Ka I ka danaya Balo kaJle

Dr. Richard A Bennett

Edi1': . Tr:ms World Radio 06 BP 2131 Abidjan 06 Tt!1. . ( n~ ) 22.49.03 .0 1 F~~ : (2:>~) 22.4~mm E'IlI~il . lwrci@a\'i~o .d COle d" I"oin::

E PAS VENORE

Food for Faith (Bambara) Copyright: Cross Currents International Ministries Trans World Radio E-mail: twrci@avlso.ci ISBN: 0 948 590 00 9 ww.ccim-media.comCross Currents International Ministries

mailto:twrci@avlso.ciBevTypewritten Text

KA I KA DANAYA BALO KA JlE Bambara

An Matigi Yesu Krista togo la, oi scbEn kera Ala ka baara kEla kantigimanu bEe ta yeo Olu minun ye ne oi n'ka muso dEmen Ala ka kibaro duman Jenseli baara la.

Ni seben labenna ka ban Arabu kan oi fraose kan. oi Allemand kan , oi hongrois kan , oi kon~en kan, oi portugais kan, oi Russi kan, oi Siswatikan nan.

Cross Current International Mini stry ka demEnni sababula, kan wErEw ye iemani bE 'sira kan.

BevFTypewritten Text www.ccim-media.com

BevTypewritten Text

Jl8BLA KUMA

DON 0 DON DUMUNI 5

KUNGOLO NI DUSl) KUN 12 KUNGOLO DUSUKUN

YERE LABEN DELI LIFE 23 I JlONGIRIN I DUSUKUN DAYELE NYENEMAYA SIGI MOGONW CEMA NI LA NYENEMAYA

I NI ALA KAJlOGON KUNBEN WAATI 48 KAM INELI JAABILI KA GERE DANAYA BARIKA LA

DANAYA K O 66

SEEREYA BO WAATI BE YEN 76 SANKOLO JlGI

DEN WALA TASUMA 86

A YE NA DUMUN I KE 94 KENENYEELEN BANBALI SAN T INYENENW

DON 0 DON DUMUNI

Danabaa IllU SO sarama d2l. min ka danaya ka kulan koebE:. y"ap ini ne fe don do la ka Ala deli a ye walisa ani Maligi cE: jErogoJ1a bE: se ka sinsin eego min ka laa rE: o A jElen don ko hadamadenw ni ]logon cE: jEJ1og:::lflClw kllndamu IE: kelen yeo kerenkErE:neyal ,1. danabaa III Matigi Yesu Kri sta cE: jEJ10g0J1a .

Hadamadenw ni J1ogon cE:o jEJ1og3J1a SEhE: IE: se ka s:.lbali. ni jEjl::>g:Jl1W hakililaw u::: kelen ye, Ili u ka bEnkan Ili kow ye cego. Il i u ka nuL.l j1inilll sOl'O k:Jsajlina min ye anw nisondiya haa li . 0 b:Haki b::>ra Nairobi Keniyajamana danaba cE do Ili a muso fE. 0 CE tun ye ne baarakE: JK)gOIl koro ye. Nin CE n' a mllso ye j::Jy:Jr::>ba ta Kibaru Duman lascli baara la Farafina Kor:Jjlan fan jamana la. Anw tcriw tun yc u yeo ka fara 0 kan. a « denw )} lun ye u ye danaya ta fan fE. A lun sEbEnnen

be 0 batak i k::Hl:::> « Kunun . an nana ni an ka denkurani Dorotc ye ka b:::> muso jigin so la. A yc ko bEe lajElcn

kE ka l1a dir E Ii.! ka bEn 0 waali j:::>nj:Jn Illt\ I ko a l:::>gOlllan (ne funttllLlso) . A r uman sera an rna. MEkalo tile 8. ka bE nEgE kan rE 13 mao a g iri ya yc kil o 3 yc ... » A kEfa nis:::>nd iyaba ye u ni anw bEe fE.

5

Ka fara bangebaa ni sondlyato\\ "' an b taa III U ~a den kurani ye II ka so. 0 ka nogol1 kO:' EbE. 0 Jl

Walisa danabaa ka b:::l deJ1a la ka tEmEn kamalcJ1a fE ka se k:::lg~leJ1a rna m::>g::> k~r::>baya la. wab iji don a ka nin dllnlUnifEn dun don 0 don 0 min yc Ala ka Kuma ye, Bible .

Ala yErE fE. Bible kalann i nl kanl igiya ye don don. diinE sira ko waaj ibiyalen dama IE. nka cogo de don. Ala bE min d, danabaa kung::>l::> ma. a ka na dllmunikE ka baraka kura s::>rO ni J1agali yc Ala yErE kErEfE.

OW::>. Ala ka kuma bE kE don 0 don n,s::> ndiya sababu yeo ni a kalanbaa ye a kalani ni a faamuli cogo J1uman dege I n'~l 1"0 a yErE ni balo.

K~ngo ni nlinog::> bE mog::> minw na. Ala bE olu bEe wele Kira Esaie da la ka na dUlnun i kE a fE « Min::>goI3w. aw bEe ka naji boyi da la. Wari IE minw fE, a ye na sanni kE ka dUlllu ni kE. Aye na duwEn ni n3n:::l san lli wari tEo s3ng3 I'a lao DUllluni min IE aw balo. mun kos3n i.lW bE aw b wari donola? FEn min IE aw fa. mun na aw bE baaraba kE 0 kos:::ln ? Aye aw lu lo maj:l ka ne lamEn. fEn min kaJ1i. aw na 0 dun. Aw na aw sagona dUnlu ni s3r:::l. Aye aw tulomajo ka na ne ma. Aw ka lamEnni kE. aw na J1Enamaya. » Esay, SS: 1·3

7

Danabaa call1an u:: a ka d

Ala delili sen fe , an ka sanfe ni balo pini ka d::mni ya ko to yen.

Mogo minw be Bible kalan hakilitig iyadonniyapini dama kama danfaraba be olu ni danabaa ce minw b' a kalan ni ni sondiya ye , ni u ye Bible kalan Jlenama gundo don , 0 min be kE sababu ye ka u ka danaya sabat!. 0 danabaaw be jeJlogopa Jluman sidon u ni Ala ce , ani u bE taape don 0 don konona batoli sEbEn la 0 min na ni baara sEbE kEli ye Ala ye.

Ka gUE Ala la don 0 don ni danaya ni dusukun dayEIE len ye, Bible dayelElen kuna, 0 ye danabaa bEe ka kunnadi ya yeo

A dora, I na I yErE pininka : Bible dun be kalan cogo di ka pE walisa ka ni balo soro a la ka kogo kanuya ni Matigi Yesu Krisita donniya la ?

A gundo bE sOrO fEn na an bE min wele ko « pogon kuobE waati ».

o pogon kunbE ye kumaJlogoJla ye jEJlogon fila ni Jlogon eE, e ni Matigi JlEnama. Ala bE kuma a denw fE Bible sababu la. Ni an bE SOn Ala ka fota rna a eogo la, an bE dege delili la ka kEyE ni Bible ye, ni danaya SEbE ye min bE fEn do JlEnafilE ka bo Ala fE .

Ka delili kE ka kEJlE oi Bible ye kor::>, ka Bible kumaw ta an bE minw kalan wali sa k' a an ka jabiw labEn ka lase Ala rna de lili fE. De lili ka kErE ni Bible

9

ye, k:Jr:J, ka danaya S:Jr:J ko an ka deli li bE bEll Ili Ala sago ye,

Ni Ni SCIlU ye Ala ka Kuma r Enamaya an k::>nJ. an bE Ala ka Kumaw ta walisa ka an ka don iw ko f:J Ala yeo 0 cogo la, an bE tanga kunfE del ili labEn\\" ni m:Jg:J ladege de li liw rna. Ka tEmEn 0 bEe ka, k'an to de lili Itt ka kEr E ni Blblc ye, an bE jEr:Jg:JJla kErEnkErEnnen S:JrJ \btigi IE. kamguni an bE taa JlE a ka fEn bon taw faamul i ]a an ka r Enamaya kama.

Deli li tE Ala sago rEIEmali ye ka kEJlE ni an (3 ~I!, f:J an sago yEIEmani ka kErE Matigi ta yeo Josue kEkn jurdEn ba fa lenba tigE ni kabako ye ni Ala b m::>gow ye, a ye «cE» d:Jj:Jlen ye arEfE, 0 ka npan ki~E tun bE a bolo. Josue lUn tE 0 cE d:::>n. Ala tun b· J fE Josue ka min kE, a tu n bE 0 d:Jn: ka Kaana minE. k·J :-ani~3 Ala d:Jnbali ya walew rna. A taara 0 CE yorJ k· 3. rimnk3. ko: « I bE an fE wa, wala anjuguw? » 0 cE ~ ·3Jo.l3bi ko: « Ayi ! », 0 k::>r::> « u si )', nka ne ye \b(lgl ka kE IEbolo kuntigi ye, ne n~na sisan. »

Ola, Josue y'a faamu ko nin cE tun t'a IE ka t3ra ni fan 5i m:Jgo kan, nka a tun b'a fE ka kEIE JlEminE. Josue y' j bi k'a r E bid duguma k'a bate iko;} kuntigi . CE npan kisEtigi ko « ij::>ien bE y::>r::> min na. 0 ~(" ~:Jr:J scnuman de ye )} (Josue 5 : 13-15).

o cogo ke len na, an ka delili waatiw la. ni an p ra an ka Ala r Ekor::>, an .man kan ka 3.n ka ko\\

\0

laabolow jira a la , k' a deli a fE . a ka kE an fE an ka ko laligE lcnw waleyal i la, nka an ka kan ka kolo a ka sc numaya ye , k ' an kErE ni Ale yErE ka ko laligE lcnw ni aka scbaaya yc.

o cogo la, ka Ala deli ka kErE Ili Bible ye, 0 ye delili ye ka kErE ni Ala sago ye. Ni larEfElaa!i gundo bE an sago kEJlE ni Ala ta yeo I ko an y'a f::J cogo mina ka ban , Esaic ko l1i an y' an « lulo maj::J ~~, ni all bE« lamEnni kE »AlabE min f::J, 0 na an « wasa ~~.

OW::J, ni an bE Bible kalan deli!i Ili yErE majigili ya ye ani miiril i Jluma ya ka Ala sago rna k::Jno Ala yerE ka kuma an fE, an « bE laaJlE nEema ni an Kisiba Yesu Kri sita d::Jnniya la » (2 PIERE 3: 18).

Ni la k::J r ::>b::Jli

I ) Ne ye danabaa ye min bangera kokura kabini wma jumEn?

2) Waati do kEm ne ka J1Enamaya 13 ne ye jEj1og::Jn SEbE sEbE S::Jr) ne oi Ala cE ka (EmEo sisan kan wa ?

3) Ni ne bE neka fltnamaya bilama suman ni san duuru IEmEnnen ta ye,

- Yala ne bE waali kE ni Marigi ye sisan ka tEmEn 0 waali kan wa?

- Ya la ne bE ne yt rE sago ni Matigi sago don ka bo fl)gOn na sisan ka IEmEn 0 waali kan wa ?

11

SUURA FlUNAN

KUNGOLO NI DUSUKUN

Ne ni ne muso ye kunnadiya 50rO ka kalan di karamogo kulu do ni u musow rna san dama tEm8nnen Keniya Jamana saheliyanfan fE .

Karamog::> dow bora u sen na ka laama damine kabini s:Jg::>ma nEgE kan]18 4 walisa ka bEn ni 0 JajE dayEIEli kalan ye min tun ka kan ka daminE \\'ulaf8 nEgE kan J1En 7. U ye s Eg8n ni {ile mUj1u katuguni u tun b'a fE ka fEn caman wErEw SJrO Bible kunkan.

Nin m::>g:J caman tun tuubira a tE tEmEn san fila wala san saba kan. Bible tun u:: u til a kelen bolo. 0 bEe n'a ta, 0 ka seereya tun k8ra kEnE:yeelen ~e u ka mOg::>cEma ka nOar:J da Matigi ka. 0 see rey a\\ ruman Fana tun kEra sababu ye eglisi caman ka s igi dugu misEnw na.

An sera ka Bible kelen kelen di u bEe kc len kelen rna , k ' as::>ro ka an ka kalanw daminE . I'\e ka kalan lun bE FEn min kan 0 file: « Bible min f ile a\\ bolo. o tena se ka kE duba ye aw rna f8 ni a b::>ra a bolo ka se aw kungolo la, ka b:J aw kungolo la ka :;;c aw dusukun rn a. Danabaa ka kan ka dege nin ~ elemani la, ka Bible b:J bolo la ka se kungolo la. ka.s ::Jr::J ka se dusukun na. })

12

Ne ye nekadenmisEra kE so min kono, ni n'kamale n .ye danaya kE Matigi la ka kE nki sibaa yeo nc k:Jseg ira d:J don ka taa rEda 0 kan . 0 sen fE, ne ye an ka so kErEfE nbEda lanpanba yc, Bob Elint s:Jnna Yesu rna min koro. 0 waaLi la, Bob Elint tun be san 141a. Bob ka luubili tun ye yElemaba don a ka renamaya la : Bob (un b:Jra lekOli la ka ban, ka so j:J baara kE , ani 0 waali la, a bolen lun tE m:Jg:J ' kalanne n' fE hali d:Joni . Hali 0, a tuubili waatini la, ne y 'a jira a la, ko waajibi don a ka se ka a ka Bible kalan don 0 don sog:Jma, sani a ka laa baara y:Jr:J la. 0 cogo la, hali k' as:Jro a tun rna kalan kE ka koro diinE s ira ko si la, Bob sera k ' a ni balo s:Jro Ala ka Kuma la, ani Matigi ka don 0 don 'r:Jg:Jn kunbE' barika la.

Ka s i to san 17 la , a ye lanuli 50rO yOrOjan fE kal an koroboli la, rn:JgO rna del i ka min s:Jro folo. 0 tE kabako yeo Nc ni s:Jndi ya le n y'a mE kofE , ko a donnen sorodasiya la a san 18 waati la, a ka j ija rna yE IEma Mat igi nOfEtaa la. A ka kalan dam.inE waatiw la, ani a sirogon s:JiJdasiw jena ka Ala deli rogon fE, katuguni olu fana tun b'a fE ka sOn Yesu Kri s ita rna u ka rEnamaya la. A ka so rodasiya waat; la, a tun y'a latigE ka labEnni 50rO Mat igi ka baara kama, n'a lilara a ka sOrodasiya waati banna. Nka a ka ci laban npankurun fE ka taa Aliman jamana la, npankurun binna ni a ye, a kosegira Matigi ka nEema la 0 senfE.

Npankurun bin y:Jr:J la, Kibaru Duman sEbEn misEn caman yera kungo kono. 0 sEbEn misEn tun bE a ka

I I

dugu taa minE kono. AjElen don ko Ala kaJgoJla sEbE la Matigi fE. ka don Ala ka nEcma la, Ala yErE kErEfE.

Anw ka jamanaw la, a ka nogo danabaaw fE. ka dEmEnni sOrO u ka danaya JlErElaali baara la. Bible kumaw JlEfoli kalan sEbEn caman barika la min\\ bE s::>rO fan bEe. Nka a tun tE ten Keniya Jamana karam::>g::>w fE minw taama na IErE 15 kono (ile fariman kor::> wali sa ka kalan kelen 50rO. Nka a kEra cogo 0 cogo, an bEe ka kan ka kalan yEIEman i la.owo ka Biblc d::>nni ya yEIEma ka kE seko ye dusukun na.

Ne YE rE bE barika da Ala ye, Bible sEgESEgE ll m ne ni Ala ka «Jlongon waati » danfara j iral i la nc la. nc ka kretiEn denmisEJ1a waati la. Hali k' asorO kungolo ni dusukun joyoro bE Ala ka Kuma kalan na. a jElcn do n ko Bible kunfE donniya ni dusukun dili ('a la. 0 lE danabaa ka JlEfEtaali sabati. Fiyewu.

KUNGOLO Bible sEgEsEgEli : a kE kun, gEIEya minw bE a la

« I ka I jija ka 1 y ErE jira Ala la I ko baarala:Ja min Ye t:Jg:J flwnan s:Jr:J, ni maloya sababu 1'0 la . .-\ bE tiflE kumalaranfasi cogosEb&la. » (2 Tim 2 : IS). Ka Bible sEgESEgE walisa k'a kono kow don, 0 ye ko duman ye, danabaa man kan ka taa min ko. Cogo bEe kE walisa

14

ka kalan soro, karamogo dannamogo fE, wala jEkulu JlEmogo do ; sEbEw ni Bible Kuma JlEfo sEbEnw fE waUsa aw ka se ka dege Ala ka Kuma la. FEn minw bE sOrO 0 la 0 bE aw dEmEn kOSEbE ni a laara a dana I ni Matigi « Jlogon kunbE waati la».

Karamogow yc Ala ka nilifEn do ye a ka eg li si rna . Karamogo ka baara folo ye a ka danabaaw kalani ye Bible kitabuw kono kow ni a kurnaw sababuw ni u kE yorow ko la yeo 0 cogo la , a ka kan ka a ka sagalu jija ka JlEnamaya senumaya la ani ka dEmE don ni n diJlE rna min bE taa halaki yoro lao

Karam::lg::l Still ye kalan d::l di sanfE kalandenw ka Bible ka lan jEkuluw rEminEbaaw rna. Kunnafo ni sEb.En bE ne JlEk::>r::l sisan 0 kalan lajE duru kunkan . Nin Ala ka CE bE: eglisi keJen karam::lg::>ya \a Aberdeen Ekosi jamana la, kabini san 45. Karamogo Sti ll William ka baara ye danabaa caman dusu S::lg::>, minw bE Ala ka baara la s isan diJlE fan bEe la, a ka kalan sababu la. Aka kuma do fi lE nin : Wajibi don karam:Jg:Jka balo di sagaw ma, hali IIi sagaw t 'afc koscbc tuma d:>.v lao A lila wele baw fa fufonk E:li kama. Baw ka u bap:Jg:::h).\l fatulonke baw ka jail/alia la. A jelen dOli ko I lena haw v ciCma ka ke saga ve u ka »baya » laanuli sababu la ... Kara fll:Jg:J j:Jy :Jr:iJa d:J ye ka sagaw dE:mEn, U

slja bee, ka pDwmaya p:Jg,:}Jfc, haw ka diJ7c juguman k:Jn:J, kas:;r:Ju mCl yc/Dna ka kebaw ye )) .

Ni m:Jg::l banger~, kokura, a ka kan I ka ban ban eglis i

15

kelen na, I bE A la ka duba s::>r::> y::>~ min na, karam::>g::>

danam::>g::> d::> ka baara fE I ko nin CE.

Nka JlEnasisi ko don, ko m::>g::> minw bEna nin

sEbEnni kalan, olu bEe lEna cogo s::>r::> ka 0 Jlogon ka lan

sOr::>. Nka hali m::>g::> minw bE cogo SOrO ka kalan s::>r ::>

karamogo Jluman do fE , wala Bible kumaw JlEf::> sEbEn

d::>w fE, min ye farari ye, 0 ye ka d 'a la ko kungolo la

kalan dor::>n bE wasa kE « Jl::>g::>n kunbEn » waali la,

kasor::> dusukun sen ma don a la.

An ka kan k'a faamu ko, an bE kalan min SOrO

karamogo d::> fE 0 , an bE min s::>r::> an yErE\\/ ka Bible

kalan sEgESEgE senfE 0, ko 0 si tE se ka bila an ni balo

n::>na, N i Senu b'a fE ka min di an dusukun ni an ni

ma,jEj1ogoj1a sEbE fE an bE min kE « j1og::>n kunbEn » waati la.

A jElen don ko Bible kalan tE se ka bi la « j1::>g::>n

kubEn » n::>na cogo min na, ko « j1::>gon kunbEn » fana

lE se ka kE Bible kalan ka SEgEsEgE dabilali sababu

ye, wa la farali eg lisi d::> jama kan.

I mana kE m::>g::> sifa 0 sifa ye, nin ladili kanw bEna I dEmEn ka Bible kalan cogo sEbEn degc min bE I wasa. Nin j1ininkal iw sEbEnna a mEnna, nka u nafa ka bon

hali bi :

« M in fora wala m in sEbEnna, a ka f isa I ka olu dow

sEbEn kErEfE, ka fara 0 kan :

• yoro kalanncn bE kuma j::>n ko la

• a kuma bE j1Esin j::>n rna

16

- kuma kErEnkErEnnen jumEnw de kEra ka a kuma fo.

4 yoro kalannen sEbEnna waati jumEn 4 a sEbEnna min - a sEbEn kun ye mun ye - a sEbEnna mun sen fE 4 yoro min bE sanfe nin yOr3 bE tugu 0 niJlEfE

ta la cogo di. ))

Ni I bE to ka nin Jlininkaliw jaabi I ka Bible ka lan ka SEgESEgEW sen fE, I na kabakoya don 0 don ka ta'a fE tiJlE d3nni la 0 min bE S3r3 Ala ka Kum.a la. I na kabako kiraya kuma caman ye minw do waleyara ka ni dow bEna waleya.

I na dubaba soro fana ni r ka donniya taara JlE Matigi Ala sag::> d:::mni la diJlE dali ko la, ani Ala yErE ye j::>y::>r::> min ta diJlE ko kE lenw na, an i kisili kalan, ni Ala YErE nali dugukolo kan Yesu Krisita la, an i a ka kalan jElcn dilenw danabaaw ka JlEnamaya ko la J ko e ni ne. Nin fl:Jg:Jn d:Jnn iya flini Bible k::>n::> 0 bE m::>g::> nisondiya, ani danabaa sEbE bEe ka kan ka j ija 0 la.

DUSUKUN «}lopn kunbEn » : a YEIEmaw, a ladiliw

Ala b'a fE a taw bEe kelen kelen k'a bato ni ani tiflE la, ni kungolo ni dusukun fila bEe jElen ye ka ke len ye ale lao

17

Ni I ka Bible kalan ka SEgESEgE kE:ra yoro kalannen donniya dama soroli ye , 0 nafa ka dogon ni La fan FE . Kungolo la donni ya dama kasoro kEwalc t' a la, 0 ye kreliCn caman dESE y:JrO ye bi . Danabaa caman bE yen minw ka donniya taara JlE: Ala ka Kuma kunkan , k'asoro U IE: pEnamaya 0 donniya yeclcn na. U bE kumaw mara pog::m kan u kungolo k::mo, ka taama ka kEpE ni nin dipE: taabolow ye. 0 ye wale juguba yeo Katugu ni . bi taabolow ni Ala ka Kum.\ IE bE:n.

Ka Kitabu senuman kumaw ni diJlE taabolo suman Jlogon rna. k'a pinin ka jEpogoJla don diJlE haki litigiya killan ni Ala ka Kuma CE, 0 ye tilenpa sosoli yeo Mal igi Yesu ye tOO~ba mupu walisa kn an sarna ka bo nin diJlE: juguman na, ani a ka Kuma,IE jEn sisan mowolow taabolo ni u miirili cogow ye. mowolo minw banna Ala la.

Ala ka Kuma ni HadamadcJla donniya taabolo IE bEn ni Jl ogon yc, ola. Ala ka Kuma kalanni ni yEIE:mani hakil i la ka kE:pE ni Ala sago ye, 0 bE kE donniya min bE: yE: IEmani don hadamadcn miiri cogo ni a ko kE: cogo la, An k'an yErEw ko losi an kana pin&n Ala ka fE:n bonIa folo kO : an dusukun s:Jroli (hakili dam a ko IE) .

Zaburu sEbEnbaa ko : II Ne ye I ka Kuma mara ne dusukun na (kungolo ko tE l. wa lisa ne kana na I hakE t(a »Zaburu 11 9 : II ). Hitler y&r& tun bE: to ka Bible kuma dow fo a ka jama la kumaw la, 0 bE: n' a ta, Ala ka Kuma donniya d:Joni min tun bta la. 0 mta nafa JlE:

18

a ye eogo ni a laban ko ta fan FE. A jElen don ko 0 donn iya rna sc a dusukun na.

Zaburu sEbEnbaa Dauda tun b'a fE ka mun fo a kumanlen a dusukun ko la ? A jElcn don ko a tun kan IE sogobu woma rna, min bEjoli ponpc ka taajolisiranw FE. Mogo si tE se ka Ala ka Kuma mara 0 J1ogon fEn kon::J. Dauda fE, dusuklln ye miriliw bEe an i laama eogow bEe daminE y::Jro ye. Nj an bE Ala ka Kuma mara 0 yor::J la, a kalan 10, an bE nafa sOrO Krisita ka scbaaya la tuma bEe la, 0 sebaaya min sigilen bE an kono, ani saniyali nj Ala sago kEli sc. An bE nafa SO["O dUlllunifEn J1Enama la an ni mage bE 0 min na tuma bEe lajElen na.

Ne ye ne yErE bEe di Ala ka kuma kalan ni a sEgEsEgEli nj Ala ko donniya kalan rna tuma min na, ne y'a kolosi ko Ala ka Kumadonn iya fara faral iJ1ogon kan 0 tE se ka bi la Matigi kun bEnni nO na eogo si la. Nka ne y'a kol::Jsi fana ko ka kifi tigE Ala ka Kuma kan , 0 ka nogo ni ne ka ne yErE (0 Ala ka Kuma ka ne kiritigE ye.

Ne lekoliden ]logonw nj ne tun bE to ka,an ka karamogow ka ka lanw koro kE Ian: {( Kalan ye fEn yc min bE bo kararnogO ka koroboli jate sEbEn kono ka sc kalandenw [a rna . ka S::Jr::J a rna se u fila si hakili rna. J1Enasisi ko don k'a ye ko eg li si k::Jn:), Bible kalan bE bo karamogo kongolo la (uma d::Jw la ka se danabaaw la kunkolo rna, ka dusukun to yen. Ala y'a fo Heburu

19

kitabu 4: 2 1a ko « K'amas::>ro, Kibaru Duman f::>ra an ye I ko a f::>ra olu ye cogo min na, nka 0 kuma mennan rna foyi re u ye , sabu danaya rna kolonso a la a menbaaw kon::>. ~~

Ala ka Kuma dubaw te waleya an ka renamaya la f::> ni ~~ (a ka kuma) he ne dusu la I ko tasuma he ne kolow jeni » I ko Jeremie y'a f::> cogo min na (Jeremi 20: 9) . Danaya 5ebt te danabaa cam an dusu la bi Ala ka Kuma la. Jer::>g::>ra 5ehe te kungolo ni dU5ukun ceo Jer::>g::>ra 5tbe tt Ala Kan ni danabaa ytTe ka rtnamaya ceo 0 cogo kelen na, jer ::>gora 5tbe te an ka d::>nta ni an ka kEta ceo

Ni Ala ka Kuman ye I dusukun s::>go 5ehe la, I ka r enamaya be ye lema. I be h::>r::>ra I ka kenema demen s iraw bee rna - gwa ko laadibaaw, kalan kertnkerennenw - katuguni I be jeya a la ko Ala b'a fe ka a ka kuma layidu lase I rna k' as::>To a rna temen sira were ft . 0 de la, Ni Senu bari ka la, 0 min sigilen be I k::>n::>, I be se ka Mal igi Yesu ka ci f::>l en bora.

Tuma d::>w la, nc ka waajuli bannen ko, danabaa d::> be guen ne la ka ne j ija ni nin kuma ye : « I yc haki li jagab:J kuma f:J ne ye I ka waajuli la. » 0 kumaw mEnnen, b'a to ne be b::> a kalama ko ne ye nc ka fen bonia jen , sabu, ka Ala ka Kuma s::>r::> hakil i jagab::> kama ani ka Ala ka Kuma s::>rO I ko tire min bE m::>g::> demEn ka yelema don a "ka renamaya la, danfara bE olu nin rog:::m ceo Waajuli ka kan ka ke yelemani 5ababu ye, a man kan kit ke hakili jagabo sababu daman yeo

20

o cogo la, ni « I ni Ala ka pogon kunbEn » waali rna na ra pE I ka danaya ye ka I dEmEn Ala kaminEli la, ka r dEmEn ka I jO.' kajurumu la, ani ka dEmEn ka taapE Ala batoH la, a ye a k& kun jE. Nka 0 Ala ni e ka pogon kunbEn waali la, n' i dusu fara p agali la , I Kisibaa pEkOrO, 0 koro ko Ni Senu bE I dusukun lamaga (ani fa na ni a kungolo fa len bE Kitabu kuma donniya, 0 ye ko J1uman ye). FEn wErE : 0 cogo ke lenpe fana de la Al a dusukun bE fa J1agali la, an dali koson !

Ni ne ye kuma SOrO an ka taamaw senfE Ala ka Kuma kalan lekoliw la, hali bi ne bE kalandcnw jija tan : aw tE yan ka Bible kalan wa lisa ka Bible don k 'a taa f! Aw bE yan ka Bible kalan wa lisa ka Bible Ala de don!

Danabaa caman ka sabatibali ya sababu ye ko lankolon ye minw bE Ala ka kuma lipE bayE1Ema. FEn o fEn bE I ni Ala kaJ1ogon kunbEn nOta Bible dayElen koro doge la , 0 bE I ni Ala CE jEJ1ogoJ1a sumaya fo ka se a tirEnni rna.

o jEJ10goJ1a sEbE l& sOr:::! fo ni danabaa jolen tora Ala J1Ekoro a ka k&nEyeelen na. 0 kEnEyeelen 1& gwansan ye, ani a bE tilenncpa ni kant igiya ni j&lep a waji biya I ni I sankolo la Fa cE. Ni Ala ka Kuma kalanna ni I dusukun sOnna tiJlE rna , 0 tipE bE kE I ni balo ye, 0 la , 0 bE bora ka kogodonni ya ni haki lit igiya la Matigi la. "An bE kEnE ye I ka KEnEyeclen n a.~) (Zaburu 30: 16).

21

A jE len don ko I bEe nin nla lcn don : « kanminEli kEnEyeelen na , 0 bE na ni kEnEyeelen ba ye: kanminEbaliya kEnEyeelen na, 0 bE na ni dibiba ye ! ) I y'a ko losi fana I ko nc yErE ko mogo lOW ladiil i ka nogo ni I yE rE ka 1aama ye ka kErE ni I ka 0 laadilikan ye. Matig i Yesu tun ye « ladibaa sEbE » ye ka kErE n; Esay; 9: 6 ye, ani 0 rogon wE rE tE yen. A bE se di an rna ka a ka c; dilcnw waleya.

I ni Ala cE don 0 don sogoma « ]logon kunbEn » bE eogo di I ma ka ti le ko gEIEnw bEe kunbEn. Ni Ala ye laad ili di I rna a ka kuma kalan sen fE, I ka da a la ko I mage bE se ni hakil iligiya min na, Matigi Yesu bE na d'; rna , a ma na kE cogo 0 cogo.

fl ininkaliw

1) Ni ne bE Bible kalan !Uma min na. ne dusukun bE bo a kalama I ko ne kungolo wa ?

2) Ne ka delil; sigi len jErEogor a sEbE kan ne ni Ala CE wa ?

3) Ne ka rEnamaya la ni la fan fE , ne bE laadil; Jlinin mogow de FE wala Ala. a ka Kuma barika la. I yErE kolosi : « ... U rna a ka ko latigElenw makono (Zaburu 106 : 13).

4) Ne ka baara la Kri si tu yeo ne bE laudi li minw

22

di mogo wErEw rn a, olu bE bo dusukun falen na Ala kanuya la ani hakili falcn Ala ka Kuma la wa?

SUURA SABANAN

YERE LABEN DELILI FE

Ne tuubi ra luma min na, nc tun IE bEn:: don Bible la, nka nc ia faamujoona ko b 'a la ka « Ala ka Kuma)) kalan. Ne bE J1agali ko hali bi k'u yc koMatig i Yesu bE (aapE ka kuma ne dusukun na, ni ne bE Bible kalan.

Kabini ne tuubi tuma. a fo ra nc yc ko ni nc yc Bible dayEIE. Ni Senu bE na a JlEnamaya nc dusukun ye. Tuma cam an na, ne bE ne ni « A la kapog::>n kunbEn »

waal i daminE nj donk il i ni do yc min tun yedelili walisa Ala ka Kri sita ka kow jira ne la.

Maligi Yesu ye Jayidu do la sani a ka fa ra a ka kalandcnw na taa a sankolo Ja Fa FE: : « Ni rif'c Ni milia IWllalllill l W, 0 11{1 all' flCmin& rifle sira bee la. » ( Yuh 16: 13). Cogo 0 eogo, kalanfa kclcnpe de bE yen : Ni Scntt. ni an ka flEnamaya bEe ma to a sago la, an IE nara soro an ka Bible kalan na. John Wesley (Nkelcn CE min ka wajuli yc Ankclcnjamana ki si murutili rna tarikitigi ka fo la) lun bE « a ni A la cE J1ogon kunbEn »

waali nafa don. A ye hakilitigiya sOrO ka 0 dege, an rana b kan ka a ladege. Wesley [un bE laa da joona SUrE . wali sa ka wuli sogoma j oona. Ne ye kunadiya sOrO ka J10ngirin a ka Ala deli Ian kan, a lun bE 10 ka A la kunbEn 0 min kan don 0 don sogoma nEgE J1E naani . Ne ye a ka gafe dooni ka lan 0 bon kelen kono :

23

« lie kelell ni Ala de bE yan ... A j1E:k:::Jr.? yan ne bea ka Kitabu davEIE k'a kalan. Ani falla, ne bE min kalan. . . l1e bE m:Jg.? w.?r,?uJ ka/an 0 de la. )

Ciden Paul tu n b'a f:J danabaa kuraw ye wali sa ka u

jija ko Ni Senu b£ se ka kuma u f£ u dusukun na A la ka Kum a kalan t:J hali ni m:Jg:J 5i rna u kalan . : «Aw k.?ni ve Ni Sellu s.?r.? Krisita JE:, () to/eli bE aUl k.?ll.?, (11\ ' IIwgo IE m.?g.? si la ka aw kalall. Ni SentJ bE aw kalllli ko bl:e la, aka kalall ye lij1E ve, IIkalol/ It:. 0 de y 'a 10 aw ka Ni Sellll ka kalall lIIara ka aw to Krisita la. »( I Yuh 2 : 27). N i Senu bE Ala ka Kuma tipE pEnamaya I k:Jn:J ni bE j:J a la ko I tE se ka Ala ka kuma faamu ni N i Senu kEnEyeelen tE, N i Senu bE Ala ka Ku ma tij1E j1Enamaya I dusukun na.

N ' i b'a f8 sEbE la ka waat i j:Jnj:Jn s:Jr:J I ni Ala ka

j1:Jg:Jn kunbEn kos:Jn , I ka kan ka y:Jr:J sumalen d:J j1ini. I bE se k

IsraEl musow (Un bE u labEn don odon s:.Jg:.Jmaeog( \

min kungokol.o k:.Jno ka ManE kunbEn , Ala tun bE 0 min di u ma, an Fana ka kan ka an labEIl 0 cogo la ka ni la balo Illakono.

F:.JI:.J a ka fisa I rna koSEbE tiPE na ka p:.Jngiri n' i bE Bible dayEIE tuma min na, I kelen ni Ala . Ka fara 0 kan I ka kan ka I dusukun dayEIE a pEk:.Jro. katuguni Foyj tE se ka dogo a rna. 0 tumala. kun t ' a la ka fEn d:.J dogo ! N'j labEnna ni cogo la ka ka A la kunbEIl , Bible bE pEnarnaya, ani I b' adaminE k ' a faamu ko I ~E tirE minw kalan, olu bE bo u kungolo la, ka j igin I dusukun na.

J j10NGIRIN

JEJl:.Jgopa JlEnama ni yErE bora miirili tE bEn

An bE pEsiranbaa caman ko yc Bible k:.Jn:.J minw bE p:.Jngirin Ala pEk:.Jr:) k'a bop a. KretiEnw ni si lamEw ka laada dow y'apini 0 siraw m:.Jg:.J w fE u ka u p:.Jgirin ka Ala deli; nka ajElen don ko Ala bE deli k'i to cogo

min na, 0 tE mog:.J ni Ala cE jEpogoJ1a cogo jira. 0 bEe n' a ta, k 'a I jl:.Jngiri Dabaa Ala r Ekoro, 0 bE se ka rnog:.J miirili ni a dusukun labEn ka rEsin Ala rna.

Matigi Yesu ye a ka ka landen ye sunog:.Jba la, jEtsemanE k'as:.Jr:) a gengen waat i tun surujlara. « A y 'i mob:J II la ka II jllra ll c & k & g ;)lg:Jr:Jr1 kenlll ko kelen jaj1a ye, ka I j1:Jngiri ka Ala deli ... » Luka 22 : 41). A

kclenpe tun don a Fa A la jlEk:.Jro. A y'a jl:.Jngiri ka Aladeli . Oeogo kelen na, ni an yean mabo a som:.Jg:.Jw

2S

ni an teriw la, walisa ka gErE Ala la, an fana tE se ka an ka yErE majig in jira a la ni Jl~ngirili ye k' a deli wa?

Ciden Paul ka baara laban waati, a tun bE ka kanbEn da a ka eglisi jusigilen ye EfEse. 0 yoro b'an kalan ko ani « olu bee ye llfl:Jngiri ka Ala deli )) (KEwalew 20 : 36) . SiJlE wErE la, a ye kanbEn da kalanden d~w ye kogodji da la « ... {I1l ve all ka (aama s;ra mincka /(la. U IIi u musow IIi Ii demv bee (aara all hila siraf:Jdugu k:;f&. All ye all fl:JlIgiri k:Jg:Jji da 1(1 k(l Ala deli. » KEwalew 21 : 5). M~g~ eaman bE miiri bi ko CEw ni musow ni denmisEnw ka laa u Jlongiri fErE kEIlE la ka Ala deli, ko m:Jg:J tEmEnbaaw na 0 don koro wErE la ! An ka bi tile in na, m::>g:J bEe bE siran a ka f::> 1 ma ko 1 ye dantEmE wale m~g~ ye (fanatiki). 0 de koson an fana SOnna ka kow kE eogo bEnnen na ani eogo la , min ka nogo an ma an ka delili yorow lao AjElen don ko Paul ka waati la,Jl::>girini tun IE basi ye cidenw ni u ka denbaya FE . An fana IE se ka kE olu Jl~g~n ye bi, an ka kelenna deliliw waatiw ni an ka jama la deliliw waati la wa ?

An ka kan k'a don ko an ni AlaeE jEJ1og::>Jla la , ko an dusukun eogode nafa ka bon ka tEmEn an farikoloeogo kan. Bible b'aJ1ini an fE ko ni an bE Ala deli tuma min na, 0 k'a S:J rO an dusukun labEnnen don . « ... Ala bE kuneEbaaw kEIE, nka a bE nEema di m~g~ majiginlenw rna. » 0 de kos~n, a ye kolo Ala yeo A ye jo SitanE J1E k'a kEIE , n'o kf:ra, a na boli k'i mabo aw la. A ye gErE Ala la, ale fana na gEfE aw la. » (Yakuba 4 : 6-8).

26

Mogo dow IE sc ka Jlongirin ka Ala deli farikolo IOO~ koson. Aladc bEdusukun filE! Ala mage bE an dusukun coge la ka tEmEn an fari kolo cogo kan. 0 bEe n'a ta minw bE se, ka flongirin ka Ala deli. 0 bE an dEmEn ko an yc kunad iyaba sOrO ka ku ma Ala senuman fE 0 min ye an Dabaa ye : « A yc aw majigin Maligi flE koro ~>,. (Yak uba 4 : 10). Nin cibn bE flEsin bEe kelen kelen ma, ni an bE a kanminE, lahidu flum an fluman mi n tara an yc, 0 bE: waleya« n'o kE ra, ale na aw korola».

I DUSUKUN DAYELE I. An ni Ala cE: J EJlogopa Jluman bE daminE

makar i masa sigilan pEkoro.

Sani Yesu ka sa, Ala lun sOnna a ka makariba ni a ka kanuyaba koson, ko a DenkE jalakiba li ka a ni di jurumu sara ye , walisa diflE kajEJlogopa 501':) Ala fE . Ala tun y'a fo kabini luma jan sani Yesu kagengenj iri la. ko ,I na a ka baarakE:law kunbEnjurumu kafari yO~ sanfE. « Ne na I kunbE:1l 0 yoro la. Ka nc to jurumu kafari yOl'o sanfE:. sccreya wagandc kan se rubEn fila cEma, ne na ne ka ciw fo l ye ... » (Ekisodc 25 : 22) ..

Yesu sarakali jurumuw koson, 0 ye an fE tariki ke ye bi : an Matigi jeli scnll man woyola anw ye ani 0 Yestl ~ay a fE, sira kura flEnam a dayE1E Ia an bE se ka jEJlogoJla sOrO Ala fE min fE. 0 kanuyaba de koson an bE: sc ka pE:rEn l1i Jlaga li ye ko : « 0 de y' a to an ja gE:I EyaJcn ka gE:rE Aia ka nE:ema masasigilan na, walisa

27

ka ,makari s::>r::>, ani necma min na an deme tll ma bennen na. )) (Hebllfll 4 : 16).

Makari k::>r::> ko an ka kan ni t::>o~ min ye, Ala Ie 0 dan an kan. NEema k8r::> ko Ala bE fEn di an rna, an ni min man kan. Ka JlEnamaya Ala rnakan ligi fe, 0 ye koba ye !

2. J eJl::>g8Jl3 Jlenama ni dusukun n::>g::>len te bEn.

Denke bange y::Jr::J te sc k' a b::J a man saw dCJla la. A te se ka ke cogo si la ko (\ a Ie bange » . Nka ni 0 dcn rna kE hakilit igi ye. a be se ka ke k'O ye ani a mansaw cE jeJl8g::>Jla be n8g::> tuma d::>w la wala k' a lige yere. Den 11 1 fa yajuru bE to a n::>na, nkajeJl::>g::>Jla n::>g::>lan bE tigE ani 0 ye ko jugu ye.

An minw ye Ala dcnw ye ko Jluman kajeya a la ko, an bangera kokura waati min yErE la, ko jEJl::>g::>Jla banbali donna an ni an sankolo la Fa cEo Ni an s::>nna Yesu ma an dusukun na, an bE don Ala ka gwa k::>n::> , ani 0 den ni fa ycjEJl8g8Jla bE to badaa. Nka ni an ye jurumll kE an ni Fa cE jEJl::>g::>Jla Jl llmiln bE n::>g::>.

An ka kanmlllEbaliya b'a to duba min tun bE an kan f::>l::> kao d::>n. 0 jEJ18g:::>jla ligEli IE Ala n::J yeo JEJl::>g:::>J1a tigEl i bE b::> an dusukun n::>g::>1eJla de la. YelEmani min kE ra, 0 yc an de n8 ye ..

Ousukun n::Jg::>len

Yuhana BUJl r::> jaJ1a Bible lao Bible bE ne y::>r::> jaJlajurumula. »

28

Ni mogo do ye Ni Senu dusu kasit 0 SOnna ka kolo jurumu yet Ala ka kuma !lege fana bE bo a la. Walisa ka danaya manamanalen ka to , ani Ala ka Klima kalan !lege, waj ib i don dusukun jElen ka to AlarEkoro. Sabu « ... Ni danaya lEt mogo si ko IE se ka diya Ala ye )) (Hcbu f ll II : 6).

Ni an bE taa r E ka an yErE la r inan an ka jurumu ko. an ka danaya bE sa, hali ni an bE Bible kalan, sabu bEn tE an dlislikun ni Ni Senu CE.

Dusukun saniyalen

Waj ibi don , an dlisuklill nog:Jlen jalaki lcn ka saniya wa li sajEJlog:Jr a ka tugu kokura an Ili Ala cE, jurumli kElcll ko. Ode la fo an k'an dusukun daYE IE Matigi ye k'unjo an kaju rumu la walisa yafa ka kE an mao ~< Ni an b'anjoan kajurumuw la, ale ye kantigi ye, a tilenncll bE ka an ka jurumuw yafa an ma, ani k'an saniya ti lenbali ya bEe mao (1 Yuh 1 : 9).

Ne ye Ala ka mogodo ka de li li sEbEn nin yorO kErEfE nka Bible kOllo. Tuma dow la, ne bE sisin 0 kuma kan k 'ajo n 'ka jurumuw ta Maligi rE kOr:J. Ni nc ye jurumu min lakodon nka rEnamaya la, ne bE 0 la a logo rna nEema masasigilan JlE koro wal isa ka yafali ni san iyali SOl'O 0 la.

;'Mutigi, ne ka Ala, nc yc e hakE ta tun kaju rumu kE, ne JlEnasisira 0 la. Ne je kiri tigE: n' yE: rE kan k' an y8rE jalaki. nka e ka makari ka bon, 0 de la ne bE n' yErE kalifa I rna, Ne dusukun saniya ni jurumu yafajoli yet

29

walisa ne ka n'wasadon yafali la danaya fE. I yUE ye min di ne rna (::loro la ne n:::>na. »

Ni an bE jUfumu caman kE, 0 bEe tE kE kelen yen ]log:::>n fE. 0 cogo kelen na , an fana man kan ka j:::> an kajurumuw la kelen ye ]l:::>g:::>n fE Ala ye. An ka kan ~a jo u la kelen kelen Ala ]lEk:::>r::l. Ka an ka jurumu caman yafaJlin i Ala fE ke len yeo 0 lEna kE an dusukun kunCEba kungo JlEnaboli ye n:::>goya la, ka tEmEn nimisali sEbE ni seginn i ye Ala sago kE li rna wa? Ka j:::> jurumu caman na kelen ye joyJrO ka dogon tiflE la an dusukun saniyali la. Ni Ni Senu ye a bolo nkoni si ko minw na ko u rna Jl i. an ka kan ka u ta u t:::>g:::> rna ka jJ u la kelen kelcn. 0 kE to Bible bEO kow wele t:::>gJ mi n na, an ka of:::> u rna.

HadamadeJla yafa Jliniw IE se ka kE Ala JlE kor::l, sabu ko tiJ1E sababu ye jalakili sEbE ye. Nka ni an b' an ka jurumu ta u tJgo majE1EJlaia ni yErE maj igin ye, Ala bE an jabi a ka makariba koson, A ka nEema ye kabako ye.

Dauda ye a jo a ka ko juguba la tuma min na, a haki li jiginnau la ko »A/a ka Il&maha Hi a ka IIll1kari la » (Zaburu 5 1 I). Zaburu 5 J b'a fo an ye ko nin cE hakil i ]laminenbajigi tigEien y'a k:::>seg in Ala ma, ka j:::> a kajurumu la ni ti lennefla yeo N'i bE jo I kaJurumu la len - ka j:::> a la ko I y' a J1EnatOmO ka 1aama I yErE sago la, ani ko sisan I b'a fE ka k:::>segin Maligi ka sira scnuman rna - ka I ka jurumuw ta u t:::>g:::> rna ke len

30

ke len ka jo u la ni yErE majigin ye - e Fana bEe se ka jEya Ala ka « ll£ema ni aka l1Iakari ») la danaya FE. Dusukun bE se ka saniya nin cogo doron de fE ani ka j8JlogOya kuraya an ni Ala cE. Ni dusu kun sani yara tuma min na, Ala ka makari ni a ka kanuya barika la, I bE horOJlali kuru SOr:::l ani danaya, delili la. Ka taama ni n cogo la, 0 do rOn de b'a to dusukun bE se ka san iya ani ka jEJl:::lngoJla kuraya an ni Ala senuman cE. Ni dllsukun saniyara, nin cogo la, ka nuyati gi Ala ka makari barika la. I bE horoJla kokura, ani I bE jEJla I ka delili ko la.« 0 de kOS:Ji1 halilllall',ja gElCya becm./t ka don yoro .H~III1I1W sel/llllW k:Jilo Yesil joli h:J/I//e1l barikllla .... o de y'a to all ka gere Ala la IIi dllSllkll1l sehe IIi dwwya ({({falell jelell ve, all dl/SlIkl/lIl).' salliyalell,jo /I te anjalaki filii, cllljarikolO\1/ kolelllli

jije/en yeo » Heblfrllw 10.' /9-22.) Ja gEIEya sEbE IE sOr::> Ala JlEkor::> ni dusukun saniyalen 1E. lEJlogoJla JlEnama tE se ka k8 Matigi F8 ni dllsukun jElen ni ja gEIEya tEo

N' i b' ad::>n ko I dusllklln kora, I hakili tEjiginl ka jurum u la tun ka I nis::>ngoya. A jElen don ko Si ta nE n' a se ko kE bEe kE ka I jalaki, ani ka I hakili jigin I ka hakE yafalcnw na. Ala ye fEn min d' j rna ka I yErE lakana Yesu joli Fanga, I bE 0 de ta walasa ka 0 k::>roboliw kun bEIl. Jirali kitabu la. sitanE yc sanuman minw Jalakl JUl'um u yafa len korow ko la, olu ye 0 joli nafa don: « U \Ie se s :Jr :J II kal1 (bal imaw jalakibaa 5ilal18) sagadelljo/i harika la ... »(l iral i 12: II). U ye

31

dusukun san iyalcn duba soro, 0 dama tE: , u rna s:::m

foy i ka u dusuku!l senuma !logO. Alleluya !

3. j E:JlogoJla JlE:nama tE: bE:n ni miirili jugu yc

Sababu dogolen d::>w bE: « Ni balo nOnO nege bo danaba

la luma dow la. A jE:len don ko farigan gE:lE:n d::> sera I

ma I ka JlE:namaya k::>n::> min ye I da goya. Dumuni fE:n

sugu 5i nege lUn IE: I la 0 waati [a. Dumuni duma!l !lege

IE: I minE: farigwan waali la cogo min n Ila, ni dusukunp uman IE: [ fE:.

Piere bE: kangari da an ye walasa ka an langa kE:walcw rna mmw bE: Bible ka[an nege b::> an na. 0

ko, a bE: an jija « Ala ka K uma min bE: 1 ko nOn::>

yE:rE:wolo, o nege ka kE: aw la » (I Pie 2 : 2) . Ale fE: kE:wale minw bE: an ni Ala cE: « Jlogon kunbE: " bali ,

JlE:nabJ cogo kelen d::>r::>n de bE: 0 la : fE:n 0 fE:n bE: ni

balo nege bo an na, an ka ba 0 la, ka an mabo 0 Ia. An ka miiril i ka kan ka yE:lE:ma, 0 kJrO cogo do la. ko : « /

kaj:J/ kajllrlllllllla ka Ililllisa " .

"0 de kos:J1I (lW /.;ajugllya bCe dahi/a. a/li /lollham

hEe IIi jilallkaJoya I/i keleya al/i 1:JK:J jllguj61i hEe. Sill ko hc deJu:ni kllra la ("ogo lI1ill 1/(/. () ("ogo la. Ala ka Klima lIIill bc I ko 11:;'1:) I'cl"£\l-'olo, 0 liege ka kC(l1I' la.

Il"lIlisa aw ka /Joj1a oJcka kisili s:Jr:J. (I Pierre 2 : 1.2).

Nin yoro kalannen b'ajira an na ko an 18 se ka kE:

« Ala ka kuma m in bE: J ko nOnO yE:rE:wolo» FE: f::> Ni 1£1 h£1na minw ko fJra o lu bE:e ka bJ yen.

32

* Juguya : min sorola ko tEmEnnenw miiriJi FE wala dimin sababu la ~ ka ban ka yafa ka da 0 kan. Corrie Ten Boom 101'0la kOSEbE Alima naziw ka rnogo 10rO la Ravensbruck . A ye a balimamuso sa 10 ye k'a yErE to 10roba CE ma. 0 b'a na la , ni a tun bE kuma a lorobaa ninw ko la, a tun b'a Fo ko ale yafara u rna sEbE la. A ko : YaJa/i ye lI1:alliya ko de ye, m~:JlIgalliya bCse ka J~I Iva/a ka fUIII ka mfali kc, 0 IIi dllsukllll ko , £ kelell yeo

Ni rnogo d::> dimin bE I la (a tigi ye I 1001'0 cogo 0 cogo) ka ban ka yafa 0 tigi mu, 0 tE tOorO si lase 0 mao nka a bEna fiflE bila I ni Ala cE jEJlOgona ko la . A laban. a bEnaJuguya: I bEna kE iko 0 tigi kaj::>n fo I bEna yafali nganiya ta don min na. 0 ngani ya d::>ron de bEna to Mafigi ye an kalan delHi min na, I ka se ka o kE tiflE la: « I ka yaFa an rna, I ko an Fana bE yafa an hakE tabaaw ma cogo min na I). Ni yafabaliya mi irili bE I la, I ka yafali flE natOmO bi k'a laligE I ni Ala cE « fl::>gon kunbEn waati » la . 0 la, I na 0 tigiw ku kanuya don ani ka kanuya sEbe sira laama kaflEsin 0 ligi wala o tigiw mao

* Yurukuyuruku : ka ban ka jo an ka fili liw la . ka an se bEe kE ka u dogo wala ka u lafasa, ka ban tiflE ni til enfla rna, ka flEnam aya mogo lafilili la.

* Filankafoya : Ka I yErE kE rnogo ye I tE mill ye wali sa ka mogow la kabakoya.

33

* Ka JlEbo mogo wErE bolofEn fE : Ka nege wali fEn nofE wala ka ban ka Jlagali mogo do fE a ka duba sorolcn koson, ka siga 0 la,

* mogo k orofo : Ka an nEnkun kE ka kojugu kE wala ka do an mogo Jlogo gasila. : ka lulo majo togo tiJlEni kuma la ; ka mogo wErEw ka jurumu wala ko jugu baro kE wal isa ka I yErE laJlinE' kajalaki ko.

N i an b'a fE tiJlE la ka balo ni Ala ka Kuma ye, ninw ye fEn w ye an ka kan ka minw dabila. Ni 0 kEra, an bE kE I ko dCJlEni kuraw kun t'a la ka minw wajibiya ka sin min a mi n waat i la. A la ye « Nono yErEwolo» min labEn an baloli kama, 0 nege ni a minogo na an minE ni an ye Bible dayEIE Luma min na.

4) JEJ1~g~J1a sEbE ni yErE ko hami tE bEn

MisionEri muso do ye san cam an kE baara la Japon jamana k an diJlE mo gobaaw CEma. Ne ye nin kumakanw bo aka bataki do k::Jno : "A la ka kuma mill beball yCre/a kola ka I ka gClIgelljiri ra dOli 0 don, 0 be coxo di bi? Ne yc II 'ka b'ericlI

kitabuw h~je lllllla mil/lw, lie y 'a k:JI :Jsi ko lie ye mimv scm salllllugan laban ill k:::JlI:J ko 0111 bt:e bE kuma ko min/ta, 0 ve ka dcmaya sira n:::JK:Jya ye alii k 't/ sabari. Nka Ile Iwkili be lie II i Matigi kajE damillE tllllW klima kalallllemv lUI, mimv tWI he klima l1il1 kow la : ka ball l .verE la, ka I gengclljiri fa dOll 0 dOli, kaj1El.lllalJlaya saniyah la, ka to Krisita la, k'a to a ka j1Dwmaya I

k:J/1:::J. Nin kalanw de tUllullna d:::Jni d:::Jlli wa. 0 de ye IIi

34

miirili ye ? A dJr:J, Sinua j1Emincbaa d:J fWI b 'afE ko o dej:Jfan .- « FamjE fa fifeb; ymifal/w !la. wala yErEma h:Jr:Jj1a hEdij1Ejan mimv f E. fie y'a ye ko eglisi bEa yErE Ili YeslI .'>11 kwlltllli se s:Jr:JIi ha jate kelen yeo DlIIwhaaw hE /wlIli se s:Jr:JIi ko la. alii hErE, ani Ala

DellkE ye ko j1I.l1I1WI mimv di all /lW. Mil1lv bE jE a ka (:Jor:J kow la, 0111 de ka d:Jg;:)I. Asi eglisi IE len dE, kErElI kErEllej1ala, gE/Eva IIi karah:JIi haw bEjalllwUI lIIillIV IW. Nill y ara dwwbaaw bE jE KirisiIa jE a ka l:Jol':JkolV fa k'a laajE. " Ka niyaras:Jr:Ja ka l:Jora

kmv la, 0 .'Ie /:JIlasJr:JIi .ve.

Paul ko : « Ne bE III ill j1illi. 0 jil E lIin re, ka Krisi!a IIi a kWllI1l1i sebaaya d;:)/, ka lie lliy:Jrala 0 raorakow fa ka kE a bJj1:Jg:Jllko ye a saya la, » (Filipckaw 3 : 10). AmJs i b'an dEmEn ka Paul ka nin hami ko nin faamu : « ... M:Jg:Jji'/o hEl/hali hEseka Taa/1wj1:Jg;:)/ IE IVa ? » Amos (3:3). Ni a ka di an ye ka (aama su kunuli sebaaya la. an fana ka kan ka an niyoro ta su kununli 100[':) kow la. « Ka niyorJ a ka (OorO kow la» ko['o ye mun ye anw fE: bi ?

Fan wErE fE, Pau l bE an miiri1i saman ka J1Esin 100roba rna min siri1en bE kanuya la: « .. .Kwwra TEa yErEllalaj1ini ... a hElETI beemuj1u.» ( I KOrEnt 13: 5, 7). 0 kanuya kEra hadamaden bOJlogonko ye Matigi Yesu Kri si ta fE.

A nali kEra Ala ka kanuyajiralen ye diJlE la. A taama cogo, ni a ka kunMw ni miiriliw, a yErE di cogo Fa A la

35

sago ma, olu bEe tun bE mogo ka kan uya cogo j ira min tu n IE J1Enamaya a yErE nafa koson. Fo cogo wErE la, ka bo so waro la ka se gengcnj iri ma, Matigi Yesu bana ka a ka J1Enamaya dafalen nafa J1Es in a yE rE rna, k'a yE rE di «a taw» J1in ini ni u ki sili ma.

o de la, a ka dugukulo kan J1 Enamaya san bisaba ni saba kono, a m'a ayErE « ni dili » I Yuh 3: 16) dabila 1110go wErEw ka hE rE kosOn. A dusu tOorO wati la, sani a ka gengen jiri la, kumaw sEbEnnen bE a ko la: « Yesl/ y'{/ d:Ji1 ko a ka waali sera ka ha lIill diflE la, ka fila (/ Fa fE. Ayilt'(f, a a;r E ka /I/:Jg a mil1l1' bE dij7E la, (/ filii ye millw kmlll. a ye 0111 kllllll fa a laban. » (Yuh 13 : I). Owo, Yesu ka kanuya tu n IE a yE rE nafa Jli ni, nka a tun bE fEn bEe mUJlu.

Ni an b'a fE ka to jEJlogOJla sEbE la, an Kisiba fE, an ka kan ka an dusukun SEgEsEgE kosEbE: Ala ye JlEnamaya min di ne ma, ne bE 0 bila baara la n' yErE nafa doron koson wa? Nc labEnnen don k'an ni di kanuya taamashyEn ye mogo wE rE w koson wa ?

Ala ka kanuya ni « ne folo» mi iril i tE bEn. « Ne (010 » miirili b' ajira ko yErE kanuya ye jogo J1uman ye , ani ko ne hami na kow nafa ka bon ka tEmEn mogo wErEw ka hErE ka n. 0 yErE ko hami yc diJlE laban taamashyEn do ye : « ... l1lag.:J1V l1a kEIl yErElVfc. /wj"n/n lIegel.:Jw, 1:Jg:J j7illinaw, klllle Ebaw, Ala t ~:J fiflEh(/a\\: hallgebaa kall bilabaaw, fitiriwalew, Ala flEsirallha/iw, lIl:Jg:J gEIEnw, hillEW/HV t:Jg:J tiflEbaaw, yErE millEbaliw,

36

Iaril1wl1W, u reko pt/naille, janjanciw, yE:resligokDaw, /I falell bE: klll1cE:iJawl la, flD/(/jE: kow ka di /I rt' kll tDllen A/a ko kall .... » (2 Tim 3 : 2.4).

Danabaa s£bEnnikEla d:l ko «sml III/II tE: taa dmu/wl kl/II/ .I·W!!"E:, IIi II kafi ka tDIIE:lIsi/"llW hE:e kllJl. yE:rE: kww hmw c/a jOlilllllW bE: () la. »

An kajurunlu de bE an ka yErE ko hami sEm£nciy~l. Owsald Chambers an ka yErE ko hami ko 'pEf:J 11111 cogo la « hi Y(/I11(/I"11.'"(1 filii ka kE: I -,"erE: k(l kotigi ye » , 0 ko f ana ko : « a k era jogo flHl/wn .'lira IE:.HI 0, (I k E:m jogo jllgll si ra IE: (). 0 l E:ftn hD a .r01"(l/ i ,. Dr;) /0. Ka JlEngoy a ko lagosl wala katigEIEya oman gEl En. ni a bE waleya ."opall wala m:lg:l t:lJ1:l fE. n'ka an k'a faarnu ko hadamaden ka JlEngoya bE jim cogo wE rE w fana rE.

YE rE ko ham! ye g£l£ya caman sababu ye gWi.\W ni sigidaw OJ eglisiw k:ln:l, ne ka waati. ne ka wari. ne ko kE eogo. ne rniiril1 cogo, ne ka nis:Jndiya ko.. FEn o fEn tE kE ka k£J1£ ni Ala ka kanuya eogo yeo 0 ye JlE gOJ1

cogo ka b&n. (Kolosekaw I : 9). Ni an bE Paul ladegc , ka Ala de li wa lisa a ka na fl EW wEIE. an na an ka fl Enamaya eogo yErE yErE d:m, ka kEr E ni Ala yErE sago yeo

An terimuso kJr::l dJ ye Ala ka makari Sl d::ln. a y'a lat igE tuma min na. ka a ka so k::l n::l kJr::lb::l li d::l lajE Ala taeogo la. A ka nEgEjuru tun y'a lakunu dug utilaba fE. Polos i eE d::l y' a f::l a yc ko: J::ln tUll bE e ka Ill::lbill ho lila kunun ? Muso y'ajaabi ko: ne dellkE fila yc a singan, ko u bE taa dcnmisEllw ka bible kalun y::lr::l la. Polosi cE ko : Ki baru jugu bE ne fE ka f::l I yeo I ka l11::lbili boli baa sU ll :Jg::lra, m::lbill ye si ra bi la ka tajiri tall. MJbil i bo li baa sara, mJgJ jigi tE a t::l kelen kEnEya kan kOSEbE . Nin muso denw tun ko ka di aye kOSEbE. A hakili r amine tora ten.

Talif::lni bil a t::l a y'a f::l Ala ye ko: « E Ala.' Dellha hSse ka 1111111 k S ni ]70: ,:) /(/ ko la sa . A kEra kunnadi ya sabu nin danabaa muso tun bE se Ala delill la. an i ka mi iri ka kEflE ni Bible ye o KJfE 0 muso y' a f::l ne ye ko o kasara waati la, foyi maJig i ale hakili la ni Bible ka nin kumaw tE : « A~1/ ka barika da Ala ye ko hSe la, kllf/{KllIli v ye Ala sago ye env ko /a K risilll Yesll/a. ( I Tcsaloni kckaw 5: 18). Nka Maligi, e ySrE:/J'a dan ko lie dllSllklll1 sllIllayara, k' a I{/Ilk% frl, lie h E: y :Jr:J Ill;" IW si.wlII. Ill! lEo d,:)/. 0 bl:e n'a la, lie h'afE:ka I ka klllllll k(lIImillE:, ka barika da Ala yeo Ola, lie b ' j deli, kohako da kE: lie dliSllkulI I'/a. Ni lie ve kall/llillsli ks

harika da lIill su g£lE:J/ 11(/. a 10 ne bella kll /lw lIIil1l \l

38

fa. olu ka kc riflc ye, sabll ne kcra flllmall d ;:)lbali ye

flErE flElla . » Nc tcrimuso ye a ka danaya bi la baara la, k'a daminE ka Ala del i : « A /Jarika sallkofo fa fa . / ka Alaya kos::n N . Nka a dusukun sumalen lakolon lora. A laara J1E ka scgin a ka barikadali kan ... Ola, Ni Senu ye baarakE a k:Jn:J , k'a dusukull j igi sigi k'a tan uli sEbE dO ll ada. Ni n di bl fanga wa;:)t l la, DEmEnbaa nana ll ill Ala den ka danaya Ili kanminEli kunbE ll . Ka Ala ka karluya jEya a ma. DugujE da fe , a dusu tun sumana hali k" as:Jr:J a JlEW lun falen bE rEji la. Ala ka hErE min bE lEmEn m:Jg:Jw ka hakilit igiya dan kan , a ye 0 s:Jr:J cogo mill na. a ye lakali ni hak ili sigilen ye. A laama cogo fE. 11111 danabaa muse y'a Jiri ko t:Jor:Jba waati la, furancEba bE m:Jg:Jw ka ko faamu cogo ni Ala ka b:Jdaw CEo

Ni jEJl:Jg:JJla sEbE bE I ni Ala CE, I yErE fan a bEna a ye ko danaya ni nEcma walew ye jEJl:Jg:Jnw ye. Ni dusllklln falen bE walcJlUlnan don ni danaya la, Ala na a sago jira I la I ka JlEnamaya kun kan. hali ni 0 kE ra ko Jl uman wa la ko Jugu yc e yErE fE. Ala ka b:Jda olu de bEna e dusllklln t:Jor:J len sabati wal isa I k' a d'a la ko : « FclI hD:.> hch(larakcflJ?:JII./E:, ka kOfhfllwll kCAfa kmwha(/\r yt'» (ROIl1 Ekaw 8: 28). Nin jigi sig i kuma man kan ka kE liJlE sumalen ye 111 IE min na, nka a ka kE kabako layidu yc.m in bE baarakE an kaJlEnamaya r ko tiJlE sEbE. 1\'1 Matigi tanlli i nege ye I minE, I Matigi tanu. I ka Matigi tano fana 111 a tanuli nege tE J la. I ka

39

taa j1£ ka Matigi (anu r~ . a nege ka don I la, Foyi lena sc an ma an ka j1£namaya la min ka kan ka Matigi lanu! i bali an ft.

An yc bataki min s~rO ka bo mi sioj1£ri kantigi

jijalcllw 1'£. minw b£ baara la kabini san caman koronf£ (moyen orient), an nin kuma soro 0 !;'L u tun bE baara la kor3boliba CErna tllma dow la. : ~( Ne hE !it' alii lie ka kWI kll /V/(iriKi Willi (I ka Afa.\'a kos::ll. Nka a kalla kc lie kaI(/(1/J1I1 (.'ogo kO.l'::lI. »

Walisa ka do fara Corric Ten Boom ku kuma fanga kan'l ye min f3 yafa li ko la. an b£ se ka ni fo ka fum a bn. M aligi lanu!i ye j1£naI3m3Ii ko de ye, ola. an dllsllkun Illana k£ cogo 0 cogo an ka kan ka 0 j1Enat01110li kE. Ni an SOnna ka Ala wnLlli j1£na101110, a y£rE bE dusllkun fllnten i ni hErE di an rna ani ja gEIEya a ka kanuya la - an mana kE ko 0 ko la.

I hakili 10 a la ko a rna f3 ko an ka Ala lanu ko bEe kos~n. nka an ka ;,\ {anu ko bEe la. Ala waIeruman don sEnE mm sababu ye an s::lnni ye Ala sago rna. 0 ye danaya minEn do ye min bE dafara dOll di min ni yErE hinE mi nE CEo 0 yc tij1E ye eglisi cogo min na. tij1E don Icn dog3toroso la fana ten!

Dij1E fij1Eba cEma. dugukolon kan dusukun bE doge yOl'o sOrO yErE hinE minE la waa!i min. dusuklln min sinncn bE Mal igi mao 0 na se ka tanuli kE: .

"Ni I :lor:l kUllj:J! ~v sera £111 ('(IIIIWI ilia. {/II hC taloll k '(/1/ hi. All h'iI sigi A/a .\'lIgow dOli da la, k 'all Jipc h:J

40

ni yE:rE:hinE:minE:ye. Hal; dallab{lo wE:rl'W kajEj1:Jg:Jjb alljEo t::AJr:Jkow la, 0 bE:ajIlKuya. Nka ka Ala tEa ta hadallladellw ('ogo jE. a ka kunuvaba kO::;:;)l, a bE gE:rE an IW k 'a bolo 1Il,:)1:iJ :Jan 1I::tE:. a DenkE 1 Eg E S:Jg :JIefl, k'aj:Jall ye ko.' « 11; Ala bEse ka a ka ko latigEien waleya dijJE k:::»l:J dllsllkul/ j1:Jj1:J1en JE. 0 III/lUI la, I ka barika da Ala ye, I dllSllkul1 j1:Jj1:J1i kos:)/. " Oswald Chambers (Cogo bEe walisa a ka masaya ka na) .

Ow::>, Ala bE cogo di an rna cogo min na kan h::>r::>Jla an yErE rna, ni an b'a fE ka 0 faamu, wajibi don an k'a daminE k 'an ka JlEnamaya lajE ka kEJlE ni Ala sago ye.

Fura min bE Ala bolo karEsin yErE ko hamibaat::>w ka rEna maya rna, 0 tE yEIEmani ye, 0 tE ka lan ye, f::> saya. An ka dugukolo kan rEnamaya waati la, ni yErE ko hami dusu bE J1::>g::>n kunbE, danaya sEbE de b'a to an ka nis::>ndiya an cogoya la ka kEJ1E ni Ala sago ye: « Aw sara, lIIl' ka j1EJw/1Jaya IIi Krisita dogo/ell bE j1:Jg:JnJEAlojE:. »( K::>l::>sekaw 3: 3).

An « II; Krisita dogolenj1::>g:::»IJEAlajE»- saya ni su don ni su kunuli FE (RomEkaw 6 : 2-4) - an fara la, an tigEra pewu pewu ka b::> dugukolo kan rEnamaya ni a ka yErE ko hami kow la. Ani sisan an bE se ka J1agali rEnamaya kura jigi lao Danaba sEbE salen k::> dal i hi::> la. a kEra danfEn kura ye Ala fE.

Ni an y'a faamu ko ~~ an ni Krisita gengenna Jl:Jg:Jn fE )), an ka rEnamaya tEna kE yErE ko hami J1 Eamaya ye tun f:J

don an k'an ka dugukolo kan gEIE ya ko p En abo tuma do ni an b'a fE ka to 0 jEpogopa la tuma bEe,

Ne ka dugukolo kan gEIEya

An k'an yUE Jlininka koba do la: ne kapEnamaya si nsinnen bE Matigi kan wa, wala n'yE .. E?

Mogo min ka J1Enamaya sinsinncn bE.1 yErE kan. 0 bE a sig i [logonw kEIE joona. Kow 0 ko bE a sago ni a ka hE rE ni a ni sondiya kow bagabagara a bE olu kEIE. Cunpbell Morgan ye a pErO nin cogo la : « j1E1lgoya yl' jltrE/mll kis e y ere de ye, jllguy(I dili, tllli jaJwlllllII(l di/ala lIil/ j&1I lIIill Yl'. » Don do wu la fE , dclili lajE do senfE, ne ye muso do kan mEn deli li la, ni fangaba yeo A jElen don ko a tun bE ka Maligi kunbEn eogo kura la : « Maligi, I bolo kallllJell da lie kal1. /U' gellgelljiri I k(llie klllll lj:Jka lie jaga, I/e I 'ajclle ka j1DumWWlll11l, nktl t! kaj1DlllI/wya lit! k:ll:J ».

Nin dclili ye ne ni s:::lI1diya kOSEbE. Nin muso lUll b'a don ko a horop ara Yesu say a ni a su kunnuli fE ani ko (( a sig ilen bE sankolo yo.-ow la Jesu Kri sita la »), nkaa tu n b'a dOll ko a farikolo lun yc nin dugukolo ta ye hali bi . Ko min bE a dusu 1(.1 kOSEbE a ka dclili bE 0 jira : jEJlogO[la sEbE Mati gi fE. KofE, nc ye n'miiri !lin muso ka deli fi la, ne y'a kOlosi ko a lun y'a sinsin c idcn Paul ka kuma do kan \< Ni au- be [(lama Iarisogo kow la, lilt.' /Ill sa. Nka IIi (lIV bE

42

fari .wgo kll kEwalew fagll Ni Sent{ barika lao lIW Ilfl j1E:1/(/I//(/ya. »(Rom 8 : 13).

Kuma minw bE tugu nin na. 0 na aw dow dEmEn ka nin verese faamu :muso ka de1ili ni ni n veresc kuma sumali fana na do wErEw wasa kOSEbE. Aw minw bE GErEkikan don, Illogo horoJla lipE min be nin yoI':) kalannen kUlllasen filanan na, 0 bE jEya kOSEbE.

« Ni all' b£fari.wgo k(/ k 8\l'lIlell'jaR{f Ni SellU barika la. tlH' /1(1 flElul/J/ (/.w. » (Rom 8 : 13) .

• Folo. GrErEkikan na, « aw » ye fagu li kEbaa yeo Bihle liJlE : ni ne b' a fE ka horopa ne farisogo kEwalcw mao (j1Enamaya pEngo). ne ni Ala ka karl ka jE.

* 0 k::J : Yor::J ka lannen b'a fo an ye fana ko Ni Senu barika la. an bE Ala ka se 501'0 an dugukolo kan laama cogo flEgow kan .

• Bible tiJlE : Ne tE se ka ne ka flEngoya faga nc yErE barika la hali k'asoro wajigi don ne ni Ala kajE delili ni kEwalew fE Ni Senu do rOn de bE se ka ne horopa pEgoya rna ka ne to duguko lo kan.

* 0 ko: an k'a kOlosi ko nin veresc kuma waali b' a jiri ko ne ni Ala ka j£ ka kan ka kE j£J1ogopa lig£bali ye. delili ni laama cogo la.

* Bible tiJlE: Nin y£ IEmaniba bE se ka kE ni danabaa karnalcn bE sOn ka NI Senu deli SiPE kelcn ko a ka a y£r£ kanuya bga a kO n::J. Nka sipEn kelen d::Jr::>n ko

43

lE, Nka ni yErE ko miirili y'a kun k:Jr::>ta luma 0 turna, an ka kan ka j::> a la lun delili fE ko an bE an yErE di Ala rna Ni Senu bari ka la. Ni an ye an si nsin Ni Senu ka baara kan luma bEe la, an na se ka an laama cogo rEngow bEe faga. Ala b'a fE nin danaya baara kE cogo ka kE an ni laama cogo ka kE an bEe kelen kelen la ye, an ka jija a la, ka 10 a kan.

Walasa ka tipE faamu, an k' an yErE jale kiritigE y:J r:J la. M:Jg:J d:J jalaklra ko a ye m::>g:J faga. 0 m:Jg:J faga ko sEgEsEgEra kOSEbE k'a ye ko a s:Jn don. Klrit igE la kan k'a jalaki bin a kan sisan. Kiriti gE so mankan sumana, kiriti gEla wulila k'ij:J: {( M:Jg:J fagaj::>ra nin CE la, a ka kan ka faga. »

KiritigEla ka baara bE dan yen. Nka ni ale yE rE ko ko a IE JlE f::> ale yErE ka kabusi b::> tabali ju k:Jr::> ka 0 cE faga, 0 luma la, ale fana najalaki m::>g:J faga kos:Jn.

Kiriti gE la kE len k::> kajalaki bin 0 CE kan , a tE se ka fEn wErE kE f:J ka 0 m:Jg:J fagala to sariya ka bolo kan.

A bE len fana an ka rEnamaya flEgo fan fE . A fana dan ye j:Jli yc a ka rEngoya la yeo An fana ka kan ka kirit igE an laama cogo juguw bE kan ka u jaJaki kE saya, I ko kiritigEla y'a kE cogo min kiritigE y::> r::> la. Nka an fana tE sc ka an kajuguya kow faga an yErE yeo Nka nOorO ka da Ala t::Jg::J kan, Ala de bE an kajuguya fagabaa di, 0 ye Ni Senu yeo

44

owo, Ala ka nEema barika la, Ni Senu de bE an dEmEn ka an farisogo ka kEwalew faga. Ni an ye nin dakabanan seko ta ka SOn ka baarakt ni 0 ye tuma bte la, an na horoJ1a ni J1agali sidon an ka J1Enamaya [a min sinsinnen bE Kri sita kan.

Muso min ko fOra ka It mEn, 0 ka delil i ni A[a ka kumajEya ye ne dEmEn ka delili kE {an : Matigi , I ka ne siri I gengenri la I Ni Senu barika la, walisa ka ne kanu fo ne ka sa. Ne I'a fE nc yErE ka J1Enamaya l~n , nka e ka J1Enamaya ne kOllo !

Aka nogo ka miiri ko an ka yErE balo ni an ka yErE kalan Ala ka kuma la ko· 0 kun ye all ka J1Enamaya sOrO an bE wasa min na. A dun tE! Munna Layidu Koro karamogow tun bE waati jan la ka saga bon sagaw la J1umanw balo ka J1E ? 0 kun tun tE do wErE ye mogow ka J1E bO u fE k:l wa? Sagaw la J1umanw tun bE rEnatOmO de. ka u kE saraka yeo U lun bE bila u dan na kabini u bange luma sarakali kama.

Tuma cam an, an danabaaw bE miiri kalon kan ko kuma donniya ni donkili da seko min bE an na, ko 0 bE diya Ala yeo ni an ye 0 kE I ko se sorobaaw r:lgon dan bolo la, danabaa kulu ]lEna. Ni Ala ye an balo a ka kuma fE k'a 10 an ka danaya kE a la a ka kanuya kono, 0 IE kE walisa mogow ka rEbo an fE ka tEkErE fo an ye, nka an ka j1Enalllaya ko bEe ka di ka kE saraka ye saraka bolan kan. An ka kan ka sa an ka fEn bEe-yErE hinE minE, jo di yErE rna. an ka wasa yEn: la. an

45

ka y&r& ko harni , an ka yErE jab~ ani 0 J1~g~ kow - la f~l~ ka s~~ kaJ1Enarnaya fEn bE la Ale la. Ciden Paul dusukun giriyalenba y'a jira ko ni a b~ra Tirnote la, ale rna rn~g~ si s~r~ min bE janto K~I:)se eglis i la. 0 dugu danabaacaman tun t' a d~n ko ~~ kwwya TEa yCrE naJaflin; ». Paul J1&nasis ilen y ' a kolosi ko :« U t.?'lv bee bEhami u yErEw ka kow la, If IEhami Krisita Yesu ka kow la» (Fi li pekaw 2 : 21).

Eglisi bE: t::JQJ.) la diJ1E: y~r~ caman na bi, danaba minw b& 0 ka jale bi sE bE la, olu bE min? An ka J1Enamaya ni an k&r&fE kow ye an ka waati bEe la sEbE la, f~ an IE se ka d&mEn don an balemaw majigi wErE IE minw fE wa ? An k ' an haki li to a la, ko Ala ka kanuya d:lr:ln de IE a yErE nafa J1ini ani ko a bE fEn bEe mUJ1u. An ka yErE ko hami ka kan ka faga folo yani an ka fa Ala ka kanuya la, I kojifilen kon:l kumu bE b~n cogo min f~l~ ka so~ ka fEn limiman kE a konO. Duba ka da Matigi kan k'a ye ko Ni Senu de bE nin ko fila waleya an ka J1Enamaya la !

An bee kelen kelen ka kan ka Ala deli luma bE walisa Ni Senu ka yErE ko hami faga ka b~ an ka J1Enamaya la ani k' a fa Ala ka kanuya la fo k' a bon, sabu « Ala ye a ka kanuya jigin an dusukunw na ka caya a Ni Senu barika la, aye 0 mill di (In mao » (Romekaw 5 : 5),

Ni nin tiJ1E: ye I dusukun lamaga tuma min na, i ni Ala ka J1ogon kunbEn waati la , Ni Senu ni Ala ka kuma bE tiJ1E: kuraw jira Ila. An y'a f~ ka ban SiJ1E caman ko

46

wajibi don jE]1og0]1a sEbE ka 50r.J danaba ni a ka Ala CE o An k'an se ko bEe kE wali5a fEn 5i kana sOrO an ka ]1Enamaya la min bE 0 jE]1::>g::>]1a ba li .

Kolosili: Bible kon::> , saya kor::> tE bani ye pewu pewu fo fara li . Farikolo saya ye ni ni far ikolo fa rali de yeo Ni la sayaye abada farali yc ka bo Ala lao Ka farikolo kEwalew faga 0 kor::> ka YErE ko hami b::> hadamadc]1a la pewu. Iko an y' a fo cogo min ka lEmEn, nin IE se ka waleya ni Ala ka sebaaya tE, Ni Senu.

Seginkani jlininkaliw

I. Ne haki li jiginnajuru mu d::> la ne maj::> min na Ala ]1 Ekor::> wa ?

2. Ne dESE yoro ye : • yafaba li ya mii rili ye wa ? · ka dESE ka m::>g::>w ka nu minw ko man di I

ye wa ? · ka m::>g::> lafili k 'an YErE kE mog::> sEbE yc wa ? · ka keleya mog::> wErEw seko ni u bolofEnw

na wa ? - ka m::>go wE rEw k::>romal igE wa ?

3. Ne be se ka laama danaya ]1Enama sira fE sabu n'dus ukun saniyara wa?

4. Ne ka do n 0 don ]1Enamaya si nsinnen bE Kr isita kan wa wala ne yE rE ?

47

SUURA NAANINAN

I NI ALA KA flOGON KUNBEN WAATI

Ni an bE hakili jagabo ke, ka miiri ko an bE se ka an ka don 0 don kow bEe JlEnabo ka S:J~ an rna taali kE Matigi Yesu Krisita ka nafoloba la I dusukun daYEIElen Bible daYEIE::len kunna, kuncEbaya wale si IE IErnEn 0

kan.

MasakE Dauda bE danaba suman ni dani si ye min bE falen ka ni la den ]luman kE. A ko: Mogo« min be miiri Matigi ka Kuma la, 0 no den puman kE », an i « 0 figi bE fD1. 0 fen kc, 0 bee bE fiE }). (Zaburuw 1).

"Motigi ka sariya ko ka di 0 figi ye haali a hE miir; o sariya la sufara tile kan » . (Zaburuw 1:2). Ne b'a fE tuubiden kuraw [uma caman na ko: « Bible sura kelen kalanni don 0 dOll, 0 be silanE siran I p. » o cogo la, I ka YOf::> flE:natomolen kalan Bible k::mo, ka segin k'a kalan, ka miiri a Veresew kor::> la kelen kelen. I delila ka misiw kolosi foro la, ni u bE u j1a j1imin [uma min na. U bE bin minw tigE kungo kono, u bE mEn 0 kan k ' aj1imin , 0 ko u bE a lakunun , 0 bin bE labon tun ka segin a kan k'aj1imin walasa k 'a nOOn::> bEe bo a la. Nin bE an dEmEn ka faamuli 50rO A la ka kuma kalan cogo la ani ka miiri a kumaw korJ la.

48

Ne ye ee d~ d::m min s:::mna Maligi rna k' a si to san 17 la ; a tun Ie Bible d~n kosebe, a lun Ie laa eglisi la, a lun rna kalan fana leko li la. Nka a bangera kokura lurna min na. a y'a latige ka bOJla Ala ka neema ni Matigi Yesu Kri sita donniya ni a ka kanuya la. A laara Maligi fe k' a sOrO a lun y'a ka Bible bee laje lcn ka lan siJle tan ni sabaJlogon. I korola 0 I rna koro 0, I kalanna 01 ma ka lan 0, I be se ka B ible kalan don 0 don.

Bible dayelelen , d usukun saniya lcn, I yere maj igi len k'a I Jlogi rin ka Dauda ka dclili Jlogon ke : « I ka lie Jlc>'l1 day&f&walisa ne ka kabakow fife I ka sariya la. » (Zaburuw 119: 18). Ninw ye fen purnanw ye minw be mogo laben yani I ni Ala ee Jlogon kunben waali ee nafaba be sOrO min na.

I ko an y'a ko losi eogo min na, mogo dow m'a faamu ko mogo ni Ala ee Jl~g~n ku nben waal i ka kan ka kE kumaJl~gopa de ye fan fi la fe : Mat igi be kuma an fe a ka kuma sEbEnnen fE , an be min kalan ka mi iri a la, ani an be a jaabi delili fE. Nka Jlenasisi ko don k'a yc ko mogo eaman m'a faamu ko ni Ala kumana u fe , a bE sigi kajaabi mak~n~ ka bo 0 ligiw fE. Ni an y'an hak ili jagabo Ala ka Kuma kan, 0 kuma bEna ka don a ka mii rili eogo la ka ke 0 d~ yc. Ni an be taama ka kEp E ni 0 kuma ye, a bena ka don an ka Jlenamaya la, ka kE 0 d::J yc.

A dora aw 1a p ininkali kE ko: ~( Ala bE kuma ne fE eogo di ni ne be a ka kuma kalan? Nc yerE fE , ka hakili jagabo verese kalannenw bEe ke lcn ke len kan ,

49

kaJlininkali d:Jw kE n'yErE [a, 0 nafa ka bon kOSEbE. o Jl ini nkali d:Jw dira ne rna a bE san dama b:J, ani olu bE ne JlEminE ne ni Ala ka kumaJl:Jg:JJla waati la. E fan a bE se ka Jlininkali kel enw ta ka baara kE ni u ye Ala ka Kuma kalan waati la. Ne bE baarakE ni nin Jlininkali w ye kabini san caman, 0 de la. ni ne taara ndana ka Ala ka kuma dayEIE tc n u bE jig i ne haki li [a u yErE rna.

r n'a kolosi ko Jlin inka li d:Jw b'a la minw bE kanm in Eli wajibiya I rna, watajaabili danaya fE ; d:Jw bE farati ko dow bo kEnE kan wala ka kangari da an ye ; dow na I wajibiya ka batoli kE wala Ala tanu ; dow na I dEmEn ka SitanE ka keguya ko dow fa ranfas i ani Kri sita ka se soroli bE se ka kE I ka se s:Jroli cogo ye min bE 0 faamu.

KAMINELI JAABILI

Ni an b' a fE ka Matigi kan fara nfasi, an ka kan ka to jEJl:Jg:JJla sEbEn la ale fE. 0 cogo kc len na, ni an b'a fE ka se SOrO an ni Ala ka Jl:Jg:J n kunbEn waat i la, an ka kan k' a sago kolo Ala ka Kuma ye, ni Ni Senu kumana an fE.

JEJl:Jg:JJla JlEnama bE an sago kololi wajibiya an rna

Ni I bE J ka Bible kalan « I ni A[a CE Jlog:Jn ku nbEn waat i 13 », a ka kan I ka Jl ininka liw kE I yE rE la.

50

- cikan do bE yoro kalannen na , ne ka kan ka min kanminE wa ?

. Jurumu do bE yen ne ka kan k'an yErE tanga min ma wa?

. Misali bE yen ne ka kan ka min ladege wa ? - Ne ka kan ka misali jugu do fEngE wa ?

I m'a ye, nin J1ogon J1ininkaliw bE an dEmEn ka jEflogoJla Jluman ban ban an ni Matigi CEo U bE dEmEn ka fEn do lali gE I dusukun na, ka kEflE ni Ala ka kuma folen ye T yeo

t hak il i to a la ko Ni Senu bE I FE Ala ka kuma kalan waati la ; ani n'i yc I jigi da 0 kan , 0 bE 0 kuma lajig in ka bo I kungo lo la, ka se I dusukun na.

DiflE bE murutili ni Ala ka ci folenw kanminEbaliya waal i de la. Walisa an ka Sl: ka sisan mowolo denw hak ili yEIEma an ka kan ka kanminE li kE ka taama tilenncfla lao Ala bE tiJ1E minw jira an na, ni an bE olu kanminE, 0 dOron de b' a to an labEnncn bE sOrO wali sa Ala k 'a ka scbaayaJira diJ1E la 0 min magoba bE Ala la bi.

Ne ni ne mLl SO ye nin kumaw ka lan Oswald Chambers ka ki tabu la a rna mEn, kitabu min togo ko ~( Ka fEn kE walisa a ka masaya ka na. » : "Ala bEfEll lIIi'I\\' jira I la, I ka 0111 kafllllinE, ani 0

y:;rQ nin kelen, a bE sira jira min bE faa ni ! ye yarQ .fall .. I b 'aj:;! y£rEk :ll:;ko : 1/ 'hEmifri ko n 'nafaamu

51

dOll da fa! Nka I bc se k 'alaamu sisan y ErE. Kalan I C

Iaal1l11li di I lila fa kanminEli. N'j y 'i y crc dl luma 0 luma ka kanminE:ii kc, a d:Jg:1yara cogo 0 cago, 0 bc sankolo flllolVo d:J dayEic 1 ye min bCna dCmCn ka Ala ka riJ7cdlmbmv lila d::ll. Nka Ala tE:lla lij1CmisCmv

IVCr6\v jim I la a ,vErC kanj:J 1 bE mimv d::ll a kan ka ban I ka alu kal1l11illE:. »

An y'a mEn ko waati tEmEnnen na, koChariesStudd ni Hudson Taylor mis i::>nEri fila tlln bE si so kelen k::>n::>. Don d::> sog::>ma da joona fE, Tay lor kunnuna k ' a sir::>g::>n bi rilen s:Jr:J a ka Sible dayEIElen kunna, buzi yee len na. Studd y'a ka rininkali jaabi tan ko : « Ne klll1lllllllW su tilancEwaati la, Matigi ka kuma yarad:J jigillllO Ill! Jwkili la : « Ni aw hc lie kG/III, au.> na lie ka ci I::;lemv Illata» (Yuh 14 : 15). Ne \·c 11 'y CrC pillillka IIi /I e Ilka kalluyajira Matigi la, IIi kal1l11inCIi scbc yeo Ne ye Ilka Bible ta, ka Kibaru D/llllon kilabuw kalan. Matigi .ve ci f:JIelllllillw di a ka kalandelllv lila, lie ye 0111 bEe s EbDI. Ne hakili la, lIe.ve sera k 'a kalllllillE lIIi/llV lUI A/a ka II Eell1a barika la. ne,ve liri ci olu k:Jr:J nka Bible k:1I1:J, k 'a scbc olu kerEjE: « Aleluyn ». Ne 111(1 Sf! k 'a kalll1linc lIIinw lUi, lie ye IIj:J 0 jurwl1uw Ill,

ka yaja J7inill alii k'a latigcku lie n'a kW/luillCjDl bCe la walisa k 'all Ilka kalluya jim ala. »

Ne balimakE. e min bE ka nin sEbEn kalan sisan, ni « 1 be faall/a se/Je fa MatigijE:a ka kUllla kCnCyeelen

I/a, ) I fana na yc ko jEr::>g::>Jla s:lr:J sira wErE tE yen ni

52

danaya ni kanminEJi tE I ko beita y' a fo cogo min na : DClIIaya kc. kalJm;IIcli kE. kana j7Dwl:lIl::JIi k Efell 'lI I y ErE ye .. ..

KA GERE DANAYA BARIKA LA

Aka kan fana an k' an yErE p ininka Bible kalan to « an ni Ala ka !logon kunbEn waati la » :

- layidu do tara nin yoro kalanen Ill1 ne ka min ladege wa ?

- kangarida kan bE yen ne ka kan ka min mara \Va ?

Bible fa len bE layiduw la. Ni an bE Ala ka kuma kalan k'a miiri a la, an tE sc ka to 0 lay iduw don bali ye . A ka kan fan a an ka kangarida kan fana to an kono. Ka Ala ka kuma lay iduw jale ka kangarida kumaw fil i kofE, 0 tE « J1Enamaya ye danaya barika la n , fo « saya kun bo ko la barika la » !

I ka don 0 don Bible kalan senfE. Mat igi ka layidu lalenw bEe sEbEn ani ka u kE I ta ye ka u ladege I ka pEnamaya la . N'j ye Ala ka layiduw kE J yErE la ye 0 cogo la, I mago be fanga min na. ka kanmi nEli kE ka laa J1 E, Matig i bE se di I rna . 0 layid u\V di ra an ma walasa, I bE sc ka kE « tiP E J1E nama » ye I ka danaya sira taama la. N ' ; yc 0 lay idu kE I yErE 1a yeo I kCl danaya bE sabat i k'a taa fE, sabu a fora ko : {)ww ya bE s:Jr:J lomEIlII ; f E. lamEnll; h E krisila ka klima de- f E. » (Romekaw 10 : 17).

53

I delili la k' a I YErE Jlinin ka danaya sina ko la wa ? o jaabili rn a nag::m te n . N'i ko ko danaya si ra ye danabaliya ye, T y'a jE. JlEnamaya boyi saba jatcminE rninw ka surun Jl::> g :Jn na : f:J la danaya. fil anan , sirim::>g::> la ; sabanan yErEmajig in. Sisan miiri saya buyi saba la mi nw ka surun : f::> l::> dana baliya : fia lan h::>raJla ani saban a YErE bOJla.

Danaba ye maga ye min s irilen bE Matigi Yesu Kri sita la wa li sa a yErE fan ga tE se ko minw na ka ol u waleya. Danabaa bE A la ka lay iduw la ka kE a yUE ta ye Bible ka lan waati la.

Mat ig i Yesu tun b' a f::> a ka kalandenw yc ko:» All' te se ka Joyi k C lie k:1 }} (Yuh ana 15 : 5) . Waj ibi don rnaga ka da la fal:J a IE se ka foy i Jluman kE Ala n3 fE taama la a yErE barika la, san i a k'a yErE ka ko bEe kalifa Mait igi rna. Ani danaya 5EbE dafa len tE se ka bange ni 0 rna kE dusuku falen na yE rE majigin la.

Hadamaden danabali dun dale n bE a ka h3r3Jla la fa a bE m iiri ko a mage tE dEmEnn i si la ka b:J A la fE. J1E nasis i ko don k 'a ye ko m3go mili y::m caman bE ye n min w rna s3n k' u jigi da Matigi Yesu Kris ita kan u ka ki sili ko la.J1Enas isi ko don fana k' a ye ko danabaa caman bE yen minw sirilen IE Maligi Yesu Kris ita la, walasa ka danaya sira sE bE taama. 0 Hadamader a hor3ra sifa bE b3 dusu kun jalen kuncEba lao

An bE se ka f:J 0 la ko danaya sira ye ku ncEbaya ye, ani ko danabali ya s ira ye yErEmaj igin yeo DarErE la ni

S4

nbe se perE ye mii rili bE dusukun labEn ka ban ka danaya sEbE kE.

Hadamadcp a ko 0 ko bE yErE ko hami sinsin , a bE an ka danaya fipEya Krisita su kunulcn sebaaya ko lao Ala ye layidu minw la an yeo a ka nafolo damad~nbal i bE a sinsin , a ma an to an yErE sago kow ni an ka hakili tigiya kow dama bolo an ka p Enamaya sira laama la.

G.K . Chesterton ( 1874- 1936) bE kuma ku ncEbaya ko la kOJ1urnan : « Deguil / Ell 0/&11 btal/ kllli b i, 0 ye lIill ye ko yErCmajigill 1/ /(1 hila a bila y ara la. YEr t lIIajigill .r'a n:Jga dallll.ra la, a 11111111(11/ kall ka k t tell . Hadamaden fi lii dara .\·iga kama a y t rC la, IIka fUi, 111(//1 kfll l ka siga rij7C/a, kasara o kn bayclEl/lww. »

Danabaa min dulonncn bE to a hada rnaden p~gonw ka ladili la. wa la min be aj igi da a yEfE kan ka Matigi to yen, a tE Ala ka duba dafa len sOrO. Ji bE woya ka j igin cago min na. Ycsu bE Ni Senu min wele ko ~( pEnamaya ji »,0 tE se ka woyo ka sc mogo »dusukull klll/c cbo » ma (Habak uk 2 :4); nk

I bE se ka I bin Yesli sen k::> r::> don 0 don ka nin J1Ell amaya ji min. N'i ye 0 kE, I ka J1cnamaya ICna sinsin I ka d::>n kow kan lun wala 1 ka kalan wala I ka ko don , nka Ni Senti min bc rnanamana I k::>no, 0 na I ka J1Cnamaya yCIEma.

I hakili ka 10 a la ko Maligi su kunulen y'a yErc majigin Ni Senu la, ka danabaa bEe fa risogo don a la, olu minw bangera kokura. 8i , danahaa bE:e kelen kelen yc kE:lE: cE far in ye Mat igi Yesu fE:. ni n diJ1c Ala tan k::>n::>. Danabaa minw bE: u yE:rE: di. a bE tE:mEn olu fE: ka taa J1E ki sili baara la ka J1E:sin cEw l1 i musow rna. jigi ni Ala IE minw fE fol::>.

"AIII\' ye A/a j1Ci/wJ/{/ ba(()soh(l til' yeo / ko Ala y'o ./Ocogo mil/lUI ko: « Ne lUI sigi 1/ CCiI/{l ka !aal/wIlIe. Nt' IIlI kE II ka Ala ye, /I lUI kE: Ill' ko lI/:Jg:J1V \"('. (2 K:J/"Ci/lekaw 6 ." 16).

Owo, an ye Ala J1Enama batosobaw ye, a b'a fE k'a kor'8 ni aka senumaJ1a j iri minw fE.

e iden Pau l j::>ra !l in kabako ko la, a ko: « 0 I(lyidllll' /(/1"0 (III .w, ba/i/J/a kal1l1lemv. 0 de .r '{/ to (//1 ko (1/1 s(lIIiya jarisogo 1/:Jg:Jlej'Kl bee 111(1. ka s(II/iyali daja l1 i

A/a j1EsiraJ/ yeo (2 K::>rEnlekaw 7 : I) .

BATOLI SEBE

An ni « Ala c E: J1::>gOll kunbEll waati » \Vaati la, 111 an b'J fE ka Alabalo ni ni tiJ1E la . an ka kan ninJ1inmkaliw

10 an hakili la : nin yoro kalannen bE - fEn kllra jira an na Fa Ala ko la an ka kan ka

min k:-Iosi wa ? - fEn kurajira an na Ala DenkE ko la an ka kan

ka mi n k::>l:Jsi wa ? - fEn kurajira an na Ala Ni Senu ko la an ka

kan ka min ko losi wa ?

An ye fEn kelen k::>l::>si sisan ani 0 ye ni s::>ndiya ko yeo 0 ye ko Ala ka jama cErna, ka Ala bato sEbE la, 0 nege b'a la ka kuraya. Matigi Yesu ye mogo j ija 0 r::>gon batoli ko 1

kunbEn tuma min na Patmos gun kan, a m'a f:l ko: ne ye j1:lngirin, nka : « Ne y 'a ye mink&, ne bina a sellk:Jr:J J n 'al:1.HI» (Ji rali I 17).

o bEe n'a ta, an k'a d:ln ko ni scko S:lllg:l gEI£n dira danabaa kelen mao tuma d:lw la. 0 sina jugu do b'a yErE jim. Mar igi Yesu Kri sira ye ei di a ka ka landenw ma {Uma min na, batoli sEb£ ko la. 0 ye kangari da u yc fana batoli jEgEnnen ko tao A y'a f:) samarika muso ye ruma min ko wajibi don an ka Ala balo « Ni ni lij1E la », ay'a fo aye fanako: « AII' hCmill barD, all'mao (/:111 ... »(Yuh 4: 22).

Baloli ka bon ni rn:Jgo jaj1eko ni a goyape ko ye, batoli ka kan ka sins in Matig i Yesli Krisita de kan. Ni batoli kun ye « lamEnbuaw kalaya Ii dor:)n ye. ka tEmEn danubaaw j1Esin rn a Matigi rna, I ka da a la ko batoli y'u kun jE. Ni an b'a fE ka fa Ala batoli la, an ka kan ka tErntn Ni lajamani kan. Maligi ka kan ni fEn wErE yeo

BalOli sEbE ye an yErEku n. an dusukun a farikolo , an mi i!'i li w Jl Es inni ye Maligi Yesu Kri si ta j1Enama sebaayab£et igi ma ni rnajigin yeo Ni an sera ka 0 kE, an be batoli sEbE kE ka j1Esin Yesu Kri sita ma, Ala ka kuma bE 0 min j ira.

ALA KA KUMA KA KE LEKE MINAN W

Ow:), a ka eli Matigi ye, ka duba an ni ale ka «j1:lgon kunbE » waali yeo I dusukun saniyara SiS311. Ycsu ye min kE I ye gengenjiri kan. ni s:)nna 0 rn a, I yErE ka

58

kan ni min ye I yErEkun kan, bOJla la, t:::>g:::> la, s::>~ la, I bE ban a bEe la. I bE d::Jn bata li cogo kura la ka Matigi tanu. 0 caga-Ia. I sera duba dan na, I ni Ala. cE « Jl::Jg::>n kunbEn \Vaali la wa ? Ay i ~

J1ininkali dama dam a wErEw ka kan ka kE Bible kalan I::J minw bEnaan dErnEn k' an hakili to an YErEw la. Si lanE ka keguya kow waati la : nin y::Jr::J kalannen na. - FilE caga kura bE ye ka J1Esin SilanE rna wa ? - ye caga kura bE yen silanE ka fEn bo.n laW

kun kan wa ? . ye caga kura bE ye sHanE ka keguyaw ko. la

wa?

CEni d::> ka ko baro. f::>ra ne J1Ena. a lun bE taa karido.n kalan y::>r::> la. A ba taara p::>girinncn s::>r::> karidon d::> sufE. A ba y'a p ininka ko. I bE mun na yan. CEnni y'a jaabi ko.: « neb£ka sirall£/a sirallI:Ja ka v£r£y£r£. ,Ve ye d~lkili d:Jdege s :Jg ~lI{/da illlla, karidon kalan y ~':Jla, min b 'aI :Jni si rail £Y I:' Selll llll(/ll d:J j1:Jlgirilmen ye, a b£ v£:r£y£r£. O/a. 111:' h£ j1:J/lgirill n:alasa sitan£ ka r£:r£y£:r£.' »

Nka p::>ngirinin dama IE silanE la yErEyErE. A bE yErEyE rE Yesu l::Jg::> de J1E. a I::>g:::> de bE a ka sebaaya bEe b::> an ka pEnamaya kunna. Ani fana 0. I::>g::> de harika la, Ni Senu bE baarakE III an ye walasa ka ni ~ Jg::111 gEIEnw b::> SilanE bJIJ.

59

Danabaacaman bE miiri ko ni u ye sitanE to hE rE la, ko silanE fana na u to hErE la. D iu bE u yErE lafili kOSEbE. An ka misali kelenjateminE : tuma d:>w la, ka I tE Mat igi pEk:>r:> de1ili la, I dusu bE kasi I ka barika nlapa ko tEmEnnen d:>w fE , I deli Ii kaj:> minw na Ala

pEk:>r:> ka yafal i 53r3. Nka sitanE de bE I hakili paami ka I jalaki jurumuw ko la, I ye yafa 53r3 minw na ka ban. Ala y'a latigE ka pinE jurumu yafalenw bEe k3,

nka SilJnE b'a 5e ko bEe kE ka 0 jurumu bila [pEk:>r3 walasa an ka siga jurumu yafa ko la . Siga, siran. k:>n:>l afili n i jigi tigE ye sitanE ka se s:> r:> li taamashyEnw ye an ka Ala n3fE taama la. A n' a se ko , bEe kE walasa hErE paga!i bE an dusuku n na. F3 an k' an jigi bEe da Mat ig i kan, wala5a a ka sc di an rna jugu bEna se 53r3 an ka y3r3 min na, ka 0 fa ranfasi ,. Walasa an ka se ka 0 bali ni kEIEkE minanw ye A la

yErE ye rninw di an rna.

Hadamadenw bE labEn caman kE ka u yErE lakana kEIE fl E. Nka se tE 53r3 kEIE si la, 0 labEn bo loda cogo sababu la. 0 cogo ke1en na, ni la kE1E fana bE ten ; kEIE kunbE cogo fEe rE tigEli ye j agoya yeo Nka waj ibi

don u ka sins in Ala ka kuma kan. I ni Ala ka« fl:>g:>n kunbEn waati « la, n' i bE a fE 0 ka kE waat i nafa ma ye, ni a kEra ko J ni SitanE yc Jl:>g3n 531"3 cogo d3 la, I jija [hakili bE se ka Ala ka kuma y:> r:> min s3r:> I ka 0

f:> , ka Ala de ll ka kEflE ni Bible yeo Kabako don k ' a d:>n ko ni an bE Ala de li ka kEJlE ni Bible ye ko an bE A la delila ka kEJlE ni Ala sago ye. Ani Ala sago ye nin

60

ye ko I ka se sOrO SitanE: ni aka sebaayaw bE:e kan , a bE: minw bE:e kE: walisa ka Iia bin.

a) Ni la yErE lakana kEIE:

[hak ili bE Yesu ka koroboli la, kungokolo kono wa ? Tuma eaman, nc bE nisondiya k'a mii ri ko Yesu bOLO tun don a ni « Ala cE pogon kunbEn « yoro de la, a ye DetOrOnomE kitabu yo ro dow kalan min senfE. A yc kuma min fo ka SitanE gE n 0 bo 0 kitabu de kono. Mat ig i ye Bible kuma fo SitanE ma SiJ1E saba : « a JCbCllllell bc ... 1I SChClllle1! bc ... a JcbCllllell hc ... »

(Mati yu 4 : 4, 7, I 0). Ala ka kuma sebaaya yc jugu la boli.

o eogo kelen na, an ka ni la kEIE la, ni an b'a FE ka se sOrO si lanE ka koroboliw kan, fo I ka Bible kuma kE: an ka kE1E kE: minan yeo Ni silan E: y'a daminE k' a ka nabaraw don I n' i hakili CE, I ka dEmEnn i SO l"O yo..: ye Ala ka kuma yeo I ni « Ala ka pogon ku bEn }) k£ koruman bE Ala ka kuma pEnamaya ka fanga di a mz I dusuk un na. ka i dEmEn ka a ka kEIEkE bipEW kunbEl ni ja gE:1E: ya yeo

b) Ni la jugu k818

Se soroli dafalen bE ttrnEn kEIE: dabal i tigE kan. DirE man kEnE bi . Matigi sara mogo baa caman caman koson nin dir E lao CEW ni musow bE tOorO dipE yoro bEe la, caman fana fiycnnc bE sirilen bE SitanE fE . A jEien don ko si lanE b'a don ko waati suruJlara, 0 de

61

b'a bila juguya la walisa ka mogo caman lase hakili banbali rna .

. Bible ko. lipE: don ko Ala ye « dingE: la~uma ma » labEn sitanE: ni aka melekew kama. Nka an k'an hakili to a 1a ko 0 dinge: lasumama rna laben hadamadenw kama. Ma[igi sara mogo tununenw bE koson. A nan a minw [un IUnnuna ka olu pi ni. 0 be:e n'a ta, sitane diminnen senumaw koro a b'a re ka ni caman caman halak i a yUE: fe: tOorO banbali la. Maligi be [aa rE ka mogo tununncnw rini ka u niw ki si (Luka 19 : 10) danabaaw barika la, minw y'u ye: rE: di 0 baara koson.

I delila ka I yErE rininka rnunna m:Jg:J kalancn caman bE dESE ka Kibaru Duman kumanw la n:::>g:::>mani faamu wa? Bible ko ko m:Jgo be: ka u P Ew riye ka haki li r aami. A bE 0 kebaajira, ani sababu min b'a to aka gE IEn m:::>g:::> d:::>w rna ka sOn ka danaya ke:. « Ni (III ka Kibarll DII111 al1 dag o /ell b E:. (/ dago/en bE:

Jwlakibaal:J'II'de la. a/II IE: d(lIIlWHI kE kalugul1i l1ill diflEbalofEn ye II hakiliu-fiyen. H'alisa Krisita mill ye A/a ja Y(' , ale l/:Jar:J Kib(//"II Dumall kEIIE kana yeelell b:Ju ye (2 K:JrEnI4: 3.4 ).

Jonni be Ala ka kEnEyeelen ni a ka kanuya bali. ka danabal iw bali ka tirE raarnu? Sitane ! Yala I bE nin kojate n'i be: Ala de li ce:\\" ni musow kisili ko:o;:::>n \\";;1".' Ni an be delili kE. an ka kan ka danabaliw 111 hor:)r

" Yesu r:;)gala Yesu r:>gala.

Ala bc se di ... Ni SiulIlc bc jail da,

Nin r:Jg a de bcan mara, j1Dwr ::JIemv b c se s ar:JIi j1tunall mill U/lUI d :)Ilkil; la.

Ow::>, se s:::>r:::> SilanE ni a ka k£ l£k£ c£w kan badaa gengcnji ri kan : (~ Ala Denkc y' i jim "in de kOS~l. walisa a ka Sium C ka kcwolew rij7Cn » (I Yuh 3 : 8). Alleluia ! An IE k£ I£la min tiJ1Enna an bolo ka ban. Se s:::>r:::>li ye an la ye a b£ san 2000 b::> bila.

ESEki b::> y::>r::> la, m::>g~ bE se ka fEn d:::> kE min b£ se di I ma a esEki b::> J1 :::Jg::>n kan. Kabini sisan, a jElcn don ko sc s:::>rola a kan. nka nijugu ni ka jugu, hali ni a IE se ka sc soroli bal i a kan , a b'a se ko bEe kE walisa ka 0 se sOro la lamala. An ka barika da Ala ye, katuglln i SitanE ka w.aat i t:::J , jugu don mi n d::>nnen don ani se s::>r:::Jla min kan . Bib le b'a fo ko « all b'a ka ko kcraw kalama » (2 K::>r::>nl 2 : II ). Ka I jugu ka fEcrE sirilenw d::>n kEIE waat i la , 0 ye dEmEnniba yeo

e iden Yuhana kumana scnumanw ka sc soro li ko la silanE kan . Ycsu ka se sor::>li kEra u ta ye :An balimaw ye Je s:Jr:Ja kall sagade'ljoli bar;ka /a ali i u ka seereyll kuma harika la. U jDUl II "i k:J j a ka se soya Ina. » (1 irali 12: I I ). Anw fE , an lE an ka J1Enamaya kanu f:::J ka sira saya J1E sabu , « 1I11 Y 'll J:JII ko all m::>g:Jkar:J IIi Krisita gel/genllajir; /aj1:Jg:Jlljc. (Rom 6: 6).

63

owo, j oli fE saniyali la jo I ka jurumuw la I da la an i krisit gengenni olu de bE an dEmEn ka don Yesu ka se sO~ la jahanama fa ngaw kan. Aleluya !

A ye J1agali ne fE sabu Matigi Ycsu ye fEn bEe kE walisa anw ka kE danabaaw molen se sorobaaw yc. Nka an fana ka fEn kclen don ko ni an banna ka b:l Ala ka kow duguma kalanso la, Ala fana tE na an wajibiya ka taa J1E J1Enamayad:lnniya dunba la. An ka J1Enamaya kU ll tagala nin dugukolo kan, 0 dulonnen bE an ka ni la se ko de la. an i an ka J1agali ni an kajEJ1:lgoJ1a Matigi fE ni an se ra sankolo la, 0 fana du lonnen bE an kaJlEtaa ni an ka sabatili ku ndama la nin dugukolo kan.

64

Ni 13 segesegeli

I) Ne sin:)g::> tuma bE miiri mun na ?

2) Ne ka Bible kalan tuma la, ne bE s igi n'a ye ko ne na Ala kumakan rna wa ?

3) Ni ne bE Bible kalan , ne labEnnen don ka taama ka kEJlf: ni Ala ka kuma ye a bE min f::> ne ye wa ?

4 ) Yala , ne ka flEnamaya sinsinnen bE « nc yErE » kan wa wala « Krisita de be j7Cnamaya fie kana» (GaJas ikaw 2 : 20) kan ?

5) Ne yc mogo ye min ka YErBma h:Jropa b' a bolo wa?

Ni I ye I yefE: rna h::>r::>n ye, llabe:nnen don ka I ka kuncEbaya bila ka I y Ef£: bee to Ala bolo wa ?

6) Yala ne b'a d::ln Ala batoli ye, ne ka JlEnamaya walew bee la fi saman ye wa ?

7) Yala Sitani ye sinsin yor::> do 50rO ne ka JlEnamaya la wa ?

8) Ne b'a fE ka Kri sita.ka se s:)l.)i i kg nta ye SitanE kan wa ?

65

SUURA DURUNAN

DANAYAKO

Ce d~ bisigi a kEra wajibi ye min rna ka ko do tigE min woyo ka telin walisa ka a terikE SEgErE. Kuru n u: yen, nka juru dow bE yen minw kunbaya tE kelen ye ani sEben fura kolo gElsn do. A ycjuruw [a f itin ; ta ka o sir; sEbE fura la ka 0 munumunu riJlE FE ka 0 lase terikE rna koko. 0 kO. a yc juru kunba do siri fitin; la, o ko , min ka bon ni 0 ye, a ye 0 fan a siri , k' a kE ten fo ka juru kologEIEn sir; jirisun fila Ja ka fan ni a fan . 0 cE bE se ka dulon nin juru la ka taa a terikE y::>r:J kokofE hErE la.

Eye I ka danaya da Maligi Yesu Kri sita saya kan I ka jurumu juruw sara ye I ko Ala den min bangera kokura. N'; bE Bible kalan daminE, a bE se ka kE ko I ka danaya ka dog::>n I ko juru misEnn; min sera ka sEbEn koiogelen lase terikE rna kok::> . Nka iko « dmwya be s:Jr:J lam ClIlI; fe, lam Dlfli bE s:Jr:J K risita ka kUlIlaf E» (Rom 10: 17), I n'a ye ko n' i bE taa J1E ka Bible kalan ni kamigiya ye, k'a Jayiduw faamu, I ka danaya na sabat; ka barika. Ala b' a f£: a denw b£:e kelen kelen ka barika SOrO danaya la, 0 bE jEJ1ogoJ1a sEb£: de J1ini Ala den ni a sankolola Fa cE.

66

Jude b'an hakili j igi aka IEIEre ko kajo li kE danaya kan min bE kisili k&, ko 0 nafa ka bon ka (ErnEn fen bEe kan : »Aw {:Jni, km/U!enw, aw ka 10 ka laa flE aw ka d(lI/aya semmUl la ka Ala deli Ni Sellit barika fa. » (Jude 20). Nin yO~ b'an kalan ko an ka kan kajo li kE ni la (0 k::>~ ka barika ani ka k:Jg:J danaya la) nin danaya jusigilan sebE kan min be kisi li lase m:Jgo rna, ka taa danaya ni de li li sabati ani kanuya ni j igi J1Enama ani rnakari sEbe ni yE:r& di li ka niw kisili baara ke.

Bible yo~ do bE nin ko fo cogo werE la tan: « Aw k::ll. kallulemv, aye aw yCrEw j :J so ye aw y crew ka dwwya Sellll11UlTl kall, a .ye faa j1E. a .'Ie aw j:J so ye ka jaj1a/ ko sankO/Iso jail, ka Ala deli Ni Sellu barika la : a .ve a I\' Fia ka TO Ala ka kalluya la, a .ve all Matigi Yesu Krisira Masiya ka ",akari llIak::lI:Jlli llI/ifll1li ye, o min be faa IIi aw ye flElwmaya ballba /i la. Mimv be siga s;ga ka taloll aw ka l1Iakari olu la. Aw ka aw jija ka u Illfa ka b:J taSltlll(l la ka II kisi. A ye IJ/akari d:J wCrCw la IIi Jimn ye, hali dul:Jki min 11:Jg::Xell be It fori.Wlgole. aw ka 0 k:l1lliyo. (Jude 20-23).

I ye I ka kisili S:J~ gwansan cogo min danaya barika la, I ka Mat igi su kunu li kE Ila ye danaya barika la ten. A bena I ka J1Enamaya flEminE I kono sabu a sigilen bE: I k::>no.owo, (( 1I1:Jg :)tilellnen IW j1Cnamaya d(maya de borika /a» (Rom I : .17 ; Galasikaw 3: I I ; Heburuw I I : 38). An ka kan ka J1Enamaya danaya bari ka la, sankolo la , ani dugukolo kan yan - ka I ka danaya bee

67

da Matigi ni a ka layiduw kan I ka flE:namaya la, ka I yErE: bE:e di a rna wal isa a sago ye min ye, a ka 0 waleya e fE. Hali ni I sera sankoJo la, I ka danaya de b' a to I bE flagali ka Ala walefluman don a ka ko latigE: lenw ni a ka kanu ya damad::>nbali la min bE: tEm£n m::>g::>w ka miirili dan y::>r::> kan.

K' an to dugukolo kan yan, danaya SE: bE: ka kan ka sinsin Maligi Yesu Krisita kan tuma bEe, 0 min b'a fE ka tEmEn e fE walisa ka kow walefla minw tun tE se ka waleya cogo wErE la. An ka kan ka bofla danaya la I ko Ala denw. An ka kan ka sinsin an ka flEnamaya dibaa kari luma bEe fEn bEe la, sabu dabali j::>nj:::m bE ale fE: an ka don flEnamaya ko la. Tuma caman na, an bE sinsin an ka hadamadefla hakilitigiya kan , 0 min bE: fEn caman kE danaya sEbE ye an flEk::> r::>. An ka hadamadefla hakilitigiya bE ni s::> ndiya bila danaya n::>na, ka saraka b::> bila Matigi n::>na. Nka danaya sEbE

. tE jira kantigiya fE ko bolodalen d::> rna, wa la kantigiya wajulikEla d::> ye, wala ka d::>nn iyaba s::>fO ,Bible kun kan .... Hali ni 0 ko sifaw bE se ka kE danaya sE bE jira cogo ye luma d::>w la, a jara I ye a rna ja l ye, u fana bE sc ka kE - danaya sEbE n::>nabila yeo

Danaya sEbE bE b::> an kajEfl::>g::>pa sEbE la Maligi su kunulen fE. 0 bEe n'a ta, danabaa caman bE miiri ko u bE se ka sc s::>r::> u ka flEnamaya la, u yErE W ka d::>nn iyaw ni u se kow barika la, ani bE se ka m::>g::> I::>w kE u sago ye cogo min na, ani fE caman wErEw

68

iko I ka nafolo ; nka Bible b'an kalan ka jEya ko Ni Senu de ka kan ka danabaa sEbEw ka J1Enamaya J1Ellli nE k' a J1 E:nalllaya. Ni an ka J1E nalllaya ma sinsin Ala la nafolow kan, Ala ka kuma b'a f:J an yc ko an b'an se ko kE ka ~o minw kE: Ala yeo ko olu bEe na kE fUll ye - sabu an bE Ala fanga fa len ni an la yeo An ka baaraJ1uman danaya sira fE, 0 si rilen tE: an ka J1agali la ka baaraba kE an yErE: fanga barika la Ala ye, f:J ko danaya sEbE: de kEra an bilabaa ye 0 baaraw la, Ni a b:Jra Ala ka kanuya la, an ka JlEnamaya la. fEn 0 fEn bE: lakanali ni bOJlaba miirili di an ma, wari 0, kalan O. j:Jyoro 0, ye cogo 0, a man.t kE: fEn 0 fEn ye, 0 b'ajira ko I IE ka JlEnamaya danaya barika la. An ka kan k'l lakana li ni bora mii rili s:Jr:J ka b:J Ala ni an Kisibaa la. Ni I rna r Enamaya nin cogo la, I ka dugukolo kan JlEnamaya waati la, I na I yErE bon:J abada Jlagali la Ala JlEk:Jr:J ani a ka kanuya baara e ka JlEnamaya fE . Sabu, « FCII 0 fell I/UI kc /Ii dallam ye, 0 Yi' j llnlll/ll yeo )) (Rom 14 : 23).

An IE se ka danaya sabati jusigilan wErE sOrO wala b:Jgo min bE 0 jusigi lan minE ni Ala kurnakan IE min bE sigi an dusukun na ka, an ka JlEnamaya JlEminE. F:Jyi IE jEJl:Jg:JJla sEbE b:J an ni Mali gi cEo jE]1:Jg:Jra min bE kE waat i tali barika la ka Matigi kumaJl:Jgoy;.t ani ka Ala ka layiduw kanminE.

69

FANGA M IN BE JEJ1oGoJ1A SEBE DON AN NI ALA CE 0 YE DANAYA YE

Nc hakilj bE laj£ d::> ta min kErll AnkilE Jarmlll kE:mE Jl::>g::> ma kunlluli ko lao Matigi ye baara kE an CErna ni fanga ye ka dusukllllW SEgESEgE. Kelenna del ili w waat i la, kanlln:Jg:J d::> sinna ka wuli ni J1Eji yeo a dusukasilenba, ka Ala deli nin cogo la : « £ Ma(igi. 1/(' hEj:;a fa ko li t! ye delili kCfllllW call/all kEIID.:mlllill /;alilll{/I\.' eDna. Ne h:Jra lie ku Ala ko kll/all kHllla dUIII(/1I Iali kalllllla. Nt! fl/II h '(/ kalallla ko II(' deliliJ7:::JK:J!IU' (1/1/ hEWIII ka IEIIID/ (' k(ll/.}>

A n dusukun dunnen don f:) hali Ala deli luma la, an b' an dog~ kumascnw k::>fE. ka ban ka an dusukun ma~:!O - . sEbEnw fo an si.lnkolo la Fa j1Ek::>rJ. Ka kumasen d::>w fo an kunft wa la ka « an ka Ala clelili kE »,0 k::>f:J IE ko an bE ka Ala de li sEbE la. Nka ni an dusu ku n daYEIEla AlaJ1Ek:>r:> , jElcnJ1a la, Alu ka kEn£yeelcnni u ka senumaJ1a la, Matlgl naJ1agali an ni« Ala kaJ1:>g:>n kunbEn waati la » Ka miiri ko jurumukEla bE se ka J1agali Ala senuman na , 0 bE m:>g:> Slr bOJ1a, A diyara an ye 0, a mil (bya an ye o , an bEe ke len kclcn bE J1Enamaya la Ala SClllllnan tog:> bOJ1a kama « Wa{isa all' (awlla cog" 1//1/ ,\Jclfig i cogo ka bEll, alii all' ka (/ diyafleko kEliIllW /1£1', A\!' ka kEwa{ejJImwlI s~f{] bEe kE:, » (Ko!3.

nin tu n ye eiden Paul sago yErE ye ka r Esin Ko lose eglis i mao

Ka all yErE jar e kow rinin ka Ala 1a to yen, 0 koro ko an bE an senkoniw ka ka fEn girinw tao ka an kungolo c i kogo kun . an i ka an disi da dirE gEIEyaw bEe la an ka r Enamaya la. Nka rii Ala den r Enamayara jEr::>g::>ra sEbe ni kanu ya ni nOrO 13 an Dabaa fE. 0 ni sondiya ka bon danabaa ni Ala clusukull ma hal i.

Bible b'a fo an ye kojErogora bE danaya ni « Ala sago kE li » cEo Heburuw II : 6 1a. 0 tirE hE j ira kEnEkan : « 11; dwwya fC, 1J/:Jg::Hi ko fe se ko diya Ala yeo » 0 kuma 10 bE laa r & ka danabaa s&bEW j ij a. sabu a f:Jra ko Ala fE jEr::>goru (minw b'a r ini ) sara bE sO!'O : « M ill he gErE Ala la, lI'ajihi dOli 0 ka da a la ko Ala bE yell. ko a H' a pillillbaaw sarabaa yeo » Ala bE sa ra minw di a rin inbaaw mao u ni u kisibaa Maligi ka jErogora koson. u IE ,lie ka fo ka ban, an i II IE faamu mogo FE mi IE u korobo. Ala fE jEj1ogora sEbE gundo ye danaya yeo

NI SENU DE BE MATIGI SU KUNULI SE SOROLI LASE ALA DENW MA

DANAYA BARIKA LA

Iko an y' a fo eogo min na ka tEmEn . an bEe kelen kelcn bE se kaj::> Ala ka layiduw r Ekoro. it kEra waajul i