SỞ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TỈNH BÌNH ĐỊNH
BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN CẤP NƯỚC SẠCH VÀ VỆ SINH NÔNG THÔN TỈNH BÌNH ĐỊNH
DỰ ÁN CẤP NƢỚC VÀ VỆ SINH NÔNG THÔN VÙNG MIỀN TRUNG -
TỈNH BÌNH ĐỊNH
(Khoản vay số 2609, Mã số 40364-13)
KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG
VÀ THÔNG TIN – GIÁO DỤC – TRUYỀN THÔNG
TỈNH BÌNH ĐỊNH
Đơn vị chuẩn bị:
BQLDA Cấp nước sạch và Vệ sinh nông thôn tỉnh Bình Định Với sự hỗ trợ của Liên danh Tư vấn
CDM International Inc., Nippon Koei Co. Ltd. Và Vinaconsult JSC
Tháng 5 năm 2012
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
Mục lục
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1.1. Chiến lược quốc gia về cấp nước và vệ sinh nông thôn ................................................................. 1 1.2. Dự án cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn miền Trung và Tư vấn hỗ trợ kỹ thuật cho Ban quản
lý dự án cấp nước và vệ sinh nông thôn miền Trung ..................................................................... 3 1.3. Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông (CBA-IEC) .. 3
2. NGUYÊN TẮC VÀ CƠ SỞ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG 4
2.1. Nguyên tắc xây dựng kế hoạch ...................................................................................................... 4 2.2. Cơ sở xây dựng kế hoạch ............................................................................................................... 4
3. NỘI DUNG KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG VÀ KẾT QUẢ KỲ VỌNG 5
3.1. Các hoạt động CBA-IEC cấp tỉnh .................................................................................................. 5 3.2. Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – giáo dục – truyền thông cấp xã ............. 6
3.2.1. Chiến lược tham gia của cộng đồng ............................................................................... 7 3.2.2. Nội dung kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin giáo dục truyền thông
cấp xã .............................................................................................................................. 8
4. LỊCH TRÌNH VÀ VIỆC TỔ CHỨC THỰC HIỆN 23
4.1. Lịch trình thực hiện cho các hoạt động và các sản phẩm ............................................................. 23 4.2. Lịch trình thực hiện 5 năm ........................................................................................................... 30
5. NGUỒN LỰC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH 31
5.1. Nhân lực ....................................................................................................................................... 31 5.2. Vật lực .......................................................................................................................................... 34 5.3. Tài lực .......................................................................................................................................... 35
6. NHỮNG RỦI RO VÀ QUẢN LÝ RỦI RO KHI THỰC HIỆN KẾ HOẠCH 44
6.1. Các rủi ro ..................................................................................................................................... 44 6.1.1. Thời gian thực hiện của hoạt động CBA-IEC .............................................................. 44 6.1.2. Tính chất mới của dự án .............................................................................................. 45 6.1.3. Tỉ lệ lạm phát cao ......................................................................................................... 45 6.1.4. Sự phối hợp cùng với các công trình xây dựng ............................................................ 45
6.2. Các giải pháp quản lý rủi ro ......................................................................................................... 45
7. ĐÁNH GIÁ VÀ GIÁM SÁT 46
7.1. BQLDA tỉnh trong việc giám sát và đánh giá .............................................................................. 46 7.2. Tiến hành giám sát tại cộng đồng ................................................................................................ 46
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
Danh mục bảng
Bảng 1 Các hoạt động tham gia của cộng đồng. ....................................................................... 13 Bảng 2 Các hoạt động tham gia cộng đồng trong các giai đoạn của dự án. .............................. 14 Bảng 3 Các hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng. .................................................................. 16 Bảng 4 Lịch trình thực hiện cho các hoạt động và các sản phẩm. ............................................ 23 Bảng 5 Lịch trình thực hiện 5 năm. .......................................................................................... 30 Bảng 6 Kế hoạch tài chính chi chung cho hoạt động CBA_IEC của tỉnh. ............................... 37 Bảng 7 Dự toán hỗ trợ thực hiện kế hoạch hành động cho mỗi xã. .......................................... 39
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
1
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Chiến lƣợc quốc gia về cấp nƣớc và vệ sinh nông thôn
Chính phủ Việt Nam đã cam kết với người dân nông thôn cải thiện điều kiện sống, thông
qua việc cung cấp, mở rộng và phát triển các dịch vụ hạ tầng cơ sở. Chiến lược Quốc gia
Cấp nước và vệ sinh nông thôn năm 2020 là chương trình trọng điểm được triển khai thực
hiện cải thiện và phát triển lĩnh vực cấp nước và vệ sinh nông thôn.
Nguyên tắc cơ bản của Chiến lƣợc
Phát triển bền vững, về các mặt kỹ thuật, tài chính, xã hội và môi trường.
Công bằng: góp phần vào việc giảm nghèo thông qua việc đảm bảo người nghèo
cũng như những người khá giả hơn đều có thể tiếp cận các dịch vụ về cấp nước và
vệ sinh.
Đảm bảo đáp ứng theo nhu cầu: cung cấp cho những người hưởng lợi của dự án
những gì họ muốn có và sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ đó.
Để tiến tới những mục tiêu và nguyên tắc trên, những biện pháp cơ bản cần thực hiện gồm:
Xã hội hoá Cấp nước và Vệ sinh nông thôn, có nghĩa là cộng đồng tham gia vào
công tác quản lý và xây dựng cụ thể là:
Các hộ gia đình và các cộng đồng nông thôn sẽ chịu trách nhiệm chính để phát
triển cơ sở hạ tầng nông thôn theo nguyên tắc phát triển bền vững (bao gồm
cả Cấp nước sạch & Vệ sinh nông thôn).
Việc thực hiện Cấp nước sạch & Vệ sinh nông thôn sẽ được phân cấp, các cấp
tỉnh, huyện, xã, thôn và xóm sẽ có vai trò quan trọng trong việc lập kế hoạch
và thực hiện Cấp nước sạch & Vệ sinh nông thôn.
Cấp nước sạch & vệ sinh nông thôn sẽ thực hiện theo các nguyên tắc Dublin,
bao gồm: nước được xem là một loại hàng hoá kinh tế (cũng như một hàng hoá
xã hội); việc ra quyết định và quản lý được thực hiện ở cấp thấp nhất phù hợp
và chú trọng đến sự tham gia của phụ nữ.
Tạo thêm các nguồn vốn cũng như tín dụng và trợ cấp trong dịch vụ Cấp nước và
Vệ sinh nông thôn.
Tập huấn và phát triển nguồn nhân lực, áp dụng khoa học và công nghệ phù hợp.
Tăng cường hợp tác Quốc tế.
Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với Cấp nước và Vệ sinh nông thôn.
Để thực hiện được mục tiêu nói trên, Chính phủ đã và đang nghiên cứu xây dựng một lộ
trình phù hợp với điều kiện cụ thể trong từng giai đoạn, xây dựng khung pháp lý hoàn
chỉnh, đẩy nhanh tiến trình cải cách thể chế, chính sách, đổi mới, đa dạng hoá và xã hội
hoá hoạt động của các doanh nghiệp trong lĩnh vực cấp nước để có nền tài chính lành
mạnh, phù hợp với pháp luật, nhằm phát huy hiệu quả sản xuất kinh doanh nâng cao chất
lượng dịch vụ. Dự án cấp nước – Vệ sinh vùng nông thôn 2020, đồng thời áp dụng linh
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
2
hoạt lộ trình của Chính phủ trong tiến trình cải cách thể chế và xã hội hoá ngành cấp nước
nông thôn. Những hoạt động có ảnh hưởng lớn đến nguyên tắc của dự án bao gồm:
Cung cấp nước chất lượng tốt hơn với số lượng nhiều hơn đến các cộng đồng nơi
có nhu cầu, sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ được cải thiện và các ảnh hưởng liên
quan đến kinh tế xã hội và sức khoẻ của các dịch vụ này.
Tăng cường và cải thiện các hoạt động truyền thông – giáo dục- thông tin trong
lĩnh vực cấp nước và vệ sinh nông thôn thông qua truyền thông đại chúng kết hợp
với truyền thông trực tiếp với những cộng đồng có lựa chọn. Hoạt động thông tin –
Giáo dục - Truyền thông được thực hiện ở tất cả các cấp.
Thông tin – Giáo dục - Truyền thông sẽ được tiến hành trên qui mô rộng lớn
và ở tất cả các cấp, đặc biệt chú ý cấp xã và thôn bản. Nội dung bao gồm: Các
thông tin về sức khoẻ và vệ sinh, các loại công trình cấp nước sạch và vệ sinh
khác nhau, các hệ thống hỗ trợ tài chính, cách thức tổ chức các hộ gia đình để
xin trợ cấp, vay tín dụng cũng như quản lý các hệ thống cấp nước dùng chung.
Các cơ sở công cộng như trường học, bệnh viện, chợ, trụ sở cơ quan cần phải
có công trình cấp nước và vệ sinh tốt với 3 lý do:
- Nếu không sẽ làm mất tác dụng của công tác Thông tin – Giáo dục -
Truyền thông, vì lý thuyết không đi đôi với thực hành.
- Người dân được tận mắt nhìn thấy những loại công trình có thể xây dựng
và học sinh có thể áp dụng lý thuyết được học vào thực hành.
- Các cơ sở công cộng là những nơi tập trung đông người, nếu không được
sử dụng nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh thì sẽ dẫn tới nguy cơ lớn mắc
các bệnh có liên quan đến nước và vệ sinh.
Ban hành các chính sách về tài chính, văn bản ngành và các cơ chế tài chính thích
hợp để huy động có hiệu quả các nguồn vay quốc tế cho đầu tư cấp nước và vệ
sinh nông thôn.
Đơn giản hoá và phân quyền trong cơ cấu tổ chức của ngành cấp nước và vệ sinh
nông thôn, cải thiện hiệu quả quản lý, xây dựng năng lực, đảm bảo các trách nhiệm
rõ ràng đến tận cấp xã. Đào tạo các kỹ năng về kỹ thuật và quản lý và nâng cao
năng lực giám sát và theo dõi cụ thể là:
Cung cấp đủ và sắp xếp lại cho hợp lý cán bộ nhân viên trong lĩnh vực cho phù
hợp với nghề nghiệp và yêu cầu nhiệm vụ sắp tới.
Bồi dưỡng cho cán bộ ở Trung ương và địa phương về Cấp nước sạch & Vệ
sinh nông thôn, các kiến thức về kỹ năng về lập chương trình, kế hoạch, điều
phối, quản lý theo cách tiếp cận dựa trên nhu cầu dối với Cấp nước sạch & Vệ
sinh nông thôn.
Huấn luyện nhân viên chịu trách nhiệm thực thi ở các cấp huyện, xã để thực
hiện tốt vai trò mới của mình.
Cải cách môi trường đầu tư, một phần nào đó hỗ trợ cải cách hành chính thích hợp
nhằm khuyến khích và tạo ra các ưu đãi, cải thiện hiệu quả đầu tư và giảm thiểu
các khó khăn cho việc đầu tư vào cấp nước và vệ sinh nông thôn.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
3
Mở rộng địa bàn phục vụ dịch vụ cấp nước và vệ sinh là một trong các tiêu chí ưu tiên hàng
đầu trong Chiến lược Quốc gia cấp nước và vệ sinh nông thôn. Cơ quan Nhà nước chịu trách
nhiệm chủ trì thực hiện phát triển lĩnh vực cấp nước, vệ sinh nông thôn là Bộ Nông nghiệp và
phát triển nông thôn. Hơn 10 năm qua, cùng với cố gắng nỗ lực của toàn đảng toàn xã hội và
sự giúp đỡ có hiệu quả của các tổ chức quốc tế như DANIDA, UNICEF, Ngân hàng thế
giới,… công tác cung cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đã từng bước đạt được những
thành tựu đáng được khích lệ. Hàng nghìn công trình cấp nước tập trung được đầu tư theo
Chiến lược Quốc gia, hàng trăm ngàn giếng bơm tay UNICEF đã được xây dựng, hàng trăm
công trình cấp nước tập trung đã đi vào hoạt động phục vụ nhu cầu nước sạch cho người dân
nông thôn, đồng thời người dân cũng tự đầu tư xây dựng các công trình cấp nước hộ gia
đình. Điều này đã góp phần cải thiện điều kiện sống cũng như sinh hoạt của người dân nông
thôn và là nguồn động lực phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Trong số các công trình và dự án được thực hiện, một kinh nghiệm được rút ra là sự hiệu
quả của dự án phụ thuộc rất nhiều vào sự tham gia của chính cộng đồng vào dự án. Do đó,
việc đầu tƣ và đào tạo hệ thống quản lý tăng cƣờng sự tham gia của cộng đồng và
thông tin truyền thông trong lĩnh vực cấp nƣớc và vệ sinh nông thôn là cần thiết nhắm
đáp ứng được mục tiêu để xuất trong Chiến lược Quốc gia về Cấp nước và Vệ sinh nông
thôn đến năm 2020 là cần thiết và cấp bách.
1.2. Dự án cấp nƣớc sạch và vệ sinh nông thôn miền Trung và Tƣ vấn hỗ trợ kỹ thuật cho Ban
quản lý dự án cấp nƣớc và vệ sinh nông thôn miền Trung
Chính phủ Việt Nam và Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) đã thống nhất triển khai Dự án
Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung (CRRWSSSP) dự kiến
hoàn thành trước 31/12/2016. Dự án có tổng vốn đầu tư là 50 triệu USD, bao gồm 45 triệu
USD vốn vay ADB, 2,63 triệu USD từ ngân sách nhà nước và 2,37 triệu USD đóng góp từ
nhân dân địa phương hưởng lợi. Dự án dự kiến cung cấp nước sạch và nâng cao điều kiện vệ
sinh cho khoảng 350.000 người dân nông thôn ở 24 xã của 6 tỉnh vùng duyên hải miền Trung
Việt Nam bao gồm: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam và Bình Định.
Đây cũng là một trong những hoạt động nằm trong chiến lược cấp nước và vệ sinh nông thôn
của chính phủ Việt Nam đến năm 2020.
Vào ngày 26/7/2011, Trung tâm Quốc gia Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn
(NCERWASS) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (MARD) đã ký Hợp đồng Tư
vấn hỗ trợ Ban quản lý dự án trong quá trình thực hiện dự án với Liên danh CDM
International Inc., Nippon Koei Co. Ltd và Vinaconsult JSC (tư vấn PIA). Tư vấn PIA đã
điều động nhóm thực hiện từ ngày 25/8/2011 nhằm hỗ trợ cho BQLDA Cấp nước và vệ sinh
môi trường nông thôn miền Trung (CPMU) và BQLDA các tỉnh trong khu vực dự án lập
(PPMU), triển khai và thực hiện dự án.
1.3. Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông (CBA-
IEC)
Trong số các nhiệm vụ hỗ trợ BQLDA Cấp nước và vệ sinh môi trường nông thôn miền
Trung (CPMU) trong việc triển khai và thực hiện dự án, tư vấn PIA sẽ hỗ trợ xây dựng kế
hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông (CBA-IEC)
cho các Ban quản lý dự án tỉnh (PPMU) riêng cho từng tỉnh nhằm huy động cộng đồng
tham gia vào dự án cũng như thực hiện công tác Thông tin – giáo dục – truyền thông về
lĩnh vực cấp nước và vệ sinh tại khu vực dự án.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
4
Mục tiêu của kế hoạch CBA-IEC là nhằm huy động cộng đồng tham gia vào tất cả các giai
đoạn của dự án: từ khi chuẩn bị cho tới khi thực hiện, vận hành và cả sau khi dự án hoàn
thành để tạo được môi trường cho duy trì bền vững các kết quả của dự án.
Vì vậy, trong giai đoạn chuẩn bị phải lập một kế hoạch tổng hợp CBA-IEC phù hợp với cộng
đồng. Kế hoạch này sẽ được thực hiện liên tục trong tất cả các giai đoạn thực hiện dự án, vận
hành dự án và ít nhất 6 tháng kể từ khi bắt đầu vận hành hệ thống cấp nước, thoát nước.
Tại mỗi tỉnh, dựa trên kinh phí cho tư vấn đã có kế hoạch phân bổ cho từng tỉnh đã được
phê duyệt, BQLDA tỉnh có thể thuê 1 tư vấn hỗ trợ hoặc PCERWASS tự thực hiện (nếu đủ
năng lực) cho hoạt động CBA-IEC của BQLDA tỉnh. Tư vấn này sẽ thực hiện công việc
dưới sự quản lý của BQLDA tỉnh, phối hợp và theo sự hướng dẫn của tư vấn PIA.
2. NGUYÊN TẮC VÀ CƠ SỞ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
2.1. Nguyên tắc xây dựng kế hoạch
Việc xây dựng kế hoạch CBA - IEC phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
Huy động cộng đồng tham gia vào tất cả các giai đoạn của dự án từ khi chuẩn bị
cho tới khi thực hiện, vận hành và cả sau khi dự án hoàn thành để tạo được môi
trường cho duy trì bền vững các kết quả của dự án.
Bản thân cộng đồng chính là người được xây dựng kế hoạch tham gia của cộng
đồng mình vào dự án.
Cộng đồng phải cam kết vào việc thực hiện kế hoạch đã được xây dựng.
Dự án không trả công cho các hoạt động mà cộng đồng tự nguyện làm vì chính
cộng đồng của mình. Tuy nhiên, với tính chất là “đòn bẩy” cho việc huy động cộng
đồng tham gia vào dự án, trong thời gian đầu, dự án sẽ hỗ trợ kinh phí cho các hoạt
động, nhưng sau đó bản thân cộng đồng phải cam kết tự huy động nguồn lực của
mình để tham gia vào việc bảo vệ và giám sát thực hiện các công trình cấp nước và
vệ sinh, cũng như thay đổi các hành vi sử dụng nước và vệ sinh xấu để cải thiện
sức khỏe cộng đồng.
Các hoạt động truyền thông của cộng đồng không tiến hành dàn trải, tập trung các
công việc ưu tiên trước: xác định các vấn đề vệ sinh và thói quen vệ sinh quan
trọng nhất, làm thế nào thay đổi một số hành vi vệ sinh cơ bản tại cộng đồng do
cộng đồng xác định và cộng đồng cam kết thực hiện kế hoạch đó.
Phương pháp tiếp cận thay vì tập trung vào thay đổi hành vi vệ sinh của từng cá
nhân, từng hộ gia đình mà hướng tới sự thay đổi thói quen của cả cộng đồng thông
qua cam kết của họ, từ đó tạo ra phong trào thay đổi hành vi và thói quen vệ sinh
trên diện rộng, toàn bộ cộng đồng.
Bên cạnh việc cộng đồng tham gia và các hoạt động trong kế hoạch CBA-IEC, các
hoạt động IEC tại trường học trong khu vực dự án là một phần quan trọng, khi đưa
học sinh trở thành các “tuyên truyền viên nhí” huy động cộng đồng tham gia vào
các hoạt động cấp nước và vệ sinh.
2.2. Cơ sở xây dựng kế hoạch
Kế hoạch CBA-IEC sẽ được xây dựng trên quy mô tỉnh, dựa trên đặc điểm riêng và kinh
phí cho các hoạt động này cho từng tỉnh trong khu vực dự án.
Bên cạnh các hoạt động mang tính bề nổi – cấp tỉnh, mỗi xã trong khu vực dự án sẽ được
xây dựng kế hoạch CBA-IEC riêng. Tuy nhiên, không phải tất cả các xã đều có một kế
hoạch thực hiện giống nhau, mà mỗi tiểu dự án có một kế hoạch khác nhau, điểm khác
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
5
nhau đó chính là dựa trên những đặc điểm riêng biệt ở từng xã như: điều kiện tự nhiên,
điều kiện kinh tế xã hội, tình hình cấp nước, bệnh tật, tình hình vệ sinh tại từng xã cũng
như nhu cầu của chính xã đó.
Các tiểu dự án được triển khai trên địa bàn nhiều xã, thì mỗi xã trong đó sẽ được xây dựng
một kế hoạch CBA-IEC riêng.
Ước tính tại tỉnh Bình Định, có 10 xã nằm trong khu vực dự án được sử dụng nước máy từ
công trình cấp nước tập trung (2 xã thuộc tiểu dự án thí điểm, 8 xã thuộc hai dự án tiềm năng).
3. NỘI DUNG KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG VÀ KẾT QUẢ KỲ VỌNG
Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông được
triển khai tại hai cấp: cấp tỉnh và cấp cộng đồng.
Hoạt động cấp tỉnh bao gồm các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ
cấp tỉnh trong việc lập kế hoạch, thực hiện và giám sát đánh giá các hoạt động cấp tỉnh
mang tính bề nổi, bao gồm các hoạt động mang tính “phá băng” và các hoạt động mang
tính “phong trào, sự kiện” qua việc tổ chức các hoạt động phối hợp với các sở ban ngành
cấp tỉnh liên quan.
Hoạt động chính trong kế hoạch CBA-IEC của từng tỉnh chính là kế hoạch cho từng xã
trong khu vực dự án, nhằm huy động sự tham gia của người dân cũng như thực hiện các
hoạt động Thông tin – Giáo dục – Truyền thông trong khu vực dự án. Mỗi kế hoạch CBA-
IEC cho từng xã trong khu vực dự án sẽ có tên là "Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng
và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông cấp xã”. Ý nghĩa của tên gọi này là cộng đồng kêu
gọi và huy động toàn bộ người dân thực hiện các hành vi sử dụng nước hợp vệ sinh (đặc
biệt là nguồn nước từ công trình cấp nước của dự án) và thay đổi các hành vi vệ sinh xấu,
hướng đến các hành vi vệ sinh tốt nhằm cải thiện điều kiện cấp nước và vệ sinh của tổng
thể cộng đồng.
3.1. Các hoạt động CBA-IEC cấp tỉnh
Tập huấn, đào tạo: cán bộ cơ quan cấp tỉnh về kỹ năng truyền thông, quy trình thực
hiện các dự án truyền thông, cách xử lý dữ liệu và các kỹ năng giám sát và đánh
giá dự án, quỹ quay vòng. Cán bộ cơ quan cấp tỉnh ở đây bao gồm: cán bộ PPMU,
PCERWASS, Hội phụ nữ tỉnh, CB truyền thông của Trung tâm y tế dự phòng và
trung tâm truyền thông và sức khỏe thuộc Sở Y tế.
Các hoạt động với cơ quan báo tỉnh và Đài Phát thanh truyền hình tỉnh, tập san
ngành, website của PCERWASS: đưa các thông tin về các hoạt động triển khai của
dự án, các tin bài, phóng sự về dự án.
Các hoạt động truyền thông mang tính sự kiện phối hợp tổ chức với Hội Phụ nữ
tỉnh, Sở Giáo dục-Đào tạo và trung tâm truyền thông và sức khỏe thuộc Sở Y tế.
Tổ chức tham quan cho cán bộ Ban nước và vệ sinh của xã đến thăm quan, học hỏi
kinh nghiệm ở các xã trong tỉnh cũng như tại các tỉnh khác.
Mua sắm trang thiết bị cần thiết cho việc huy động cộng đồng tham gia vào dự án và
thực hiện công tác truyền thông: máy quay, máy chiếu, máy ảnh, loa đài,…Các trang
thiết bị này sau khi kết thúc dự án sẽ giao lại cho bộ phận truyền thông của
PCERWASS sử dụng để thực hiện các chiến dịch truyền thông trên phạm vi toàn tỉnh.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
6
3.2. Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – giáo dục – truyền thông cấp xã
Kế hoạch CBA-IEC sẽ được xây dựng cho từng xã tham gia dự án thông qua “kế hoạch
hành động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông cấp xã” (gọi tắt là kế
hoạch hành động). Kế hoạch hành động mục đích phục vụ cho cộng đồng và sẽ do chính
cộng đồng xây dựng với sự hỗ trợ của tư vấn PIA và tư vấn CBA-IEC của tỉnh. Sau khi
xây dựng xong kế hoạch và được phê duyệt kế hoạch, cộng đồng sẽ phải ký cam kết thực
hiện với BQLDA tỉnh theo đúng kế hoạch đã đề ra.
Kế hoạch này sẽ được xây dựng cho riêng từng xã khác nhau – từ khi bắt đầu giai đoạn
chuẩn bị dự án tại xã, cho đến sau khi công trình xây dựng hoàn thành và đi vào vận hành.
Tuy nhiên, các hoạt động chính của dự án trong kế hoạch CBA-IEC chỉ tập trung trong
khoảng thời gian 30 tháng, sau đó cộng đồng sẽ phải cam kết tiếp tục duy trì một số hoạt
động thường xuyên để đảm bảo cộng đồng tiếp tục sử dụng nước sạch từ công trình cấp
nước tập trung cũng như giữ gìn vệ sinh tổng thể cộng đồng.
Đây là kế hoạch phục vụ cho chính cộng đồng, dựa trên tình hình thực tế của cộng đồng và
do chính cộng đồng xây dựng nên. Dự án sẽ không trả tiền công cho cộng đồng đối với
những việc mà họ làm vì chính cộng đồng của họ. Hơn nữa, tính chất của dự án là có sự
cùng tham gia của người dân trong cộng đồng, theo mô hình “nhà nước và nhân dân cùng
làm”, người dân ít nhất phải đóng góp công sức của mình vào các hoạt động chung như
tích cực tham gia vào các hoạt động giám sát công trình cấp nước và vệ sinh, tích cực tham
gia các ngày Thứ Bảy Xanh, các cuộc thi cũng như các hoạt động khác ở địa phương, bản
thân người dân phải có ý thức thay đổi các hành vi vệ sinh xấu mà có thể ảnh hưởng đến
sức khoẻ của bản thân, gia đình họ và cả cộng đồng. Trên tinh thần đó, dự án sẽ chỉ hỗ trợ
kinh phí thực hiện các hoạt động CBA-IEC trong 30 tháng - từ khi kế hoạch hành động dựa
vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông cấp xã được phê duyệt. Sau khi kết
thúc giai đoạn dự án hỗ trợ kinh phí, cộng đồng có trách nhiệm tiếp tục thực hiện các hoạt
động này để đảm bảo mục tiêu tiếp tục duy trì việc vận hành tốt công trình cấp nước và vệ
sinh chung cũng như nâng cao sức khoẻ cộng đồng tại xã.
Nội dung của Kế hoạch hành động này bao gồm 1) Chiến lược tham gia của cộng đồng; 2)
Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin – giáo dục – truyền thông.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
7
3.2.1. Chiến lƣợc tham gia của cộng đồng
Chiến lược 1: Thiết lập thể chế nhằm thực hiện Kế hoạch hành động và hỗ trợ cho sự
tham gia của cộng đồng
Cơ chế thực hiện Kế hoạch hành động bao gồm
Xác lập vai trò của Uỷ ban nhân dân xã trong việc thực hiện Kế hoạch hành động
Thành lập Ban Nước và Vệ sinh xã
Tuyển chọn Đội tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh
Thiết lập cơ chế quản lý và điều phối giữa các bên có liên quan
Tổ chức đào tạo, nâng cao năng lực cho các bên
Chiến lược 2: các tần lớp dân cư tích cực tham gia các hoạt động của Tiểu dự án
Phương pháp huy động sự tham gia của cộng đồng phải đảm bảo được các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc lấy cộng đồng là trọng tâm: Hệ thống cấp nước và vệ sinh phải đáp
ứng được nhu cầu của người dân, cho nên phải được cộng đồng bàn bạc và đóng
góp xây dựng lên. Nhất là trong công tác vệ sinh tổng thể cộng đồng, toàn bộ việc
lập và thực hiện kế hoạch, giám sát và đánh giá sẽ đều do cộng đồng thực hiện.
Nguyên tắc tập trung vào những vấn đề cơ bản và đƣợc ƣu tiên, không tiến
hành dàn trải: Thay đổi thói quen của một cộng đồng không dễ. Thay đổi nhiều
thói quen trong một thời gian ngắn càng khó thực hiện. Do đó, sẽ tập trung vào
một số thói quen/vấn đề cơ bản được ưu tiên do chính cộng đồng xác định và cùng
cam kết thay đổi.
Nguyên tắc dựa trên nhu cầu: Dự án không làm điều gì ngoài nhu cầu của chính
cộng đồng đó. Nếu cộng đồng không có nhu cầu về vấn đề nào đó, thì không thể
bắt họ phải thực hiện.
Nguyên tắc đảm bảo công bằng xã hội: Người sử dụng nước được chia thành các
nhóm nam và nữ, nhóm người nghèo, nhóm người dân tộc thiểu số đại diện cho
các nhu cầu sử dụng nước và phương thức giải quyết khác nhau. Các nhóm yếu thế
sẽ được cộng đồng ưu tiên hỗ trợ.
Chiến lược 3: Xây dựng một Kế hoạch hành động và thực hiện Kế hoạch một cách hiệu
quả, bền vững
Kế hoạch hành động phải được xây dựng tuân theo quy trình sau:
1. Đánh giá, lập bản đồ hiện trạng và xác định các vấn đề ưu tiên
2. Đề ra giải pháp
3. Tổ chức thực hiện
4. Theo dõi và đánh giá
Chiến lược 4: Nâng cao năng lực cộng đồng để họ có thể tham gia tích cực vào các hoạt
động của Dự án
Cộng đồng được nâng cao nhận thức vệ sinh, nâng cao năng lực tham gia để có thể duy trì
tốt các hoạt động vệ sinh và hành vi vệ sinh một cách lâu dài kể cả sau khi giai đoạn tài trợ
của dự án đã kết thúc.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
8
3.2.2. Nội dung kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin giáo dục truyền thông
cấp xã
Thiết lập thể chế cho việc thực hiện Kế hoạch hành động
a. Xác lập vai trò của BQL DA cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn vùng miền Trung -
tỉnh Bình Định trong Kế hoạch hành động
Phê duyệt Kế hoạch tham gia cộng đồng và thông tin – giáo dục – truyền thông
Cùng với BQLDA tỉnh điều phối và giám sát thực hiện các hoạt động trong kế
hoạch hành động
Giám sát các hoạt động tại cộng đồng
b. Xác lập vai trò của Uỷ ban nhân dân xã trong việc thực hiện Kế hoạch hành động
Là đầu mối liên lạc và hỗ trợ BQLDA tỉnh trong quá trình thực hiện dự án
Cung cấp thông tin cho các khảo sát và báo cáo của dự án
Thỏa thuận với UBND tỉnh và BQLDA về đóng góp của dân và cơ chế chi trả
Thành lập và điều phối hoạt động của Ban Nước và Vệ sinh xã và Đội Tuyên
truyền viên
Cùng với Ban QLDA tỉnh phê duyệt, giải ngân và giám sát các hoạt động cộng đồng
Hỗ trợ các hoạt động tham gia cộng đồng và thông tin – giáo dục – truyền thông
c. Thành lập Ban Nước và Vệ sinh xã
Thành phần của Ban Nước và Vệ sinh xã
Ban Nước và Vệ sinh xã sẽ được chính cộng đồng lựa chọn theo sự hướng dấn của tư vấn
PIA và BQLDA tỉnh. Đây là những người có uy tín, tâm huyết, nhiệt tình và có trách
nhiệm với các công việc vì cộng đồng. Thành phần của Ban nước xã, trong đó phải có ít
nhất 40% là nữ, bao gồm:
1 lãnh đạo xã
1 cán bộ y tế xã
1 cán bộ Hội phụ nữ xã
2 đại diện Mặt trận tổ quốc – trưởng và phó ban giám sát cộng đồng
1 đại diện của ngành giáo dục
Đội tuyên truyền viên vệ sinh và sức khỏe.
Như vậy, trong thành phần của Ban nước và vệ sinh của xã sẽ được chia thành đội ngũ cán
bộ hạt nhân và đội tuyên truyền viên vệ sinh và sức khỏe.
Trách nhiệm của đội ngũ cán bộ hạt nhân trong Ban Nước và Vệ sinh xã
Thu thập và tổng hợp các số liệu theo dõi và đánh giá
Xây dựng kế hoạch tham gia của cộng đồng vào dự án và tổ chức thực hiện kế
hoạch đã xây dựng
Giám sát, theo dõi các hoạt động xây dựng công trình cấp nước và vệ sinh, công
tác thực hiện kế hoạch môi trường, kế hoạch tái định cư, kế hoạch dân tộc thiểu số,
kế hoạch về giới, giám sát công tác vận hành bảo dưỡng các công trình đó (khi
công trình bắt đầu hoạt động cấp nước sạch)
Là đại diện tiếng nói của người dân về các vấn đề liên quan đến cấp nước và vệ sinh.
Thu thập, tổng hợp, giải quyết các ý kiến, khiếu nại của người dân (trong thẩm quyền
được cho phép), hoặc chuyển cho bên nhà thầu, PPMU (trong trường hợp không giải
quyết được). Đề xuất các ý kiến để dự án đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.
Tổ chức các hoạt động Thông tin – giáo dục – truyền thông: Nâng cao nhận thức
vệ sinh, nhận thức xã hội và giới cho cộng đồng, vận động người dân thực hiện các
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
9
kế hoạch cộng đồng và thực hành hành vi vệ sinh, bảo vệ công trình cấp nước,
nguồn nước và trả phí sử dụng nước theo đúng quy định.
Chỉ đạo và hỗ trợ đội Tuyên truyền viên trong việc lập kế hoạch và thực hiện các
hoạt động của đội này.
Tuyển chọn Đội tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh
Thành phần của Đội tuyên truyền viên Sức khỏe và Vệ sinh (gọi tắt là Đội TTV) bao gồm
khoảng 30 tuyên truyền viên (ít nhất có 50% là phụ nữ). Mỗi thôn trung bình sẽ có 2 TTV
bao gồm trưởng thôn và cán bộ hội phụ nữ thôn. Yêu cầu của các tuyên truyền viên như
sau:
Nhanh nhẹn, tháo vát, nhiệt tình trong công việc
Có khả năng truyền thông tốt trong cộng đồng
Có thể thu xếp thời gian tham gia vào các hoạt động cùng với đoàn tư vấn tại địa
phương trong những đợt khảo sát, điều tra, tập huấn, đào tạo.
Ưu tiên thành phần là trưởng thôn hoặc chi hội trưởng chi hội phụ nữ
Trung bình mỗi thôn trong xã có 2 tuyên truyền viên phụ trách, trong trường hợp thôn nào
có từ 100 hộ gia đình trở xuống thì sẽ có 1 tuyên truyền viên phụ trách.
Trong số tuyên truyền viên, tỉ lệ nữ cần chiếm 50% và có người là người dân tộc thiểu số
đối với các xã có người dân là người dân tộc thiểu số. Việc tăng cường sự tham gia của phụ
nữ để giải quyết vấn đề tỷ lệ phụ nữ trong đội TTV ít là: Hội phụ nữ các cấp (cấp xã và cấp
thôn) sẽ tham gia tích cực hơn vào các hoạt động sau này.
Trách nhiệm của Đội tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh
Thực hiện các hoạt động thông tin-giáo dục-truyền thông cấp thôn và cấp cộng
đồng trong Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền
thông.
Huy động cộng đồng thực hiện các hoạt động thường xuyên trong Kế hoạch hành
động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông
Chủ trì công tác cải thiện vệ sinh dưới sự giám sát của Ban nước và vệ sinh xã
Thu thập các số liệu theo dõi và đánh giá
d. Thiết lập cơ chế quản lý và điều phối giữa các bên có liên quan
Các bên có liên quan cần điều phối bao gồm:
Ban quản lý dự án Tỉnh
Ủy ban nhân dân xã
Ban nước và vệ sinh hạt nhân
Đội tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh
Hội phụ nữ xã (là cơ quan đề xuất danh sách các hộ do phụ nữ làm chủ hộ được hỗ
trợ xây dựng nhà vệ sinh và quản lý quỹ quay vòng vệ sinh)
Ngoài các bên liên quan chính nói trên, còn có các bên liên quan khác như các đoàn thể
khác, các cơ quan y tế, giáo dục v.v. sẽ tham gia vào các hoạt động của dự án.
Một Bản điều lệ hoạt động của Ban nước và vệ sinh xã sẽ được thiết lập và do Ban quản lý
dự án Tỉnh và UBND xã phê duyệt, trong đó có các quy định :
Chức năng nhiệm vụ, quyền lợi của các bên
Cơ chế phối hợp giữa các bên
Cơ chế lập kế hoạch và chi tiêu tài chính
Chế độ thu thập, xử lý, lưu trữ và phổ biến thông tin
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
10
Chế độ báo cáo
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
11
e. Sơ đồ tổ chức thực hiện theo các hoạt động
Tƣ vấn
CBA-IEC
của tỉnh hỗ
trợ kỹ thuật
thực hiện các
hoạt động cấp
tỉnh và nâng
cao năng lực
cho CĐ
Khảo sát điều tra thực trạng KTXH, cấp nước, vệ
sinh của cộng đồng
Lập Ban nước và vệ sinh tại xã
Và đội Tuyên truyền viên về sức khỏe và vệ sinh tại
xã
Xây dựng kế hoạch chi tiết việc cộng đồng tham gia vào các hoạt
động của dự án:
-Hoạt động tham gia vào thực hiện và giám sát thực hiện DA
-Các hoạt động Thông tin – Giáo dục – Truyền thông về cấp
nước và vệ sinh tại cộng đồng
Cộng đồng tham gia tổ chức thực hiện
Cộng đồng giám sát và đánh giá kết quả thực hiện
PPMU
quản lý,
giám sát
các hoạt
động
CBA-
IEC
ctrong
tỉnh
CPMU
quản lý và giám sát các hoạt động của
tỉnh
Tƣ vấn PIA hỗ trợ việc xây dựng và thực hiện kế hoạch
CBA-IEC cấp tỉnh
PPMU quản lý, triển
khai thực hiện
và giám sát
các hoạt động
CBA-IEC cấp
tỉnh và cấp
cộng đồng
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
12
f. Tổ chức đào tạo, nâng cao năng lực cho các bên
Một đánh giá về nhu cầu đào tạo của cán bộ xã và cán bộ Ban Nước và Vệ sinh xã cũng
như của các Tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh sẽ được thực hiện. Dựa vào đó, một
chương trình đào tạo cho các đối tượng này sẽ được xây dựng và thực hiện. Các nội dung
đào tạo sẽ bao gồm, nhưng không giới hạn ở các nội dung dưới đây:
Kỹ năng lập kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng
Kỹ năng thực hiện công tác thông tin – giáo dục – truyền thông
Kỹ năng theo dõi giám sát các hoạt động đầu tư và vận hành hệ thống cấp nước
Kỹ năng quản lý sổ sách kế toán
Kỹ năng huy động sự tham gia của cộng đồng
Tổ chức các hoạt động của cộng đồng
Các hoạt động của cộng đồng trong bản Kế hoạch hành động cấp xã sẽ mang nhiều yếu tố
vệ sinh tổng thể cộng đồng và có thể mang yếu tố vệ sinh sinh thái ở các khu vực phù hợp.
Trong kế hoạch này, sự tham gia của cộng đồng không tách rời khỏi các hoạt động thông
tin – giáo dục – truyền thông, khi người dân chủ động tiếp thu kiến thức theo một kịch bản
được xây dựng để nó không mang tính chất một chiều từ trên xuống, mà sẽ được xây dựng
từ dưới lên, có áp dụng những tình huống xuất phát từ chính cộng đồng.
Các hoạt động tham gia của cộng đồng theo các giai đoạn của bao gồm:
a. Các hoạt động thực hiện trong giai đoạn chuẩn bị và đầu tư xây dựng Tiểu dự án. Phần
lớn các hoạt động này sẽ kết thúc khi dự án đưa vào vận hành, trừ các hoạt động dưới
đây.
Hoạt động của Ban Nước và Vệ sinh và Đội TTV được tiếp tục cả sau khi dự án
kết thúc
Các hoạt động thông tin- giáo dục – truyền thông sẽ được Dự án hỗ cho tới 6 tháng
sau công tác xây dựng kết thúc (ước tính trung bình khoảng 30 tháng)
Các hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng sẽ tiếp tục được thực hiện cả sau khi dự
án kết thúc một cách bền vững.
b. Các hoạt động khác bắt đầu thực hiện trong giai đoạn vận hành và bảo dưỡng hệ thống
cấp nước sẽ tiếp tục được thực hiện một cách lâu dài cả sau khi dự án kết thúc.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
13
Bảng 1: Các hoạt động tham gia của cộng đồng.
Giai đoạn Các hoạt động tham gia của cộng đồng
Giai đoạn
chuẩn bị
dự án
- Cung cấp số liệu phục vụ công tác điều tra khảo sát của dự án
- Đề xuất ý kiến để dự án phục vụ đúng nhu cầu và đặc điểm của cộng đồng
- Xây dựng Kế hoạch tham gia cộng đồng và thông tin – giáo dục – truyền thông
- Lập Cam kết của cộng đồng với Tiểu dự án
Giai đoạn
đầu tư xây
dựng
- Thành lập Ban Nước và Vệ sinh xã và đội Tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh
- Ban Nước và VS và Tuyên truyền viên được dự án đánh giá nhu cầu đào tạo
- Ban Nước và VS và Tuyên truyền viên được dự án Đào tạo nâng cao năng lực
- Tham gia giám sát việc xây dựng công trình cấp nước và vệ sinh
- Tham gia/giám sát thực hiện kế hoạch môi trường, kế hoạch tái định cư, kế hoạch dân tộc
thiểu số, kế hoạch về giới
- Tổ chức thực hiện các hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng bao gồm các hoạt động thông
tin – giáo dục – truyền thông
- Hộ không nghèo vay từ quỹ quay vòng và xây dựng/cải thiện nhà vệ sinh
- Hộ nghèo được hỗ trợ phần ngầm nhà vệ sinh
Giai đoạn
vận hành
và bảo
dưỡng
công trình
- Đấu nối với hệ thống cấp nước và chi trả phí đấu nối
- Bảo vệ mạng lưới đường ống cấp nước và bảo vệ khu vực gần nguồn nước
- Giám sát công tác vận hành bảo dưỡng
- Tiếp tục thực hiện các hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng một cách bền vững
- Cung cấp thông tin cho các khảo sát theo dõi, đánh giá tác động của dự án
- Tiếp tục duy trì hoạt động của Ban Nước và Vệ sinh xã và Đội tuyên truyền viên
Cộng đồng sẽ tham gia từng hoạt động của dự án trong các thời điểm cụ thể được ghi trong
Bảng 2 dưới đây. Liên quan tới các hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng, bên cạnh các hoạt
động truyền thông qua loa đài, pa nô, áp phích, thăm viếng và truyền thông tại hộ gia đình của
các tuyên truyền viên, còn có các hoạt động khác như hoạt động Ngày thứ Bảy Xanh, trong đó,
người dân trong cộng đồng tham gia quét dọn đường làng, ngõ xóm, khơi thông cống rãnh, hay
các hoạt động tổ chức các cuộc thi trong cộng đồng, trong đó chính người dân vừa là “thí sinh”,
vừa là “giám khảo” cho các hoạt động tuyên truyền về cấp nước và vệ sinh. Do các hoạt động
này sẽ được duy trì một cách lâu dài ngay cả sau khi Tiểu dự án kết thúc, chúng được lập kế
hoạch chi tiết hơn trong Bảng 2 dưới đây cho giai đoạn đầu tư xây dựng Tiểu dự án. Sau khi
Tiểu dự án đi vào vận hành, việc lập kế hoạch sẽ do cộng đồng tự làm hàng năm.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
14
Bảng 2: Các hoạt động tham gia cộng đồng trong các giai đoạn của dự án.
Hoạt động ở cấp cộng đồng
Chuẩn bị
dự án
Đấu thầu Thiết kế chi tiết và xây dựng
Vận hành & bảo trì 4 tháng 18 tháng
1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
Cung cấp số liệu phục vụ công tác
điều tra khảo sát của dự án
Đề xuất ý kiến để dự án đáp ứng
nhu cầu cộng đồng
Xây dựng Kế hoạch tham gia cộng
đồng và TT-GD-TT
Lập Cam kết của cộng đồng với
Tiểu dự án
Thành lập Ban Nước và VS, tuyển
dụng TTV
Ban Nước & VS và TTV được dự
án đánh giá nhu cầu đào tạo trước
khi tiền hành đào tạo nâng cao
năng lực
Ban Nước và VS và Tuyên truyền
viên được dự án đào tạo nâng cao
năng lực thực hiện kế hoạch hành
động
Tham gia giám sát xây dựng công
trình cấp nước và vệ sinh
Tham gia/giám sát thực hiện kế
hoạch môi trường, tái định cư, giới
Thực hiện các hoạt động vệ sinh
tổng thể cộng đồng bao gồm cả
thông tin – giáodục – truyền thông
Dự án hỗ trợ kinh phí tối đa
30 tháng
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
15
Hoạt động ở cấp cộng đồng
Chuẩn bị
dự án
Đấu thầu Thiết kế chi tiết và xây dựng
Vận hành & bảo trì 4 tháng 18 tháng
1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
Hộ không nghèo vay từ quỹ quay
vòng và xây dựng/cải thiện nhà VS
Kết thúc khi
100% hộ dân
có nhà VS hợp VS
hoặc nhu cầu vay kết thúc
Hộ nghèo được hỗ trợ phần ngầm
nhà vệ sinh
Đấu nối với hệ thống cấp nước và
chi trả phí đấu nối
Sử dụng và trả tiền nước từ hệ
thống cấp nước
Bảo vệ mạng lưới đường ống cấp
nước và khu vực gần nguồn nước
Giám sát công tác vận hành bảo
dưỡng
Cung cấp thông tin để theo dõi,
đánh giá tác động của dự án
Duy trì hoạt động của Ban nước và
Vệ sinh xã và Đội TTV
Dự án hỗ trợ kinh phí
tối đa 30 tháng
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
16
Bảng 3: Các hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng.
STT Nội dung Đơn vị chủ trì Kết quả kỳ vọng Thời gian thực hiện
1 Họp thôn xây dựng Kế hoạch CBA-IEC và lồng
ghép các vấn đề cấp nước và vệ sinh (1 năm 2 lần)
Ban nước và
vệ sinh của xã
Kế hoạch CBA-IEC
4-9 tháng kể từ khi bắt
đầu triển khai giai đoạn
chuẩn bị dự án 2
Họp đội ngũ TTV, Ban nước và vệ sinh của xã với
lãnh đạo UBND xã (30 người/lần họp) thống nhất kế
hoạch hành động trong toàn xã
Ban nước và
vệ sinh của xã
3
Tham gia giám sát và theo dõi các hoạt động thi
công của nhà thầu xây dựng công trình cấp nước và
vệ sinh
Ban nước và
vệ sinh của xã
Các ý kiến của người dân về các vấn đề liên
quan đến việc xây dựng, vận hành công trình
cấp nước và vệ sinh được ghi nhận và giải
quyết thỏa đáng, công khai
Giai đoạn xây dựng, vận
hành và bảo dưỡng công
trình
4 Tham gia giám sát việc vận hành công trình cấp
nước và vệ sinh
Ban nước và
vệ sinh của xã
5 Thu thập các ý kiến của người dân về xây dựng và
vận hành công trình cấp nước và vệ sinh
Ban nước và
vệ sinh của xã
6
Giải quyết và gửi các ý kiến về việc vận hành công
trình cấp nước và vệ sinh lên nhà thầu/đơn vị quản
lý và vận hành công trình cấp nước, PPMU
Ban nước và
vệ sinh của xã
7
Tổ chức các ngày "Thứ Bảy Xanh" (1 tháng 1 lần)
trên toàn xã (tiền trà nước,…)+ phát thanh trong
ngày thứ Bảy Xanh
Ban nước và
vệ sinh của xã,
người dân
Người dân tham gia vào vệ sinh đường làng
ngõ xóm, khơi thông cống rãnh, phát bụi
cây,cỏ,… trong không khí cả cộng đồng
Từ khi ký cam kết thực
hiện Kế hoạch hành
động và duy trì liên tục
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
17
STT Nội dung Đơn vị chủ trì Kết quả kỳ vọng Thời gian thực hiện
trong cộng
đồng
cùng tham gia. Đồng thời có phát thanh các
thông tin về cấp nước, vệ sinh cũng như các
bài hát về cấp nước và vệ sinh
8
Các hoạt động lồng ghép với các cuộc họp/hoạt
động bên Hội phụ nữ xã (họp chi hội phụ nữ thôn,
tổng kết công tác Hội phụ nữ xã, khen thưởng cho
các chi hội của thôn và cá nhân phụ nữ đạt thành
tích xuất sắc trong phong trào nước sạch và vệ
sinh,…)
Ban nước và
vệ sinh của xã,
Hội phụ nữ xã
Phong trào giữ gìn bảo vệ công trình cấp
nước và giữ gìn vệ sinh cộng đồng, gia đình
của chị em phụ nữ
30 tháng kể từ khi ký
cam kết thực hiện Kế
hoạch hành động
9
Tổ chức phát động phong trào viết bài/thơ, bài hát
trong cộng đồng về cấp nước và vệ sinh (nêu gương
người tốt, việc tốt về cấp nước và vệ sinh)
Ban nước và
vệ sinh của xã
Các bài viết chân thực, sinh động và xác thực
với điều kiện của địa phương
30 tháng kể từ khi ký
cam kết thực hiện Kế
hoạch hành động
10 Tổ chức và phát phần thưởng cuộc thi vẽ tranh trong
trường học cho các cháu (1 năm 1 lần)
Ban nước và
vệ sinh của xã
và trường học
Nêu cao được ý thức bảo vệ công trình cấp
nước, giữ gìn vệ sinh trong học sinh
Vào cuỗi mỗi năm học
trong thời gian thực hiện
Kế hoạch hành động
11 Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về vệ sinh môi trường
trong cộng đồng nhân dịp các ngày môi trường Đội TTV
Nâng cao hiểu biết của người dân trong vấn
đề cấp nước và vệ sinh
Trong 24 tháng đầu tiên
kể từ khi ký 30 tháng kể
từ khi ký cam kết thực
hiện Kế hoạch hành
động
12 Tài trợ công cụ thu gom rác (xe chở rác, công cụ lao PPMU, Ban Các công cụ dọn vệ sinh phù hợp với điều 6 tháng kể từ khi ký cam
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
18
STT Nội dung Đơn vị chủ trì Kết quả kỳ vọng Thời gian thực hiện
động,…) và thu dọn một số đoạn cống rãnh thoát
nước
nước và vệ
sinh của xã
kiện cộng đồng kết thực hiện Kế hoạch
hành động và bổ sung
trong thời gian tiếp theo
13 Xây dựng tài liệu cho mỗi TTV, thành viên Ban
nước của xã (sổ tay, các tài liệu hướng dẫn)
Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh,
và PPMU
Sổ tay, các tài liệu hướng dẫn cho TTV
2 tháng kể từ khi ký cam
kết thực hiện Kế hoạch
hành động và bổ sung
trong thời gian tiếp theo
14 Xây dựng và cung cấp bộ tài liệu cho cả đội TTV
Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh,
và PPMU
Bộ tài liệu tuyên truyền cho cả đội TTV
6 tháng kể từ khi ký cam
kết thực hiện Kế hoạch
hành động và bổ sung
trong thời gian tiếp theo
15
Tổ chức những buổi nói chuyện/trò chơi/bài hát, thi
tìm hiểu về nước sạch và vệ sinh môi trường cho
học sinh trong trường học (mỗi năm 1 lần) tai
trường tiểu học và THCS
Ban nước và
vệ sinh của xã
và trường học
Nêu cao được ý thức bảo vệ công trình cấp
nước, giữ gìn vệ sinh trong học sinh
Vào học kỳ 1 hàng năm
học
16
Tổ chức khen thưởng và phát quà cho các cháu học
sinh (hàng năm) (bằng xà phòng, hoặc vật dụng) tiêu
biểu về vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường (mỗi
năm 1 lần) tại trường tiểu học và THCS
Ban nước và
vệ sinh của xã
và trường học
Nêu cao được ý thức bảo vệ công trình cấp
nước, giữ gìn vệ sinh trong học sinh Cuối mỗi năm học
17 Sinh hoạt thường kỳ của đội TTV và Ban nước của
xã (mỗi quý 1 lần)
Ban nước và
vệ sinh của xã
Tổng kết các hoạt động trong quý và triển
khai các hoạt động của quý tiếp theo Hàng quý
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
19
STT Nội dung Đơn vị chủ trì Kết quả kỳ vọng Thời gian thực hiện
18 Xây dựng các tờ thông tin dự án và Kế hoạch CBA-
IEC phát cho các hộ gia đình (2 lần)
PPMU, Tư vấn
CBA-IEC cấp
tỉnh
Tờ thông tin dự án và Kế hoạch CBA-IEC
phát cho các hộ gia đình
Mỗi năm 1 lần trong 2
năm đầu tiên
19
Xây dựng các pa nô, áp phích, bảng thông tin cho
các ngày "Thứ 7 Xanh" và các ngày liên quan đến
môi trường đủ ở các nơi công cộng chính trong xã
Ban nước và
vệ sinh của xã,
PPMU, Tư vấn
CBA-IEC cấp
tỉnh
Các pa nô, áp phích, bảng thông tin cho các
ngày "Thứ 7 Xanh" và các ngày liên quan
đến môi trường đủ ở các nơi công cộng
chính trong xã
Trong 2 năm đầu tiên
20
Tổ chức xét và bình chọn gia đình tiêu biểu về cấp
nước và vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân (mỗi
thôn 1 hộ, 1 năm 1 lần)
Ban nước và
vệ sinh của xã Người dân tham gia phong trào cấp nước và
vệ sinh môi trường Hàng cuối mỗi năm
21
Xây dựng/bổ sung thêm các quy định về vệ sinh cá
nhân và vệ sinh môi trường vào hương ước/quy định
chung của thôn/xã và thông tin tới các hộ gia đình
về các thay đổi trong hương ước/quy định
Ban nước và
vệ sinh của xã
Các quy định mới về cấp nước và vệ sinh sẽ
được đưa vào hương ước của từng thôn
12 tháng kể từ khi ký
cam kết thực hiện kế
hoạch hành động và bổ
sung trong thời gian tiếp
theo
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
20
Tài liệu và phương thức thực hiện thông tin – giáo dục - truyền thông
Các tư liệu truyền thông
Dự án sẽ xây dựng và hỗ trợ các tư liệu truyền thông phục vụ thực hiện kế hoạch hành
động dựa vào cộng đồng và thông tin – giáo dục – truyền thông trong và sau giai đoạn thực
hiện dự án nhằm giúp cộng đồng hướng đến “vệ sinh tổng thể” và cải thiện sức khỏe cộng
đồng. Các tư liệu truyền thông không giới hạn trong các tư liệu sau:
Sổ tay tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh
Các kịch bản chi tiết trong kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin –
giáo dục – truyền thông cấp xã
Các bảng thông tin dự án bố trí tại các nơi công cộng
Bộ tài liệu hướng dẫn cán bộ và tuyên truyền viên trong Ban nước và vệ sinh thực
hiện tuyên truyền về cấp nước và vệ sinh
Các tài liệu phát thanh trên hệ thống loa phát thanh về cấp nước và vệ sinh
Các pano, áp phích, tờ thông tin dự án cho các hộ gia đình và treo, dán, vẽ ở các
nơi công cộng.
Các khóa tập huấn, nâng cao năng lực cho cộng đồng trong việc tham gia dự án
Bên cạnh hỗ trợ các tư liệu truyền thông, dự án cũng sẽ tổ chức các khóa tập huấn nâng cao
năng lực cho cộng đồng trong việc tham gia vào dự án và thực hiện công tác thông tin –
giáo dục – truyền thông về cấp nước và vệ sinh.
Tập huấn cho đội ngũ TTV, cán bộ Ban cấp nước và vệ sinh tại xã về xây dựng kế
hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin – giáo dục – truyền thông.
Tập huấn cho đội ngũ TTV về khảo sát Nhận thức – thái độ - thực hành (KAP) và
các khảo sát khác thu thập thông tin liên quan đến cấp nước và vệ sinh của cộng
đồng.
Tập huấn về kỹ năng truyền thông, kiến thức cấp nước và vệ sinh cho tuyên truyền
viên và các thành viên trong Ban nước và vệ sinh của xã.
Tập huấn về kỹ năng đánh giá và giám sát dự án cho các thành viên trong Ban cấp
nước và vệ sinh của xã.
Tập huấn cho Hội phụ nữ xã và đại diện Ban nước và vệ sinh của xã về quản lý
quỹ quay vòng.
Tập huấn cho lãnh đạo xã, Ban nước và vệ sinh của xã, cán bộ Hội phụ nữ xã, cán
bộ truyền thông của xã về các chính sách an toàn môi trường, xã hội, giới, dân tộc
thiểu số của xã.
Tập huấn cho lãnh đạo xã, thành viên trong Ban nước và vệ sinh xã về nâng cao
năng lực vận hành và bảo dưỡng công trình.
Các cuộc họp lồng ghép với hội phụ nữ, thôn tuyên truyền về cấp nước và vệ sinh
và tham gia dự án cho cộng đồng.
Kinh phí thực hiện
Kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và Thông tin – giáo dục – truyền thông do chính
cộng đồng xây dựng và phục vụ cho chính cộng đồng. Do vậy, bản thân cộng đồng phải
tham gia và huy động nguồn lực để tham gia vào kế hoạch hành động này để cải thiện điều
kiện cấp nước, vệ sinh và sức khỏe của chính cộng đồng. Trong giai đoạn đầu thực hiện dự
án, để các hoạt động đi vào nền nếp, kế hoạch hành động này được hỗ trợ từ một phần
nguồn kinh phí của Dự án dành cho Tiểu dự án. Một bản dự toán chi tiết sẽ được xây dựng
dựa trên danh mục đã được trình bày trong Bảng 5 ở trên và hướng dẫn thực hiện cho các
bên liên quan. Dự án chỉ hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động sau và việc tài trợ cho các hoạt
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
21
động này sẽ chấm dứt 6 tháng sau khi công tác xây dựng kết thúc hoặc tối đa trong vòng 30
tháng, theo các nguyên tắc sau:
1. Hoạt động của Ban Nước và Vệ sinh xã và Đội tuyên truyền viên.
Thành viên của Ban Nước và Vệ sinh xã cũng như các Tuyên truyền viên làm việc
không hưởng lương hoặc thù lao, trên cơ sở tự nguyện vì lợi ích của cộng đồng.
Tiểu dự án chỉ hỗ trợ chi phí xăng xe đi lại, văn phòng phẩm, in ấn, chi phí truyền
thông v.v.
Sau khi Dự án kết thúc tài trợ, kinh phí hỗ trợ hoạt động của Ban Nước và Vệ sinh
xã và Đội tuyên truyền viên sẽ do UBND tỉnh quyết định.
2. Công tác thông tin – giáo dục – truyền thông trong hoạt động vệ sinh tổng thể cộng đồng.
Người dân và cán bộ tham gia hoạt động tự nguyện, không được trả công.
Dự án chỉ hỗ trợ chi phí trà, nước uống cho các cuộc họp cộng đồng và thực hiện
các ngày Thứ Bảy Xanh, hỗ trợ một phần các công cụ lao động giúp cải thiện điều
kiện vệ sinh môi trường ở địa phương, phần thưởng cho các cuộc thi trong cộng
đồng, chi phí tổ chức một số hoạt động truyền thông,...
Các hoạt động thường xuyên vệ sinh tổng thể cộng đồng sẽ được cộng đồng tiếp
tục tự thực hiện thường xuyên một cách bền vững sau khi giai đoạn hỗ trợ từ dự án
kết thúc để duy trì điều kiện vệ sinh môi trường tại cộng đồng.
Giám sát và đánh giá
Giám sát
Công tác giám sát Kế hoạch hành động sẽ được tiến hành liên tục trong thời gian thực hiện kế
hoạch này. Những người giám sát bao gồm Ban QLDA tỉnh, UBND xã, Ban nước và vệ sinh,
Đội TTV và chính người dân trong cộng đồng. Kết quả giám sát sẽ được báo cáo hàng quý
trong quá trình thực hiện dự án. Báo cáo của Ban nước và vệ sinh của xã, Đội Tuyên truyền
viên Môi trường xanh gửi lên BQLDA tỉnh và tư vấn (theo mẫu có sẵn).
Nội dung giám sát bao gồm: hoạt động đã thực hiện, thời gian thực hiện, mức độ thực hiện
và sự tham gia của các bên liên quan ra sao, có đúng với bản cam kết hay không? Đội
TTV, Ban nước và vệ sinh xã sẽ họp thường kỳ, trong đó nhóm trưởng và nhóm phó của
đội TTV có trách nhiệm xây dựng báo cáo hàng quý để gửi lên cho Ban QLDA tỉnh.
Cán bộ Ban QLDA tỉnh sẽ đến địa bàn hàng tháng để giám sát các hoạt động được thực
hiện. Cán bộ Ban QLDA tỉnh sẽ quan sát (có thể chụp ảnh và ghi lại) những hoạt động mà
cộng đồng thực hiện theo bản cam kết. Bên cạnh đó, cán bộ Ban QLDA tỉnh sẽ phỏng vấn
người dân trong chính cộng đồng, các thành viên trong nhóm Môi trường Xanh và đại diện
UBND xã về các hoạt động đã triển khai và tham khảo những tài liệu (như hương ước và
quy định của các thôn, cũng như các tài liệu khác của dự án,…) để bổ sung vào những
phần còn thiếu trong dự án. Kết quả giám sát này sẽ được trình bày trong báo cáo quý cho
Ban QLDA tỉnh, đặc biệt là các đề xuất cần phải thay đổi trong quá trình thực hiện sẽ được
trình bày cụ thể.
Đánh giá
Giai đoạn đánh giá được chia thành đánh giá nội bộ và đánh giá độc lập.
Hàng năm UBND xã và Ban nước và vệ sinh của xã sẽ đánh giá xem thực hiện kế hoạch
hành động có đạt được mục tiêu của kế hoạch hành động đề ra hay không.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
22
Đánh giá nội bộ sẽ được tiến hành giữa kỳ của dự án (ước tính vào cuối năm 2013) và vào
quý cuối cùng của dự án (ước tính vào quý I/2016): việc đánh giá này sẽ do và cán bộ
BQLDA tỉnh thực hiện.
Đánh giá độc lập sẽ do một cơ quan giám sát độc lập thực hiện thường kỳ những hoạt động
và những kết quả thực hiện được của dự án.
Bên cạnh đó, còn có sự đánh giá của đoàn công tác của Ngân hàng phát triển châu Á, Ban
quản lý dự án trung ương, tư vấn PIA và Hội phụ nữ tỉnh đối với các hoạt động được triển
khai dưới cộng đồng.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
23
4. LỊCH TRÌNH VÀ VIỆC TỔ CHỨC THỰC HIỆN
4.1. Lịch trình thực hiện cho các hoạt động và các sản phẩm
Bảng 4: Lịch trình thực hiện cho các hoạt động và các sản phẩm.
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
A Bƣớc khởi đầu
1 Xây dựng và thống nhất kế hoạch thực hiện và
phương pháp luận thực hiện
Tư vấn PIA, CPMU
và PPMU các tỉnh Tư vấn PIA, CPMU và
PPMU các tỉnh
Kế hoạch
CBA-IEC
chung cho cả
dự án, cho
từng tỉnh
12/2011 6/2012
2 Thu thập các tài liệu liên quan Tư vấn PIA Tư vấn PIA 8/2011 6/2012
B Huy động cộng đồng và điều tra khảo sát tại xã
1
Khảo sát ban đầu về tình hình vệ sinh chung của xã,
KAP
PPMU/ Tư vấn
CBA-IEC của tỉnh
Ban nước và vệ sinh của
xã
Báo cáo khảo
sát nền cho
từng tiểu dự án 2/2012 (Đợt
1)
Quý I/2013
(Đợt 2)
6/2012
(Đợt 1),
Quý
II/2013
(đợt 2)
2 Khảo sát tình hình vệ sinh trường học
PPMU/ Tư vấn
CBA-IEC của tỉnh
Ban nước và vệ sinh của
xã
3
Khảo sát nhu cầu đào tạo của TTV và Ban nước và vệ
sinh của xã
PPMU/ Tư vấn
CBA-IEC của tỉnh
Ban nước và vệ sinh của
xã
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
24
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
4
Khảo sát tình hình vệ sinh công cộng (Trường học,
chợ,…)
PPMU/ Tư vấn
CBA-IEC của tỉnh
Ban nước và vệ sinh của
xã
5
Xây dựng bản đồ cấp nước và vệ sinh môi trường
trong xã
PPMU/ Tư vấn
CBA-IEC của tỉnh
Ban nước và vệ sinh của
xã
6
Khảo sát thu thập thông tin cấp xã phục vụ bộ chỉ số
theo dõi đánh giá (1 năm/lần x 5 năm) - bao gồm thu
thập số liệu, tổng hợp số liệu cấp thôn và xã tổng hợp
báo cáo cấp xã, Văn phòng phẩm phục vụ thu thập số
liệu
PPMU Ban nước và vệ sinh của
xã Báo cáo và cập
nhật vào bộ
chỉ số theo dõi
và đánh giá
C Hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo (tập huấn/đào tạo)
1
Tập huấn cho cán bộ BQL DA tỉnh, Hội phụ nữ,
PCERWASS, trung tâm y tế dự phòng, trung tâm
truyền thông và sức khỏe về kỹ năng truyền thông,
quy trình thực hiện các dự án truyền thông, cách xử lý
dữ liệu và các kỹ năng giám sát và đánh giá dự án,
quỹ quay vòng (cho CB dự án và CB hội phụ nữ)
PPMU/Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh, Ban
nước và vệ sinh của
xã
Ban nước và vệ sinh của
xã
Báo cáo nhu
cầu đào tạo,
báo cáo kết
quả đào tạo
Quý III/2012 Quý
II/2015 2
Tập huấn cho đội ngũ TTV, cán bộ Ban nước và vệ
sinh tại xã về kế hoạch xây dựng cộng đồng
PPMU/Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh, Ban
nước và vệ sinh của
xã
3
Tập huấn cho đội ngũ TTV về khảo sát KAP và các
khảo sát khác
PPMU/Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh, Ban
nước và vệ sinh của
xã
Ban nước và vệ sinh của
xã
4
Tập huấn về kỹ năng truyền thông, tập huấn về kiến
thức cấp nước và vệ sinh cho TTV và các thành viên
PPMU/Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh, Ban
Ban nước và vệ sinh của
xã
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
25
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
trong Ban nước và vệ sinh của xã (1- 2 đợt tập huấn) nước và vệ sinh của
xã
5
Tập huấn về kỹ năng đánh giá và giám sát dự án cho
đội ngũ TTV và các thành viên trong Ban nước và vệ
sinh của xã
PPMU/Tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh, Ban
nước và vệ sinh của
xã
Ban nước và vệ sinh của
xã
D
Xây dựng và thực hiện kế hoạch hành động dựa
vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền
thông cấp xã
1 Họp thôn xây dựng KH cộng đồng và lồng ghép các
vấn đề cấp nước và vệ sinh (1 năm 2 lần)
Ban nước và vệ sinh
của xã
Cộng đồng người dân
trong thôn
Kế hoạch hành
động cho từng
xã, Báo cáo
kết quả hoạt
động từng quý
của từng xã
Quý I/2013-Quý IV/2016
2
Họp đội ngũ TTV, Ban nước của xã với lãnh đạo
UBND xã (30 người/lần họp) thống nhất kế hoạch vệ
sinh tổng thể trong toàn xã
Ban nước và vệ sinh
của xã
Cán bộ UBND xã, Ban
nước và vệ sinh
3
Giám sát và theo dõi các hoạt động thi công của nhà
thầu xây dựng công trình cấp nước và vệ sinh
Ban nước và vệ sinh
của xã
Ban nước và vệ sinh của
xã, người dân trong
cộng đồng
4
Giám sát việc vận hành công trình cấp nước và vệ
sinh
Ban nước và vệ sinh
của xã
Ban nước và vệ sinh của
xã, người dân trong
cộng đồng
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
26
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
5
Thu thập các ý kiến của người dân về xây dựng và
vận hành công trình cấp nước và vệ sinh
Ban nước và vệ sinh
của xã
VSBan nước và vệ sinh
của xã
6
Giải quyết và gửi các ý kiến về việc vận hành công
trình cấp nước và vệ sinh lên nhà thầu/đơn vị quản lý
và vận hành công trình cấp nước, PPMU
Ban nước và vệ sinh
của xã
Ban nước và vệ sinh của
xã
7
Tổ chức lễ ra quân thực hiện kế hoạch hành động dựa
vào cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền
thông
Ban nước và vệ sinh
của xã, Hội phụ nữ
xã
Ban nước và vệ sinh của
xã, UBND xã
8
Tổ chức các ngày "Thứ Bảy Xanh" (1 tháng 1 lần)
trên toàn xã (tiền trà nước,…)+ phát thanh trong ngày
thứ Bảy Xanh
Ban nước và vệ sinh
của xã
Ban nước và vệ sinh của
xã, người dân trong
cộng đồng
Kế hoạch hành
động cho từng
xã, Báo cáo
kết quả hoạt
động từng quý
của từng xã
9
Các hoạt động lồng ghép với các cuộc họp/hoạt động
bên Hội phụ nữ xã (họp chi hội phụ nữ thôn, tổng kết
công tác Hội phụ nữ xã, khen thưởng cho các chi hội
của thôn và cá nhân phụ nữ đạt thành tích xuất sắc
trong phong trào nước sạch và vệ sinh,…)
Ban nước và vệ sinh
của xã và trường học
Ban nước và vệ sinh của
xã, Hội phụ nữ xã, các
thành viên trong Hội
phụ nữ
Quý I/2013-Quý IV/2016
10
Tổ chức phát động phong trào viết bài/thơ, bài hát
trong cộng đồng về cấp nước và vệ sinh (nếu gương
người tốt, việc tốt về cấp nước và vệ sinh)
Ban nước và vệ sinh
của xã và trường học
Người dân trong cộng
đồng
11
Tổ chức và phát phần thưởng cuộc thi vẽ tranh trong
trường học cho các cháu (1 năm 1 lần)
PPMU, Ban nước và
vệ sinh của xã và
trường học
Giáo viên và học sinh
trong trường học
12
Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về vệ sinh môi trường trong
cộng đồng nhân dịp các ngày môi trường
UBND xã, Ban nước
và vệ sinh của xã
Người dân trong cộng
đồng
13
Tài trợ công cụ thu gom rác (xe chở rác, công cụ lao
động,…) và thu dọn một số đoạn cống rãnh thoát
nước
PPMU, Ban nước và
vệ sinh của xã
PPMU, Ban nước và vệ
sinh của xã
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
27
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
14
Xây dựng tài liệu cho mỗi TTV, thành viên Ban cấp
nước của xã (sổ tay, các tài liệu hướng dẫn)
Tư vấn CBA-IEC
cấp tỉnh và PPMU
Tư vấn CBA-IEC cấp
tỉnh và PPMU
15 Xây dựng và cung cấp bộ tài liệu cho cả đội TTV
Tư vấn CBA-IEC
cấp tỉnh và PPMU
Tư vấn CBA-IEC cấp
tỉnh và PPMU
16
Tổ chức những buổi nói chuyện/trò chơi/bài hát về
nước sạch và vệ sinh môi trường cho học sinh trong
trường học (mỗi năm 1 lần) tai trường tiểu học và
THCS
Ban nước và vệ sinh
của xã và trường học
Ban nước và vệ sinh của
xã và trường học
17
Tổ chức khen thưởng và phát quà cho các cháu học
sinh (hàng năm) (bằng xà phòng, hoặc vật dụng) tiêu
biểu về vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường (mỗi
năm 1 lần) tại các trường tiểu học và THCS
Ban nước và vệ sinh
của xã và trường học
Ban nước và vệ sinh của
xã và trường học
Kế hoạch hành
động cho từng
xã, Báo cáo
kết quả hoạt
động từng quý
của từng xã
Quý I/2013-Quý IV/2016
18
Sinh hoạt thường kỳ của đội TTV và Ban nước và vệ
sinh của xã (mỗi quý 1 lần)
Ban nước và vệ sinh
của xã
Ban nước và vệ sinh của
xã
19
Xây dựng các tờ thông tin dự án và
KHCN&VSTTCĐ phát cho các hộ gia đình (2 lần)
Ban nước và vệ sinh
của xã, Hội phụ nữ
xã
Ban nước và vệ sinh của
xã và trường học
20
Xây dựng các pa nô, áp phích, bảng thông tin cho các
ngày "Thứ 7 Xanh" và các ngày liên quan đến môi
trường đủ ở các nơi công cộng chính trong xã
PPMU, tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh
PPMU, tư vấn CBA-
IEC cấp tỉnh
21
Tổ chức xét và bình chọn gia đình tiêu biểu về cấp
nước và vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân (mỗi
thôn 1 hộ, 1 năm 1 lần)
Ban nước và vệ sinh
của xã và các thôn
Ban nước và vệ sinh của
xã và các thôn
22
Xây dựng/bổ sung thêm các quy định về vệ sinh cá
nhân và vệ sinh môi trường vào hương ước/quy định
chung của thôn/xã và thông tin tới các hộ gia đình về
các thay đổi trong hương ước/quy định
Ban nước và vệ sinh
của xã và các thôn
Ban nước và vệ sinh của
xã và các thôn
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
28
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
E Các hoạt động truyền thông của tƣ vấn
1 Thiết kế, cập nhật phương tiện truyền thông cho cộng
đồng và trong trường học
Tư vấn PIA
Tư vấn PIA
Báo cáo thực
hiện các hoạt
động truyền
thông
Quý II/2012 Quý
IV/2015
2 Thử nghiệm các phương tiện truyền thông Tư vấn CBA-IEC
cấp tỉnh, PPMU
Tư vấn CBA-IEC cấp
tỉnh, PPMU
3 Tiến hành triển khai các hoạt động truyền thông qua
các phương tiện đã được thử nghiệm trên địa bàn Tư vấn CBA-IEC
cấp tỉnh, PPMU
Tư vấn CBA-IEC cấp
tỉnh, PPMU
4 Chuẩn bị các tờ thông tin tới hộ gia đình
Tư vấn PIA, Tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA, Tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
5 Hoạt động truyền thông ở cộng đồng (lên kịch bản
cho từng hoạt động cụ thể tại cộng đồng)
Tư vấn PIA, tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA, tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
6 Chuẩn bị các mẫu thông tin bằng Pano, ap phích,
bảng thông tin và các thông điệp
Tư vấn PIA , Tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , Tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
7 Chuẩn bị mẫu sổ tay tuyên truyền cho cán bộ Ban
nước và vệ sinh tại xã
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
8 Chuẩn bị các tài liệu cho đội TTV và bộ phận phát
thanh về cấp nước và vệ sinh
Tư vấn PIA, Tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA, Tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
9 Tài liệu tuyên truyền về các mô hình nhà vệ sinh được
vay/tài trợ từ dự án Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
29
STT Nội dung công việc Đơn vị chủ trì Ngƣời tham gia Sản phẩm
Thời gian
dự kiến bắt
đầu
Thời gian
dự kiến
kết thúc
PPMU PPMU
10 Tài liệu tuyên truyền về các mô hình cấp nước thích
hợp (qua tờ rơi, đài truyền thanh của xã, trực tiếp,…)
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Báo cáo thực
hiện các hoạt
động truyền
thông
Quý II/2012 Quý
IV/2015
11 Hướng dẫn cộng đồng cam kết "vệ sinh tổng thể" và
giám sát quá trình này
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
12 Chuẩn bị các tư liệu và kịch bản cho các hoạt động
truyền thông ở trường học
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
13 Tổ chức các phong trào thi đua vệ sinh sạch sẽ trong
cộng đồng và nhà trường
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
14
Xây dựng kịch bản cho chương trình tham quan học
tập kinh nghiệm tại những nơi đã triển khai dự án
trước đó
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Tư vấn PIA , tư vấn
CBA-IEC cấp tỉnh,
PPMU
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
30
4.2. Lịch trình thực hiện 5 năm
Bảng 5: Lịch trình thực hiện 5 năm.
Hoạt động chính
Thời gian thực hiện
2012 2013 2014 2015 2016
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4
1.Khảo sát nền và khảo sát KAP
2.Đào tạo/Tập huấn cho CB PPMU, PWU, các cơ quan
cấp tỉnh liên quan
3.Xem xét các tư liệu truyền thông
4.Chuẩn bị kế hoạch Cấp nước và vệ sinh tổng thể cấp
cộng đồng và cấp tỉnh
5.Đánh giá KAP – cập nhật bộ chỉ số
6.Nâng cao năng lực cho WSCC và HSPs
7.Thực hiện kế hoạch CBA-IEC*
8.Theo dõi và đánh giá kế hoạch hành động*
*: Việc thực hiện, theo dõi và đánh giá kế hoạch hành động CBA-IEC cấp xã sẽ được cộng đồng cam kết tiếp tục tự duy trì một số hoạt động sau khi dự án kết
thúc (2016).
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông
Tỉnh Bình Định 31
5. NGUỒN LỰC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
5.1. Nhân lực
Để thực hiện được kế hoạch, không thể thiếu sự tham gia của tất cả các ban ngành đoàn
thể. Hoạt động này không chỉ liên quan đến duy nhất Ban quản lý dự án tỉnh, tư vấn và
các xã thuộc dự án, mà còn liên quan đến nhiều cơ quan, ban ngành đoàn thể.
Trong giai đoạn thí điểm của dự án (6 tiểu dự án tại 6 tỉnh), việc tuyển chọn tư vấn CBA-
IEC của tỉnh chưa hoàn thành, tư vấn PIA sẽ thực hiện lập kế hoạch và đào tạo nâng cao
năng lực cho cán bộ địa phương và cấp tiểu dự án tại các xã thí điểm. Cụ thể trách nhiệm
của các bên liên quan đến kế hoạch thực hiện dựa trên cộng đồng và thông tin, giáo dục,
truyền thông của dự án như sau:
Nhóm tƣ vấn hỗ trợ kỹ thuật PIA
Lập kế hoạch thực hiện công việc cho từng tỉnh
Phối hợp chặt chẽ với BQLDA trung ương, BQL DA tỉnh, triển khai các công
viêc cụ thể
Hướng dẫn chi tiết tư vấn CBA-IEC của tỉnh thực hiện công việc CBA-IEC tại
từng tỉnh
Xây dựng sổ tay tuyên truyền viên, sổ tay quỹ quay vòng, các tư liệu truyền
thông chung cho cả dự án.
Xây dựng các mẫu theo dõi và đánh giá các hoạt động CBA-IEC của từng tỉnh.
Nâng cao năng lực cho cán bộ BQL DA tỉnh, Hội phụ nữ tỉnh dựa trên cách tiếp
cận cộng đồng và quỹ quay vòng trong giai đoạn đầu (khi BQLDA tỉnh chưa
tuyển được tư vấn CBA-IEC của tỉnh)
Hướng dẫn BQLDA tỉnh và UBND xã lập Ban nước và vệ sinh cũng như đội
ngũ tuyên truyền viên tại mỗi xã (khi BQLDA tỉnh chưa tuyển được tư vấn
CBA-IEC của tỉnh)
Tập huấn và đào tạo cho cán bộ Ban nước và vệ sinh của xã, đội ngũ tuyên
truyền viên trong giai đoạn đầu (khi BQLDA tỉnh chưa tuyển được tư vấn CBA-
IEC của tỉnh)
Hỗ trợ đội ngũ tuyên truyền viên thực hiện các khảo sát, đánh giá hiện trạng nhu
cầu cấp nước, vệ sinh tại mỗi cộng đồng trong giai đoạn đầu (khi BQLDA tỉnh
chưa tuyển được tư vấn CBA-IEC của tỉnh)
Lập kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền
thông cấp xã mẫu cho các xã thuộc tiểu dự án giai đoạn đầu (khi BQLDA tỉnh
chưa tuyển được tư vấn CBA-IEC của tỉnh)
Nhóm tƣ vấn hỗ trợ kỹ thuật CBA-IEC cấp tỉnh
Cùng với sự hỗ trợ của tư vấn PIA xây dựng kế hoạch thực hiện và triển khai các
hoạt động CBA-IEC chi tiết tại từng tỉnh.
Phối hợp chặt chẽ với BQLDA trung ương, BQL DA tỉnh, Hội phụ nữ tỉnh, Ban
nước và vệ sinh các xã để triển khai các công viêc cụ thể
Nâng cao năng lực cho cán bộ BQL DA tỉnh, Hội phụ nữ tỉnh, Ban nước và vệ
sinh các xã thực hiện dự án dựa trên cách tiếp cận cộng đồng và quỹ quay vòng
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
32
Cùng với UBND xã lập Ban nước và vệ sinh cũng như đội ngũ tuyên truyền viên
tại mỗi xã
Tập huấn và đào tạo cho cán bộ Ban nước và vệ sinh của xã, đội ngũ tuyên
truyền viên
Tổ chức và cùng với đội ngũ tuyên truyền viên thực hiện các khảo sát, đánh giá
hiện trạng nhu cầu cấp nước, vệ sinh tại mỗi cộng đồng
Đánh giá các vấn đề ưu tiên tại cộng đồng
Lập kế hoạch để giải quyết các vấn đề ưu tiên tại cộng đồng
Xây dựng cụ thể kịch bản cụ thể cho từng hoạt động trong kế hoạch cấp nước và
vệ sinh tổng thể tại mỗi cộng đồng
Ban quản lí dự án tỉnh
Quản lý và giám sát hoạt động của tư vấn CBA-IEC tỉnh.
Phối hợp cùng tư vấn PIA thực hiện hỗ trợ tư vấn CBA-IEC tỉnh thực hiện.
Cung cấp thông tin cần thiết cho tư vấn xây dựng kế hoạch, phối hợp chặt chẽ
với tư vấn trong việc triển khai dưới cộng đồng.
Đánh giá chỉ báo theo dõi chuyển biến tập quán vệ sinh
Huy động, cổ vũ sự tham gia của các ban ngành và thành phần liên quan đến
công việc này.
Đánh giá kết quả thực hiện quỹ quay vòng
Chính quyền các cấp
Đối với UBND Huyện
Hỗ trợ Ban quản lý dự án, tư vấn hỗ trợ kỹ thuật thực hiện công việc ở cộng
đồng
Giám sát việc thực hiện cam kết thay đổi hành vi vệ sinh của cộng đồng
Đối với UBND Xã
Hỗ trợ Ban quản lý dự án, tư vấn hỗ trợ kỹ thuật thực hiện công việc ở cộng
đồng
Giám sát việc thực hiện cam kết thay đổi hành vi vệ sinh của cộng đồng
Giúp BQLDA tỉnh và đoàn tư vấn lập Ban nước và vệ sinh cũng như đội tuyên
truyền viên
Hỗ trợ đoàn tư vấn giải quyết những khó khăn tại cộng đồng (nếu có)
Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh và xã
Dự án sẽ tài trợ một quỹ vay quay vòng do Hội LH Phụ Nữ tỉnh và xã quản lý dành
cho việc xây lắp các hố xí hợp vệ sinh hộ gia đình. Thêm vào đó, Dự án sẽ tài trợ các
nhà vệ sinh công cộng cho trường học và một số khu vực công cộng như chợ thuộc
Xã, và sẽ được hợp đồng như một phần chi phí của công trình cấp nước tập trung.
Các cơ quan, tổ chức khác (trung tâm y tế dự phòng tỉnh, trung tâm truyền thông và sức
khỏe – thuộc sở Y tế các tỉnh, huyện, xã, các trường học, các cơ quan đoàn thể khác tại
địa phương,…)
Cung cấp thông tin cần thiết cho đoàn tư vấn;
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
33
Đảm bảo rằng thông tin về các kế hoạch và hoạt động liên quan đến chuyển biến
hành vi vệ sinh được phổ biến rộng rãi;
Trợ giúp huy động các hộ và tổ chức tham gia vào và hưởng lợi từ Dự án;
Tham gia vào (và cổ vũ các thành viên cộng đồng khác tham gia) các hoạt động của
Dự án Chuyển biến Tập quán Vệ sinh và Giữ vệ sinh, và
Hỗ trợ Ban nước và vệ sinh tại xã.
Ban nƣớc và vệ sinh tại xã: Đây là đội ngũ nòng cốt trong việc giám sát các hoạt động
dự án tại cộng đồng, cũng như đây là đại diện cho tiếng nói của cộng đồng vào dự án.
Điều tra khảo sát theo sự điều phối và hướng dẫn của PPMU và tư vấn PIA
Đề xuất các ý kiến cho dự án để dự án phục vụ đúng theo nhu cầu và đặc điểm của
cộng đồng
Xây dựng kế hoạch tham gia của cộng đồng vào dự án
Thực hiện cam kết của cộng đồng sẽ thực hiện kế hoạch đã xây dựng
Tổ chức thực hiện kế hoạch đã xây dựng
Giám sát, theo dõi các hoạt động xây dựng công trình cấp nước và vệ sinh
Thực hiện Giám sát công tác thực hiện kế hoạch môi trường, kế hoạch tái định cư,
kế hoạch dân tộc thiểu số, kế hoạch về giới.
Giám sát công tác vận hành bảo dưỡng công trình cấp nước và vệ sinh (khi các công
trình xây dựng bắt đầu đi vào hoạt động)
Là đại diện tiếng nói của người dân về các vấn đề liên quan đến cấp nước và vệ sinh
trong khu dân cư.
Thu thập, tổng hợp, giải quyết các ý kiến, khiếu nại của người dân về cấp nước và vệ
sinh (nếu đủ thẩm quyền), và chuyển cho bên nhà thầu, PPMU (trong trường hợp
không giải quyết được).
Tuyên truyền vận động cộng đồng sử dụng nước được xây dựng từ công trình dự án
và trả phí theo đúng quy định.
Cùng và hỗ trợ đội Tuyên truyền viên sức khỏe và vệ sinh thực hiện Kế hoạch vệ
sinh cộng đồng trên quy mô toàn xã.
Đội Tuyên truyền viên: đây là một đội ngũ không thể thiếu trong bất kỳ một hoạt
động truyền thông nào ở cộng đồng. Nhiệm vụ của các đội tuyên truyền viên:
Các tuyên truyền viên tham gia đi khảo sát
Các tuyên truyền viên giúp các hộ và cùng cộng đồng cam kết thay đổi hành vi vệ
sinh
Các tuyên truyền viên chịu trách nhiệm về cam kết thay đổi hành vi vệ sinh của cộng
đồng
Thực hiện và triển khai các hoạt động truyền thông cấp thôn và cấp cộng đồng trong
kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông cấp
xã.
Tuyên truyền, và huy động cộng đồng tiếp tục thực hiện các hoạt động thường
xuyên trong kế hoạch cấp nước và vệ sinh tổng thể cộng đồng.
Quyền lợi của đội tuyên truyền viên:
Được quyền tham gia đầy đủ các đợt tập huấn và đào tạo, cũng như được hưởng
kinh phí hỗ trợ từ các đợt tập huấn này.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
34
Được dự án cung cấp đầy đủ các tài liệu và thông tin liên quan đến hợp phần 2 của
dự án.
Được quyền trao đổi với tư vấn về những vướng mắc trong cộng đồng, để cùng với
tư vấn cũng như chính quyền các cấp giải quyết các vướng mắc đó.
Tại mỗi đợt khảo sát, điều tra tại địa bàn, các tuyên truyền viên đều được hưởng kinh
phí hỗ trợ tuỳ thuộc vào thời gian và nội dung của đợt điều tra khảo sát đó.
Tuyên truyền viên cũng được hưởng hỗ trợ kinh phí tại những hoạt động truyền
thông trên địa bàn mình phụ trách (tổ chức các cuộc thi, họp cộng đồng, phát tờ
rơi,…)
5.2. Vật lực
Một trong những nguồn lực không thể thiếu để thực hiện hợp phần này là các trang thiết
bị máy móc hỗ trợ cho các hoạt động tại cộng đồng. Cụ thế là các trang thiết bị sau:
Hệ thống máy tính và máy in
Một trong những trang thiết bị không thể thiếu để xây dựng và tổng hợp các kết quả cho
các hoạt động cộng đồng là hệ thống máy tính và hệ thống máy in. Hệ thống máy tính và
máy in này sẽ được tư vấn thuê (theo đề xuất tài chính) và có hỗ trợ thêm từ thiết bị máy
tính và máy in của BQLDA trong quá trình thực hiện.
Loa truyền thanh
Một trong những điểm thuận lợi cho các hoạt động truyền thông cấp cộng đồng là hầu
hết các xã trong khu vực dự án đều có hệ thống loa truyền thanh trong xã. Đây là một
trong những điều kiện thuận lợi để thực hiện các chiến dịch truyền thông cấp xã và cấp
thôn sau này. Hệ thống loa truyền thanh này sẽ được huy động tối đa trong việc tuyên
truyền phổ biến đến các hành vi vệ sinh trong cộng đồng.
Bên cạnh đó, bộ loa của BQL DA cũng được huy động dùng để trình chiếu những bộ
phim tư liệu tại địa bàn .
Hệ thống máy chiếu và máy tính
Để phục vụ cho các hoạt động tập huấn và các buổi trình chiếu những đoạn phim tư liệu
cho cộng đồng, hệ thống máy chiếu và máy tính là vô cùng quan trọng. Hệ thống máy
chiếu của BQLDA cũng sẽ được huy động trong các hoạt động truyền thông khi cần
thiết.
Hệ thống loa đài, Tivi
Trong các cuộc họp với cộng đồng và các cuộc thi được tổ chức trong cộng đồng, hệ
thống loa đài và Ti vi là cần thiết. Những vật dụng này sẽ được thuê để phục vụ cho hoạt
động truyền thông.
Hệ thống máy in, photo
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
35
Để phục vụ cho việc in ấn tài liệu, tư vấn sẽ thuê máy in và photo để phục vụ công tác
này. Ngoài ra, BQLDA cũng có máy in, và máy in này cũng được huy động khi cần thiết.
Máy quay, máy ảnh, máy chiếu và máy tính
Dự án cũng làm những bộ phim tư liệu trong cộng đồng và ghi lại những hình ảnh của
cộng đồng. Chính vì vậy, hệ thống máy quay, máy ảnh, máy chiếu và máy tính của
BQLDA cũng sẽ được huy động khi cần thiết.
Trang thông tin điện tử của PCERWASS, tập san ngành nông nghiệp và PTNT của
tỉnh
Sẽ được đăng tải và cập nhật liên tục tất cả hoạt động của dự án.
5.3. Tài lực
Với bất cứ hoạt động nào đặt ra cho kế hoạch này, đi kèm với đó là kinh phí. Về hoạt
động cho những người tham gia dự án (đặc biệt là cán bộ trong Ban nước và vệ sinh của
xã cũng như đội ngũ tuyên truyền viên) dựa trên tinh thần tự nguyện.
Đây là kế hoạch phục vụ cho chính cộng đồng, dựa trên tình hình thực tế của cộng đồng
và do chính cộng đồng xây dựng nên. Dự án sẽ không trả tiền công cho cộng đồng đối
với những việc mà họ làm vì chính cộng đồng của họ. Hơn nữa, tính chất của dự án là có
sự cùng tham gia của người dân trong cộng đồng, theo mô hình “nhà nước và nhân dân
cùng làm”, người dân ít nhất phải đóng góp công sức của mình vào các hoạt động chung
như tích cực tham gia vào các hoạt động giám sát công trình cấp nước và vệ sinh, tích
cực tham gia các ngày Thứ Bảy Xanh, các cuộc thi cũng như các hoạt động khác ở địa
phương, bản thân người dân phải có ý thức thay đổi các hành vi vệ sinh xấu mà có thể
ảnh hưởng đến sức khoẻ của bản thân, gia đình họ và cả cộng đồng. Trên tinh thần đó, dự
án sẽ chỉ hỗ trợ kinh phí thực hiện các hoạt động CBA-IEC trong 30 tháng từ khi kế
hoạch vệ sinh tổng thể cộng đồng được phê duyệt . Sau khi kết thúc giai đoạn dự án hỗ
trợ kinh phí, cộng đồng có trách nhiệm tiếp tục thực hiện các hoạt động này để đảm bảo
mục tiêu tiếp tục duy trì việc vận hành tốt công trình cấp nước và vệ sinh chung cũng
như nâng cao sức khoẻ cộng đồng tại xã.
Tuy nhiên, dự án cũng có những hỗ trợ đối với từng hoạt động cụ thể. Cụ thể:
Việc tập huấn, đào tạo: có kinh phí hỗ trợ cho tuyên truyền viên
Điều tra khảo sát tại cộng đồng: có kinh phí cho tuyên truyền viên với mỗi hoạt động
điều tra khảo sát.
Họp dân: có kinh phí cho các cuộc họp dân – loa đài, nước uống, bánh kẹo,…
Tổ chức các cuộc thi trong cộng đồng và trường học: có kinh phí về tổ chức, chấm
thi và giải thưởng cho những người đoạt giải.
Ban nước và vệ sinh tại xã không chỉ hoạt động trong giai đoạn thực hiện kế hoạch hành
động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông cấp xã, cũng như trong
giai đoạn triển khai dự án tại địa bàn xã. Như đã trình bày ở trên, Ban nước và vệ sinh sẽ
hoạt động trên tinh thần hoàn toàn tự nguyện vì cộng đồng. Các cán bộ Ban nước và vệ
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
36
sinh chỉ được hỗ trợ tiền xăng xe (chủ yếu cho trưởng ban và phó ban) và văn phòng
phẩm phục vụ cho công tác thực hiện của Ban. Chi phí này đã được tính trong giai đoạn
thực hiện kế hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông
cấp xã. Sau khi việc thực hiện kế hoạch này kết thúc, thì kinh phí tối thiểu để duy trì các
hoạt động của Ban nước và vệ sinh cấp xã sẽ được UBND tỉnh hỗ trợ (cam kết của tỉnh
đối với dự án sẽ trích một phần kinh phí trong giá nước để duy trì hoạt động của Ban).
Phân bổ tài chính trong quá trình thực hiện cụ thể như sau.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông
Tỉnh Bình Định 37
Bảng 6: Kế hoạch tài chính chi chung cho hoạt động CBA_IEC của tỉnh.
(Ƣớc tính trung bình có khoảng 6 xã trong khu vực dự án)
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị
quản lý tài
chính
Đối tƣợng
hƣởng
1 Chi cho kế hoạch cộng đồng vệ sinh tổng thể Xã 6
354.200.000 2.125.200.000 PPMU Cộng đồng
2
Tập huấn cho cán bộ BQLDA tỉnh, Hội phụ nữ,
PCERWASS về kỹ năng truyền thông, quy trình thực hiện
các dự án truyền thông, cách xử lý dữ liệu và các kỹ năng
giám sát và đánh giá dự án, quỹ quay vòng (cho CB dự án
và CB hội phụ nữ)
Lần 2
15.000.000 30.000.000 PPMU
Cán bộ cơ
quan cấp
tỉnh
3 Các tin bài, phóng sự cho báo và truyền hình cấp tỉnh Cả dự
án 1
200.000.000 200.000.000 PPMU
Báo, đài
tỉnh
4 Phối hợp với Hội phụ nữ tỉnh tổ chức truyền thông về cấp
nước và vệ sinh theo ngành dọc Năm 3
200.000.000 600.000.000 PPMU Hội phụ nữ
5 Phối hợp với Sở Giáo dục – Đào tạo tổ chức truyền thông
về cấp nước và vệ sinh theo ngành dọc Năm 3
150.000.000 450.000.000 PPMU
Sở Giáo
dục
6 Phối hợp với Sở Y tế tổ chức sự kiện truyền thông về lĩnh
vực cấp nước và vệ sinh cấp tỉnh Lần 2
100.000.000 200.000.000 PPMU
PPMU, Sở
Y tế
7 Phối hợp với Hội phụ nữ tỉnh tổ chức các cuộc thi tìm hiểu
về cấp nước và vệ sinh Lần 2
100.000.000 200.000.000 PPMU
PPMU,
Hội phụ nữ
8 Phối hợp với Sở Giáo dục – Đào tạo tổ chức các cuộc thi
tìm hiểu về cấp nước và vệ sinh Lần 2
100.000.000 200.000.000 PPMU
PPMU, Sở
Giáo dục
9 Tổ chức tham quan giữa các xã, TTV đến tham quan tại
tỉnh khác
Trọn
gói 2
100.000.000 200.000.000 PPMU
TTV, cán
bộ Ban
nước xã
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
38
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị
quản lý tài
chính
Đối tƣợng
hƣởng
10 Thiết bị cho công tác truyền thông của BQLDA Cả dự
án 1
200.000.000 200.000.000 PPMU PPMU
11 Các chi phí khác (phát sinh và dự phòng) 250.000.000 PPMU PPMU
Tổng 4.655.200.000
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
39
Bảng 7: Dự toán hỗ trợ thực hiện kế hoạch hành động cho mỗi xã.
(Tính trung bình mỗi xã/cộng đồng sẽ có khoảng 30 cán bộ nằm trong Ban nƣớc và vệ sinh của xã và có 25 TTV - 10 thôn/xóm - 6 trƣờng
học - 1 chợ) và thời gian thực hiện kế hoạch VSTTCĐ kéo dài trong 30 tháng)
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị quản
lý tài chính
Đối tƣợng
nhận kinh
phí thực
hiện
I. Các điều tra khảo sát tại cộng đồng
1 Khảo sát ban đầu về tình hình vệ sinh của xã, KAP Lần 1 2.000.000 2.000.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
2 Khảo sát tình hình vệ sinh trường học Trường 2 200.000 400.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
3 Khảo sát nhu cầu đào tạo của Ban nước và vệ sinh Người 20 50.000 1.000.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
4 Khảo sát tình hình vệ sinh công cộng (trường học,
chợ…)
Công
trình 3 100.000 300.000
PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
5 Xây dựng bản đồ cấp nước và VSMT trong xã (Ban nước
và vệ sinh) TTV 20 100.000 2.000.000
PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
6
Khảo sát thu thập thông tin cấp xã phục vụ bộ chỉ số theo
dõi đánh giá (1 năm/lần x 5 năm) - bao gồm thu thập số
liệu, tổng hợp số liệu cấp thôn và xã tổng hợp báo cáo
cấp xã, VPP phục vụ thu thập số liệu
Thôn 50 150.000 7.500.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
II Tập huấn đào tạo
1 Tập huấn cho đội ngũ TTV, cán bộ Ban cấp nước và vệ
sinh tại xã về kế hoạch xây dựng cộng đồng TTV 20 300.000 6.000.000
PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
40
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị quản
lý tài chính
Đối tƣợng
nhận kinh
phí thực
hiện
2 Chi phí in ấn, tài liệu, VPP cho TTV tập huấn TTV 20 100.000 2.000.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
3 Tập huấn cho đội ngũ TTV về khảo sát KAP và các khảo
sát khác TTV 20 100.000 2.000.000
PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
4
Tập huấn về kỹ năng truyền thông, tập huấn về kiến thức
cấp nước và vệ sinh cho TTV và các thành viên trong
Ban cấp nước và vệ sinh của xã ( 1 đợt tập huấn)
TTV 40 200.000 8.000.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
5
Tập huấn về kỹ năng đánh giá và giám sát dự án cho đội
ngũ TTV và các thành viên trong Ban cấp nước và vệ
sinh của xã
TTV 40 200.000 8.000.000 PPMU/Tư vấn
CBA-IEC tỉnh
Ban nước và
vệ sinh
III Các hoạt động xây dựng và thực hiện kế hoạch cộng
đồng
1
Chi phí trà nước, họp thôn xây dựng kế hoạch cộng đồng
và lồng ghép các vấn đề cấp nước và vệ sinh (1 năm 2
lần)
Thôn/lần 60 100.000 6.000.000 UBND xã Người dân
2 Chi phí cho người tổ chức họp thôn (20 người x 5 lần) Người lần 100 50.000 5.000.000 UBND xã Ban nước và
vệ sinh
3
Chi phí cho đội ngũ TTV, Ban nước của xã với lãnh đạo
UBND xã (40 người/lần họp) thống nhất kế hoạch vệ
sinh tổng thể trong toàn xã
Người 40 100.000 4.000.000 UBND xã Ban nước và
vệ sinh
4
Chi phí xăng xe trả cho Trưởng ban và phó ban cấp nước
và vệ sinh của xã cho việc điều phối các hoạt động Kế
hoạch hành động dựa vào cộng đồng và thông tin - giáo
dục - truyền thông (trong 30 tháng: 100 nghìn/tháng)
Tháng
người 60 100.000 6.000.000 UBND xã
Đội trưởng,
đội phó Ban
cấp nước
5
Kinh phí xăng xe đi lại trả cho các thành viên (trừ đội
TTV) trong Ban cấp nước và vệ sinh triển khai các hoạt
động trong Kế hoạch Cấp nước và vệ sinh tổng thể (8
Tháng
người 240 50.000 12.000.000 UBND xã
Ban nước và
vệ sinh
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
41
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị quản
lý tài chính
Đối tƣợng
nhận kinh
phí thực
hiện
người trong 30 tháng)
6 Chi phí xăng xe trả cho TTV đi lại trong xã triển khai
công tác tuyên truyền (20 TTV x 30 tháng)
Tháng
người 600 50.000 30.000.000 UBND xã TTV
7 Mũ áo phục vụ các ngày "Thứ Bảy Xanh" cho nhóm
TTV, Ban cấp nước của xã và đội thu gom rác Năm 3 3.000.000 9.000.000 UBND xã TTV
8 Tổ chức lễ ra quân thực hiện Kế hoạch hành động dựa
vào cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông Lần 1 15.000.000 15.000.000 UBND xã Cộng đồng
9
Tổ chức các ngày "Thứ Bảy Xanh" (1 tháng 1 lần) trên
toàn xã (tiền trà nước, ….) + tiền phát thanh trong ngày
thứ Bảy Xanh (mỗi thôn được hỗ trợ 200 nghìn/ngày)
Tháng 30 1.000.000 30.000.000 UBND xã Người dân
10
Các hoạt động lồng ghép với các cuộc họp/hoạt động bên
Hội phụ nữ xã (họp chi hội phụ nữ thôn, tổng kết công
tác HPN xã, khen thưởng cho các chi hội của thông và cá
nhân phụ nữ đạt thành tích xuất sắc trong phong trào
nước sạch và vệ sinh, …)
Năm 3 1.000.000 3.000.000 UBND xã Hội phụ nữ
xã
11 Tổ chức và phần thưởng cuộc thi vẽ tranh trong trường
học cho các cháu Lần 1 2.500.000 2.500.000 UBND xã Học sinh
12
Tổ chức các buổi văn nghệ trong cộng đồng, tổ chức
cuộc thi tìm hiểu về vệ sinh môi trường trong cộng đồng
nhân dịp các ngày môi trường …
Lần 1 15.000.000 15.000.000 UBND xã Người dân
13
Tài trợ công cụ thu gom rác (xe chở rác, công cụ lao
động, …) và thu dọn vệ sinh một số đoạn cống rãnh thoát
nước
Trọn gói 1 100.000.000 100.000.000 PPMU Người dân
14 Tài liệu cho TTV, thành viên Ban cấp nước của xã (sổ
tay, các tài liệu hướng dẫn) TTV 30 300.000 9.000.000 PPMU
Ban nước và
vệ sinh
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
42
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị quản
lý tài chính
Đối tƣợng
nhận kinh
phí thực
hiện
15 Bộ tài liệu cho đội TTV Trọn gói 1 1.500.000 1.500.000 PPMU Ban nước và
vệ sinh
16
Tổ chức những buổi nói chuyện/trò chơi/bài hát về nước
sạch và vệ sinh môi trường cho học sinh trong trường
học tại trường tiểu học và THCS
Trường 6 500.000 3.000.000 UBND xã Học sinh
17
Tổ chức khen thưởng và phát quà cho các cháu học sinh
(hàng năm bằng xà phòng, hoặc vật dụng) tiêu biểu về vệ
sinh cá nhân và vệ sinh môi trường tại trường tiểu học và
THCS
Trường 6 500.000 3.000.000 UBND xã Học sinh
18 Sinh hoạt thường kỳ của đội TTV và Ban nước và vệ
sinh cấp xã (mỗi quý 1 lần) Lần 10 1.000.000 10.000.000 UBND xã
Ban nước và
vệ sinh
19 Văn phòng phẩm phục vụ cho Ban nước và vệ sinh Trọn gói 3 500.000 1.500.000 UBND xã Ban nước và
vệ sinh
20 Các tờ thông tin dự án và KHCN&VSTTCĐ phát cho
các hộ gia đình Trọn gói 1 5.000.000 5.000.000 UBND xã Người dân
21
Các pa nô, áp phích, bảng thông tin cho các ngày "Thứ
Bảy xanh" và các ngày liên quan đến môi trường đủ ở
các nơi công cộng chính trong xã
Trọn gói 2 5.000.000 10.000.000 UBND xã Người dân
22
Tổ chức xét và bình chọn gia đình tiêu biểu về vệ sinh
môi trường và vệ sinh cá nhân (mỗi 2 hộ, 1 năm 1 lần -
bao gồm cả kinh phí bình chọn)
Gia đình 60 250.000 15.000.000 UBND xã Người dân
23
Xây dựng/bổ sung thêm các quy định về vệ sinh cá nhân
và vệ sinh môi trường vào hương ước/quy định chung
của thôn/xã và thông tin tới các hộ gia đình về các thay
đổi trong hương ước/quy định qua họp thôn.
Thôn 10 1.000.000 10.000.000 UBND xã Người dân
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung
Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông Tỉnh Bình Định
43
TT Nội dung ĐVT Số
lƣợng Đơn giá Tổng
Đơn vị quản
lý tài chính
Đối tƣợng
nhận kinh
phí thực
hiện
24 Chi phí quản lý tài chính Kế hoạch hành động dựa vào
cộng đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông Tháng 30 50.000 1.500.000 UBND xã
CB quản lý
tài chính
25 Chi phí đi thực địa cho PPMU (ngày.người) - theo dõi và
giám sát các hoạt động trong kế hoạch cộng đồng
Người
ngày 40 200.000 8.000.000 PPMU PPMU
Tổng 354.200.000
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông
Tỉnh Bình Định
Theo kế hoạch, các chi phí chi trả cho tập huấn, đào tạo và các hoạt động tại cộng đồng, và
một số hoạt động hỗ trợ kỹ thuật khác sẽ do tư vấn CBA-IEC của tỉnh chi. Trong thời gian
đầu, khi tư vấn CBA-IEC của các tỉnh chưa được tuyển chọn, tư vấn PIA sẽ thực hiện các
hoạt động đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực và xây dựng Kế hoạch hành động cho các
xã trong tiểu dự án. Tuy nhiên, các kinh phí như chi trả cho tập huấn, đào tạo và các hoạt
động tại cộng đồng (ngoài chi phí chi cho tư vấn) sẽ được BQLDA tỉnh lấy từ chi phí tư
vấn và quỹ cộng đồng đã được phân bổ cho BQLDA tỉnh để chi.
Khi Kế hoạch hành động đã được xây dựng và phê duyệt, UBND xã và Ban nước và vệ sinh
xã sẽ phải ký cam kết thực hiện kế hoạch đó với BQLDA tỉnh. BQLDA tỉnh sẽ ký hợp đồng
với UBND xã thực hiện kế hoạch đã đề ra, và BQLDA tỉnh cũng cam kết sẽ giải ngân cho
cộng đồng theo đúng cam kết để cộng đồng có kinh phí hoạt động. Trong hợp đồng, toàn bộ
kinh phí của các hoạt động trong kế hoạch đã ghi do UBND xã chi sẽ chuyển cho UBND xã
theo các hoạt động của từng năm. Việc quyết toán của UBND xã với BQLDA tỉnh sẽ tính
theo nội dung hoạt động cộng đồng đã thực hiện trong từng năm. UBND xã phải tuân thủ
theo các nguyên tắc chi tiêu và quyết toán của BQLDA tỉnh.
Ngoài ra, các hoạt động đã ghi trong kế hoạch do BQLDA tỉnh quản lý, BQLDA tỉnh sẽ
chi theo kế hoạch cụ thể (đối với các hoạt động cấp tỉnh), và chi cho cộng đồng theo đúng
lộ trình thực hiện kế hoạch.
Dự toán hỗ trợ thực hiện kế hoạch hành động cho mỗi xã được tính trung bình mỗi xã/cộng
đồng sẽ có khoảng 30 cán bộ nằm trong Ban nước và vệ sinh của xã và có 25 TTV - 10
thôn/xóm - 6 trường học - 1 chợ) và thời gian thực hiện kế hoạch CBA-IEC cấp xã kéo dài
trong 30 tháng. Tuy nhiên, từng trường hợp cụ thể có thể khác về số lượng xã, thôn/xóm,
trường học, chợ thì Ban QLDA tỉnh có thể điều chỉnh kinh phí cho từng xã trong một dự án
cho phù hợp, nhưng không vượt quá kế hoạch tài chính chi cho kế hoạch CBA-IEC của tất
cả các xã.
6. NHỮNG RỦI RO VÀ QUẢN LÝ RỦI RO KHI THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
6.1. Các rủi ro
6.1.1. Thời gian thực hiện của hoạt động CBA-IEC
Công CBA-IEC thuộc dự án được thực hiện trong một thời gian dài thì việc thay đổi đội
ngũ lãnh đạo tại địa phương cũng như thay đội đội ngũ tuyên truyền viên là không thể
tránh khỏi. Điều này, việc nắm bắt chủ trương và chỉ đạo trên địa bàn sẽ gặp nhiều khó
khăn. Đối với tư vấn, mỗi lần một lãnh đạo xã thay, thì tư vấn lại phải trình bày dự án từ
đầu, nội dung công việc tại xã đến đâu, kế hoạch tiếp theo như thế nào.
Ngay cả đối với BQL DA tỉnh, từ khi bắt đầu dự án cho đến khi kết thúc dự án, sự thay đổi
một số vị trí nhân sự là không thể tránh khỏi. Điều này cũng là một trong những trở ngại
cho tư vấn cần có sự hỗ trợ và phối hợp sát sao của ban quản lý.
Về phía tư vấn PIA, với một thời gian dài như vậy để đảm bảo đội ngũ nhân sự trong suốt
quá trình thực hiện dự án là một việc rất khó khăn. Trong một thời điểm nào đó, với những
lý do bất khả kháng, một số nhân sự phải thay đổi trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, đối
với nhân sự chủ chốt, tư vấn PIA sẽ cố gắng đảm bảo duy trì thực hiện trong suốt thời gian
thực hiện dự án này.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông
Tỉnh Bình Định
6.1.2. Tính chất mới của dự án
“Dự án truyền thông thay đổi thói quen vệ sinh và cải thiện sức khoẻ cộng đồng” là một
mô hình dự án kiểu mới tại Việt Nam. Mô hình, mẫu dự án đã được thực hiện tại Việt Nam
hiện nay chưa phổ biến. Trước đó, việc truyền thông thay đổi hành vi mới tập trung chính
vào “thay đổi hành vi cá nhân” chứ chưa hướng đến “thay đổi hành vi của cả cộng đồng”
để hướng đến “Vệ sinh tổng thể”. Đây cũng là một trong những khó khăn cho tư vấn trong
công tác chuẩn bị và lập kế hoạch.
6.1.3. Tỉ lệ lạm phát cao
Tỉ lệ lạm phát và gia tăng về giá cả của Việt Nam hiện nay cũng là một thách thức đối với
việc thực hiện dự án. Do vậy, những chi phí về lương nhân công, và các chi phí khác (đi
lại, ăn ở, tài liệu, trang thiết bị,….) đều tăng. Do vậy, việc tính toán kinh phí cũng phải hết
sức linh động để có thể duy trì việc thực hiện dự án trong một khoảng thời gian dài – 60
tháng.
6.1.4. Sự phối hợp cùng với các công trình xây dựng
Theo nhiệm vụ đề ra, để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc thay đổi hành vi vệ sinh
tổng thể, việc thực hiện các hoạt động truyền thông phải được phối hợp cùng với việc thực
hiện các công trình xây dựng tại khu vực các xã thuộc dự án. Tuy nhiên, cho đến thời điểm
hiện tại, chưa có bất cứ công trình nào đã được đi vào xây dựng, trong khi người dân đã
biết thông tin về dự án từ 3 năm về trước.
6.2. Các giải pháp quản lý rủi ro
Vì những khó khăn trên đây nên kế hoạch thực hiện có thể bị thay đổi so với thời gian dự
kiến. Để thực hiện được điều đó, một số giải pháp được đưa ra như sau:
Bên cạnh đó, BQLDA thường xuyên trao đổi với tư vấn PIA và CPMU về quy cách
thực hiện, những kinh nghiệm thực hiện và những ý kiến đề xuất từ phía Ngân hàng
phát triển châu Á (nếu có).
Kế hoạch thực hiện đã được lập ra, tuy nhiên việc thực hiện kế hoạch không nên quá
cứng nhắc, vì đây là kế hoạch cấp tỉnh được xây dựng cho một khoảng thời gian rất dài
(60 tháng). Việc thực hiện cần phải linh hoạt và cơ động để có những điều chỉnh kịp
thời (đặc biệt là những điều chỉnh về mốc thời gian của từng hoạt động cụ thể) để đảm
bảo kế hoạch chung của dự án.
Trong quá trình thực hiện, cộng đồng có thể phải đối mặt với những khó khăn và đề
xuất phát sinh ngoài tầm kiểm soát của cộng đồng. Đối với những trường hợp như vậy,
BQLDA tỉnh, CPMU và Ngân hàng phát triển châu Á cần hỗ trợ tích cực tư vấn để
giải quyết những khó khăn này.
BQL DA cần thông qua lãnh đạo tỉnh chỉ đạo các xã khi có sự chuyển giao lãnh đạo xã
cần phải có sự bàn giao cụ thể các hoạt động của dự án nói chung và của các hoạt động
thông tin – giáo dục – truyền thông nói chung giữa người lãnh đạo trước và lãnh đạo
sau, và cán bộ phụ trách trước và cán bộ phụ trách sau.
BQLDA và Ngân hàng phát triển châu Á theo dõi chặt chẽ những biến động kinh tế xã
hội nói chung để có thể đưa ra những biện pháp trợ giúp Kế hoạch được thực hiện tốt.
BQLDA và Ngân hàng phát triển châu Á thúc đẩy các nhà thầu đảm bảo đúng tiến độ
xây dựng các công trình cấp nước tại các xã, và cập nhật thường xuyên về tiến độ xây
dựng, mức độ hoàn thành các công trình, để cộng đồng có thể có những bước triển
khai các hoạt động Thông tin – Giáo dục – Truyền thông cho phù hợp.
Dự án Cấp nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung Kế hoạch Hành động dựa vào Cộng đồng và Thông tin – Giáo dục – Truyền thông
Tỉnh Bình Định
7. ĐÁNH GIÁ VÀ GIÁM SÁT
Các hoạt động giám sát và đánh giá cho mỗi dự án bao gồm có giám sát bên trong (giám sát
nội bộ) do chính những người thực hiện dự án tiến hành giám sát và đánh giá; và giám sát
bên ngoài (giám sát độc lập) do một cơ quan độc lập tiến hành giám sát và đánh giá.
Nội dung giám sát và đánh giá được đề cập ở đây là giám sát bên trong. Việc giám sát này
sẽ do BQL DA tỉnh và chính cộng đồng cũng như người dân trong khu vực dự án tiến hành
giám sát và đánh giá những gì đã thực hiện được, có đạt được mục tiêu ban đầu do chính
các cộng đồng đề ra hay không.
Việc đánh giá kế hoạch này sẽ bao gồm:
7.1. BQLDA tỉnh trong việc giám sát và đánh giá
BQL DA tỉnh và tư vấn CBA-IEC tỉnh sẽ chỉ đạo thực hiện giám sát và đánh giá các hoạt
động CBA-IEC cấp tỉnh và cấp cộng đồng theo bộ chỉ số giám sát và đánh giá, xây dựng
quá trình thực hiện giám sát và đánh giá các hoạt động cải thiện điều kiện vệ sinh, thay đổi
thói quen vệ sinh có sự tham gia của cộng đồng. Các chỉ số cơ bản để giám sát và đánh giá
bao gồm:
Tỷ lệ các bệnh liên quan đến vệ sinh
Sự thay đổi trong nhận thức của người dân về vấn đề vệ sinh
Sự thay đổi trong thái độ của người dân về vấn đề vệ sinh
Tỷ lệ các hộ gia đình có hố xí hợp vệ sinh
Tỷ lệ hành vi rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và trước khi cho con bú
Tỉ lệ hộ gia đình sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh/ đấu nối và sử dụng hệ thống cấp
nước tập trung.
Các chỉ số này sẽ được xác định từ điều tra KAP (nhận thức – thái độ - thực hành) và số liệu
khảo sát kinh tế xã hội ban đầu, và sẽ được Ban nước và vệ sinh của xã thu thập hàng năm, tư
vấn CBA-IEC của tỉnh và tư vấn PIA sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp và báo cáo công tác
CBA-IEC triển khai chung của dự án và các tác động của dự án tới cộng đồng.
7.2. Tiến hành giám sát tại cộng đồng
BQLDA tỉnh và tư vấn CBA-IEC của tỉnh (nếu có) sẽ chịu trách nhiệm giám sát các hoạt
động cấp tỉnh cũng như các hoạt động thực hiện trong kế hoạch hành động dựa vào cộng
đồng và thông tin - giáo dục - truyền thông cấp xã của từng xã. Trong giai đoạn đầu, để cho
các hoạt động tại cộng đồng đi vào nề nếp, BQLDA tỉnh và tư vấn CBA-IEC phải trực tiếp
giám sát tại địa bàn và hỗ trợ cộng đồng trong trường hợp khó khăn trong quá trình triển
khai.
Ban nước và vệ sinh của xã và đội ngũ tuyên truyền viên các xã chịu trách nhiệm giám sát
các hoạt động trong Kế hoạch hành động trong địa bàn mình phụ trách. Ban Nước và Vệ
sinh của xã chịu trách nhiệm xây dựng báo cáo tình hình thực hiện định kỳ 3 tháng/lần
(hàng quý) cho BQLDA tỉnh về việc huy động cộng đồng thực hiện các hoạt động trong
Kế hoạch CBA-IEC.