ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
1
ksIamdok msßjeh úYaf,aIKh
ksIamdok msrsjeh jQ l,s ksIamdok l%shdj,sfhau ixisoaqOshls . ksIamdok l%shdj,sfha iajrEm fldgia
folls.
1. flá ld,Sk ksIamdok msßjeh.
2. os.= ld,Sk ksIamdok msßjeh .
flá ld,Sk ksIamdok msßjeh.
flá ld,Sk ksIamdok l%shdj,sh ;=< ia:djr fhojqï yd úp,H fhojquï hk foj¾.hu we;=<;aj
mj;sk ksid flá ld,fha oS fhojqï j¾. folls.
1. uq¿ ia:djr msßjeh. (TFC)
2. uq¿ úp,H msßjeh. (TVC)
fuu msßjeh j¾. foflys tl;=fjka flá ld,Sk uq¿ msßjeh ,efí . fuu msßjeh ;;a;ajhkag
w;sf¾lj flá ld,Sk ksIamdok msßjeh wdY%s;j yÿkd.; yels ;j;a msßjeh ixl,am lsysmhls .
idudkH ia:djr msßjeh idudkH úp,H msßjeh
idudkH uq¿ msßjeh wdka;sl msßjeh
fï wkqj ksIamdok l%shdj,sfhaoS Ndú;djk ksIamdok msßjeh ixl,am folls.
uq¿ msßjeh ixl,am
idudkH msßjeh ixl,am
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm< wd¾Ól úoHdj
12 fY%aKsh
ksIamdok l%shdj,dfhaoS msßjeh yeisfrk wdldrh úYaf,aIKh lrhs .
4 . 3 tallh 1 fldgi
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
2
ksIamdok l%shdj,sfhaoS Ndú;djk uq¿ msßjeh ixl,am
1. uq¿ ia:djr msßjeh. (TFC)
2. uq¿ úp,H msßjeh. (TVC)
3.uq¿ msßjeh ( TC )
ksIamdok l%shdj,sfhaoS Ndú;djk wdka;sl yd idudkh msßjeh ixl,am
1. idudkH ia:djr msßjeh. (aFC)
2. idudkH úp,H msßjeh. (AVC)
3. idudkH uq¿ msßjeh (ATC)
4. wdka;sl msßjeh ( MC )
flá ld,Sk ksIamdok msßjefhys uQ,sldx.hka lsysmhla ksIamdok rgdjg wkqj my; ixLHd f,alKfhka fmkakqï flf¾
kssujqu tall uq¿ ia:djr msßjeh
(TFC)
uq¿ úp,h msßjeh
(TVC) uq¿ msßjeh (TC)
0 40 0 40
1 40 40 80
2 40 70 110
3 40 92 132
4 40 107 147
5 40 117 157
6 40 127 167
7 40 142 182
8 40 164 204
9 40 194 234
10 40 234 274
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
3
1. uq¿ ia:djr msßjeh. (TFC)
zzksIamdok l%shdj,shg iïnkaO lr.kq ,nk ia:djr idOl ioyd orKq ,nk msßjeh ia:djr
msßjeh fõZZ (TFC).
fuu ia:djr msßjeh ksujqï m%udKh iu`. fjkia fkdfõ . tkï ksujqu uÜgu iu`. uq¿ ia:djr
msßjeh iïnkaOhla fkdfmkajhs .tfkau ksujqu Y+kH w.hla .kq ,enqjo ia:djr msßjeh wjYHfhkau oeÍug wdh;khg isÿ fõ . fï ksid flÜ ld,fhaoS uq¿ ia:djr msßjeh fkdje,elaúh yels msßjehla fõ .ksujqfuka iajdh;a; msßjehla f,io fuh i<lhs .
ia:djr msßjeh iukaú;jk ixrpl
1 l%u laIh .dia;=
2 foam< nÿ
3 rlaIK jdßl
4 n,m;% .dia;=
5 m%d.aOkh ioyd fmd<S f.ùï
6 fldka;%d;a moku u; nojd .;a l<uKdlrejkag yd wëlaIlhkag f.jkq ,nk jegqma
7 m%udKsl ,dN
;d¾lsl ksIamdolfhl= flá ld,Sk kIamdok ;SrK .ekSfïoS ia:djr msßjeh fkdi,ld yÍ. ulaksido h;a th oekgu;a ord we;s hgl< msßjehla neúKs .
(TFC).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
(Q)
40 TFC
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
4
ia:djr msßjefhka wdrïN ù ;sria wlaIhg iudka;rj .uka lrhs . thg fya;=j ia:djr
msßjeh ksujqï uÜgu iu`. fjkia fkdjk ksihs.
2. uq¿ úp,H msßjeh. (TVC)
zzuq¿ úp,H msßjeh hkq , ksujqï uÜgu iu`. Fjkia jk msßjehhsZZ .
ke;fyd;a
zzish¨u úp,H fhojqï ioyd orKq ,nk msßjehhsZZ .
ksujqu jeäjk úg uq¿ úp,h msßjeh jeäjk w;r uq¿ ksujqu wvq lrk úg úp,h msßjeh wvq
fõ . ksujqu Y+kh uÜgfï oS úp,H msßjeho Y+kH fõ .
úp,H msßjefha ixrpl
1 wuqøjH
2 bkaOk
3 Y%uh
TVC
250
225
200
175
150
125
100
75
50
25
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Q
TVC
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
5
ksujqu jeäjk úg úp,H msßjeh jeä ùfï fõ.h úúO ksujqï uÜgï w;roS fjkila we;s fõ .
fï wkqj ksujqu Y+kHfha oS Y+kH w.hla .kakd uq¿ úp,H msßjeh ksujqu my, uÜgï j,oS wvq
fõ.hlska jeä ù , ksujqu by< uÜgïj,oS jeäjk fõ.hlska by< hhs. thg fya;=j ySkjk
wdka;sl M,odhS;d kS;shhs.
3.uq¿ msßjeh ( TC )
zzuq¿ msßjeh hkq , lsishï ;dlaIKsl uÜgula yd idOl ñ, moaO;hla hgf;a lsishï ksujqula
ksmo ùug hkq uq¿ ksujqu fõ ZZ.
flá ld,fha oS wdh;khl uq¿ msßjeh uq¿ ia:djr msßjeh yd uq¿ úp,H msßjeh hk foflys tl;=jg iudk fõ .
uq¿ msßjeh = uq¿ ia:djr msßjeh ¬ uq¿ úp,H msßjeh .
TC = TFC + TVC
TVC
300
275
250
225
200
175
150
125
100
75
50
25
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Q
TVC
TC
TFC
TFC = 403
TFC = 403
70
110
TVC yd TC w;r ÿr4
TC ÿr4
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
6
uq¿ msßjeh yd uq¿ ia:djr msßjeh iy uq¿ úp,H msßjeh iïnkaO;dj úYaf,aIKh .
1.ksujqu Y++kH jqjo uq¿ msßjehla mej;Su
fya;=jY+kH ksujquloS uq¿ úp,H msßjeh Y+kH jqjo ia:djr msßjehla mej;Su ksid uq¿ msßjeh jl%h wdrïN jkafka ia:djr msßjefha w.hg iudk w.hlska ùu
2. ksujqu l5ufhka jeä lsÍfï oS uq¿ ksujqu my< ksujqï uÜgï j,oS wvq jk fõ.hlska iy by< ksujqï uÜgïj,oS jeäjk fõ.hlska by< hdu.
thg fya;=j flá ld,Sk ksIamdok l%shdj,sfhaoS ksujqu jeäjk úg uq¿ ia:djr msßjeh fkdfjkiaj mj;soaoS uq¿ sp,H msßjeh muKla fjkiajk ksid uq¿ msßje fjkia ùulg n,mdkafka
uq¿ úp,H msßjefha fjki ùuhs . fï ksid uq¿ msßjeh jl%fha yevh uq¿ úp,H msßjeh jl%fha yevhg iurEmS fõ
3. rEm igyfkys uq¿ msßjeh jl%fha (TC) yd uq¿ úp,H msßjeh jl%h (TVC) w;r ,ïN jk
´kEu ÿrlg uq¿ ia:djr msßjeh jl%fha (TFC) w.h iudk fõ .
4. (TFC)w.h;a (TC) yd (TVC) w;r ,ïN ÿr;a tl;= ùfuka (TC) jl%h ,efí .
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
7
ksIamdok l%shdj,sfhaoS Ndú;djk wdka;sl yd idudkh msßjeh ixl,am
01 idudkH ia:djr msßjeh. (aFC)
zzksujqï tallhlg orK ia:djr msrsjeh idudkH ia:djr mßsjehhsZz.
uq¿ ia:djr msßjeh ksujqï tall m%udKfhka fnoSfuka idudkH ia:djr msßjeh ,nd.kS .
(Q)
tall
(TFC) uq¿
ia:djr msßjeh
re.
(TVC) uq¿
úp,H
msßjeh.
re.
(TC) uq¿
msßjeh
re.
(AFC) idudkH ia:djr
msßjeh.
re.
(AVC) idudkH úp,H msßjeh
re.
(AtC) idudkH msßjeh
re.
(MC) wdka;sl msßjeh
re.
0 40 0 40 0 0 0
1 40 40 80 40 40.00 80.00
2 40 70 110 20 35.00 55.00
3 40 92 132 13.33 30.67 44.00
4 40 107 147 10.00 26.75 36.75
5 40 117 157 8.00 23.40 31.40
6 40 127 167 6.67 21.16 27.82
7 40 142 182 5.71 20.29 26.00
8 40 164 204 5.00 20.50 25.50
9 40 194 234 4.44 21.56 26.00
10 40 234 274 4.00 23.40 2740
40
30
22
15
10
10
15
22
30
40
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
8
ksujqï tall m%udKh jä lsÍfïoS idudkH ia:djr msßjeh ySkùhhs . tfy;a Y+kH fkdfõ . fï
ksid idudkH msßjeh jl%h Rcq fldaKdiD%ldr nyqj,hl yevh .kS
tfia Rcq fldaKdi5ldr nyqj,hl yevh .ekSug fya;=j kï idudkH ia:djr msßjeh ksujqfuka
.+K lsÍfuka ,efnk uq¿ ia:djr msßjeh iEu wjia:djloSu tl yd iudk fõ (AFC ×Q =
AFC) .
idudkH ia:djr msßjeh jl%fha ´kEu ,laIhhla iïnkaO fldg woskq ,nk Rcq fldaKdi%dldr j¾.M,h iudk ùula fuysoS isÿjkq we;s w;r tu`.ska fmkakqu lrkafka ta iEu wjia:djloSu uq¿
ia:djr msßjeh iudk w.hla jk njhs .
uq¿ ia:djr msßjeh
ksujqï tall m%udKfhka
aFC = tC / Q
idudkH ia:djr msßjeh =
AFC
AFC
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Q
AFC
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
9
2. idudkH úp,H msßjeh. (AVC)
zzidudkH úp,H msßjeh hkq uq¿ úp,H msßjefhka ksujqï tallhla ioyd wod< jk m%udKhhs Zz.
ke;fyd;a zzksujqï tallhl idudkH msßjehhsZZ .
zzksujqï tallhlg orK úp,h msrsjeh idudkH úp,h mßsjehhsZz.
uq¿ úp,h msßjeh ksujqï tall m%udKfhka fnoSfuka idudkH úp,h msßjeh ,nd.kS .
AVC jl%h ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq,ska my< nisk w;r ksIAmdokh hï wjia:djkg miqj
;j ÿrg;a by< oeófïoS byj .uka lrhs .
tkï bx>%sis u wlaIrfha yevh .kS .
thg fya;=j ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq¿ úp,H msßjeh uq,ska wvqjk fõ.hlska by< f.dia
ksIamdokh ;j ÿrg;a by< oeófïoS miqj uq¿ úpH msßjeh jeäjk fõ.hlska by< hduhs .
uq¿ úp,h msßjeh
ksujqï tall m%udKh
aVC = TVC / Q
idudkH úp,h msßjeh =
AFC
AVC
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Q
AVC
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
10
3. idudkH uq¿ msßjeh (ATC)
zztl ksujqï talhlg orK uq¿ msßjeh idudkH msßjehhZz.
ke;fyd;a
zzuq¿ msßjehka tl ksujqï tsllhlg wod<jk msßjehhsZZ.
ksujqu jeälrk úg idudkH msßjeh my< f.dia kej; msßjeh by< hhs .
uq¿ msßjeh ksujqï tall m%udKfhka fnoSfuka idudkH uq¿ msßjeh ,nd.kS .
ke;fyd;a
idudkH úp,h msßjeh yd idudkH ia;djr msßjeh tl;q lsÍfuka idudkH uq¿ msßjeh ,nd .kS .
uq¿ msßjeh
ksujqï tall m%udKh
aTC = TC / Q
idudkH uq¿ msßjeh =
AFC
ATC
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Q
ATC
idudkH uq¿ msßjeh = idudkH úp,H msßjeh + idudkH ia:djr msßjeh
aTC = AvC + AFC
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
11
ATC jl%h ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq,ska my< nisk w;r ksIAmdokh hï wjia:djkg miqj ;j
ÿrg;a by< oeófïoS by<j .uka lrhs .
tkï tho AVC jl%h fuka bx.%sis u wlaIrfha yevh .kS .
thg fya;=j ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq¿ úp,H msßjeh uq,ska wvqjk fõ.hlska by< f.dia
ksIamdokh ;j ÿrg;a by< oeófïoS miqj uq¿ úpH msßjeh jeäjk fõ.hlska by< hduhs .
ke;fyd;a ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq¿ msßjeh uq,ska wvqjk fõ.hlska by< f.dia ksIamdokh
;j ÿrg;a by< oeófïoS miqj uq¿ msßjeh jeäjk fõ.hlska by< hduhs .
4. wdka;sl msßjeh ( MC )
zzwdka;sl msßjeh hkq ksujqu tl tallhlska jeä lrk jg uq¿msßjeh fjkia jk m%udKhhs ZZ.
uq¿ msßjefha fjki ksujqï tall m%udKfha fjkiska fnoSfuka wdka;sl msßjeh ,nd.kS .
flá ld,h ;=< ksujqu jeälrk úg wdka;sl msßjeh my< f.dia kej; msßjeh by< hhs.
uq¿ msßjefha fjki
ksujqfï fjki
MC = ∆TC /∆ Q
wdka;sl uq¿ msßjeh =
AFC
MC
40
35
30
25
20
15
10
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Q
MC
ckl fmf¾rd wd¾Ól úoHdj ksIamdok msrjeh úIYaf,aIKh ^ 1 fldgi &
12
MC jl%h ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq,ska my< nisk w;r ksIAmdokh hï wjia:djkg miqj ;j
ÿrg;a by< oeófïoS by<j .uka lrhs .
tkï MC o AVC yd ATC jl% fuka bx.%sis u wlaIrfha yevh .kS .
thg fya;=j uq¿ msßjeh jl%fha nEjqfuka oelafjkafka wdka;sl msßjeh ùuhs.ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq¿ msßjeh uq,ska wvqjk fõ.hlska by< f.dia ksIamdokh ;j ÿrg;a by< oeófïoS miqj
uq¿ msßjeh jeäjk fõ.hlska by< hduhs .
ke;fyd;a ksIamdokh jeä lsÍfïoS uq¿ msßjeh uq,ska wvqjk fõ.hlska by< f.dia miqj jeäjk
fõ.fhka by, hdu tu nEjqfï fõ.h u; MC jl%h f.dv ke.Suhs .