Gra evinski Fakultet Univerzitet u Sarajevu Odsjek za saobraajnice Predmet: Putevi II

Faculty of Civil Engineering University of Sarajevo Department of roads

Oteenja asfaltnobetonskih kolovoznih konstrukcija

Prof.dr. Branko Mazi dipl.ing.gra . Ass. Mirza Pozder dipl.ing.gra

Student: Anel Kopi

Sadraj:1. Tipovi savremenih fleksibilnih kolovoznih konstrukcija ........................................... 3 Posteljica........................................................................................................................ 5 Donja podloga Tampon .............................................................................................. 5 Gornja podloga .............................................................................................................. 6 Zastor ............................................................................................................................. 7 2. Oteenja asfaltno betonskih kolovoznih konstrukcija ................................................. 8 2.1. Pukotine ...................................................................................................................... 8 2.1.1. Pukotine usljed zamora........................................................................................ 9 2.1.2. Grupne pukotine ................................................................................................ 11 2.1.3. Pukotine du ivice ili ruba ................................................................................. 12 2.1.4. Uzdune pukotine .............................................................................................. 13 2.1.5. (Refektujue) Pukotine na mjestu spojeva ........................................................ 14 2.1.6. Poprene pukotine ............................................................................................. 15 2.2. Rupe i zakrpe ............................................................................................................ 17 2.2.1. Zakrpe ................................................................................................................ 17 2.2.2. Rupe ................................................................................................................... 18 2.3. Povrinske deformacije ............................................................................................ 20 2.3.1. Stavaranje kolotraga .......................................................................................... 20 2.3.2. Guvanje ............................................................................................................ 21 2.4. Povrinska oteenja kolovozne konstrukcije .......................................................... 23 2.4.1. Istjecanje bitumena iz kolovzne konstrukcije.................................................... 23 2.4.2. Poliranje agregatna ............................................................................................ 24 2.4.3. Runjenje agregata .............................................................................................. 25 2.5. Ostala oteenja ........................................................................................................ 26 2.5.1. Propadanje bankine ........................................................................................... 26 2.5.2. Izlivanje i pumpanje vode iz kolovoza .............................................................. 27

1.1. Slojevi kolovoznih konstrukcija ................................................................................. 4

Putevi II

Kopi Anel

1. Tipovi savremenih fleksibilnih kolovoznih konstrukcijaSavremene fleksibilne kolovozne konstrukcije su vieslojne konstrukcije sastavljene od slojeva bitumenom vezanih materijala, asvaltnog zastora i noseih slojeva. Nosei slojevi su izgra eni od nevezanog zrnastog kamenom materijala, vezanog zrnastog kamenog materijala vezani pogodnom vrstom veziva ili od kombinacije ovih materijala. Pojedini od ovih materijala su proizvedeni i ugra eni savremenim tehnikim postupcima. Sastav, debljina i raspored slojeva za pojedine tipove fleksibilnih kolovoznih konstrukcija zavise najvie od saobraajnog optereenja, svojstava tla i klimatsko-hidrolokih uslova. Zavisno od primjene i kombinacije odre enih vrsta materijala i njihovog kvaliteta, sastav fleksibilnih kolovoznih konstrukcija se u principu razlikuje prema vrsti podloge ispod bitumenom vezanih materijala u zastoru. Na sljedeim slikama su prikazana tipska reenja savremenih fleksibilnih kolovoznih konstrukcija:

Slika 1. Savremene tipske kolovozne konstrukcije TIP 1

Slika 2. Savremene tipske kolovozne konstrukcije TIP 2

Strana 3 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 3. Savremene tipske kolovozne konstrukcije TIP 3

Slika 4. Savremene tipske kolovozne konstrukcije TIP 4

Slika 5. Savremene tipske kolovozne konstrukcije TIP 5

Slika 6. Savremene tipske kolovozne konstrukcije TIP 6

1.1. Slojevi kolovoznih konstrukcijaOsnovni slojevi kolovoznih konstrukcija su: posteljica, donja podloga, gornja podloga zastor

Strana 4 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Razlike u rasporedu slojeva postoje i zavise od tipa primjenjene kolovozne konstrukcije. Posteljica Posteljica predstavlja temelj kolovozne konstrukcije. Ona je u usjeku od prirodnog tla, dok je u nasipu od prirodnog tla transformiranog iz usjeka ili pozajmita u oklini trasde. Ako je nosivost posteljica zadovoljavajua u izuzetnim sluajevima preko nje e se direktno polau slojevi od bitumenom ili cementom vezani materijal. Donja podloga se najee postavlja preko posteljice radi zatite od dejstva mraza. Sa ekonomske take gledita se vie isplati ulagati u poboljanje nosivoszi posteljice nego u poveenje debljine ili kvalitete slojeva iznad nje. Najvanija karakteristika posteljice kod kolovoznih konstrukcija je ujednaavanje nosivosti, dok je njena numerika vrijednost manje znaajna. Posteljice su klasificirane u tri tipa: slabe, normalne i vrlo vrste. vrstoa slabo nosivih posteljica moe biti poboljana mehaniki i hemiski. Mehaniki postupak se sastoji od poboljanja granulometriskog sastava temeljnog tla i njegovog sabijanja. Hemiski postupak koristi veziva kao to su: cement, kre, pepeo i td. Osnovna uloga posteljice je: da omogui pravilnu izgradnju slojeva iznad nje, zatiti trup puta do poetka gra enja viih slojeva, da prui ujednaenu nosivost. Donja podloga Tampon Po zavretku posteljice, to je mogue bre, pristupa se izgradnji donje podloge. Nju ine jedan ili vie slojeva od prirodnog ili mehaniki i hemiski stabilizovanog tla, drobljenog agregata, ljunkovito pjeskovitog agregata ili otpadnog materijala kao to su drobljeni beton i ljaka. Osnovna uloga donje podloge u kolovoznoj konstrukciji je da prui ujednaenu nosivost, poveava nosivost konstrukcije, smanji negativne uticaje nastale zbog promjene zapremine u posteljici i da sprijei dejstvo mraza. Tako e njena uloga je da povea debljinu kolovozne konstrukcije na najekonomini nain. U zavisnosti od saobraajnog optereenja, dejstva mraza i kvaliteta materijala debljina donje podloge jeod 15 cm do 30 cm. Ako je nosivost posteljice velika (CBR >10%) i nema opasnosti od dejstva mraza, donja podloga se moe izostaviti kao sloj kolovozne konstrukcije. Kod upotrebe materijala potrebno je teiti mjeavinama koje omoguavaju odvodnjavanje u svim uslovima. Nosivost donje podloge izraava se istim pokazateljima kao i nosivost posteljice (povratni modul, modul reakcije, modul stiljivosti itd.). U zavisnosti od nosivosti posteljice i na osnovu iskustva, potrebne debljine donje podloge za betonske kolovozne konstrukcije su prikazane u Tabeli 1.

Strana 5 od 27

Putevi II Tabela 1. Potrebne debljine donje podloge kod betonskih kolovoznih konstrukcija

Kopi Anel

CBR na posteljici (%) 15 %

Debljine donje podloge (cm) 28 18 13 8 0

S obzirom na veliku cijenu betona i potrebu za odravanjem konstantne debljine betonskih ploa, najvea odstupanja u visini kota na povrini donje podloge ne bi smela da prelaze granicu od + 10 do - 30 mm (na ravnjai duine 3 m). Kod nearmiranih betonskih kolovoznih konstrukcija stavlja se odgovarajua folija da bi trenje izme u ploe i podloge, koje se javlja pri dilatiranju ploe zbog promjene temperature ili vlage, bilo manje. Kod neprekidno armiranih podloga se zahtjeva da trenje ploe i podloge bude to vee. Folija tako e, spreava gubitak finih estica iz mjeavina kroz donju poroznu podlogu. Folije se najee prave od polietilena debljine od 65 do 125 mm, koji se preklapa na irinu od 300 mm. Upotreba rasprenih bitumena bitumena u ovu svrhu je nedopustiva (poveava trenje). Kod donjih podloga od cementom vezanih stabilizovanih materijala, mogu se upotrijebiti emulzije kao odvajajue folije. Gornja podloga Gornja podloga predstavlja jedan ili vie slojeva koji su postavljeni neposredno ispod zastora. Za gornju podlogu moe biti upotrijebljen svaki materijal koji ima CBR 80 %, a otporan je na dejstvo vode i mraza. Najee upotrebljavani materijali su drobljeni agregati, mravi betoni, cementom i bitumenom stabilizovani materijali (za lako opterereene puteve). Ponekad se, kod krutih kolovoznih konstrukcija, sloj ispod betonske ploe naziva donjom podlogom. Uloga gornje podloge zavisi od tipa kolovoza. Kod krutih kolovoznih konstrukcija gornja podloga se koristi da sprei pumpanje i dejstvo mraza, odvodnjava, smanji negativno dejstvo promjene zapremine u posteljici i povea nosivost konstrukcije. Kod fleksibilnih kolovoznih konstrukcija uloga gornje podloge je da povea nosivost kolovoza, pobolja odvodnjavanje i sprijei dejstvo mraza. Najpoznatije vrste gornjih podloga su makadamske, betonske i od cementom ili bitumenom vezanih materijala. Termin makadam oznaava podlogu sastavljenu od drobljenog agregata. Tri osnovne vrste makadamske podloge su suho vezani makadami, vodom vezani makadami i penetrisani makadami. Suho vezani makadam se radi od krupnijeg agregataveliine od 4 do 7 cm i sitnozrnijeg. U prvi sloj debljine 4 do 10 cm se posle poetnog valjanja, vibriranjem utiskuje sitnozrni agregat.

Strana 6 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Kod vodom zasienih makadama voda se dodaje zajedno sa sitnim agregatom da bi se olakalo njegovo utiskivanje u osnovni sloj. Stabilnost mjeavine zavisi od postignutog ukljetenja zrna agregata i vezujuih karakteristika sitnozrnijih frakcija. Penetrisani makadam dobije se kada se u krupnozrni sloj agregata posle poetnog sabijanja, penetrie bitumensko vetivo. Penetracija moe biti potpuna ili djelimina. Po zavretku prodiranja veziva i valjanja, povrina se najee zatvara sitnozrnim frakcijama agregata. Podloge od cementom vezanih materijala mogu biti od mravog betona ili stabilizacije cementom. Mravi beton izgleda kao normalni beton izuzev to je odnos agregata i cementa od 20:1 do 15:1, odnosno 100 do 140 kg/m3. vrstoa na pritisak posle 28 dana iznosi 1ko 10 MN/m2. Najmanja debljina gornje podloge ne moe biti manja od 15 cm, niti vea od 30 cm. Podloge od cementom vezanih materijala su sline po sastavu sa materijalima u zastoru, izuzev to koriste manje koliine veziva. Debljina gornje podloge je u praksi najee os 6 do 30 cm. U pogledu metoda ispitivanja fizikohemiskih karakteristika, nema bitnih razlika od postupka koji se koriste za mjeavine kod zastora. Ograniavajui faktor je najee veliina zrna agregata koja vai za pojedine metode ispitivanja. Zastor Ovaj sloj direktno prima uticaje od optereenja i faktora sredine. To znai: sa jedne strane, dejstva pneumatika (vertikalno i tangencijalno) i habanja sa druge, dejstva temperature, sunevih zraka (oksidacija veziva) i vode Od pneumatika vozila, intenzitet vertikalnih napona na pritisak iznosi od 0.5 do 0.8 MN/m2 (kod aviona do 1.4 MN/m2), a napon na smicanje u blizini povrine habajueg sloja od 0.5 do 2 intenziteta pritiska u pneumaticima (0.35 do 1.6 2). U zonama koenja ili ubrzanja naponi dostiu vrijednost od 3 do 5 puta veu od pritiska u pneumatiku. Temperaturne razlike mogu iznositi i do 30 stepeni u toku dana, a godinje i do 80 stepeni celzijusa. U najveem broju sluajeva ovi slojevi se projektuju i grade kod fleksibilnih kolovoznih konstrukcija od bitumenom vezanih materijala (tzv. asfalt betona), a kod krutih od portland cementnih betona. Zastor fleksibilnih kolovoznih konstrukcija sainjen je od habajueg i veznog sloja. Uloga veznog sloja ja da povea habajui sloj sa podlogom. On poveava nosivost, otpornost na trajne deformacije, ini promjenu kvaliteta od habajueg ka niim slojevima postepenijom i prua uslove za kvalitetnu gradnju habajueg sloja. to se tie kvaliteta materijala nema bitnih razlika od habajuag sloja. Kad se primjenjuje to je najee asfalt betonska mjeavina. Debljina veznog sloja je od 5 do 10 cm. Debljina habajueg sloja od asfalt betona kree se u granicama od 2.5 cm do 8 cm.Debljina zastora kod krutih kolovoza, odnosno betonskih ploa je od 10 do 35 (40) cm. Kod puteva debljina ploa u praksi je od 20 do 25 cm, a kod aerodroma oko 35 cm. U principu je to najkvalitetniji sloj u kolovoznoj konstrukciji, ije su najmanje vrijednosti precizirane standardima. Dozvoljeno odstupanje u ravnosti zastora na ravnjai duine od 4 m je 4 mm. Popreni nagib kolovoza u pravcu je 2.0 (2.5)%.

Strana 7 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2. Oteenja asfaltno betonskih kolovoznih konstrukcijaOvo poglavlje obuhvata asfaltno-betonske (AB) kolovozne konstrukcije, ukljuujui AB kolovozne konstrukcije sa asfalt betonom (AB) ili portland cementom (PC). Sve vrste oteenja AB kolovozne konstrukcije moemo svrstati u jednu od sljedeih kategorija: 1. Pukotine, 2. Zakrpe i rupe 3. Deformacije kolovozne konstrukcije, 4. Povrinska teenja kolovozne konstrukcije i 5. Ostala oteenja.

2.1. PukotineOvaj dio ukljuuje sljedea oteenja: 1. Pukotine usljed zamora, 2. Grupne pukotina, 3. Pukotine du ivice (ruba), 4.a. Uzdune pukotine du kolotraga, 4.b. Uzdune pukotine van kolotraga, 5. Pukotine oko spojeva, 6. Poprene pukotine Mjerenje irine pukotina je ilustrirano na Slici 1. Slika 2. Prikazuje efekat nivoa ozbiljnosti oteenja.

Slika 1. Mjerenje irine povrinskih pukotina AB kolovoznih konstrukcija

Strana 8 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 2. Prikaz nivo oteenja

2.1.1. Pukotine usljed zamora Opis Javlja se u podrujima podvrgnutim ponovljenim prometnim optereenjima (u podruju kolotraga). Mogu se javiti kao niz me usobno povezanih pukotina u ranim fazama razvoja. Razvijaju se u svim smjerovima, s otrouglim segmentima, obino manjim od 0,3 metara (m) na najduoj strani, to supukotine oblika mreaste iane ograde odnosno aligator pukotine u kasnijim fazama. Moraju imati kvantitativno podruje. Nivo ozbiljnost oteenja: Nizak: Povrina je bez pukotina ili samo nekoliko pukotina, pukotine nisu zatvorene, pumpanje vode nije prisutno. Umjeren: Podruje me usobno povezanih pukotina formira potpuni uzorak, pukotine mogu biti male irine; zatvorene su, pumpanje vode nije prisutno. Visok: Povrina umjereno ili jako ispucala. Pukotine me usobno tvore potpuno ispucali uzorak. Komadi se mogu kretati usljed odvijanja sobraaja. Pukotine mogu biti zatvorene, pumpanje vode moe biti vidljivo. Kako se mjere Snimanje kvadratnih metara zahvaenog podruja na svakom nivou oteenja. Ako unutar posmatranog podruja postoji dva ili sva tri nivoa oteenja usvaja se najvei nivo oteenja za itavo podruje.

Strana 9 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 3. Pukotine usljed zamora

Slika 4. Aligator pukotine, tipine pukotine usljed zamora.

Slika 5. Pukotine usljed zamora sa niskim nivoom oteenja

Slika 6. Pukotine usljed zamora sa umjerenim nivoom oteenja

Slika 7. Pukotine usljed zamora sa visokim nivoom oteenja

Strana 10 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.1.2. Grupne pukotine Opis Pukotine koje dijele AB kolovoznu konstrukciju u priblino pravougaone dijelove. Pravougaoni blokovi su u rasponu od oko 0,1 m2 do 10 m2. Nivo ozbiljnosti oteenja Nizak: Pukotine s prosjenom irinom 6 milimetara (mm) ili pukotine zapunjene sitnim materijalom irine koja se ne moe utvrditi. Umjeren: Pukotine s prosjenom irinom izme u 6 mm i 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm i pukotine sa niskim stepenom oteenja. Visok: Pukotine s prosjenom irinom izme u > 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm sa umjerenim ili visokim nivoom oteenja. Kako se mjeri Mjerenjem kvadratnih metara zahvaenog podruja na svakom nivou oteenja. Ako unutar prostora zahvaenog grupnim pukotinama postoje i pukotine usljed zamora onda pukotine usljed zamora smanjuju prostor koji zahvataju grupne pukotine.

Slika 8. Grupne pukotine

Slika 9. Grupne pukotine sa pukotinama usljed zamora unutar kolotraga

Slika 10. Visok nivo oteenja kod grupnih pukotina

Strana 11 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.1.3. Pukotine du ivice ili ruba Opis Pojavljuju se samo na kolovoznim konstrukcijama sa neasfaltiranom bankinom. Ove pukotine u obliku polumjeseca ili kao kontinuirane pukotine presijecaju ivicu kolovoza a nalaze se u pojasu od 0,6 m od ruba kolovoza uz bankinu. U ove pukotine spadaju uzdune pukotine izvan kolotraga a u nutar pojasa od 0,6 m od ruba kolovoza. Nivo ozbiljnosti oteenja Nizak: Pukotine bez raspadanja ili gubitka materijala. Umjeren: Pukotine sa vrlo malo raspadanja i gubitkom materijala do 10 posto od ukupne zahvaene duine kolovoza Visok: Pukotine sa znatnim raspadanjem materijala i gubitkom materijala za vie od 10 posto od ukupne zahvaene duine kolovoza Kako se mjeri Mjeri se duina u metrima ivice kolovoza zahvaene ovim pukotinama na svakom nivou oteenja.

Slika 11. Pukotine du ivice (ruba)

Slika 12. Nizak nivo oteenja kod pukotina du ivice

Strana 12 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.1.4. Uzdune pukotine Opis To su pukotine uglavnom paralelne sa sredinom kolovoza. Poloaj u traci (du kolotraga ili izvan kolotrga) je veoma znaajan. Nivo ozbiljnosti oteenja Nizak: Pukotine s prosjenom irinom 6 mm, ili zatvorene pukotine ispunjene sitnim materijalom i sa irinom koja se ne moe utvrditi. Umjeren: Pukotine s prosjenom irinom izme u 6 mm i 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm i susjedne pukotine sa niskim stepenom oteenja. Visok: Pukotine s prosjenom irinom izme u > 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm sa umjerenim ili visokim nivoom oteenja.

Slika 13. Longitudinalne (uzdune) pukotine

Kako mjeriti Mjeriti posebno: A. Uzdune pukotine du kolotraga Mjeriti duljinu u metrima uzdunih pukotina unutar kolotraga na svakom nivou oteenja. Mjeriti duljinu u metrima uzdunih pukotina ispunjenih materijalom za zaptivanje u dobrom stanju na svakom nivou oteenja. Napomen. Svaka poduna pukotina du kolotraga koja je nasumino povezana ocijenjena je kao pukotina usljed zanora. Svaka poduna pukotina du kolotraga koja vijuga i ima kvantitativno podruje ocijenjean je kao pukotina naspala usljed zamora. B. Uzdune pukotine van kolotraga Mjeriti duljinu u metrima uzdunih pukotina izvan kolotraga na svakom nivou oteenja. Mjeriti duljinu u metrima uzdunih pukotina van kolotraga ispunjenih materijalom u dobrom stanju na svakom nivou oteenja.Strana 13 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 14. Umjeren nivo oteenja uzdunih pukotina unutar kolotraga

Slika 15. Visok nivo oteenja uzdunih pukotina izvan kolotraga

2.1.5. (Refektujue) Pukotine na mjestu spojeva Opis To su pukotine u vieslojnim kolovoznim konstrukcijama koje se javljaju na mjestu spojeva. Napomena: Dimenzija slojeva ispod AC kolovozne konstrukcije mora biti poznata za identifikaciju pukotina na mjestu spojeva. Nivo ozbiljnosti oteenja Nizak: Otvorene pukotine sa prosjenom irinom 6 mm, ili zatvorene pukotine ispunjene materijalom u dobrom stanju i irine koja se nemoe utvrditi. Umjeren: Pukotine s prosjenom irinom izme u 6 mm i 19 mm, ili bilo koje pukotine sa srednjom irinom 19 mm i sve susjedne pukotine sa malim stepenom oteenja. Visok: Pukotine s prosjenom irinom izme u > 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm sa umjerenim ili visokim nivoom oteenja.

Slika 16. Reflektirajue pukotine oko spojeva

Kako se mjere Evidentiraju se sve uzdune ili poprene pukotine prilikom LTPP istraivanja.

Strana 14 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 17. Visok stepen oteenja reflektujuih pukotina oko spojeva

2.1.6. Poprene pukotine Opis Pukotine koje su preteno okomite na sredinu kolovoza. Nivo ozbiljnosti oteenja Nizak: Otvorene pukotine sa prosjenom irinom 6 mm, ili zatvorene pukotine ispunjene materijalom u dobrom stanju i irine koja se nemoe utvrditi. Umjeren: Pukotine s prosjenom irinom izme u 6 mm i 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm i sve susjedne pukotine sa malim stepenom oteenja. Visok: Pukotine s prosjenom irinom izme u > 19 mm, ili pukotine sa srednjom irinom 19 mm sa umjerenim ili visokim nivoom oteenja. Kako se mjere Mjeri se broj i duina poprenih pukotina na svakom nivou oteenja. Ocijeni se cijela poprena pukotina na najveem stepenu oteenja prenesena na najmanje 10 procenata ukupne duine pukotine. Duljina zabiljeena u metrima, je ukupna duljina pukotina, a dodjeljuje se na najviu razinu ozbiljnosti oteenja procijenjenu za najmanje 10 posto od ukupne duljine pukotine. Tako er snimiti duljinu u metrima poprenih pukotina ispunjenih materijalom u dobrom stanje na svakom stepenu oteenja. Napomena: Izmjerena duljina je ukupna duljina pukotina ispunjenih materijalom u dobrom stanju i dodijeljena stepenu oteenja pukotine. Mjeriti samo kada je materijal koji ispunjava pukotine u dobrom stanju za vie od 90 posto duljine pukotine. Ako poprene pukotine prolaze kroz podruje koje zahvataju pukotine usljed zamora onda se ove poprene pukotine ne mjere odnosno ne uzimaju se u obzir prilikom ispitivanja.U ovom sluaju poprena pukotina se smatra kao da je sama ali se duina reducira. Pukotine duine manje od 0,3 m se ne uzimaju u obzir prilikom snimanja odnosno mjerenja.

Strana 15 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 18. Poprene pukotine

Slika 20. Poprene pukotine sa umjerenim nivoom oteenja

Slika 19. Nizak nivo oteenja kod poprenih pukotina

Slika 21. Poprene pukotine sa visokim nivoom oteenja

Strana 16 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.2. Rupe i zakrpeOvo poglavlje ukljuuje sljedea oteenja: 1. Krpljenje 2. rupe 2.2.1. Zakrpe Opis Dio kolovozne povrine vee od 0,1 m2, koja je uklonjena i zamijenjana novim materijalom nakon prvobitne izgradnje kolovozne konstrukcije. Nivo ozbiljnosti oteenja Nizak: Zakrpe imaju, u veini sluajeva, nizak nivo oteenja bilo koje vrste, ukljuujui visinu brazde 12 mm, ili imaju jo i razliit material u novom sloju od onog korietnog za prijanji kolovoz; pumpanje moe biti prisutno. Kako mjeriti Mjeri se broj zakrpa i povrina u metrima kvdratnim zahvaene povrine na svakom nivou oteenja. Napomena: Svako oteenje zkrpe na rubovima zakrpe uzima se u obzir prilikom ukupnog ocjenjivanja oteenja zakrpe. Brazde mogu biti na obodu ili u unutranjosti zakrpe.

Slika 20. Zakrpe

Strana 17 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 21. Nizak nivo oteenja nakon krpljenja asfaltne konstrukcije

Slika 22. Umjeren nivi oteenja nakon krpljenja asfaltne konstrukcije

Slika 23. Visok nivo oteenja nakon krpljenja asfalta

2.2.2. Rupe Opis Udubljenje na povrini kolovoza razliite veliine. Minimalna dimenzija je 150 mm. Nivoi ozbiljnosti oteenja Nizak 50 mm dubine. Kako mjeriti Odre uje se broj rupa i kvadratnih metara zahvaenog podruja na svakom nivou oteenja. Dubina rupe je najvea dubina od povrine kolovoza. Ako se rupe pojavljuju u podruju zahvaenom pukotinama usljed zamora povrina koju zahvataju pukotine usljed zamora se smanjuje za veliinu povrine rupe.

Strana 18 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 24. Rupe

Slika 25. Rupe sa niskim nivoom oteenja

Slika 26. Rupe sa umjerenim nivoom oteenja

Strana 19 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 27. Rupe sa visokim nivoom oteenja

2.3. Povrinske deformacijeOvaj odjeljak ukljuuje sljedee vrste povrinskih deformacija: 1. kolotrazi 2. guvanje 2.3.1. Stavaranje kolotraga Opis Stvaranje ljebova odnosno kolotraga predstavlja stvaranje uzdunog udubljenja na povrini kolovoza. Moe izazvati popreni pomak. Nivo ozbiljnosti oteenja Nije mogue odrediti stepene oteenja. Stepen oteenja mogao bi se odrediti nakon to se izvri mjernje svrstavanjem u odre ene grupe na osnovu rezultata mjernja. Mnogo vanije od odre ivanja nivoa oteenja jeste paljivo zapisivanje mjerenja izvrenih na posmatranoj lokaciji jer su takvi podatci taniji od onih dobivenih svrstavanjem u odre eni nivo oteenja. Kako mjeriti Mjeri se samo na osnovu SPS-a (Specific Pavement Studies) 3. Mjere se maksimalne dubine lijeba (kolotrag) u milimetrima na svakih 15,25 m a na udaljenosti 1,2 m od ruba kolovoza za svaki kolotrag. Popreni profile kolovoza snimaju se jo pomou dipstick profajlera koji snima profile na svakih 15,25 m.

Strana 20 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 28. Kolotrazi

Slika 29. Zdravanje vode u kolotrazima

Slika 30. Primjer kolotraga

2.3.2. Guvanje Opis Guvanje je uzduni pomak lokaliziran na povrini kolovozne konstrukcije. Obino je uzrokovano koenjem ili ubrzavanjem vozila, te se obino nalazi na breuljcima ili krivinama, ili na raskrijima. Nivo ozbiljnosti oteenja Nije mogue odrediti. Me utim, stepen oteenja se moe definirati na osnovu utjecaja relativne snage guranja na kvalitete vonje. Kako mjeriti Mjerimo broja pojava i kvadratnih metara zahvaene povrine.

Strana 21 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 31. Guvanje asfalta

Slika 32. Guvanje na povrini kolovozne konstrukcije

Strana 22 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.4. Povrinska oteenja kolovozne konstrukcijeOvaj odjeljak ukljuuje sljedee vrste povrinskih oteenja: 1. Istjecanje bitumena iz kolovoza, 2. Poliranje agregatna i 3. Runjenje agregata 2.4.1. Istjecanje bitumena iz kolovzne konstrukcije Opis Viak bitumena se pojavljuje na povrini kolovoza, obino se javlja u kolotrazima. Moe varirat od kolovoza promijenjene boje u odnosu na ostali dio kolovoza do kolovoza koji gubi prvobitnu teksturu usljed istecanja bitumena tj. stanja u kojem agregat moe biti prekriven vikom bitumena sa mogue sjajnom, poput stakla, reflektirajuom podlogom ljepljivom na dodir. Prisustvo istjecanja bitumena ukazuje na mogue greke prilikom sastavljanja asfaltno betonskih mjeavina Kako mjeriti Snimanje kvadratnih metara zahvaene povrine. Napomena: Preventivni tretmani odravanja ponekad pokazuju svojstvo istjecanja. Ove pojave trebaju biti navedene, ali ne i ocijenjeno kao istjecanje.

Slika 33. Promjena boje

Slika 34. Gubitak prvobitne teksture

Slika 35. Prekrivanje agregata bitumenom

Strana 23 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.4.2. Poliranje agregatna Opis Na povrini kolovoza usljed troenja veziva (bitumena) razotkrivaju se zrna agregata. Nivo obiljnosti oteenja Ne odre uje se. Me utim, stupanj poliranja moe se odraziti na smanjenje povrine trenja. Kako se vri mjerenje Snimanjem kvadratnih metara zahvaene povrine. Poliranje agregat ne treba biti ocijenjeno na testnim dionicama koje su podvrgnute preventivnim mjerama odravajnja, koje prekrivaju izvornu kolovoznu povrinu.

Slika 36. Poliranje agregata

Strana 24 od 27

Putevi II

Kopi Anel

2.4.3. Runjenje agregata Opis Runjenje agregata predstavlja oteenje povrine kolovoza uzrokovano pomjeranjem zrna agregata i gubitkom veziva me u njima. Runjenje agregata kree se od runjenja sitnih estica preko runjenja neto krupnih estica i na kraju do runjenja velikih zrna agregata uz vidno nestajanje agregata sa povrine kolovoza. Nivo ozbiljnosti oteenja Nije mogue odrediti. Prisutnost runjenjna agragata ukazuje na mogue greke prilikom projektovanja asfaltno-betonske mjeavine. Kako se mjeri Snimanjem kvadratnih metara zahvaene povrine. Runjenje agregat ne bi terbalo biti mjereno na povrinski obra enim asfaltima (chip seals).

Slika 37. Gubitak sitnog agregata

Slika 38. Gubitak sitnog i dijela krupnog agregata

Strana 25 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 39. Gubitak krupnog agregata

2.5. Ostala oteenjaOvaj odjeljak ukljuuje sljedee oteenja Propadanje bankine Isticanje i pumpanje vode 2.5.1. Propadanje bankine Opis Predstavlja visinsku razliku izme u povrine kolovoza i povrine bankine. Obino se javlja kada se bankina slegne kao rezultat razlike materijala u kolovoznoj konstrukciji. Odre ivanje nivo oteenja Nije primjenjivo. Nivoi oteenja mogu se definisati kategorizacijom na osnovu rezultata mjernja. Zapisivanje rezultat mjernja mnogo je vanije jer su podaci dobiveni mjernjem taniji od onih dobivenih na osnovu nivo oteenja. Kako se mjeri Nije zabiljeeno u LTTP istraivanjima.

Slika 40. Propadanje bankine uz ivicu kolovoza

Slika 42. Mjerenje dubine propadanja bankine

Strana 26 od 27

Putevi II

Kopi Anel

Slika 43. Prpadanje bankine du ivice kolovoza

2.5.2. Izlivanje i pumpanje vode iz kolovoza Opis Curenje ili izbacivanje vode ispod plonika kroz pukotine. U nekim sluajevima, povezano je sa nanosom sitnog materijala koji se pojavljuje na kolovozu i prlja kolovoz a biva erodiran iz slojeva ispod asfaltno betonskih slojeva. Odre ivanje nivoa oteenja Nije primjenjivo. Odre ivanje nivoa oteenja se ne primjenjuje jer se isticanje vode i pumpanje vode mijenja zavisno od promjene vlage. Kako mjeriti Zabiljeiti broj pojava isticanja i pumpanja vode i duljinu kolovoza zahvaenu ovom pojavom ako je ona vea od 1 m. Napomena: Zbir duine pumpanja i istjecanja vode ne moe prei duinu mjerenja.

Slika 44. Isticanje i izbacivanje vode iz kolovozne konstrukcije

Slika 45. Pojava sitnog materijala na kolovozu usljed isticanja i izbacivanja vode

Strana 27 od 27