددددددان دددددوزیکرس فتددددددارگ بددده

بدکندددددش و یباشددددد بدنهدددددان وگدددر

شددددد دلستدددان سیددو شیپدد هیدددا چددو

سددت بددددگمان مدن بدر سدت یاگدر شدو -

جهدددان در شدددتنیخو مکدددن یدرفشدددد

(354/2248 اوخش،یس)داستان

سرزندددددش ددددددد یآ بلندددددد چدددرخ ز

(45/622 مازندران، جنگ)داستان

شددددد بددددنهان و بددددگمان جدددادو چدددو

(105/1 ن،یرام و سی)و

سددت بدددنهان مددددن بددا ددددارستی وگددددر

(250/65 ن،یرام و سی)و

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 42

از تدوان یمد را آنهدا و اسدت کید نزد اریبسد یپهلو تلف بهها آن تلف که رفتهکار به منظومه دو نیا در یگرید یها لغت

:کرد یتلق متن یکهنگ یها نشانه

اضافه و ربط حروف -2-1-6

نید ا درپدی یپد کداربرد . شدود یمد دهید د رامدین و ویدس و شداهنامه در اضافه و رب حرو از یاریبس کهن یها صور

نید ا گدر ید آثار در یانزب عناصر نیا کاربرد اگرچه. دهد یم نشان را اثر دو یوندهایپ یا گونه به زیندر دو اثر یزبان یها صور

کده . چندان شود انگاشته دهیناد تواند ینم شاهنامه در یژهو به یدستور اشکال نیا یحماس یقیموس ،شود یم دهید یشوب کم دوره

را اثدر یحماسد لحدن یژگیو نیا و است تر یاننما وتر محسوس «با» و «بر» یها واژه با سهیمقا در «ابر» و «ابا» ییآوا یکوبندگ

. کند یم تیتقو

یپهلو ابَر ،یاب ابا، استعمال -2-1-6-1

:اَبا -

« با» یمخفف اَباک به معن

بخواندددددد را فرزانگدددان بنشسدددت چدددو

یرو کدددداوس بندددددهاد گددددداه یسدددو

شاهددددان ددیدددخورش او پدددور امددددددیب

نشانددددد رامددددش بددده نامددددداران ابددددا

(70/1103رخ، ازدهی رزم)داستان

یجددددو جنددددگ لشدددکر ابدددا اوشدددددیس

(243/625 اوخش،یس)داستان

کدددخواهدددددانین و مهتددددددران او ابددددددا

(372/33 ن،یرام و سی)و

:اَبَر -

«بر» یمعنحر اضافه به

دددددددنیآفر کددددددددرد ننددددددددهیابدددرآفر

میجهدددان فرزنددد دو هددددر تددو و مددددن

دددددنیزم بددر رخسارگددددددان ددددددد یلبما

(170/123 منوچهر،)داستان

ددددمیتوان چددددون بددودن حددددال کیدد ابددر

(315/4 ن،یرام و سی)و

:یاَب -

«بدون ،یب» یبه معن «یاَو» یاز پهلو

شدددداه گدداه بددر از نشسددت هشتددددم بدده

گدددامهن روز دیسدددرآ را رنجدددت چدددددو

کدددمه نیددزرّ و گددددددرز و ددددارهی یابدددد

(351/2819 خسرو،یک)داستان

کدددام را تددو مدددر دیددبرآ خددود خددددون یابدد

(174/246 ن،یرام و سی)و

یپهلو دونیا و دریا استعمال-2-1-6-2

:رود یکار م به یدیق نقش در معمولطور به و است «نجایا» و «نیچن» یمعن و به یمجهول در اصل پهلو اءی به دریا و دونیا

:دونیا -

«نیچن» یبه معن« اَتون» یدر پهلو

کارآگهدددددان ز باشدددددد دونکیدددا ور

نهددددان را سپددده خواهددددد بشددمرد کدددده

(37/145 اوخش،یس فرود)داستان

43/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

مدددوبد شاهنشدداه رفددت دز در چددددو

بدددد طالدددع دوندید ا و وقدددت دونید ا به

(79/1 ن،یرام و سی)و

:دونیهم -

«گاه همان» ای «گاه ینا» یمعن به ،رود یکار م به زمان دیقصور موارد به یدر برخ

ددددددتدرس هدددددا یبدددودن نشنددددود وگدددر

خددددددواه مژدگدددان مدددادرم ددونیدددهم

شسددت دسددت جددددان ز دونیددهم دددددیببا

(97/،60ضحّاک)داستان

مددداه اژدهدددا جندددگ ز شدددد رسدته که

( 260/86 ن،یرام و سی)و

:دریا -

«جا ینا» یبه معن« اَتَر» یدر پهلو

بددددددار ددددددریا هددم را انیددرانیا کدددده

سدددمنبر دددددسیو بدددددا گفددددت شهنشدددده

کدددارزار در تدددددو یگددددرد دددروز یپ که

(149/700 ،یکشان کاموس)داستان

ددددر یا بدددود کدددار چدده تددا یینگددو

(216/87 ن،یرام و سی)و

«که»یمعن به کجا استعمال-2-1-6-3

یمدوارد نیچند در. ودشد یمد دهیدوفور به ینرام و ویس نیو همچن شاهنامهمرسوم بوده و در یدر زبان پهلو یژگیو نیا

. استساز وابسته رب حر ،«کجا»

خددورد ز مدددداند بدداز کجدداکددددس آن هددر

دددددیکل بداندددددد راهددا بندددددد کجدددددا

دوسددت دلددی یبدد دارد کددهکددس آن مبدداد

سدددخن زو کدددرد بددداور ددددددنیا شهنشددده

کدددارکددددرد از توشدددده یهمدددد دددددابدین

(356/169 ،قبادیک)داستان

دددد یناپددد کندددد افسدددون بدده گشددداده

(72/279 ضحّاک،)داستان

آهوسددددت ددددار یبس دلدددی یب در کجدددا

(7314 ن،یرام و سی)و

یددددددکرپ مددداه یدروغددد گفدددتش کجددددددا

(219/169 ن،یرام و سی)و

«دیشا»یمعن به د،یبه صورت ادات ترد «مگر» و«ای»یبه معن «اگر» استعمال-2-1-6-4

:اگر -1

:«ای» یمعن به

یپددد افکندددد ژنیدددب بدددا جندددددگ یکدددد ی

ییپادشددددا ار خسروسددددت چدددده ار زن

یمدد بددددا اگددر اسددت رزم دشددت نیددا کدده

(74/765 اوخش،یس فرود)داستان

ییپارسددا ار زاهدددددست خددددود وگددددددر

(56/65 ن،یرام و سی)و

ربد حدر رود، کدار به «چه» همراه به «ار» آن مخفف صور ای «اگر» رب حر یوقت که است نیا توجه درخور ةنکت

شدرط یاصدل یمعندا در «ارچده » مرکدب رب حر باال تیب درکه . چنانبود خواهد مدنظرشرط( یساز )درهمان معنا وابسته

است. کار رفته به

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 44

: مگر -

:«دیشا» یمعن به

مددددن ندددددام بدددددد ز بازگدددددردد مگددددر

یدددددیرها او دسدددددت ز ابدددددمی مگدددددر

مددن سددرانجام بددد نیددا سددر یددرانپ بدده

(364/799 ژه،یمن و ژنیب)داستان

ییجددددددا درد زمدددددان هدددددر ابدددددمین

(346/39 ن،یرام و سی)و

«در» یمعن به «اندر» کلمة استعمال-2-1-6-5

کلمه نیو در قرن سوم و چهارم لف در موجود نبوده و اصل ا بوده متداول «اندر» کلمة «در» یجا به مطلقا یپهلو زبان در

مانندد اسم از عدب زین «نیاندر واندرون »و هست« اندر»و هم « در»هم لف رامین و ویسو شاهنامهدر البته ؛است بوده «اندر»

است. بوده معمول «در»

یسدددرا هددم نیاندددر نشسددت هددم نیبددر

یکدخدددا یکسدد تدددو جددددز گفددت بدددددو

فکنددده انددددر جددددان بدددده آتددددش مدددرا

دیجدددددداو ددددددوندیپ ددددددنیاندر دیدددبمان

یجدددا بده یباشددد تدددو تدا دارشدان یهم

(363/2990 خسرو،یک بزر جنگ)داستان

یسدددددرا انددددر تدو بدددا یهم دیبا چدده

(47/93 د،یجمش)داستان

فکندددده در و بددددام بده شدددب یتددار به

(211/112 ن،یرام و سی)و

دیخورشد و مددداه چدددون هددم به فروزنده

(53/36 ن،یرام و سی)و

یجهنت -3

آید یم نظر بهو ساده و روان یعیدر نگاه اول، طب رامین و ویسو شاهنامه یزبان مختصا گفت توان یم ژوهشپ نیا براساس

یها بخش در آنها بسامدسطور نیا سندگانیاست که به پندار نو یرانیو فرهنگ اقوام کهن ا باورها بازتابها نمونه از یبرخو

تیدرنهااست. کینزد یوندیدر پ یرانیا ةشیفرهنگ و اند به آثار نیا ندگانیاسر بندی یبا پا رامین و ویسو شاهنامه مختلف

نظدر و منسدجم اسدت و از میفخد اریبسد یو زبدان کده اسدت نید ا آیدد یدست م به شاهنامهدر یزبان فردوس یاز بررس آنچه

موجدب عوامدل نید ا. سدت ادر قرن سوم و چهدارم یتابع قواعد حاکم بر زبان فارس یو نحو یصرف های یژگیو و یبند جمله

آثدار نیاز ا یکی زین یاسعد گرگان نیفخرالد رامین و ویس شود؛ دیو تقل دییتأ یزبان های یوههمواره از نظر ش شاهنامه شود یم

واژگدان کاربرد ،یلغو مبحث در پژوهش، نیا در افت؛ی هایی یهمانند شاهنامهبا اش یزبان ا یخصوص انیم توان یاست که م

. شد سهیمقا و یبررسو کهن یکاربرد لغا پهلو زانیم زیشد و ن یدر هر دو اثر بررس کسانی یمعان با با یترک و

وجدوه یمدورد شدامل بررسد نید کده ا آنهاسدت سةیمقاو زبان حوز در اثر دوپژوهش، شناخت سبک نیا جینتا ازجمله

واحدد یو به لحداظ مقطدع زمدان یسبک و یزبان ایه یژگیو ازمنظرتنها نه رامین و ویساست که ئلهمس نیتشابها و اثبا ا

یفردوسد شداهنامة ریو معنا تحت تدأث لف حوز سرودن اثرش در در یگرگان اسعد نیفخرالد است، کینزد شاهنامهبه اریبس

و هنامهشدا نیو مضدام میتر مفاه فهم قابل وتر آسان یابیدست یبرا ای ینهزم آوردن فراهم پژوهش نیا گرید دستاورداست. بوده

کمدک مهجدور، لغدا یمعدان و یدسدتور قواعدد و کلمدا و حرو یبرخ ژ یواز کاربرد یآگاه رایز ؛است رامینو ویس

. کند یم ها یتب مفهوم درک به یانیشا

یا گونده ها به واژه نیا نشیگز واند داده اریبس تیاهمها به اصالت واژه آنهاکه دهد یم نشان اثر دو ریچشمگ کهن یها واژه

45/ زبانی شاهنامة فردوسی با ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی –تشابه سبکی بررسی وجوه

است. بوده انینیشیپ یباورها وها سنّت ،ها یشهاند انیب خدمت در

منابع

، تهران: فاطمی.3، چ 1دستور زبان فارسی(. 1387احمدی گیوی، حسن و انوری، حسن ) .1

، تهران: سخن.دفتر خسروان(. 1390آیدنلو، سجاد ) .2

، تهران: امیرکبیر.8، چ 2جلد یشناس سبک(. 1375بهار، محمدتقی ) .3

، تهران: مجید.9، چ 1جلد یشناس سبک(. 1376) دددددددددددددد .4

، بابل: انتشارا آویشن و نشر گوهرزاد.سرگذشت فردوسی(. 1373حریری، ناصر ) .5

، تهران: ناهید.درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی(. 1387حمیدیان، سعید ) .6

ان: انتشارا مرکز دازره المعار بزر اسممی.، تهر2چ های شاهنامه )سه جلد(، یادداشت(. 1391خالقی مطلق، جمل ) .7

، تهران: افکار.3، چ ی دیرینهها سخن(. 1388) ددددددددددددددددددد .8

، تهران: سعدی.2، کتاب حرو اضافه و رب ، چ دستور زبان فارسی(. 1367خطیب رهبر، خلیل ) .9

، تهران: زوار.فن نثر در ادب پارسی(. 1375خطیبی، حسین ) .10

، تهران: شفق.6، چ دستور زبان فارسی(. 1347بدالرسول )پور، ع یامخ .11

، تهران: انتشارا دانشگاه تهران.2چ ،نامه لغت(. 1377اکبر ) یعلدهخدا، .12

ی شداهنامه ی مدوردی: مطالعده امکانا دستوری و لزوم توجه به آنها در شعر فارسدی، (. »1394سبزعلیپور، جهاندوست ) .13

.116-89صص ،10دستور شماره مجله، «فردوسی

(. چهارمقاله، انتشارا دیبا.1372سمرقندی نظامی عروضی، ابوالحسن نظام الدین احمدبن عمربن علی ) .14

، شیراز: دانشگاه شیراز.سبک شعر پارسی(. 1340شجیعی، پوران ) .15

، تهران: فردوس.4، چ یشناس سبککلیا (. 1375شمیسا، سیروس ) .16

، تهران: میترا. ی نثرشناس سبک(. 1376) ددددددددددددددد .17

، چ سوم، تهران: افکار.ی شعرشناس سبک(. 1388) ددددددددددددددد .18

، به راهنمایی دکتر موسی پرنیدان، کارشناسدی ارشدد، «ی فردوسی شاهنامهبررسی سبک زبانی (. »1392شهسواری، زینب ) .19

دانشکده ادبیا و علوم انسانی دانشگاه رازی.

، تهران: سخن.ها روشها، رویکردها و یهنظری، شناس سبک(. 1390فتوحی، محمود ) .20

المعدار )هشت جلد(، تصحیح جمل خالقی مطلق، تهران: انتشدارا مرکدز دازدر شاهنامه (.1386فردوسی، ابوالقاسم ) .21

بزر اسممی.

، تهران: سخن.3، چ دستور مفصل امروز(. 1388فرشیدورد، خسرو ) .22

، تهران: انتشارا سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.6، چ باستان نامه(. 1386الدین ) یرجملمکزازی، .23

، تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران: انتشارا اندیشه.ویس و رامین(. 1337گرگانی، فخرالدین اسعد ) .24

، تصحیح محمد روشن، تهران: انتشارا صدای معاصر.ویس و رامین(. 1377گرگانی، فخرالدین اسعد ) .25

، تهران: فردوس.سبک خراسانی در شعر فارسی(. 1345محجوب، محمدجعفر ) .26

، چهار جلد، تهران: مؤسسه انتشارا زرین.2، چ فرهنگ فارسی(. 1386معین، محمد ) .27

، تهران: فردوس.6، چ تاریخ زبان فارسی(. 1377ناتل خانلری، پرویز ) .28

1398پاییز (28، )پیاپی 3 دهم، شمارهیاز سال ،فنون ادبی / 46

، ترجمة محمد غفاری، تهران: نشر نی.شناسی مبانی سبک( 1389وردانک، پیتر ) .29

، تهران: ثالث.ی پراکندهها نوشته(. 1379هدایت، صادق ). 30