+ All Categories
Home > Documents > leqcia romi IX

leqcia romi IX

Date post: 02-Oct-2014
Category:
Upload: datodatodato
View: 111 times
Download: 8 times
Share this document with a friend
Popular Tags:
52
romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali (zogadi nawili) 2008 1 DAVIT BOSTOGHANASHVILI
Transcript
Page 1: leqcia romi IX

romis samarTali(safuZvlebi)

valdebulebiTi

samarTali

(zogadi nawili)

2008 1DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 2: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebuleba (obligatio)`valdebuleba samarTlis borkilia, romlis

ZaliT Cven gvevaleba, rom Cveni saxelmwifoskanonebis Sesabamisad vinmes raimeSevusruloT.~ inst., w. III, t. XIII.

valdebuleba Tavisi bunebiT aris ndobaze (credo) damyarebuli urTierToba; amitomac mxarevaldebulebaSi, romelsac moTxovnis uflebagaaCnia, iwodeba kreditorad (creditor), xolomxare, romelsac awevs valdebuleba _ movaled(debitorad, debitor).

2008 2DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 3: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebulebis ZaliT erTi piri (movale) valdebulia Seasrulos meore piris(kreditoris) sasargeblod raime moqmedeba, an Tavi Seikavos raime moqmedebisagan, xolo kreditors ufleba aqvs mosTxovosmovales misi movaleobis Sesruleba. valdebulebis SeusruleblobisSemTxvevaSi kreditors aqvs sarCeliswayenebis ufleba.

(Tu ar aris sarCelis wayenebis ufleba, maSin arc valdebulebas aqvs adgili; gamonaklis warmoadgendamxolod naturaluri valdebulebebi.)

2008 3DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 4: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

civiluri valdebuleba (obligatio civilis), pretorulivaldebuleba (obligatio praetoria) da naturaluri

valdebuleba (obligatio naturalis)

`xolo yvela valdebulebis umTavresi dayofa or saxeobas iZleva: saxeldobr, valdebulebebi aris an civiluri, an pretoruli. civiluria is valdebulebebi, romlebic an kanoniT ariandadgenili, an, ukidures SemTxvevaSi, civilurisamarTliT aris miRebuli. pretorulia is valdebulebebi, romlebic pretoris iurisdiqciiTaris dawesebuli da romlebsac agreTve ,,sapatio~ [valdebulebebs] uwodeben.~ inst., w. III, t. XIII, 1.

2008 4DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 5: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebuleba, romelsac ara aqvs sasarCelo dacva, magrammainc aqvs iuridiuli mniSvneloba naturalurvaldebulebad iwodeba. es valdebuleba principatisepoqaSi gaCnda da misi wyaro ojaxis ufrosisdaqvemdebarebaSi myofi pirebis qmedebani iyo. ojaxisufross SeeZlo marTebulad eRiarebina misixelisuflebis qveS myofi piris mier aRebuli vali daSeeZlo uaric eTqva mis gadaxdaze; paterfamilias-is xelisuflebis qveS myof pirs ar qonda ufleba valisaRebisa. amitom kreditori ver aRZravda sarCelsojaxis ufrosis winaaRmdeg.

Tumca Tu es vali gadaxdili iqneboda, misi ukangamoTxova dauSveblad iTvleboda; sxva SemTxvevaSiSecdomiT (ararsebuli valdebulebiT) gadaxdilisukan dabruneba SeiZleboda.

2008 5DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 6: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebulebis Sinaarsi SeiZleboda yofiliyo:

1. raime nivTis gadacema _ dare;2. raimes gakeTeba (moqmedeba an moqmedebisagan

Tavis Sekaveba) _ facere;3. raimes gadaxda (zaralis, zianis anazRaureba) _

praestare.valdebuleba, Tundac igi mdgomareobdes erTi piris mier

meore pirisadmi nivTis sakuTrebad gadacemaSi, arwarmoSobs sakuTrebis uflebas mocemul nivTze; mxolodam valdebulebis Sesrulebis (anu nivTis gadacemisSemdgom) xdeba piri mesakuTre; amitom piri romelmac iyidanivTi, ar iTvleba mesakuTred, Tundac gadaxdili qondesfasi, am pirs mxolod nivTis gadacemis moTxovnis uflebaaqvs; mesakuTred ki igi gaxdeba nivTis gadacemis Semdgom.

2008 6DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 7: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebulebis warmoSobis safuZveli

`valdebulebas warmoSobs an xelSekruleba, an kvazi-xelSekruleba, an deliqti da an kvazi-deliqti.~ inst., w. III, t. XIII, 2.

iuridiuli faqtebi

iuridiuli faqti ewodeba samarTlis normiTgaTvaliswinebul garemoebas, romlisarsebobasTan aris dakavSirebulisamarTlebrivi urTierTobis warmoSoba, Secvla an Sewyveta.

2008 7DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 8: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

iuridiuli faqtebi iyofa xdomilebad damoqmedebad. xdomileba warmoiSoba adamianis nebisgareSe da misgan damoukideblad (mag. adamianisdabadeba da gardacvaleba, vadis gasvla da sxva). moqmedeba ki adamianzea damokidebuli; Tavis mxrivmoqmedeba SeiZleba iyos aramarTlzomieri (mag. qurdoba, Seuracxyofa) da marTlzomieri (mag. xelSekruleba).

gansakuTrebuli mniSvneloba gaaCniaT immarTlzomier moqmedebebs, romlebic uSualodiwveven ufleba-movaleobaTa warmoSobas, Secvlasan Sewyvetas. maT garigebebi ewodebaT. romaeliuristebs ar SeumuSavebiaT garigebis cneba, isinimxolod calkeul xelSekrulebebs ganixilavdnen.

2008 8DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 9: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

garigebaSi gamoixateba mis damdeb pirTa neba. Tugarigebis namdvilobisaTvis sakmarisia erTi pirisneba, maSin garigeba calmxrivia (mag. anderZi, romelic moanderZis nebas gamoxatavs). Tu garigebisnamdvilobisaTvis ori mxaris nebaa aucilebeli, maSin garigeba ormxrivia (mag. xelSekruleba)

kontraqtebi (contractus) da paqtebi (pactum)

kontraqtebi is xelSekrulebebia, romlebicsargeblobdnen sasarCelo dacviT; paqtebi ki _ araformaluri SeTanxmebebia, romlebicTavdapirvelad ar sargeblobdnen sasarCelodacviT, Tumca droTa ganmavlobaSi zogierTmamiiRo sasarCelo dacva.

2008 9DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 10: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

Zveli romis samarTali icnobda xelSekrulebissam ZiriTad saxes: 1) neqsum (nexum), romelicmancipaciis msagavsad rTuli ritualis formiT, spilenZisa da sasworis meSveobiT tardeboda dadebitori xelSekrulebis Sesrulebisuzrunvelsayofad, sakuTari, piradi TavisuflebiTagebda pasuxs;

Tu igi droulad ar Seasrulebda valdebulebas, kreditors SeeZlo daedo misTvis borkilebi dadaemwyvdia 60 dRis ganmavlobaSi; am xnismanZilze kreditors, bazrobis dReebSi samjerunda gaeyvana qalaqis moedanze, sadacgamocxaddeboda misi valis odenoba.

2008 10DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 11: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

movales Semweoba unda eTxova naTesavebisa daaxloblebisaTvis, rom maT gadaexadaT vali; Tumesamed gayvanis SemTxvevaSic es ar moxdeboda, movales sikvdiliT sjidnen an monad yiddnen. Zv.w. IV s-Si es wesi aikrZala;

2) stipulacia (stipulatio) _ sityvieri (zepiri) xelSekruleba, romelic ideboda kiTxva-pasuxisformiT;

3) literaruli (werilobiTi, sityvidan _ litteris)xelSekruleba.

neqsumisagan gansxvavebiT stipulaciasa da literarulxelSekrulebebs arseboba ar Seuwyvetia.

2008 11DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 12: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

mogvianebiT gaiusi gamoyofs xelSekrulebis oTxsaxes:

1) realuri, rodesac valdebuleba warmoiSobanivTis gadacemis Semdgom;

2) verbaluri, rodesac valdebulebiswarmoSobisaTvis sakmarisia sityvieri SeTanxmeba;

3) literaruli, romlis drosac valdebulebawarmoiSveba werilobiTi sabuTis safuZvelze da

4) konsesualuri, romlis drosac valdebulebiswarmoSobisaTvis sakmarisi iyo mxareTaSeTanxmeba.

am klasifikaciaSi ar Sedis e.w. usaxelo kontraqtebi.

2008 12DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 13: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

`pirvel rigSi Cven xelSekrulebissafuZvelze warmoqmnilvaldebulebebs ganvixilavT, romlebic Tavis mxriv oTx saxeobadiyofa. saxeldobr, valdebuleba idebaan nivTis (realuri), an sityvis(verbaluri), an werilobiTi [sabuTis] (litereluri) da an SeTanxmebis(konsesualuri) safuZvelze.~ inst., w. III, t. XIII, 2.

2008 13DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 14: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

calmxrivi da ormxrivi xelSekrulebebi

imisda mixedviT Tu vis warmoeSveba da rogornawildeba valdebuleba SegviZlia ganvasxvavoTcalmxrivi da ormxrivi xelSekrulebebi. calmxrivi xelSekrulebis magaliTia sesxisxelSekruleba, rodesac gamsesxebels ufleba aqvsmoiTxovos sesxis dabruneba da araviTarivaldebuleba mas ar akisria; msesxebeli kivaldebulia daabrunos Tanxa; ormxrivismagaliTia qiravnobis xelSekruleba; gamqiravebeli valdebulia gadasces nivTidamqiravebels droebiT sargeblobaSi; damqiravebeli ki valdebulia gadaixados qira dadaabrunos nivTi xelSekrulebis vadis gasvlisSemdgom.

2008 14DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 15: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

ormxriv xelSekrulebebSi SegviZliaganvasxvavoT xelSekrulebebi, rodesacmxareebs warmoeSvebaT Tanabari (mag. yidva-gayidvis xelSkruleba) da araTanabariufleba-movaleobani, (mag. TxovebisxelSekruleba _ mTxovebeli valdebuliagansazRvruli drois mere daabrunos nivTi –es ZiriTadi valdebulebaa; gamTxovebels kivaldebuleba warmoeSveboda mxolod maSin TugaTxovebuli nivTi zarals miayenebdamTxovebels, es ki yovelTvis ar xdeba damTxovebelis valdebulebasTan SedarebiTmeorexarisxovania).

2008 15DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 16: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

xelSekrulebis namdvilobis pirobebi:

1. mxareTa Tanxmoba;

2. kanoniereba (samarTlebrivi safuZveli _ iusta causa);

3. keTil zne-CveulebaTa (bonae mores)sawinaaRmdego ar unda yofiliyo (arunda qonoda saZraxisi safuZveli _ turpiscausa);

4. fizikurad SesaZlebeli unda yofiliyomisi Sesruleba;

5. formaluri mxaris dacva;

2008 16DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 17: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

xelSekrulebis dadebisaTvis adamianma undagamoxatos neba; misi Sinagani gadawyvetilebasakmarisi ar aris, rom mas iuridiuli Sedegimohyves, radganac adamianis aseTi, Sinagani nebaucnobia garSemomyofTaTvis. neba garegnulad undagamoixatos: sityviT, JestiT, werilobiT da sxva.

SesaZloa isec momxdariyo, rom nebis gareganigamoxatva Seusabamo yofiliyo SinagangadawyvetilebasTan. Zveli romauli samarTaliupiratesobas nebis garegan gamoxatvas aniWebda, mogvianebiT ki upiratesoba Sinagan nebas mieniWa.

2008 17DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 18: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

sirTules iwvevda is SemTxveva Tu erTipiris nebis gamoxatvaSi iyo SeusabamobaSinagan nebasTan, xolo meore mxarisaTvises ar iyo cnobili. es sakiTxi Tavs iCensim SemTxvevaSi, rodesac adgili aqvsSecdomas (error).

Secdoma aris piris araswori warmodgenafaqtobriv garemoebebze (faqtebisarcodna ignorantia facti), ris gamoc misiSinagani nebis, survilis winaaRmdeggamoxata neba.

2008 18DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 19: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

Tu es Seusabamoba moxda nebisgamomxatvelis braliT, maSin man undaSeasrulos valdebuleba im SinaarsiT, rogoriTac es meore mxarem gaigo;

Tu misi braliT ar aris, maSin SeuZliaibrZolos, rom ar Seasrulosvaldebuleba am SinaarsiT da ar iyosdamokidebuli nebis garegan, arasworgamoxatulebaze.

didi mniSvneloba gaaCnia aseve SecdomisarsebiTobasac.

2008 19DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 20: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

Tu Secdoma arsebiTi xasiaTisa iyo (mag. sxvadasxva miwis nakveTi qondaTmxedvelobaSi myidvelsa da gamyidvelserror in corpore) maSin xelSekruleba arCaiTvleboda dadebulad;

xolo Tu Secdoma araarsebiTi xasiaTisaiyo (mag. erTsa da imave nakveTi qondaTmxedvelobaSi magram sxva saxeliTmoixseniebdnen error in nomine) maSinxelSekruleba dadebulad CaiTvleboda.

2008 20DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 21: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

arsebiTia aseve Secdoma, Tu igi exeba garigebisxasiaTs; mag. pirs gonia rom fuls SesanaxadaZlevs, am ukanasknels ki gonia, rom sesxadaZleven; am SemTxvevaSi xelSekrulebas (arc Senaxvis da arc sesxis) ara aqvs adgili, radganacar arsebobs mxareTa Tanxmoba.

Secdomas SeiZleboda kontragentis vinaobaSichqonoda asebiTi xasiaTi; es im SemTxvevaSi, Tu mispirad Tvisebebs arsebiTi mniSvneloba gaaCnia, mag. Tu mgonia, rom cnobil mxatvars SeukveTe naxati, magram sinamdvileSi xelSekruleba sxva pirTandavde.

2008 21DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 22: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

sagnis TvisebaSi (arsSi), Secdoma (error in substantia)arsebiTia, Tu igi imdenad didia, rom faqtiuradsxva nivTTan gvaqvs saqme (mag. vyidulob oqrossTass, sinamdvileSi ki is spilenZisaa, vyidulobRvinos, sinamdvileSi Zmaria, an vyidulob monamamakacs, sinamdvileSi mona qalia da sxva).

magram, Tu Secdoma nivTis xarisxSia (error in qualitatemag. vyidulob oqros Tass, sinamdvileSimooqroulia; vyidulob mona qaliSvils, sinamdvileSi qalia), rac nakleb mniSvnelovania, maSin xelSekruleba namdvilia, Tumca myidvelsSeuZlia moiTxovos fasis Semcireba.

2008 22DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 23: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

piris neba xelSekrulebaSi unda iyos gamoxatuliTavisuflad, yovelgvari zemoqmedebis (motyuebis, iZulebis, muqaris) gareSe.

motyuebiT dadebuli xelSekruleba iwvevdaiuridiul Sedegebs, Tumca motyuebul pirsSeeZlo aReZra motyuebis sarCeli (actio de dolo) dagaeuqmebina aseTi xelSekruleba.

iZuleba SeiZleboda yofiliyo fizikuri dafsiqikuri, gamoxatuli muqariT (metus). muqarisfaqti rom dadebuli xelSekrulebis gauqmebissafuZveli gamxdariyo, igi kanonsawinaaRmdego darealuri unda yofiliyo.

2008 23DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 24: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

kanoniereba (samarTlebrivi safuZveli _ iusta causa)magaliTad xelSekruleba ar iqneboda namdvili, Tu

daideboda samoqalaqo brunvida amoRebul nivTzean sxvagvarad ewinaaRmdegeboda kanons.

keTil zne-CveulebaTa (bonae mores) sawinaaRmdego arunda yofiliyo (ar unda qonoda saZraxisi

safuZveli _ turpis causa)magaliTad xelSekruleba dadebuli imis Taobaze,

rom piri cols ar moiyvanda, an prostituciiTiqneboda dakavebuli, an mkvlelobisaTvisdaiqiravebda; am ukanasknel SemTxvevaSi`damqiravebels,~ Tu is gadascemdamkvlelobisaTvis iaraRs, am iaraRis ukangamoTxovis uflebac ar qonda.

2008 24DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 25: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

xelSekruleba Sesasruleblad fizikuradSesaZlebeli unda yofiliyo; gaiusisinstituciebSi naTqvamia, rom xelSekrulebadadebuli imis Sesaxeb, rom xeliT cas Seexebi, ar aris namdvili.

xelSekrulebis namdvilobisaTvis mniSvnelobaqonda aseve formaluri mxaris dacvas. Tusaxeze ar iyo forma, magaliTad realurixelSekrulebis dros ar momxdara nivTisgadacema, an yidva-gayidvis xelSekrulebis drosar moxda SeTanxmeba gasayid nivTsa da fasze.

2008 25DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 26: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

xelSekrulebaSi SeiZleboda Sesuliyo

iseTi punqtebi, romlebic ar iyo

aucilebeli, magram mxareTa survilis

gaTvaliswinebiT SehqondaT

xelSekrulebaSi. aseTi elementebi iyo

pirobebi (condicio) da vadebi (dies).

2008 26DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 27: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

piroba (condicio) iseT miTiTebebswarmoadgens xelSekrulebaSi, romlismeSveobiTac xelSekrulebis iuridiuliSedegebi damokidebuli xdeba momavalSiama Tu im movlenaTa dadgomaze an ardadgomaze, Tanac ucnobia es movlenadadgeba Tu ara. xelSekrulebaSipirobebis SetaniT mxareebi mocemulixelSekrulebiT iuridiuli SedegiswarmoSobas, Secvlas an SewyvetasukavSireben ama Tu im movlenas. mag. Tugemi Camova, mogcem as oqros.

2008 27DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 28: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

vadebi (dies) gavs pirobebs imiT, romxelSekrulebaSi vadis SetaniT xelSekrulebebisiuridiuli Sedegebi damokidebuli xdebagansazRvrul movlenebze; gansxvaveba ki isaa, romvadis Setanisas movlena, romelzedacdamokidebulia iuridiuli Sedegebi aucilebladunda dadges, Tumca SeiZleba ucnobi iyos maTidadgomis dro.

saerTod ganasxvaveben: a) vadas, romlis drosaccnobilia, rom movlena dadgeba da cnobiliarodis (mag. xelSekrulebis dadeba ori TviT) dab) vadas romlis drosac cnobilia rom dadgeba, magram ucnobia rodis (uvado xelSekruleba).

2008 28DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 29: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

xelSekrulebis dadeba _ stipulaciisSemTxvevaSi iniciativa modioda kreditorisagan, SekiTxvis formiT, mag. mpirdebi gadamixado asioqro?

sxva SemTxvevaSi ki iniciativa modioda orivemxarisagan, mag. yidva-gayidvis xelSekrulebisdros erTi mxare akeTebda xelSekrulebisdadebis winadadebas (oferta) meore mxare kiiRebda am winadadebas (aqcepti).

warmomadgenloba _ Tavdapirvelad valdebulebauSualod xelSekrulebis damdeb pirTanasocirdeboda (neqsum), mogvianebiT kiwarmomadgenlad SeiZlebda ganxiluliyo mag. paterfamilias ojaxis wvri, mouravi.

2008 29DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 30: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

` [valdebulebebs] iZenT ara marto Tqven

TviTon [piradad], aramed agreTve im pirebis

meSveobiTac, romlebic Tqveni

xelisuflebis qveS imyofebian, magaliTad,

Tqveni monebis da Tqveni vaJiSvilebis

meSveobiT, oRond [im gansxvavebiT], rom is,

rasac Tqven monis meSveobiT SeiZenT,

mTlianad Tqvenia,

2008 30DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 31: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

xolo Tqveni xelisuflebis qveS myofiTqveni bavSvebis mier valdebulebiTSeZenili ki iyofa sakuTrebisa dauzufruqtis Cveni konstituciiT dadgenilicnebebis Sesabamisad. da im mogebaze, romelic vaJiSvilma sarCeliT miiRo, mamas uzufruqtis [ufleba] eqneba, magram maszesakuTrebis ufleba vaJiSvils rCeba, rasakvirvelia, sarCels, Cveni axalikonstituciiT dadgenili dayofis Tanaxmad, mama aRZravs.

2008 31DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 32: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

1. Tqven iZenT agreTve Tavisufali adamianebissaSualebiT da sxvisi monebis meSveobiTac, romlebsac Tqven keTilsindisierad flobT; oRond mxolod or SemTxvevaSi; e.i. [imSemTxvevaSi] Tuki isini iZenen an TavianTiSromiT, an Tqveni nivTis saSualebiT.

2. zemoTqmulis msgavsad, am or SemTxvevaSiTqven iZenT agreTve im monebis meSveobiTac, romlebzec Tqven uzufruqtis an sargeblobis ufleba gaqvT.~ instituciebi, wigniIII, tituli XXVIII

2008 32DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 33: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

pirTa Secvla valdebulebaSi

• valdebulebis gadasvla memkvidreobiT _ memkvidreebi pasuxs agebdnen samkvidrosdamtoveblis valdebulebebze, asevemaTze gadadioda moTxovnis ufleba. esganpirobebuli iyo uZveles epoqaSisakuTrebis saojaxo xasiaTiT. valdebulebas, romelsac iRebda ojaxismama saerTo iyo mTeli ojaxisaTvis.

2008 33DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 34: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

• cesia (cessio) _ moTxovnis daTmoba, kreditoris Secvla.

axal kreditors erqva cesionari, Zvelkreditors _ cedenti (cedens). moTxovnisSemZens eniWeboda sarCelis wayenebisufleba; gamoiyeneboda warmomadgenlobaromlis safuZvelze cesionarigamodioda sasamarTlo proceszemosarCeled, xolo sarCelisdakmayofilebis SemTxvevaSi anazRaurebaxdeboda warmomadgenlis saxelze.

2008 34DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 35: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

• valis gadacema _ valdebulebaSiSesaZlebelia erTi movalis meoreTiSecvla. movalis pirovnebas arsebiTixasiaTi aqvs kreditorisaTvis, igiendoba mocemul movales, misgadaxdisunarianobas. amitom erTimovalis Secvla meoreTi, anu valisgadacema SesaZlo iyo kreditorisTanxmobiT. es xdeboda novaciis formiT.

2008 35DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 36: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebulebis Sewyveta

1) valdebulebis Sesruleba. imisaTvis, romvaldebuleba CaTvliliyo Sesrulebuladramdenime garemoebas eqceoda yuradReba:

a) vin asrulebda movaleobas. ase magliTad, gadaxda SeeZlo im adamians, visac SeeZloTavisi mdgomareobis gauareseba (Wkuasusti verSeasrulebda); aseve, Tu valdebulebis Sinaarssmkacrad piradi xasiaTi gaaCnda aucilebeliiyo valdebulebis piradad Sesruleba(mxatvris valdebuleba daxatos suraTi), sxvaSemTxvevaSi SeeZlo mesame pirsac.

2008 36DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 37: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

b) vis winaSe Serulda valdebuleba. valdebulebaunda Sesrulebuliyo im piris winaSe visac amisuflebamosileba gaaCnda. aseTia kreditori, misikanonieri warmomadgeneli, rwmunebuli.

g) Sesruleba savaldebuloa valdebulebisSinaarsis Sesabamisad. mag. kreditorisTanxmobis gareSe movales ara aqvs uflebavaldebuleba Seasrulos nawil-nawil.

d) valdebuleba unda Sesruldes xelSekrulebiTgaTvaliswinebul vadaSi. Tu xelSekrulebiTvada ar aris gansazRvruli movale valdebuliakreditoris pirvelive moTxovniT Seasrulosvaldebuleba.

2008 37DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 38: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

e) rodesac romSi praqtikaSi SemovidaxelSekrulebis dadeba sxvadasxva adgilasmcxovreb pirTa Soris, mniSvneloba SeiZinavaldebulebis Sesrulebis adgilma (miTumetes, rom fasebi sxvadasxva adgilas gansxvavebuliiyo).Sesrulebis adgilad iTvleboda sarCeliswayenebis adgili, anu movalis adgilsamyofelian mxareTa SeTanxmebiT q. romi.

2) novacia _ valdebulebis ganaxleba, romlisdrosac Zveli valdebulebis Sewyveta xdebodaaxali valdebulebis dadgeniT.

2008 38DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 39: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

3) gaqviTva _ valdebuleba SeiZleboda SewyvetiliyoSegegebuli moTxovniT. urTierTvaldebulebisgaqviTva xdeboda im zomiT, ra zomiTac erTimoTxovna Tanxvdeboda meores (mag. Tu erT pirsmarTebs meoris 800, meores ki pirvelis 500, gaqviTvis SemTxvevaSi pirvels darCeboda 300).

4) valdebulebis Sesrulebis SeuZlebloba _ valdebuleba Sewydeba Sesrulebis SeuZleblobiTTu es gamowveulia garemoebiT, romelzec movalepasuxs ar agebs (xdomileba, kazusi).

5) moTxovnaze kreditoris uaris SemTxvevaSi.

6) sasarCelo xandazmulobis vadis gasvlisSemTxvevaSi.

2008 39DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 40: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

`yovelgvari valdebuleba wydeba am valdebulebis SesrulebiT; an kreditorisTanxmobiT erTi moqmedebis nacvlad sxvamoqmedebis SesrulebiT. amasTan, ara aqvsmniSvneloba imas, Tu vin Seasrulavaldebuleba _ Tavad movalem Tu mismagier _ sxvam. vinaidan valdebulebisgangaTavisufleba xdeba am valdebulebis sxvapiris mier Sesrulebis SemTxvevaSic, Tundac es kreditoris daukiTxavad an misisurvilis sawinaaRmdegod moxdes.

2008 40DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 41: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

aseve, Tu movale valdebulebasSeasrulebs, valdebulebisgan misiTavdebebic Tavisufldebian. igivexdeba im SemTxvevaSic, Tu, piriqiT, valdebulebas fideiusoriSeasrulebs: _ [e.i.] Tavisufldeba aramarto Tavad [fideiusori], aramedagreTve _ movalec.~ instituciebi, wigni III,

tituli XXIX.

2008 41DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 42: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

`garda amisa, valdebuleba wydeba[agreTve] ,,novaciiT~, magaliTad, Tuseiusma ticiusisgan imis stipulaciamoaxdina, rac Sen misi (seiusis) gemarTa. vinaidan axali pirisSemosvliT warmoiSoba axalivaldebuleba, pirveli [valdebuleba] wydeba, gadadis ra igi momdevnovaldebulebaSi.~ instituciebi, wigni III, tituli

XXIX, 3.

2008 42DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 43: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

pasuxismgebloba valdebulebisSeusruleblobisaTvis

Tavdapirvelad valdebulebisSeusruleblobisaTvis movale piradad agebdapasuxs, mogvianebiT ki qonebiT. movale pasuxsagebda mxolod maSin, Tu mas brali miuZRodakreditorisadmi miyenebul zaralSi. bralisyvelaze mZime forma zianis miyenebaa ganzrax _ dolus. bralis meore formaa gaufrTxilebloba_ culpa. igi ori saxisa iyo: uxeSigaufrTxilebloba (culpa lata) da msubuqigaufrTxilebloba (culpa levis).

2008 43DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 44: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

uxeS gaufrTxileblobad CaiTvlebida iseTi qceva, romelsac ar dauSvebda yoveli saSualo adamiani. msubuq gaufrTxileblobad iTvleboda iseTi qceva, romelsac ar dauSvebda kargi, mzrunveli meurne.

bralis sakiTxs mniSvneloba qondapasuxismgeblobis gansazRvrisaTvis.

Tu pirma gamoiCina sruli yuradReba damzrunveloba, magram ziani mainc dadga (kazusi), aseT SemTxvevaSi pasuxs ar agebda. mag. gemis an sastumros patroni pasuxs agebda mindobiliqonebis daRupvisaTvis, magram Tu es qonebadaiRupeboda gadaulaxavi Zalis (vis maior) gamo _ ara.

2008 44DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 45: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

valdebulebis uzrunvelyofis

saSualebebi

• Tavdeboba

• be

• giravnoba

2008 45DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 46: leqcia romi IX

Tavdeboba _ `promisorebis magier valdebulebas,Cveulebriv, sxvebi kisruloben, romlebsacfideiusorebs uwodeben; maT kreditorebi, rogorcwesi, iReben, radgan isini zrunaven, rom ukeTesadiyvnen uzrunvelyofilni.

1. fideiusori yvela saxis valdebulebaSi SeiZlebaarsebobdes, e.i. realurSi, verbalurSi,literalurSi da konsesualurSi, da arc imasaqvs mniSvneloba, civiluria Tu naturaluri isvaldebuleba, romelSic fideiusori monawileobs.da es iqamdec ki midis, rom valdebulebas[fideiusori] monis magierac kisrulobs, _ gind is,vinc monisgan fideiusors miiRebs, gareSe piriiyos da gindac _ Tavad am monis mesakuTre, _ imnaturalur valdebulebasTan dakavSirebiT,romelic monas Tavis mesakuTris winaSe akisria.

2008 46DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 47: leqcia romi IX

Tavdeboba

2. fideiusori ara marto Tavad iRebsvaldebulebas, aramed mas Tavis memkvidresacutovebs.

3. fideiusors SeuZlia winac uswrebdesvaldebulebas da ukanac mosdevdes mas.

4. Tu saxeze ramdenime fideiusoria, ramdenic arunda iyvnen isini, valdebuleba TiToeulmaTgans mTeli moculobiT ekisreba. ase rom,kreditors ufleba aqvs valdebulebis mTelimoculebiT Sesruleba visganac is moisurvebs,imisgan moiTxovos.

2008 47DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 48: leqcia romi IX

5. valdebuleba fideiusorebs ise ar unda daakisron,rom maT im pirze meti marTebdeT, romlisTavdebebic isini arian. vinaidan maTivaldebuleba mTavari valdebulebis ,,aqcesiaa~[damatebaa d.b.] xolo aqcesiaSi ar SeiZleba, romimaze meti iyos, vidre mTavar nivTSia. xolo, meoremxriv, ufro naklebi Tanxis dakisrebaSesaZlebelia. ase rom, Tu promisors[valdebulebis subieqts d.b.] aTi oqro marTebs,maSin fideiusors xuTi oqro marTlzomieradekisreba, magram piriqiT dakisreba ar SeiZleba.

garda amisa, Tu promisoris valdebuleba pirobiTaqvs aRebuli, fideiusors SeuZlia [esvaldebuleba] upirobod ikisros. magram, piriqiTdakisreba ar SeiZleba.

,,naklebi~ da ,,meti~ exeba ara marto valisraodenobas, aramed agreTve [valdebulebisSesrulebis] dros. ,,meti~ niSnavs [nivTis] maSinvemicemas, ,,naklebi~ ki _ Semdeg micemas.

2008 48DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 49: leqcia romi IX

6. xolo, Tu fideiusori movalis nacvlad gadaixdis, maSin mas gadaxdilis dasabruneblad movaliswinaaRmdeg ,,davalebis~ (mandatis) sarCeli eZleva.

7. berZnebi fideiusors umravles SemTxvevaSi aseTiformuliT iReben: ,,patiosan sityvas viZlevi~, ,,vambob~, ,,msurs~ an ,,minda~. xolo Tu fideiusoriityvis ,,azri gamovTqvi (ganvacxade)~, iTvleba, romman Tqva ,,vambob~.

8. unda vicodeT, rom fideiusorebis stipulaciasTandakavSirebiT saerTod miRebulia, rom iuridiulmoqmedebad iTvleba yvelaferi is, rac aseTad arisCawerili. aqedan gamomdinare, cnobilia, rom Tuvinme Tavs Tavdebad werilobiT gamoacxadebs, yvelaferi es samarTlebrivad swor moqmedebadCaiTvleba.~ (inst. III w. XX tituli)

2008 49DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 50: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

be _ ` ... dausjelad garigebaze uaris TqmaSesaZlebelia, oRond Tu bes saxiT ukve raimear aris gadacemuli. da Tu es ase moxda,nasyidobis xelSekruleba gind werilobiTiformiT iyos dadebuli da gindac _ zepirad,mxare, romelmac xelSekrulebaze uari Tqva, Tuigi myidvelia, maSin igi mis mier micemul beskargavs, xolo Tu _ gamyidveli, maSin manormagi Tanxa unda daubrunos, Tundac besSesaxeb araferi iyos daTqmuli.~ (inst. III w.XXIII tituli)

2008 50DAVIT BOSTOGHANASHVILI

Page 51: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi) valdebulebiTi samarTali

obligatioobligatio civilisobligatio praetoriaobligatio naturaliscontractuspactumnexumstipulatioerror

2008 51DAVIT BOSTOGHANASHVILI

condiciodiescessiocedensdolusculpaculpa lataculpa levisvis maior

Page 52: leqcia romi IX

romis samarTali (safuZvlebi)

SekiTxvebi?gmadlobT

yuradRebisaTvis!gisurvebT warmatebebs!

2008 52DAVIT BOSTOGHANASHVILI


Recommended