local heroes
by Orange Class
Yuendumu School
Kapurna nyinami nyampu-piya
Derek:JonAmadeusLizzyShawnikaPaul
Geraldine:ShanelleSebastianaOJayehJasmine
Norbert & Simon:ShawnikaAmadeusLizzySebastianaSherika
Otto:OjayehMarshaPaulKamen
Nancy:JermaineLakettaKyanneKiaraShanelle
Melissa:MarshaTerenceKamenJermaineKyanne
Yuendumu 2015Warlpiri-rla yirrarnu Kyra Napangardi Ross
Interviews manu Production:
Production:Nazereth Collins, Ahnika Lennie, Abraham Lennie
ContentsDerek Williams...........................3Geraldine Langdon..................5Norbert Morris............................7Simon Fisher...............................9Otto Sims..................................11Nancy Oldfield........................13Melissa Williams.......................15
Skin name: Japangardi
Country: Puturlu - Mt Theo
Hobbies: Hunting Marlu
Family: Marsha, Alice, Kamen, Cyril, Nazareth, Rosaleen, Melissa, Louanna, Warren
Job: Police Officer
“Come to school every day, listen to your teachers. Be friendly to other students. No teasing, bullying. Get a good education.”
Derek Williamspolice officer
2
Ngajurna yanu Kormilda College kirra,warrki ngurrju ngajuku kuurlurla ngulaju Maths.Ngajurna pina jarrija riiti maninjaku manu
yirrarninjaku Warlpiri manu English-rli nyampurla Yurntumu rla. Tarnnga warrki jarriya kuurlu-rla kajinpa wiri jarri kapinpa warrki ngurrju mani Community-rla.Ngaju-rna yurrkunyu jarrija yungurna jana warra warra kanyi ngaju nyangu yapa.CDP-rla wiyi-rna warrki jarrija ngula kalarnalu yirrarnu warru watiya wati manu rnalu warrki jarrija welder-kurlu ngula jangka piturlu kujalpalu parntinyangu yangu pala paturlu ngula jurna jana warrki jarrija nyampurla manu Pupanyi-rla.Ngampurrpa karna nyina warrrki nyampuku yurrkunyuku yungurna jana yapa ngurrju mardarni kulu wangu manu rarralypa.Wardinyi karna yani warrki kirra parra-kari parra-kari.Wiki patu kari karna warrki jarri wirlki pala-ku parra-ku mata wangu.Warrki jarri jarna Sports Weekend puru manu AFL japu-japu rla Tawunu-rla.Manu-rna yanu Darwin-kurra training-ki.Ngaju karna nyinami ngampurrpa yungurna warrki jarrimi Yurntumu-rla manu yungurna jarlu paturla nyinami manu yungurna jana pina mani yapa manu kardiya.
skin name: Napurrurla
country: Yuendumu
hobbies: Softballfamily:
Yuendumu mob
Geraldine Langdonyouth worker
2
Ngaju-rna yukaja kuurlu-rla Alice Springs-rla manu Yurntumu-rla ngula jangka-rna pina yanu Alice Springs-kirra.
Ngampurrpalparna nyinaja warrkiki kuurlu-rla ngula-ju Maths manu tija ngurrju ngaju-ku ngulaju Jill.Ngampurrparlu kalarna nyangu manyu wana kurlu.
Ngaju-rna warrki kirra jarrija yungurna jana warra warra kanyi karnta patu manu warlalja yapa.Kalarna kuurlu-rla warrki jarrija.Ngampurrpa karna nyina warrkiki nyampuku kala kuja kalu jalangu warnu patu wati manu karnta kuja kalu karlirr-yani.Ngajulparna manngu nyangu warrarda nyampu warrki ngula jangka karna warrki jarrilki.
Ngaju karna nyarra wangka pirrjirdirli warrki jarriya manu-rlu jana purda nyangka jarlu patu yungunpa nyuntulku pina jarrimi.
skin name: Japaljarricountry: Yarrungkanyi
hobbies: wirlinyi and walkingfamily: wife, son - Tyrell, sister
norbert morrisradio broadcaster
“Keep learning and stay in school”
Ngaju-rna yanu kuurlu kurra Nyirripi-rla 2002 kurra.Ngampurrpalparna nyinaja warrkiki maths-ki manu
tija ngurrju ngaju kuju ngula-ju Cheryl North.Riiti mani karna Warlpiri book wati kurdu kurdu kurlu pinki manu-rna pina jarrija riiti maninjaku English manu Warlpiri.Junga nyayirni warrki jarriya yungunpa pina jarrimi yarda.Ngaju karna warrki jarri radio-rla yungurna pina jarrimi computer-ku.Ngaju rna warrki jarrija video-rla manulparna Desert Mulga Band-rla yunparnu.Kujalparna warrki jarrija yanu-rna Tasmania,Sydney manu Adelaide kirra panu-ku pina jarrinjaku.Ngampurrpa karna nyina kurdu kurdu pina
maninjaku manu computer-ku pina jarrinja-ku. 2
skin name: Japangardicountry: Pikilyi
hobbies: Restingfamily: Connie Fisher, Lizzie, Isaiah,
Jonathon,Caleb, Shaurita,Deveka,Marlene
Simon FisherArchivist/video worker
“Work hard and get jobs in your community so Yapa can be in charge, not Kardiya”
2
Ngaju-rna yukaja kuurlu-rla Yurntumu-rla manu ngampurrpalparna nyinaja yunparninjaku.Tija ngurrju ngajuku ngulaju-ju Nangala Wendy kala nganpa pina manu yunparninjaku.Warlpiri puku wati ngulaju ngurrju ngaju-ku.Ngaju-rna pina jarrija riiti manijaku manu yirrarnjaku Warlpiri-rli manu English-rli kuja-rna ngaju nyinaja kuurlu-rla English mipalpalu nganpa pina manu.Kajinpa ngurrju warrki jarri kuurlu-rla yungunpa yani University-kirra.Ngaju nyangu warrki ngurrju ngajukuju yungurnajana nyanyi nyurru warnu patu kurlu photos nyarrpa yangka kalarlu nyinaja nyurru wiyi.Kujalparna warrki jarrija yanurna Adelaide,Broome,Sydney manu Lajamanu kurra.Ngaju karna jana manngu nyanyi kurdu kurdu yungurlu wiri jarri pirrjirdi manu pina.
skin name: Jungarrayi
country: Yuendumu
hobbies: Travelling
family: Yuendumu mob
otto simsregional
coordinator,CLC
“Listen to your teachers and your Elders.”
Ngaju-rna yukaja kuurlu-rla Yurntumu-rla manu Alice Springs-rla.YUrntumu kuurlu rlalparna nyinaja 1976-kirra.Ngampurrpa kalarna nyinaja pina jarrinjaku nyurru warnu patu kurlu manu kardiya manu yapa kari kurlangu jaruku manu ngalipa nyanguku.Tija ngurrju ngaju
nyangu ngulaju Mrs.Dayton kuja ngalpa pina manu palparu wangu nyinanjaku.1960’s-rla kuurlu-rla rnalu pina jarrija English-mipa manu ngurrangka ngalpa jarlu paturlu pina manu Warlpiri-ki.Warrki jarrijalparna kamparruju Yurntumu kuurlu-rla.Tarnnga warrki jarriya kuurlu-rla yungunpa warrki ngurrju mani yungunpajana warlalja warra-warra kanyi.Warrki jarrija kujalparna yanu-rna nguru wunturu ngurrju nyayirni Nyanja-ku Bangkok,Shangai,China (Jackie Chan kurlangu nguru)manu India.Warrkingki kangu pirrjirdi mani.Kaji kanpa marda nyina nyanungu nyayirnilki.Ngaju karna warrki jarrimi CLC-kirli yungurnajana nyanyi nyarrpa kalu warrki jarrimi jinta-kari jinta-kari-rla warrkini.Nyampuju warrki wiri nyayirni kapunpajana wankami manu yilyami Email-wana,phone wana kapunpajana wankami Lawyer-ku manu anthropolgists-ki wardinyi karna nyina nyampungka warrkinka. Kapurna warrki jarri warlaljaku manu nyuntuku manu yipiljiki.Ngampurrpa karna nyina ngajuju yungurna pantinirninjani jukurrpa ngaju nyangu.
2
Skin name: Napurrurla
Country: Yuendumu
Family: Ruth Oldfield, Ena,husband Perry Langdon
nancy olDField TEACHER
“My advice is, come every day to school and learn to read and write.”
2
Ngaju-rna yanu Yurntumu kuurlu kurra manu Yirara College.
Ngaju-rna kuurlu lawa jarrija 1977-rla.Ngampurrpalparna
nyinaja kuurlu rlaju pantirninjaku manu jaapurlu manyu
karrinjaku manu tija ngaju nyangu ngurrjuju ngulaju
Mrs.Presley.Puku ngurrju ngajuku riiti maninjaku ngulaju
Jakamarra dam kirli manu rna yirrarnu puku juju-jami
pardu kurlu. Ngaju-rna pina jarrija riiti maninjaku jirramarla.
Ngajurna tija jarrija yungurnajana Warlpiri kurdu kurdu
ngaju nyangu pina mani.Kajinpa tarnnga warrki jarrimi
kuurlu-rla kapunpa tija jarrimi ngaju piya.
Panu jarlu kurdu-kurdu kalu nyinami ngaju nyangu class-
rla.Ngampurrpa karna nyina Warlpiri tija kariki class-rla.
Ngampurrpa karna nyina yungurna jana nyampurra kurdu
kurdu kajili wiri jarrimi warrki ngurrju mani.Ngaju karna
nyarra wankami yantarnirli warrarda kuurlu kurra pina
jarrinjaku riiti maninjaku manu yirrarninjaku Warlpiri-rli.
Skin name: Napangardi
Country: Yuendumu
Family: Marsha, Alice, Kamen, Cyril, Nazareth, Rosaleen, Louanna, Warren
job: Clinic Receptionist
“Go to school every day and learn more.”
Melissa Williams Clinic worker
Ngaju-rna yukaja kuurlu-rla Yurntumu-rla manu yirara-rla yiya 11 kirra.Ngampurrpalparna nyinaja kuurlu-rla warrkiki maths-ki.Pina jarrijarna English-ki manu Warlpiri-ki.Tija ngajuku ngurrju ngulaju Mr.Hastwell.Manu ngurrju ngajuku riiti maninjaku manu yirrarninjaku Warlpiri-rli.Tarnnga warrki jarriya yungunpa jakarnikarra nyina (yangka pina nyayirni).Kamparrurna warrki jarrija clinic-rla jiny-jiny maninjaku yapaku nyanguwajiki nyanjaku.Warrki jarrijalparna office-karirla.Learning centre-rluju yungu nyampu warrki.Yalu mani karna jana phone-rla manu nyanyi karna jana appointment-ki yapa-ku.Manu yani karna miitingi kirra manu yapa karna jana warru mani.Ngaju nyangu community-ki karna warrki jarrimi.Ngurrju ngajuku nyampu warrki jarrimi .Ngurrju ngajuku nyampu warrki office-rla.Kurdu kurdu-rlu yanta warrarda kuurlu kurra yarda pina jarrinjaku
www.cdu.edu.au/laal Tel: (08) 8946 6876 [email protected]
This work is from the Living Archive of Aboriginal Languages www.cdu.edu.au/laal.
If you have any questions or wish to access information concerning this work, please contact us at
Use of this work is subject to the User License Agreement available at
http://www.cdu.edu.au/laal/permissions/
This work is licensed under a Creative Commons Attribution Non-
commercial No Derivs 3.0 Licence Australia which appears as follows:
This licence allows users to share, copy and redistribute the work in any medium or format provided they:
(i) give appropriate credit, provide a link to the licence, and indicate if any changes were made to the work.
Users may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests that we endorse the user or
their use;
(ii) do not use the work for commercial purposes;
(iii) do not distribute the modified work if they remix, transform or build upon the work, and
(iv) do not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything that the
licence permits.
The full terms of the licence can be found at http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/au/legalcode.
The creators of this work assert their moral rights to:
• be identified and named as the creators of this work. This means that if you reproduce the work, you must
identify these creators;
• take action if this work is falsely attributed as being someone else’s work; and
• take action if this work is distorted or treated in a way that is harmful to their honour or reputation. This
means that the creators of this work have the right to object to distortion, mutilation or other modification
of, or derogatory action in relation to the work.
If you share this work, you must identify the creators named in this work and on the Living Archive
of Aboriginal Languages website and abide with all other attribution requirements under the
Creative Commons licence.
Note that any action that is in breach of the moral rights of the author will give rise to a right of the creators to take
legal action under the Copyright Act 1968 (Cth).
Do not remove this notice