Jaarboek 2013-2014

JAARBOEK 2013-2014

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BACHELOR IN DE LANDSCHAPS- EN TUINARCHITECTUURBACHELOR NA BACHELOR IN DE LANDSCHAPSONTWIKKELING HOGESCHOOL GENTSchool of Arts - KASK------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Omslagfoto: Bourgoyen-Ossemeersen, Gent (België)

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Hogeschool Gent

© 2014v.u.: Hogeschool Gent - School of Arts - KASK

Jozef Kluyskensstraat 2 - 9000 GentTel: 09/267.01.00

JAARBOEK 2013-2014

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BACHELOR IN DE LANDSCHAPS- EN TUINARCHITECTUURBACHELOR NA BACHELOR IN DE LANDSCHAPSONTWIKKELING HOGESCHOOL GENTSchool of Arts - KASK------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTRO

SELECTIE2013-2014

7TEAM

9WOORD VOORAF: JAARBOEK 2013-2014Rik De Vis

13DE RELEVANTIE VAN PRAKTIJKGERICHT WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKSylvie Van Damme

17ONTWERP CENTRALE BEGRAAFPLAATS VLETERENAndy Malengier

211STE JAAR - TUINOmsloten tuin Ommegangstraat [22]-Louis Bossant-----------------------------------------------------Tuin Hauwstraat [26]-Vital Vanderhaegen -Aude Vanbrandt-Ruben Dernau-Julien Houtekeete-----------------------------------------------------Priemstraat [34]-Laurens Vereecke-----------------------------------------------------Woonproject met gemeenschappelijke tuin [38]-F. Vercauteren, J. Houtekeete, L. Vereecke, T. Vercruysse, V. Vanderhaeghe-B. De Jonghe, B. Dedeyne, A. De Maeyer, B. Decoene, E. Declerck-----------------------------------------------------Bouwkundig tekenen [44]-Kenneth Van der Taelen-Bert De Jonghe-----------------------------------------------------Perspectieftekenen [46]-Femke Vercauteren-Geraard Buyck-----------------------------------------------------Handtekenen [48]-Kenneth Van der Taelen

-Raisa De Vos-Geraard Buyck-Sara Smet-----------------------------------------------------Vormleer en modelbouw [52]-Thijs Vercruyse-Benjamin Claeys-Klaas De Jongh-Glenn Debey-----------------------------------------------------Internationalisering: studiereis Engeland [55]

592DE JAAR - OPENBAARSpeelgroen [60]-Mara Van den Breen, Nicolas Lernouldt, Maurice Van Damme-Aline Dhont, Eline Duerinckx, Viktor Heyde, Sophie Lecompte-----------------------------------------------------Woonwijk Ter Lindenhof [66]-Bert Alluyn-----------------------------------------------------Cultuurcentrum - Pede - Eilandbos [70]-Remi Roels-Niels De Couvreur-Jeroen Weststrate-----------------------------------------------------Lapidarium campus Bijloke [82]-Remi Roels-Arno Verstraete-----------------------------------------------------Seminarie landschapsplanning [86]-Gilles Pieters, Koen Steurs, Jeroen Weststrate -----------------------------------------------------Internationalisering: studiereis Frankrijk-Duitsland-Italië [95]

1033DE JAAR - STAGE & EINDWERKBachelorproef: Openruimtecorridor stedelijk woongebied Immerzeel [104]-Frederik Gotemans-Lander Casier-Jorg Roets-----------------------------------------------------Internationalisering: studiereis Barcelona [121]

125BANABA - LANDSCHAPKunst in de publieke ruimte [126]-Delphine Willaert, Dominiek Lens -----------------------------------------------------Collectief geheugen en netwerk [134]-Pim Caris, Eva De Bels, Jordi De Vlam, Lars Reyniers-----------------------------------------------------Ontwikkeling van een beeldkwaliteitsplan voor de Frontzate en omgeving [138]-Maxime Jocqué, Sarah D’haese, Lars Reyniers

143ONDERZOEK EN DIENSTVERLENING

145ONTWIKKELING VAN EEN BEELDKWALITEITSPLAN VOOR DE FRONTZATESylvie Van Damme, Elke Matthyssen

147MUREN EN TUINENPieter Foré, Stefanie Delarue

149PWO-PROJECT KIDS Pieter Foré, Liza Lauwers, Ruben Joye

151ONTWIKKELING VAN EEN CONCEPTSTUDIE EN EEN INTERACTIEF DUIDINGSYTEEM IN HET OORLOGSLANDSCHAPRuben Joye

153TECHNISCH VADEMECUM HEESTERSHARMONISCH PARK- EN GROENBEHEERStefanie Delarue, Pieter Foré

155PARKEVALUATIEHARMONISCH PARK- EN GROENBEHEERPieter Foré, Stefanie Delarue

157 COLOFON

intro | 5

intro | 7

TEAM

DE TEMMERMAN Wim (Decaan School of Arts KASK)DE SCHEPPER Dirk (Secretaris School of Arts KASK)

OPLEIDINGSCOÖRDINATORENISSELEE Johan (BLTA)VAN DAMME Sylvie (BaL)

VAKGROEPVOORZITTERDE PAUW Jan (vakgroep Architectonisch Ontwerp)

LECTORENBAELE DirkBRANTS BartCARRIJN JohanDE COCK NeleDELARUE StefanieDEPESTEL BartDESCHEPPER LucDE VIS RikFORE PieterISSELEE JohanJOYE RubenLIBBRECHT HarlindMENDONCK GreetPOULLIER CarolineVANBROEKHOVEN IvanVAN DAMME SylvieVAN RYCKEGHEM Steve

GASTPROFESSORENVANHAEREN Kobe

ONDERZOEKSMEDEWERKERSLAUWERS LizaLENS Dominiek (stagiair)MATTHYSSEN ElkeHEYDE Steven

intro | 9

WOORD VOORAF:JAARBOEK 2013-2014Rik De Vis

Tijdens de voorbije twee academiejaren werd in werkgroepen van de opleidingscommissie de visie en de missie van ons onderwijswerk opnieuw geactualiseerd.

Landschaps- en tuinarchitectuuronderwijs afstemmen op de nieuwe ruimtelijke uitdagingen van onze wereld blijft een urgente opgave!

De vraag naar nieuwe strategieën in Vlaanderen en Europa omtrent duurzaamheid, stedelijke verdichting en de zorg voor de omgevingskwaliteit van de openbare en groene leefruimte, dwingt ontwerpers tot andere ontwerpprocessen, werkwijzen en innovatieve technieken.

De vernieuwing van het leerprogramma moet de jonge student-ontwerper beter helpen om de nieuwe vooropgestelde startcompetenties en de vereiste creativiteit voor het vakgebied te verwerven.

“Suscipere et Finite”“Laten wij beginnen en voleindigen”

(cfr. Hertog van Hannover)

▼ [bezoek Bourgoyen 01/04/2014, Gent]

10 | intro

▼ [overzicht leerlijnen]

ALLE LEERLIJNEN Bachelorproef (vanaf 2014-2015 in semester 2) Stage (vanaf 2014-2015 in semester 1)

4

LEERLIJN KUNST EN CULTUUR Monumenten en landschapszorg LEERLIJN LANDSCHAP Ruimtelijk instrumentarium

3e JAAR LANDSCHAPS- EN TUINARCHITECTUUR LANDSCHAP

LEERLIJN ONTWERPEN Verkeerskunde

KEUZEVAKKEN Studium generale Ondernemerschap Opleidingsonderdeel binnen de associatie

LEERLIJN ONTWERPEN Ontwerpen 1: ontwerpatelier/ontwerpmethodiek

2

LEERLIJN BEPLANTING Plantenkennis en plantkunde Plantenkennis en bodemkunde Beplantingsontwerp 1: beplantingsmethodiek/atelier beplanting/aanleg-en beheertechnieken Beplantingsontwerp 2: beplantingsmethodiek/atelier beplanting/aanleg-en beheertechnieken LEERLIJN TECHNIEKEN Uitvoerings- en meettechnieken 1: materialen en uitvoeringstechnieken/atelier bouwkundig tekenen/topografie Uitvoerings- en meettechnieken 2: materialen en uitvoeringstechnieken/atelier bouwkundig tekenen/topografie LEERLIJN VISUALISATIE Manuele visualisatietechnieken 1: schetsen/perspectieftekenen/vormleer en modelbouw Digitale visualisatietechnieken 1: CAD Digitale visualisatietechnieken 2: Indesign/Photoshop/SketchUp LEERLIJN KUNST EN CULTUUR Geschiedenis en actualiteit van de landschaps- en tuinkunst 1 LEERLIJN LANDSCHAP Landschapslezen en participatie

1e JAAR LANDSCHAPS- EN TUINARCHITECTUUR TUIN

LEERLIJN ONTWERPEN Ontwerpen 2: ontwerpatelier/ontwerpmethodiek Atelier stads- en landschapsplanning Wetgeving

3

LEERLIJN BEPLANTING Plantenkennis en ecologie 1 Plantenkennis en ecologie 2 Beplantingsontwerp 3: beplantingsmethodiek/atelier beplanting/aanleg-en beheertechnieken Beplantingsontwerp 4: beplantingsmethodiek/atelier beplanting/aanleg-en beheertechnieken LEERLIJN TECHNIEKEN Uitvoerings- en meettechnieken 3: materialen en uitvoeringstechnieken/atelier bouwkundig tekenen/topografie/bestek Uitvoerings- en meettechnieken 4: materialen en uitvoeringstechnieken/atelier bouwkundig tekenen/atelier bestek LEERLIJN VISUALISATIE Manuele visualisatietechnieken 2: schetsen Digitale visualisatietechnieken 3 & GIS: (Civil 3D)/Photoshop/GIS Digitale visualisatietechnieken 4: Rendering/Panoramas Gemengde technieken LEERLIJN KUNST EN CULTUUR Geschiedenis en actualiteit van de landschaps- en tuinkunst 2 LEERLIJN LANDSCHAP Landschapsplanning en stedenbouwkunde

2e JAAR LANDSCHAPS- EN TUINARCHITECTUUR STAD

Aldus werd In het academiejaar 2013 -2014 het nieuwe opleidingsprogramma met zes duidelijke leerlijnen geïntroduceerd.

De implementatie van de zes leerlijnen nl. : ontwerp-beplanting -technieken-visualisatie-kunst&cultuur -landschappen staan voor een integrale pedagogische en inhoudelijke houvast doorheen de vakopleiding. Hierbij zorgen de geactualiseerde werkmethodieken in het ontwerpatelier

en de bewuste inbouw van studieprikkels tot zelfinitiatief voor een boeiend en inspiratievol leerproces. De zoektocht van de jonge student-ontwerper naar zijn identiteit en zelfontplooiing wint bij een levende dialoog tussen docent en student, de contacten met de andere studierichtingen van de School of Arts en de aangereikte referentiebeelden.

Door de opleidingscommissie werd een kritische filtering van de flankerende opleidingscomponenten afgedwongen.

De minder stringente aspecten werden afgevoerd en de focus werd scherp afgesteld op de actuele en toekomstige ontwerpopgaven in tuin, park, stad en landschap. ‘Suscipere et Finite‘ ( cfr. Hertog van Hannover)

Laten wij beginnen en voleindigen.

Rik De Vis

►[burO Groen met Koen Rigolle 11/10/2013]▼ [bezoek Ebben boomkwekerij 02/04/2014]

▲ ▲ [boomkwekerij Joos, 11/10/2013]▲[arboretum Kalmthout 14/11/2013]►[bedrijfsbezoek Solitair 14/11/2013]

intro | 11

▲ en ▼ [uitstap Paul Deroose 16/05/2014 ]◄ [bedrijfsbezoek Ebema 03/04/2014]

► en ▼ [projectweek 2: atelier de stad Gent]

DE RELEVANTIE VAN PRAKTIJKGERICHT WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKSylvie Van Damme

intro | 13

Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek vormt - naast onderwijs en maatschappelijke dienstverlening - een kernop-dracht van de Vlaamse hogescholen. Aan de opleidingen Land-schaps- en tuinarchitectuur en Landschapsontwikkeling is een multidisciplinair onderzoeksteam verbonden, dat over jaren-lange ervaring beschikt in onderzoeks- en dienstverleningspro-jecten met betrekking tot landschapsontwerp.

ONDERZOEK? Onderzoek is een erg ruim begrip dat een continuüm aan ac-tiviteiten bevat1. Het gaat van fundamenteel, academisch on-derzoek, dat vooral aan de universiteiten wordt uitgevoerd, tot praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek kenmerkend voor bacheloropleidingen met professionele gerichtheid. Het prak-tijkgericht wetenschappelijk onderzoek aan de hogescholen is per definitie diep geworteld in de beroepspraktijk en het werk-veld. Het primaire doel van dit type onderzoek is het genereren van kennis, inzichten, innovatieve producten en handelingen door de implementatie van wetenschappelijke inzichten en het uitwerken van concrete producten en diensten. Om dit te be-reiken worden algemene kennis en onderzoeksresultaten ge-combineerd met specifieke professionele en contextgebonden kennis.▼ [onderzoeksoverleg]

14 | intro

In die zin heeft praktijkgericht weten-schappelijk onderzoek enkele specifieke kenmerken:

• Het speelt in op een vraag of een (toekomstige) nood uit de be-drijfswereld, organisatie en/of een overheid (vraaggestuurd on-derzoek);

• Onderzoekers en actoren uit het werkveld werken nauw samen met het oog op synergie, een be-tere valorisatie en kenniscircula-tie (collaboratief onderzoek);

• Het is theoretisch gefundeerd, onderzoeksmethodologisch ver-antwoord en innovatief van aard.

Een wisselwerking met het meer funda-menteel en/of strategisch basisonder-zoek aan de universiteiten en andere kennisinstellingen is bovendien cruciaal. Dit is niet enkel nodig voor het verkrijgen van de nodige kennis, maar ook omdat het produceren van contextspecifieke kennis en innovatie op zijn beurt tot fun-damenteel inzicht kan leiden.

ONDERWIJS, ONDERZOEK EN WERK-VELDPraktijkgericht wetenschappelijk onder-zoek past binnen de rol van de hoge-school om bij te dragen tot het verbe-teren, ontwikkelen en innoveren van de beroepspraktijk en de maatschappij in het algemeen. Daarnaast is het belang van zowel het proces als de resultaten van onderzoek voor de onderwijskwa-liteit onmiskenbaar. De nauwe samen-werking met het werkveld, de veran-kering van onderzoekscompetenties in de opleiding en de doorstroom van de onderzoeksresultaten leiden namelijk tot een verhoogde actualiteitswaarde van de curricula, verdere professionali-sering van de docenten en toegenomen interactie en voeling met het werkveld. Bovendien verhogen ze de informatie-vaardigheden van studenten en alumni en hun kritische en ondernemende atti-tude2. En tenslotte faciliteert het inten-sief contact met het academisch onder-zoek aan de universiteiten de transfer van kennis naar het werkveld.

ONDERZOEKSEENHEID LAND-SCHAPSARCHITECTUUROok Hogeschool Gent zet in op oplei-dingsgerelateerd en opleidingsrelevant onderzoek dat economische, maatschap-pelijke en culturele vruchten afwerpt en dus bijdraagt aan welvaart, welzijn, cultuur en jobcreatie3. De Onderzoeks-eenheid Landschapsarchitectuur ressor-teert onder de Vakgroep Architectonisch

Ontwerp van HoGent - School of Arts en is verbonden met de Bachelor in de Landschaps- en Tuinarchitectuur en de Bachelor na Bachelor in de Landschaps-ontwikkeling. Het onderzoek binnen de onderzoekseenheid wordt uitgevoerd door een multidisciplinair team van do-centen en onderzoeksmedewerkers. De expertise van de Onderzoekseenheid Landschapsarchitectuur ligt in ontwerp, planning en beheer van landschap en groene publieke ruimten, met een fo-cus op het platteland en het peri-urbane gebied. Uitgangspunt is dat de grote di-versiteit aan landschappen, de extreme overlapping tussen platteland en stad en de ermee gepaard gaande multifuncti-onaliteit van Vlaanderen bij uitstek een boeiend laboratorium maakt voor prak-tijkgericht wetenschappelijk onderzoek in landschapsontwerp. In de diverse pro-jecten wordt landschapsontwerp ingezet om te komen tot gebiedsspecifieke en duurzame oplossingen voor ontwikkelin-gen in de samenleving. Kennis en inzicht in het landschap en de gevolgen van transformaties ervan, het inzetten van landschap als medium voor integratie en ontwerpend onderzoek als beeldend communicatiemiddel spelen hierbij een

essentiële rol. Vanaf pg. 145 vindt u een overzicht van projecten die in de loop van dit academiejaar binnen de Onder-zoekseenheid Landschapsarchitectuur liepen. Bedrijven, openbare besturen, vereni-gingen en onderzoeksinstellingen kun-nen bij de onderzoekseenheid terecht voor toepassingsgericht en beleidsvoor-bereidend wetenschappelijk onderzoek, advies op maat en vorming. Daarnaast zijn er ook projecten gefinancierd door het Onderzoeksfonds Hogeschool Gent of externe onderzoeksfinanciering. Zo-wel het proces als de resultaten van het onderzoek geven aanleiding tot nieuwe inzichten in onderwijs en werkveld. Zo wordt maximaal aangesloten op vragen of noden vanuit het betrokken werk-veld en participeren relevante experts, belanghebbenden en docenten actief in de projectstuurgroepen of -werkgroe-pen. In veel projecten participeren ook studenten op één of andere manier in het onderzoeksproces. Ze worden bij-voorbeeld ingezet in workshops om aan ontwerpend onderzoek te doen, gerich-te terreininventarisaties te verrichten of voor GIS-verwerking. Daarnaast geven de onderzoeksprocessen en -resultaten

▼ [impressie onderzoekslokaal]

▼ [planningsmeerdaagse PWO-KIDS in Berlijn met collega’s faculteit ‘Mens en Welzijn’]

Onderwijs Onderzoek

Werkveld

intro | 15

aanleiding tot het actualiseren van be-staande en de introductie van nieuwe leerinhouden. Zo worden onderzoekspu-blicaties in de lessen geïntegreerd, wor-den workshops of lezingen over onder-zoeksgerelateerde topics georganiseerd, onderzoeksmethodieken in de les geïm-plementeerd of curriculumwijzigingen ingevoerd.

De kennisdriehoek geeft aan hoe onder-zoek, onderwijs en werkveld enerzijds elk afzonderlijk goed moeten functio-neren en anderzijds in een interactief proces met elkaar moeten staan met het oog op de professionalisering en veran-kering van landschapsontwerp. Praktijk-gericht wetenschappelijk onderzoek kan hierin een belangrijke rol spelen.

Het Regeerakkoord van de Vlaamse Re-gering 2014-2019 benadrukt dat Vlaan-deren wil uitmunten als kennisgedreven groeiregio: “We gaan voor niet minder dan excellentie, zowel qua hoger onder-wijs, onderzoekers, research-infrastruc-tuur als op vlak van internationalisering” (p. 21 en 26). We wensen hier met onze onderzoekseenheid graag toe bijdragen.

▲ [planningsmeerdaagse PWO-KIDS: bezoek Suzanne Hoffman Architekten met institutionele partners Juliane Heinreich en Angela Uttke (TU Berlin) en collega’s faculteit ‘Mens en Welzijn’]▼ [kennisdriehoek]

1 Veeckman, J., Smits, D., Stuyven, E., Lesaffer, G., Verhoest, P. en Van Koeckhoven, B., 2012, Praktijk-gericht wetenschappelijk onderzoek aan Vlaamse Hogescholen, Thema Hoger Onderwijs issue, p. 18-23

2 Stuyven, E., 2014, Praktijkgericht wetenschappe-lijk onderzoek aan een Vlaamse Hogeschool: een kans!, http://www.hogent.be/www/assets/File/Els%20Stuyven_tijdboek_def.pdf, geraadpleegd op 04/04/2014.

3 Anoniem, 2012, Strategisch plan HoGent 2012-2017, p. 12-13.

16 | intro

intro | 17

ONTWERP CENTRALE BEGRAAFPLAATS VLETERENAndy Malengier

Het ontwerp is gegroeid uit de overtuiging dat, rekening hou-dend met onze beperkte ruimte, begraafplaatsen een parkfunc-tie kunnen bieden voor het dorp! Rekening houdend met de historische context van het dorp en zijn omliggend landschap moet de parkbegraafplaats perfect geïntegreerd worden in zijn omgeving. De begraafplaats zal een belangrijk groenelement vormen in het dorpsbeeld. De nieuwe centrale begraafplaats moet de uitstraling krijgen als ware dat de begraafplaats er al-tijd zo bijgelegen heeft. Ze moet als het ware naadloos opgaan in het dorpsbeeld en het omliggende landschap. Een dergelijke realisatie moet er voor zorgen dat een grotere betrokkenheid van de dorpsbewoners ontstaat en dat de begraafplaats een parkrol voor het dorpsleven van Vleteren en zijn deelgemeen-ten kan vervullen.

Het ontwerp bezit een strakke vormgeving ontstaan uit de richtlijnen inzake de bestemmingszones bepaald in het RUP. Deze bestemmingszones, samen met de vooropgestelde be-graafcapaciteit, zorgden voor de noodzakelijkheid een rechtlij-nig ontwerp voor te stellen. Naast deze functionele eisen is er toch voldoende aandacht besteed aan een zachte en tevens symbolische belevingswaarde. Door het gepast in elkaar schui-ven van alle verschillende onderdelen van de begraafplaats ontstaan er aparte parkgedeelten waar de bezoeker niet on-middellijk geconfronteerd zal worden met de harde realiteit van de dood.

De begraafplaats is volledig voorzien van brede groenbuffers zodat omwonenden visueel niet geconfronteerd worden met de begraafplaats. Deze groenbuffers bestaan uit inheems bo-men en struiken. Alleen in de zone aansluitend aan het land-schap is geopteerd voor een open ruimte, zodoende de be-graafplaats visueel te betrekken bij het landschap.

Bij het inrijden van de Kasteelweg ervaren we eerst een open gazon die als het ware de voortuin realiseert van de begraaf-plaats. Dit zorgt ervoor dat de begraafplaats niet tegen de straat aangeplakt ligt maar juist een antwoord biedt aan de straat. Achter deze voortuinstrook situeert zich een groene parking. Alleen de rijweg is er verhard. De eigenlijke parkeerstroken be-staan uit een verhard gazon en de parkeervakken liggen tussen een aangeplante dreef van eiken. Een storend uitzicht op de auto’s wordt hierbij vermeden. De auto’s gaan als het ware op in het groen. Aansluitend op de parking is er een onderhouds-ruimte voorzien die kan afgesloten worden. Op deze plaats kan bv. een container geplaatst worden. Rechts van de parking ligt het inkomplein van de begraafplaats. De bezoeker wandelt via dit inkomplein de begraafplaats binnen en ervaart een lange

In één van onze eerdere jaarboeken lieten we reeds

een oud-student aan het woord. Graag zetten we deze

traditie verder door dit jaar het werk van Andy Malengier

in de kijker te plaatsen.

Naast expertise binnen openbare ruimte, stedenbouw

en landschapsinrichting, ontwikkelde Andy Malengier

zich doorheen de jaren tot een absolute authoriteit

binnen het ontwerp van begraafplaatsen,

herdenkingsplaatsen en funeraire kunst.

Op woensdag 28 mei 2014 werd de nieuwe

parkbegraafplaats van Vleteren in beperkte kring

plechtig geopend. In wat volgt licht Andy ons

zijn ontwerp voor deze parkbegraafplaats toe.

meer info:www.andymalengier.be

18 | intro

▼ [impressie begraafplaats]

▼ [totaalbeeld]

eikendreef en geen grafvelden. Het grote grafveld ligt er verscholen achter een beukenhaag. Dit zorgt ervoor dat de be-zoeker niet onmiddellijk geconfronteerd wordt met de aanblik op de graven. De inkomdreef loopt richting een tweede in-komplein die als een schakel dient tussen het bezoek dat de begraafplaats betreed via de Kasteelweg en de mensen die te voet naar de begraafplaats komen via de smalle inkom, aansluitend aan de dorps-kern.

Indien een begrafenis doorgaat in de kerk van Oostvleteren zullen de mensen hun wagen laten staan op de parking voor de kerk en als rouwstoet te voet naar de begraafplaats wandelen. Via de voetgan-gersinkom komen ze dan op het tweede inkomplein. Wanneer mensen de begra-fenis bijwonen in de kerk van Westvlete-ren of Woesten zullen ze als rouwstoet met de wagen de begraafplaats oprijden en via de lange inkomdreef naar het tweede inkomplein wandelen. Vanaf dit

tweede inkomplein zal de rouwstoet (ko-mende zowel van Oostvleteren als van Westvleteren en Woesten) zijn weg ver-der zetten. Via een symbolische poort be-treed de rouwstoet een afscheidstuin. In deze tuin omzoomd door beukenhagen en voorzien van hoogstambomen komen geen graven te liggen en zal de parkfunc-tie naar de voorgrond treden. Op het ein-de van deze afscheidstuin situeert zich een hoger gelegen afscheidsplaats. Op deze afscheidsplaats zal de kist opgesteld

intro | 19

▼ [totaalbeeld]

worden tijdens de laatste groet. Daar het achtergelegen landschap bestaat uit een akker is de afscheidsplaats 1,2 meter ho-ger gelegen. Indien er gewassen staan zoals bv. graan of maïs zullen de mensen door de afscheidsplaats omhoog te til-len over de gewassen heen kijken. Dit is een heel belangrijke ingreep in het ont-werp zodoende het landschap optimaal te betrekken tijdens de laatste groet! Het dode lichaam wordt hier symbolisch teruggegeven aan de natuur of aan het weidse landschap. Dergelijk kader zorgt ervoor dat het laatste afscheid hier let-terlijk en figuurlijk op een hoger niveau getild wordt.

Rechts van de afscheidstuin is de cre-matie gelegen. De crematietuin zal door middel van afzonderlijke columbariu-melementen en urnenkelder elemen-ten volledig in een groot gazon gelegen zijn. Hier wordt komaf gemaakt met de klassieke onaantrekkelijke columbarium-muren die steeds in een hoek geduwd werden.

Links van de afscheidstuin situeert zich het grote grafveld. Middenin het graf-

veld ligt een parkzone ontstaan door het behoud van de beek. Deze beek kan er iets verbreed worden zodat het water hier mooi geïntegreerd wordt. Langs bei-de kanten van de beek staan zitbanken. Bezoekers kunnen er even tot rust en bezinning komen. De grafrijen worden van elkaar gescheiden door rond gescho-ren taxushagen van 1 meter hoog. Deze groenblijvende taxushagen zullen in de herfst en winter een schitterend contrast geven met de hoge, roodbruin verkleur-de beukenhagen!

Op de begraafplaats zijn alleen de hoofd-assen verhard. De eigenlijke grafrijen zullen via een gazon te betreden zijn. Dit zorgt ervoor dat de kostprijs niet hoger oploopt en dat de begraafplaats een op-timaal groen karakter verkrijgt. Rekening houdend met het verbod op het gebruik van pesticiden in het openbaar groen is dit ook de enig en beste oplossing.

Het ontwerp van de nieuwe centrale begraafplaats van Vleteren bezit naast de essentiële sociaal-economische func-tie ook een artistiek-creatieve waarde. Deze kwaliteit gekoppeld aan een ver-

haal van troostende schoonheid zal er toe leiden dat deze begraafplaats een eigen identiteit zal verkrijgen, de men-sen er waardig zullen kunnen afscheid nemen en herdenken en dat de begraaf-plaats deel zal uitmaken van het cultuur-patrimonium van de gemeente Vleteren.

We moeten onze doden begraven en herdenken in héél mooie tuinen!

22OMSLOTEN TUIN OMMEGANGSTRAAT (BRAKEL)

Louis Bossant

34PRIEMSTRAAT(BRAKEL)

Laurens Vereecke

48HANDTEKENEN

Kenneth Van der Taelen, Raisa De Vos, Geraard Buyck, Sara Smet

52VORMLEER EN MODELBOUW

Thijs Vercruyse, Benjamin Claeys, Klaas De Jongh, Glenn Debey

55INTERNATIONALISER-ING: STUDIEREIS ENGE-LAND

26TUIN HAUWSTRAAT (BRAKEL)

Vital Vanderhaegen, Aude Vanbrandt, Ruben Dernau, Julien Houtekeete

38WOONPROJECT MET GEMEENSCHAPPE-LIJKE TUIN(LOKEREN)

F. Vercauteren, J. Houtekeete, L. Vereecke, T. Vercruysse, V. Vanderhaeghe

42WOONPROJECT MET GEMEENSCHAPPE-LIJKE TUIN(LOKEREN)

B. De Jonghe, B. Dedeyne, A. De Maeyer, B. Decoene, E. Declerck

46PERSPECTIEFTEKENEN

Femke Vercauteren, Geraard Buyck

44BOUWKUNDIG TEKENEN

Kenneth Van der Taelen, Bert De Jonghe

1BLTA - TUIN

1blta | 21

Na een bezoek aan de tuin ’de Boereweg’ en een grondige analyse van deze casestudie, starten de studenten aan hun eerste ontwerpopdracht. De nadruk ligt op het thema ‘de omsloten tuin’ en de relatie architectuur – tuin. De buitenruimte wordt ontworpen als een verlengde van de woning

waarin verschillende functies worden ondergebracht. Ze worden op een gepaste manier met elkaar worden verbonden of van elkaar gescheiden. Ruimte-ervaring, organisatie, voorstellingswijze van de verschillende ruimtes en groenvormen vormen de grootste uitdaging.

ONTWERPEN 1OPDRACHTGEVER: academischLOCATIE: BrakelOPPERVLAKTE: 9,5 arePERIODE: september 2013 - november 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VERKENNING: OMSLOTEN TUIN OMMEGANGSTRAATCaroline Poullier, Nele De Cock, Bart Depestel, Johan Carrijn

24 | 1blta

Loui

s Bos

sant

►[grondplan schaal 1/200]▼[lengteprofiel schaal 1/200]

2m10

m0

1blta | 25

Het goed leren observeren, inventariseren en analyseren van de context van een opdracht is van zeer groot belang. Bijgevolg functioneert de site-inventaris en –analyse als een essentieel werktuig waarmee de landschapsarchitect de meest geschikte oplossing voor de gegeven site kan uitwerken.

Elk tuinontwerp moet een specifieke vorm krijgen aangepast aan de eigen vereisten van de site in kwestie. Derhalve moet het hoofddoel van de inventaisatie en analyse van de context bestaan in het ontdekken

van de “sleutels” of “aanwijzingen” op de site; die moeten de ontwerper tonen hoe hij in zijn ontwerpvoorstel optimaal gebruik kan maken van de positieve aspecten van de context waarbij hij tegelijkertijd de negatieve aspecten kan uitsluiten of tot een minimum beperken.

ONTWERPEN 1 + DIGITALE VISUALISATIETECHNIEKEN 2OPDRACHTGEVER: academischLOCATIE: BrakelOPPERVLAKTE: +/- 25 arePERIODE: november 2013 - januari 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TUIN HAUWSTRAATBegeleiding ‘ontwerpen 1’:Bart Depestel, Johan Carrijn, Nele De Cock, Caroline Poullier

Begeleiding ‘digitale visualisatietechnieken 2’:Ruben Joye

2m 10m0

28 | 1blta

Vita

l Van

derh

aegh

e

1blta | 29

▼[doorsnede schaal 1/200]▼ ▼ [grondplan schaal 1/200]

2m 10m0

Aude

Van

bran

dt

30 | 1blta

▼[doorsnede schaal 1/200]▼ ▼ [grondplan schaal 1/200]

1blta | 31

Rube

n De

rnau

32 | 1blta

Julie

n Ho

utek

eete

1blta | 33

In project 3 wordt studenten gevraagd om als eerste keer rekening te houden met hoogteverschillen. In het opleidingsonderdeel Uitvoerings- en meettechnieken hebben ze ondertussen de technische kennis verworven om hoogtelijnen te berekenen, keermuurtjes in te passen en hellingsgraden in te schatten. Nu moet alles een vorm krijgen in een nieuw ontwerp.

In Brakel, in de Vlaamse Ardennen vonden we een mooi en ruim terrein met een prachtig panorama op het landschap.

In een uitgeschreven programma vonden de studenten een lijstje met wat de opdrachtgever zoal in gedachten had, o.a. vier parkeerplaatsen, een natuurlijke tuin waar natuurbeleving voorop staat,

een houtstapelplaats en het inpassen van een heel speciaal, levensgroot beeld van een vrouw. Daarnaast zou er ook nog een poel moeten komen, al dan niet met een gezellige zitplek en uiteraard moeten de hellingsverschillen op een aangename en functionele manier worden opgelost met muurtjes, trappen en hellingen.

Terug een mooie maar omvangrijke opdracht die moet resulteren in een analyse- en structuurplan, een presentatieplan en een portfolio.

ONTWERPEN 1 + DIGITALE VISUALISATIETECHNIEKEN 2OPDRACHTGEVER: academischLOCATIE: BrakelOPPERVLAKTE: +/- 30 arePERIODE: februari 2013 - maart 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PRIEMSTRAATBegeleiding ‘ontwerpen 1’:Johan Carrijn, Nele De Cock, Bart Depestel, Caroline Poullier

Begeleiding ‘digitale visualisatietechnieken 2’:Johan Isselée

36 | 1blta

Laur

ens V

eree

cke

▼ [grondplan schaal 1/250]

5m0 10m

1blta | 37

De Vlaming heeft een baksteen in de maag, nog steeds. Ook al is Vlaanderen al be-hoorlijk vol gebouwd, toch blijven we met zijn allen zoeken naar een eigen stek, liefst met tuin én zicht op het landschap. Nieuwe trends in het wonen en nieuwe woonvor-men komen steeds meer aan bod in het sterk verstedelijk Vlaanderen.

Ingrijpende renovaties, het opnieuw ver-kavelen van grote bouwloten uit de jaren 60, kleinere bouwkavels, kangoeroewo-ningen in grote leegstaande boerderijen, co-housing in oude schoolgebouwen, wo-ningen en appartementen met gemeen-schappelijke binnenruimtes, bouwprojecten

met gemeenschappelijke buitenruimtes…. er is heel wat in beweging.

In deze opdracht bekijken we een nieuw woonproject met gemeenschappelijke tuin. De bewoners van 12 nieuwbouwwoningen krijgen een eigen tuintje, daarnaast heeft men de ambitie om een gemeenschap-pelijke tuin te ontwikkelen. Er wordt een ontwerp gevraagd voor een meervoudig en gemeenschappelijk gebruik van de bui-tenruimtes in het woonproject rekening houdend met de specifieke contextuele ge-gevens en de intrinsieke kwaliteiten en de kenmerken van de site.

ONTWERPEN 1OPDRACHTGEVER: academischLOCATIE: LokerenOPPERVLAKTE: 1,4 haPERIODE: maart 2014 - mei 2014------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

WOONPROJECT MET GEMEENSCHAPPELIJKE TUIN TE LOKERENNele De Cock, Bart Depestel, Johan Carrijn, Caroline Poullier

40 | 1blta

F. Ve

rcau

tere

n - J

. Hou

teke

ete

- L. V

eree

cke

- T.

Ver

cruy

sse

- V. V

ande

rhae

ghe

8m 40m0

▼ [structuurbeplantingsplan schaal 1/800]

1blta | 41

8m 40m0

42 | 1blta

B. D

e Jo

nghe

- B.

Ded

eyne

- A.

De

Mae

yer -

B. D

ecoe

ne -

E. D

ecle

rck

▼ [structuurbeplantingsplan schaal 1/800]

1blta | 43

44 | 1blta

Kenn

eth

Van

der T

aele

n

BOUWKUNDIG TEKENEN

Begeleiding: Ivan Vanbroekhoven

1blta | 45

Elia

s Dec

lerc

k

BOUWKUNDIG TEKENENBegeleiding: Ivan Vanbroekhoven

PERSPECTIEFTEKENENBegeleiding: Bart Depestel

46 | 1blta

Fem

ke V

erca

uter

en

PERSPECTIEFTEKENENBegeleiding: Bart Depestel

1blta | 47

Gera

ard

Buyc

k

48 | 1blta

HANDTEKENENBegeleiding: Caroline Poullier

Kenn

eth

Van

der T

aele

n

HANDTEKENEN

Begeleiding: Caroline Poullier

1blta | 49


Raisa

De

Vos

50 | 1blta

Raisa

De

Vos

Gera

rd B

uyck


1blta | 51

Sara

Sm

et


▲[uniformiteit / authenticiteit]

Thijs

Ver

cruy

se

B

enja

min

Cla

eys

VORMLEER EN MODELBOUWOpdracht: vanuit contrast een vorm creëren - Begeleiding: Ivan Vanbroekhoven

▼ [samenblijven / uit elkaar gaan]

▲[elegant/ nonchalant]

Klaa

s De

Jong

h

G

lenn

Deb

ey

VORMLEER EN MODELBOUWOpdracht: vanuit contrast een vorm creëren - Begeleiding: Ivan Vanbroekhoven

▼ [geheel / gebroken]

54 | 1blta

V

oorn

aam

Ach

tern

aam

Vo

orna

am A

chte

rnaa

m

▼ [Stonehenge, graafschap Wiltshire (ENG)]

1blta | 55

INTERNATIONALISERING: STUDIEREIS ENGELAND19 mei - 22 mei 2014

Begeleiders:Johan CarrijnNele De CockJan De PauwBart DepestelJohan IsseléeCaroline Poullier

▲[Sissinghurst, graafschap Kent (ENG)]►[private tuin Chris Blandford, Uckfield graafschap Sussex (ENG)]▼[‘narrow boats’ op de ‘River Wey’ nabij Godalming graafschap Surrey (ENG)]

◄ [Sissinghurst, graafschap Kent (ENG)]▼ [Sissinghurst, graafschap Kent (ENG)]

56 | 1blta

▲[Polesden Lacy, Surrey (ENG)]

▲[private tuin Chris Blandford, Uckfield graafschap Sussex (ENG)]

▲[Stonehenge visitor centre, graafschap Wiltshire (ENG)] 1blta | 57

2blta | 59

60SPEELGROEN (PEER)

Mara Van den Breen, Nicolas Lernouldt, Maurice Van Damme

64SPEELGROEN (GEETBETS)

Aline Dhont, Eline Du-erinckx, Viktor Heyde, Sophie Lecompte

70CULTUURCENTRUM - PEDE - EILANDBOS (SINT-LIEVENS-HOUTEM)

Remi Roels


Niels De Couvreur

86SEMINARIE LAND-SCHAPSPLANNING(LEMBERGE)

Gilles Pieters, Koen Steurs, Jeroen Weststrate


Jeroen Weststrate

95 INTERNATIONALISE-RING: STUDIEREIS FRANKRIJK-DUITSLAND-ITALIË

66WOONWIJK TER LINDENHOF (BRUGGE)

Bert Alluyn

82LAPIDARIUM CAMPUS BIJLOKE (GENT)

Remi Roels

85 LAPIDARIUM CAMPUS BIJLOKE (GENT)

Arno Verstraete

2BLTA - PUBLIEKE RUIMTE

In de huidige hoogtechnologische en media-gerichte maatschappij vervreemden kinde-ren en jongeren steeds meer van de natuur. Bovendien worden speelruimtes steeds vaker over-gereglementeerde ruimtes die elke zin aan vrij initiatief en avontuurlijkheid beknotten. Het project Speelgroen wil de natuur op een uitdagende wijze dichter bij kinderen en jongeren brengen. De Vlaamse overheid wil jeugdverenigingen stimuleren en ondersteunen om hun terrein op een avontuurlijke en natuurrijke manier in te richten. Zo kunnen kinderen en jongeren in hun vertrouwde omgeving de natuur ont-dekken, beleven en als een belangrijk on-derdeel van het leven ervaren.

Daarom lanceerde LNE ook dit jaar een op-roep aan jeugdverenigingen om voor hun terrein een ontwerp en beplantingsplan te laten opmaken door de tweedejaarsstuden-ten. Uit de inzendingen werden volgende verenigingen geselecteerd:

• chiro Liedekerke, speelpleinwerking en sportvereniging te Liedekerke

• De Reep vzw te Peer• chiro Hogen te Geetbets• chiro Broechem en KSA Frasati te Broe-

chem• De Regenboog vzw te Genk

Na terreinbezoeken en interviews met de betrokkenen werden ontwerpschetsen aan de verengingen ter discussie voorgelegd. Deze werden onderworpen aan de visie van de leden en aan de kwaliteitscriteria van speelgroen. Daaruit groeiden de definitieve ontwerpen die uitvoeringsklaar werden vertaald in een beplantingsplan. Hiermee konden de vereniging aan de slag om hun project op het terrein te realiseren.

ONTWERPEN 2OPDRACHTGEVER: Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) IN SAMENWERKING MET: Fris in het Landschap, Onderzoekscentrum Kind en Samenleving, Vlaamse Dienst Speelpleinwerk, Agentschap voor Natuur en BosLOCATIE: diversOPPERVLAKTE: diversPERIODE: september 2013 - november 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

SPEELGROENLuc Deschepper, Ruben Joye, Harlind Libbrecht

62 | 2blta

Mar

a Va

n de

n Br

een

- Nic

olas

Ler

noul

dt -

Mau

rice

Van

Dam

me

2blta | 63

◄ [grondplan, zonder schaal]▼ [sfeerschets]

64 | 2blta

Alin

e Dh

ont -

Elin

e Du

erin

ckx

- Vik

tor H

eyde

- So

phie

Lec

ompt

e

► [doorsnede A-A’ schaal 1/400]▼ [ontwerpplan schaal 1/400]

4m 20m0

2blta | 65

De woonwijk Ter Lindenhof dateert uit de jaren zeventig van de vorige eeuw en is dringend aan een nieuwe inrichting toe. Een nieuwe visie binnen de Stad Brugge omtrent de inrichting van het openbaar domein binnen de wijk wordt aangestuurd door enerzijds de gereviseerde versie van het Speelruimtebeleidsplan 2014-2020 en anderzijds het Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan Gistelsesteenweg Noord. In beide wordt de publieke ruimte als structurerende drager voor het speelweefsel van de wijk en de stad benut. Dit wordt vertaald in onder andere een concept voor de doorwaadbaarheid van het stedelijk weefsel. Een natuurlijke groenstructuur begeleidt de verbinding tussen de woonwijken aan de stadrand en het centrum van de stad. Op deze structuur wordt het speelweefsel geënt.

Binnen deze visie en krijtlijnen bevond zich voor de studenten de uitdaging om een ontwerp voor de woonwijk Ter Lindenhof te maken. Groen als decoratie van de bouwblokken diende omgezet te worden naar natuur en spel. Er is behoefte aan een gezellige woonomgeving voor de bewoners. Wijkbarbecues, moestuinen en zitplekken zijn enkele van de programmapunten om tot een sociale mix te komen in de wijk. Veilig en vlot fietsen van en naar school en werk doorheen de wijk diende mee in het plan opgenomen te worden.

ONTWERPEN 2OPDRACHTGEVER: Groendienst Brugge LOCATIE: BruggeOPPERVLAKTE: +/- 5 haPERIODE: november 2013 - december 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

WOONWIJK TER LINDENHOFLuc Deschepper, Ruben Joye, Harlind Libbrecht

68 | 2blta

Bert

Allu

yn

2blta | 69

◄ [ontwerpplan, zonder schaal]▼ [voorstellingsprofielen]

In haar structuurplan stelt Sint-Lievens-Houtem zich ondermeer tot doel voldoende aandacht te schenken aan de vormgeving van de openbare ruimte, en wil ze de banalisering van de openbare ruimte en de landschapsveraming teniet doen. De openbare ruimten in de dorpskernen van Sint-Lievens-Houtem zijn nu nog vaak weinig attractief. Doelstelling is om deze dorpskernen terug vitaliteit te laten uitstralen door een aantrekkelijke vormgeving en inrichting van het publiek domein. Straten en pleinen moet men immers blijven zien als de sterkste componenten van de beleving van het totaalbeeld van de woonomgeving.

Gevraagd werd aan de studenten om op individuele basis een grondige ruimtelijke studie te maken van dit actieve binnengebied, een visie te ontwikkelen en deze visie te vertalen tot een concreet ruimtelijk ontwerp.

Volgende belangrijke inhoudelijke aandachtspunten werden meegegeven:• Vergroening van de begraafplaats• Doorwaadbaarheid van het binnengebied• Verhogen van de beleefbaarheid van Sint-

Lievens-Houtem als landelijk dorp• Cotthembeek als volwaardige ecologische

corridor uitbouwen• Integratie van bouwkundig en

landschappelijk erfgoed• Reconversie van site Pede op schaal van de

omgeving met verweving van functies • Integratie (herziening) waterinfiltratie

sporthal• Herstellen contact met Eilandbos• Verbetering kwaliteit van de publieke

ruimte• (Inpassing occasionele omleidingsweg)

ONTWERPENOPDRACHTGEVER: Dienst stedenbouw Sint-Lievens-Houtem LOCATIE: Sint-Lievens-HoutemOPPERVLAKTE: +/- 8 haPERIODE: februari 2014 - maart 2014--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Be

rt A

lluyn

CULTUURCENTRUM – PEDE – EILANDBOS Luc Deschepper, Ruben Joye, Kobe Vanhaeren

72 | 2blta

Rem

i Roe

ls

▼ [analyse en structuurvisie]

2blta | 73

▼ [3D-beelden]

▼ [voorstellingsprofielen]

74 | 2blta

▼ [ontwerpplan, zonder schaal]Re

mi R

oels

2blta | 75

76 | 2blta

Nie

ls De

Cou

vreu

r

▼ [ontwerpplan, zonder schaal]

2blta | 77

78 | 2blta

Nie

ls De

Cou

vreu

r

2blta | 79

80 | 2blta

Jero

en W

ests

trat

e

▼ [deelconcept 2]

▼ [deelconcept 1]

▼ [circulatie]▼ [gerelateerde functies]

▼ [publieke ruimte]

▼ [groenstructuur]

▼ [hydrologie en reliëf]

2blta | 81

▼ [toegang ‘het nieuwe eiland’]

▼ [Doelstraat]

▼ [Sint-Michiels kerk]

▼ [attractieve elementen]

▼ [bufferzone]

▼ [watermolen]

▼ [speelzone ‘het nieuwe eiland’]

De opleiding landschaps- en tuinarchitectuur is binnen de Hogeschool Gent gehuisvest op de campus Bijloke aan de rand van het Gentse stadscentrum. Het vroegere Bijlokehospitaal met zijn omgeving en de vroegere kliniek Cloquet op de site zijn beschermd als monument en stadsgezicht. Dit betekent onder andere dat alle bouwelementen die om welke reden dan ook worden weggenomen bewaard dienen te blijven. Zo werden in de afgelopen jaren neogotische pinakels en balustrades, eclectische zuilen en gebogen kalksteenboordstenen om veiligheidsredenen en verbouwingen ter bewaring in verschillende campustuinen neergelegd. Deze bouwelementen vormden

het onderwerp van een laatste creatieve ontwerpoefening in het tweede jaar. Historisch, stilistisch en materiaaltechnisch onderzoek gaven achtergrondinformatie over de bouwelementen. Op een inspirerende en conceptuele wijze dienden deze elementen voor het ontwerp van een lapidarium. Een persoonlijke gedachtegang of ervaring hoorde in een van de campustuinen vorm te krijgen. Functionele en praktische vraagstukken mochten opzij geschoven worden tot volle ontdekking van creatieve oplossingen.

ONTWERPEN 2IN SAMENWERKING MET: Harelbeke buurtwerkingOPDRACHTGEVER: academischLOCATIE: GentOPPERVLAKTE: n.v.t.PERIODE: april 2014 - mei 2014------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

LAPIDARIUM CAMPUS BIJLOKELuc Deschepper, Kobe Vanhaere

84 | 2blta

Rem

i Roe

ls

2blta | 85

Arno

Ver

stra

ete

Het projectgebied in Lemberge, deelgemeente van Merelbeke, valt binnen het RSV onder het zogenaamde buitengebied. In het Gewestplan is de projectzone ingekleurd als woonuitbreidingsgebied.

De gemeente Merelbeke heeft de intentie om het gebied te Lemberge ter versterking van het woonweefsel te ontwikkelen. Daartoe wordt het ontwikkeld als woongebied met een ruim aandeel woningen gemengd met gemeenschapsvoorzieningen, eventueel één of meerdere publieke functies, ruimte voor een groen buurtspeelplein en een belangrijk pakket aan betaalbare woningen in een landelijke omgeving. Conform de visie in het Gemeentelijk structuurplan heeft de gemeente het verlangen om een dorpsplein te realiseren nabij de kerk, dit plein kan gaan functioneren als hefboom om het masterplan te realiseren.

De opmaak van een masterplan voor het binnengebied en het dorpsplein schetst de ruimtelijke, ecologische en economische ontwikkelingslijnen en mogelijkheden op korte en lange termijn en stimuleert gemengde initiatieven. Met de gepaste flexibiliteit kan deze visie inspelen op veranderende situaties, kennis en inzichten.

Voorliggende opdracht betreft de eerste belangrijke fase in de opbouw van een duurzaam onderbouwd masterplan. De ontwikkelingsvisie legt de grote principes voor de ontwikkeling van het gebied te Lemberge vast. Dit houdt in dat deze ontwikkelingsvisie moet gezien worden als de uitgangsbasis die in het project gedragen wordt en waaruit het masterplan verder wordt opgebouwd.

SEMINARIE LANDSCHAPSPLANNINGOPDRACHTGEVER: n.v.t. (academisch)LOCATIE: Lemberge (Merelbeke)OPPERVLAKTE: 4 haPERIODE: februari 2014 - mei 2014------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

DUURZAME WOONUITBREIDING IN HET BUITENGEBIED MERELBEKE-LEMBERGERik De Vis, Steve Van Ryckeghem, Pieter Foré, Kobe Van Haeren

88 | 2blta

Gille

s Pie

ters

- Ko

en S

teur

s - Je

roen

Wes

tstr

ate

▼ [analyse]

Evolutie I Evolutie II Evolutie III

2blta | 89

▼ [visie op circulatie]

▼ [visie op gebruik]

▼ [eerste structuurschets] ▼ [tweede structuurschets met grote wooneenheden en buurtakker]

▼ [derde structuurschets met gebroken en “springende” wooneenheden en buurtakker]

90 | 2blta

Gille

s Pie

ters

- Ko

en S

teur

s - Je

roen

Wes

tstr

ate

2blta | 91


92 | 2blta

0 2 4 8

1

0 2 4 8

2

0 2 4 8

3

0 2 4 8

5

▼ [profielen]

2blta | 93

0 2 4 8

3

▼ [impressies]

94 | 2blta

2blta | 95

INTERNATIONALISERING: STUDIEREIS FRANKRIJK-DUITSLAND-ITALIË“L’ OEUVRE DE LE NÔTRE EST CELLE D’UN GENIE DE L’ESPACE.” “DE TUINKUNST VAN HET QUATTROCENTO.”

12 mei - 23 mei 2014

Begeleiders:Stefanie DelarueRik De VisRuben Joye

▲ [Montmartre, Parijs (FR)]►[Château de Vaux-le-Vicomte, Moisenay (FR)]

▼ [Parc du château de Fontainebleau, Fontainebleau (FR)]

▲[Oeverontwikkeling Seine, Parijs (FR)]

96 | 2blta

▼[Château de Vaux-le-Vicomte, Moisenay (FR)]

2blta | 97

98 | 2blta

▲[Fietstocht, Parijs (FR)]►[Place Stanislas, Nancy (FR)]▼[Vauban, Freiburg (DE)]

▼[Vauban, Freiburg (DE)]

◄ [Jardin des Tuileries, Parijs (FR)]▼ [Parc André Citroën, Parijs (FR)]

2blta | 99

100 | 2blta

◄ [Landschapswandeling, Schönenberg (DE)]▼ [Villa Reale di Marlia, Marlia (IT)]

▲[Zicht op de Piazza dell’Anfiteatro, Lucca (IT)]

◄[Isola Bella, Piemonte (IT)]▼[Isola Bella, Piemonte (IT)]

2blta | 101

3blta | 103

3BLTA - STAGE & BACHELORPROEF

121INTERNATIONALISERING: STUDIEREIS BARCELONA

Frederik Gotemans

Jorg Roets

Lander Casier

104BACHELORPROEF: OPENRUIMTECORRIDOR STEDELIJK WOONGEBIED IMMERZEEL (AALST)



De stad Aalst hecht veel belang aan een kwaliteitsvolle en duurzame inrichting van dit stedelijk woongebied op maat van de mensen, de omgeving en de natuur. Daar-om heeft de stad Aalst met het AGSA dit maatschappelijk dienstproject onder vorm van ’een academische ontwerpoefening’ opgezet. Zo kunnen onze jonge toekomstige Landschapsarchitecten vanuit een ‘realisti-sche projectcontext’ hun creatieve en inno-verende visie op een LEVENDE STAD – STAD OM IN TE LEVEN uitwerken.

Het leerproces verloopt in drie fazen. (cfr. de verkenningsfase, de fase van het verdie-pen/focussen en de reflexiefase). Hierbij zorgt zowel het teamwork als het zelfstan-dig functioneren voor een dynamisch en interactief leerproces. De student kan alle verworven kennis en attitudes geïntegreerd toepassen in een procesmatige ontwerp-methodiek om een duurzaam ruimtelijk en architecturaal concept te ontwikkelen. Zijn open mind en belezenheid moet de student in staat stellen om een persoonlijke en vol-dragen visienota , keurig en onderbouwd uit te schrijven. Een belangrijke uitdaging voor de student bestaat hierin, de grote hoeveel-heid aan informatie omtrent de verschillen-de invalshoeken van de ontwerpopdracht en de visienota te ‘ assimileren’ en te leren ‘hoe’ daarmee om te gaan. (cfr. beleidsvi-sies, vakliteratuur, digitale informatiedra-gers, plannen, kaartmateriaal, terreinanaly-ses, referentieprojecten, flankerende lessen en werkcolleges enz..)

De student dient voor deze academische opdracht te kiezen voor een duurzaam, ruimtelijk en kwalitatief woongebied met waardecreatie en innovatieve groene ruim-ten.

De beoordelingscriteria voor de jury waren:• De totaalvisie en samenhang op

het projectgebied Immerzeel en zijn randstedelijke context.

• De kwalitatieve architectonische

vormgeving en ruimtelijke leesbaarheid van het projectgebied.

• Het innoverend karakter van het ontwerp om een significant woongebied en de openruimtecorridor te bewerkstelligen.

• De inpassing van de geformuleerde plandoelen en programmapunten van de projectopgave en de verfijning ervan.

• Het voorzien van kwalitatieve groene /publieke ruimten op wijkniveau.

• Aandacht voor het sociaal-recreatief functioneren. (cfr. spel en sportvoorzieningen)

• Inbrengen van sociale economie.( cfr. volkstuinen, oogsttuin, stadslandbouw enz..)

• Het integreren van de bestaande landschappelijke waarde en het waterbergend vermogen van beken en grachten.(cfr. integraal waterbeheer, diversiteit enz..)

• Inbrengen van innovatieve milieu- en klimaatmaatregelen in de openruimtecorridor.

• Het gebruik van nieuwe woontypologieën en een divers woningenaanbod.

• De externe en interne ontsluiting van het plangebied.

• Het versterken van de natuurwaarden. ( cfr. ecologische visie)

• De opbouw van een sterk beplantingsbeeld in het plangebied.

• De uitwerking van de visie op het parkharmonisch beheer.

• De techniek van aanleg. ( cfr. beplantingen, oeverbouw, bouwkundige constructies, verhardingen enz..)

• De administratieve dossieropbouw van het bestek en de prijsinzichten.

• De grafische eenheid, de eventuele schaalverfijningen voor parkonderdelen en de coherentie van het gehele werkstuk.

BACHELORPROEFOPDRACHTGEVER: Autonoom Gemeentebedrijf stad Aalst (AGSA)LOCATIE: Immerzeel (Aalst)OPPERVLAKTE: +/- 38 haPERIODE: september 2013 - juni 2014------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

OPENRUIMTECORRIDOR STEDELIJK WOONGEBIED IMMERZEELRik De Vis, Harlind Libbrecht, Luc Deschepper

Fred

erik

Got

eman

s

▼ [concept globale gewenste structuur van het projectgebied]

▼ [concept globale gewenste bebouwde structuur van het projectgebied]

▼ [zones voor nieuwe bebouwing]

▼ [verschillende woontypologiën en hun groenzones]

▼ [aanwezige perceelstructuur]

▼ [concept globale gewenste groene structuur van het projectgebied]

▼ [landschap als onderlegger: water en reliëf]

▼ [oude en bestaande groenstructuren]

▼ [zichtassen en visuele verbindingen]

3blta | 107

▼ [inplanting vogelkijkhut]

▼ [visualisatie vogelkijkhut]

▼ [uitwerking tot technische tekeningen]

108 | 3blta

Fred

erik

Got

eman

s

3blta | 109


110 | 3blta

▼ [landschappelijke tuin]

▼ [kleurrijke plukwijde]

Fred

erik

Got

eman

s

3blta | 111

▼ [een natuurlijke overgang]

▼ [landschappelijk recreatief lint]

112 | 3blta


3blta | 113

Land

er C

asie

r

114 | 3blta

Land

er C

asie

r

▼ [detailontwerp, zonder schaal]

3blta | 115

116 | 3blta

Land

er C

asie

r

3blta | 117

▼ [voorstellingsprofielen, zonder schaal]

118 | 3blta

Jorg

Roe

ts

▼ [visualisatie 1] ▼ [visualisatie 2]

▼ [abstract detailontwerp - situering visualisaties A-B-C]

▼ [abstract masterplan - situering visualisaties 1-2-3-4]

3blta | 119

▼ [visualisatie 3]

▼ [visualisatie A]

▼ [visualisatie B] ▼ [visualisatie C]

▼ [visualisatie 4]

120 | 3blta

3blta | 121

INTERNATIONALISERING: STUDIEREIS BARCELONA21 oktober 2013 - 25 oktober 2013

Begeleiders:Dirk BaeleHarlind LibbrechtRuben Joye

▲[Mercat del born, Barcelona (ES)]▼[impressie, Barcelona (ES)]

122 | 3blta ▲[Mercat del born, Barcelona (ES)]

▲[Parc Creueta del Coll, Barcelona (ES)]▼[impressie, Barcelona (ES)]

3blta | 123▲[Ciutadella Park, Barcelona (ES)]

▲[impressie, Barcelona (ES)]▼[Plaça de ca N’Enseya, Barcelona (ES)]

15

BaL | 125

138ONTWIKKELING VAN EEN BEELDKWALITEITSPLAN VOOR DE FRONTZATE EN OMGEVING (WESTHOEK)

Maxime Jocqué, Sarah D’haese, Lars Reyniers

Delphine Willaert, Dominiek Lens

134COLLECTIEF GEHEUGEN EN NETWERK (DRONGEN, LOVENDEGEM EN NEVELE)

126KUNST IN DE PUBLIEKE RUIMTE (DIVERS)

Pim Caris, Eva De Bels, Jordi De Vlam, Lars Reyniers

BANABA LANDSCHAPSONTWIKKELING

Landschap fragment kaart Ferraris 1777

Landschap fragment kaart Dépot de la guerre1862

Landschap fragment Topograf sche Kaart 2000

Bebouwing fragment kaart Ferraris 1777Bebouwing fragment kaart Dépot de la guerre1862

Bebouwing fragment Topograf sche Kaart 2000

Land

schap + bebouwing fragment kaart Ferraris 1777 La

ndschap + bebouwing fragment kaart Dépot de la guerre1862

Landschap + bebouwing fragment Topograf sche Kaart 2000

CARIS PIM - DE BELS EVA - DE VLAM JORDI - REYNIERS LARS LUCHTERENCOLLECTIEF GEHEUGEN EN NETWERK Het voorbereidend werk dat werd uitgevoerd bestond uit twee verschillende delen: de terreinverkenning en het deskresearch. Tijdens de terreinverkenning zijn we gaan rondkijken in het studiegebied om een algemeen beeld te vormen van de situatie. Hier werd er aandacht besteed aan verschillende landschapsstructuren, gebouwen, perceelgrenzen, mogelijke ontmoetingsplaatsen enzovoort. Het deskresearch bestond uit het opzoeken van algemene informatie over het studiegebied. Hier ging het om het landschap, de bodem, de topografie, gebouwen, historiek, plaatsen en de juridische situatie van het gebied. Voor de eerste sessie interviews werden er contactpersonen opgegeven door de docenten. Deze contactpersonen werden vooraf aanbevolen door personen met veel kennis over het gebied of over de mensen die er wonen. Omdat we niet al de mensen die werden opgegeven hebben kunnen bereiken hebben we in die gevallen gezocht naar gelijkaardige personen. Deze personen werden dan uitgebreid geïnterviewd om een beeld te kunnen vormen van het collectief geheugen van het studiegebied. Achteraf hebben we de interviews ingevoegd in Gephi, om zo een visueel netwerk te verkrijgen van het collectief geheugen per interview. Bij de tweede sessie interviews werden er enkele voorbijgangers en bewoners ondervraagd met een beperkte vragenlijst. Op die manier konden we eventuele “gaatjes” in het collectief geheugen opvullen. Vervolgens hebben we deze interviews ook weer verwerkt in verschillende Gephi netwerken (één netwerk per interview). Tijdens de derde sessie interviews werd er bij bewoners en voorbijgangers afgetoetst of het collectief geheugen dat we bekomen hadden wel degelijk klopte met de werkelijkheid. Achteraf hebben we de drie verschillende interviewsessies dan samengevoegd in één Gephi netwerk. Na de vier voorgaande stappen hebben we de informatie verwerkt. Het netwerk van het collectief geheugen hebben we op mental maps geplaatst, die een meer overzichtelijke weergave moeten bieden van de resultaten van het onderzoek. Ook werd de evolutie van bossen en bebouwing in kaart gebracht, waardoor his-torische structuren in beeld worden gebracht en het duidelijk zichtbaar is hoe verkavelingen werden ingeplant. De juridische context van het gebied werd ook verwerkt; de situering in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, het gewestplan, het Grootstedelijk gebied Gent, … De laatste stap in het projectproces was de verkregen informatie omzetten in ontwerpmatige aandachtspunten. Als kers op de taart werd er de laatste week van het project een ontwerpworkshop uitgevoerd, waarbij ontwerpdoelstellingen werden opgelegd. Deze doelstellingen moesten dan zo goed mogelijk gerealiseerd worden rekening houdend met het collectief geheugen van het gebied.

RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING

COLLECTIEF GEHEUGEN EN NETWERK

ONTWERPMATIGE AANDACHTSPUNTEN

TOOLBOX

Het project Kunst in de Publieke Ruimte is een samenwerking tussen de Cultuurdienst van de Provincie Oost-Vlaanderen, Jan Matejko Academy of Fine Arts in Krakow en de Banaba in de landschapsontwikkeling van de Hogeschool Gent.

Het doel van deze opdracht is het analyseren van de landschapsstructuur van de tien ingeschreven gemeenten. Binnen de gemeenten wordt een uitbreiding van het kunstaanbod gepland. In de opdracht wordt onderzocht wat de relatie is tussen kunst en landschap (zowel urbaan als ruraal), of hoe de relatie tussen kunst en landschap kan worden versterkt.

VISUEEL-RUIMTELIJKE KWALITEITENIn deze opdracht gaat het om de visueel-ruimtelijke kwaliteiten, de beeldkwaliteit: kan het landschapsbeeld een toevoeging aan, wat zijn de storende elementen in de omgeving, kan er een verbetering van de omgeving worden gerealiseerd?

LANDSCHAPSBELEVINGAan de hand van een persoonlijke analyse van opvallende elementen en waarnemingen dient de student het landschap te beschrijven en te memoriseren. Uit deze

landschapsbeleving kan de inspiratie ontstaan om kunst in het landschap een basis te geven. Het gaat hierbij om een creatief proces, waarbij inspiratie wordt gevonden in waargenomen elementen.

IDENTITEIT VAN DE PLEK• Betekenis: in de gemeente zijn

er plaatsen met een speciale betekenis: Deze plekken zijn vaak door de toponiemen te achterhalen: betekenisvolle plekken krijgen vaak in het collectief geheugen een naam.

• Door interviews proberen we voor mensen betekenisvolle plekken te achterhalen.

• Archeologische sites vormen ook belangrijke startpunten.

• Kunst kan een bijdrage leveren aan de identiteitsvorming

CONCLUSIE• Wij hopen met deze opdracht te

hebben bijgedragen aan het stimuleren van gemeenten om op een kwalitatieve manier om te gaan met kunst in de publieke ruimte.

• Wij hopen dat inspiratie kan worden gevonden in de projecten uitgewerkt door onze studenten.

PROJECTEN LANDSCHAPSONTWERP IIN SAMENWERKING MET: Cultuurdienst van de Provincie Oost-Vlaanderen, Jan Matejko Academy of Fine Arts in Krakow LOCATIE: DiversOPPERVLAKTE: nvtPERIODE: september 2013 - november 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KUNST IN DE PUBLIEKE RUIMTEHarlind Libbrecht

128 | BaL

Delp

hine

Will

aert

- Do

min

iek

Lens

BaL | 129

▼ [visiekaart stad Deinze]

130 | BaL

Delp

hine

Will

aert

- Do

min

iek

Lens

BaL | 131

132 | BaL

Delp

hine

Will

aert

- Do

min

iek

Lens

BaL | 133

Dit project start vanuit het landschap van de Meirebeekvallei, de lineaire tussenruimte tussen de twee inrichtingsplannen Vinderhoutse bossen en Vallei van de Oude Kale. Analyse van het projectgebied focust zich op zowel de Meirebeekvallei en de afbakening van het GRUP. Afbakening i.f.v. het collectief geheugen is nog niet te bepalen.

OPDRACHTOMSCHRIJVINGDe opdracht voor het studiegebied bestaat uit volgende onderdelen:

1. site analyseren2. kennismaking digitale tool3. mapping elementen collectief

geheugen4. implementeren van deze elementen in

digitale tool5. interactief aspect van de digitale tool

exploreren als simulatie van wijzigingen in het collectief geheugen

6. aanduiden van de mogelijke ruimtelijke consequenties (bij het wijzigen van het collectief geheugen) of de ontwerpmatige aandachtspunten i.f.v. het collectief geheugen.

DOELSTELLINGHet doel van deze opdracht is als volgt:

1. Op korte termijn een gebied kunnen analyseren en begrijpen, op basis van concrete data en terreinbezoek.

2. Op een concrete manier vaststellen hoe een collectief geheugen zich manifesteert in een bepaald gebied.

3. Dit collectief geheugen expliciteren, ‘in kaart brengen’ door middel van een digitale tool die netwerken produceert.

4. Nagaan hoe een collectief geheugen zou kunnen wijzigen bij een ingreep in het gebied.

PROJECTEN LANDSCHAPSONTWERP IIN SAMENWERKING MET: Thierry Lagrange en Liselotte Vroman (KULeuven) LOCATIE: Drongen, Lovendegem en NeveleOPPERVLAKTE: +/- 4000 haPERIODE: november 2013 - december 2013------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

COLLECTIEF GEHEUGEN EN NETWERKSylvie Van Damme, Pieter Foré, Harlind Libbrecht

136 | BaL

Pim

Car

is - E

va D

e Be

ls - J

ordi

De

Vlam

- La

rs R

eyni

ers





Bebouwing fragment Topograf sche Kaart 2000La

ndsch

ap + bebouwing fragment kaart Ferraris 1777 Landsch

ap + bebouwing fragment kaart Dépot de la guerre1862



RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING



TOOLBOX






Land





RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING



TOOLBOX






Land





RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING



TOOLBOX

▼ [historische analyse]

▼ [ruimtelijke analyse]

▼ [collectief geheugen]▼ [collectief geheugen]





Bebouwing fragment Topograf sche Kaart 2000La

ndsch

ap + bebouwing fragment kaart Ferraris 1777 Landsch

ap + bebouwing fragment kaart Dépot de la guerre1862



RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING



TOOLBOX






Land





RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING



TOOLBOX

BaL | 137

▼ [collectief geheugen en netwerk]

▼ [toolbox]






Land





RUIMTELIJKE ANALYSE

COLLECTIEF GEHEUGEN

INTERVIEWS

SITUERING



TOOLBOX

In het kader van de herinrichting van de recreatieve as Frontzate wenst het Provinciebestuur van West-Vlaanderen een gebiedsgerichte visie uit te werken, die over het studiegebied heen de krijtlijnen uitzet voor het aansturen en realiseren van uiteenlopende ruimtelijke ontwikkelingen en tegelijkertijd een kader kan bieden voor de eigen projecten. Aandacht gaat uit naar de landschapseenheden van de Atlas van de Traditionele landschappen waardoor de spoorwegzate loopt. Bijzondere focus ligt op de zone van twee kilometer aan beide zijden van de Frontzate. Het onderzoek beoogt enerzijds de ontwikkeling van een methodiek voor de afweging van beelden belevingswaarde bij de opmaak van dergelijk gebiedsprogramma en anderzijds de opmaak van een beeldkwaliteitsplan voor de Frontzate. Het is een pilootproject, dat lerend op basis van bestaande ervaringen en een beperkt aantal best practices in

binnen- en buitenland een aanzet wenst te geven voor de onderbouwing van beelden belevingskwaliteit in functie van landschapsontwerp.

In het kader van dit onderzoeksproject werd binnen de projecten Landschapsontwerp door de studenten Landschapsontwikkeling gewerkt aan de casus Frontzate door middel van analyse en ontwerpend onderzoek. Het project liep over 1 kwartaal van 6 weken en werd uitgevoerd aan de hand van groepswerk in vijf multidisciplinaire teams, die elk een deel van het projectgebied toegewezen kregen. De afweging van beelden belevingswaarde werd uitgetest voor de uiteenlopende deelgebieden. De praktische uitwerking door de studenten leidde tot een verdere uitwerking en concretisering van de methodiek met het oog op de praktische toepassing ervan.

PROJECTEN LANDSCHAPSONTWERP IIOPDRACHTGEVER: Provinciebestuur West-VlaanderenLOCATIE: WesthoekOPPERVLAKTE: +/- 5066 haPERIODE: februari 2014 - april 2014------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONTWIKKELING VAN EEN BEELDKWALITEITSPLAN VOOR DE FRONTZATE EN OMGEVINGSylvie Van Damme, Kobe Vanhaeren

02 INVENTARISATIE

7

11140 | BaL

Max

ime

Jocq

ué -

Sara

h D’

haes

e - L

ars R

eyni

ers

▼ [inventarisatie / fotoverkenning]

▼ [conceptvorming]

15

15

15

Vanwege dit interessante verleden is er gekozen om Oud-Stuivekenskerke te betrekken in het recreatief netwerk. Op die manier ontstaat niet alleen een nieuw interessant rustpunt voor de recreant, maar wordt het gehucht heropgewaardeerd en uit isolement gehaald. De alternatieve route doorbreekt dan ook de lange lineaire as van de Frontzate, zodat kortere lussen kunnen worden gemaakt.

Momenteel wordt een pad uitgewerkt tussen Oud-Stuivekenskerke en de Viconia-kleiputten. Indien dit zou aansluiten op het pad naar de Frontzate ontstaat een boeiende fietsen wandelroute. De link tussen de Frontzate en de IJzer is dan opnieuw tot stand gebracht.

Voor de uitwerking van de nieuwe route wordt geopteerd voor een ‘zwevend’ vlonderpad doorheen de velden. Dit pad loopt parallel met de (versterkte) grachtenstructuur. De houten passerelles is een verhoogd wandelpodium om het landschap optimaal te beleven en verwijst naar de paserelles uit de eerste wereldoorlog, die over het geïnundeerde gebied naar Oud-Stuivekenskerke liepen.

IJzer

Diksmuide

Pervijze

Diksmuide

IJzer

Pervijze

18BaL | 141

Max

ime

Jocq

ué -

Sara

h D’

haes

e - L

ars R

eyni

ers

▼ [uitwerking herkenningspunt]

▼ [uitwerking herkenningspunt] ▼ [uitwerking nieuwe route d.m.v. een ‘zwevend’ vlonderpad]

149PWO-PROJECT KIDS – KINDEREN IN STEDELIJKE RUIMTES: ONTWIKKELING VAN EEN SOCIAAL EN RUIMTELIJK ONDERZOEKS- EN REFLEC-TIEKADER

Pieter Foré, Liza Lauwers, Ruben Joye

151ONTWIKKELING VAN EEN CONCEPTSTUDIE EN EEN INTERACTIEF DUIDINGSYTEEM IN HET OORLOGSLANDSCHAP

Ruben Joye

147MUREN EN TUINEN

Pieter Foré, Stefanie Delarue

145ONTWIKKELING VAN EEN BEELDKWALITEITS-PLAN VOOR DE FRONTZATE

Sylvie Van Damme, Elke Matthyssen

153TECHNISCH VADEMECUM HEESTERSHARMONISCH PARK- EN GROENBEHEER

Stefanie Delarue, Pieter Foré

155PARKEVALUATIEHARMONISCH PARK- EN GROENBEHEER

Pieter Foré, Stefanie Delarue

ONDERZOEK EN DIENSTVERLENING

onderzoek en dienstverlening | 143


ONTWIKKELING VAN EEN BEELDKWALITEITSPLAN VOOR DE FRONTZATESylvie Van DammeElke Matthyssen

In het kader van de herinrichting van de recreatieve as Front-zate werkt de Onderzoekseenheid Landschapsarchitectuur in opdracht van het Provinciebestuur van West-Vlaanderen een gebiedsgerichte visie uit, die over het studiegebied heen de krijtlijnen uitzet voor het aansturen en realiseren van uiteenlo-pende ruimtelijke ontwikkelingen.

Het onderzoek wenst enerzijds een methodiek te ontwik-kelen voor de afweging van beelden belevingswaarde bij de opmaak van een gebiedsprogramma in het buitengebied. Hiervoor baseert ze zich op psychologisch en neurobiologisch onderzoek rond landschapsperceptie waaruit is gebleken dat de waardering van het landschap geen oppervlakkig sociocul-tureel construct is, maar dat er sterke inter- en intraculturele gelijkenissen zijn. Het is een pilootproject waarin literatuur-studie rond landschapsperceptie en ontwerpend onderzoek elkaar ondersteunen en inspireren. Daarnaast wordt de me-thodiek onderbouwd door een analyse van best practices uit binnen- en buitenland. Ze bieden inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van de verschillende soorten planningsdocu-menten die inspirerend en/of richtinggevend kunnen zijn voor de beeldkwaliteit van het buitengebied.

De ontwikkelde methodiek vormt het uitgangspunt voor de praktische uitwerking van een beeldkwaliteitsplan voor de Frontzate en het omliggende landschap dat via inspirerend beeldmateriaal op basis van een grondige landschapslezing de bandbreedte voor ontwikkelingen in het landschap vastlegt.

Opdrachtgever: Provinciebestuur West Vlaanderen, gebiedsgerichte werking Westhoek

Opdrachthouder: Hogeschool Gent - School of Arts

Termijn: maart 2014 – februari 2015

Status: in uitvoering

SPOOR 1Theoretisch kader

DRAA

IBOE

K BE

ELDK

WAL

ITEI

T FRO

NTZA

TE(D

BB)

analyseperceptieonderzoek

elementenbeeld- en belevingskwaliteit

METHODIEK EN

THEORETISCH KADER

methodiek beeldkwaliteitsplannen

evaluatie

literatuuronderzoek literatuuronderzoek

analysebest practices

VISIE BEELD- EN BELEVINGSWAARDE- Frontzate als lijnelement en belevingsruimte in het landschap

- omliggend landschap en de interactie met de Frontzate

BEELD EN BELEVINGSWAARDE

SPOOR 2Case study: Frontzate

analysebestaande plannen/nota’s

terugkoppeling en re�ectie

literatuuronderzoekoverleg actoren

literatuuronderzoek / kaartanalyse / kartering /

terreinbezoek

analyse en visiestudenten

kaartanalyse / karteringterreinbezoek

analysebestaand landschap

ruimtelijke vertaling van bouwstenen ter versterking van de beeld en belevingswaarde van de Frontzate en omgeving

bouwstenen voor het versterken van de beelden belevingswaarde van de Frontzate en omgeving

ontwerpend onderzoek

instrumentarium

PLAN VAN AANPAK OPMAAK DRAAIBOEK BEELDKWALITEIT (DBB) FRONTZATESylvie Van DammeElke MatthyssenDominiek Lens

terugkoppeling en re�ectie

►[plan van aanpak]▼ [beeldmontage pad langs Frontzate]


MUREN & TUINENPieter ForéStefanie Delarue

De werking van het omliggende landschap en het beheer van een site en zijn omgeving vormen een wezenlijk onderdeel bij het werken aan een militaire versterking. Vraagstukken over erfgoed, duurzame ontwikkeling en landschappelijke en ecolo-gische doelstellingen dienen dan ook gesteld te worden bij een project. De Provincie West-Vlaanderen had bij deze opdracht dan ook als doel gesteld om te onderzoeken hoe vestingbouw-kundige sites ecologisch beheerd kunnen worden.

Het onderzoek naar de specifieke fauna en flora – en het bij-behorend beheer – stond centraal in het kennisnetwerk die opgericht werd tussen de tweeëntwintig partners uit de vier deelnemende landen (BE, NL, FR, GB). Dit gebeurde via een inventarisatiefase, maar vooral tijdens de vier thematische workshops, die telkens in een ander gastland georganiseerd werden. Tijdens deze tweedaagse workshops werd samen nagedacht over de problemen die zich stellen en de kansen die zich bieden voor de beheerder van een versterkte site. Er warden externe sprekers uitgenodigd, de partners konden zelf presentaties geven en er werden relevante excursies georgani-seerd. De groenbeheerders van de betrokken partners deelden tijdens deze twee dagen hun kennis over heel specifieke situa-ties verbonden aan het beheer van versterkte sites.

Deze gedeelde kennis werd bijgehouden en vertaalt in een praktische handleiding voor groenbeheerders. In deze tiental fiches wordt er dieper ingegaan op het groenbeheer van vesti-gingen en versterkte sites. Alle informatie is terug te vinden op de website van het project: www.muraillesetjardins.eu.

Opdrachtgever: Provinciebestuur West Vlaanderen

Opdrachthouder: Onderzoekseenheid

Landschapsarchitectuur i.s.m. Technum en Cluster Landscape

Termijn: 2013-2014

Status: afgerond

▼ [voegtechniek om spontane ontwikkeling van muurvegetatie te promoten]

▼ [Van Kerkwijk (1861) - Nederlandse militaire handboeken]

PWO-PROJECT KIDS – KINDEREN IN STEDELIJKE RUIMTES: ONTWIKKELING VAN EEN SOCIAAL EN RUIMTELIJK ONDERZOEKS- EN REFLECTIEKADERPieter ForéLiza LauwersRuben Joye


Uit onderzoek naar de sociaal-pedagogische betekenis van de woonomgeving leren we dat kinderen op heel uiteenlopende manieren kunnen, mogen en willen aanwezig zijn in de stedelijke ruimte. De verschillende vormen van aanwezigheid van kinderen in de stad hangen samen met de interacties tussen het ruimtelijk ontwerp van de woonomgeving, de gesocialiseerde betekenissen en grenzen in de woonomgeving, en de individuele voorkeuren en toe-eigeningsprocessen van kinderen. (De Visscher en Bouverne - De Bie 2008)

Zoals bovenstaand fragment illustreert, stelt een onderzoek met kinderen naar stedelijke ruimtes heel wat in vraag. Ten eerste stelt het stedelijke ruimtes zelf in vraag . Ten tweede is er de spanning tussen burgers en het recht dat ze hebben op de stad. Vervolgens moet het onderzoek rekening houden met de gelijkenissen, socialisatieprocessen en verschillen tussen volwassenen en kinderen. Met het doel op een participatief traject met kinderen, is er de spanning rond de politieke dimensie van kinderen in een democratische samenleving. Hieronder gaan we dieper in op elk spanningsveld. Om dit spanningsveld in kaart te brengen werd er o.a. gewerkt via een perceptiestudie en bijbehorende opmaak van mental maps door kinderen. Deze deelstudie ging door in enkele scholen in Sint-Amandsberg en Gentbrugge.

▼[KIDS plan van aanpak Gentbrugge: nadenken met kinderen over ruimtelijke ontwikkelingen binnen Gentbrugge via digitale 3D-technieken]

▼[Mental map Dampoort (Charlotte)]

▼[schets Dampoort (boven) en Gentbrugge (onder): schetsen van beide wijken als startpunt in het komen tot een mental map van Dampoort en Gentbrugge door kinderen]

Opdrachtgever: HoGent

Opdrachthouder: vakgroep Sociaal werk (Sven De Visscher, Greet De Brauwere en

Griet Verschelden, Hari Sacré) en vakgroep Architectonisch ontwerp

(Pieter Foré, Ruben Joye, Liza Lauwers)

Termijn: september 2013 – augustus 2016



ONTWIKKELING VAN EEN CONCEPTSTUDIE EN EEN INTERACTIEF DUIDINGSYTEEM IN HET OORLOGSLANDSCHAPRuben Joye

In het jaarboek 2011-2012 berichtte onze onderzoeksgroep een eerste maal over het dienstverleningsproject ‘beheer en ontsluiting oorlogslandschap Zonnebeke-Passendale 1917’ dat zijn ontstaan kent vanuit het projectmatig wetenschappelijk onderzoeksproject “De Ieperboog: van herinnering naar visie” (Promotoren Harlind Libbrecht en Joris Verbeken).

Een eerste deel van deze dienstverleningsopdracht werd in juli 2013 reeds opgeleverd en bestond in de opmaak van een 3D-model en maquette met geanimeerde projectie van het historisch oorlogslandschap van Zonnebeke en Passendale.

Een tweede onderdeel van de opdracht bestond uit de ‘ontwikkeling van een conceptstudie en een interactief duidingsysteem in het oorlogslandschap’. Gekoppeld aan één nieuwe fietsroute en drie wandellussen verschaft dit duidingsysteem verdere gebiedsgerichte informatie via ‘smartphones’ en ‘tablets’ over het oorlogslandschap van de streek (fig.3). Uit een GIS-database wordt op basis van de locatie van het toestel (via GPS) en de oriëntatie ervan (digitaal kompas) enkel die specifieke informatie (tekst, afbeeldingen en panorama’s) weergegeven die op dat ogenblik relevant is. Bij een heel aantal van deze punten kan je de historische foto ook als fotomontage bekijken bovenop een 360°-panorama van het huidige landschap (fig. 4).

Deze Augmented Reality-toepassing (beschikbaar voor Android en iOS in het Nederlands en Engels) werd op 16 augustus 2014 officieel gelanceerd samen met de nieuwe fietsroute ‘The Legacy of Passchendaele’. De punten kunnen getoond worden op kaart (fig. 1) alsook bovenop de werkelijkheid, die via de ingebouwde camera wordt geregistreerd (fig. 2). Deze methodiek van ‘Augmented Reality’ en het gebruik ervan voor de visualisatie en digitalisatie in de context van historisch landschaponderzoek, werd voor een belangrijk deel door de onderzoeksgroep reeds eerder uitgeschreven en gepresenteerd op internationale conferenties.

Breng je binnenkort een bezoek aan Zonnebeke, download dan de app ‘Layar’ via de ‘App Store’ of ‘Google Play’ en open de ‘Geo Layer’ ‘MMP LEGACY’. Infopunten in je directe omgeving worden vervolgens gevisualiseerd.

▼[kaartweergave nabije infopunten] ▼[voorbeeld infofiche] ▼[montage historische foto in actueel panorama]

▼[AR-weergave nabije infopunten]

Opdrachtgever: Memorial Museum

Passchendaele 1917

Opdrachthouders: Onderzoekseenheid

Landschapsarchitectuur

Termijn: maart 2014 - augustus 2014

Status:afgerond

152 | onderzoek en dienstverlening


TECHNISCH VADEMECUM HEESTERSHARMONISCH PARK- EN GROENBEHEERStefanie DelaruePieter Foré

De visie Harmonisch Park- en Groenbeheer is intussen gemeen-goed geworden in het Vlaamse openbaar groen. Sinds 2001 wordt deze visie ondersteund door een reeks van technische vademecums. Het Technische Vademecum (TV) Heesters vormt daarin de afsluiter van de reeks beplantingen, na het TV Bomen (2008) en het TV Kruidachtigen (2012).

Heesters vormen in het openbaar groen een belangrijke en ruim toe te passen plantengroep. In de praktijk blijken echter nogal wat problemen regelmatig terug te keren: heesterbe-groeiingen vragen veel beheer (met bijhorende groenresten), heesterbegroeiingen zijn monotoon, gedateerd of verouderd, heesterbegroeiingen zijn ‘vuil’ en ‘onveilig’... Dit is vooral te herleiden tot ondoordachte keuzes in de plantenkeuze en be-plantingsmethode met de nodige consequenties voor het eind-beeld en het beheer van heesterbegroeiingen.

Daarom wordt in het vademecum sterk gefocust op de ontle-ding van het beplantingsontwerp: welke stappen moet je ne-men, welke keuzes moet je bij elke stap maken en welke gevol-gen hebben die keuzes voor eindbeeld en beheer? Vervolgens wordt ook een technische insteek gegeven voor de aanleg en het beheer van heesters.

Het Technisch Vademecum Heesters verschijnt in 2015.

Opdrachtgever: Agentschap voor Natuur en Bos



Termijn: 2013-2015


▼ [Laag heestermassief] ▼ [Solitaire heesters met kruidlaag in het straatbeeld]

▼ [Struikwilgen in randstruweel]

154 | onderzoek en dienstverlening


PARKEVALUATIEHARMONISCH PARK- EN GROENBEHEERPieter ForéStefanie Delarue

In de provincie West-Vlaanderen, maar ook net over de grens in Frans-Vlaanderen, is er de afgelopen jaren flink wat – Euro-pees – geïnvesteerd in openbaar groen. De (her)ontwikkeling van parken binnen de visie Harmonisch Park- en Groenbeheer was en is daarbij een van de speerpunten. In dit project wil men terugblikken op deze realisaties om gelijkaardige realisa-ties in de toekomst beter te kunnen begeleiden: ‘vandaag leren van het verleden, om een nog betere kwaliteit te halen in de toekomst’.

De parkevaluatie spitst zich toe op twee aspecten: (i) een eva-luatie van het volledige procesverloop van projectdefinitie naar ontwerp tot en met beheer en (ii) een evaluatie van het huidige ontwerp en beheer met de HPG-pijlers als belangrijkste maat-staf. De geëvalueerde parken zijn het Burggraaf Frimoutpark van Poperinge, Het Vijverpark in Langemark, het Kasteelpark van Zonnebeke en net over de grens het Sportpark van Bolle-zeele (Frans-Vlaanderen).

De parkevaluatie gebeurde in twee stappen. Eerst werden in de vier betrokken parken de gebruikers bevraagd over hun be-vindingen en suggesties met betrekking tot het park. Daarna bezocht een interdisciplinair team van experts en betrokken overheden de parken gedurende twee dagen voor doorlichting en evaluatie. Eind 2014 volgt een rapport met conclusies en aanbevelingen.

Dergelijke parkevaluatie is een ideaal instrument om het as-pect van beheermonitoring binnen het Harmonisch Park- en Groenbeheer op een eenvoudige, interactieve en interdiscipli-naire manier te kunnen uitvoeren. Niet alleen het beheer kan op die manier opgevolgd en waar nodig bijgesteld worden. Ook het proces om te komen tot een duurzaam ontwerp kan onder de loep genomen worden met het oog op een kwaliteitsverbe-tering van toekomstige inrichtingsprojecten.

Opdrachtgever: Provinciebestuur West-Vlaanderen,

in het kader van het Europees project “TERritoriale COöperatie” (Interreg IVA)



Termijn: 2013-2014


▼[Burggraaf Frimoutpark (Poperinge)]

▼[Sportpark (Bollezeele)]

COLOFON

colofon | 157

JAARBOEK 2013-2014Bachelor in de Landschaps- en TuinarchitectuurBachelor na bachelor in de Landschapsontwikkeling

UITGAVE:Hogeschool Gent, School of Arts KASK

REDACTIE:Ruben JoyeNele De Cock

VORMGEVING:Ruben Joye

BEELDVERANTWOORDING:Nele De Cock: 7(1), 10 (1, 2, 4), 11(2), 22-23, 26-27, 34-35, 38-39, 56(1-3), 57(3)

Luc Deschepper: 60-61, 70-71, 82-83, 84-85, 104-105Rik De Vis: 97, 99Pieter Foré: 14(2)

Johan Isselée: 55, 56(4-5), 57(1-2)

Ruben Joye: 10 (3), 15, 66-67, 95, 96, 98, 100, 101, 151Harlind Libbrecht 121, 122, 123Andy Malengier: 18Elke Matthyssen: 13, 14(1)

Tomas Navratil: 11(4-5)

Caroline Poullier: omslagfoto, 7(2-4), 9, 10(5), 11(1, 3)

Koen Steurs: 86-87Ivan Vanbroekhoven: 52-53

DRUK:PMR De Nobele, Gent

OPLAGE:220 exemplaren

Gent, november 2014

JAARBOEK 2012-2013

[LANDSCHAPS- EN

TUIN

ARCHITECTUU

R] - [LANDSCHAPSO

NTW

IKKELING]

Date post:	06-Apr-2016
Category:	Documents
Upload:	ruben-joye
View:	253 times
Download:	3 times

Jaarboek 2013-2014

Documents