J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1) 1�

The Effects of A Health Promotion Program on the Physical Activity in Overweight Primary School Children *

Correspondingauthor:L.OunnapirukE-mail:nslon@mahidol.ac.thLiwanOunnapirukRNMScAssociateProfessor,FacultyofNursing,MahidolUniversityVenusLeelahakulRNDScAssociateProfessor,FacultyofNursing,MahidolUniversityAroonrasameeBunnagRNMScAssociateProfessor,FacultyofNursing,MahidolUniversityChutimaAutthakornkovitRNMScAssociate Professor, Faculty of Nursing,MahidolUniversityPairojLeelahakulMDDScAssistantProfessor,FacultyofMedicalTechnology,MahidolUniversity*ThisresearchreceivedfundingfromThaiHealthPromotionFoundationJNursSciS12011;29(2):15-26

Abstract: Purpose: To examine the effects of a health promotion program on the physical activities pattern of overweight primary school children. Design: Quasi-experimental research. Methods: One hundred and two free-living overweight children from 3 supervisory governmental primary schools in Bangkoknoi district were recruited, then randomly assigned to either experimental (n=51) or control group (n=51). Health Promotion Program of experimental group were including a 2 day day-camping at the beginning of study and provided continuous health education, counseling, empowerment, self monitoring and focus group discussion with their parent and school teacher for 24 weeks while the control group continued their ordinary lifestyles. Main findings: Before Health Promotion Program, there were not significant difference in the physical activities between the control and experimental group. After participating the program, the experimental group spent time for watching television significantly lower than control group (p < .05) while the other physical activities between groups were not significant difference. The comparison of physical activities between before and after participating the program showed that the experimental group spent time for viewing videogames/internet lower than those before the program significantly (p < .05) while the most physical activities were not significant difference and all physical activities of the control group were not significant difference. During the program, the experimental group trended increasingly active activities both week day and holiday. Conclusion and recommendations: Childhood obesity is a global health crisis. Therefore, the promotion of exercise and active life style should be reinforced and maintained in the children. Keywords: overweight children, health promotion program, physical activity

Liwan Ounnapiruk, Venus Leelahakul, Aroonrasamee Bunnag, Chutima Autthakornkovit,

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 15 9/2/11 11:06:57 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1)16

ผลของโปรแกรมสงเสรมสขภาพตอพฤตกรรมการทำกจกรรม ทางกายของเดกวยเรยนชนประถมศกษาทมภาวะนำหนกเกน* ลวรรณ อนนาภรกษ วนส ลฬหกล อรณรศม บนนาค ชตมา อตถากรโกวท ไพโรจน ลฬหกล

Corresponding author: ลวรรณ อนนาภรกษ E-mail: nslon@mahidol.ac.th ลวรรณ อนนาภรกษ RN MSc รองศาสตราจารย ภาควชาการพยาบาล รากฐาน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล วนส ลฬหกล RN DSc รองศาสตราจารย ภาควชาการพยาบาล รากฐาน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล อรณรศม บนนาค RN MSc รองศาสตราจารย ภาควชาการพยาบาลกมาร เวชศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล ชตมา อตถากรโกวท RN MSc รองศาสตราจารย ภาควชาการพยาบาล สาธารณสขศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไพโรจน ลฬหกล MD DSc ผชวยศาสตราจารย คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล * ไดรบทนสนบสนนการวจยจากสำนกงาน กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ J Nurs Sci S1 2011;29(2): 15-26

บทคดยอ วตถประสงค: เพอทดสอบผลของโปรแกรมสงเสรมสขภาพ ตอพฤตกรรม การทำกจกรรมทางกายในนกเรยนชนประถมศกษาทมภาวะนำหนกเกน รปแบบการวจย: การวจยกงทดลอง วธดำเนนการวจย: คดเลอกโรงเรยนในสงกดของรฐบาล เขตบางกอกนอย ทผวจยรบผดชอบ ซงมปญหาโภชนาการเกน 3 โรงเรยน และสมนกเรยนเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 51 คน ในกลมทดลองจะเขาคายอบรมเชงปฏบตการเปนเวลา 2 วนและตดตามใหความร ใหคำปรกษา กระตนเตอน เฝาระวงดวยตนเอง ประชมกลมรวมกบบดามารดาและคร และประเมนผลจากการทำกจกรรม เปนระยะเวลา 24 สปดาห สวนกลมควบคมใหดำเนนชวตตามปกต ผลการวจย: กอนเรมโปรแกรมสงเสรมสขภาพ กลมควบคมและกลมทดลองมกจกรรมทางกายไมแตกตางกน ภายหลงไดรบโปรแกรมฯ กลมทดลองใชเวลาดโทรทศนลดลงกวากลมควบคม อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) สวนกจกรรมทางกายอนๆ ระหวางกลมควบคมและกลมทดลองไมแตกตางกน เมอเปรยบเทยบภายในกลมระหวางกอนและหลงเขาโปรแกรมฯ พบวากลมทดลองใชระยะเวลาในการเลนวดโอเกม หรออนเทอรเนต ลดลงจากกอนเรมโปรแกรมฯ อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) สวนกจกรรมทางกายอนๆ สวนใหญไมแตกตางกน ในขณะทกลมควบคมมกจกรรมทางกายทกกจกรรมไมแตกตางกน ตลอดเวลาในโปรแกรมฯ กลมทดลองมแนวโนมทำกจกรรมทใชพลงงานเพมขนอยางตอเนองทงในวนธรรมดาและวนหยด สรปและขอเสนอแนะ: โรคอวนในเดกเปนปญหาวกฤตทางสขภาพทเกดขน ทวโลก จงควรมการปลกฝงพฤตกรรมการออกกำลงกาย และการมวถชวตทมการเคลอนไหว และมการใชพลงงานในเดกอยางตอเนอง คำสำคญ: เดกนำหนกเกน โปรแกรมสงเสรมสขภาพ การทำกจกรรมทางกาย

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 16 9/2/11 11:06:58 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1) 17

ลวรรณ อนนาภรกษ วนส ลฬหกล อรณรศม บนนาค ชตมา อตถากรโกวท ไพโรจน ลฬหกล

ความสำคญของปญหา ภาวะนำหนกเกนและโรคอวนในเดกมอบตการณและความชกเพมขน ทงในประเทศทพฒนาแลวและประเทศทกำลงพฒนา จากการประมาณในปจจบน พบวา มเดกทนำหนกเกนและโรคอวน ในประเทศทพฒนาแลว รอยละ 12 ถง 30 และประเทศทกำลงพฒนาพบ รอยละ 2-121 การเพมจำนวนของเดกทมนำหนกเกนมผลมาจากการมพฤตกรรมการบรโภคและวถการดำเนนชวตแบบชาวตะวนตก นอกจากนยงพบวาเดกทมภาวะนำหนกเกนและโรคอวน จะมปญหาทเกดขนตามมาและพบไดบอยเชนเดยวกบทพบในผใหญ คอ โรคความดนโลหตสง ไขมนในเลอดผดปกต โรคถงนำด โรคเบาหวานชนดไมพงอนซลน มะเรงและปญหาดานจตสงคม การอวนในเดกโดยเฉพาะในวยรนจะเปนปจจยสำคญในการทำนายการเกดโรคอวนในวยผใหญ นอกจากนอตราการเจบปวยและอตราการเสยชวต ในประชากรผใหญจะเพมขนในคนทเคยเปนโรคอวนในวยรน ทงๆ ทสามารถลดนำหนกสวนเกนในชวงวยผ ใหญแลวกตาม2,3

ในประเทศไทย เดกประถมศกษามอบตการณโรคอวนเฉลยรอยละ 20 ทวประเทศ โดยพบวานกเรยนสงกดทบวงมหาวทยาลยเปนโรคอวนสงสด ประมาณรอยละ 30 รองลงมาคอนกเรยนสงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน พบประมาณรอยละ 25 โรงเรยนสงกดสำนกประถมศกษาแหงชาต พบประมาณรอยละ 20 ขณะทโรงเรยนทองถนพบโรคอวนตำสด ประมาณรอยละ 10-15 เมอเทยบกบ 10 ปทแลว อบตการณเพมขน 2-3 เทาตว4 ความชกของภาวะนำหนกเกนและโรคอวนเพมขนอยางตอเนองและเดกในชนบทเรมพบปญหานเพมขน เดกไทยอาย 1-14 ป รอยละ 4.7 มภาวะนำหนกเกน อกรอยละ 4.6 อยในภาวะอวน สอดคลองกบความชกของภาวะนำหนกเกนและ โรคอวนในผ ใหญทเพมขนมากอยางตอเนอง5 ปญหา โรคอวนในเดกนสงผลใหเกดปญหาดานสาธารณสขตามมา กลาวคอ เมอเดกอวนกลมนเปนผใหญ จะเกดโรคเรอรงทสมพนธกบโรคอวนตามมาดงกลาวขางตน สาเหตสำคญของการเกดโรคอวนในเดกมเชนเดยวกบในวยผ ใหญ คอการไดรบพลงงานจากอาหารมากกวาพลงงานทใช รวมทงวถการดำเนนชวตทขาดการทำกจกรรมและการออกกำลงกาย โดยเฉพาะการใชเวลาอยหนาจอทว อาจเปนสาเหตการเกดโรคอวนในเดก การศกษาในเดกของประเทศแมกซโกพบวา การเพมการทำกจกรรมในระดบ

ปานกลางถงรนแรง หนงชวโมงตอวนจะลดความเสยงตอการเกดโรคอวนรอยละ 10 และถาใชเวลาในการดทวในหนงชวโมงทเพมขนตอวนจะเพมความเสยงตอการเกดโรคอวนรอยละ 126 การนงดทวทมผลทำใหนำหนกตวเพมขนเพราะไมเพยงแตไปลดการทำกจกรรม แตยงไปเพมการไดรบพลงงานจากอาหารอก เพราะเดกสวนใหญจะบรโภคอาหารทใหพลงงานสงขณะนงดทว สำหรบประเทศไทยจากการสำรวจสถานะสขภาพคนไทย พบวา เดกวยเรยนสวนใหญดำเนนชวตชวงกลางวนอยในโรงเรยน และเดกเกอบครงหนงใชเวลาในการเรยนพเศษ หรอทำการบานเฉลย วนละ 1-2 ชวโมง และมากกวา 2 ชวโมงในวนหยด และมนกเรยนเพยงรอยละ 4.2 เทานน ทมโอกาสเลนกลางแจงหรอออกกำลงกายเฉลยประมาณ 30 นาท-1 ชวโมงตอวน7 การสำรวจโรงเรยนในสงกดของรฐบาล เขตบางกอกนอย ทคณะผวจยรบผดชอบใหบรการทางสขภาพ พบวานกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 ของโรงเรยนวด อมรนทราราม มภาวะโภชนาการเกนรอยละ 22.45 สวนโรงเรยนวดยางสทธารามและโรงเรยนวดสวรรณาราม มรอยละ 15.11 และ 13.53 ตามลำดบ โดยสาเหตสวนใหญมาจากการบรโภคทไมเหมาะสม ขาดการออกกำลงกาย ใชเวลาในการเลนเกมคอมพวเตอรและดโทรทศน แสดงใหเหนวาโรงเรยนเหลานมปญหาโภชนาการเกนในนกเรยนมาก อนจะสงผลเสยตอสขภาพตามมา โดยพฤตกรรมการทำกจกรรมทางกายของนกเรยน เปนปจจยทสำคญหนงของการเกดปญหาน การสงเสรมสขภาพเดกทมภาวะนำหนกเกน จะชวยใหเดกมพฤตกรรมการทำกจกรรมดานบวกตอสขภาพเพมขน ดวยการกระตนและสงเสรมการใชพลงงานของรางกาย การออกกำลงกาย และลดพฤตกรรมการทำกจกรรมดานลบ ซงเปนพฤตกรรมทอยกบท มการเคลอนไหวนอย ขาดการออกกำลงกาย ใชพลงงานนอย ซงมความจำเปนอยางยงตอการปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมทางกายของเดกนำหนกเกน จะชวยใหรางกายแขงแรงมากขน อนจะนำสสขภาวะทด ผวจยไดทบทวนโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพดานการทำกจกรรมทางกายในเดกจากงานวจยตางๆ8 พบวาประกอบดวยเทคนคสำคญ 4 ประการ ไดแก 1) การเฝาระวงและเตอนตวเอง (self-monitoring) โดยใหเดกบนทกกจกรรมททำและการเปลยนแปลงของนำหนกตว 2) แรงขบเคลอนทางสงคม (social reinforcement) ดวยการใหคำยกยอง ชมเชยและการใหคำมนสญญา โดยให

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 17 9/2/11 11:06:59 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1)1�

บดามารดาและคร เรยนรการใชเทคนคการใหคำชมเชยท ถกตองและสมำเสมอและใหเดกไดเหนความสำคญของความชนชมในพฤตกรรม ทบดามารดาและครตองการใหเปลยนแปลง สวนการใหคำมนสญญา เปนขอตกลงระหวางบดามารดาและเดก เกยวกบขอกำหนดของการทำกจกรรม/ ขอจำกดการทำกจกรรมทเปนไปได รวมทงสทธพเศษตางๆ ทเดกจะไดรบ 3) การจดระเบยบกบสงแวดลอม (stimulus control) โดยบานและโรงเรยน ซงมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมใหมและคงสภาพพฤตกรรมนน เชน จำกดเวลาการดโทรทศน/ เลนเกม สรางสภาพแวดลอมใหเออตอการออกกำลงกาย 4) การเลยนแบบ (modeling) เนองจากพฤตกรรมการเลยนแบบมผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของเดก ดงนน จงใหบดามารดามความรความเขาใจในการแสดงพฤตกรรมการทำกจกรรมทเหมาะสม ไมแสดงพฤตกรรมทไมตองการใหเดกเลยนแบบตอหนาเดก คณะ ผวจยจงนำเทคนคการปรบเปลยนพฤตกรรมดงกลาวมาประยกตใชในโปรแกรมสงเสรมสขภาพ โดยมกจกรรมใหความร คำปรกษาและกจกรรมกลม เพอปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมทางกายของเดกวยเรยนชนประถมศกษาทมภาวะนำหนกเกน วตถประสงคของการวจย 1. เปรยบเทยบพฤตกรรมการทำกจกรรมทางกายระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง กอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ 2. เปรยบเทยบพฤตกรรมการทำกจกรรมทางกายภายในกลมควบคมและกลมทดลอง กอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ 3. ประเมนแนวโนมของพฤตกรรมการทำกจกรรมชนดทใชพลงงานและชนดทไมใชพลงงานของกลมทดลองตลอดโปรแกรมฯ ในวนธรรมดาและวนหยด สมมตฐานการวจย 1. โปรแกรมสงเสรมสขภาพมผลใหพฤตกรรมการทำกจกรรมทางกายของกลมทดลอง แตกตางจากกลมควบคม 2. โปรแกรมฯ มผลใหกลมทดลองมแนวโนมเพมการทำกจกรรมชนดทใชพลงงาน และลดการทำกจกรรมชนดทไมใชพลงงาน

วธดำเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 อาย 9-12 ป จากโรงเรยนในสงกดของรฐบาล เขตบางกอกนอย จำนวน 3 โรงเรยน ทคณะผวจยรบผดชอบใหบรการทางสขภาพ ทำการสมโรงเรยนเพอเปนกลมทดลองและควบคม ไดโรงเรยนวดอมรนทรารามเปนกลมทดลอง ประเมนพบนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกน 152 คน สมโรงเรยนวดยางสทธารามเปนกลมควบคม มนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกน 60 คน การคำนวณขนาดกลมตวอยาง ผวจยใชเกณฑคาอำนาจจำแนกความแตกตางทางสถตระหวาง 2 กลม รอยละ 80 และ Effect size 0.59 ไดขนาดกลมตวอยางกลมละ 50 คน เพอปองกนจำนวนไมครบตามเกณฑขนาดกลมตวอยางจงเพมขนาดตวอยางกลมละ 60 คน หลงจากนนสมนกเรยนกลมตวอยางทมภาวะโภชนาการเกน และผปกครองยนดเขารวมโครงการ เนองจากภายหลงสมนกเรยนกลมตวอยางเขากลมควบคม ไดนกเรยนและ ผปกครองทยนดเขารวมโครงการไมเพยงพอ จงสมเพมไดโรงเรยนวดสวรรณาราม ซงมนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกน 46 คน เปนกลมควบคมดวย ภายหลงสนสดโครงการมกลมตวอยางทเขารวมตลอดกลมละ 51 คน เครองมอทใชในการวจย เครองมอแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1. เครองมอสำหรบเกบรวบรวมขอมล 1.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางและผปกครอง ไดแก เพศ อาย นำหนกตวและ สวนสง การศกษา อาชพและรายไดของบดามารดา การ เจบปวยของบคคลในครอบครว เปนตน จำนวน 13 ขอ 1.2 แบบสอบถามแบบแผนการทำกจกรรมทางกาย ไดแก ลกษณะของกจกรรมทใชพลงงาน เชน เดน การเลนตางๆ กฬา ออกกำลงกาย ทำงานบาน กจกรรมทไมใชพลงงาน เชน ดโทรทศน เลนวดโอเกม เลนอนเทอรเนต รวมทงระยะเวลาของกจกรรม บนทกในวนธรรมดาและวนหยด จำนวน 12 ขอ เปนแบบเลอกตอบและเตมขอความ 1.3 แบบบนทกรายวนของกจกรรมทใชพลงงานและกจกรรมทไมใชพลงงาน 2. โปรแกรมสงเสรมสขภาพ 2.1 สรางสอการสอนจากผลการวเคราะหขอมลและการทำกจกรรม ใหตรงกบวธคดและการรบรของกลม

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 18 9/2/11 11:07:00 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1) 1�

ตวอยางและครอบครวมากทสด เพอใหสามารถนำไปใชในแบบแผนการดำเนนชวตของกลมตวอยาง 2.2 เขาคายอบรมเชงปฏบตการเพอใหความรและปรบเปลยนเจตคต 2 วน โดยใชสอการสอนทสราง 2.3 ใหคำปรกษาการปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมแกกลมตวอยาง และสงผลบนทกการทำกจกรรมรายวน เปนระยะๆ ตลอดโปรแกรมฯ 2.4 ทำกจกรรมกลมระหวางผปกครองและคร กลมตวอยางและครทก 4 สปดาห เพอประเมนปญหาของการดำเนนโปรแกรมฯ และการทำกจกรรมของกลมตวอยาง รวมทงปจจยทมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรม แบบสอบถามและแบบบนทก รวมทงโปรแกรมฯ ท ผวจยสรางขน ผานการตรวจสอบคณภาพจากผทรงคณวฒ 3 ทาน เปนผเชยวชาญดานโภชนาการและปรบเปลยนพฤตกรรม 2 ทาน แพทยผเชยวชาญดานโภชนาการ 1 ทาน ภายหลงผานผทรงคณวฒแลว ไดนำไปทดลองใชกบกลมตวอยางทมลกษณะเดยวกนและปรบเพอใหมความเขาใจตรงกน การพทกษสทธกลมตวอยาง โครงการวจยผานการพจารณาจากคณะกรรมการพจารณา และควบคมวจยในคนของกรงเทพมหานคร เลขททะเบยน 0075.48 ผวจยไดอธบายโครงการวจยแกกลมตวอยางและผปกครอง พรอมทงขอใหเซนใบยนยอมใหทำการวจยอยางเตมใจและสามารถเลกจากการเขารวมโครงการวจยเมอใดกได เกบความลบของขอมลโดยใชรหสแทนชอและขอมลสวนตวของผเขารวมการวจยในการบนทกขอมล จดเกบขอมลใสตอยางมดชด เมอเสรจสนการวจยแลว ขอมลจะถกทำลายทงหมด การเกบรวบรวมขอมล เกบขอมลระหวางเดอนพฤษภาคม ถงเดอนตลาคม 2549 โดย 1. กลมควบคม ประเมนดวยแบบสอบถามขอมลสวนบคคลและแบบแผนการทำกจกรรม หลงจากนนใหดำเนนชวตตามปกต และประเมนแบบแผนการทำกจกรรมภายหลงสนสดโปรแกรมฯ 6 เดอน 2. กลมทดลอง ประเมนดวยแบบสอบถามขอมลสวนบคคลและแบบแผนการทำกจกรรม เขาโปรแกรมสงเสรมสขภาพ โดย 2.1 เขาคายอบรมเชงปฏบตการ 2 วน ทโรงเรยนวดอมรนทราราม โดยใชสอการสอนทผลตขน ประกอบดวย

วนท 1 - ตรวจสขภาพเบองตน - เกมเปดใจ - นำหนกตวสำคญไฉน - การจดบนทกการออกกำลงกาย/ กจกรรมตางๆ - มาเคลอนไหวกนเถอะ กจกรรม ออกกำลงกายประกอบเพลง - สรป (วนนทำอะไรบาง แสดงความ คดเหนและทำความตกลงเกยวกบ กจกรรมวนตอไป) วนท 2 - ชงนำหนก วดสวนสง วดความดนโลหต - ขยบกายสบายชว กจกรรม ออกกำลงกายประกอบเพลง - ลามหาสมบต (เกมหาของ วงแขงขน กระโดดเชอก) - สรป (มอะไรเปลยนแปลงในตวฉน) 2.2 ใหคำปรกษากลมตวอยางเกยวกบการปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรม ดวยการใหความร คำปรกษา กระตนเตอน การเฝาระวงดวยตนเอง โดยการแบงกลมยอยกลมละ 10 คนตอผวจย 1 คน ใชเวลาครงละ 1-2 ชวโมง ใน 2 เดอนแรก ใหคำปรกษาทกสปดาห เดอนท 3-4 ใหคำปรกษาทก 2 สปดาห และเดอนท 5-6 ใหคำปรกษาเดอนละ 1 ครง กลมตวอยางนำผลบนทกรายวนของการทำกจกรรมตางๆ 3 วนตดตอกน โดยทำวนธรรมดา 2 วน วนหยด 1 วน มาแสดงทกครง เพอนำมาเสนอในกลม และมการแลกเปลยนเรยนรประสบการณภายในกลม 2.3 ทำกจกรรมกลมกบผปกครอง ครและกลมตวอยาง เพอประเมนปญหาและอปสรรคในการดำเนนโครงการ การทำกจกรรมของกลมตวอยาง และปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมทก 4 สปดาห โดยแยกกลม ผปกครองและคร กลมตวอยางและคร การวเคราะหขอมล วเคราะหโดยโปรแกรมคอมพวเตอรสำเรจรป ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางนำมาแจกแจงเปนความถและรอยละ วเคราะหความแตกตางของกลมควบคมและกลมทดลอง โดย Nonparametric test เปรยบเทยบความ แตกตางคาเฉลยของเวลาทใชในการทำกจกรรม กอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ ของกลมควบคมและกลมทดลอง โดยใช Paired student t-test เปรยบเทยบความแตกตาง คาเฉลยของเวลาทใชในการทำกจกรรม กอนและหลงสนสด

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 19 9/2/11 11:07:00 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1)�0

โปรแกรมฯ ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง โดยใช Unpaired student t-test ผลการวจย ขอมลสวนบคคลพบวากลมทดลอง 51 คน อายเฉลย 10.02 ป เปนเพศชายรอยละ 72.5 และหญงรอยละ 27.5 กลมควบคม 51 คน อายเฉลย 10.26 ป เปนเพศหญง รอยละ 56.9 และชายรอยละ 43.1 ทงกลมควบคมและกลมทดลองมพนองนอยกวา 3 คน รอยละ 82.4 และ 88.2 ตามลำดบ มโรคประจำตวรอยละ 19.6 เทากนทงสองกลม โรคประจำตวทมกเปน คอโรคภมแพ ระดบการศกษาของ

บดาและมารดากลมควบคมอยในระดบประถมศกษา รอยละ 43.1 และ 56.8 ตามลำดบ ในขณะทกลมทดลองอยในระดบปรญญาตรขนไป รอยละ 45.1 และ 43.1 ตามลำดบ บดามารดาของกลมควบคมสวนใหญมอาชพรบจางและคาขาย ในขณะทกลมทดลองสวนใหญมอาชพรบราชการ/ รฐวสาหกจ และรบจาง ซงกลมควบคมและกลมทดลองสวนใหญ มขอมลสวนบคคลไมแตกตางกน (p > .05) สวนรายไดบดามารดาของกลมควบคมและกลมทดลองและดชนมวลกายของกลมตวอยางทงสองกลม พบวามความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) ตามรายละเอยดในตารางท 1 และ 2 ตารางท 1 ขอมลสวนบคคล ฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของบดามารดาของนกเรยนกลมตวอยาง และเปรยบเทยบความ

แตกตางระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง

ขอมลสวนบคคล เพศ ชาย หญง จำนวนพนอง (คน) นอยกวา 3 มากกวา 3 โรคประจำตว ไมม ม ระดบการศกษาของบดา ปรญญาตรขนไป อนปรญญา/ ปวช./ ปวส. มธยมศกษา ประถมศกษา ไมไดเรยน ระดบการศกษาของมารดา ปรญญาตรขนไป อนปรญญา/ ปวช./ ปวส. มธยมศกษา ประถมศกษา ไมไดเรยน อาชพของบดา รบราชการ รฐวสาหกจ รบจาง

จำนวน

22 29

42 9

41 10 4 11 13 22 1 1 7 13 29 1 6 29

รอยละ

43.1 56.9

82.4 17.6

80.4 19.6

7.8 21.6 25.5 43.1 2.0

2.0 13.7 25.5 56.8 2.0

11.8 56.8

จำนวน

37 14

45 6

41 10

23 11 9 8 0

22 8 8 12 1

19 17

รอยละ

72.5 27.5

88.2 11.8

80.4 19.6

45.1 21.6 17.6 15.7 0

43.1 15.7 15.7 23.5 2.0

37.3 33.3

Nonparametric Test NS

NS

NS

NS

NS

NS

กลมทดลอง (n=51) กลมควบคม (n=51)

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 20 9/2/11 11:07:01 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1) �1

ขอมลสวนบคคล คาขาย ธรกจสวนตว ไมมอาชพ เสยชวต ไมตอบ อาชพของมารดา รบราชการ รฐวสาหกจ รบจาง คาขาย ธรกจสวนตว ไมมอาชพ ไมตอบ

จำนวน 5 7 2 2 3 16 14 4 13 1

รอยละ 9.8 13.7 3.9 4.0

5.8 31.4 27.5 7.8 25.5 2.0

จำนวน 4 7 3 1

14 14 8 5 8 2

รอยละ 7.8 13.7 5.9 2.0

27.5 27.5 15.7 9.8 15.6 3.9

Nonparametric Test

NS

กลมทดลอง (n=51) กลมควบคม (n=51)

ตารางท 2 เปรยบเทยบคาเฉลยและคาเฉลยความคลาดเคลอนมาตรฐานของอาย และดชนมวลกายของนกเรยนกลม ตวอยาง รายไดของบดาและมารดา ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง

ขอมลสวนบคคล อายนกเรยน (ป) ดชนมวลกายนกเรยน (กก./ ม2) รายไดบดา (บาท/ เดอน) รายไดมารดา (บาท/ เดอน) *p < .05

กลมควบคม Mean (SEM) 10.26 (0.14) 23.29 (0.26) 8212 (889) 6700 (1133)

กลมทดลอง Mean (SEM) 10.02 (0.17) 25.37 (0.53) 18693 (696) 14839 (1366)

t-test

1.113 -3.517* -5.473* -4.588*

ผลการเปรยบเทยบเวลาทใชในการทำกจกรรมทางกายระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง พบวากอนเรมกจกรรมในโปรแกรมฯ (สปดาหท 0) กลมควบคมใชเวลาเฉลยในการดโทรทศน 3.42 ชวโมง ในวนธรรมดา และ 5.63 ชวโมงในวนหยด สวนกลมทดลองดโทรทศนเฉลย 2.81 ชวโมง และ 4.48 ชวโมง ในวนธรรมดาและวนหยด ตามลำดบ กลมทดลองเลนวดโอเกม/ อนเทอรเนตเฉลยวนละ 2.12 ชวโมง มากกวากลมควบคมทเลนเฉลยวนละ 1.75 ชวโมง กลมควบคมเลนกฬาเฉลยวนละ 1.52 และ 2.16 ชวโมง ในวนธรรมดาและวนหยดตามลำดบ ใกลเคยงกบกลมทดลองทเลนกฬาเฉลยวนธรรมดา 1.27 ชวโมง และวนหยด

1.59 ชวโมง กลมตวอยางทงสองกลมสวนใหญทำงานบานโดยกวาดและถบาน ใชเวลาเฉลยประมาณวนละ 30 นาท เมอเปรยบเทยบเวลาทใชในการทำกจกรรมทางกายในแตละวน ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง พบวากอนเรมโปรแกรมฯ แตกตางอยางไมมนยสำคญทางสถต แตเมอเปรยบเทยบหลงสนสดโปรแกรมฯ พบวาเวลาในการดโทรทศนของกลมทดลองในวนธรรมดาจะนอยกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) โดยกลมทดลองดโทรทศนเฉลย วนละ 2.52 ชวโมง กลมควบคมดโทรทศนเฉลยวนละ 3.18 ชวโมง สวนเวลาในการทำกจกรรมอนๆ ไมพบความแตกตางอยางมนยสำคญทางสถต (ตารางท 3)

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 21 9/2/11 11:07:02 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1)��

วน/เวลาและกจกรรมททำ วนธรรมดา (ชวโมง/วน) นอนหลบพกผอน ดโทรทศน เลนกฬา วนหยด (ชวโมง/วน) นอนหลบพกผอน ดโทรทศน เลนกฬา เลนวดโอเกม/อนเทอรเนต (ชวโมง/วน) ทำงานบาน (นาท/วน) กวาด/ถบาน * p< . 05

กลมควบคม

7.59(0.37) 3.42(0.32) 1.52(0.19)

7.94(0.49) 5.63(0.50) 2.16(0.21) 1.75(0.14)

29.76(3.34)

กลมทดลอง

8(0.36) 2.81(0.22) 1.27(0.16)

7.67(0.47) 4.48(0.30) 1.59(0.16) 2.12(0.23)

35(8.47)

t-test

-0.791 1.578 1.139

0.396 1.953 1.073 -1.359

-1.431

กลมควบคม

8.16(0.31) 3.18(0.22) 1.28(0.09)

8.29(0.35) 4.83(0.35) 1.92(0.15) 1.44(0.06)

33.67(3.99)

กลมทดลอง

8.50(0.17) 2.52(0.18) 0.96(0.15)

8.73(0.34) 4.99(0.41) 1.59(0.19) 1.56(0.11)

22.04(3.25)

t-test

-1.088 2.357* 1.911

-0.399 -0.290 1.861 -1.101

1.833

สปดาหท 0 Mean (SEM)

สปดาหท 24 Mean (SEM)

ตารางท 3 คาเฉลยและคาเฉลยความคลาดเคลอนมาตรฐานของเวลา ทใชทำกจกรรมในแตละวนของกลมควบคมและกลม ทดลองในสปดาหท 0 และสปดาหท 24

ผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมกจกรรมทางกายกอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ ของกลมควบคม พบวาคาเฉลยของเวลาท ใชทำกจกรรมในแตละวนของสปดาหแรก (สปดาหท 0) กอนเรมกจกรรมในโปรแกรมฯ และหลงสนสดโปรแกรมฯ (สปดาหท 24) กลมควบคมใชระยะเวลาทำกจกรรมแตกตางอยางไมมนยสำคญทางสถต สวนผลการ

เปรยบเทยบพฤตกรรมกจกรรมทางกายกอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ ของกลมทดลอง พบวา หลงสนสดโปรแกรมฯ กลมทดลองลดเวลาในการเลนวดโอเกมหรออนเทอรเนต อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) แตเวลาของกจกรรมอนๆ แตกตางอยางไมมนยสำคญทางสถต (ตารางท 4)

ตารางท 4 เปรยบเทยบคาเฉลยและคาเฉลยความคลาดเคลอนมาตรฐานของเวลา ทใชทำกจกรรมในแตละวนในสปดาหท 0 และ 24 ของกลมควบคมและกลมทดลอง วน/ เวลา และกจกรรมททำ วนธรรมดา (ชวโมง/ วน) นอนหลบพกผอน ดโทรทศน เลนกฬา วนหยด (ชวโมง/ วน) นอนหลบพกผอน ดโทรทศน เลนกฬา เลนวดโอเกม/ อนเทอรเนต (ชวโมง/ วน) ทำงานบาน (นาท/ วน) กวาด/ ถบาน * p< . 05

สปดาหท 0

7.59(0.37) 3.42(0.32) 1.52(0.19)

7.94(0.49) 5.63(0.50) 2.16(0.21) 1.75(0.14)

29.76(3.34)

สปดาหท 24

8.16(0.31) 3.18(0.22) 1.28(0.09)

8.29(0.35) 4.83(0.35) 1.92(0.15) 1.44(0.06)

33.67(3.99)

t-test

-1.180 0.619 1.117

-0.577 1.434 0.991 1.796

-0.743

กลมควบคม

8(0.36) 2.81(0.22) 1.27(0.16)

7.67(0.47) 4.48(0.30) 1.59(0.16) 2.12(0.23)

35(8.47)

กลมทดลอง

8.50(0.17) 2.52(0.18) 0.96(0.15)

8.73(0.34) 4.99(0.41) 1.59(0.19) 1.56(0.11)

22.04(3.25)

t-test

-1.342 1.361 1.415

-1.9

-1.343 .00

2.574*

1.451

กลมควบคม Mean (SEM)

กลมทดลอง Mean (SEM)

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 22 9/2/11 11:07:03 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1) ��

ผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมกจกรรมทางกายกอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ ของกลมควบคม พบวาคาเฉลยของเวลาท ใชทำกจกรรมในแตละวนของสปดาหแรก (สปดาหท 0) กอนเรมกจกรรมในโปรแกรมฯ และหลงสนสดโปรแกรมฯ (สปดาหท 24) กลมควบคมใชระยะเวลาทำกจกรรมแตกตางอยางไมมนยสำคญทางสถต สวนผลการ

เปรยบเทยบพฤตกรรมกจกรรมทางกายกอนและหลงสนสดโปรแกรมฯ ของกลมทดลอง พบวา หลงสนสดโปรแกรมฯ กลมทดลองลดเวลาในการเลนวดโอเกมหรออนเทอรเนต อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) แตเวลาของกจกรรมอนๆ แตกตางอยางไมมนยสำคญทางสถต (ตารางท 4)

ตารางท 4 เปรยบเทยบคาเฉลยและคาเฉลยความคลาดเคลอนมาตรฐานของเวลา ทใชทำกจกรรมในแตละวนในสปดาหท 0 และ 24 ของกลมควบคมและกลมทดลอง วน/ เวลา และกจกรรมททำ วนธรรมดา (ชวโมง/ วน) นอนหลบพกผอน ดโทรทศน เลนกฬา วนหยด (ชวโมง/ วน) นอนหลบพกผอน ดโทรทศน เลนกฬา เลนวดโอเกม/ อนเทอรเนต (ชวโมง/ วน) ทำงานบาน (นาท/ วน) กวาด/ ถบาน * p< . 05

สปดาหท 0

7.59(0.37) 3.42(0.32) 1.52(0.19)

7.94(0.49) 5.63(0.50) 2.16(0.21) 1.75(0.14)

29.76(3.34)

สปดาหท 24

8.16(0.31) 3.18(0.22) 1.28(0.09)

8.29(0.35) 4.83(0.35) 1.92(0.15) 1.44(0.06)

33.67(3.99)

t-test

-1.180 0.619 1.117

-0.577 1.434 0.991 1.796

-0.743

สปดาหท 0

8(0.36) 2.81(0.22) 1.27(0.16)

7.67(0.47) 4.48(0.30) 1.59(0.16) 2.12(0.23)

35(8.47)

สปดาหท 24

8.50(0.17) 2.52(0.18) 0.96(0.15)

8.73(0.34) 4.99(0.41) 1.59(0.19) 1.56(0.11)

22.04(3.25)

t-test

-1.342 1.361 1.415

-1.9

-1.343 .00

2.574*

1.451

สปดาหท 0 Mean (SEM)

สปดาหท 24 Mean (SEM)

การวเคราะหแนวโนมของพฤตกรรมการทำกจกรรมชนดทใชพลงงานและชนดทไมใชพลงงาน ของกลมทดลองตลอดระยะเวลาทศกษา 24 สปดาห พบวา คาเฉลยเวลากจกรรมทใชพลงงาน ไดแก การเดน เลนกฬา ออกกำลงกาย การเลน การทำงานบาน เพมขนจากกอนเรมโปรแกรมฯ และสวนใหญเพมขนอยางตอเนองในแตละเดอน ทงในวนธรรมดาและวนหยด ในขณะเดยวกน กจกรรมทไมใชพลงงานซงไดแก ดโทรทศน เลนวดโอเกม เลนอนเทอรเนต ใชเวลาเฉลยของกจกรรมเพมขนเชนกน แตเมอเปรยบเทยบการใชเวลาเฉลยระหวางกจกรรมสองลกษณะ พบวา กลมทดลองใชเวลาเฉลยในการทำกจกรรมทใชพลงงานในสดสวนทสงกวาเวลาเฉลยของกจกรรมทไมใชพลงงาน ดงรปท 1 แสดงการเปรยบเทยบแนวโนมของกจกรรมทใชพลงงานและไมใชพลงงานในวนธรรมดา ซงกจกรรมทใชพลงงานมการใชเวลาเฉลยเพมขนในแตละเดอนอยางตอเนอง ยกเวนสปดาหท 24 และรปท 2 แสดงการเปรยบเทยบแนวโนมของกจกรรมทงสองลกษณะในวนหยด ซงมลกษณะคลายกบวนธรรมดา โดยภาพรวมกลม

ทดลองใชเวลาในการทำกจกรรมทใชพลงงานเพมขนอยาง ตอเนอง โดยเฉพาะในวนธรรมดา

กจกรรมทใชพลงงาน = ทำงานบาน เดน เลนกฬา ออกกำลงกาย เลน

กจกรรมทไมใชพลงงาน = ดโทรทศน เลนวดโอเกม เลนอนเทอรเนต

รปท 1 การเปรยบเทยบแนวโนมเวลาเฉลยของการทำ กจกรรมทใชพลงงาน และกจกรรมทไมใชพลงงาน ในวนธรรมดา ตงแตสปดาหท 0 ถงระยะการเขา รวมโครงการฯ สปดาหท 4, 8, 12, 16, 20 และ 24 ในกลมทดลอง

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 23 9/2/11 11:07:04 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1)��

รปท 2 การเปรยบเทยบแนวโนมเวลาเฉลยของการทำ กจกรรมทใชพลงงาน และกจกรรมทไมใชพลงงาน ในวนหยด ตงแตสปดาหท 0 ถงระยะการเขารวม โครงการฯ สปดาหท 4, 8, 12, 16, 20 และ 24 ในกลมทดลอง

การอภปรายผล กอนเรมโปรแกรมสงเสรมสขภาพ กลมตวอยางทงกลมควบคมและกลมทดลอง ทำกจกรรมทางกายไมแตกตางกน กจกรรมสวนใหญเปนการนงหนาจอซงไมมการใชพลงงาน ดวยการดโทรทศน เลนวดโอเกมหรออนเทอรเนต โดยเฉพาะการดโทรทศน กลมควบคมใชเวลาเฉลย 3.42 ชวโมง ในวนธรรมดาและ 5.63 ชวโมงในวนหยด กลมทดลองใชเวลาเฉลย 2.81 ชวโมงในวนธรรมดา และ 4.48 ชวโมงในวนหยด สอดคลองกบผลการวจยของสำนกวจยเอแบคโพลล ปพ.ศ. 2546 พบวาในวนธรรมดาเดกไทย ดโทรทศนเฉลย 4 ชวโมง และเพมเปน 5.51 ชวโมงใน วนหยด10 และคลายกบผลการสำรวจเดกในอเมรกาเหนอ ทพบวาโดยเฉลยเดกอเมรกนใชเวลาวนละมากกวา 4 ชวโมงในการดโทรทศนหรอวดโอเทป เลนวดโอเกมหรอคอมพวเตอร ซงเวลาสวนใหญใชในการดโทรทศน 2.8 ชวโมง เดกรอยละ 17 ดโทรทศนวนละมากกวา 5 ชวโมง11 ในประเทศออสเตรเลย เดกอาย 10-12 ป รอยละ 43 ใชเวลามากกวาวนละ 2 ชวโมง ในการดโทรทศน เลนวดโอเกม หรอ คอมพวเตอร12 เมอสนสดโปรแกรมฯกลมทดลองใชเวลาในการเลน วดโอเกมหรออนเทอรเนตนอยลงกวากอนเรมโปรแกรมฯ อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) และในวนธรรมดากลมทดลองดโทรทศนนอยกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) เชนเดยวกน อาจเนองจากโปรแกรมฯ ไดใชเทคนคการปรบเปลยนพฤตกรรม นาน 6 เดอน เพอการเปลยนแปลงทยงยน ดวยการเฝาระวงและเตอนตวเอง (self

monitoring) โดยเดกและบดามารดา ดวยการชนชมจากบดามารดา เพอน คร และนกวจย การจดสงแวดลอมในโรงเรยนและครอบครว ทเออใหกลมตวอยางไดมกจกรรมทใชพลงงานมากขน รวมทงการใหคำปรกษาอยางตอเนอง ซงคลายกบหลายโปรแกรมในประเทศไทย เชน โปรแกรมการควบคมนำหนกเดกอวนอาย 9-12 ป โดยใชเทคนคการจดคายเพอเรยนรการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภค และกจกรรมทางกาย 2 วน พบวากลมทดลองมการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภค และมความรดานโภชนาการดขนกวากลมควบคม (p < .05) แตไมพบความแตกตางของทงสองกลมในดานพฤตกรรมการมกจกรรมทางกาย13 โปรแกรมสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองในการควบคมนำหนก รวมกบการมสวนรวมของบดามารดาตอพฤตกรรมการบรโภคและการใชพลงงานในชวตประจำวนของเดกอวนอาย 10 - 12 ป พบวา กลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการบรโภค และการใชพลงงานในชวตประจำวนสงกวากอนไดรบโปรแกรมฯ และสงกวากลมควบคม (p < .05)14 และคลายกบโครงการปองกนเดกอวนชอ โปรแกรมสวทช (Switch program) ของประเทศสหรฐอเมรกา ซงดำเนนการในเดกอายเฉลย 9.6 ป โดยความรวมมอระหวางบดามารดา โรงเรยน และชมชน เพอใหเดกมวถชวตของสขภาพทด ไดแก สงเสรมใหออกกำลงกายวนละ 1 ชวโมงหรอมากกวา จำกดกจกรรมนงหนาจอ เชน ดโทรทศน หรอเลนเกมคอมพวเตอร นอยกวาวนละ 2 ชวโมง รบประทานผกและผลไมวนละ 5 สวนหรอมากกวา โดยมโรงเรยนและชมชนเอออำนวยใหเดกสามารถมพฤตกรรมทด หลงสนสด โปรแกรมฯ กลมตวอยางสามารถลดการนงหนาจอลงประมาณ 2 ชวโมงตอสปดาห เพมการรบประทานผกและผลไม รวมทงเพมการทำกจกรรมทมการเคลอนไหวและใชพลงงานและพฤตกรรมเหลานมความยงยนหลงสนสด โปรแกรมฯ แลว 6 เดอน15 ในระหวางกลมทดลองไดเขาโปรแกรมฯ ตลอด 24 สปดาห กลมทดลองใชเวลาเฉลยในการทำกจกรรมทใชพลงงานในสดสวนทสงกวาเวลาเฉลยของกจกรรมทไมใชพลงงานและเวลาเฉลยของกจกรรมทใชพลงงานมแนวโนมเพมขนในแตละเดอนอยางตอเนอง ยกเวนสปดาหท 24 (รปท 1-2) การทกลมทดลองมกจกรรมทใชพลงงานมากขนและลดกจกรรมทไมใชพลงงาน อาจเกดเนองจากโปรแกรมฯ ไดดำเนนการมานานพอควร ทงการใหความร การเสรมแรงจงใจ และใหคำปรกษาแกกลมตวอยาง บดา มารดาและคร

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 24 9/2/11 11:07:05 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1) ��

ทงนเพราะการรบรสมรรถนะแหงตนเปนตวชวดทสำคญทสดของการทำกจกรรมในกลมวยรน16 รวมทงการทโรงเรยนมนโยบายในการปรบเพมความแรง และระยะเวลาของกจกรรมในโรงเรยนจะชวยปองกนเดกนำหนกเกนได17

นอกจากนการไดรบความรวมมออยางดจากบดา มารดา ของกลมตวอยาง เปนสงทสำคญยง เพราะบดามารดามอทธพลตอการสรางพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการทำกจกรรมของบตร18 ดงการวจยของแอพสเทนและคณะ (Epstein, et al.)19 ทศกษาตดตามเดกอวนนาน 5 ป โดยใชโครงการปรบเปลยนพฤตกรรมลดนำหนกเดก ดวยการปรบทงเดกและบดามารดา พบวากลมนมนำหนกลดชดเจน โดยลดไดรอยละ 12.7 มากกวากลมทปรบเฉพาะเดกอยางเดยว หนงในสามของเดกกลมทปรบทงบดามารดาและเดกมเดกรอยละ 20 ซงมนำหนกปกต ขณะทกลมควบคมมเพยงรอยละ 5 การทกลมทดลองลดการทำกจกรรมทใชพลงงานลงในสปดาหท 24 ของโปรแกรมฯ อาจเนองจากชวงนเปนโปรแกรมฯ ในเดอนท 5 และ 6 ซงผวจยเวนระยะใหคำปรกษากลมตวอยางเปนทก 1 เดอน จากกอนหนานนใหคำปรกษาทก 2 สปดาห การเสรมแรงหรอกระตนกลมตวอยางจงลดลง รวมกบในระหวางนเปนชวงเวลาใกลการสอบปลายภาคการศกษา กลมตวอยางตองทบทวนตำรามากขน อาจเปนผลใหเวลาของกจกรรมทใชพลงงานลดลง โปรแกรมการสงเสรมสขภาพน สามารถใชปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมของเดกนำหนกเกนได ดงจะเหนไดจากหลงสนสดโปรแกรมฯ กลมทดลองลดเวลาในการดโทรทศนและเลนวดโอเกม/ อนเทอรเนต กลมทดลองมแนวโนมใชเวลาเฉลยในการทำกจกรรมทใชพลงงานเพมขนอยางตอเนอง แตการทภายหลงสนสดโปรแกรมฯ กลมตวอยางยงออกกำลงกายหรอเลนกฬานอย อาจเนองจากความจำกดเรองเวลาขณะอยในโรงเรยน สวนขณะอยทบานอาจเนองจากความจำกดในเรองสภาพแวดลอม ขาดสถานทออกกำลงกาย ไมมเวลาและความจำกดเรองคาใชจาย เพราะครอบครวของกลมทดลองเปนครอบครวระดบปานกลาง บดาและมารดาสวนใหญมอาชพรบราชการ/รฐวสาหกจ และรบจาง กลมตวอยางสวนหนงตองใชเวลาในการเรยนพเศษในวนหยด การทกลมทดลองยงไมลดเวลาของกจกรรมทไมใชพลงงาน โดยเฉพาะการดโทรทศน เนองจากเปนกจกรรมบนเทงทหาไดงายในบานและรวมกบกลมตวอยางยงเปนเดกอายระหวาง 9-12 ป แมจะเปนวยทรวาอะไรควรหรอไม

ควรในสถานการณทแตกตางกน มพฤตกรรมทอยากใหกลมยอมรบ อยากทำดเพอไดรบรางวลและการชมเชย20 แตความมระเบยบวนยในตนเองและการควบคมตนเองยงนอย แมจะไดรบการเสรมแรงจากผวจย คร และบดามารดาอยางสมำเสมอกตาม ดงนนการปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมของเดกอยางตอเนอง จากครอบครวและโรงเรยนในระยะยาว จงเปนเรองทสำคญอยางยง สรปและขอเสนอแนะ 1. โปรแกรมการสงเสรมสขภาพยงไมสามารถเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมของเดกไดอยางถาวร เนองจากเปนการจดอบรมเชงปฏบตการเพยง 2 วน รวมกบการใหคำปรกษาในการปรบเปลยนพฤตกรรมในเวลา 6 เดอน จงควรมการตดตามหรอจดกจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมการทำกจกรรมเปนระยะๆ ตอไป 2. ควรสนบสนนผบรหารของโรงเรยน ครและ ผปกครองใหดำเนนโปรแกรมฯ ตอไปอยางตอเนอง จนเปนโครงการปกตของโรงเรยน 3. การศกษาครงตอไป ควรมกลยทธในการปลกฝงคานยมและการรบรประโยชนของการทำกจกรรมทใชพลงงาน การเสรมพลงอำนาจและสมรรถนะแหงตน รวมทงศกษาปจจยตางๆ ทเกยวของซงมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมของเดก เอกสารอางอง 1. Lobstein T, Baur L, Uauy R. Obesity in children and young people: a crisis in public health. Obes Rev 2004; 5(Suppl.1): 4-85. 2. Lau PWC, Yip TCY. Childhood obesity in Hong Kong: a developmental perspective and review, 1986-2005. J EXERC SCI FITNESS 2006; 4(2): 67-84. 3. Kiess W, Galler A, Reich A, et al. Clinical aspects of obesity in childhood and adolescence. Obes Rev 2001; 2(1): 29-36. 4. สรยเดว ทรปาต. ปญหาและการแกไขโรคอวน ในเดก. ใน: สมาคมโภชนาการแหงประเทศไทย. การประชมวชาการโภชนาการแหงชาต ครงท 4. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2553. หนา 87.

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 25 9/2/11 11:07:05 AM

J Nurs Sci Vol.29 No.2 S1 Apr-Jun 2011

Journal of Nursing Science (Supplement1)�6

5. ลดดา เหมาะสวรรณ, วชย เอกพลากร, วราภรณ เสถยรนพเกา และคณะ. วเคราะหเจาะลก สถานะ ลาสดดานโภชนาการและสขภาพของคนไทย. ใน: สมาคมโภชนาการแหงประเทศไทย. การประชม วชาการโภชนาการแหงชาต ครงท 4. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2553. หนา 25. 6. Hernandez B, Gortmaker SL, Colditz GA, Peterson KE, Laird NM, Para-Cabrera S. Association of obesity with physical activity, television programs and other forms of video viewing among children in Mexico City. Int J Obesity 1999; 23: 845-54. 7. จนทรเพญ ชประภาวรรณ. สขภาพคนไทยป พ.ศ. 2543: สถานะสขภาพคนไทย. กรงเทพฯ: อษาการ พมพ; 2543. 8. Drohan S. Managing early childhood obesity in the primary care setting: a behavior modification approach. Pediatr Nurs 2002; 28: 599-610. 9. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Erlbaum; 1988. 10. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวง สาธารณสข. รายงานการสำรวจภาวะอาหารและ โภชนาการของประเทศไทย ครงท 5. กรงเทพฯ: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑกรงเทพฯ; 2546. 11. Wang Y. Diet, physical activity, childhood obesity and risk of cardiovascular disease. International Congress Series 2004; 1262: 176-9. 12. Wen LM, Kite J, Merom D, Rissel C. Time spent playing outdoors after school and its relationship with independent mobility: a cross-sectional survey of children aged 10-12 years in Sydney, Australia. Int J Behav Nutr Phys Act. 2009; 16(6): 15.

13. Chokprajakchad, M. The effectiveness of a weight management program using the camp technique for obese school children. (Thesis) Bangkok, Mahidol University; 2009. 107 p. 14. กจตยา รตนมณ. ผลของโปรแกรมสงเสรมการ รบรความสามารถของตนเองในการควบคมนำหนก รวมกบการมสวนรวมของบดามารดา ตอพฤตกรรม การบรโภคและพฤตกรรมการใชพลงงานในชวต ประจำวนของเดกอวนวยเรยน. (วทยานพนธ) กรงเทพฯ, จฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2547. 168 หนา. 15. Gentile DA, Welk G, Eisenmann JC, Reimer RA, Walsh DA, Russell DW, et al. Evaluation of a multiple ecological level child obesity prevention program: Switch what you Do, View, and Chew. BMC Med 2009;18(7):49. 16. Wu TY, Pender N. Determinants of physical activity among Taiwanese adolescents: An application of the health promotion model. Res Nurs Health 2002; 25: 25-36. 17. Story M, Nanney MS, Schwartz MB. Schools and obesity prevention: creating school environments and policies to promote healthy eating and physical activity. Milbank Q 2009; 87(1): 71-100. 18. Hodges EA. A primer on early childhood obesity and parental influence. PEDIATR NURS 2003; 29(1): 13-16. 19. Epstein LH, Wing RR, Koeske R, Valoski A. Long-term effects of family-based treatment of childhood obesity. J CONSULT CLIN PSYCHOL 1987; 55(1): 91-5. 20. นตยา คชภกด. พฒนาการปกตและผดปกต ใน: วนด วราวทย, ประพทธ ศรปณย, สรางค เจยมจรรยา, บรรณาธการ. ตำรากมารเวชศาสตร. กรงเทพฯ: บรษทไฮลสตก พบลชชง จำกด; 2540. หนา 24-33.

J Nurs Sci_Vol 29 No2_S1.indd 26 9/2/11 11:07:06 AM