+ All Categories
Home > Documents > maas maas kar moorakh jhegre (new)

maas maas kar moorakh jhegre (new)

Date post: 13-Nov-2014
Category:
Upload: banda-singh
View: 518 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
284
¡ siqgu r pR swid ] mwsu mwsu kir mUrKu JgVy > gu rb^S isM G kwlw A&gwnw igAwn pbilSrz Akwl mwrkIt, cO Vw bzwr, lu iDAwxw[
Transcript
Page 1: maas maas kar moorakh jhegre (new)

¡ siqgur pRswid ]

mwsu mwsu kir mUrKu JgVy

>

gurb^S isMG kwlw A&gwnw

igAwn pbilSrz

Akwl mwrkIt, cOVw bzwr, luiDAwxw[

Page 2: maas maas kar moorakh jhegre (new)

2

MASS MASS KAR MURAKH JHAGREE By: GURBAKHSH SINGH ‘KALA AFGHANA’ C/O MANJIT SINGH 49-MAPLEVIEW AVANUE BRAMPTON L6-1M4 ONTARIO (CANADA)

@ sB hk rwKvyN hn

pihlI vwr : sMn 1994

dUjI vwr : dsMbr 2000

pRkwSk : igAwn pbilSlrz Akwl mwrkIt, cOVw bzwr, luiDAwxw [

mul: 125-00

Page 3: maas maas kar moorakh jhegre (new)

3

q q k rw pMnw

1. ArMBk bynqI [ 5 2. iksy gRMQ bwry koeI ivcwr bxwaux ligAW kdy nw BulIey[ 14 3. mnmqI tIcy nUM gurmiq isD krn vwly ilKwrI[ 16 4. gurbwxI dw iqRskwr AQvw jwx buJ ky lukwieAw sc[ 18 5. cuxy hoey gurbwxI-Sbd[ 26 6. spSt ArQW ivc hukm vwly gurU Purmwn[ 27 7. haUmY-hMkwr qy kMq imlwvw[ 29 8. inmrqw[ 31 9. by-dlIlw jvwbI pRSn[ 33 10. gurbwxI ivc mws pd dI vrqoN[ 34 11. pusqk gurmiq qq inrxX[ 41 12. kurUkSyqr dy sUrj gRihx myly qy vwprI swKI[ 49 13. hirduAwr PyrI smyN dw kOqk[ 54 14. jIv hiqAw Aqy BweI rxDIr isMG jI[ 56 15. bRwhmxI Brm vwlw sUqk qy gurmiq[ 57 16. sUqk dy Brm dy KMfnW krn vwly gurU SbdW qoN imldy gurmiq-igAwn dI KMfnW[ 61 17. kuTw pd[ 74 18. kuTy pd bwry ieiqhwsk ivcwr[ 80 19. kuTw pd Aqy gurbwxI[ 85 20. gurbwxI isDWq dI Gor KMfnw dw iek hor idRStWq ? 90 21. BweI jy.pI. sMgq isMG jI Aqy mws-inSyD[ 96 22. suc-jUT Aqy gurbwxI[ 107 23. Akwl purK dI srb ivAwpkqw[ 110 24. mws Kwx dI ivroDqw ivc vrqy gurU-bwxI Purmwn[ 114 25. murdwr pd Aqy gurbwxI[ 127 26. hor vI vD inMdnIX cplqw[ 134 27. BweI gurdws jI dIAW vwrW dI glq vrqoN[ 141 28. jy.pI. sMgq isMG dw AnoKw isDWq[ 146 29. jIv hiqAw qy gurbwxI[ 159 30. mws ivroDI ilKwrIAW dy jIv hiqAw bwry ivcwr[ 161

Page 4: maas maas kar moorakh jhegre (new)

4

31. AsMK glvF hiqAw kmwih[ 167 32. mnuKI Bojn bwry gurU Purmwn[ 172 33. pdwrQW dw suAwd jW cskw[ 175 34. krmI AwvY kpVw[ 176 35. mnuKw dyhI (mnuKI-colw) durlB[ 180 36. jIA dieAw prvwnu[ 186 37. gurbwxI Aqy dieAw[ 195 38. hux qk dI ivcwr dw sMKyp[ 212 39. tkswlI fyrydwr-mhWpurKW nUM icTI[ 215 1. igAwnI mohx isMG jI iBMfrW[ 216 2. sMq Tkur isMG jI mihqw[ 216 40. gurbwxI pwT drSn[ 273 41. sMpRdweI pRxwlI[ 276 42. gurbwxI pwT drSn gRMQ dw duKdweI pK[ 279

Page 5: maas maas kar moorakh jhegre (new)

5

1.

arMBk bentI

kudrt ne B;rt deS nU| ApNIa" b<iSS" n;l ajeh; inv;ijA hoiXA hE sI ik, s;r; sMs;r iXs nU| sony dI icVI ikh; krd; sI. B;rtI-mnuLK de Aid-gurU (-muLYle-gurU), bR;hmN ne ijs ivwI ivw;n v;le ved-

S;stR, isimRtIa" Aid rc ke ate ijs YMg n;l anekt; (tetI kRox devI devita") dI pUj; n;l mnuLK nU| joixA, ik, isLTe vjo' B;rtI mnuLK" dI Xekt;, d; lg-pg sd; lXI Bog pE igA . proiht-v;dI Pus fuLT ne m"-j;Xe Br;v" nU| Br; n; rihN idLt;. Br; nU| musIbt ivc ipA veK ke duKI hoN de q" sk; Br; sgo' kLz" vj;Pu'N lLg ipA. Pus FuLT de k;rn hI aigAnt; vwI ate _se fuLT de k;rn hI B;rt-m;t; ivdeSI luTeira" lXI luLT d; aLD; bNI. B;rtI mnuLK" ivclI fuLT ne hI iXs deS d; wn ivdeSI' puc;iXA, ate P~ut ny hI ies dyS dI AxK afg;inst;n, eIrwn, AQvw Arb-dySW dy bwzwrW ivc, tky tky ƒ nIlwm krweI [ iXs cMdrI fuLT ne hI sone dI icxI B;rt nU| sE'kxe s;l Gul;mI dIa" JMjIr" ivc jkxI rLiKA ate B;rtI mnuLK, wn-dOlt de n;l Acrn vLlo' vI kMg;l ho igA .

ak;l-purK Pucece tOr te imhrb;n hoiXA, t" Pus ne mnuLKt; de sLce hmdrd, sRI gurU n;nk s;ihb jI nU| s;DI sh;iXt; lXI BeijA. gurU n;nk s;ihb jI B;rt ivc jnme pihle rihbr sn, ijnH" ne ibLpR dI Pus luLT-nItI nU| smiZA ijs duAr;, Puh B;rtI jnt; d; lhU, bxI berihmI n;l, hJ;r" s;l" to' incoxd; A irh; sI . gurdev jI ne Pus bR;hmNI nItI to' lok" n|U j;NU| kr;iXA. pRoiht jI nU| sMbown krke (Pus de ilKe gRMq" dIa" PUNt"XIa" de verve v;le ) beaMt gurU-Sbd rce . Pud;hrN vjo'—‚r;mklI mhl; 1 dKNI _aMk;r‛ [aMk 929 to' 938 tLk), s;rI b;NI bR;hmN nU| sMbown krke Puc;rI hoXI hE:--

1. suiN p;De, ikA ilKhu jMj;l;..ilKu r;m n;m gurmuiK gop;l; ..1.. rh;Pu .. (930)

aijhe hor kXI gurU-Sbd" ivco', soriW r;gu ivc Puc;irA, gurU n;nk inrMk;rI jI d; Furm;n iXs pRk;r hE:-- 2 suiN pMiDt krm; k;rI ..

ijtu krim suKu PUpjE B;XI su Atm ttu bIc;rI .. rh;Pu .. s;stu bedu bkE Kxo B;XI krm krhu s|s;rI .. p;KMiD mElu n cUkXI B;XI aMtir mElu ivk;rI .. iXn ibiw DUbI m;kurI B;XI PU'DI isr kE B;rI .. 2 .. [635] t<t-cvr dI m;lk, bN cuLkI Bgt-b;NI, s;De lXI gurU n;nk s;ihb jI d; hI rUp hE. gurU

gRMq s;ihb jI de PunH" Furm;n" ivco', heW ilKe gurU-v;k" to', wLke n;l lok" d; wrm-gurU bN bEWN v;lI bR;hmNI guirAXI d; spLST sMket imld; hE :-- 3 kbIr b;mnu gurU hE jgt k; Bgtn k; guru n;ih ..

ariZ PuriZ kE pic mUA c;rPu bedh u m;ih .. 237 .. [1377]

Page 6: maas maas kar moorakh jhegre (new)

6

4. kbIr m;iX mU|DPu ith gurU kI j; te Brmu n j;iX .. Ap Dube chu bed mih cele dIXe bh;iX .. 104 .. [1369-70]

lokW dy Awcrn dw AQvw mnu~Kqw dy Su~B guxw dw Gwq krn vwlI rIq dy dwqy bR;hmN-gurU dI ikrp; duAr; a;rMB hoXI anekt; dI pUj; nU| gurU n;nk jI ne h;nI-k;rk dLs ke mnuLK nU| kevl iXLk ak;l purK dI BgqI krnI isK;XI . pRBU dIa" viDAXIa" n;l jox ke mnuLK dI jIvn-jugt suArnI arMBI . tlvMDI ivKe Pude hoXe sUrj" de sUrj, sRI gurU n;nk pwqSwh jI ne, aigAnI, aNK-hIN, hr pLKo' inrbl ho cuLke mnuLK" de beaMt iXkLW ivco', sMt-sUrima" dI kOm isrj lXI. lMmI s;wn" duAr; idLte bRhm-igAn ate beaMt kurb;nIa" de Fl srUp pRgT hoXe, suLc-Ac;r v;le iXs pMq nU| sd; cxHdI kl; ivc veKN dI sitgur" dI idlI sLwr sI . gurdev jI ne isLK" ivc sd; Xekt; bN;XI rLKN vwlw BrwqrI snyh bxweI r~Kx lXI s"Ze lMgr clwaux vwlI AQvw, s"Ze srovr" v;lI inArI mry;d; bN;XI . ifr iXko b;Te ivco' KMfy bwty dy AMimRq dw Gu~t Brv; ke, iXko' Pudr co' jnme' vIr" v;l; ipAr bN;iXA . nFrt dI aqv; ApsI fuLT dI jxH krm-k"DI suLcm v;lI iBLT d; Bog p; idLt; .

gurU nwnk swihb jI de igAn dI brkt n;l mnuLK nU| iXh soZI vI AXI ik kevl iXLk d; ismrn ihrde to' krn v;ila" ivc Xekt; bNI rihMdI hE . anekt; dI pUj;, ieko t~br dy jIAW ƒ A~f A~f ieStW dw pujwrI bxn dw rwh KohldI hY ijs qoN jIa" ivclI' next; QTNI arMB ho j"dI hE . sitgur" ne devI devita" dIa" kiqt SktIa" v;l; Brm muk; ky mnu~K nU| kevl iXk ak;l-purK d; Pup;Sk bN;iXA . w;rimk ate isAsI sew lE'de rihN lXI iXk ke'dRI asq;n (sRI hirmMdr-s;ihb ate sRI ak;l t<t s;ihb aMimRtsr) dI isrjN" kItI, ApsI iml;p ate ivd;iXgI sme' iXk ftih (v;ihgurU jI k; <;ls;, v;ihgurU jI kI Ftih)' bul;Pu'N d; hukm idLt;, iXk inS;n s;ihb de ke, sLB to' vLD; ate alok;r Pupk;r iCXh kIt;, ik pMq nU| ajehe srb-k;lI ate srb-q;nI, inr;le gurU dI agv;XI b<SI, ijhx; srb-pLKI igAn d; anUpMm (-kevl-m;tR) aq;h BMD;r hE . ijs gurU d; pihl; aLKr 1 hoN d; spLST arq hE mnuLK de Atmtk ate sMs;rI jIvn d; wur; kevl 1 (iXk hI) hE . suLc-Ac;r v;lI jIvnI ate PuCLcI Atmk avsq; bN; deN v;le gurmit-igAn d; isw"t vI iXk hE, ate sdIvI-sLc v;l; hE .

sitgur" de pMj-BUtk srIr d; ivzox; (7 ktUbr 1708 nU| ) hoiXa" aje ms" sv; sdI lMQI sI (1839) ik pMq YihMdIa" kl" vLl nU| c;le p; tuirA . kXI hLq-pEr m;re, kXI morce l;Xe, beaMt ShIdIa" p;XIa", asMK" dmixa" d; kOmI wn Kurd-burd hoiXA, pr iXnH" s;re ytn" to' je kuZ l;B hoiXA, t" pMq de ivrowIa" nU| hI hoiXA . <;ls; pMq pEro-pEr inrMtr YihMdIa" kl" vl nU| hI tuirA j; irh; hE . ajeh; hoN d; k;rn kI hE ? iXs pRSn d; PuCLtr lLBN lXI gurU n;nk pwqSwh jI dI ikrp; n;l d;s ne gurb;NI smZN lXI s;wn" arMBI . gurU-b;NI de n;l ihMdU wrm de gRMq vI ivc;re . XehI isLw hoiXA ik, <;ls; pMq ApN; inAr;-puN; guA cuLk; hE . aEve' n;m m;tR koXI ivrl; hI ajeh; B;g" v;l; pRv;r rih igA hoveg; ijhx; ikse n ikse pLKo' '' ibLpRn kI rIt'' d; w;rnI n; biNa"

Page 7: maas maas kar moorakh jhegre (new)

7

hove . krIb ds" s;l" dI Q;lN; nU| sitgur" ne pRv;n kr ilA . igAn-hIn, mt-hIn ' sW ' iXs d;s te sitgur" nU| diXA A gXI . pMj;bI ivc cMgI icLWI vI n; ilK skN v;le iXs '' zLjU ZIvr '' de isr te sitgur" ne, imhr" BrI ApNI kr;m;tI zxI (soTI) rLK idLtI—

p;iX prPu gur kE bilh;rE ijin s;cI bUZ buZ;XI .. (596) d;s nU| buLw b<SI ate ‚ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg‛ bhuBwgI ivSwl pusqk ilKN

d; PutS;h ate smrQw dI b^iSS ho geI . aus pusqk dy A~j Agsq 1999 q~k lg-pg sq Bwg Cp cuky hn, Aqy ies hQlI pusqk (mwsu mwsu kir mUrKu JgVy dw dUjw AYfISn CyqI Cp irhw hY[ ib~pRn kI rIq qoN s~c dw mwrg " pusqk d; ‚muLK bMd‛, pRisLw pMqk rs;le '' sMt isp;hI '' de ivdv;n ate suihrd sMp;dk, igAnI Bgt isMQ jI ne ilKN dI ikrp; kItI . ate ‚gwHn kI AXI a"wI‛ (331)'isrleK heW kuZ kImtI bcn D; : gurSrnjIt isMQ jI '' gurU n;nk dev yUnIvrisTI v;ila" ne ilK ke, d;s d; PutS;h vw;iXA hE .

proiht-v;d de asr heW A j;N k;rn gurU d; isLK gurU-igAn to' TuLT cuLk; hE . sitgur" dI aduLtI bKS '' 1 '' de ikse vI pLK n;l asI' juxe nhI' rih gXe . iXk ke'dr, sRI drb;r s;ihb dI p;vnt; ate srb PuCLct; lg-pg muLk cuLkI hE . pMq dI jqed;rI iXLk n; rih ke beaMt lIDr" de hLq" d; iKD;PuN; bN cuLkI hE . iXLk mry;d; nhI' rhI . iXk gurU nhI' irh; . s;re s;w-Dere ivc bEiWa" kiQq mhWpurKW dI ate hor deh w;rI gurUa" dI Brm;r hE . kesrI rMg v;l; iXLk inS;n s;ihb vI aLj gurU Qr" te nhI' ZuLl irh; . n;nk srIa" ne t" inS;n s;ihb d; Pu' hI Bog p; idLt; hoiXA hE . sB to' iBMaMkr ate tb;hI de isLKr vLl nU| lE turn v;l; B;N; iXh vrt cuLk; hE ik as" sitgur" dI b;NI nU| ApNI mrJI n;l vrtn" a;rMB kr idLt; hoiXA hE . B;v, gurmit d; isw"t vI as" iek nhI' rihN idLt; . do ivrowI ivc;r" v;le ilK;rI aqv; prc;rk, ApNe ApNe ivc;r nU|, aslI gurmit isLw krn lXI, gurb;NI de hv;le de rhe huMde hn . ajehe lok" nU| puLzN v;l; koeI nzr nhIN Aw irhw[ iXk dUje dI ivrowt; kr rhe isw"t" ivco' ikhx; ate iks k;rn gurmit hE ? ApNe Ap ivc ivrowI pLK dove hI gurmit kde nhI' ho skde.

aupRoikq vrxn pusqk dy pMjvyN B;g ivc KMDe b;Te de aMimRt b;re ilKde sme c;r bLjr kuriht" d; iJkr s;hmNe AiXA . pMqk riht mry;d; de Krxe de 26 sFe te ijhxIa" c;r kuriht" ilKIAW hoXIa" hn PunH" ivc '' kuLW; '' K;N dI kuriht dUje nMbr te hE . Puse sFe dI TUk ivc kuLWe d; B;v iXPu' iliKA hoiXA hE '' kuLWe to' B;v Puh m;s hE, jo muslm;nI trIke n;l itAr kIt; hove '' . B;v, pMqk mry;d; anus;r, ZTk; krke j" iSk;r krn dI ikse ivwI n;l itAr kIt; m;s, K; lEN dI KLulH hE .

pr kXI w;rimk-AgU m;s K;N; bx; vLD; mMd;-krm isLw krn lXI gurb;NI ivco' tuk" cuN ke vrt rhe huMde hn . duKd;XI SMk; iXh pEd; huMd; hE ik, kI ivrowI prc;r krn v;ila" d; B;v iXh hE ik gurb;NI isw"t nU| WIk trH" smZ skN v;l; ivdv;n, s;re pMq ivc hI koXI nhI' sI ? kI gurmit de igAt; dI pMq ivc aNho'd de k;rn hI (iXnH" ivrowI i<Al" v;le sLjN" de mt anus;r)

Page 8: maas maas kar moorakh jhegre (new)

8

pMqk mry;d; gurmit de ankUl n; bN skI ? smuce pMq de FEsle anus;r bNI mry;d; de ivrow v;l; prc;r, srbLt <;lse dI srb-PuCLct; b;re bNe isLK--ivSv;S nU| Q;iXl vI krd; hE, ate pMq dI Xekt; te m;rU asr vI p;Pu'd; hE . pMqk mry;d; ivc sow krv;Pu'N lXI Jor l;PuN; hor gLl hE, pr ivrowI prc;r arMB kr deN;, gurU pMq to' bG;vt smZI j;NI c;hIdI hE .

m;s K;N j" n; K;N b;re koXI pLk; inrN; n; ho skN krke, aLD aLD Deira" ivc aMimRt zk;PuN dIa" aLD aLD ivwIa" bN gXIa" hn . aLD aLD YMg" dI mry;d; dLsI j; rhI hE . ifr Puh isMQ ijhxe m;s K;N nU| gurmit de ivruLw ate vLD; duS-krm smZde hn, m;s K;N v;le isMQ" nU| pitt kih ke, iQrN" krde spLST ids rhe huMde hn . kevl Xese ivSe ne pMq ivc bxI h;nI k;rk wxe-bMdI bN; idLtI hE . prs-pr ipAr d; Bog pE irh; hE . ke'drI pRbMw to' next; QT ke dUrI vLw rhI hE .

sRI ak;l t<t s;ihb dI srb-PuCLc jqed;rI dI pdvI k;iXm krn ivc sitgur" d; sLB to' vLD; mMtv iCXh sI ik iXs pdvI te ibr;ijA isMQ, pMq ivc pE'dIa" dR;x" de k;rn" nU| n;lo-n;l dUr krn de ytn krn dI ijMmev;rI inB;Xeg; . gurmiq mrXwdw ivc Su~Dqw bxweI r~Kx leI smyN smyN loxI'de sew pLtr, Directive j;rI krde rihN; iXs pdvI d; muLK wrm sI . ke'dr vlo' itAr kItI mry;d; b;re ivv;d Kx; ho j;N dI sUh lLgida" s;r, turMt hI, sRI gurU gRMQ swihb jI dI ivcolgI duAwrw gurmiq inrxw ilAw jwxw, At~l ivDwn bx cu~kw huMdw[ siqgurU gRMQ swihb jI dI isiKAw ADIn bxI pMqk miry;d; de ivrow ivc koXI hor miry;d; c;lU krn v;ilA nU| tnK;hIXe QoSt kIt; j"d; . siqgurW dy hukmW ivrLuw bG;vt krn v;ilA nU| sRI ak;l t<t s;ihb te h;Jr ho ke, ApxNy vloN gurmiq dw p~K pyS krn dI AwigAw imldI . mnmq JgiVAW dw mUl hY. jd ik gurU dI miq Anykqw qoN eykqw v~l ilAwauNdI hY] ijhxe lok gurU dI mit d; sitk;r nhI' krde, PunH" nU| pMq ivco' zek idLt; j;N" hI l;he vMd hE . gMdI mLzI nU| inrml nIr ivc rihN deN; s;re jl nU| mEl; kr lEN v;lI BuLl hE . pr aLj siqtI iXh bNI hoXI hE ik pMq pRtI sLcI hmdrdI ate sitk;r rLKN v;l; hr ihrd; pMqk-bd-iksmtI k;rn s<t pIxt hE . XehI smiZA j; irh; hE ik ke'drI-pRbMw aLj Pus mhMtI-pRbMw n;lo' vI igA guJirA bN cuLk; hE ijs ne nnk;N" s;ihb ivKe (kde n; BuLl skN v;l;) s;k; (20 FrvrI 1921 de idn) vrt;iXA sI .

Drm nIvW ho irhw hY Aqy isAwsq au~cI cVH cu~kI hY [lg-pg swry is~K Dwrimk AwgU, A~j (1999 q~k) iqRSnwlU, mwieAw-DwrI, Awcrn-hIn Aqy hMkwrI, ihMdU hwkmW dy JolI-cu~k, pMQ Gwqk isAwsqdwn bx cu~ky hn[

d;s de nexU sLjN" ( ivco' bhuita" ) ne jd vI m;s '' K;N j" n; K;N '' de ivSe b;re gurmit d; WIk pLK ilKN lXI ikh; t" d;s d; PuCLtr iXh sI ik m;s K;N dI vk;lt krn ivc, j" m;s K;N dI ivrowt; ivc, koXI ivv;d Kx; krn;, gurU nwnk swihb jI dIa" nJr" ivc mUrKt;XI hE--m;su

m;su kir mUrKu Zgxe..... pr aLgo' dlIl iXh idLtI j"dI sI----'' iXh Zgx; t" m;s K;N dI ivrowt; krn v;ila" ne zeixA hoiXA hE . tuh;nU| t" asI', inpLKt; n;l gurmit d; WIk pLK sMgt" tLk puc;PuN lXI kih rhe h"

Page 9: maas maas kar moorakh jhegre (new)

9

'''. Sk;iXt iXh kItI j"dI sI ik, 1984 to' ivSeS krke Der;-v;d d; Jor viwA hE . Deira" n;l juxe ijMnH" isMQ" ne aMimRt p;n kIt; hE, ate, ivSes krke B;XI rNwIr isMQ jI de jqe v;le isMQ, m;s K;N v;ila" nU| iBLTx ate pitt kih ke PunH" de mn" ivc-hIN B;vn" pEd; krke duKI krde hn . B;XI rNwIr isMQ jI dI bxI SoB; suNI hoXI hoN k;rn d;s PunH" dI idlo' iXLJt ate sitk;r krd; irh; hE . iXs lXI jd iXh suNd; s" ik PunH" ne vI m;s K;N v;le isLK" dI ivrowt; ivc pustk ilKI hoXI hE, t" kuZ vI ilKN to' mn iZjk j"d; sI . d;s d; ivSv;S Xeqe iTikA hoiXA sI ik, B;XI s;ihb d; iliKA gurmit to' PulT kde ho hI nhI' skd; .

1945 qoN pRclq pMQk is~K rihq mirXwdw ivc kyvl muslmwnI FMg nwl iqAwr kIqy mws ku~Tw Kwx dI mnwhI hY[ aus ivc suDweI krvw lYx dI g~l nw krky, pMQk mrXwdw dy ivru~D prcwr ArMB kr dyxw BweI swihb vrgy guris~K leI ikvyN vwjb bx igAw ?

iXLk idn acn-cet, d;s de iXLk inkT-vrtI gurmuK ne itMn pustk" d;s de hLq te ilA fx;XIa" . B;XI rNwIr isMQ jI de hLq" dI pustk veK ke, t" pEr" heWo' wrtI iKskdI anuBv hoN lLg pXI . iXh sLc ikve' ho igA ? kI, huN B;XI s;ihb dI ilKI pustk dI pxcol vI krnI hovegI ? iBMDr" v;le mh"purK" dI ilKI pustk d;s kol pihl" to' hI hE sI . Pus pustk d; km;l iXh hE ik m;s K;N dI ivrowt; vI DLT ke kItI hoXI hE ate m;s K; lEN dI KulH vI n;l hI idLtI hoXI hE . pustk" d; verv; iXPu' hE :--- 1) B;XI s;ihb B;XI rNwIr isMQ jI dI ilKI pustk ' tt gurmit inrNy ',

aEDISn dsMbr 1978. 2) B;XI je pI sMgit isMQ dI bMbXI v;ila" dI ilKI ' isLK wrm te m;s Sr;b ',

aEDISn agst 1980. 3) B;XI joigMdr isMQ tlv;x; dI ilKI ' tPu ikPu murgI m;re '

aEDISn jul;XI 1980. 4) sMt gurbcn isMQ jI <;ls; iBMDr" v;ila" dI ilKI gurmit riht mry;d; '' ,

aEDISn FrvrI 1975. Pus gurmuK sLjN ne pustk" de n;l hI iXLk kEsT (Cassette)vI idLtI sI, ijs ivc

ig : sMt isMQ mskIn jI d; B;Sn rIk;rD kIt; hoiXA sI . d;s ne Puh c;re pustk" bxe iwAn n;l pxIa" . rIk;rD kIt; hoiXA, mskIn jI d; B;Sn vI suiNA . pustk" pxH ke d;s nU| hEr;nI hoXI ik cOh" ivdv;n" ne pMqk mry;d; de Krxe dI ilKt to' PulT, m;s dI vrto' nU| gurmit ivrowI isLw krn lXI, ate ig : sMt isMQ mskIn ne m;s K;N; gurmit de ankUl isLw krn lXI, (doh" iwr" ne) gurb;NI dI vrto' kItI hoXI hE . iXLk dUjI nU| kLTdIa" dove' ivrowI ivc;r", gurU-b;NI duAr; hI sLcIa" isLw kItIa" j"dIa" veK suN ke bx; duLK hoiXA . do ivrowI ivc;r" dI pRoxt; lXI gurU gRMq s;ihb jI dI b;NI dI vrto' v;le ajehe duKd;XI B;Ne' de k;rn, s;re suihrd gurisK" de mn" ivc heW ilKe ivc;r pEd; ho j;Ne suB;vk hn:---- P kI gurU gRMq sihb dI b;NI d; aqv; gurmit d; iXLk pLk; isw"t koXI nhI' hE

Page 10: maas maas kar moorakh jhegre (new)

10

?kI iXnH" ivdv;n" ne p;vn gurU-b;NI nU| mom d; nLk smiZA hE, ik ijwr mrJI hE mox ilA ?

a kI koXI iXLk spLST ate pLke isw"t v;l; igAn sitgur" ne j;N-buLZ ke nhI' sI iliKA ik j" (gurb;NI)duAr; hI do ivrowI ivc;r" nU| gurmit isLw krke, ajehe gMBIr SMke pEd; kr deN v;le ivdv;n" d; B;v iXh hE, ik) ' aBuLl‛ sitgurU jI jgt nU| iXLk pLk; isw"t deN ivc koXI BuLl kr gXe sn ? iXh gLl mMn lENI vLD; p;p hE ik sitgur" de igAn to' iXLk spLST sew nhI' imldI . s;DI

ApNI smZ nU| m;iXA dI k;l< lLg cuLkI hE, jo sitgur" de isw"t dI KMDn" krn v;lI Gust;<I krde h" . Se< FrId jI to' arMB ho ke hor Bgt" ne vI bRhm-igAn kivt; ivc iliKA hE . kivt; ivc bx; vLD; guN iXh hE ik quhxe Sbd" ivc bx; kuZ ikh; j; skd; hE . gurb;NI-igAn, v;rt;l;p v;lIa" kq; kh;NIa" to' inrlep hE . iXLk iXLk str to' sdIvI sLc dI soZI deN v;l; inym gurb;NI ivc pUrI trH" inB;iXA igA hE . ajehI viDAXI sMs;r de ikse vI wrm-grMq kol nhI' hE . Atmk avsq; dI mOj ivc jdo' vI surt juxI ate dsm-duAr ivc bRhm-igAn d; Put;r; hoiXA, _se QxI sitgur" dI rsn" ivco' Puh igAn ndI v"g vih tuirA, jo n;lo-n;l iliKA j"d; irh; . ad-But viDAXI---

sRI gurU gRMq s;ihb dI b;NI, gurU n;nk dev jI to' gurU teG bh;dur s;ihb (mhl; nOv") tLk, krIb do sO s;l de lMme smyN ivc, vLK vLK siqtIa" ate aLD aLD srUp" sme', ilKI gXI sI . hEr;n kr deN v;lI kr;m;tI gLl iXh hE, ik s;rI dI s;rI b;NI kevl iXk lxI ivc pRotI hoXI hE . s;rI gurb;NI ivc Puse isw"t nU| b;r b;r spLST kIt; hoiXA hE ijhx; gurU n;nk dev jI (mhl; pihl;) de sme' iliKA igA sI . gurU n;nk jI ne Bgt" dI b;NI vI kevl PuhI s"BI sI ijhxI PunH" de ApNe isw"t de ankUl sI . s;rI b;NI ivc ikse q" vI gurmit de ikse isw"t dI ivrowt; nhI' kItI gXI . pr as", (ilK;rIa", prc;rk", sMt-b;iNa" v;ilA, s;w-Dere-d;r", aqv;, jqed;r" ne, gurb;NI de mn-mLtI arq krke, gurmit de aTLl isw;t" dI hr mox te KMDn" kItI hE . s;DI Xese krtUt de k;rn aLj s;r; isLK jgt ibLpRn kI rIt n;l jux cuLk; hE—

jb iXh ghe ibLpRn kI rIt . mE' n kro' iXn kI prtIit .

arq;t asI' sitgur" dI nJr" ivc bepRtIte bN cuLke h" . hr mEd;ne ho rhIa" s;DIa" h;r" d; vI kevl XehI k;rn hE . kOmI Q;T de Xese pLK to' pMq nU| sucet krn lXI gurU nwnk swihb jI ne d;s kolo' pustk ‚ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg‛ ilKv;PuNI arMB krv;XI hoXI hE .

s;DI bd-iksmtI iXh hE ik s;D; mn m;iXA de moh to' Pupjde ivk;r" dI mEl n;l mlIn ho cuLk; hE . asI', gurb;NI ivco' tuk" dI coN krke Pus de sq;XI, aqv; aLKrI arq krke ApNI hMk;rI mnmt nU| gurmit isLw krn ivc viDAXI mMn rhe huMde h" . s;nU| sitgur" de Furm;n nhI' BuLlNe c;hIde:-- 5 mn tU| g;rib aiTA g;rib lidA j;ih ..

m;iXA mohNI moihA, ifir ifir jUnI Bv;ih ..

Page 11: maas maas kar moorakh jhegre (new)

11

g;rib l;g; j;ih mugw mn aMit giXA pzut;vhe .. ahMk;ru itsn; rogu lg; ibrq; jnmu gv;vhe .. mnmuK mugw cetih n;hI agE giXA pzut;vhe .. iXPu khE n;nku mn tMU g;rib aiTA,g;rib lidA j;vhe .. 6 .. [441]-2-7-5-2-7 arq:--he mn ! tU| hMk;r n;l ilbixA ipA hE', hMk;r n;l lLidA hoiXA hI (jgt to') cl; j;ve'g;, (veKN

nU|) sohNI m;iXA ne tEnU| (ApNe) moh ivc fs;iXA hoiXA hE (iXs d; ntIj; iXh inkleg; ik) tEnU| mux mux anek" jUn" ivc p;iXA j;Xeg; [--Xeqo' spLST hE ik, '' mn '' '' jIv;tm" '' d; (bx; JrUrI dUj;) rUp hE jo prm;tm" dI ikrp; duAr;, kevl mnuLK; srIr ivc pRbLl rUp ivc Puj;gr hoiXA huMd; hE ] . he mUrK mn ! jdo' tMU hMk;r ivc fisA hoiXA hI (Xeqo') ture'g; t" turn vele hLq mle'g;, tEnU| hMk;r cMbixA hoiXA hE tEnU| itRSn" d; rog lLg; hoiXA hE tU| (iXh mnuLK;) jnm ivarq guA irh; hE'.

he Ap-hudre (-mnmLuK) mUrK mn ! tU| prm;tm; nU| nhI' ismrd;, prlok j; ke aFsos kre'g; . (tEnU|) n;nk iXPu' dLsd; hE ik tU| Xeqo' hMk;r n;l BirA hoiXA hE' (jgt to' turn vele vI) hMk;r n;l lLidA hoiXA hI j;ve'g; . 6 .

hLq ivclI pustk '' mwsu mwsu kir mUrKu JgVy '' ilKN to' d;s d; kevl-m;tR mMtv PuhI hE ijhx; mMtv ‚ibLpRn kI rIt to' sLc d; mrg‛ gRMq ilKN to' hE . p;Wk" nU| kevl Puse pLK to' j;NU| krv;PuN d; Pupr;l; hE. ijs gurmit pLK dI BrpUr KMDn" PuCLpr ilKe iXnH" cOh" hI ivdv;n ilKArIa" ne kItI hoXI hE . aqv; ijhxI '' iBAnk BuLl '' m;s m;s d; rOl; p;PuN v;ila" ne krnI a;rMBI hoXI hE . ate iXh rOl; sd; hI Pus wxe vlo' arMB huMd; AiXA hE ijnH" ne m;s K;N de itAg nU| wrm d; aMg mMina; huMd; hE . ijqo' t"XI d;s dI j;Nk;rI hE, ikse isLK ilK;rI ne m;s K;N de hLk ivc koXI pustk ilKN dI lox kde nhI' smZI . d;s d; iXs gLl n;l iblkul koXI sMbMw nhI' hE ik ‚ikse mnuLK dI <ur;k kI hE‛ . gurU d; koXI isLK, m;s K;ve j" m;s n; K;ve, iXs ivSe n;l iXs pustk d; koXI v;st; nhI' hE . as" kevl ate kevl iXh inrN; krn; hE ik m;s m;s d; Zgx; Kx; krn ivc kI asI' gurmit de ikse isw"t dI KMDN; krn d; p;p t" nhI' kr rhe .

iBMDr" v;ila" dI Tks;l nU| ilKI gXI cLWI iXs pustk d; ihLs; bN;XI j;N d; mMtv vI kevl XehI hE ik p;Wk sLjN veK lEN ik ijhxe Dere-d;r" nU| asI' pMq de vLDe sevk ate Su~D-bwxI pVwHaux vwly tkswlIey mMnde h", PunH" dI AwpxI sUJ bUJ Aqy ivdvt; d; aslI rUp kI hE ? iXh spLST krn; hE ik ajehe s;w-b;iNa" v;ila" Dere-d;r" ne ApNI pRBut; vw;PuN lXI j" ApNI isLKI-sevkI nU| bN;XI rLKN lXI, gurU b;NI nU| aqv; gurmit nU| ikve' ApNI sevk; mMina; hoiXA hE ?

m;s K;N j" n; K;N dIa" dlIl" deN ivc gurb;NI pRtI pXe BuleiKa" nU| dUr krn de ytn ivc PupRokt ivdv;n ilK;rIa" dIa" cOh" pustk" ivc ilKIa" dlIl", aLD-aLD verve n;l gurU-b;NI dI ksvLTI tee prKIa" gXIa" hn . PunH" pustk" ivcle gurb;NI isw"t dI KMDN; v;le pLK nU| ate Pus pLK nU| ijhx; gurb;NI de adb-sitk;r n;l sMbMwt hE, pUrI trH" spLST krn d; ytn kIt; igA hE . ivrowI iKAl v;le ilK;rI ivdv;n; ne ApNIa" ijnH" dlIl" nU| gurmit isLw krke gMBIr BuleKe p;Xe hoXe hn, je PunH" nU| gurmit de q" mnmit n; isLw kIt; j"d; t" pustk de ilKN d; koXI arq hI nhI' sI rih j"d; . icr" to pXe hoXe rTn de k;rn dove ivrowI dlIl" gurmit hI bNIa" rihNIa" sn . ajehI prK krn ivc pUrI trH" suihrdt; ate pLK-p;t to' inrlep rih ke kevl grU dI mit Puj;gr krn d; ytn kIt; hE . sitgur" dI mh;n imhr d; sdk;, hr dlIl nU| gurmit isLw krn

Page 12: maas maas kar moorakh jhegre (new)

12

lXI QLT to' QLT pMj gurU Furm;n arq" smet ilKe hn . iXs trH" kul Y;XI sO to vLw gurU Furm;n" dI ivc;r kItI gXI hE . sinmr bentI hE, ik ijhx; gurmuiK ipAr; d;s de ilKe ivco' koXI dlIl, pMj gurU Furm;n" de aw;r te mnmit isLw krke d;s de igAn ivc v;w; krn d; Pupk;r kreg;, d;s DMD;Put" krd; hoiXA ApNe ilKe nU| v;ps lE lveg; . d;s dI BuLl dI sow krn v;le Pus gurU suAre gurmuiK sLjN d;, mrde dm tLk wMnv;dI rh"g; .

ikPu'ik s;ira" ilK;rIa" ne lgpg PuhI gurU Sb vrte hoXe hn ate dlIl" vI s;ira" dIa" sm;n hI hn iXs lXI d;s nU| iXko gLl kXI kXI v;rI ilKNI pXI hE . jo kuZ ilKN ivc krIb DeY sO sF; BirA igA hE, iXs s;re kuZ d; jo sMKep aKIr ivc ilKA h,E Puh do sifa" to vI QLT q" ivc A igA hE .

soohNe, Yukve' ate imLWe Sbd" de BMD;r to' PUN" ate bolI de bhupLKI iGAn dI aNho'd de k;rn, ho skd; hE kXI ajehe Sbd vI ilKe gXe hoN ijnH" nU| '' ruLKe '' smiZA j;ve, t" d;s nU| suihrd sevk j;N ke iKm; krn; .

sitgur" d; koT;n-koT wMnv;d hE ijnH" dI ap;r ikrp; duAr; iXh pustk vI aLj 25 FrvrI 1995 nU| pUrI hoXI hE . n;lo n;l pxH ke kXI BuLl" vl iwAn idv;Pu'de rihN ivc ate gurb;NI Sbd" ivclIa" gMBIr GltIA sMcIa" de T;kre n;l WIk krI j;N ivc ijhxI vDmuLlI sev; d;s dI isMQNI pRk;S kOr jI ne (isht iYLlI hoN dI prv;h n; krida") kItI hE Puh bxI sl;huN-yog hE . v;ihgurU iXnH" nU| arogt; b<Se .

ApNe hLD cMm, m;s, ate <Un de hr iXLk ktre de m;lk, gurU pMq dI sev; ivc pustk smrpN krd; h" ---

ard;s-- 6. hir diXA pRB w;rhu p;KN hm t;rhu kiY levhu sbid suB;iX jIPu ..

moh cIkix f;qe inQrt hm j;te hir b"h pRBU pkr;iX jIPu .. pRiB b"h pkr;XI PUtm mit p;XI gur crNI jn l;g; .. hir hir n;mu jipA Ar;iwA muiK mstik B;gu sB;g; ..

jn n;nk hir ikrp; w;rI min hir hir mIW; l;iX jIPu .. hir diXA pRB w;rhu p;KN hm t;rhu kiY levhu sbid suB;iX jIP .. 4 ..

[446-47]zMt-5-1 7. Buj bl bIr bRhm suK s;gr .. grt prt, gih lehu aMgurIA .. 1 .. rh;Pu ..

sRvin n surit nEn suMdr nhI, Art duAir rTt ipMgurIA .. 1 .. dIn; n;q an;q kruN; mE s;jn mIt ipt; mhtrIA .. crn kvl ihrdE gih n;nk BE s;gr sMt p;ir PutrIA .. 2 ..

[203]-2-115 8 apr;wI mit hInu inrgunu an;qu nIcu ..

sW kWoru kulhInu ibApt moh kIcu .. ml Brm krm ahM mmt; mrNu cIit n AvXe .. bint; ibnod anMd m;iXA aigAn t;l pT;vXe .. iKsE jobnu bwE jrUA idn inh;re sMig mIcu ..

Page 13: maas maas kar moorakh jhegre (new)

13

ibnvMit n;nk As terI sriN s;wU r;Ku nIcu .. 2 .. Brme jnm anek sMkT mh; jon .. lpiT rih_ ith sMig mIWe Bog son .. BRmt B;r agnt AiX_ bhu pRdesh w;iX_ .. Ab _Tw;rI pRB mur;rI srb suK hir n;iX_ .. r;Knh;re pRB ipAre muZ te kzU n hoA hon .. sUK shj AnMd n;nk ikRp; terI trE BPun .. 3 .. n;m w;rIk Puw;re Bgth sMs; kPun .. jen ken prk;re hir hir jsu sunhu sRvn .. suin sRvn b;nI purK igAnI min inw;n; p;vhe .. hir rMig r;te pRB ibw;te r;m ke guN g;vhe .. bsuw; k;gd bnr;j klm; ilKN kPu je hoiX pvn .. beaMt aMtu n j;iX p;iXA ghI n;nk crN srn .. 4 .. [458]-zMt-5-8

gurU pMq d; d;s-

gurb<S isMQ k;l; aFG;n;

Page 14: maas maas kar moorakh jhegre (new)

14

2.

iksy gRMQ bwry koeI ivcwr bxwaux l~igAW kdy nw Bu~lIey !

(a) ik, "smwijk ivigAn dI hrmInIaUitks (Hermeneutics) Sw^ dy ivdvwnW dw kQn hY ik iksy ^ws Sbd qoN, iksy cuxy hoey slok jW iksy quk dy sQweI ArQW ƒ iksy gRMQ dw isDWq mMn lYxw, kyvl Zlq hI nhI', sgo' v~fI hUV-miq hY[ hr quk dw Bwv pUrI pusqk Aqy pUry gRMQ dy smu~cy AwSy dy AnkUl hoxw cwhIdw hY[ pUry gRMQ dy AwSy qoN bwhr jWdy ArQ iksy hwlq ivc TIk nhI' mMny jwxy cwhIdy['' (a) BuleKe to' bce rihN lXI gurb;NI de arq sd; gurmuK" v;lI soc n;l, aqv; gurmuKt;XI n;l krne c;hIde hn . mnmLt vrt ke aqv; mnmLuK" v;lI soc n;l kIte arq kde WIk nhI' ho skde . aLge turn to' pihl", PupRokt B;v nU| smZ lEN; JrUrI hE- gurmuKqweI nwl kIqy ArQ

(1) ajehe arq ijnH" n;l gurb;NI de ikse vI isw"t dI KMDn" '' n; '' huMdI hove, ate (2) ijnH" arq" te ibLpRI-isw"t d; Jr; vI prz;v" n" pE'd; hove . mnmuKqw dy kIqy ArQ

(1) ijs to' gurb;NI de ikse isw"t dI KMDn" d; iwAn n; rLiKA igA hove, j" (2) gurb;NI-tuk" dI coN krke Pus de sq;XI arq" nU| gurb;NI-isw"t dI KMDn" krn lXI vritA igA hove . (3) ApNI mrJI de arq bN; skN lXI sitgur" de ilKN-trtIb nU| ivg;ixA igA hove . aucycw iDAwn rLKN dI lox hE ik, kXI v;rI sitgur" ne guLZe sMket duAr; bxe gUxH igAn d; Bet smZ;iXA huMd; hE pr aLKrI arq gurmt isMw"t de, aqv; aslIat de PulT huMde hn . Pud;hrN vjo':-- 9. Qr kI ibl;XI avr isK;XI mUs; deiK Dr;XI re ..

aj kE vis guir kIno kehir kUkr itnih lg;XI re .. 1 .. rh;Pu .. [381]-5-44 (aLKrI) pd arq:--ibl;XI--ibLlI . mUs;--cUh; . aj--bLkrI . guir--gurU ne . kehr--Ser . kUkr--kuLt; . itnih--

itRN, Q;h . (aLKrI) arq:--Qr dI ibLlI hor YMg n;l ajehI isK; lXI hE ik Puh huN cUhe nU| veK ke DrdI hE . gurU ne

bLkrI de vLs ivc Ser kr idLt; hE te kuLt; Q; K; ke guJ;r; krn lLg ipA hE . (kI, iXh sB aNhoNI gLl nhI' ? kI iXh kuZ gurmit, aqv; sc;XI ho skdI hE ?)

pd arq:--Qr kI ibl;XI--mn dI sMtoK-hIN ibrtI . avr isK;XI--n;m aMimRt pI lEN n;l hor trH" isLK gXI . mUs;--dunIa" de pd;rq. . aj--inmRt; . kehr--hMk;r . kUkr--tmo guN v;le iXMdRe .

arq:--(ijs mnuLK nU| gurU ne n;m aMimRt ipl; idLt; Pus dI pihlI) sMtoK-hIN ibRtI-ibLlI huN hor iksm dI isiKA lE'dI hE Puh dunIa" de pd;rq (cUh;) veK ke l;lc krno' sMgdI hE . gurU ne Pus de hMk;r-Ser nU| inmRt;-bLkrI de awIn kr idLt;, Pus de tmoguNI iXMidRa" (kuita") nU| sto guNI p;se l; idLt; hE . 1 .

Page 15: maas maas kar moorakh jhegre (new)

15

10. hir ke d;s isPu s;kt nhI sMgu .. _hu ibKXI _su r;m ko rMg .. 1 .. rh;Pu .. mn asv;r jEse turI sIg;rI .. ijPu k;purKu puc;rE n;rI .. 1 .. bEl kPu netR; p;iX duh;vE .. gPU cir isMQ p;zE p;vE .. 2 .. G;Dr le k;mwenu kir pUjI .. sPude kPu w;vE ibnu pUMjI .. 3 .. [198]-91-160 arq:--s;kt-rLb to' TuLT; hoiCXA, m;iXA n;l juixA hoiXA . sMgu--jox . ibKXI--ivSXI . 1 . rh;Pu . mn

asv;r--ijhx; mnuLK sv;rI krnI n; j;Nd; hove . turI--QoxI . k;purK--Kusr;, hIjx; . puc;rE--ipAr krd; hove . 1 . netR;--inAN;, rLsI . duh;vE--co'd; hE . cir--cxH ke . isMQ--Ser . w';vE--dOxd; hE . 2 . g;Dr--BeD . k;mwen--hrek v;sn" pUrI krn v;lI g" (jo surg" ivc rihMdI hE mMnI j"dI hE) . pUjI--pUj; kItI . pUMjI--srm;iXA . 3 .

(rh;Pu dI tuk de arq) prm;tm; de Bgt n;l s;kt d; jox nhI' ho skd; (ikPu'ik) s;kt iviSa" d; ipAr; hE, Bgt nU| prm;tm" d; pRem-rMg cixHA huMd; hE .. 1 .. rh;Pu .

Xeqe, je '' rh;Pu '' dI tuk nU| wur; mMn ke gurU Sbd de arq kroge t" pRBU de Bgt ate s;kt ivc ajoxt; de ijhxe pRm;N sitgur" ne idLte hn, PunH" dI WIk smZ A j;vegI . pr je rh;Pu dI tuk nU| zLD ke, b;kI tuk" de aLD aLD arq kro' t" kuZ pLle nhI' pE'd; . sgo' hEr;nI ho j"dI hE ik pMcm p;itS;h jI ne iXh kI Furm;n kIt; hE ?

so ijnH" ilK;rIa" ne gurmuK" v;lI suihrdt; n;l p;Wk" nU| gurU-b;NI de isw;t" to' j;NU| kr;PuN lXI Sbd-ivc;r dI sev; krnI huMdI hE, Puh gurb;NI de ajehe arq" nU| kde WIk nhI' smZNge ijnH" to' gurU gRMq s;ihb jI de ikse vI isw"t dI KMDn" huMdI (d; m;x; moT; SMk; vI bNd;) hovee .

Page 16: maas maas kar moorakh jhegre (new)

16

3. mnmLtI TIce nU| gurmit isLw krn v;le ilK;rI

pihl" to' bN;Xe ApNe ASe nU| gurmit isLw krn dI yojn" n;l pustk" ilKN v;le ilK;rI

dI rucI ijnH" ivSeS ytn" te ke'dRt huMdI hE, PunH" d; verv; iXs pRk;r hE :-- (P) PuCLc koTI de pRisLw ivdv;n ilK;rIa" dIa" pustk" ivclIa" TUk" lLB ke ajehe YMg n;l

ilKNIa" ik pxHn v;l; iXh smZe ik Puh ivdv;n vI pustk ilKN v;le ilK;rI de ivc;r" d; BrpUr-smrqn krde hn .

(a) srb-s"ZI, prm pivLtR gurb;NI ivco' vI, Xese pLK-p;tI rucI n;l tuk" dI, j" Sbd" dI coN krnI ate, ApNI ivdvt; dI cplt; nU| vrt ke arq ajehe YMg n;l ivg;x ke ilKNe ik, p;Wk, ilK;rI de mnmLtI ivc;r" nU| '' gurmit '' smZN de Brm-BuleKe ivc fs j;ve .

(X) ivtkre v;lI mMd-Adt de rogI hoN de k;rn, ajehe ilK;rI, p;Wk" to' '' sLc '' nU| luk;PuN d; p;p krn to' ikse h;lt ivc vI nhI' bc skde . Pud;hrN vjo' --

(P) sRI je. pI.sMgt isMQ jI . (1) iXh s;bt krn lXI ik gurU aMgd dev jI de lMgr ivc KIr bNdI huMdI sI, (B;v, m;s nhI' bNd;) ApNI pustk de 124 sFe te, isLK pMq dI bxe m;N sitk;r v;lI hstI, B;XI s;ihb, D;: vIr isMQ jI dI ilKI pustk—‚ aST gurU cmtk;r ‚ de 34 sfe de hv;le n;l, ikse cOwrI ' tKt ml ' b;re iliKA hE ik, Pus cOwrI d; BeijA duLw, gurU aMgd dev jI de lMgr ivc KIr bn;PuN lXI vritA j"d; sI .

pihlI aFsosn;k gLl iXh hE ik ‚ aST gur drSn ‚ pustk de 34 sFe te, j" nexe texe hor siFa" te ajehe ikse vI cOwrI t<t mLl de n;m n;l juxI ajehI koXI s;KI ilKI hoXI nhI' iml skI . Pu'j iXs ivc koXI SLk nhI' hE ik, m;t; KIvI jI, kXI v;rI lMgr ivc KIr bNv;iXA krde sn . pr ilK;rI (je pI sMgit isMQ jI) dI iXs gLl to' ieh is~D nhIN huMdw ik, gurU swihb jI dy Gr ivc mhW pRSwd (mws) nhIN sI bxdw .

cOwrI t<t mLl dI s;<I dI YUMD krida" iXh s;<I te ikte nhI' imlI pr, '' aST gur cmtk;r '' pustk de 83 sFe te, bxe ivsq;r n;l ilKI s;<I imlI hE ijs ivc B;XI vIr isMQ jI ne, gurU aMgd dev jI de rsoXI-Qr ivc ‚ bLkre d; mh" pRS;d ‚ irLZN d; irv;j isLw kIt; hoiXA hE . B;XI s;ihb dI Puuh ilKt iXs pRk;r hE--'

' iXh gLl kih hI rhe sn ik iXk d;s ne A ke <br idLtI ik lMgr ita;r hE . B;XI buLY; Aidk pMj ds isLK bI A gXe . gurU jI PuWe, kuxm (sRI gurU amrd;s jI) nU| n;l ilA te s;re sRI gurU jI de mgr mgr pRS;id-sq;n A gXe . pMgt lg gXI, sRI amr d;s jI vI kuz ivLq te ivce bih gXe . pihlo' d;l te c;vl AXe, fer A igA mh" pRS;id . iXh veK ke ivc;r ivc pE gXe sRI amrd;s jI--mE' kde K;w; nhI', Pumr" dI bMd ikvyNC KuLlHe . mE' gMg; d; sevk te K"v" m;s ? K;v" t" wrm ikLqe ? n; K;v" t" gurU ikM` w;r" ? ifr furI--hE' iXh t" pUre gurU hn, aMtry;mI hn, iXh Ap hI vrj deNge . n;le iXM` idRx insc; ho j;PU ik pUre gurU hn, aMtrj;mI hn . iXnH" de iXs

Page 17: maas maas kar moorakh jhegre (new)

17

trH" de furina" ivc sRI gurU jI ne vrt;ve nU| bul;ke AiKA ik pMgit ivc jo sjN aOh bEWe hn PunH" age slUN; (m;s) n; prosN; .- - - lFJ, ‚mh" pRS;d‛ ate ‚ pRosN;‛ ''te TUk" d; nMbr 143 ate 144 iliKA hE ate ifr pustk de 262 sFe te iXnH" doh" TUk" ivc PunH" gRMq" de hv;le idLte hoXe hn, ijnH; ivc sitgur" de rsoXI-Qr ivc bLkre d; m;s bNn dI s;KI hor vI ivsq;r n;l ilKI hoXI hE .

(2) ' aST gur cmtk;r ' pustk de hI 129 sFe te, gurU aMgd dev jI de inkT-vrtI isLK,' B;XI SIh" PuCLpl ' dI s;KI ilKI hE ik, Pus de Qr puLtR hoiXA, ibr;drI dI rsm mUjb Pus ne sm;gm rcN; sI . irv;j anus;r sm;gm te bLkre ZTk;Xe j;Ne sn . pr sitgur" hukm idLt; ‚iXs sme' pl;l krne te bkre m;rne zLD ke bLce nU| s;De p;s lE APu asI' Pus nU| isLK bN;v"ge .‛

iXs s;KI d; hv;l; de ke B;XI je pI sMgt isMQ jI m;s ivrowI ApNI dlIl nU| sLcI isLw krn dI wun ivc, duKd;XI hLd t"XI PuCLKxe hoXe mnuLK v;l; ivPuh;r krde hn . ApNI pustk de 110 sFe te ilKde hn ---

'' D;: B;: vIr isMQ jI iXs sMbMw ivc ApNI iXith;sk Koj d; isLT; iXnH" Sbd" ivc ilKde hn:--- '' sitgurU jI ne iXqe bkre m;rno' vrijA hE . (iXs d;) B;v iXh shI huMd; hE ik Ap jI w;rimk rsm mry;d; d; sMbMw ' m;s '' n;l nhI' p;PuN; c;huMde se, ijve' muslm;n" dIa" kurb;nIa" te ihuMdUa" de yLg" d; sI . iXs v;ste Pus nU| jWeira" de pUjN te sLde sm;j nU| m;s dI kurb;nI iJAFt n;l joxno' vrj ke bLce nU| ApN; isLK bN;iXA, imhr ate ard;s n;l .iXqo' t;XI' iXh vrjN; isLK" ivc huN t;XI' kMm kr rhI hE ik gurU de lMgr ivc m;s de pk;PuN dI AigA nhI' .

(aST gurU cmtk;r 268-269) B;XI vIr isMQ jI dI iXs ilKt nU| ghu n;l pxHIXe t" XehI isLw huMd; hE ik ijve muslm;n" ivc

bkrXId Aid de imqe hoXe w;rimk idh;xe ate ihMdUa" ivc yLg" (gPU-mew, asV-mew Aid yLg") te pSU pMKIa" dI kurb;nI de ke m;s dI vrto' nU| wrm d; aMg mMn ilA hoiXA hE, sitgur" ne m;s dI vrto' v;l; ajeh; irv;j isLK wrm d; ihLs; bN; lEN to' mn;hI kItI hE . pr B;XI je pI sMgt isMQ jI ne B;XI vIr isMQ jI de ilKe inrNe nU| ApNe Sbd" ivc iXPu' iliKA hE :--

B; : s;ihb D; : vIr isMQ jI dI PupRokt Koj ik ' sitgurU aMgd dev p;itS;h ne hI sB to' pihl" sMs;rk ate sm;gm" Pute bLkrHe Aid m;r ke m;s n; bN;PuN dI p;bMdI l;XI hE - -'' B;XI je pI sMgt isMQ jI d; buLt; Xene n;l sohN; sr igA ate PunH" ne B;XI vIr isMQ jI dI b;kI

dlIl nU| p;Wk" to' luk; lEN ivc mnuKt; dI l;hevMd sev; mMn lXI . D;: B;: vIr isMQ jI sUZv;n ate tjrbe-k;r ilK;rI sn . PunH" nU| pt; sI ik je PunH" ApNI dlIl Xeqe hI <tm kr idLtI t" ' Meat Phobia de rogIa" ne PunH" dI r;Xe dI dur-vrto' JrUr kr lENI hE . so PunH" ne ApNI ilKt J;rI rLKida" iXh vI n;l hI ilK idLt; ik--

je koXI (m;s) zkN; c;he t" alLg pRbMw krd; hE . gurU ke lMgr ivc iXs de irLZ ke vrte j;N dI AigA nhI' hE . ikPu'ik iliKA hE ik ' gurU lMgr ' d; sB koXI aiwk;rI hE . '' m;s '' pLke t" sB koXI lMgro' pRS;id d; aiwk;rI ' nhI' rih|d;, kevl ms;h;rI1 hI zkNge . iXh ivtkr; gurU Qr ivc ivht nhI' . [pUrI ilKt iXqo' tk hE] B;v, B;XI s;ihb jI ne spLST kr idLt; ik gurmit ivc m;s K;N; vrjt nhI' hE . isrF gurU drb;r

dI s"ZIv;lt; v;le isw"t de sitk;r iht ' m;s ' gurU-pRS;d vjo' vrte j;N te p;bMdI hE . so, Puse hI sFe v;lI D; : B; : B;XI vIr isMQ jI dI ilKt d; Puh B;g ijs ivco' B;XI je pI sMgt isMQ jI nU| ApNI dlIl dI KMDn; huMdI ids pXI,, p;Wk" kolo' luk; ilA . ajeh; krn n;l spLST ho j"d; hE ik ilK;rI suihrd nhI' sgo' woKeb;J hE .

Page 18: maas maas kar moorakh jhegre (new)

18

4. gurb;NI d; itRsk;r, aqv; j;N buLZ ke luk;iXA '' scu '' ?

ikse ivSe nU| gurmit isLw krn lXI gurb;NI ivco' Yukve' gurU-furm;N; dI coN krke ilKNI

j" B;Sn" ivc vrtnI bx; cMg; ate sl;huN-yog PuCLdm hE . gurU-b;NI d; sitk;r BuLl Bul; ke ApNI mt nU| gurU dI mit isLw krn lXI j;N-buLZ ke gurb;NI dI Glt vrto krnI, ikse ivdv;n gurisLK dI SoB; vw;PuN v;l; krm nhI' mMnia" j; skd; . ate ifr je gurb;NI d; asl AS; j;N buZ ke p;Wk" to' luk; ke ZUW; Brm p;PuN d; ytn, p;Wk" ate sitgur" n;l Qor ivSv;SQ;t hE . ajehe gMBIr avLigA v;le ytn dI Pud;hrN iXs pRk;r hE:-- 1= B;XI je pI sMgt isMQ jI dI pustk de 92 sFe te isrleK hE--

'' b;b;, jv;hr ml de cuT;le (l;hOr) ivc '' ---iXs to' aglI ilKt iXs pRk;r hE :-- iXith;s ivc iJkr APu'd; hE ik sitgurU jI iXk v;r" l;hOr puje ate jv;hr ml cuT;le ivKe KUh de l;ge ipLpl heW" j; Der; kIt; . ApNe inym anus;r sitgurU jI pihr r;t rhe sver nU| j;ge t" kI veKde hn ik Puqe ks;XI lokI' bkira" gPUa" Aid dIa" isrIa" q"Pu' q;XI' TMg rhe hn . iXh veK b;b; boilA:- '' asI' t" iXqe '' lhU *'' dI ngrI smZ ke AXe s", pr iXqe t" kihr vrt irh; hE . '' ate b;NI Puc;rn kItI:--

l;hOr shru jhru khru sv; phru .. 27 .. (slok v;r" to' vwIk 1411) - - - -(tv;rI< gurU <;ls;) pRo: s;ihb isMQ jI Puprokt tuk" de arq ilKde hn :-- he B;XI ! l;hOr d; Shr (Sihr v;ila") v;ste Atmk mOt ilAXI rKN de k;rn Jhr (biNA ipA hE, ikPu'ik, iXqe int svere isft s;l;h dI q") sv; phru idn cxHe tk m;s dI <;tr (pSUa" Pute) khr huMd; rihMd; hE m;s Aid K;N; ate ivSe BogNe hI l;hOr v;sIa" d; jIvn-mnorq bN igA hE . (sRI gurU gRMq drpN) pRo: s;ihb isMQ jI de ilKe arq ilKN PupRMt B;XI je pI sMgt isMQ jI iXs pRk;r ilKde hn: ijs ngr ivc, pRBU de jIv" d; bedreG ktleAm huMd; hove, b;be dIa" nJr" ivc Puh ngrI ‘jhru khru’ BrI hI hE . t" ifr jIB-suAd lXI jIv" dI hLitA krn v;le ate roJ kXI bLkre, kuLkx, bTere, itLtr Aid kLT kLT, vLY vLY, tl tl, BuMn BuMn ate r;xH r;xH ke K; j;N v;le, b;be dI nJr ivc JhrI aqv; khrI hI hoNge ? ik wrm;tm" sReST purS hoNge ? ate kI Puh b;be dIa" b<iSS" ate pRsMnt; de p;tr ho skde hn ?

B;XI je pI sMgt isMQ jI dI iXs ilKt ne heW ilKe GMBIr SMika" aqv; pRSn" nU| jnm idLt; hE :-- (1) mnuLK" de smUhk ktl nU| t" kXIa" ilK;rIa" ne ktlea;m iliKA hE pr ikse iXLk vI

ilK;rI ne j;nvr" pSUa" de m;re j;N nU| ''ktl;m ''' kde nhI' iliKA, h;l" ik vLDe vLDe F;rm" ivc mSIn" duAr; hJ;r" lLK" j;nvr roJ m;re j"de hn . B;XI s;ihb jI ne pSUa" d; '' bedreG ktl Am '' ilK ke pt; nhI' gurmit d; ikhx; AS; smZ;iXA hE ?

(2) kI k;rn hE ik aLj t;XI' ikse w;rimk AgU ne ate j" ikse vLDe to' vLDe suw;rk ne, kde pSUa" de smUhk ''ktl;m '' ivruLw n; kde koXI aMdoln kIt; ate n; kde koXI kurb;nI hI idLtI ? * noT '' lhU '' pd S;iXd GltI n;l zipA hE ? pr '' lhU '' dI q" ikhx; Sbd hE iXs d; PuCLtr d;s dI smZ ivc vI nhI' AiXA .

Page 19: maas maas kar moorakh jhegre (new)

19

(3) kI sMs;r de ikse vI deS dI srk;r ne pSUa" nU| m;r deN v;le ikse kiqt apr;wI de ivruLw '' ktl '' d; mukLdm" cl; ke Pus nU| f"sI l;iXA hE ? kI kde B;XI s;ihb ne W;Ne j; ke ikse kuLkx j" bLkre de ktl d; kes puls kol ilKv;iXA hE ? je nhI' t" psUa" de m;re j;N nU| '' berihmI n;l ktle-Am '' kIt; j;N; iks yojn" awIn iliKA hE ? (4) ijhx; ilK;rI, ApNe sitgur" d; asl B;v luk; ke ApNI ivPu't n;l QixA hoiXA ZUW; ate inrmUl Brm p;Wk" de mn ivc p; irh; hove, Pus nU| iks dlIl n;l ''JhrI'' aqv; ''khrI'' nhI' mMina" j;N" c;hId; ? (5) sitgur" n;l ajeh; ivSv;S Q;t krn v;l; ivd;v;n ilK;rI, je ' JhrI khrI '' nhI' t" ifr kI Pus nU| wrm;tm" aqv; sReST purS mMina; j;veg; ? kI gurmit ivrowI kor; ZUW ilKN v;le ajehe ilK;rI sLjN, sitgurU jI dIa" bKSS" ate pRsMnt; de p;tR ho skde hn ? j;N buLZ ke luk;iXA ‚scu‛

B;XI je pI sMgt isMQ jI ne gurU-b;NI ilKN ivc ijhxI pRtLK her; ferI kItI hE Pus gMBIrt; nU| smZN lXI krm v;r ivc;r iXs pRk;r hE:-- 1) slok v;r" te' vwIk ilKN ivc jo inXm pMcm siqguurU nwnk swihb jI ne imiqA hE, Puh iXs pRk;r hE . pihl" SRI gurU n;nk jI (mhl; 1 .) de (32+1=33 ) slok ilKe hn, ifr gurU amrd;s jI (mhl; 3 .) de (67 slok), ifr sRI gurU r;md;s jI (mhl; 4 .) de (30 slok) ifr sRI gurU arjn dev jI (mhl; 5 .) de 22 slok ate aMt ivc sRI gurU teG bh;dr jI (mhl; 9 .) de (57 slok) ilKe hn . pMn; 1412 te gurU n;nk dev jI de 27 nMbr slok (ijhx; SRI B;XI je pI sMgt isMQ jI ne vritA hE Pus) to' agl; 28 nMbr slok (sRI gurU n;nk dev jI d;) nhI' hE, sgo' Puh slok, mhl; 3 .. (sRI gurU amrd;s jI d;) hE . Pus to' agle slok ifr '' mhl; 1 '' de arMB ho j"de hn jo 33 nMbr tLk hn . Pucece iwAn n;l ivc;rn v;lI gLl iXh hE, ik, pMcm p;itS;h jI ne slok" de iXLks;r krm v;r ilKN v;l; ApN; inym, Ap hI iks k;rn toixA ? gurU amrd;s jI d; slok PunH" de ApNe slok" ivc ilKN de q" gurU n;nk dev jI de slok" ivc ilKN v;lI Pucece k;rn duAr; sitgur" ne s;nU| iks vDmuLle igAn dI b<SS kItI hE ? APu doh"' slok" de iXkLWe drSn krIXe ate sitgur" de vDmuLle Pupk;r nU| smZIXe :--

lwhOr shru jhru khru svw phru ] 27 ] mhlw 3] lwhOr shru AMimRqsru isPqI dw Gru ] 28 ]

2) kI, as" roJ de aKMD-p;WIa" ne kde iXh ivc;rn dI lox smZI hE, ik, PuhI ‚l;hOr Shr‛ ijhx; gurU n;nk jI de vele ‚jhr khr‛ sI, tIsrI p;itS;hI de sme' tLk ‚ aMimRtsr‛ ate ‚ *isFtI d; Qr‛ ikve' bN igA sI ? *sRI drb;r s;ihb aMimRtsr s;ihb d; sMbMw, iXs p;vn slok n;l koXI nhI' hE . slok ivco' '' aMimRtsr isFtI d; Qr '' tuk cuN ke sRI drb;r s;ihb v;le '' aMimRtsr Sihr '' dI isFt lXI vrtNI vI, gurU-b;NI de ASe nU| KMDn" krn dI BuLl hE . gurU r;m d;s jI soYI sult;n ne ijs ngr dI nI'h ApNe kr-kMvl; n;l rLKI sI Pus d; pihl; n;m sitgur" ne '' gurU k; cLk '' rLiKA sI . ifr Puse p;vn Sihr d; n;m pMcm p;itS;h jI ne ' gurU ke cLk '' to' '' r;md;s pur; '' rLK idLt; sI . ate jd p;vn pivLtR srovr de ivck;r, sdIvI Atm-iJMdgI dI b<iSS krn v;le '' n;m-aMimRt '' de mh;n s;gr ' '' sRI gurU gRMq s;ihb jI d; inv;s AiN hoiXA t" sro'vr d; n;m '' aMimRtsr '' hoiXA, ate ifr srovr de n;m te r;md;spure Sihr d; n;m vI '' aMimRtsr Sihr '' ho igA . so iXh Sihr t" arMB to' biNa" hI '' isFtI d; Qr sI .

Page 20: maas maas kar moorakh jhegre (new)

20

3) ate ifr B;XI je pI sMgt isMQ jI ne iXs bxe JrUrI 28 nMbr slok nU| iks k;rn n; iliKA? h;l" ik iXh slok vI Puse hI l;hOr Sihr de b;re hE ijs d; ijkr krke ilK;rI ne m;s K;N v;ila" nU| JihrI kihrI iliKA hE . iXnH" itMn; pRSn" d; PuCLtr WIk YMg n;l smZN lXI gurb;NI de JrUrI isw"t nU| smZ lEN dI lox hE :-- 1) gurb;NI ivc dUjI hor koXI tuk nhI' imldI, ijs ivc pSUa" de m;re j;N de k;rn ikse Sihr, ngr j" ikse buLcx-K;ne Aid pRtI sitgur" ne '' jhru khr '' Sbd vrte hoN . ikse q" nU| '' cMg; '' j" '' m|d; '' kihN d; gurb;NI ivc kevl iXLk hI isw"t hE . APu, Pus pLke isw"t nU| WIk trH" gurb;NI ivc;r to' smZIXe:-- sitgur" dI nJr ivc ‚mMde q"‛ 11/1= kPutk koD tm;isA icit n Avsu n;Pu .. n;nk koxI nrk br;bre Pujxu soXI q;Pu .. 2 .. [707]-v;r-9

arq:--pMcm gurU n;nk jI d; Furm;n hE ik, jgt de kRox" coj tm;iSa" de k;rn je pRBU d; n;m icLt ivc y;d n; rhe, t" Puh q" Puj;x smZo, Puh q" iBAnk nrk de br;br hE . 12/2= kbIr sMtn kI Z|ugIA BlI, BiW kustI g;Pu .. Aig lgPu ith wPulhr, ijh n;hI hir ko n;Pu .. 15 .. [1365]

arq:--sMt" dI BExI ijhI kuLlI vI mEnU| sohNI lLgdI hE, pr KoTe mnuLK d; ipMD (sxdI) BLWI vrg; j;No (Puqe hr vele sMs;rI itRSn" dI aLg bl rhI hE) . ijs mhl-m;xI ivc pRBU d; n;m nhI' ismrId;, Pus nU| pXI aLg lLge (mEnU| ajehI mhl-m;xI dI lox nhI') . 15 . 13/3= kbIr j; Qr s;w n sevIaih, hir kI sev; n;ih .. te Qr mrhT s;rKe, BUt bsih itn m;ih .. 192 .. [1374]

arq:--ijnH" Qr" ivc nek bMida" dI sev; nhI' huMdI, te prm;tm; dI BgtI nhI' kItI j"dI, Puh Qr (B;ve' iktne hI suLce te s;F rLKe j"de hoN) ms;N" vrge hn, PunH" Qr" ivc (mnuLK nhI') BUtne vLsde hn . 192 . 14/4= PUc Bvn knk;mnI isKir wj; fhr;iX .. t; te BlI mwUkrI, sMt sMig gun g;iX .. 150..[1372]

arq:--PuCLce mhl-m;xIa" hoN, bx; wn-pd;rq hove, suMdr iXstRI hove, mhl de is<r te ZMD; ZUld; hove (pr je pRBU de n;m to' suM` hove)--iXs s;re r;j-B;g n;lo' mMg ke ila"dI iBLizA cMgI hE je mnuLK sMt" dI sMgit ivc rih ke prm;tm" dI isFt-s;l;h krd; hove . 150 . 15/5= ibpit th; jh; hir ismrnu n;hI ..[197]-89(1)

ijqe ismrn nhI' Puqe sd; ibpt; hI v;prI rihMdI hE ate-- hir ibnu jo rihN; nrku so shN; crn kml mnu beiwA .. [1122]-zMt-1(3) prm;tm" de n;m to' ibn" jo jIPuN" hE Puh jIPUN nrk (d; duLK) sh;rn de tuLl hE . ate suKmnI s;ihb ivc

pMcm p;itS;h jI d; Furm;n hE ik ijqe pRBU-Bgt de doKI vsde hn Puh q" mh"-plIt hE— sMt kE dUKin q;n BRsTu hoiX .. (suKmnI) sitgur" dI nJr" ivc suh;ve q"

16/1= so scu mMdru ijtu scu iwAXIaE .. so ird; suhel; ijtu hir guN g;XIaE .. s; writ suh;vI ijtu vsih hir jn, scE n;m ivThu kurb;Ne jIPu ..1..

[107]-37-44 arq:--ijs q" ivc pRm;tm" d; ismrn kIt; j"d; hER, Puh sd; k;iXm rihN v;l; mMdr hE . Puh ihrd; sd;

Page 21: maas maas kar moorakh jhegre (new)

21

suKI hE ijLqe prm;tm; dIa" viDAXIa" dI y;d iTkI rihMdI hE . Puh wrtI su Mdr bN j"dI hE ijs ivc prm;tm" de BGt vLsde hn te prm;tm; de n;m to' sdke j"de hn . 1 . [ t" kI l;hOr ivc koXI Bgt jn nhI' sI ijs k;rn sitgur" nU| '' l;hOr shru jhru khru '' ho idisA ? 17/2= wMin su q;nu, wMin _iX Bvn;, j; mih sMt bs;re .. jn n;nk kI srw; pUrhu W;kur Bgt tere nmsk;re .. 2 .. [681]-9-40

arq:--he B;XI ! Puh q" B;g" v;l; hE, Puh Qr B;g" v;le hn, ijMnH" ivc sMt jn vLsde hn . he W;kur ! d;s n;nk dI t"Q pUrI kr, ik tere Bgt" nU| sd; isr inv;Pu'd; rhe . 2 . 18/3= ijqE bEsin s;w jn, so q;nu suhMd; .. _iX sevin sMimRq ApN; ibnsE sBu mMd; ..[319]-v;r-5

arq:--ijs q" te gurmuK mnuLK bEWde hn Puh q" sohN; ho j"d; hE, ikPu'ik Puh gurmuK bMde _qe bEW ke ApNe smrLq pRBU nU| ismrde hn, ijs to' s;rI buirAXI n;s ho j"dI hE . [kI, iXh isLw nhI' ho irh; ik gurU n;nk dev jI ijs sme' l;hOr ivc gXe Pudo' Puqe ajehe ikse vI Bgt d; inv;s nhI' sI ijs dI brkt n;l l;hOru ' shru jrhu khru ' rihN de q" '' aMimRtsr '' bN j"d; ? pr iXs QuMDI nU| smZN v;ste, aje hor gurb;NI ivc;r dI lox hE . ] 19/4= Qr mMdr KusIA thI, jh tU Avih icit .. dunIA kIA vioDAXIA n;nk siB kuimt .. 2 .. [319]-v;r-6

arq:--PunH" Qr-mMdr" ivc hI (aslI) <uSIa" hn ijLqe (he pRBU !) tU| y;d APu'd; hE . gurdev jI d; Furm;n hE ik, (je pRBU ivLsre t") dunIa" dIa" s;rIa" viDAXIa" s;re (kuimt hn) KoTe imLtr hn . 2 . 20/5= wMin su g;Pu wMin so W;Pu, wMin punIt kuTMb sB loiX .. ijin pIA s;r rsu, tje An rs, hoiX rs mgn D;re ibKu KoiX .. 2 .. [858]-2 pdarq:--wMin--B;g" v;l; . gwau--ipMD, (ngr, Sihr) . W;Pu--q" . loiX--jgt ivc . ijin--ijs ne . s;r rs--sReST rs (pRBU d; n;m-rs) . tje--itAge . An--hor . mgn--mst . ibKu--Jihr . KoXe D;re--n;s kr idLte . 2 .

arq-sMs;r ivc Puh ipMD mub;rk hE, Puh q" wMn hE, Puh pivtR kul B;g" v;lI hE, (ijs ivc jMm ke) ikse ne prm;tm; de n;m d; sReST rs pIt; hE, hor (mMde) rs zLDe, te pRBU n;m-rs ivc mst ho ke (ivk;r-v;Sn" d;) Jhr n;s kr idLt; . 2 . [ huN tLk dI gurb;NI ivc;r to' koXI ksr nhI' rihNI c;hIdI ik gurU n;nk jI de sme', l;hOr Sihr ivc ajeh; pRBU-Bgt koXI pEd; nhI' sI hoiXA ijs de k;rn '' l;hOr shru jhru khru '' n; rih ke, '' isFtI d; Qr '' bN igA huMd; ]

ajehe hor beaMt gurU Sbd hn ijnH" to' XehI PupdeS imld; hE ik PuhI q", Puh des, wMn hE ijqe pRBU d; sLc; Bgt vsd; hE---

jh goibMd Bgtu so wMin desu .. [1183] PuhI q" bEkuMW hE ijqe pRBU d; sMt jn vsd; hE— bEkuMW ngru jh; sMt v;s; .. [742]-21 BgtI to ibhUN; QuLg-vLsd; Sihr vI sitgur" dI nJr ivc Puj;x hE— ijqE n;mu n jpIaE mere goiXd;, seXI ngr Puj;xI jIPu .. 1 ..[105]-30-37

koXI '' b;NI'' '' j" koXI '' pUr; Sbd ' imlN; t" vDI gLl hE, p;vn gurU-b;NI ivc t" ajehI koXI '' tuk '' vI nhI' imldI ijs d; spLST arq iXh bNd; hove ik sitgur" nU| ajeh; q" '' jhru khru '' lGd; hE ijqe, j;nvr" d; iSk;r krke m;s K;N v;le rihMde hoN, j" m;s vec ke roTI km;PuN v;le iSk;rI, ZTkXI j" ks;XI Aid vLsde hoN . ArQwq gurmiq dw p~kw Aqy iek iek-swr Atl isDWq hY ik, pRBU dI Xwd qoN vWjy vsnIkW dw Sihr, n~gr, ipMf, igrW Awid sB QW

Page 22: maas maas kar moorakh jhegre (new)

22

nrk brwbr hY[ pr ijqe pRBU de Bgt" d; v;s; hY Puh nrk vI svrg bN j"d; hE . nrk nU| svrg ate svrg nU| nrk bN; skN v;l; hor dUj; isw"t, gurmiq ivc koeI hY hI nhIN . asI' ipLze smZ AXe h" ik gurU-b;NI de ijs arq n;l gurmit de ikse isw"t dI aTLlt; BMg huMdI hove Puh arq '' mnmLt dI Pupj 'hE . ajeh; mnmtI-krm gurmit dI KMDn" krn d; PuQr p;p hE . pr ivc;r awIn slok

‚l;hOr shr jhru khru sv; phru .. 27 ..‛ de arq pRo: s;ihb jI vrge inrpLK ivdv;n ne ilKe hn . PunH" ne gurmit de isw"t dI

KMDn" ikse vI h;lt ivc nhI'' sI krnI . pr mnmtI ilK;rI hoN de k;rn, B;XI je pI sMgt isMQ jI nU| kevl m;s K;N v;le isLK" nU| '' JhrI khrI '' isLw kr lEN dI hI icMt; sI . ajeh; kr lEN lXI, gurmit de isw"t beSk B;ve' s;re hI KMDn ho j"de, iXs gLl dI prv;h S;iXd PunH" nUM nhI' sI rhI. s~cy SrDwlU Aqy ibbyk bu~D vwly guris~K dw Drm bxdw hY ik auh pUrI Koj krky qs~lI kr lvy ik, ikqy, iksy iekvwgy ilKwrI ny koeI hyrw PyrI qW nhIN kIqI hoeI ? Aau rl iml ky pVqwl kr leIey :---

kI leKk jI dI BuLl hE, ik, j" ikse pRk;r dI kuTlt; hE ? iXs SMke dI nivrtI lXI slok nU| 27 ate 28 iXLkWe ilK ke PunH" de arq" dI ivc;r kr lENI JrUrI bNdI hE :-- 21= lhOr shru jhru khru sv; phru .. 27 .. mhl; 3 .. l;hOr shru aMimRtsru isftI d; Qru .. 28 ..[1412]

slok n|: 27 de arq sRI je pI sMgt is|Q jI ne ilK idLte hoXe hn . pr ijve' pRofEsr s;ihb isMQ jI ne '' sRI gurU gRMq s;ihb drpN '' dI dsvI' poqI de 567 sFe te iXh dove' slok iXLk q" ilK ke ifr arq vI iXLk s;r iXkLWe hI ilKe hoXe hn, smZN dI shUlt lXI asI' vI Puse trH" iXkLWI hI arq-ivc;r ilKde h" :--

pdarq:--jhr--(Atmk mOt ilAPu'N v;l;) Jihr . 27 . aMimRtsru--aMimRt d; srovr, aMimRt d; cSm" . isftI d;--pRBU dIa" isft" d; . 28 .

arq:--he B;XI ! l;hOr d; Sihr (Shr-inv;sIa" v;ste Atmk mOt ilAXI rLKN de k;rN) Jhr (biNA ipA hE, ikPu'ik iXqe inLt svere rLbI isfit s;l;h de q") sv; phr (idn cxHe tk m;s dI <;tr pSUa" Pute) khr (huMd; rihMd; hE . m;s Aidk K;N; ate ivSe BogN; l;hOr-inv;sIa" d; jIvn-mnorq bN irh; hE) . 27 .

mhl; 3 . '' he B;XI (huN) l;hOr Shr (aMimRtsr) aMimRt d; cSm; bN igA hE, prm;tm" dI isFt s;l;h d; som; bN igA hE (ikPu'ik gurU r;md;s jI d; jnm hoiXA hE) . 28 . aLge noT iXs pRk;r hE:-- noT:--ijqe m;s Aidk K;N; ate ivSe BogN; hI jIvn-mnorq bN j;Xe, Puh q" Puqo' de vsnIk" v;ste Atmk mOt d; k;rn bN j"dI hE . pr ijLqe koXI mh"-purK prgT ho pXe Puqe lok" nU| Atmk jIvn d; suneh; imlN lLg pE'd; hE .

B;rt ivc muGl" dI iXh hkUmt sMn 1858 tLk inrMtr iTkI rhI . m;s K;N; muslm;nI wrm d; aMg hE . so l;hOr ivc vLso' de v;we de n;l n;l gurU amrd;s jI de sme' tLk pSU-pMKIa" de m;re j;N ivc ate m;s K;we j;N ivc idno idn v;w; hI hoiXA sI . ifr vI lhOr Shr '' aMimRtsr '' ate '' isFtI d; Qr '' ikve' bN igA ? spLST hE ik pRBU de Bgt (sitgurU r;md;s jI) d; jnm ho

Page 23: maas maas kar moorakh jhegre (new)

23

j;N de (kevl-m;tR) k;rn nee hI l;hOr nU| '' jhru khru '' to' '' aMimRtsr isftI d; Qr '' bN; idLt; sI . so, asl gLl inrI pSU m;re j;N dI j" m;s K;we j;N dI nhI' hE, n;m to' TuLT ke ivk;rI ho j;N n;l hI mnuLK Atmk mOte mrde hn ate PunH" dI vLso' v;lI q"—

hir Bgit hIn PuidAn q;nu .. [1183] pRBU-BgtI to' K;lI ngrI gurU n;nk jI nU| '' jhr khru ' ho idLsI sI . Pus sme' aje gurU

r;md;s jI vrgI au~cI Atm" ne jnm nhI' sI ilA . slok n|: 27 to' BuleK; lLg ke sitgur" de PupdeS d; srbs"Ze hoN v;l; aTLl isw"t TuLTd;

sI . iXs gMBIr BuleKe nU| s;F kr deN lXI hI gurU amrd;s jI ne 28v" slok ricA sI. ate ifr sitgur" de asl ASe nU| WIk arq" ivc smZ skN lXI, gurU gRMq s;ihb ivc, iXh do've' slok iXLko q" hoNe bxe JrUrI smZe gXe sn . sitgur" de asl mMtv dI prv;h n; krke m;s <;we j;N d; Zgx; sitgur" de iXs slok n;l ilA joxn;, ate '' m;su m;su d; Zgx; Kx; kr lEN;, kevl mUrKt;XI hI nhI' sgo' gurmit de isw"t dI KMDn" krn d; duS-krm vI hE . 3) tIsre pRSn d; PuLtr vI iml igA hE ik je SRI je pI sMgt is|Q jI 28v" slok n;l hI ilK idMde t" PunH" dI bNI bN;XI KeD ivgxdI sI . ifr Puh m;s K;N v;ila" nU| JhrI te khrI ikve' ilK skde sn ? ajehe hor vI kXI idRST"t hn ijnH" to' isLw huMd; hE ik ilK;rI jI ne sc;XI luk; ke gur-isLK" nU| fJUl YMg n;l BrmI bN; deN d; ytn kIt; hE . (a) B;XI joigMdr isMQ tlv;x; ne ApNI ikt;b '' tPu ikPu murgI m;rE '' de 31 sFe te B;XI k;nH isMQ jI n;B; dI ilKI pustk '' gurmt m;rtMD '' dI BUimk; ivclI ilKt de Pus q" d; hv;l; idLt; hE ijqe n;B; jI ne isLK iXith;s ivc rle p;Pu'N v;le pMq ivrowIa" d; iJkr kIt; hoiXA hE . BUimk; ivc B;XI k;nH isMQ jI ne '' m;s '' d; ijkr iblkul nhI' kIt; sgo' PunH" ilK;rIa" d; Kohl ke iJkr kIt; hoiXA hE ijnH" ne gurmit de isw"t nU| ivg;xn v;le bR;hmNI mLt v;le gMBIr rle p;Xe hoXe hn . pr joigMdr isMQ jI ne gRMq dI BUimk; ivcle iXith;s nU| ivg;xn v;ila" de asl arq ApNI mrJI n;l ivg;x ke, pMq ivrowI kevl PunH" ilK;rIa" nU| hI mMina" hE ijnH" ne gurU Qr" ivc m;s dI vrto' v;l; iXith;s ijPu' d; itPu' ilK idLt; hE . D; B;XI vIr isMQ jI ne vI kXI q"XI iliKA hE ik gurU s;ihb;n ate pur;tn gur isLK m;s K;iXA krde sn . B;XI vIr isLQ jI nU| ' pMq-ivrowI ' kihN" j" ilKN" te ikte irh;, PunH" b;re ajeh; socN; vI vLD; p;p hE .

B;XI joigMdr isMQ jI de kqn d; vLD; duKd;XI pLK iXh hE, ik, PunH" ne, ijs '' gurmt m;rtMD '' gRMq dI BUimk; d; iJkr kIt; hE Puse gRMq de 305 sFe te B;XI k;nH isMQ jI n;B; d; iliKA '' kuLW; ate ZTk; '' leK p;Wk" to' luk; ke , suihrdt; d; sbUt nhI' idLt; . Pus leK ivc B;XI s;ihb ne ZTk; bN;PuN dI jWc dLs ke ' ZTke m;s ' nU| isMQ; d; K;j; dLisA hE . pustk de 306 sFe te B;XI s;ihb ne '' pRem sum;rg '' gRMq ivcle leK d; hv;l; aMkt kIt; hoiXA hE ijs ivc', <ur;k b;re ikse pRk;r d; Brm krn dI KMDn" krn PuprMt aglI ilKt iXs pRk;r hE--''

kMd mUl trk;rI s;g jh" tk hE', so sB pivLtR hE', jo iXn vstUa" me' ApNI dehI m;Fk (ankUl) hove so sB K;Xe, m;s, mLzI K;Ne' me BI ivc;r hE ik aKex ibRit kr K;Xe (B;v, iSk;r krke K;Xe), ijs nU| hiqAr n;l m;re PusI ko pivtR kr j;NE, pr je iSk;r kr n; skE t"

Page 24: maas maas kar moorakh jhegre (new)

24

ZTke k; K;Xe . so iXs pLK nU| p;Wk" to' luk; lEN; inKrvI' pLKp;tI rucI hE . gurb;NI ivc;r sme' hor

Pud;hrN; vI veK"ge . (X) B;XI rNwIr isMQ jI aKMD kIrtnI jqe ate bLbr <;lse aqv; ibbekIa" de jiqa" ivc bxe PuCLc koTI de ivdv;n-gurmuK ate PuCLcI Atmk avsq; v;le sMt-isp;hI mMne j"de hn . PunH" d; ilKN YMG aLDr; hE . Zgixa" de FEsle ilKN de aiwk;rI jLj" v"g ApNe '' inLjI fEsle '' nU| hI, '' pMqk FEsl; '' mMnde hn . ApNI pustk ivc, mnmit nUM gurmit isLw krn d; hLk mMnde hoXe q" q" ids pE'de hn . ijve' dUsre ilK;rIa" ne ApNI dlIl dI puSTI ivc dUje ivdv;n" de ivc;r vI ilKe hn B;XI rNwIr isMQ dI ApNI r;Xe hI '' sBkuZ '' bNI hoXI ids APu'dI hE . B;XI rNwIr isMQ jI ne kevl iXLk q" B;: k;hn isMQ jI rict ' mh;n koS '' gRMq d; hv;l; idLt; hE pr Puh vI awUr; hE ate B;S; ruLKI ate ivaMg mXI hE :--

m;s K;N nU| vLD; duS-krm isLw krn dI prbl icMt; ivc, B;XI s;ihb jI ne sB to' pihl" ' ZTk; ' pd de lzN ilKNe arMB kIte hn . isLK pMq ivc ' ZTke ' pd dI vrto' nU| iQrNt lFJ isLw krn lXI pustk de 23 sFe to' 49 sfe t"XI mnmtI dlIl" idLtIa" hn . iXh j;Nk;rI deNI arMB kItI hE ik '' ZTk; '' pd gurb;NI ivc j" B;XI gurd;s jI dIa" v;r" ivc ikte nhI' hE ate n; hI ' ZTk; ' lFJ, ikse hor pustk ivc vritA igA hE . pustk '' tt gurmit inrNy '' de 24 sFe dI TUk ivc B;XI s;ihb ilKde hn—

iXs Krxe dI ipRqm rcn" de ipzo' B;: k;hn isMQ jI ne jo mh;n koS ricA hE, Pus ivc ZTk; pd AiXA hE . iXs de arq kIte hn ik jIv nU| iXk tlv;r de ZTke n;l kLT ke jo m;s itAr kIt; j;ve, Pus nU| ZTk; kihMde hn . isK pMq ivc pxt pXI veK ke mn dI Q;xt duAr; hI iXs nU| Qsox ilA hE . pt; nhI' iks lukve' Bet de k;rn B;XI rNwIr isMQ jI ne '' mh;n koS '' gRMq de Puse sfe

(542) te sUrj pRk;S de hv;le n;l ilKI iXh gLl p;Wk" to' ikPu' luk; lXI ? -- ZTk; bMdUk Aid SstR" n;l BI kIt; j"d; hE '' tupk m;r ZTk; kryo . '' ( gur pRt;psUrj ) . asI' '' gurmt m;rtMD '' gRMq ivclI ZTk; pd sMbMwI ilKt au~pr pxH AXe h" . iXs trH", itMn gRMq" ivc '' ZTk;-m;s '' d; iJkr shj-suB; hI s;hmNe A igA hE . aje pt; nhI' hor ikMinHa" ilK;rIa" ne ZTk; pd dI vrto' kItI hoNI hE . B;XI rNwIr isMQ d; iXh ilKN; ik '' ZTk; '' pd ikse vI gRMq ivc nhI' hE '' sLc nhI' mMina" j; skd; . gurb;NI-Sbd" de arq krn ivc gurmit isw"t dI aTLlt; bN;XI rLKN v;l; sitk;r, aqv; gurmit isw"t dI KMDn" krn to' bce rihN dI sMkoc, vI (B;XI rNwIr isMQ jI ne ) bhut QLT q;XI' kItI hE . (s) iBMDr" v;le mh" purK--ZTk; ' pd ' dI KMDn" de Zmele ivc t" nhI' pXe pr m;s K;N dI ivrowt; krn ivc gur;bNI Sbd" dI vrto' b;kI '' m;s ivrowI '' ilK;rIa" v"g hI kItI hE . iXnH" mh" purK" ne ApNI ilKI m;s-ivrowI dlIl" d; Ap hI KMDn kr deN ivc bxI alok;r gLl kItI hE . pustk '' gurmit riht mry;d; '' de 82 sFe to' kuW;-m;s aqv; m;s K;N dI s<t ivrowt; krI APu'ida" pustk de 85 sFe te iXs pRk;r vI ilK idLt; hE-

Page 25: maas maas kar moorakh jhegre (new)

25

'' K;ls;, ihMdU muslm;n, ks;XI sB to' riht hE . (K;ls; ak;lpurK dI FOj hE) je ikte wrm dI rLiKA krde hoXe jMg de k;rn aMn Aid n; imle te pR;N rLiKA v;ste K;N; pve t" hqI' ZTk; kr ke pR;N bc;Xe . Puh vI je krke ict c;he t" j" ijs ne vI Pu'` vI zkN; hove t" vI hLqI' ZTk; krke .

iXs trH" m;s K;N dI s<t ivrowt; kr lEN de n;l hI m;s K; lEN dI AigA vI KuLlHe Sbd" ivc de idLtI, ijs to' heW ilKe gMBIr SMke pEd; ho j;N ivc kI rok rih j"dI hE ? (1) je pR;N rLiKA lXI iXLk bLjr kuriht kItI j; skdI hE t" ifr pR;N riKA v;ste kes kT; lEN dI q" ApNI KoprI luh; ke pR;N itAgN dI vI ifr kI lox rih gXI sI ? (2) ifr Puh ikhx; isLKI-isdk hE jo kes" suAs" n;l inB;iXA j"d; hE ? (3) pR;N rLiKA dI YuLcr-b;jI dI KuLlH iml j;N n;l Puh ikhxI kuriht hE ijs to' bicA j; skd; hE ?

iBMDr" v;ila" nU| ilKN te PunH" ne vI iXnH" SMika" d; koXI PuCLtr nhI' idLt; . suihrd ilK;rIa" nU| dove' pLK ilK deNe sohbde hn . so ajehI Q;T PuLpr ilKIa" pustk" ivc s"vI'

hE. ate bhutI duKd;XI Q;T Pus vele s;hmNe A j;vegI jd asI' rl ke PunH" gurb;NI-Sbd" dI ivc;r kr"ge ijhxe ivrowI ivc;r" v;le sLjN; ne ‚ApNI mt‛ nU| ‚gurmit‛ isLw krn lXI vrte hoXe hn .

Page 26: maas maas kar moorakh jhegre (new)

26

5. cuNe hoXe gurb;NI-Sbd

iXs pLK vLl Pucec; iwAn idMde rihN dI lox hE ik m;s dI ivrowt; krn v;ila" ivdv;n

sLjN; ne (sv;Xe PunH" do slok" jo heW" n|: 14 ate 15 te ivc;re hoXe hn) hor iXLk vI gurb;NI Sbd ajeh; nhI' iliKA ijs de spLST arq '' mws Kwx dI mnwhI vwly bxdy hn '' . ajehe spLST gurU-Furm;n ilKNe t" dUr dI gLl sI, ivrowI ivc;r" v;le sLjN; ne ijhxe vI hor slok j" tuk" vrtIa" hn PunH" ikse ivc vI '' m;s '' pd, iliKA, nhI' imld; . <;s iwAn deN v;lI gLl iXh vI hE, ik ApNI isANp n;l cuNe hoXe <;s <;s gurb;NI-furm;n" de ijhxe arq m;s K;N de ivrowI vIr" ne ilKe hn, pRo: s;ihb isMQ jI ne PunH" arq" nU| gurmit isw"t de ankUl nhI' mMina".

m;s K;N dI ivrowt; ivc pustk" ilKN v;le vIr" lXI JrUrI bNd; sI ik Puh gurU b;NI de ajehe Sbd ilKde, ijnH" de spLST ate isLwe arq ajehe bNde huMde jo heW ilKe inym" te pUre Putrde :-- (P) Puh arq m;s K;N dI mn;hI de ajehe spLST hukm hoN, ijnH" nU| koXI vI ivdv;n ivrowI

arq" v;l; j" ivrowI B;v v;l; rMg n; de skd; hov.e (a) ajehe arq gurmit de ikse dUje isw"t dI KMDN" n; krde hoN . ifr ajehe arq, (X) isLK nU| ibLpRn kI rIt de ikse pLK n;l n;' joxde hoN . suihrdt; ate inrpLKt; n;l ajeh; iwAn rLiKA j;ve t" gurmit-ivrowI koXI msl;, Kx; ho skN dI sMB;vN; nhI' rihMdI . ikPu'ik gurb;NI de arq iXk to' vLw kIte j;N d; irv;j s;re isK" ivc pRclt ho cuLk; hE iXs lXI PupRokt mMg krn to' iXh pRSn Kx; ho skeg; ik, kI gurb;NI ivc koXI ajehe gurU-Sbd vI hn ijnH" to' ivk;r" de itAgN d; ajeh; spLST hukm smZ ivc APu'd; hove, ijs to' ikse vI YMg n;l ivrowI AS; isLw n; kIt; j; skd; hove?

Page 27: maas maas kar moorakh jhegre (new)

27

6. spLST arq" ivc hukm v;le gurU Furm;n

APu pihl" BuleK;-riht spLST PunH" gurU-hukm" de drSn kr lXIXCe ijnH" nU| koXI suArqI ate pLKp;tI rucI v;l; ilK;rI pihl" to bN;XI ApNI yojn" anus;r nhI' vrt skd; :-- 22/1= k;mu kRowu loBu zoDIaE dIjE agin jl;iX .. jIvidA int j;pIaE n;nk s;c; n;Pu ..1.. {519]-v;r-5

arq:--k;m kRow loB (Aidk ivk;r) zLD deNe c;hIde hn, (iXnH" nU|) aLg ivc s;x deXCIXe, jd tk jIPU'de h" pRBU d; sLc; n;m ismrde rhIXe . 23/2= hir k; m;rgu gur sMit bt;iX_ guir c;l idK;XI hir c;l .. aMtir kpTu cuk;vhu mere gurisKhu inhkpT km;vhu hir kI hir Q;l inh;l inh;l inh;l .. 1 .. [978]-3-9

pd arq:--m;rg--rst; . gur sMit--gurU-sMt ne . guir--gurUne . c;l--turn dI j;c . aMtir--mn ivco' . kpT--vl-zl . inhkpT--vl zl zLD ke . Q;l--imhnt .

arq:--sMt-gurU ne prm;tm; de imlN d; rst; dLisA hE, gurU ne prm;tm; de r;h Pute turn dI j;c isK;XI hE (te AiKA hE--) he gurisLKo ! ApNe aMdro' vl-zl dUr kro, inr-zl ho ke prm;tm; de ismrn dI imhnt kro (iXs trH") inh;l inh;l ho j;XId; hE . 1 . 24/3= zoDhu pR;NI kUx kb;x; .. kUxu m;re k;lu Puz;h;x; ..

s;kt kUix pcih min hPumE duhu m;rig pcE pc"XI he .. 6 .. zoiDhu inMd; t;it pr;XI .. pix pix dZih s;it n AXI .. imil stsMgit n;mu sl;hhu Atmr;mu sK;XI he .. 7 .. zoDhu k;m kRowu buirAXI .. hPumE w|wu zoDhu lMpT;XI .. sitgur sriN prhu t; Pubrhu iXPu trIaE Bvjlu B;XI he .. 8 .. [1025]-16-6 pda arq:--kUx kb;x;--m;iXA de moh dIa" gLl" . Puz;h;x;--Puzl ke, PutS;h n;l . pcih--<uAr huMde hn .

duhu m;rig--hor hor Asre dI Z;k v;le rste ivc . 6 . t;it--XIrK; . pix pix--pE pE ke . dZih--sxde hn . Atm r;mu--prm;tm; . 7 . lMpT;XI--lMpT hoN;, Kict hoN; . 8 .

arq:--inre m;iXA de moh dIa" gLl" zLDo . ijs mnuLK de aMdr inr; m;iXA d; moh hI hE Pus nU| Atmk mOt phuMc phuMc ke m;rdI hE . m;iXA-vexHe jIv m;iXA de moh ivc KuAr huMde hn . ijs mnuLK de mn ivc hPumE hE Puh mer ter de rste ivc pE ke KuAr hu|d; hE, hPumE Pus nU| KuAr krdI hE . 6 . pr;XI XIrK; te pr;XI in|idA zLD idPu . ajehI sxn ivc pE pE ke sxde rihN v;ila" nU| Atmk S"tI nhI' imldI . he B;XI ! sts|git ivc iml ke pRBU de n;m dI isFit s;l;h kro, prm;tm; ajehe bMida" d; sd; d; s;qI bN j"d; hE . 7 . k;m kRow Aidk mMd krm itAgo, hPumE dI PulZN zLDo, (ivk;r" ivc) Kict hoN to' bco . (pr iXnH" ivk;r" to') tdo' hI bc skoge je sitgurU d; Asr; lvo . iXse trH" hI (B;v, gurU dI Srn ipa" hI) sMs;r-smuMdr to' p;r lMQ skId; hE . 8 . 25/4= ZUWo m;iXA ko md m;nu ..

wRoh moh dUir kir bpure sMig gop;lih j;nu ..1.. rh;Pu ..[1215]-35-58 arq:--he a| ;Ne ! m;iXA d; nS; m;iXA d; hMk;r ZUW; hE . moh dUr kr, WLgI krnI zLD, prm;tm; nU| sd;

ApNe n;l vLsd; smZ . 1 . 26/5= pr d;r; pr wnu pr loB; hPumE ibKE ibk;r .. dusT B;Pu tij inMd pr;XI k;mu kRowu cMD;r .. 1 .. [1255]-5

Page 28: maas maas kar moorakh jhegre (new)

28

arq:--pr;XI iXstRI (d; sMg) pr;iXA wn, bhut l;lc, hPumE, iviSa" v;lI rucI, mMde krm, BExI nIat, pr;XI inMidA, k;m ate cMD;l kRow--iXh sB kuZ itAg idPu . 1 .

27/6= itAgn; itAgnu nIk;1 k;mu kRowu loBu itAgn; .. 3 .. [1018]-1-4

28/7= k;mu kRowu loBu itAgu .. min ismir goibMd n;m ..

hir Bjn sfl k;m .. 1 .. rh;Pu .. [408]-4-155

29/8= zoDhu kpTu hoiX inrvEr; so pRBu sMig inh;re .. scu wnu vNjhu scu wnu sMchu kbhU n Avhu h;re .. 1 .. [1220]-57-80

arq:--he B;XI ! (ApNe aMdro') inrvEr ho ke (dUija" n;l) WLgI krnI zLDo, tuh;De n;l (vLsd; hoiXA rLb, tuh;De hrek kMm nU|) veK irh; hE . sd; k;iXm rihN v;le (n;m-) wn d; vNj kro, sd; k;iXm rihN v;l; (n;m-) wn iXkLW; kro . kde vI jIvn-b;jI h;r ke nhI' APuge .

30/9= zoiD zoiD re ibiKA ke rsUA .. PuriZ rih_ re, b;vr g;vr, ijPu ikrKE hirA_ psUA .. 1 .. rh;Pu ..[206]-6-127

pdarq:--re--he B;XI . ibiKA--m;iXA . rsUA--cske . PuriZ rih_--tUM fisA ipA hE' . re b;vr g;vr--he kmle gv;r . ikrKE hirAiX_--hre Ket ivc . 1 . rh;Pu .

arq:--he B;XI m;iXA de cske zLD de zLD de . he kmle g|v;r ! tU| (iXnH" csika" ivc iXPu') mst ipA hE', ijve' koXI pSU hre Ket ivc mst (huMd; hE) . 1 . rh;Pu .

31/10= BoilA hPumE surit ivs;ir .. hPumE m;ir bIc;ir mn guN ivic guN lE s;ir ..1.. rh;Pu ..[1168]-1

arq :--he kmle ! mE' mE' krn v;lI ibRtI zLD de . he mn ! hoS kr, hPumE' nU| (ApNe aMdro') muk; de . (hPumE nU| muk;PuN v;l; iXh) sB to' sReST guN (ApNe aMdr) sMB;l lE . 1 . rh;Pu .

Ajyhy sp~St ArQW vwly &urmwnW ivc hor ivkwrW nUM iqAwgx dw hukm bwr bwr hY pr, ies ivc kI Byq hY ik, siqgurW ny '' mws Kwx qoN rok " '' iksy ie~k QW vI nhIN lweI ? kI mws KwxoN vrjxw gurdyv jI Bu~l gey gey hoxgy ik, jW ABu~l guurU-prmySr jI mws Kwx ƒ gurmiq ivru~D mMndy hI nhI' sn ? ABu~l gurdyv jI dy pwvn nwmxy nwl iksy qrHW dI Bu~l mVHn dy Xqn nwloN, suihrdqw nwl eyhI ikauN nw mMn leIey ik, gurU nwnk pwqSwh jI ny mws Kwx ƒ mwVw krm, kdy mMinAw hI nhIN sI [ [1-cMg;, sohN;]

Page 29: maas maas kar moorakh jhegre (new)

29

7. hPumE--hMk;r te kMt iml;v; .

agle gurU Furm;n" ivc prm;tm" de drsn" ivc ruk;vT p;PuN v;le PunH" ivk;r" d; iJkr

hE ijnH" d; itAg kr deN n;l, ak;lpurK n;l iml;p ho j;N; ykInI mMinA igA hE . B;XI rNwIr isMQ ijhe kXI ivdv;n" ne ate kXI sMt" mh"-purK" ne m;s K;N nU|, BgtI ivc sLB to' vD; rox; isLw krn lXI aLDI-coTI d; t;N l;iXA hoiXA hE, sitgur" ne Pus kiqt BExe-krm d; ikte iJkr tLk nhI' kIt; :-- 32/1= prhir k;m kRowu ZUWu inMd;, tij m;iXA ahMk;ru cuk;vE .. tij k;mu k;imnI mohu tjE, t; aMjn m;ih inrMjnu p;vE .. tij m;nu aiBm;nu pRIit sut d;r;, tij ipAs As r;m ilv l;vE .. n;nk s;c; min vsE, s;c sbid hir n;im sm;vE .. 2 .. [141]-v;r-8

pd arq:--prhir--itAg ke, Cf ke . k;imnI--(ps-) iXstRI . aMjn--k;lK, m;iXA d; hner; . inrMjn--Puh pRBU ijs Pute m;iXA d; asr nhI' pE skd; . sut--putR . d;r;--iXstRI, vhuTI . ipAs--itRSn" .

arq:-- (je mnuLK) k;m guLs; ZUW inMidA zLD deve, je m;iXA d; l;lc zLD ke hMk;r vI dUr kr lve, je ivSe dI v;Sn" zLD ke (pr) iXstRI d; moh itAg deve t" mnuLK m;iXA dI k;lK ivc rihMd; hoiXA hI m;iXA-riht pRBU nU| lLB lE'd; hE . (je mnuLK) hMk;r dUr kr ke puLtR vhuTI d; moh zLD deve, je (dunIa" de pd;rq" dIa") As" te itRSn" zLD ke prm;tm; n;l surit jox lXe, t", he n;nk ! sd; iqr rihN v;l; prm;tm" Pus de mn ivc vLs pE'd; hE, gurU Sbd dI r;hI' prm;tm" de n;m ivc lIn ho j"d; hE . 2 . 33/2= B;Pu Bgit kir nIcu sd;Xe .. tPu n;nk moKMtru p;Xe .. 2 .. [470]-v;r-13

arq:--gurU n;nk jI d; Furm;n hE ik, jdo' mnuLK pRem-BgtI kr ke ApNe Ap nU| nIv" aKv;Pu'd; hE, (B;v, ahMk;r to' bicA rihMd; hE) tdo' Puh muktI pR;pt krd; hE . 2 . 34/3= srin suh;gin crn sIsu wir > l;lnu moih iml;vhu .. kb Qir AvE rI ..1..

sunhu sherI imln b;t khPu sgro ahM imT;vhu .. tPu Qr hI l;lnu p;vhu .. tb rs mMgl gun g;vhu.. And rUp iwAvhu .. n;nku duArE AiX_ .. tPu mE l;lnu p;iX_ rI .. 2.. [830]-1-128 arq:--[ suh;gin--gurmuiK shelI ], gurU . mE gurmuK suh;gN dI Srn pE'dI h", Pus de crn" PuLte ApN; isr

wr ke ( puLzdI h"--) he BEN ! mEnU| sohN; l;l iml; de (dLs, Puh) kdo' mere ihrde-Qr ivc Aveg; ? 1 . (soh;gN AKdI hE--) he shelI ! suN, mE' tEnU| mohn-pRBU de imlN dI gLl dsdI h" . tUM (ApNe aMdro') s;r; hMk;r dUr kr de . tdo' t|U ApNe ihrde-Qr ivc hI Pus sohNe l;l nU| lLB lXe''gI . (ihrde--Qr ivc Pus d; drSn kr ke) ifr KuSI AnMd pEd; krn v;le hir-guN g;iXA krI', ate Pus pRBU d; ismrn kirA krI' jo inr; AnMd hI AnMd-rUp hE . he BEN Pus gurU de dr A ke (gurU dI isLiKA anus;r jIvn bN; lEN n;l) ihrde Qr ivc hI sohN; l;l lLB pE'd; hE . 2 .

sitgur" ne pRBU iml;p joge bNn lXI, '' sgro ahM '' B;v hr pRk;r d; hMk;r itAgN dI Srt Furm;n kItI hE . r;j B;g de KuLs j;N te r;j d; hMk;r alop ho j"d; hE, m;iXA, pRBut;, jv;nI, SktI, husn Aid sLB kuZ bLdl dI z" v"g hn, so iXCnH" d; hMk;r vI iTikA nhI' rih skd; . kevl iXLk w;rimk-hMk;r hI ajeh; hE jo mrde dm tLk vI mnuLK d; s;q nhI' zLDd; . '' mE' dUija" n;lo' pivLtr h", dUje mlez hn ate gMd; ah;r K"de hn . gMdI <ur;k K;N v;le d; mn vI gMd;

Page 30: maas maas kar moorakh jhegre (new)

30

huMd; hE, mE' K;N pIN ivc bx; isAN" h" sd; p;k pivtLr Bojn K"d; irh; h" . aLj mrn sme' vI koXI m;s-Kor; mere nexe n; Ave . m;s K; lEN v;l; koXI mnuLK mere mrn PuprMt merI deh nU| hLq n; l;ve .' gMd K;N v;le pSU pMKIa" d; m;s K;N v;le s;re mEqo' nIve' hn . kurMg K;N v;le murd;r d; m;s K;N v;le sB nrkI kIxe hn '' 'a;id . itAgI bN ke ApNe Ap nU| wrmI smZN v;le mnuLK de ajehe ivc;r, hMk;r agnI de sek sxe hoXe ajehe fuMk;re hn, jo kXIa" d; mn duKI kr rhe huMde hn . m;s n; K;N d; hMk;r luikA nhI' rih skd; . ate kevl '' hMk;r '' hI hE jo '' m;su m;su '' d; Zgx; Kx; kr deN lXI mnuLK nU| mjbUr krd; hE . pRBU iml;p ivc je '' m;s K;N" '' ruk;vT huMd; t" gurdev jI JrUr ilKde . 35/ 4= KudI imTI tb suK BXe mn tn BXe arog ..

n;nk idRsTI AiXA Pustit krnE jogu .. 1 ..[260]-49 arq:--jdo' mnuLK dI hPumE' dUr ho j"dI hE, tdo' iXs nU| Atmk AnMd imld; hE (iXs dI brkit n;n) iXs

d; mn te tn nroXe ho j"de hn . gurdev jI d; Furm;n hE ik (hPumE imTida'; hI) mnuLK nU| Puh prm;tm; hr q" idLs pE'd; hE jo sLc-mLuc isFt-s;l;h d; hLkd;r hE . 1 . 36/5= m;nu n kIjE, sriN prIjE, krE su Bl; mn;XIaE ..

suiN mIt;, jIPu ipMDu sBu tnu arpIjE, iXPu drsn hir jIPu p;XIaE .. 3 ..[612]-1-12 arq:--he mere imLtr ! suN . (ikse iksm d;) hMk;r nhI' krn; c;hId;, pRBU dI Srn pXe rihN; c;hId; . jo

prm;tm; kr irh; hE, Pus nU| Bl; kr ke mMnN; c;hId; hE . iXh ijMd iXh srIr sB kuZ Pus dI BeT; kr deN; c;hId; hE , iXs trH" prm;tm; nU| lLB lXId; hE . 3 .

hMk;r d; n;s hoXe ibn" pRBU n;l pRIt nhI' bN skdI . hMk;r igA t" sLte KEr". k;m kRow ahMk;ru ibnsE lgE XekE pRIit .. [1341]-p1-13, sitgur" d; Furm;n iXh vI hE ik bxIa" dlIl" de skN dI cplt; n;l vI pRBU dI pR;ptI

asMBv hE, hPumE de itAg dI vLDI lox hE— kqnI bdnI n p;XIaE hPumE ivchu j;iX .. [32]-17-50(1) gurmuK PuhI hE jo hPumE m;r lve— gurmuK hove su hPumE m;re, sco scu iwAviNA .. 3 ..[126]-27-28

hMk;r dUr kr lEN n;l hI gurU dI ikrp; de p;tr bN skId; hE . gurU ikrp; dI brkit n;l, mnuLK dI aigAnt; de krxe ikv;x KulH ke pRBU iml;p d; rs pR;pt ho j"d; hE--

haumY mwir bjr kpwt KulwieAw ] nwmu Amolk gurprswdI pwieAw ] {124}-24-25(2) haumY dw pRBU nwl ivroD hY, dohW dw vwsw ie~ko QW qy kdy nhI' ho skdw— haumY nwvY nwil ivroDu hY, duie n vsih iek Twie ] {560}-9(1) bs jdo' hI haumY dw iqAwg hoieAw qW swry ^zwinAW dy mwlk, ipAwry pRBU-kMq dy

Gr dw vwsw pRwpq ho igAw— haumY jweI qw kMq smweI] qau kwmix ipAry nviniD pweI ] 6 ] {750}-1 ienHW gurU PurmwnW dI ivcwr qoN is~D hY, ik Awqmk jIvn dw vYrI gurmiq ny '' mws-

Bojn '' ƒ nhIN ikhw, siqgurW dI nzr ivc Awqmk-jIvn dw vfw vYrI haumY-hMkwr hY [

Page 31: maas maas kar moorakh jhegre (new)

31

8. inmrt;

inmrt;-grIbI ijhe PuCLc-guN n;l iSMg;irA hoiXA jIvn GuJ;rn dI isLiKA :--

37/1= sBuhU tlE, tlE sB PUpir, Xeh idRsiT idRST;Xe .. aiBm;nu KoiX KoiX KoiX KoXI hPu, mo kPu sitgur mMtR idRx;Xe .. 3 .. [820]-3-11

arq:--he mohn ! merI ing;h ivc Xeho ijhI joit pEd; kr ik mE' ApNe Ap nU| sB n;lo' nIv" smZ" ate sB nU| ApNe n;lo' PuCLc; smZ" . he pRBU ! mere ihrde ivc gurU d; PupdeS pLk; kr de, t" ik mE' sd; lXI ApNe aMdro' ahMk;r dUr kr ida" . 3 .

'' sB n;lo' nIv" '' d; B;v, mn krke '' s;re mnuLK" '' to' nIv" hoN to' hE . srbt d; Bl; mMgN to' B;v s;re sMs;r de cMge m;xe sB pR;NIa" de Ble dI locn" to' hE . ijve', mws Kwx v;ila" nU| zLD ke b;kI srbLt de Ble dI gLl ard;s ivc S;ml nhI' ho skdI, Xese trH" gurb;NI dI iXs tuk ivc '' sB to' nIve' '' d; B;v iXh kde nhI' ho skd; ik sv;Xe mws Kwx v;ila" de b;kI s;ira" n;lo' nIv" . asI' aLge cl ke veK"ge ik PuLpr ilKe s;re ilK;rIa" ne m;s K;N v;ila" nU| ikLDe BExe Sbd" n;l inMidA hoiXA hE . y;d iXh rKN; hE ik ikse vI mnULK nU| ApNe n;lo' nIv" smZN; gurmit de ivruLw hE, sitgur" de hukm" dI PulMQN; hE . nIv" mnuLK nhI', nIvI' Pus dI krtUt huMdI hE . krqUq auq~m ho geI qW, k~lH dw nIvW mnuK, A~j auq~m mMinAW jwx l~g pYNdw hY [ 38/2= hm nhI' cMge bur; nhI koiX .. pRNivt n;nku t;re soiX .. [728]-1-2(4)

arq:--n;nk bentI krd; hE--jo mnuLK (hPumE d; itAg krd; hE te) smZd; hE ik mE horn" to' cMg; nhI' h" te koXI mEqo' m;x; nhI', ajehe sevk nU| prm;tm; (sMs;r smu|dr dIa" ivk;r-lihr" to') p;r lMQ; lE'd; hE . 4 .

ApNe Ap nU| dUje s;ira" n;lo' nIv" smZN v;l; hI ivk;r" to' zuTk;r; p; skd; hE . B;v, ikse mnuLK nU| ApNe n;lo' nIv" smZN v;l; mnuLK s;re ivk;r" d; sMgrih biNa" hoiXA huMd; hE . 39/3= n; hm cMge AKIaih, bur; n idsE koiX .. n;nk, hPumE m;rIaE sce jehx; soiX .. 8 .. [1015]2-10

arq:--he n;nk ! (pRBU-crn" ivc iXLk-imLk hoN v;ste ) hPumE dUr krnI c;hIdI hE (ijs mnuLK ne gurU dI Srn pE ke hPumE dUr kItI ) Puh sd"-iqr pRBU vrg; hI bN igA . (ajehe B;g" v;le bMde iXh inSc; rLKde hn ik) asI' (sB to') cMge nhI' AKe j; skde, te s;qo' BEx; koXI mnuLK (jgt ivc) nhI' idLsd; . 8 . 40/4= tPu dev;n; j;NIaE j; s;ihb wre ipAru .. mMd; j;NE Ap kPu avru Bl; sMs;ru .. 4 .. [991]-7

arq:---jdo' mnuLK ApNe Ap nU| (hor sBn" n;lo') m;x; smZd; hE, jdo' hor jgt nU| ApNee n;lo' cMg; smZd; hE, jdo' mnuLK m;ilk-pRBU d; ipAr (ApNe ihrde ivc) iTk;XI rLKd; hE, tdo' Puh ( dunIa" dIa" ing;h" ivc ) ZLl; j;iNa" j"d; hE . 4 . 41/5= pvhu crN; til PUpir Avhu, aEsI sev km;vhu .. Aps te PUpir sB j;Nhu, tPu drgih suKu p;vhu .. 1 .. [883]-2

arq:--sBn" de crn" heW pXe rho, ( B;v, inmrt; ate GrIbI v;l; sB;a bN;Pu ). je Xeho ijhI sev;-BgtI dI km;XI kroge, t" PuCLce jIvn v;le bN j;Puge . jdo' tusI' sBn" nU| cMge smZN lLg pvoge, t" prm;tm; dI hJUrI ivc

Page 32: maas maas kar moorakh jhegre (new)

32

(iTke rih ke) AnMd m;Noge . 1 . PuCLpr ivc;re gurU Furm;n" to' gurmit-PupdeS de iXs pLK nU| smZN ivc koXI ksr nhI' rihMdI

ik ikse mnuLK nU| ApNe n;lo' nIv" smZN;, hMk;rI hoN dI inS;nI hE . hMk;rI mnuLK B"ve' ikMne vI wrm krm krd; hove, pRBU de dr te YoXI pR;pt nhI' kr skd; . ikLDI mMd-B;gI gLl hE ik ijs inAre sitgurU jI d; inmrt; d; iXho ijh; PupdeS hE Puse gurU de aMimRtw;rI gurisLK-ivdv;n m;s de itAgI bN j;N k;rn wrmI bN rhe hn, pr m;s K;N v;ila" nU| m;s-Kore hoN d; dUSn l; ke, gMd; Bojn K;N v;le, ivST; K;N v;le, cMD;l, murd;r K;Ne, kurMg K;Ne, jihrI, khrI, hLitAre Aid iQrNt Sbd" duAr; inMd kr rhe hn . ApNe Ap nU| pivLtr-Bojn K;N v;le hoN k;rn PuLcI Atimk avsq; ivc puLjee smZN v;le ilK;rIa" nU| ApNIa" pustk" ivc hPumE-hMk;r dI TIsI te bEWe hoXe asI' agle siFa" te q" q" veK"ge .

beaMt gurU Sbd hn ijnH" ivc gurdev jI ne bxe spLST arq" ivc mnuLK nU| aijhe ivk;r" to' roikA hE ijnH" de k;rn mnuLK pRBU to' TuLiTA hoiXA hE ate jnm mrn de gex ivc ipA rihMd; hE . ivk;r" vLl dOxn to' je mn nU| rok ilA j;ve t" prm;tm" n;l ilv lLg skdI hE . je sitgurU jI m;s K;N nU| mnuLKI mn, Atm" j" srIr lXI h;nI k;rk smZde huMde t" hor ivk;r" smet m;s K;N dI mn;hI vI JrUr krde :-- 42= bhu s;dhu dUKu pr;pit hovE .. Boghu rog su a|it ivgovE .. hrKhu sogu n imTXI kbhU ivNu B;Ne Brm;iXd; .. 7 .. [1034]-2-

arq:--bhute Bog" de suAd" to' duLK hI imld; hE ikPu'ik Bog" to' A<r rog pEd; huMde hn te mnuLK aMt nU| <uAr hu|d; hE (suAd, csk;, rs B"ve' ztIh prk;r de '' aMimRt mXI Bojn d; '' hove Puh vI mnuLK nU| lE DuLbd; hE) m;iXA dIa" <uSIa" to' vI icMt; hI pEd; huMdI hE jo kde imTdI hI nhI' . prm;tm; dI rJ; ivc turn to' ibn" mnuLK BTkN; ivc ipA rihMd; hE . 7 .

iXs trH" d; koXI iXLk vI gurU Furm;n nhI' hE, ijs to,' ' m;s K;N dI mn;hI d; spLST PupdeS imld; hove .

Page 33: maas maas kar moorakh jhegre (new)

33

9. be-dlIl; jv;bI pRSn

ikse p;se hLq n; pve t" m;s K;N nU| vLD; p;p smZN de Brm ivc Fse sLjN, iKLZ ke iXh jv;bI pRSn krde suNe gXe hn ik, sitgur" ne m;s K;N to' spLST Sbd" ivc je nhI' roikA t" m;s K; lEN b;re vI PunH" d; hukm ikLqe hE ? iXs be-mtlbe pRSn rUp SMke b;re bentI hE ik, je kevl PuhI pd;rq hI K;Ne c;hIde hn ijnH" de K;N lXI gurb;NI ivc AigA hE, t" ifr kXI trH" de fl, kXI iksm" dIa" sbJIa", lLsI, c;h, kok; kol;, prS;de, d;l", Ice Creame,Milk-Shake, aid beaMt pRk;r" de pd;rq K; lEN dI AigA vI gurb;NI ivc ikte ilKI nhI' imldI . ifr ajehe pd;rq" ivco vI kuZ nhI' K;N; c;hId; .

bRhm ivc;r dI b;NI ne Atm" dI mlInt; dUr krke mnuLKI mn nU| pRBU de dr te kbUl hoN v;l; bN;PuN; hE . ajehIa" vstUa" de ilKN dI kI lox sI, ijhxIa" hJ;r" s;l" to' mnuLK dI <ur;k d; ihLs; bNIa" hoXIa" sn . srIr nU| tMdrust rLKN dI isLiKA v;lIa" pustk", aqv; ibm;rIa" de iXl;j dI isLiKA deN v;le gRMq" de t" Yer lLge hoXe hn . Atm" nU| tMdrust rLKN v;le inAre igAn dI lok" nU| soZI kr;PuN lXI hJ;r" mIl" d; pEdl sFr krn;, kyvl gurU nwnk sihb jI dy ih~sy dw aupkwr hY . sRI gurU gRMq s;ihb jI, kevl Puse inAre bRhm-igAn d; aq;h BMD;r; hn ijs to' mnuLK d; mn BTkNo' hT ke pRBU crn" ivc asiqr iTk;N" p;Pu'd; hE, aqv; ijs gurmit igAn anus;r jIvn Y;l lEN n;l mnuLK PuCLcI Atmk avsq; d; m;lk bN ke sdIvI suK m;Nd; hE . Bojn b;re gurimt ivc;r agle siFa" te ivsq;r n;l ilKI hoXI hE .

Page 34: maas maas kar moorakh jhegre (new)

34

10. gurb;NI ivc ' m;s ' pd dI vrto' ?

(isv;Xe aLge 47/14 ate 48/15 n|: te ilKe p;vn slok" de)--m;s K;N de ivrowI ivdv;n" ne

ApNIa" dlIl" nU| gurmit isLw krn lXI, ijMne vI gurb;NI slok j" tuk" vrtIa" hn, PunH" ivc m;s pd dI vrto' tLk nhI' imldI . ate gurb;NI ivc ajeh; gurU Furm;n hE hI koXI nhI' ijs ivc' '' m;s K;N" '' p;p-krm ikh; igA hove . ate ifr ijMne gurb;NI Sbd as" vI PuCLpr ivc;re hn PunH" ivc vI m;s lFJ nhI' AiXA hE . gurb;NI isw"t to' pUrI j;Nk;rI dI aNhCCod de k;rn iXh Brm bN j;N" vLDI gLl nhI' ik S;iXd sitgur" ne ikse pRk;r dI iQrN; dI vj;h n;l gurb;NI ivc b;r b;r '' m;s '' lFJ vrtN; WIk n; smiZA hove ? iXs sMBvt; SMke nU| dUr kr lEN lXI APu pihl" PuhI gurU-Sbd ivc;r lXIXe ijnH" ivc sitgur" ne '' m;s '' lFJ dI vrto' krke vDmuLlI srbs"ZI isLiKA idLtI hoXI hE :--- 43/1= rsu suiXn;, rsu rup; k;miN, rsu prml kI v;su ..

rsu Qoxe, rsu sej; mMdr, rsu mIW; rsu m;su .. Xete rs srIr ke , kE QiT n;m inv;su .. 2 .. [15]-4 pdarq:--soiXn;--son; . rsu--csk;, ikse p;drq dI vrto' nU| 'ApNe jIvn d; mnorq bN; lEN; . rup;--c"dI .

k;miN--iXstRI . prml kI v;s--sugMwI suMQNI . mMdr--sohNe Qr . Xete--iXtne, kXI . kE QiT--ikis ihrde ivc . arq:---soiXn; c"dI (iXkLW; krn) d; csk;, iXstRI (B;v k;m) d; csk;, sugMwIa" dI lgn, Qoixa" (dI

sv;rI) d; sONk (nrm nrm) sej" te sohNe mihl-m;xIa" dI l;ls;, (suAdle) imLWe pd;rq te m;s (K;N) d; csk;--je mnuLK; srIr nU| iXtne cske lLge hoXe hoN, t" prm;tm; de n;m d; iTk;N; iks ihrde ivc ho skd; hE ?

pd;rq" de cske ivc pE ke prm;tm" nU| BuLl j;N dI gLl krn ligA" gurU n;nk dev jI ne m;s d; ijkr sB de ipzo' kIt; hE . je m;s dI vrto' nU| bx; duS-krm mMnde t" iXs d; iJkr ikse hor Pucece YMg n;l kIt; huMd; . spLST hE ik m;s d; csk; vI sitgur" ne son", c"dI, atr-fulel, Qoxe, Qr-Q;T, imW; Aid pd;rq" de hI br;br riKA hE . je m;s nU| m;x; mMn lXIXe t", iXs to' pihl" suiXn", c"dI, iXstRI, atr-fulel, Qoxe mihl-m;xIa", Qr-Q;T sB kuZ nU| m;x; kihN; pveg; . roJ;n" ijMdgI ivc vrto' v;lI koXI vstU, j" m;s-Bojn de smet koXI pd;rq, m;x; nhI' hE, lox to' vw ke iXnH" d; csk; j" Pucec; sONk shex lEN nU| sitgur" ne duLKd;XI Adt mMina; hE . 44/2= m:1.. ikA K;wE ikA pEwE hoiX..j; min n;hI sc; soiX ..

ikA mev;, ikA iQPu guxu imW;, ikA mEd;, ikA m;su .. ikA kpxu, ikA sej suK;lI , kIjih Bog ibl;s .. ikA lskr , ikA neb Kv;sI, AvE mhlI v;su .. n;nk , sce n;m ivNu, sBe Tol ivN;su .. 2 .. [142]-v;r-10 arq:--(ijs pRBU ne s;re sohNe pd;rq idLte hn) je sLc; pRBU ihrde ivc nhI' vLsd;, t" (sohNe Bojn) K;N te

(sohNe kLpxe) hMY;PuN d; kI suAd ? kI hoiXA je meve, iQPu, imLW;, gux, mEd; te m;s Aidk pd;rq vrte ? kI hoiXA je sohNe kLpxe te suKd;XI sej iml gXI te mOj" m;N lXIa" ? t" kI bN igA je FOj, cobd;r, cOr-brd;r iml gXe te mihl" ivc vLsN; nsIb hoiXA ? gurU n;nk dev jI d; Furm;n hE--prm;tm" de n;m to' ibn" s;re pd;rq n;SvMt hn . 2 .

Page 35: maas maas kar moorakh jhegre (new)

35

mnuLK;-jIvn dI kilAN lXI PucecI lox, n;m rs dI hE . mnuLKI srIr dI p;lN" ate arogt; lXI mnuLKI-Kur;k ivcle iBMn Bet" dI ivc;r ivc pEN;, sitgur" de igAn d; ivS; nhI' sI . sitgurU jI mnuLK nU| Atimk-avsq; dI Pus pdvI te puLijA veKN; c;huMde hn ijqe ' imLTI ' ate ' son; ' iXk sm;n ho idLsde hn . ijs avsq; ivc puLje mnuLK lXI kOx; Jihr-mXI Bojn, ikse iQrN;, n;r;JgI j" duKI hoN d; k;rn nhI hE ate aMimRt-mXI imLWe pd;rq" n;l Pus nU| koXI PucecI pRsMnt; nhI' PupjdI . sB kuZ iXLk sm;n ho idsd; hE—

tEs; svrnu tEsI Pusu m;TI .. tEs; aMimRtu tEsI ibKu K;TI ..[275] je sitgurU jI m;s nU| iQrN; krde huMde t" K;N v;le PuCLtm pd;rq" dI br;brt; m;s nU| kde

n; idMde . m;s nU| m;x; kihN; t" ikte irh; sgo' sitgur" ne m;s nU| PuhI q" idLtI hE jo meve, iQPu, gux, mEd; Aid PuCLtm mMne gXe pd;rq" nU| idLtI hE . 45/3= sIh; b;j; crg; kuhIA, Xen; Kv;le Q;h ..

Q;hu K;in itn; m;su Kv;le, Xeih cl;Xe r;h .. ndIA ivic iTbe deK;le, qlI kre asg;h .. kIx; q;ip deiX p;its;hI, lskr kre suAh .. jete jIa jIvih lE s;h;, jIv;le t; ik as;h .. n;nk ijPu ijPu sce B;vE, itPu itPu deiX igr;h ..1..[144]-14 B;v arq- ak;l purK c;he t" m;s K;N v;ila" j;nvr" nU| Q;h K;N te l; deve ate Q;h K;N

v;ilA nU| m;s Kv; deve . iXs trH" iXs slok ivc vI sitgur" ne m;s K;N v;le nU| iQrN; nhI' kItI . sgo' Q;h K;N v;ila" nU| m;s Kv; skN v;lI pRBU dI SktI d; anuBv kr;iXA hE . (v;ihgurU dI rcn; ivc m;s vI jIv" dI _se trH" dI <ur;k hE ijs trH" Q;h j" hor pd;rq hn). sitgur" ne iXh smZ;iXA hE ik, ijnH" gLl" nU| mnuLK dI akl aNhoNIa" smZ rhI hE, Puh prm;tm" v;ste anhoNIa" nhI' hn . 46/4= slok mrd;n; 1.. kil klv;lI k;mu mdu mnUA pIvNh;ru ..

kRow kTorI moih BrI, pIl;v; ahMk;ru .. mjls kUxe lb kI pI pI hoiX KuAru .. krNI l;hiN stu guxu, scu sr; kir s;ru .. guN mMDe kir sIlu iQPu srmu m;su Ah;ru .. gurmuiK p;XIaE n;nk; K;wE j;ih ibk;r .. 1 .. [553]-12

pd arq:--kil--kljugI suB;Pu, pRBU n;lo' ivzoxe dI h;lt . klv;lI--Sr;b kLYN v;lI mLTI . mdu--Sr;b . mjls--mihFl . l;hiN--ikLkr de sLk gux p;NI Aidk d; Qol . stu--sLc . sr;--Sr;b . s;ru--sReST . mMDe--roTIa" . sIl--cMg; suB;Pu . srmu--hy; . Ah;ru--<ur;k .

arq:--kiljugI suB;Pu (m;no'- Sr;b kLYN v;lI) mLTI hE, k;m m;no Sr;b hE te iXs nU| pIN v;l; (mnuLK d;) mn hE, moh n;l BrI hoXI kRow dI (m;no-Sr;b dI BrI ipAlI--) kTorI hE te hMk;r (m;no') ipl;PuN v;l; (s;kI) hE, ZUWe loB dI (m;no') mjls hE (js ivc bih ke) mn (k;m dI Sr;b nU|) pI pI ke <uAr huMd; hE .

cMgI krNI nU| (Sr;b kLYN v;lI) l;hN, sLc bolN nU| gux bN; ke sLce n;m nU| sReST Sr;b bN; . guN" nU| roTIa" (fulke), sItl suB;Pu nU| iQPu te Srm nU| m;s--iXh s;rI <ur;k bN; . gurU n;nk jI d; Furm;n hE-- iXh <ur;k sitgurU de snmuLK hoiXa" imldI hE te iXs de K;iwa" s;re ivk;r dUr ho

Page 36: maas maas kar moorakh jhegre (new)

36

j"de hn . 1 . 47/5= mrd;n; 1 .. k;iXA l;hiN, Apu mdu mjls itRsn; w;tu ..

mns; kTorI kUix BrI pIl;Xe jmk;lu .. iXtu mid pItE n;nk; bhute KTIaih ibk;r .. igAnu guxu s;l;h mMDe, BPu ‚m;su‛ Ah;ru .. n;nk iXhu Bojnu scu hE scu n;mu Aw;ru .. 2 .. [553]-v;r-12

pd arq:--Apu--Ap;, hMk;r . w;tu--dOx-BLj, BTkN; . mns;--v;sn; .

arq:--srIr (m;no' Sr;b kLYN v;lI smgrI smet) mLTI hE, hMk;r Sr;b, te itRSn" ivc BLTkN" (m;no') mihFl hE, kUx n;l BrI hoXI v;Sn" m;no') kTorI hE te jm k;l (m;no' ipl;Pu'd; hE . gurU n;nk jI d; Furm;n hE--iXs Sr;b de pIita" bhute ivk;r KLTe j"de hn (B;v, hMk;r itRSn" kUx Aidk de k;rn ivk;r pEd; ho rhe hn) . pRBU d; igAn (m;no) gux hove, isFit s;l;h roTIa", (pRBU d;) Dr m;s--iXh <ur;k hove, iXh sLc; Bojn hE, ikPu'ik sLc; n;m hI (ijMdgI d;) Asr; ho skd; hE . 2 .

ijnH" pd;rq" dI vrto' n;l ivk;r KLTN dI gLl kItI hE PunH" ivc m;s d; ijkr nhI' hE. ikPu'ik asI' '' m;s '' K;N b;re gurmit d; inrN" smZ rhe h" iXs lXI PupRokt slok dI ivc;r sme', iXs pLK v;l iwAn idLita" pt; lLgd; hE ik, ijqe sitgur" ne '' bhute KTIah ibk;r '' dI gLl smZ;Pu'N lXI '' Sr;b itAr krn v;le B"De ate Sr;b pIN Aid d; iJkr kIt; hE, '' m;s '' d; ijkr _qe nhI' kIt; . sgo' ijqe '' scu n;mu aw;r '' v;lI avsq; dI soZI kr;XI hE, _qe gux, ate mMiDa" de n;l '' m;s '' pd dI vrto' kItI hE . spLST hE ik sitgur" ne ''' m;s '' nU| Sr;b vrg; h;nI-k;rk pd;rq nhI' sI mMina; . s;F hE ik, m;s-K;N dI ivrowt; nU| wrm mMnI bEWe ilK;rI, gurmit de s;re pLK" to' aslIyt smZN d; ytn krn nU| '' isLKI-wrm '' nhI' mMnde . 48/6= j; kE rUpu n;hI, j;it n;hI, n;hI muKu m;s; .. --1 .. [1328]-4

(m;s;---d; arq srIrk bl, iliKA hE) 49/7= isMQ rucE sd Bojnu m;s .. rNu deiK sUre ict Pul;s .. ikrpn kPu ait wn ipAru .. hir jn kPu hir hir Aw;ru .. 3 .. [1180]-3

pdarq:--isMQ--Ser (tlv;x; jI_ ! kI dSmeS jI d; isMQ vI Ser nhI' hE ?). rucE--<uS huMd; hE . sUr--sUrm; . Pul;s--joS . ikrpn--kMjUs, sUm . a;w;ru--Asr; . arq:--m;s d; Bojn imle t" Ser sd; <uS huMd; hE, yuLw veK ke sUrme de icLt ivc joS APu'd; hE, sUm nU| wn d; bhut loB huMd; hE . itve', prm;tm; de Bgt nU| n;m d; Asr; huMd; hE . 3 .

pr kI siqgurW ny vI swƒ isMG Bwv Syr nhIN AwiKAw ? bdo bdI gl Aw pey jMg smyN roh ivc Awey snmuK jUJ ky ShIdIAW pwaux vwly sUry nhIN bxwieAw ? iPr jy mws iml jwx qy gurU dy sUrmy isMG vI uSIAW mnwaux qW gurbwxI dI aulMGxw ikvyN hoeI ? 50/8= PUhI te hir_ PUh; le wir_, jEse b;s; m;s det Z;TulI ..

devnh;ru ibs;ir_ aMwule ijPu sfrI Pudru BrE bih h;TulI .. 1 .. [1216]-38-61 pd arq:--PUhI te--Puqo' hI, wrtI to' hI . hir_--cur;iXA hE . PUh;--Puqe wrtI ivc hI . b;s;--b;S;, iSk;rI

pMzI . Z;TulI--ZpT . aMwule--he aMnHe' ! sfrI--r;hI . Pudru--peT . h;TulI--ikse hLTI PuCLte . arq:--ijve' b;S; m;s v;ste ZpT m;rd; hE, itve' tUM vI wrtI to' hI (wn ZpT m;r ke) Ko'Chd; hEC, te wrtI

Page 37: maas maas kar moorakh jhegre (new)

37

ivc hI s"B rLKd; hE' (pur;iNa" sima" ivc kXI kMjUs lok wrtI ivc K;te puLT ke aMn-BMD;r ate m;iXA db; rLKde sn) . (he m;iXA de moh ivc) aMnHe hoXe mUrK ! tMU s;re pd;rq deN v;le pRBU nU| Bul; idLt; hE, ijve' koXI r;hI ikse hLTI te bEW ke ApN; peT BrI j"d; hE (te iXh cet; hI Bul; idMd; hE ik mer; pE'D; KoT; ho irh; hE) . 1 . . 51/9= k;g; krMg YYoilA sgl; K;iXA m;su ..

Xe duiX nEn; mit zuhPu ipr deKn kI As * ..91..[1382] pd arq:--k;g;--k;g" ne, k;v" ne, ivk;r" ne, dunIa" de pd;rq" de csika" ne . krMg--ipMjr, bhut ilLs;

hoiXA srIr . agl;--s;r; . As--t"Q . arq:--k;v" ne ipMjr vI fol m;irA hE, ate s;r; m;s K; ilA hE (B;v, dunIAvI pd;rq" de csika" te

ivSe-ivk;r iXs aLt ilLse hoXe srIr nU| vI coB" l;XI j; rhe hn, iXs BO'ke srIr dI s;rI sLitA iXnH" ne iKLc lXI hE). rLb krke koXI ivk;r merIa" iXnH" doh" aLK" nU| n;h zexe, iXnH" ivc t" ipAre pRBU nU| veKN dI t"Q iTkI hoXI hE . 91 .

gurU ke l;l prc;r t" iXh krde hn ik sRI gurU gRMq s;ihb jI dI b;NI, iXith;s nhI' hE kevl bRhm-igAn hE . pr SeK s;ihb dI iXs tsvIr nU| isLK-wrm de srb PuCLc asq;n, sRI drb;r s;ihb de ke'drI aj;iXb Qr ivc TMg ke, y;trUa" lXI Puh inrmUl kh;NI sLc bN; idLtI . SRomNI jqed;r s;ihb jI dI iXs bR;hmNI krtUt ne, sitgurU gRMq s;ihb jI d;, sdIvI sLc v;l;, jo vDmuLl;, PupdeS iXs p;vn slok duAr; jgt nUM iml irh; sI, ivarq bN; idLt; . 52/ 10= k;g; cUMiD n ipMjr;, bsE t PuDir j;ih .. ijtu ipMjrE mer; shu vsE, m;su n itdU K;ih ..92..[1382}

pdarq:--k;g;--he k" ! he dunIa" de pd;rq" de cske ! cUMiD n--n;h WU|g . ipMjr;--suLk; hoiXA srIr . bsE--je vLs ivc hE, je tere vLs ivc hE, je tUM kr ske' . t--t" . ijtu--ijs ivc . ijtu ipMjre--ijs srIr ivc . itdU--Pus srIr ivco' .

arq:--he k" ! mer; ipMjr n;h WU|g, je tere vLs ivc (iXh gl) hE t" iXqo' PuCLD j;h, ijs srIr ivc mer; Ksm-pRBU vLs irh; hE, iXs ivco' m;s n; K;h, (B;v, he iviSa" de cske ! mere iXs srIr nU| coB" l;PuNIa" zLD deh, trs kr, te j;h, Kl;sI kr . iXs srIr ivc t" <sm-pRBU d; ipAr vLs irh; hE, tU| iXs nU| ivSe-Bog" vl pRern d; jtn n;h kr . 92 . 53/11= jl kI BIit, pvn k; qMB;, rkt buMd k; g;r; ..

h;D m;s n;xI ko ipMjru, pMKI bsE ibc;r; .. 1 .. [659]-6 54/12 jEse k;tI tIs btIs hE ivic r;KE rsn; m;s rtu kerI .. koXI j;Nhu m;s k;tI kE ikzu h;iq hE sB vsgit hE hir kerI ...3..[168]-7-13-51

arq:--ijve' tIh" bLtIa" dMd" dI kE'cI hE Pus kE'cI ivc prm;tm; m;s te lhU dI bNI hoXI jIB nU| bc; ke rLKd; hE . koXI mnuLK ipA smZe ik bc ke rihN" j" bc; ke rLKN; m;s dI jIB de hq ivc hE j" dMd" dI kE'cI de vLs ivc hE, iXh t" prm;tm" de vLs ivc hI hE . 55/13= s;su m;su sBu jIPu tum;r; tU mE Kr; ipAr; .. n;nku s;iXru Xev khtu hE sce prvdg;r; .. 2 ..[660]-2 *ikse AriTsT ne iXs p;vn slok de aLKrI arq" de aw;r te prclt pur;Nk mt v;lI kh;NI anus;r iXLk tsvIr bN; kLYI ijs ivc ruLK te bEW; k" PuCLD ke frId s;ihb jI vLl j;N" c;huMd; hE ate ibrw frId s;ihb ApNe kmJor ate nMge ipMDe n;l arw-leTe, bebsI dI h;lt ivc wrtI te pXe hoXe ApNIa" doh" aLKIa" vLl do PuCgl" kr ke, k" vLl trle BrI nJr n;l veK rhe hn . sMs;r de ikse vI jIPU'de-j;gde mnuLK nU| ikse k" kolo' iXh <tr; kde nhI' hoiXA ik Puh Pusd; m;s K; j;veg; . koXI l;v;rs ibrw mnuLK ikse ibm;rI j" J<m" de k;rn besuLw ikse Puj;x ivc ipA hove t" S;iXd ajeh; B;N; vrt skd; hove . pr Se< FrId jI t" bxe ivS;l ate sUZv;n prv;r v;le ate hJ;r" ceila" de aLKIa" de t;re sn . ivc;re ikse k" dI kI mj;l sI jo PunH" vLl kErI aLK n;l veK skd; .

Page 38: maas maas kar moorakh jhegre (new)

38

s;KIa" ivc iliKA hE ik kuruzetR de gRhN mele te ikse Srw;lU iSk;rI d; aripA hoiXA imRg isLK irMnH rhe sn, ijs nU| veK ke bR;hmN" ne rOl; p;iXA ate m;s K;N dI inMidA krn de n;l sRI gurU n;nk jI nU| BRST;c;rI AiKA . iXs te p;KMD ate BRm gRist lok" de Ble lXI jgt gurU jI ne slok

Puc;re jo iXs pRk;r hn:-- 56/14= slok m: 1 .. pihl" m;shu inMimA, m;sE aMdir v;su ..

jIPu p;iX m;su muih imilA, hDu cMmu tnu m;su .. m;shu b;hir kiYA, mMm; m;su igr;su .. muhu m;sE k;, jIB m;se kI, m;sE aMdir s;su .. vD; hoA vIAihA, Qir lE AiXA m;su .. m;shu hI m;su PupjE, m;shu sBo s;ku .. sitguir imilaE hukmu buZIaE, t" ko AvE r;is .. Aip zuTe nh zUTIaE, n;nk bcin ibN;su .. 1 .. [1289]

pdarq:--inMimA--biNA, muLY bLZ; . jIPu p;iX--ijMd h;sl kr ke, B;v, jdo' j;n pXI . igr;su--igr;hI, <ur;k . s;su--s;h . AvE r;is--r;s APu'd; hE, isre cxHd; hE, sFl huMd; hE . Aip zuTe--ApNe Jor n;l bicA . bcin--bcn n;l, (iXs iksm dI) crc; n;l . ibN;su--h;nI .

arq:--sB to' pihl" m;s (B;v, ipt; de vIrj) to' hI (jIv dI hstI d;) muLY bLZd; hE, ifr m;s (B;v, m" de peT) ivc hI iXs d; vseb; huMd; hE, jdo' (putle ivc) j;n pEC'dI hE t" vI (jIB-rUp) m;s mU|h ivc imld; hE (iXs de srIr dI s;rI Q;xt) hLD cMm srIr sB kuZ m;s hI bN"d; hE . jdo' (m" de peT-rUp) m;s ivco' b;hr BeijA j"d; hE t" vI mMm;(-rUp) m;s <ur;k imldI hE, iXs d; mU|h vI m;s d; hE jIB vI m;s dI hE, m;s ivc s;h lE'd; hE . jdo' juAn huMd; hE te ivAihA j"d; hE t" vI (iXstRI-rUp) m;s hI Qr lE APu'd; hE, (ifr) m;s to' hI (bLc;-rUp) m;s jMmd; hE (so jgt d; s;r;) s;k-sMbMw m;s to' hI hE . (m;s K;N j" n; K;N d; inrn; smZN de q") je sitgurU iml pXe te pRBU dI rJ; smZIXe t" jIv (d; jgt APuN;) nepre cxHd; hE (nhI' te jIv nU| m;s n;l jMmN to' lE ke mrn tk iXtn; DUMQ; v;st; pE'd; hE ik) ApNe Jor n;l iXs to' bica" <l;sI nhI' huMdI (B;v, jnm mrn de gex to' <l;sI nhI' huMdI). gurU n;nk jI Furm;n krde hn ik, (iXs iksm dI) crc; n;l inrI h;nI hI huMdI hE . 57-/15= m: 1 .. m;su m;su kir mUrKu Zgxe, igAnu iwAnu nhI j;NE..

kPuNu m;su, kPuNu s;gu kh;vE, iksu mih p;p sm;Ne .. gE'D; m;ir hom jg kIXe, devita; kI b;Ne .. m;su zoiD bEis nku pkxih, r;tI m;Ns K;Ne .. fxu kir lok" no idKl;vih, igAnu iwAnu nhI sUZE.. n;nk, aMwe isPu ikA khIaE, khE n kihA bUZE .. aMw; soiX ij aMwu km;vE, itsu irdE is locn n;hI .. m;t ipt; kI rktu inpMne, mzI m;su n K"hI .. iXstRI purKE j" inis mel;, _qE mMwu km;hI .. m;shu inMme, m;shu jMme, hm m;sE ke B"De .. igAnu iwAnu kzu sUZE n;hI, cturu kh;vE p"De .. b;hr k; m;su mMd; suAmI, Qr k; m;su cMger; .. jIa jMt siB m;shu hoXe, jIiX liXA v;ser; .. aBKu Bkih, BKu tij zoDih, aMwu gurU ijn ker; ..

Page 39: maas maas kar moorakh jhegre (new)

39

m;shu inMme m;shu jMme hm m;sE ke B"De .. igAnu iwAnu kzu sUZE n;hI cturu kh;vE p"De .. m;su pur;NI m;su ktebI chu juig m;su km;N; .. jij k;ij vIAih suh;vE, _qE m;su sm;N; .. iXstRI purK inpjih m;shu, p;its;h sult;n" .. je _iX idsih nrik j"de, t" Pun k; d;nu n lEN; .. de'd; nrik surig, lEde deKhu Xehu iw~;N; .. Aip n bUZE, lok buZ;Xe p"De Kr; isAN; .. p"De tU j;Ne hI n;hI, ikqhu m;su PupMn; .. toiXahu aMnu km;du kp;h", toiXahu itRBvNu gMn; .. toA AKE, hPu bhu ibiw hz;, toaE bhutu ibk;r; .. Xete rs zoiD hovE sMinAsI, n;nku khE ivc;r; .. 2 .. [1289]-v;r-25

pd arq:--Zgxe--crc; krd; hE . igAn--PuCLcI smZ, Atmk jIvn dI sUZ . iwAn--PuCLcI surit . b;Ne--b;N anus;r, Adt anus;r . fxu--pKMD . is locn--Puh aLK . rkt--rLt, lhU . inpMne--pEd; hoXe . inis--r;t vele . mMwu--mMd, BEx . b;hr k; m;su--b;hro' ila"d; hoiXA m;s . jIiX--jIv ne . aBKu--n; K"N jog SE . ker;--d; . ktebI--muslm;n" dIa" w;rimk-pustk" ivc . km;N;--vritA j"d; hE . jij--jLg ivc . k;ij--ivAh ivc . toiXahu--p;NI to' . ibk;r;--tbdIlIa" . sMinAsI--itAgI . m;ir--m;r ke . zoiD--zLD ke . bEis-bEW ke . nk pkxih--nLk bMd kr lE'de hn . r;tI--r;t nU| . m;Ns K;Ne--lok" d; lhU pIN dIa" soc" socde hn . sUZE--suLZd; (iXnH" nU|) . ikA khIXaE--smZ;Pu'N d; koXI l;B nhI' . khE--je koXI AKe, je koXI smZ;Xe . suAmI--he suAmI' ! he pMiDt ! siB--s;re . v;ser;--Der; l;iXA hoiXA hE . BKu--K;N jog cIJ . cturu--isAN;--suh;vE--soBd; hE, cMg; mMina" j"d; hE . _iX--Puh s;re . nrik--nrk ivc . surig--surg ivc . iw~;Ne--wLke dI gLl . rs--cske . Xete rs--iXnH" s;re pd;rq" de cske . ivc;r;--ivc;r dI gLl . itRBvNu--s;r; jgt .

arq:--(ApNe vlo' m;s d; itAgI) mUrK m;s m;s AK ke crc; krd; hE, pr n; iXs nU| Atmk jIvn dI smZ hE n; iXs nU| surit hE (nhI' t" iXh ghu n;l ivc;re ik) m;s te s;g ivc kI Frk hE, (bnsptI ivc vI Puve' dI hI j;n hE ijve' turde ifrde jIv" ivc hE, bn;sptI ivclI j;n aqv; Atm" de srIr d; n;m mnuLK ne, Q;h, lLkxI, bUr;, AT; Aid rLK ilA hE jIv" dI Atm; de srIr nU| m;s kih idLt; . rLb ne Ap t" ajeh; n;m koXI nhI' rLiKA, Ap hI n;m rLK ilA te Ap hI ikse nU| cMg; te ikse nU| mMd; kihN lLg pXe . ibnsd; srIr hE, jIv-Atm" t" amr hE) te iks de K;N ivc p;p hE . (pur;Ne sme ivc vI, lok) devita" de sB;Pu anus;r (B;v, devita" nU| <uS krn lXI) gE'D; m;r ke hom jLg krde sn . jo mnuLK (ApNe vlo') m;s itAg ke (jd kde ikte m;s veKN t") bEW ke ApN; nLk bMd kr lE'de hn (ik m;s dI bo A gXI) Puh r;t nU| mnuLK nU| K; j"de hn (B;v, luk ke mnuLK" d; lhU pIN de mnsUbe bMnHde hn) . (m;s n; K;N d; iXh) pKMD krke lok" nU| ivK;lde hn, Pu'` iXnH" nU| Ap n; smZ hE n; surt hE . pr he n;nk ! ikse aMnHe nU| smZ;Pu'N d; koXI l;B nhI' (m;s K;N de ivruw ikt;b" ilKN v;le asl ivc akl de aMnHe hn) je koXI smZ;ve t" smZde nhI (pivtRt; v;l; biNa" pKMD nMg; ho j"d; hE ) (je kho ik aMnH" kON hE t") aMnH" Puh hE jo aMinHa" v;l; kMm krd; hE, ijs de idl ivc Puh aLK" nhI' hn (B;v, jo smZ to' sLKN; hE), (nhI' t" socN v;lI gLl hE ik Ap vI t") m" te ipPu dI rt to' hI hoXe hn te mLzI Aidk de m;s to' prheJ krde hn (B;v, m;s to' hI pEd; ho ke m;s to' prheJ krn d; kI l;B ? pihl" vI t" m" ipPu de m;s to' hI srIr pilA hE) . (ifr) jdo' r;t nU| Jn;nI te mrd iXkLWe huMde hn tdo' vI (m;s n;l hI) mMd (B;v, Bog) krde hn . asI' s;re m;s de putle h", swfw muLY m;s to' hI bLZ;, asI' m;s to' hI pEd; hoXe (m;s d; itAgI) pMiDt (j" m;s K;N ivruLw ilKN v;l; pMiDt d; cel;, isLK) (m;s dI crc; zex ke aE've' ApNe Ap nU|) isAN; aKv;Pu'd; hE, asl ivc iXs nU| n; smZ hE n; surit hE . Bl; dLso) pMiDt jI ! (iXh kIh ik) b;hro' (iSk;r krke, j" muLl) ila"d; hoiXA m;s m;x; te Qr d; (vrita;) m;s cMg; ? ifr s;re jIa jMt m;s to' pEd; hoXe hn, ijMd ne (m;s ivc hI) Der; l;iXA hoiXA hE, so ijMnH" nU| r;h dLsN v;l; Ap aMnH" hE Puh n; K;N-jog cIJ (B;v, pr;iXA hLk) t"

Page 40: maas maas kar moorakh jhegre (new)

40

K"de hn te K;N-jog cIJ (B;v, ijs cIJ to' ijMdgI d; hI muLY bLZ; Puh) itAgde hn . asI' m;s to hI pEd; hoXe h", (m;s d; itAgI) pMiDt (m;s dI crc; zex ke aEve' ApNe Ap nU) isAN; aKv;Pu'd; hE, (asl ivc ) iXs nU| n; smZ hE n; surit hE .

pur;N" ivc m;s K;N d; iJkr kXI q;XI' hE, muslm;nI mjhbI ikt;b" ivc vI m;s (vrtn d; iJkr), jgt de SurU to' hI m;s vrtI'd; cl; AiXA hE . jLg ivc, ivAh Aidk k;j ivc (m;s dI vrto) pRw;n hE, PunHI' q"XI m;s vritA j"d; hE . Jn;nI, mrd, p;itS;h--s;re m;s to' hI pEd; huMde hn . je iXh s;re(m;s to' bNn krke) nrk ivc pE''de idLsde hn t" PunH" to' (m;s d; itAgI pMiDt nU|) d;n vI nhI' lEN; c;hId;. (nhI' t") veKo iXh ascrjt; dI gLl hE ik d;n deN v;le nrke pEN te d;n lEN v;le surg ivc. (asl ivc) he pMiDt! tU| D;Y; ctur hE', tEnU| Ap nU| (m;s K;N de m;mle dI) smZ nhI', pr tU| lok" nU| smZ;Pu'd; hE.

prq;iX s;KI mh; purK bolde s;ZI sgl jh;nE ..(647) sitgur" d; iXh PupdeS inr; pMiDt lXI nhI' hE. m;s K;N de ivrLuw rOl; p;PuN v;ila" s;ira" lXI hE. he pMiDt tEnU| iXh pt; nhI' ik m;s ikqo' pEd; hoiXA hE . veK, p;NI to' aMn pEd; huMd; hE, km;d- gMn; PuCLgd; hE,

te kp;h PuCLgdI hE, p;NI to' hI s;r; sMs;r pEd; huMd; hE . p;NI AKd; hE ik mE' kXI trIika" n;l Bl;XI krd; h" (B;v, jIv de p;lN lXI kXI trIika" dI <ur;k-puS;k p;NI hI pEd; krd; hE). iXh s;rIa" tbdIlIa" (B;v, beaMt iksm" de pd;rq) p;NI ivc hI hn . so sRI guurU n;nk jI iXh ivc;r dI gLl dsde hn (ik je sLc; itAgI bNn; hE t") iXnH" s;re pd;rq" de cske zLD ke itAgI bNe (ikPu'ik m;s dI PutptI vI p;NI to' hE te aMn km;d kp;h Aidk dI pEd;iXS vI p;NI to' hI hE . 2 .

XeDI imLWI, spLST, ate ivigAnk dlIl n;l '' m;s '' ate '' s;g '' ivcle Frk nU| smZ ke ate p;p puMn de Brm nU| dUr krn v;le inAre igAn dI b<SS kItI hE . spLST hE ik '' m;s '' b;re mnmLtI Brm p;PuN; gurmit anus;r p;p hE . m;s de itAgI bN ke ApNe Ap nU| vLDe wrmI biNa" nU| sitgur" vlo' p;XI imLWI Z;x hE . sitgur" de ajehe Furm;n" de huMida", m;s K;N dI ivrowt; d; Zgx; Kx; krn; vDI mUrKt;XI hE . iXnH" ilK;rIa" dIa" PuCLpr ilKIa" pustk" ivclIa" dlIl" nU| gurmit dI ksvLTI te prKN d; ytn, kXI gurisLK" de mn" ivc pXe hoXe Brm nU| dUr krn ivc, S;iXd l;hevMd isLw ho ske ?

Page 41: maas maas kar moorakh jhegre (new)

41

11. pustk '' gurmit tt inrny ''

(B;XI rNwIr isMQ jI)

smuLcI gurb;NI d; TIk; ilKN v;le inrpLK ate PuCLc koTI de ivdv;n, gurmuiK ipAre, pRo: s;ihb isMQ jI ne (PuCLpr ilKe) ijnH" dove p;vn slok", (14-15) dI ivAiKA, pd arq" smet (nO'vI poqI de 329 to' 333 sFe tLk) pMj to' QLT siFa" ivc ilKI hE, PunH" hI doh" slok" dI ivAiKA (pd-arq" to' ibn") B;XI rNwIr isMQ jI ne 47 sifa" ivc (94 sFe to' arMB ho ke 140 tk) sm;pt kItI hE . pihl" to' kIte ApNe inLjI fEsle anus;r p;Wk" de mn" ivc (gurmit ivrowI) Brm pLk; kr deN dI rucI n;l ilKI, iXs lMmI cOxI ivAiKA ivc bxe (d;s dI tuLz buwI anus;r) arq-hIN ate aSlIl Sbd" v;le idRST"t ilKe hn . kuZ ilKt" de asl rUp ijPu' de itPu' ilKe j; rhe hn . sUZv;n p;Wk Ap inrN; kr lEN ik, kI B;XI s;ihb jI gurmit de ankUl dlIl ilK rhe hn ik j" PunH" dI B;S; gurmit isw"t dI KMDn" krdI hE:----

slok" (14-15) dI ivAiKA ilKN d; '' SRI-gNeS '' krn lLiga" B;XI s;ihb jI ne 94 sfe te ijhx; 23 nMbr d; isrleK idLt; hE, Pus dI Sbd;vlI, puk;r puk;r ke kih rhI hE ik agl; leK, pihl" to' imqe ikse FEsle nU| gurmit isLw krn d; BrpUr ytn hE . isrleK iXs pRk;r hE :--

m;s de momn" dI pKMD-ikirA d; inKew ate ' pihl" m;shu inMimA- - te ' m;su m;su kir mUrK Zgxe- - -' v;le gur pRm;N" dI ivAiKA .

(P) isrleK de heW" iXPu' ilKN; arMB kIt; hE:--ajehe momn; d; m;n toxn lXI hI1 ' pihl" m;shu inMimA' - - te' m;su m;su kir mUrKu Zgxe- - -v;le gurv;k Puc;rn kIte hn1 . iXnH" gurU pRm;N; nU| hI iXs mOke te ivc;r siht ivc;rn; asI' atIyMt jrUrI smZde h", ikPu'ik s;De m;s Kore Br;v"2 d; ApNe mnorq-isLwI lXI bhut; iXnH" gurU pRm;N" Pute hI Jor hE 3. iXnH" gurU pRm;N" de t;N te hI s;De aj;N Br; TpUsIa" m;rde hn4 ate s;re m;s ah;rI isLK Br;5 m;s de mMDn de ivc iXMnH" gurU pRm;N" dI _T B;lde huMde hn 6 . so dIrQ ivc;r lXI asI' pihl" iXnH" gurv;k" nU| smuLc; aEqe Put;rde h" . gurv;k - - - - iXs to' age doh" gurb;NI slok" dIa" tuk" nU| n|br de ke, pustk de 96 sFe te, 8 nMbr tLk pihl; slok ate 26 nMbr t;XI' dUj; slok, kuLl 34 tuk" ivc dove' slok ilKe hoXe hn .

aglIa" aYuLkvIa" tuk" ilKN to' pihl", PutlI ilKt dIa" PunH" krm v;r tuk" dI ivc;r krde h" ijnH" de heW lkIr" hn:--

No:1 '' ajehe momn" - - - - -hn '', B;v, srbLt d; Bl; c;huN v;le jgt gurU b;b; jI de iXh dove' slok, sdIvI sLc d; bhumuLl; igAn b<SS krn v;lI '' Ksm kI b;NI '' nhI' sn, sgo' m;s de itAgI momn" nU| crc; ivc hr; ke PunH" de m;n toxN lXI aqv; PunH" dI heWI krn lXI, trk-mXI ifLke bcn sn .

ikse aigAnI nU| igAn dI b<iSS krke Pus d; ihrd; ijLt lEN; hor gLl hE, pr ikse d; 'm;n' tox deN d; arq hE, KrHve bol" n;l ikse de ihrde nU| Wes phuMc;NI. ijs sitgurU n;nk s;ihb jI ne Adm-Kor r;KS" n;l ate mnuLKt; de duSmN, <UnI WLg" n;l iXLk vI ifLk; bcn nhI' sI boilA,

Page 42: maas maas kar moorakh jhegre (new)

42

ijs gurdev jI ne b;J;r ivc Klo ke nIl;m ho j;N" ZLl ilA sI pr j;br J;lm" de Julm ivruLw mLqe te tIPUxI tLk nhI' sI p;XI, Pus imLW bolxe gurdev jI ivruLw iXh doS l;iXA j; irh; hE ik, PunH" ne m;s de momn" d; m;n toxn lXI Pucece slok" dI rcn" kItI sI. ijs mh"n gurdev jI d; isw"t iXh hE:-- 58= iXku ifk; n; gl;iX sBn; mE sc; wNI ..

ihAPu n kEhI W;ih m;Nk sB amolve .. 129 ..[1384] ijs gurdev jI d; Furm;n hE— mMd; iksE n AiK Zgx; p;vN; ..[565]-1(3) kOx; bolN dI ijs gurU-prmeSr nU| j;c hI nhI' sI, Pus imT bolVy sLjN s"XI b;re iXh

AKN; ik Pus ne srbs"Ze sdIvI sLc de bol" de q" ikse nU| hr;PuN lXI slok rce sn . kI iXs nU| hMk;r dI is<r mMina" j;ve ik j" ihrde ivc iTkI hoXI aSrw; ?

As; dI v;r d; t" B;XI s;ihb int kIrtn krde rhe sn, Puh ikve' BuLl gXe ik n;nk inrMk;rI jI ne ifLke bol" nU| kde psMd nhI' kIt; :-- 59= n;nk ifkE boilaE tnu mnu ifk; hoiX ..

ifko ifk; sdIaE ifke ifkI soiX .. ifk; drgh sTIaE muih quk; ifke p;iX .. ifk; mUrKu AKIaE p;N; lhE sj;iX .. 1 .. [473]-v;r-20 arq:--gurU n;nk jI Furm;n krde hn--je mnuLK ruLK; bcn bold; rhe, t" Pus d; tn te mn dove' ruLKe ho j"de

hn (B;v, mnuLK de aMdro' pRem PuCLD j"d; hE) . ruLK; bolN v;l; lok" ivc ruLK; hI mShUr ho j"d; hE ate lok vI Pus nU| ruLKe bcn" n;l hI y;d krde hn . ruLK; (B;v, pRem to' sLKN;) mnuLK pRBU dI drg;h to' rLidA j"d; hE ate Pus de mU|h PuCLte quLk" pE'dIa" hn (B;v, ifTk;r" pE'dIa" hn). pRem-hIN ruLKe mnuLK nU| mUrK AKN" c;hId; hE, pRem to' sLKNe ruLKe mnuLK nU| juLtIa" dI m;r pE'dI hE (B;v, hr q" Pus dI sd; bxI inr;drI huMdI hE ). 1 . so iXh ilKN" mMdB;gI gLl hE ik sitgur" ne ikse K;s ifrke nU| igAn-crc; ivc hr; ke PunH" dI heWI krn lXI PucecI b;NI rcI sI .

nM : 2---'' m;s Kore Br; '' (m;s Kor;, msUixa" de iXLk rog d; n" vI hE) kI ApNe gurB;XI isLK BEN-Br;v" lXI ajehe Sbd vrtne yog hn ? kI B;XI s;ihb lXI '' d;l pIN; '' Sbd vrtne WIk hoNge ? mnuLK dI <ur;k n; kevl '' sbJI '' hE ate n" kevl '' m;s '' hI hE . kI ajehI ruLKI B;S; B;XI s;ihb dI hstI de ankUl hE ?

nM : 3, 4, 5 ate 6--je koXI gurisLK gurb;NI d; Asr; iml j;N de k;rn <uSI mn;Pu'd; hE ate gurb;NI igAn dI sUZ de k;rn anMd anuBv krd; hE t" B;XI s;ihb nU| F<r hoN; c;hId; sI . gurb;NI de Sbd d; Asr; lEN v;le ajehe isLK" lXI ivaMgmXI ate cuBve' Sbd vrt ke PunH" d; idl duK;PuN d; p;p hE . gurU PupdeS dI inr;drI hE.

kI iXs nU| hE'kx-b;JI dI is<r smiZA j;ve ? :--- gurU b;NI pRtI gurmit-ivc;r nU| aLge torn to' pihl", wur kI b;NI b;re B;XI s;ihb jI de ihrde ivclI Srw; d; pUr; anum;n l; lEN lXI PunH" dI pustk de 118/119 sFe v;lI ilKt vI ivc;r heW lE APuNI JrUrI hE . Puh asuK;vI' ilKt iXs pRk;r hE:--

Page 43: maas maas kar moorakh jhegre (new)

43

‚je sitgur" nU| aMDe-Kor" n;l v;h pE'd; t" kI gurU s;ihb iXs pRq;iX '' b;hr k; m;su mMd; suAmI Qr k; m;su cMger; '' de trkmXI v;k dI q;Pu', kI iXs ibw v;k Puc;r ke trk krno' rukde ? (B;v, ilKNo kde b;j n" APu'de?) '' Qr k; m;s mMd; suAmI b;hr k; m;s cMger; .‛

m;s de vLDe itAgI hoN n;l hMk;rI hoXe ate m;s K;N dI ivrowt; n;l nLk;-nk Bre hoXe ihrde v;le B;XI s;ihb jI de Putle bcn" to' iXh smZN ivc koXI ksr nhI' rih j"dI ik:--- (a) B;XI rNwIr isMQ gurb;NI de iXnH" do slok" nU| '' wur kI b;NI '' nhI' sgo' inr; m;s K;N de

ivrowIa" n;l izxe Zgixa" ivc ijLt pR;pt krn v;l; iXLk vwIA SstR hI mMnde sn . (A) '' sgl b;NI mih aMimRt b;NI '' nU| beaMt v;r iXPu' kih kih ke viDAiXA hoiXA hE--v;hu

v;hu b;NI scu hE gurmuiK lwI B;il ..[514]-v;-15(2) v;hu v;hu b;NI inrMk;r hE itsu jevDu avru n koiX .. [516]-v;r-18(3) 16(1)— wur kI b;NI AXI .. itin sglI icMt imT;XI ..[628]-13-77 b;NI gurU gurU hE b;NI ivic b;NI aMimRtu s;re ..[982]-4 gurU gRMq s;ihb jI t" Furm; rhe hn ik— n;nk bolE aMimRt b;NI .. [877]-3 Pus p;vn gurU b;NI nU| B;XI rNwIr isMQ jI trkmXI ilK rhe hn . gurU n;nk dev jI t"

iXh Furm; rhe hn ik '' jEsI mE AvE Ksm kI b;NI tEsx; krI igAnu ve l;lo ..[722]-3-5 B;v, mE' PuhI j;Nk;rI idMd; h" ijs dI pRern; mEnU| ak;lpurK krd; hE . gurU n;nk jI t"

bolde hI pRBU de bul;Xe hn— n;nku bolE its k; bol;iXA ..[1271]-3-21(4) pr B;XI rNwIr isMQ jI Furm; rhe hn ik gurU n;nk dev jI igAn crc; ivc ikse nU|

hr;PuN lXI lox anus;r vLw to' vLw trkmXI b;NI bolN ivc sMkoc nhI' sn krde . (e) sitgur" dI b;NI ivc sow krke Pus nU| hor vwere trkmXI bN;XI j;N dI ivc;r ijs

mnuLK de mn ivc A j;ve, kI Pus nU| vLD; hMk;rI mMina; j;ve, ik Srw;-hIN aisLK mMina" j;ve ik j" ifr ivLidA-hIN, aSuLw mtIA mUrK mMina; j;ve ? iXh ilKN; ik '' je ikte sitgur" nU| a"De K;N v;ila" d; pt; lLg j"d; t" Puh '' b;hr k; m;su mMd; suAmI Qr k; m;su cMger; '' ilKN dI q", ApNe bcn" nU| hor vI vLw trkmXI bN;PuN lXI '' Qr d; m;s mMd; suAmI b;hr d; m;s cMger; ' ilKNo' kde iYLl n; kr'de ? ikLDI duKd;XI trk hE . r;mr;Xe jI ne t" kevl XehI kih deN dI BuLl kItI sI ik b;NI dI tuk '' imTI muslm;n kI '' nhI' sgo' '' imLTI beXIm;n kI ''' hE, t" Pus nU| sd; lXI pMq ivco' zek idLt; igA sI . Xewr B;XI rNwIr isMQ jI ne kevl gurb;NI dI SuLwt; dI aTLlt; hI BMg nhI' kItI sgo' YMg n;l, sitgur" nU| vLDe trkv;dI ate tMg idle ilKN d; apr;w vI kIt; hE . iXnH" b;re koXI pMqk hukm j;rI n; hoN" J;hr krd; hE ik pMq d; srbr;h w;rimk n; rih ke pUrn tOr te isAsI Qul;TIA bN cuLk; hE .

(s) iXLk p;se t" iXh kih rhe h" ik dUr dur;De jMgl" ivc vLsde Adm Kor kODe d; sitgur" nU|

Page 44: maas maas kar moorakh jhegre (new)

44

pt; lLg igA sI ate PunH" ne _qe puLj ke Pus d; Puw;r kIt; sI, Xewr iXh iliKA igA hE ik PunH" nU| ApNe ipMD tlvMDI ivc vLsde PunH" muslm;n" d; pt; vI nhI' sI, ijhxe a"iDa" de n;l kXI v;rI a"De deN v;lIa" kukxIa" nU| n;l hI K" j"de sn . m;s dI ivrowt; krn de ZLl d; dOr;, B;XI s;ihb de isr te Xen; iBAnk Jor fx igA hoiXA sI ik, aBLl gurU n;nk s;ihb jI dI inMidA ilK idLtI ik,(1) PunH" nU| a"De K;N v;ila" mnuLK" d; pt; nhI' sI lLg sikA (2) PunH" ne ApNI b;NI nU| vwere trkmXI bN;PuNo' nhI' sI TlN; .

(h) pustk de 96 sFe t"XI dove' slok 8 ate 26 str" ivc ilK ke, B;XI s;ihb aLge iXPu' ilKde hn:-- iXnH" gurUv;k" dI ivAiKA to' pihl" iXh dLs deN; JrUrI hE ik gur pRm;N" ivc ZTke d; pd isLw krn

lXI kLK sbUt nhI' imld;, ikPu'ik iXqe inr; m;s d; iJkr hE . so ZTke de d;ved;r" d; d;v; t" pE'dI sLTe <;rj hE . huN irh; m;s de murId" d; d;v; . so iXs nU| <Ub z;N bIN ke ivc;rn; hE .

B;XI s;ihb dI XenI kqnI b;re ivc;r- 1 msl; t" '' kuW; '' K;N d; hE . pMqk '' isLK riht mry;d; '' ivc kuLW; K;N; kuriht iliKA hE . ate pMq ne kuLWe dI ivAiKA iXnH" Sbd" ivc kItI hE, '' kuLW; to' B;v Puh m;s jo muslm;nI trIke n;l itAr kIt; hove '' . ilKN dI lox t" iXh hE ik ''' kuLW; '' K;N; bLjr kuriht mMnI j;N d; k;rn kI sI ? pr ApNe Ap hI '' ZTke '' de d;ved;r" d; d;v; lE bihN; ate Ap hI d;v; <;rj kr deN d; FEsl; suN; deN;, B;XI rNwIr isMQ vrge ivdv;n gurisLK nU| ajehe FrJI ate arqhIn FEsle deNe, fLbde nhI' sn . '' ZTk; pd '' m;s '' d; hI lK;iXk hE, jo bhut; krke m;lve v;le ate kuZ duAbe v;le vrtde hn . m;Ze ivc vLsde aqv; duAbe de v;sI <;ls; jI dI bhuigNtI ne '' m;s '' nU| mh"pRS;d kihN; a;rMB kr ilA sI . aMgReJI ividA de pRB;v k;rn huN bhte lok m;s nU| '' mIT '' kihN lLg pXe hn . ZTk; kihN n;l m;s de arq nhI' bdl j"de . so ZTke lFJ b;re ivarq dI bihs arMB kr lENI, belox; mUrK-Zgx; hE . fEsl; '' m;s K;N '' d; ate '' kuLW; n; '' K;N d; hoN; c;hId; sI . sitgur" ne kuLW; iks k;rn vrijA ? ies pRSn dI bw-dlIl Aqy ieiqhwsk ksv~tI dI prK qy pUrw auqrn vwlw jvwb, ienHW iqMnW hI ilKwrIAW ivcoN iksy ny vI nhI' iliKAw [ (2) B;XI s;ihb ne ijnH" Sbd" dI vrto' '' m;s de murId" '' de d;ve pRtI kItI hE, Pus to' iXh sihj hI isLw ho irh; hE ik PuCLpr ivc;re doh" (14, 15) p;vn gurb;NI slok" de jo arq pRo: s;ihb isMQ ijhe inrpLK ivdv;n de ilKe hoXe as" PuCLpr pxHe hn, PunH" arq" to' imld; igAn, B;XI s;ihb jI nU| Jr; nhI' B;Pu'd; . spLST ho idsd; hE ik B;XI s;ihb ne slok" de arq ivg;x deN ivc pUr; iTLl l;PuN; hE . 96 sFe dI hI aglI ilKt iXs pRk;r hE:--

''iXs Sbd dIa" '' igAnu iwAn kz sUZE n;hI cturu kh;vE p"De '' Aidk '' tuk" to' s;F isLw huMd; hE ik iXnH" gur v;k" ivc pMiDt nU| snmuLK PupdeS hE, ate sB to' ipzlI tuk '' Xete rs zoiD hovE s|inAsI n;nku khE ivc;r; '' to' pRtLK prtIt huMd; hE ik iXh PupdeS ivSeS krke PunH" vESnv bR;hmN" pRtI hE jo s|inAs ASRm de

Page 45: maas maas kar moorakh jhegre (new)

45

aiBm;nI ho ke ApNe Ap nU| m;s de itAgI hoN krke pUrn wrmI smZI bEWe hn, jo idK;ve m;tr m;s nU| deK ke iQrN" krde te zUt zUt kih ke BLjde hn, pr aMtrgtI _se m;s nU| glH;cI burkIa" vLYde hn .''

(3) gurb;NI de TIk;k;r, B;XI s;ihb jI ApN" do Tuk fEsl; suN; rhe hn ik sitgurU jI ApN; iXh (PCLupr ilKe slok n|: 14 ate 15 d;) PupdeS ikse pMiDt nU| j" sMinAsI vESnv bR;hmN nU| suN; rhe hn . iXs sc;XI nU| ZuWl; rhe hn ik sMs;r d; ijhx; pR;NI vI suihrdt; n;l ApNe aMdr Z;tI m;re, sitgur" d; PupdeS, Pus de ikse irsde n;sUr te k;rI d;rU d; kMm, JrUr de irh; huMd; hE . isLKI de ivrowIa" dI gLl t" kI krnI hE, B;XI rNwIr isMQ jI vrg; pRisLw w;rimk AgU hI, sitgur" de PupdeS de srb-s"Ze hoN v;lI '' aTLl sc;XI '' nU| ZUW isLw krn v;le fEsle suN; irh; hE . B;XI rNwIr isMQ jI gurb;NI de iXnH" p;vn slok" nU| PunH" ilK;rIa" te QTd; iks k;rn nhI' mMnde ijhxe m;s K;N v;ila" nU| murd;r K;Ne, mlez ate vLDe hitAre ilK rhe hn ? ifr jd ik m;s dI ivrowt; krn sme B;XI s;ihb hor ilK;rIa" n;lo' ikte vLw Krve Sbd ilK ke m;s K;N v;le gur-B;XIa" dI heWI krn ivc a;nMd m;N rhe sn t" iXnH" slok" nU| ApNe pRq;iX Puc;re iks k;rn nhI' sn mMnde ? B;XI s;ihb jI dI ilKt to' s;F isLw hE ik PunH" d; w;rimk hMk;r, hI aLge ilKe prm-pivLtr gurU-v;k dI inr;drI krv; irh; hE:-- 60= slok mhl; 3 .. prq;iX s;KI mh; purK bolde s;ZI sgl jh;nE ..

gurmuiK hoiX su BPu kre ApN; Apu pz;NE .. gur prs;dI jIvtu mrE t; mnu hI te mn m;nE .. ijn kPu mn kI prtIit n;hI n;nk se ikA kqih igAnE ..1.. [647]v;r-12

arq:--mh" purK ikse de sMbMw ivc isiKAw d; bcn bolde hn (pr Puh isiKAw) s;re sMs;r lXI s"ZI huMdI hE, jo mnuLK sitgurU de snmuLK huMd; hE Puh (suN ke) pRBU d; Dr (ihrde ivc w;rn) krd; hE, te ApNe Ap dI Koj krd; hE . sitgurU dI ikrp; n;l Puh sMs;r ivc vrtd; hoiXA hI m;iXA vlo' Pud;s rihMd; hE, t" Pus d; mn ApNe Ap ivc ptIj j"d; hE (b;hr BTkNo' hT j"d; hE ) . gurdev jI furm;Pu'de hn ik, ijnH" d; mn ptIijA nhI', (B;v, gurU n;lo' ApNI mLt nU| vLDI smZde hn) PunH" nU| igAn dIa" gLl" krn d; koXI l;B nhI' huMd; . 1 .

sitgur" dI b;NI srb s"ZI hE ate sdIvI sc;XI v;lI hE . iXs nU| ikse <;s ivAktI lXI Puc;rI kihN; gurb;NI dI beadbI hE . ikse pRq;iX bolI hoXI s;KI s;re jgt de mnuLK" lXI s"ZI isiKAw de rhI huMdI hE . iXs PpudeS dI smZ Puse mnmLuK nU| nhI' APu'dI ijhx; ApNI mLt nU| gurU dI mLt n;lo' sReST smZd; hE .

PuCLpr iliKA 14 nMbr slok ''pihl" m;shu inMimA d; arq ilKN sme gurb;NI dIa" kXI tuk" vrtIa" hn pr PunH" b;re iXh pt; s;rI pustk ivco' nhI' imld; ik Puh iks r;g ivco' ate iks aMk to' lXIa" hn . iXs lXI PunH" s;rIa" aYLukvIa" tuk" dI ivc;r kr skNI d;s ijhe mnuLK lXI muSkl hE . iXs slok dIa" aLW" str" de krmv;r arq" nU| ApNI ivdvt; de Jor te ApNI inj-mLt d; rMg c;xH lEN PuprMt, pustk de 104 sfe te B;XI s;ihb dI ruLKI Sbd;vlI d; nmUn" m;tR iXs pRk;r hE :--

iXs pihle s;re Sbd de ASe arq B;v to' isLT; iXh inkilA ik aEve' ' m;s m;s dI iQrN; de arl brl pdu mUho' kLYI j;N; ikse nU| m;s d; itAgI ate iXs itAg kr prm wrmI isLw nhI'

Page 46: maas maas kar moorakh jhegre (new)

46

' kr idMd;, sgo' inre Apo ivc Afre hoXe aigAnI, inrI kqnI bdnI de iBMDI momn isLw krd; hE . ivc;r smZN dI shUlt lXI aLge ilKe B;XI s;ihb jI de bcn" nU| A,B,C,D B;g" ivc

vMD ilA hE:-- A) pr iXs to' iXh kd;ict nhI' isLw ho skd; ik m;s de K;N dI AigA Xehn" bcn" to' spLST hE . je Bl; iXPu' hI smZ ilA j;ve ik m;s de K;Ne dI AigA hE t" ( ApNe Ap hI bNe hoXe '' jLj '' B;XI rNwIr isMQ s;ihb d; do '' TuLk FEsl; '' hE ik) B) ipzle gur pRm;N dI hr iXk tuk ivc vrnN kIte m;s nU| vrtN dI AigA smZI j;vegI . iXs trH" AigA arop ke hr pRk;r d; igiNA m;s vrtN; pveg; . [Xeqe hI bLs kr de'de t" vI bLct ho j"dI pr jLj s;ihb de FEsle ne aje aslI rUp nhI' sI w;irA, so ilKde hn-) C) arq;t kucIl rkt ibMd, iXstRI d; irt (m;hv;rI d; <Un), grB asq;n (Bg), grB aMdr bLce d; biNA buLq, iXs buLq de hLD, cMm, tn, m;s, iXstRI dI duLwI (mLme), nLk, bulH te dMd" sNe s;r; muLK, aMdrlI jIB; te t;lU ate bNIa" tNIa", Qr lE a"dIa" iXstRIa", ate iXstRIa" to' Pupje b;l, s;k snbMw sB BKSN krne pENge . pr m;s K;N v;le Br; aijh; nhI' krde ate n; hI kr skde hn . D) t" te iXnH" bcn" to' m;s de K;N d; pLK isLw kr lEN; inrI mUrKt; hE . aijhI mUrKt; hE ijhI ik m;s de momn; d; Brm de sUtk ivc pEN; . t;hI' te doh" p;isa" de inre ' m;s m;s ' AK ke Apo ApNe pLK isLw krn de foke burx;T nU| agle lgde Sbd ivc mUrK" d; Zgx; kih ke sitgurU s;ihb jI ne kqn kIt; hE . (aLge dUje 14 nU| slok de arq arMB huMde hn .

ivc;r A) je m;s K;N dI AigA isLw nhI' huMdI t" m;s K;N to rokN d; sMket vI ikte nhI' hE . ifr

kI, m;s pRtI ajeh; kuZ ilKN to' sitgur" d; B;v PuhI sI ijhx; B;XI s;ihb jI ne (c) B;g ivc iliKA hE ? sitgur" de igAn nU| smuLcI gurb;NI de isw"t de ankUl ilKN d; ytn krn v;lI B;XI s;ihb dI soZI nU| S;iXd, m;s K;N dI ivrowt; v;le '' ZLl '' ne ingl ilA lLgd; hE .

B) ApNI mLt anus;r imqe ikse wrm-krm nU| gurmit isLw krde smeC apNe FEsle suN;PuN lXI h;km" v;lI Sbd;vlI vrtNI, hMk;r hE . hMk;rI ivdv;n b;re sitgur" d; Ftv; iXPu' hE--pixA mUrKu AKIaE, ijsu lbu loBu ahMk;r; ..[140]-6

C) so ikPu mMd; AKIaE ijtu jMmih r;j;n .. (473)-v;-19 iXPu' jgt-gurU b;b; jI ne iXstRI j;tI d; sitk;r krn; isK;iXA hE . hEr;nI hE ik B;XI

s;ihb jI ne n;nk inrMk;rI jI de hI Puc;re p;vn slok d; B;v, ajehe gMde ate sLiBat;-hIN Sbd" ivc ilKN dI ivc;r ikve bN; lXI ? ajehI mUrKt;XI s;nU| nrkI gMd d; kIx; ikve' n; bN; devegI ? m;s K;N dI AigA ijs YMg n;l B;XI s;ihb ne deNI arMB kItI sI Pus to' t" iXh vI Dr bNd; j; irh; sI ik ikte B;XI s;ihb iXh n; ilK idMde ik '' iXs slok de rcet; sitgurU jI d; SrIr vI m;s d; hI sI t" ifr Pus m;s nU| vI- - - - - - -'' . m;s K;N dI ajehI a;igA dI mn ivc ivc;r

Page 47: maas maas kar moorakh jhegre (new)

47

APuN te hI Srm n;l inLQr j;N; c;hId; sI . smuLcI gurb;NI de simlt isw"t nU| iwAn ivc rLK ke ikse tuk j" slok de arq krn v;lI gurmuKt;XI B;XI s;ihb nU| S;iXd nhI' sI B;Pu'dI ?

m;s-Bojn de itAgI hoN de k;rn, ApNe Ap nU| pLke gurisLK smZN v;le, m;s K;N v;ila" nU| '' gMd-K;Ne mlez '' ilK ke PunH" de ihrde duKI krn d; p;p km;Pu'de hn, PunH" nU| c;hId; hE ik, siqgurU nwnk swihb jI de PunH" do gurb;NI-slok" to' isLiKA lE ke m;s K;N v;ila" nU| vI ApNe vIr smZN . m;s n; K;N" hor gLl hE, pr m;s to' nFrt krnI bR;hmNI Brm hE, tMg-idlI hE, aigAnt; hE . wrm-hMk;rIa" d; iwAn m;s dI vrto' v;le Pus pLK vLl idv;iXA hE ijs to' sMs;r-rcn" dI k;r cl rhI hE .

kiQq qOr qy mws dy iqAwgI, BweI rxDIr isMG jI ny ijvyN dI qrk mws-Bojn Ckx vwilAW dy ivru~D ilKI hY , Pus to' isLw huMd; hE ik B;XI s;ihb gurb;NI de smuLce igAn nU| smZN v;lI lox to' koh" dUr j; Klote hoXe sn . ivw;t; ne mnuLK nU| '' PucecI bLuwI '' ate s;re jIa" n;lo' alok;r '' mn-SktI '' d; m;lk bN; ke s;rIa" jUn" d; isrd;r QwipAw hE . iPr mnu~K ƒ Kry Koty ivc AMqr dI sUZ-bUZ de ke iXs nU| '' krm '' dI sutMtRt; pRd;n kItI hoXI hE ate n;l hI:-- 61= mnu kuMcru k;iXA PuidAnE .. guru aMksu scu sbdu nIs;nE .. r;j duArE soB su m;nE .. 1 ..[221]-2

ajehI aSlIl B;S; vrt ke m;s dIa" aLD aLD vNgIa" nU| K;;N d; fEsl; suN;PuN dI icMt; B;XI rNwIr isMQ jI vrge pRisLw ivdv;n nU| iks k;rn v;pr gXI ? ifkr t" PunH" hMk;r-gRisa" b;re krn; c;hId; hE ijnH" ne igAn d; dIv; huMida" hoiXa" vI j;N buLZ ke KUh ivc iDg pEN nU| ApN; wrm mMn ilA hoiXA hE :--- 62= kbIr mnu j;nE sB b;t j;nt hI aPugnu krE .. k;he kI kusl;t h;iq dIpu kUXe pre .. 216.. [1376]

ivc;r awIn p;vn slok" (14-15) duAr; idLte igAn ne Kr; KoT; prKN v;lI buLwI mnuLK kolo' Koh nhI' lXI . ijs dI '' miq '' iTkwixau Ajy ih~lI nhIN auh '' Apxy prwey cMgy mwVy, mws '' dy &rk nUM cMgI qrHW jwxdw hY. m;t; ipt; d; srIr vI m;s hI hE . pr bLce nU| Bgt bN;PuN de ijmev;r, m;t; ipt; (de m;s-srIr) nU| wMn wMn kih ke sitgur" ne sitk;irA hoiXA hE—

wMnu su vMsu, wMnu su ipt;, wMnu su m;t;, ijin jn jNe ..[1135]3-7(3) B;XI s;ihb jI ne m;t; ipt; Aid sMbMwIa" d; m;s K; lEN v;lI gLl, sitgur" de slok" n;l

jox ke, kXI mU|h FLT mUrK" lXI Gust;KI krn d; r;h KolH deN dI gMBIr BuLl kItI hE . Sok hE ik B;XI jI ne sitgur" de iXs bcn d; cet; ikve' Bul; idLt; ik—

k;he pUt Zgrt hPu sMig b;p .. ijn ke jNe bDIre tum hPu, itn isPuC Zgrt p;p .. 1 .. rh;Pu ..(1200) m;s de B"De, m;t; ipt; n;l t" Zgxn" vI p;p furm;iXA hE . B;XI s;ihb t" m;t; ipt; nU|

Page 48: maas maas kar moorakh jhegre (new)

48

K; j;N d; hukm de rhe hn . gurb;NI ivc kevl gurU inMdk nU| vLD; p;pI ate m;t; ipt; n;l Zgx; krn de '' mMd-krm '' nU| hI '' p;p '' Furm;n kIt; hE . gurU gRMq s;ihb jI ne hor ikse '' krm '' nU| '' p;p '' j" '' puMn '' Furm;n nhI; kIt; . m;s K;N nU| vI '' p;p '' ikse q" nhI' ikh; . m;s de ijs rUp nU| K; lEN dI AigA B;XI s;ihb ilK rhe hn, Pus m;s de b;re ibbekI mnuLK nU| pt; hE ikhxe srIr v;l; m;s sitk;r jog hE aqv; pUjN jog hE, iks SrIr v;l; m;s t<t cvr d; aiwk;rI hE, iks SrIr v;le m;s nU| jelHK;ne ivc DLkN" JrUrI hE, iks SrIr v;le m;s nU| f"sI de t<te te lE j;N; WIk hE aqv; m;s K;N v;ila" nU| iXs gLl dI vI pUrI soZI hE ik iks SrIr de m;s nU| K; lEN; tMdrustI lXI cMg; hE .

D)sitgur" de bcn" to' m;s K; lEN d; sMket smZ lEN; je mUrKt;XI hE t" iXh smZ lEN; vI hMk;r nU| pLWe p;PuN v;lI aYukvI buxbx;hT hE ik '' sitgur" ne m;s K;N v;ila" nU| psMd nhI' kIt; . ' m;s K;N to' rokN d; spLST hukm aqv; spLST sMket s;rI gurb;NI ivco' ikse q;Pu' nhI' imld; . iXs sc;XI ivc vI koXI BuleK; nhI' hE ik '' m;s '' dI ivAiKA ijs YMg n;l iXnH" doh" p;vn slok" ivc sitgur" ne kItI hE Pus to' m;s dI vrto' d; sMket JrUr imld; hE . gurb;NI to' s;F isLw huMd; hE ik iXh furm;n vI gurU n;nk jI d; hI hE ik—

ikA mev;, ikA iQPu gux imW;, ikA mEd;, ikA m;su .. (pUr; slok Pupr A cuLk; hE)

gurdev jI ne '' m;s '' nU| vI iQPu gux ijhe pd;rq" de n;l hI igiNA hE . gMBIrt; n;l ivc;r gocrI gLl iXh vI hE ik, B;XI s;ihb vrge sUZv;n ilK;rI ne, 244 siFa" v;lI ApNI ikt;b ivc, sitgur" d; iXh slok iks k;rn nhI' iliKA ? pustk de hr sFe te pLK-p;tI rucI v;lI tMg idlI, p;Wk d; suAgt krdI spLST idLs APu'dI hE . iXh t" ho hI nhI' skd; ik B;XI s;ihb jI ne sitgur" d; iXh p;vn Sbd kde pixHA hI n; hoveg; :- 63= mn tMU mt m;Nu krih ij hPu ikzu j;Nd;, gurmuiK inm;N; hohu ..

aMtir aigAnu hPu buiw hE, sic sbid mlu Kohu .. hohu inm;N; sitgurU agE mt ikzu Apu lK;vhe .. ApNE ahMk;ir jgtu jilA, mt tU| ApN; Apu gv;vhe .. sitgut kE B;NE krih k;r, sitgur kE B;NE l;ig rhu .. iXPu khE n;nku Apu ziD suK p;vih mn inm;N; hoiX rhu .. 7 ..[441]

Page 49: maas maas kar moorakh jhegre (new)

49

12. kurUkSetr de sUrj gRhN mele te v;prI s;KI

gurU n;nk dev s;ihb jI dI jIvnI d; iXith;s ilKN v;ila" lgpg s;re iXith;sk;r" ne

iliKA hE ik gurU n;nk dev jI kurUkSetr de sUrj gRhN-mele te gXe sn t" Puqe ikse rjv;xe ne iSk;r kIt; hoiXA hrn sitgur" dI hJUrI ivc BeT; kIt; sI, ijs nU| sitgur" dI AigA n;l Puqe hI irMnHN; wr idLt; igA sI . ikPu'ik sUrj gRhN smeC aLg b;lNI ate ' m;s ' irnHN" bR;hmNI wrm de ivruLw sI so, bR;hmN-s;w jogI Aid ate hor kXI BrmI lok hLl; krke A gXe . ved" d; igAt; n;nU| n;mI iXk ivdv;n bR;hmN vI sitgur" n;l crc; krn lXI AiXA iliKA hE . sitgur" ne PuCLpr ivc;re (13-14) slok Puc;re ate ivAiKA kItI . bR;hmN" dI inS; ho gXI ate sitgur" de igAn dI ijLt hoXI . m;s K;N dI ivrowt; krn AXe s;re bR;hmN, jogI, jMgm Aid, sitgur" de isLK bNe aqv; aunHw dy mnW ivcoN ieh Brm dUr ho igAw ik mws dw iqAwg mnu~K ƒ DrmI bxwauNdw hY[

B;XI s;ihb D;: vIr isMQ jI ne hrn de m;s to' KIr bN j;N v;lI gl nhI' ilKI, b;kI lLgpg s;re ilK;rI iXh ilKde hn ik bR;hmN" n;l cl rhI ' m;s ' b;re crc; d; Bog pE j;N te jd sitgur" de hukm n;l culeH te wrI Pus deg d; YLkN Put;irA t" hrn de m;s dI q", dLuw c;Pul" dI imLWI KIr inklI sI jo bRhm Boj bNI .

Xese s;KI nU| B;XI rNwIr isMQ jI ne ApNI pustk '' gurmit tt inrNy '' de 130 sFe to' 140 sFe t"XI kXI beloxIa" PuktIa" jugtIa" d; imlgoB; bN; ke bxe lMme leK de rUp ivc iliKA hE . B;XI s;ihb d; inAr; FEsl; smZN lXI PunH" dI ilKt ivco' (134, 135,136 sFe to') kuZ tuk" iXs pRk;r hn:--

(5) c;he sB s;KIa" duAr; gurU mh;r;j jI d; m;s irMnHN" irnMv;Pu'N" t" isLw hE, pr m;s K;N; KuAPuN" isLw nhI' . srb gurU Qr dIa" s;KIa" ate iXith;s iXs gLl dI s;K; Brde hn ik irLZd; m;s gurU SktI duAr; irLZe col" dI k;iXA plT igA . Xeqe A ke kXI s;KIk;r t" iXPu' dLsde hn ik irZdI tOxI BMnI t" irZe cOl inkle . koXI s;KIk;r ilKd; hE ik irLZdI tOxI ivco' cOl" dI KIr d; bRhm Boj _nH" hI aSMk;v;dI pMDt" sMinAsIa" nU| zk;iXA ate pMgt" dIa" pMgt" KIr n;l itRpt ho ke gXIa" . so c;he kuZ BI hove srb s;KIa" ivco' isLT; isw"t iXs pRsMg d; iXho inkld; hE ik gurU jI ne kevl aiBm;nIa", vrn ASRmIa", hW-wrmIa" nU| PupdeSN iht iXs sUrj gRihN de purb sme' m;s v;l; iXh kOtk ricA .- - -so asl mMtv m;s de coj rcn d; dMB inv;rn iht sme' ankUl PupdeS d; anoK; YMg kLYN; hE, n; ik m;s de K;N d; PupdeS idRx;PuN; . so c;he sB s;KIa" de B;v nU| iXkLW; mel ke ivc;r lvo t" BI t;tprj Pupr disA hI isw huMd; hE ate c;he aDo aLD iXk iXk s;KI nU| Koj ivc;r lvo td BI hr iXk s;KI de B;v to' isLT; iXho inkl skd; hE . m;s K;N d; ivw;n ikto' BI, ikse ibw BI, kd;ict BI isLw nhI' ho skd; hE . huN s;De m;sKore d; iXh kihN; ik je gurU jI ne m;s K;N; KuAN; nhI' sI, t" irMnHN; k;hnU| sI . iXh inr; a "NpuN; hE . m;s d; irnHN" m;s K;N d; nimt k;rn nhI' ho skd;, n; hI m;s irMnHN k;rn gurU jI Pute m;s K;N d; dUSn lg skd; hE . [iwAn rhe ik gurb;NI ivc m;s K;N nU| '' dUSn '' ikse q" nhI' iliKA . sUrj nU| vI kde

Page 50: maas maas kar moorakh jhegre (new)

50

koXI mEl lLgI hE ? iXPu' prtIt ho irh; hE ik B;XI s;ihb m;s de itAgI ho j;N de hMk;r ivc inhklMk bN cuLke sn . duLK BrI hEr;nI t" Pus klm te hE, ijhxI kRox" sUrj" de sUrj, sRI gurU n;nk dev jI de p;vn n;m de n;l '' dUSn '' pd ilKN sme TuLT BLj n; gXI ] B;XI s;ihb jI aLge ilKde hn:--

ijve ik gMg; de purb sme' aigNt aigAnI lok" nU| cxHdI vl mU|h krke ipLtr" pRtI phuMc;PuN iht, p;NI Puz;ilde peK ke gurU n;nk dev jI lhMdI vl nU| p;NI Puz;lN lg j;N kir ke gurU jI PuCLte PunH" aigAnIa" v"g ipLtr-pUj hoN d; dUSn nhI' QT skd; . n; hI iXs to' isLw ho skd; hE ik gurU jI ne ipLtr pUjN d; asUl gurmit aMdr k;iXm ate pRclt kIt; .- - so ijs trH" iXs idRST"t ivKe gurU s;ihb d; p;NI Puz;lN; iptr" nU| p;NI deN v;lI ipLtr-pUj; d; nimt k;rn nhI' hE Xese trH" kurUkSetr de purb smyN gurU jI d; m;s irMnN; m;s K;N d; nimt k;rn nhI' ho skd;, ikMtU PupdeS nimt iXk kOtk sI .

ivc;r kurUkSetr sUrj gRihN--mele sme' d; kOtk

(P) iXs gLl nU| B;XI rNwIr isMQ jI vI mMnde hn ik kurUkSetr ivKe ikse SihJ;de ne hrn d; m;s sitgur" dI BeT; kIt; sI, ate sitgur" ne Puh m;s-BeT; rd kr ke dUr suTv; deN dI q", sgo' <uSI n;l pRv;n krke m;s nU| irMnHN" wrv; idLt; sI . ivc;r gocrI pihlI gLl iXh hE ik sMt"-mh;tm" aqv; s;w" FkIr" de b;re hJ;r" s;l" to' lok" ida" mn" ivc iXh Brm bx; DUMQI q" mLlI bEW; hE ik Puh (s;w-sMt) ikse nU| '' vr '' de ke Pus dIa" mn dIa" s;rIa" mur;d" pUrIa" kr skde hn ate je iXh s;wU-jn ikse te kRop ho j;N t" '' sr;p '' de ke kXI pRk;r dIa" iBAnk musIbt" ivc Fs; ke mnuK" dI mOt kr skN dI SktIa" de m;lk hn . ajehe BE-rle sitk;r de k;rn, (lgpg) s;re B;rtI mnuLK" d; ytn XehI huMd; hE ik Puh ApNI ikse BuLl k;rn ' s;w sMt ' nU| n;r;J krke koXI sr;p lEN dI musIbt n; shex bEWe . sMt" dI <uSI pR;pt krke As" mur;d" pUrIa" krn v;le ikse '' vr '' dI pR;ptI lXI hr koXI ytn-SIl huMd; hE . iXs lXI sMt" de kdm" ivc, drSn-BeT; sd; PuhI pd;rq kIt; j"d; hE, ijs to' sMt" mh"purK" ne <uSI aqv; pRsMnt; mMn ke koXI n koXI vr de deN; hove . ajehI sOde-b;JI v;lI sev; BgtI aLj tLk pRclt hE . so ibn" iZjk ate ibn; ikse rok Tok de, sitgur" dI hJUrI ivc iSk;r kIte hrn d; m;s BeT; kIt; j;N to' iXh tLq spLST ho j"d; hE, ik sitgurU jI m;s mLzI dI BeT; kbUl kr ilA krde sn . yq;:--

m;rg mo ngrI iXk AXI . vihr ngr pRBu bEWe j;XI . do QiTk; jb PUh" bItI . lE pRs;d Ayo kir pRItI . ait suMdr kir pRem mn;y; . hrn m;s itAr kir ly;y; . inrK B;v b;be jI lIn; . ajgr ibrit Bog tb dIn; . [mihm" pRk;S--s;KI 27] ate iXk hor s;KI :-- g"v te isLK kPU tih Ay; . Agy; BXI mzlI tl ilAy; . sitguru th" kIn prs;d . dy;l hoiX khyo, Blo suAd . [gurmt m;rtMD sF; 763] kXI pur;tn iXith;sk ilKt" isLw krdIa" hn ik sitgur" ne m;s K;N ivc kde koXI

Page 51: maas maas kar moorakh jhegre (new)

51

Brm nhI' sI mMina" . ikPu'ik ajehe FJUl de Brm bR;hmN-v;d dI deN sn . (a) ikLDI beloxI ate arq-hIN dlIl hE, ik sitgur" ne pihl" hrn de m;s dI BeT; kbUl krke Pus nU| ir|nHN" wr;iXA, ifr m;s K;N de Brm dI KMDN" krn v;le do p;vn slok Puc;re ate m;s K;N de ivrowIa" nU| bxe vigAnk YMg n;l m;s ate s;g dI aslIat smZ;XI, ate ifr jd s;re pMiDt ate jogI Aid sitgur" dIa" dlIl" dI sc;XI to' sMtuST ho ke murId bNe crnI Yih pXe, t" sitgur" ne deg ivc pXe '' m;s '' dI '' KIr '' bN; deN v;l; ceTk vrt; idLt;, j" '' m;s '' to' '' KIr '' bN;XI j;NI mnJUr kr lXI . B;v iXh, ik A<r sitgur" ne bR;hmN-jogIa" de s;hmNe goDe Tek idLte, ik v;ikA hI m;s nhI' K;N; c;hId; ate PunH" ne jo kuZ vI ikh; sI Puh aEve' bol FroSI hI sI . bedlIl; '' KIr-ZUW '' ?

KIr to' m;s bN; lEN v;l; ceTk ajehI h;r hoNI sI ijs k;rn s;rI kItI ktrI te p;NI ifr j;N; sI . arq;t S;h muhMmd kvI d; 19vI' sdI v;l; kqn ik '' FOj" ijLt ke aMt nU| h;rIa" ne '' 15vI' sdI ivc hI isLw ho jN; sI . jdo hI degce ivco' m;s de q" KIr ilkldI, Puse vele hI ihMdU wrmIa" dIa" h;ridk <uSIAC PunH" dI Jub;n" ivco' gUMjNI a;rMB ho j;NI sI, '' pMDt" de huMida" Bl; degce ivco'' m;s ikve' inkl skd; sI ? '' jE iSv SMkr, jE Bv;nI, jE m;t; dI, jE hre goibMd, Aid jEk;ira" dI gUMj pE j;NI sI . ifr kXIa" ne iXh AKN; sI lPu jI ! puitAw phwV qy inkilAw cUhw[ jy mgroN dyg ivco' KIr hI k~F ivKwauxNI sI qW sUrj gRhx smy A~g bwlx dw Brm Aqy qIrQW auqy mws KwDy jwx dw Brm dUr krn leI gurbwxNI-slok rc ky, eyfy lMmy cOVy aupdyS dyx vwlw ieh frwmw rcn dI kI loV sI ? kmzor mn Aqy dubwjry mnuKW dy Awcrn vwlw Ajyhw iBAMkr doS siqgurU sUrmy dy nwm joVn dy pwp dy pRwsicq ivc Awau rl iml ky pRBU crnw ivc jodVI krIey ik. swƒ sumiq b^SS kry AsIN s~cy ihrdy qoN siqgurU jI dy crnI l~gIey[

ijs q" ikse ihMdU d; prz;v" pE j;N; vI vLD; doS mMina" j"d; sI ate Pus dI boTI boTI kr deN ivc bx; vLD; suAb (puMn) d; kMm mMina" j"d; sI, ijqe GEr-musilm d; pEr pE j;N te Pus nU| ZLT ktl kr idLt; j"d; SI, iXsl;m de Pus vLDe gxH, mLke-SrIF ivc j; ke '' k;be '' vLl nU| pEr ps;r ke leT j;N v;le, inrBE sUrme ate sLc de avt;r, sRI gurU nwnk swihb jI, ajeh; durMg; Dr;m; krn dI t" ivc;r vI kde nhI' sn kr skde . scu de sUrj n;l Dr;me-b;JI d; joxn", B;XI rNwIr isMQ vrge ivdv;n gurisLK to' ajehe duKd;XI krm dI As kde nhI' rLKI j; skdI . sitgur" de p;vn n" de n;l ajeh; '' QTIA ZUW '' PunH" lok" ne joixA hE ijhxe gurmit--srovr de inrml jl nU|, mEl; krke isLKI Acrn d; Bog p; deN dI icMt; ivc sn . ijhxe tMg idl lok, isLKI de sUrj nU| asm;nI cixHA nhI' sn veK ske ate <;lse de inAre isw"t ivc KoT p; ke iXs d; tej pRt;p gv;PuN lXI aLDI coTI d; Jor l; rhe sn. AjyhIAW gurmiq ivroDI ilKqW auhI iqAwr krdy Aw rhy hn . durMgI c;l v;lI kh;NI PuhI Qx skde sn ijhxe gurU n;nk jI de inAre igAn dI Z;l nhI' sI ZLl ske ate hJ;r" s;l" to' cldIa" A rhIa" ijnH" dIa" gurU-gLdIa" de isMQ;sn DolN lLg pXe sn . je iXh sLc hE ik, sitgur" ne m;s dI BeT; kbUl krke Pus nU| irMinHa" sI, t" iXs ivc vI Jr; ijMn" ZUW

Page 52: maas maas kar moorakh jhegre (new)

52

nhI' hE ik, irLZ; hoiXA m;s pMgt ivc vrt;iXA vI JrUr igA sI . Xese ivc hI mh" blI sitgur jI de inAre igAn dI pUrI ijLt sI . iXs ijLt nU| h;r ivc bdl deN v;le ''KIr-ZUW'' nU| sitgur" d; sLc; isLK kde suN vI nhI' skd;. (X) srbLt sMs;r de mnuLK-m;tR lXI bNe sdIvI c;nN mun;re, gurb;NI de srbs"Ze PupdeS nU|, aiBm;nIa" de ikse <;s ifrke lXI, ate sme' dI lox de k;rn, Puc;irA kihN;, gurmit igAn dI ivS;lt; nU| QT;Pu'N d; koZ; ytn hE . ikse idRSTm;n vstU d; j" pd;rq d; itAgI bN j;N nU| wrm-krm smZN" bR;hmNI hLW-krm hE . mrJI hE K;h ate mrJI hE n; K;h v;lI KulH itAg ke, '' m;s K;N ''' d; itAg vI '' hW-krm '' hI hE . wrmI bNn lXI hiW-krmI hoN;, gurmit de ivruLw hE . m;s K;N de ivrow ivc gurb;NI Sbd vrtn to' isLw ho j"d; hE ik B;XI s;ihb ate m;s-ivrowI dUje ilK;rI, m;s d; itAg-rUp hiW-krm nUM wrm-krm mMnde hn, jo gurmit dI Qor KMDn" hE :-- 1) z;dnu Bojnu n lEhI st iBiKA mnhiW jnm gv;iXA .. [513]--2) 2) mnhiW iknE n p;iX_ puzhu ved; j;iX .. [86]-3) 3) mnmuKI mn hiW h;irA, kUxu kustu km;iX .. [87] 4) 4) mn hiW mtI bUDIaE gurmuiK scu su t;ir .. 1 .. [20] 5) 5) mn hiW iknE n p;iX_ sBu qke krm km;iX .. [593] 19) 6) mn hiW krm krE aiBm;nI ijPu b;lk b;lU Qr PusrXIA .. [834]

m;s de itAgI isLK ilK;rI, m;s de itAg-krm nU| isLK wrm d; aMg isLw krn lXI gurU b;NI ivco' tuk" vrtNIa", mn-muLKt;XI ate hE'kx n;l kItI j; rhI gurb;NI dI Qor beadbI hE .

gurmit ne ivK;ve v;le ikse vI krm nU|, wrm-krm nhI' mMina; . lok-ivK;ve v;le s;ira" krm" nU| gurmit ne bR;hmNI krm-k"D aqv; ibLpRn kI rIt mMina" hE ate ifr gurUb;NI d; Ftv; hE ik ivK;ve v;le wrm-krm krn v;le mnuLK hPumE-hMk;r de rog to' nhI' bc skde . kuZ gurU Furm;n iXs pRk;r hn:-- 64/1= jete jtn krt te DUbe, Bv s;gru nhI' t;ir_ re ..

krm wrm krte bhu sMjm ahMbuiw mnu j;ir_ re .. 1 .. [335]-1-5-56 pd arq:--jete--ijtne vI . te--Puh s;re . re--he B;XI ! krm--w;rimk rsm;CC . wrm--FrJ . sMjm--w;rimk

pRN (m;s K;N d; itAg vI w;rimk-pRN hE . ahMbuiw--[ahM--mE' . buiw--akl] mE' mE' krn v;lI akl, ahMk;r . j;ir_--s;x ilA .

arq:--he B;XI ! w;rimk rsm" inB;Pu'N de FrJ ate hor kXI iksm" de w;rimk pRN krn n;l hPumE mnuLK de mn nU| s;x idMdI hE . ijhxe vI mnuLK aijhe jtn krde hn, Puh s;re (sMs;r-smuMdr ivc) DuLb j"de hn, (wrm-krm inB;PuN v;le iXh pRN ) iXh rsm" sMs;r-smuMdr to' p;r nhI' lMQ;Pu'dIa", (sMs;r de ivk;r" to' nhI' bc; skdIa")

B;v, wrm-krm sd; hI mnuLK de mn ivc hMk;r pEd; kr idMd; hE ate hMk;rI mnuLK k;m, kRow, loB moh vrge s;re ivk;r" to' kde nhI' bicA rih skde . iXh kde nhI' ho skd; ik hMk;rI mnuLK kRowI n; hoXe ate ifr gurU Furm;n hE—

_n p;is duAis n iBTIaE, ijn aMtir kRowu cMD;l .. [40]-2-66 asI' veKde A rhe h" ik m;s de ivruLw pustk" ilKN v;ila" ivdv;n" dI bolI m;s K;N

v;ila" pRtI KrHvI hoN de k;rn hPumE ate kRow gRsI hE .

Page 53: maas maas kar moorakh jhegre (new)

53

65/2= aink krm kIXe bhutere .. jo kIjE so bMwnu pEre .. kurut; bIju bIje nhI jMmE sBu l;h; mUlu gv;iXd; .. 5 .. [1075]-solhe-1-5

arq:--he B;XI ! anek" bqere (imqe hoXe w;rimk) krm kIte j;N, ijhx; vI aijh; krm kIt; j"d; hE, Puh iXs jIvn-sFr ivc mnuLK de pEr" ivc f;hI bNd; hE . (wrm-krm iXPu' hI ivarq hn, ijve') be-bh;r; bIijA hoiXA bIj PuCLgd; nhI' . mnuLK KLTI vI gv;Pu'd; hE te r;s-pUMjI vI gv; lE'd; hE . 5 . 66/3= mn hiW krm krE aiBm;nI ijPu b;lk b;lU Qr PusrXIA .. AvE lhir smu|d s;gr kI iKn mih iBMn iBMn Yih pXA .. 7 .. [835]7

arq:--(ijhxe mnuLK ApNe) mn de hW n;l wrm-krm krd; rihMd; hE, Pus nU| (ApNe wrmI hoN d;) m;N-hMk;r ho j"d; hE . iXs k;rn ajehe wrm krm iXPu' hn ijve' bLce ret de Qr Pus;rde hn, smuMdr de p;NI dI lihr APu'dI hE te, Puh Qr iXk iKn ivc ikNk; ikNk; ho j"de hn . 7 . 67/4= hWu ahMk;ru krE nhI p;vE .. p;W pxE le lok suN;vE .. tIriq Brmis ibAiw n j;vE .. n;m ibn; kEse suKu p;vE .. 4 .. [905]-4

arq:--ijhxe lok wrmkrm krn de heWI huMde hn, Puh ajehe wrm krm d; hMk;r vI (JrUr) krde hn, Puh prm;tm; nU| nhI' iml skde . ijhx; mnuLK (lok ivK;ve lXI, lok" to' v;h-v;h KLTN lXI) w;rimk pustk" pxHd; hE, aqv; wrm pustk" pxH ke lok" nU| suN;Pu'd; hE, tIrq" Pute BTkd; hE, iXs trH" Pus d; k;m;idk rog dUr nhI' ho skd; . prm;tm" de n;m to' ibn" koXI mnuLK Atmk AnMd nhI' m;N skd; . 4 . 68/5= ikirAc;ru krih KTu krm; iXtu r;te sMs;rI .. aMtir mElu n PutrE hPumE ibnu gur b;jI h;rI .. 1 .. [495]-1-2

arq:--krmk"DI dunIa"-d;r ze w;rimk krm krde hn, iXnH" wrm-krm" ivc hI iXh lok prce rihMde hn . pr iXnH" de mn ivc iTkI hoXI hPumE dI mEl (iXnH" kMm" n;l) nhI' PuLtrdI (sgo' wrmI hoN dI hPumE-mEl hor vLwdI hE). gurU dI (isiKA te turn) to' ibn" Puh sMs;rI, mnuLK; jnm dI b;JI h;r j"de hn . 1 .

[ noT:---ikse pd;rq d; K;N; j" n; K;N; hr mnuLK dI inLjI smLisA hE . ikse rog de k;rn vI kXI trH" de pd;rq" de K;N to' prheJ krn" pE j"d; hE . Xese trH", je ikse nU| PuZ m;s K;N to' iQrN; hE j" Pus d; mn m;s K;N nU| nhI' mMnd;, iXh hor gLl hE . pr m;s te itAgI bN j;N n;l ApNe Ap nU| vLD; wrmI isLK mMnN;, ate m;s K;N v;ilA nU| nIc-krmI smZN; '' bR;hmNI krm-k"D '' hE . ikse krm d; itAg vI krm hI mMina; j"d; hE . vrt j" roJe rLKN smyN K;N pIN d; '' itAg '' kIt; j;N d; ''krm'' kIt; j; irh; huMd; hE . bolN; itAgN nU| vI krm hI mMina" j"d; hE . monI mnuLK wrm-krmI aqv; bR;hmN krm-k"D dI bMdS ivc fse huMde hn . ]

m;s de itAgI isLK, mU|h n;l ijMne mrJI hE sinmr bcn bolde hoN j" vLDI inmrt; v;le bcn ilKde hoN pr Puh s;re de s;re ApNe Ap nU| pivLtr-a;h;rIXe, ate m;s zkN v;ila" nU| mlez smZN v;lI hMk;r-agnI ivc sxde rihN de rog to' ikse h;lt ivc vI nhI' bc skde . ajehe m;s de itAgI sLjN-purS, sitgur" de PupdeS nU| ApNe te l;gU krn; ApNI heWI mMn ke mnmtIXe bN j;N nU|, aslI isLKI dLs rhe hn .

Page 54: maas maas kar moorakh jhegre (new)

54

13. hirduAr ferI sme d; kOtk

(1) hirduAr ivKe sUrj nU ||| p;NI deN d; w;rimk ivw;n bN;PuN v;le bR;hmN dI mry;d; anus;r Srw;lUa" lXI JrUrI hE ik Puh sUrj nU| p;NI deN lXI svere iXSn;n krke (suLce mU|h) cxHde-sUrj vLl mU|h krke p;NI BeT; krn . ipLtR" nU| trpN krn lXI g;iXtRI p;W krida", aqv; hor ved mMtR Puc;rida" p;NI deN dI ikirA lXI '' arQ; '' vrtN d; ivw;n hE . sUrj vLl ipLW krke gMg; dirA ivco' p;NI b;hr suLT rhe mnuLK b;re iXh kde nhI' smiZA j; skd; ik Puh sUrj nU| p;NI de irh; hE, j" Pus d; p;NI iptR" dI tReh imT; irh; hE . ajehe mnuLK nU| kml; j;N ke Pus nU| mLt deN j" tm;S; veKN t" B;ve' koXI A j;ve pr ikse iksm dI w;rimk avLigA smZ ke Pus te guLs; koXI nhI' krd; . jd sUrj vLl ipLW krke lihMde vl nU| p;NI suTN", sUrj nU| j" ipLtR" nU| p;NI deN v;l; wrm-krm mMina" hI nhI' j; skd;, t" sitgur" te ipLtR pUjN d; kiqt '' dUSN '' lgN v;lI gLl ikve' cl skdI sI ? inrml ikrxw dy AQwh BMfwr, sUrjW dy sUrj, sRI gurU nwnk swihb jI nUM '' dUSn '' lwauNx vwlI duKdweI g~l ?'' ikse kLTxv;dI bR;hmN de icLt ivc vI ajehI nIc ivc;r kdy nhI' sI AXI . (2) kurUkSetr sUrj gRihN smeN m;s irMnHN v;lI s;KI nU| hrduAr v;lI s;KI n;l ikse pLKo' vI nhI' sI joixA j; skd; . verv; iXs pRk;r hE :-- P) m;s dI BeT; kbUl kr lENI ate Pus nU| irLZN; wr deN;, ApNe Ap ivc iXLk ajeh; krm sI ijhx; bR;hmNI ivSv;S v;lI w;rimk mry;d; dI KMDn" krd; sI, pr Xewr sUrj vLl ipLW krke p;NI (sUrj vLl nhI' sgo)' dirAPu' b;hr wrtI te hI suLiTA j; irh; sI, jo ApNe Ap ivc ikse trH" vI koXI w;rimk krm j" ikse w;rimk krm dI KMDn" v;l; ' krm ' nhI' sI smiZA j; skd; . a) sUrj gRihN sme' aLg b;lNI ate ifr tIrq asq;n te m;s irLZN; wr deN;, bR;hmNI krmk"DI bMdS" v;le wrm krm dIa" wLjIa" PuD; deN v;l; bx; dlerI BirA k;rn;m; sI . pr hirduAr ijhe pivLtr tIrq asq;n te vI gMg; d; p;NI lihMde vl nU| suLTN; ApNe Ap ivc ikse krmk"DI bMdS to' muktI kr; skN v;l; krm nhI' hE ate n" hI ajehe krm n;l bR;hmN" nU| kRow hI APuNd; hE . 3) D;: B;XI vIr isMQ jI rict ''sRI gurU n;nk cmtk;r pUrb;rw'' (aEDISn 1978) de 147 sFe te kurUkSetr de mele smeN sitgur" de hrn irZN" wr deN v;le kOtk d; iJkr krida" iXPu' iliKA hE:---

''jd pMiDt", s;wUa" te hor lok" ne wU|a" iDLW;, so D;Ye guLse n;l bole '' tUM kON hE', ter; wrm kI hE ? gRihN vele cuLlH; grm kIt; hE . hE' ! '' sitgur" ne ikh;, '' BuLK Smn--(B;v, BuLK d; n;s) v;ste BK irh; hE culH; '' . td pMDt p"we kRow ivc Brke m;rn nU| PuCLlre . iXh tLk ke sitgur" ne ikh;, '' je degcI ivc irLZ irh; (m;s) gRihN ivc mnHe hE te s;D; m;rn; gRihN ivc ivht (puMn) hE t" jI

Page 55: maas maas kar moorakh jhegre (new)

55

sdke A_, te je kuz ivc;r krnI hE t" kr l_ '' , iXh suN ke _h kuz SrimMde hoXe . Xese hI gRMq ivc B;XI s;ihb D;: vIr isMQ jI ne hirduAr ferI v;l; pRsMg vI iliKA hE .

g;iXtRI Aid de p;W n;l ipLtr" nU| trpN krn, sUrj nU| p;NI deN ate d;n de bh;ne bR;hmN" dI luLT KsuLT d; vrNn kIt; hE . ifr sitgurU jI ne pLzo' vl mU|h krke p;NI deN lLg pEN dI gLl ate puW; kMm huMd; j;Nke lok" d; juxn" arMB ho j;N dI gLl ate sitgur" kolo' PunH" de wrm de b;re puzN Aid v;lI v;rt;, pustk de 142 sFe te B;XI s;ihb iXs pRk;r ilKde hn:-

'' tusI pure nU| p;NI ikPu' de rhe ho ?'' PunH" ikh; '' iptR" nU| itRpt kr rhe h", koXI sUrj nU| jl de irh; hE . h"- - ''. kOtkI sitgur jI---'' tus;De iptR ikMnI ku dUr hEn ? sUrj ikqe ku hE ? '' lokI'--'' iptR lok ivc, lLK" hJ;r" kRox" koh" te . sUrj bI dUr hE '' . gurU jI--'' t" Bl; hE, h" h"- - . te fer p;NI deN lg pXe . lok" ivco' iXLk pMiDt--tU| bXI ApNe kMm lLg ipA hE, asI' PuCLtr idLte s;nU| bI PuCLtr imle n; '' . gurU jI '' bXI sLjNo' ! mer; Xes ruK nU| igr" hE, Qr d; pElI bMn; hE . s;De deS mI'h nhI' ipA . th;nU| deK ke mE' ikh; cLlo Xeqo' hI p;NI puc; veKIXe, Bl; je KetI soik_' bc rhe . iXh suN ke s;re hLs pXe . koXI khe ' b;Pul; hE ' koXI khe ' deKo aLj kLl bI aEDe isLwe lok hn, p;NI ! gMg; d; gMg; ivc ipA iDLgd; hE te iXs de B;Ne Ket" nU| ipA aLpxd; hE '' . iXk isAN;--'' Ble sLjN; ! ApNe hq ikPu' qk; irh; hE', iXh ter; p;NI Ket" nU| nhI' j;N lLg; . Ket tere hn dUr lihMde nU|, gMg; j; rhI hE pUrb nU| ''. gurU jI--'' hLz; jI ! iXs wrtI PuCLte mere Ket" nU| mer; idLt; p;NI nhI' aLpxeg; te tuh;D; idLt; p;NI sUrj ivc ik ikse dUsre lok ivc krox" koh" te j; aLpxeg;! hE' jI_? hirduAr ivKe juxI BIx ne sitgur" nU| b;Pul; ate isLw; smZ ke hmdrdI ijt;XI pr kurUkSetr

ivKe lok sitgur" nU| m;rn Pulre iliKA hE . hor iXith;s k;r" ne vI iXs s;KI nU| lLgpg Xese thR" hI iliKA hE . kurUkSetr v;le s;ke nU| hirduAr v;le kOtk ijh; nhI' ikh; j; skd; . 4) kurUkSetr ivKe m;s irMZN" wrn d; B;v, '' m;s K;N b;re bNe Brm '' nU| sMs;rIa" de mn" ivco' sd; lXI dUr krn d; sI . gurU n;nk s;ihb jI ne mrd;ne nU| hukm idLt;--'' 'B;XI mrd;ina" ! wur kI b;NI AXI hE . zex rb;b . vj; ml;r r;g dI wun . ate sitgur" de iXl;hI gle ivco' iXl;hI kIrtn arMB ho igA . gurb;NI de PunH" hI do slok" d; g;iXn hoiXA ijnH" slok" dI ivAiKA krke lok" nU| m;s ate s;g dI ivigAnk sUZ kr;XI . n;nU| n;mI bR;hmN ne ihMdU-wrm gRMq" de hv;le n;l sitgur" n;l kItI, lMmI cOxI crc; d; iJkr vI imld; hE . Xewr sUrj nU| p;NI deN de Brm d; aqv; ipLtr" nU| trpN krn de Brm d; KMDn krn v;le kOtk sme b;NI Puc;rI j;N b;re ikse iXith;sk;r ne koXI iJkr nhI' kIt; . B;v, Puqe p"iDa" n;l koXI ivSeS crc; nhI' sI izxI . isrf Xen; kih deN; hI k;FI asrd;r isLw hoiXA sI, ik '' je gMg; ivco' p;NI suiTA Xese wrtI te kuZ sE'kxe mIl dUr KetI ivc nhI' puLj skd; t" krox; mIl Put"h nU| p;NI ikveN puLj skd; hE ''. 5) kurUkSetr ivKe irZe hoXe m;s dI KIr bN gCXI kihN d; B;v, Puve' hI hE ijve' iXh AKN; ik hirduAr ivKe ijhx; p;NI sitgur" ne gMg; to' b;hr wrtI te suiTA sI, (crc; sm;pt ho j;N de PuprMt), Puh s;r; p;NI sUrj vl nU| PuLiDA j"d; lok" ne veiKA sI . pr m;s de itAgI isLK vIr" nU | Xeqe ajeh; ZUW ilKN dI koXI lox ikPu' nhI' pXI? '' m;s '' dI '' KIr '' bN; deN v;le kuFr n;l t" PunH" d; inLjI PulU isLw hoN; sI, hirduAr ivKe p;NI PuD; deN v;lI kh;NI jox deN de n;l PunH" d; kI sOrn" kuLZ nhI' sI . iXse k;rn hI m;s dI KIr bN j;N v;le SoSe v"g p;NI PuD j;N d; SoS; nhI' ziDA igA . B;XI s;ihb jI ne m;s pRtI ilKe doh; slok" (14-15) de arq krn sme' kXI bedlIlI hujLt b;JIa" vrt ke gurb;NI de arq ivg;xe hoXe hn . ijnH" d; pUr; iJkr, kevl sm" nST krn v;lI ' Kecl ' hI isLw hoNI hE .

Page 56: maas maas kar moorakh jhegre (new)

56

14. jIv hLitA ate B;XI rNwIr isMQ jI

B;XI rNwIr isMQ jI dI pustk de 140 sFe d; isrleK iXs pRk;r hE---jIv-hLitA de asUl

PuCLte ivc;r ate '' je kir sUtk mMnIaE '' v;le slok d; asl isw"t . asI' PuCLpr vI veKde A rhe h" ik ijs ilK;rI ne ApN; inLjI ASe n;l QixA koXI Brm

lok" de mn" ivc WosN" hove Pus dI hr dlIl ate hr Pud;hrN, suihrdt;-hIN, iXLkv;gI ate hMk;r gRsI huMdI hE . ajehe ilK;rI gurb;NI dI avLigA krnI aqv; gurU-b;NI dI inMidA krnI, ApN; hLk mMn cuLke hn . B;XI s;ihb jI de ilKe leK" ivc iXh sB kuLZ intLr ke s;hmNe AXI j; irh; hE . PupRoikt isr-leK to' aLge B;XI s;ihb jI ApNe mn ivclI pLK-p;tI rucI nU| n" luk;Pu'de hoXe iXPu' ilKde hn--

'' huN jIv" nU| m;rke K;N v;le Br;v" dI _s huLjt nU| dUr krn lXI asI' ivc;r krde h", ijsnU| aLge rLK ke Puh AKu idA krde hn m;s K;N d; koXI doS nhI' ikPu'ik jIv" nU| m;rn; koXI hLitA nhI' . je jIv-hLitA hE t" bn;sptI, jl, an;j, Aidk sB K;N pIN dIa" cIJ" ivc jIv huMde hE . je iXnH" pd;rq" de K;N kir jIv-hLitA d; dUSn nhI' lLgd; t" m;s K;N n;l BI nhI' lLgN; c;hId; . ApNI huLjt de n;l hI Puh '' 'je kir sUtku mMnIaE - - -'v;l; gur furm;n aLge rK ilA . kI, BweI swihb jI dw Bwv ieh hY ik, bnwspqI, Anwj Aid ivc AMfj,

jyrj KwxI dy jIvW vrgI ijMd dI hoNd is~D krn leI siqugurW dw &urmwn- " ' jy kir sUqku mMnIAY .... " dI tyk mMnxNI ArQ- hIx, kyvl vwDU dI '' hu~jq '' hI hY ? 'ajeh; Brm, p;Wk de mn ivc pwaux PupRMt B;XI s;ihb jI lXI JrUrI bNd; sI ik Puh pUre slok dI ivAiKA krke gurb;NI d; Puh asl isw"t smZ; ke aLge turde, ijs gurmit-isw"t nU| Puh Awp WIk mMn rhe sn . pr B;XI s;ihb jI dI '' ivdvt; '' S;iXd gurb;NI dI ivAiKA krnI beloxI mMn ke ApNI inLjI dlIl nU| hI gurmit smZdI sI ? iXs lXI PunH" ne ifr '' hLitA' '' pd de ijve' mnmtI arq ilKNe a;rMB kr idLte hn, gurmit to' soZI lEN dI sLwr v;le gurisLK lXI Puh s;rI ilKt ikse arq nhI' hE . B"ve isrleK to' t" XehI isLw huMd; hE ik B;XI s;ihb sUtk pRtI s;re slok" dI ivAiKA (B"ve', mnmtI hI shI pr) krnge JrUr krnge . pr s;rI pustk ivc, sUtk pRq;iX Puc;re ikse vI p;vn slok dI pUrI ivAiKA nhI' kItI hoXI . so APu asI '' sUtk '' Brm dI aslIat ate Pus b;re gurmit isw"t smZ;PuN v;le s;re gurU-Furm;n" dI ivc;r kr ke gurmit de asl isw"t nU| smZIXe :--

Page 57: maas maas kar moorakh jhegre (new)

57

15. bR;hmNI Brm v;l; '' sUtk '' ate gurmit

ivc;r nU| aLge torn to' pihl" sUtk b;re j;Nk;rI kr lENI JrUrI hE . ihMdU gRMq; ivc iliKA

hoN krke '' jIv" de jnm te '' ate '' jIv" de mrn te '', apivLtRt;, aSuLwI aqv; iBLT mMnNI ihMdU wrm d; aMg bN cuLk; sI . bR;hmNI gRMq" anus;r, sUtk aqv; aSLuwI, bR;hmN de Qr 11 idn, KLtRI de Qr 13 idn, vES de 17 idn ate SUdr de Qr 30 mMnI j;N d; ivw;n hE . (atRI isMimRtI S: 84)

gurU n;nk jI de sme' sUtk d; iXh Brm, bx; pRclt sI . je ikse de Qr bLce ne jnm lE ilA t" bLce dI m;t; iBLTx ho gXI ate Pus lXI rsoXI Qr ivc j;N; vLD; m;x; krm bN j"d; sI . PuCLpr ilKe idn" de ihs;b n;l Puh sUtk v;l; Qr b;kI lok" lXI iBLTx bN j"d; sI ate Pus Qr d; aMn p;NI K;N ivc iBLT mMnI j"dI sI . Xese tr" hI ijs Qr ivc koXI mOt ho gXI t" Puh Qr, 11, 13, 17 ate 30 idn" de ihs;b n;l iBLTx mMina" j"d; sI . sUtk v;le idn" ivc bR;drI de lok ApNe Qr" to' roTIa" pk; ke mOt v;le Qr puc;Pu'de rihMde sn, t" jo Qr v;le vI sUtk k;rn apivLtR ho cuLke Qr ivc pLikA Bojn K; ke iBLTx n; bN j;N . sitgur" ne iXs iBLT v;le Brm-BUt nU| mnuLK de mn ivco' sd; lXI m;r kLYN lXI, srb-s"ZI ate sdIvI sew idMdI rihMN v;lI gurb;NI rcI .

B;XI s;ihb ne ijs slok ivco''' kevl '' je kir sUtku mMnIaE- - tuk ilK deNI hI k;FI mMn lXI hoXI hE, Puh pUr; gurU-b;NI slok iXs pRk;r hE:--- 69/1 je kir sUtku mMnIaE sB tE sUtku hoiX ..

gohe atE lkxI aMdir kIx; hoiX .. jete d;Ne aMn ke jIA b;Zu n koiX .. pihl; p;NI jIPu hE ijtu hirA sBu koiX .. sUtku ikPu kir rKIaE sUtku pvE rsoiX .. n;nk sUtku Xev n PutrE igAnu Put;re woiX .. 1 ..[472] arq:--je sUtk nU| mMn lXIXe (B;v, je mMn lXIXe ik sUtk d; Brm rLKN; c;hId; hE, t" iXh vI cet; rLKo ik

iXs trH") sUtk sB q"XI huMd; hE, gohe te lkxI de aMdr vI kIxe huMde hn (B;v, kIxe jMmde mrde rihMde hn), aMn de ijtne vI d;Ne hn, iXnH" ivco' koXI d;N; vI jIv to' ibn" nhI' hE . p;NI Ap vI jIv hE, ikPu'ik iXs n;l hrek jIv hr; (B;v, ijMd v;l;) huMd; hE . sUtk ikve' riKA j; skd; hE ? ( B;v, sUtk d; Brm pUre tOr te mMnN; bx; hI kWn hE, ikPu'ik iXs trH" t" hr vele hI) rsoXI ivc sUtk ipA rihMd; hE . he n;nk ! iXs trH" (B;v, Brm" ivc ipa") sUtk mn to' nhI' PuLtrd;, iXs nU| (pRBU d;) igAn hI wo ke l;h skd; hE . 1 . [pRo: s;ihb isMQ jI]

sitgur" d; Furm;n bx; spLST hE ik lLkxI de aMdr de QuN, isPu'k, kIxIa" Aid ate gohe de aMdr de zoTe moTe kXI trH" de kIT ptMge, Aidk vI jIv hE . Xese trH" s;rIa" iksm" de an;j-d;iNa" B;v bn;sptI ivc vI jIv hE . iXnH" s;ira" ivcl; jIv Puse trH" d; hI jIv hE ijs trH" d; jIv mnuLK; deh de aMdr hE . iXnH" s;ira" jIv" de jnm mrn dI ikirA vI Puse trH" dI hI hE ijve mnuLK; srIr ivcle jIv de jnm mrn v;lI ikirA hE . sitgur" d; Furm;n hE ik, je sUtk nU| sLc-muLc hI wrm BirST kr deN v;lI iBLT mMn lv"ge, t" ajehI iBLT rsoXI Qr ivc hr sme' v;prI hI rihMdI hE. Drm bcwaux leI Bojn Ckxw sdw leI iqAwg dyx qoN ibnw hor cwrw kI

Page 58: maas maas kar moorakh jhegre (new)

58

rih igAw ? Ajyhy Brm gRsy DrmI mnuLK dI iJMdgI ikve' bc skegI ? aupRoikq gurU-bwxI slok ivc, gurU nwnk swihb jI dI sp~St icqwvnI hE ik, sUqk dI iB~t mMnx dy Brm-jwl ivc Psxw, D|wxy dI mOq shyV lYx vwlw duKdweI bRwhmxI krm-kWf hY [

d;iNa" Aid ivc jIv hoN dI puSTI lXI Putl; gurUb;NI slok pxH suN;PuN nU| B;XI s;ihb '' hujt '' ilK rhe hn . B;v, m;s K;N v;le mnuLK de mUMho' suNI gurb;NI dI WIk vrto' dI gLl vI, B;XI s;ihb de ihrde ivc tIr bN ke cuB gXI . isw"t dI shI vrto' huLjt '' huLjt '' ilKN d; fEsl; suN;Pu'N dI puSTI lXI B;XI s;ihb ne gurb;NI de ikse slok dw, j" tuk d; hv;l; deN dI lox nhI' smZI . iXh fEsl; inrol PunH" dI ApNI mLt dI Pupj kevl-mnmit hE . 70/2= mn k; sUtku loBu hE ijhv; sUtk kUxu ..

aKI sUtku veKN; pr itRa pr wn rUpu .. kMnI sUtku kMin pE l;iXtb;rI K;ih .. n;nk hMs; AdmI bwe jm puir j;ih .. 2 ..[472]-v;r-18 arq:--mn d; sUtk loB hE (B;v, ijnH" mnuLK" de mn nU| loB rUpI sUtk icMbixA hE), jIB d; sUtk ZUW bolN;

hE, (B;v, ikMnH" mnuLK" dI jIB nU| ZUW-rUp sUtk hE), (ijnH" mnuLK" dIa") aLK" nU| pr;iXA wn ate pr;XIa" iXstRIa" d; rUp tLkN d; sUtk (cMbixA hoiXA hE), (ijnH" mnuLK" de) kMn ivc vI sUtk hE ik kMn n;l beiFkr ho ke cuGlI suNde hn, he n;nk ! iXho ijhe mnuLK (veKN nU| B"ve') hMs" vrge sohNe hoN (t" vI Puh) bLwe hoXe nrk ivc j"de hn . 2 . 71/3= sBo sUtku Brmu hE dUjE lgE j;iX ..

jMmNu mrN; hukm hE B;NE AvE j;iX .. K;N; pIN; pivtR hE idtonu irjku sMb;ih .. n;nk ijnúI gurmuiK buiZA itnú; sUtku n;ih .. 3 .. [472]-v;r-18 arq:--sUtk inr; Brm hI hE, iXh (sUtk-rUp Brm) m;iXA ivc fisa" (mnuLK" nU|) A lLgd; hE . (Pu' t")

jIv" d; jMmN; mrn; pRBU d; hukm hE, pRBU dI rJ; ivc hI jIv jMmd; mrd; hE . (pd;rq" d;) K;N; pIN" vI pivLtR hE (B;v, m;x; nhI', ikPu'ik) pRBU ne Ap iXkLW; kr ke irJk jIv" nU| idLt; hE . he n;nk ! ijnH" gurmuK" ne iXh gLl smZ lXI hE, PunH" nU| sUtk nhI' lLgd; . 3 .

sitgurU jI ne pihl" iXh smZ;iXA ik d;iNa" ate b;lN ivc jIv" de jnm mrn v;l; krm inrMtr huMd; rihN krke rsoXI ivc sUtk sd; hI rihMd; hE ate dUje slok ivc Acrn nU| nIv" bN;XI rLKN v;lI apivLtRt; d; igAn kr; ke mnuLK nU| PuCLce ate suLce Acrn v;l; bNn d; PupdeS hE . tIsre slok ivc ifr jIv" de mrn jMmN te mMne j;N v;le sUtk nU| inr; Brm kih ke pRBU-d;te dI d;t, K;N pIN v;le pd;rq" nU| inMdN to' vrijA hE .

agle Sbd ivc gurU amrd;s jI d; PupdeS hE ik sMs;rk pd;rq" ivc apivLtRt; sd; bNI rihMdI hE . iXs lXI ikse kiqt pivLtR Bojn de K;N n;l koXI mnuLK PuCLce Acrn v;l; nhI' bN skd; . Xese trH" ikse kiqt apivLtR Bojn de K;N n;l koXI mnuLK apivLtR aqv; mMde Ac;r v;l; vI nhI' bN j"d; . prm;tm; de n;m to' TLuT; mn-muLK apivLtR hE ate gurU dI Srn rih ke pRBU n;m ivc juxe gurmuK d; mn ate Acrn pivLtR ho j"d; hE :--- 72/4= mn k; sUtku dUj; B;Pu .. Brme Bule AvPu j;Pu .. 1 ..

mnmuiK sUtku kbih n j;iX .. ijcru sbid n BIjE hir kE n;iX ..1.. rh;Pu .. sBo sUtku jet; mohu Ak;ru .. mir mir jMmE v;ro v;r .. 2 ..

Page 59: maas maas kar moorakh jhegre (new)

59

sUtku agin pPuNE p;NI m;ih .. sUtku Bojnu jet; ikzu K;ih .. 3 .. sUtik krm n pUj; hoiX .. n;im rte mnu inrmlu hoiX .. 4 .. sitguru seivaE sUtku j;iX .. mrE n jnmE k;lu n K;iX .. 5 .. s;st isMmRit soiw deKhu koiX .. ivN n;vE ko mukit n hoiX .. 6 .. jug c;re n;mu Putmu sbdu bIc;ir . kil mih gurmuiK Putris p;ir .. 7 .. s;c; mrE n AvE j;iX .. n;nk gurmuiK rhE sm;iX .. 8 .. [229]-1 arq:--(he B;XI !) ijtn; icr (mnuLK gurU de) Sbd ivc nhI' ptIjd;, prm;tm; de n;m ivc nhI' juxd;

(Putn; icr mnuLK ApNe mn de ipLze turd; hE te) ApNe mn de ipLze turn v;le mnuLK de mn dI apivLtRt; kde dUr nhI' huMdI . 1 . rh;Pu . (he B;XI ! prm;tm; nU| ivs;r ke m;iXA Aidk) hor hor n;l p;iXA hoiXA ipAr mn dI apivLtRt; (d; k;rN bNd;) hE (iXs apivLtRt; de k;rn m;iXA dI) BTkN; ivc kur;he pXe hoXe mnuLK nU| jnm mrn d; gex biNA rihMd; hE . 1 . (he B;XI ! ApNe mn de ipLze turn v;le mnuLK lXI) iXh ij|n; hI jgt hE ate ijMn; jgt d; moh hE s;r; apivLtRt; d; mUl hE, Puh mnuLK (iXs Atmk mOt ivc) mr mr ke mux mux jMmd; rihMd; hE . 2 . (mnuLK v;ste) aLg ivc, hv; ivc ate p;NI ivc vI apivLtRt; hI hE, ijtn; kuZ Bojn Aidk K"de hn Puh vI (PunH" sBn" de mn v;ste) apivLtRt; d; krn bNd; hE . 3 . sUtk de Brm ivc (gRse hoXe mn nU|) koXI krm-k"D pivLtR nhI' kr skde, koXI dev-pUj; pivLtR nhI' kr skdI . prm;tm; de n;m ivc rMgIj ke hI mn pivLtR huMd; hE . 4 . je sitgurU d; Asr; ilA j;Xe t" mn dI apivLtRt; dUr ho j"dI hE, (gurU dI Srn rihN v;l; mnuLK) n; mrd; hE, n; jMmd; hE, n; Pus nU| Atmk mOt K"dI hE . 5 . be-SLk koXI iwr isimRtIa" S;stR" nU| ivc;r ke veK lvo, prm;tm; de n;m to' ibn" koXI mnuLK m;nsk apivLtRt; to' Kl;sI nhI' p; skd; . 6 . cOh" hI jug" ivc gurU de Sbd nU| ivc;r ke (prm;tm; d;) n;m (jp ke hI mnuLK) PuCLtm bN skd; hE, iXs jug ivc vI ijs nU| kiljug ikh; j; irh; hE PuhI mnuLK (ivk;r" de smuMdr to') p;r lMQd; hE jo gurU dI Srn pE'd; hE . 7 . he n;nk ! gurU de snmuLK rihN v;l; mnuLK Pus prm;tm; ivc sd; lIn rihMd; hE jo sd; k;iXm rihN v;l; hE te jo jMmd; mrd; nhI' (iXs trH" Pus mnuLK de mn nU| koXI apivLtRt; zUh nhI' skdI . 8 .

iXs ivc koXI SLk nhI' rih j;N; c;hId; ik ikse pRk;r dI <ur;k n; hI mnuLK d; Acrn ivg;x skdI hE ate n; hI ikse mnuLK nU| PuLce Acrn v;l; bN; skdI hE . ApNe mn dI mLt nU| sReST mMnN v;l; mnmuLK hI nIct; de KUh ivc iDLgd; hE ate gurU de hukm dI p;lN" krn v;l; gurmuK PuCLcI Atmk avsq; d; anMd m;Nd; hE . iXs lXI pustk de 63 sFe te B;CXI rNwIr isMQ jI d; iXh ilKN; ik---'' m;s K;N; ivSe-ivk;r" nU| PupjPu'd; te iXKl;k nU| Degd; hE . m;s;h;rI nU| n;m rs dI pR;ptI nhI' huMdI, n; hI Atm rs dI koXI sUZ bUZ ho skdI hE '' --gurmit de ankUl nhI' hE . iXs k;rn iXh ilKt gurmuK dI ilKI nhI' smZI j; skdI . 73/5= jil hE sUtku, qil hE sUtku, sUtk _pit hoXI ..

jnme sUtku, mUXe fuin sUtku, sUtk prj ibgoXI .. 1 .. khu re pMDIA, kPun pvIt; .. aEs; igAnu jphu, mere mIt; ..1.. rh;Pu .. nEnhu sUtku, bEnhu sUtku, sUtku sRvnI hoXI .. PUWt bEWt sUtku l;gE, sUtku prE rsoXI .. 2 .. f;sn kI ibiw sBu koPU j;nE, zUTn kI iXku koXI .. kih kbIr r;mu irdE ibc;rE, sUtku itnE n hoXI .. 3 ..[331]-41 pdarq:--jil--p;NI ivc . sUtk--jIv de jMmN ate mrn n;l sMbMw rLKN v;lI bR;hmNI Brm v;lI imqI

hoXI apivLtRt;, iBLT . fuin--ifr, vI . prj--prj;, luk;XI, dunIA . ibgoXI--ivguLc rhI hE, <uAr ho rhI hE . _pit--pEd;iXS, PutpLtI . 1 . re pMDIA--he pMiDt ! igAnu--ivc;r . jphu--idRxH kro, ghu n;l soco . 1 . rh;Pu . nEnhu--aLK" ivc . bEnhu--bcn" ivc . sRvnI--kMn; ivc . prE--pE'dI hE . rsoXI--roTI pk;Pu'N v;le kmre ivc . 2 . ibiw--trIk;, YMg,

Page 60: maas maas kar moorakh jhegre (new)

60

iv_'t . sBu koPU--hrek jIv . iXku koXI--koXI iXLk, koXI ivrl; . itnE--PunH" mnuLK" nU| . 3 . arq:--[je jIv" de jMmN te mrn n;l sUtk-p;tk dI iBLT pEd; ho j"dI hE t"] p;NI ivc sUtk hE, wrtI Pute

sUtk hE, hr q" sUtk dI apivLtRt; hE (B;v, hr q" iBLiTA hoiXA hE, ikPu'ik) ikse jIv de jMmN te sUtk pE'd; hE ifr mrn te vI sUtk A pE'd; hE, iXs iBLT (de Brm) ivc dunIa" <uAr ho rhI hE . 1 . (t" ifr) he ipAre imLtr ! iXs gLl nU| ghu n;l ivc;r te dLs, he pMiDt ! (jdo' hr q" sUtk pE irh; hE) suLc; kON (ho skd;) hE ? . 1 . rh;Pu . (inre iXhnI aLKI' idLsde jIv nhI' jMmde mrde s;De bolN c;lN Aidk hrkt" n;l kXI sUKm jIv mr rhe hn, t" ifr ) aLK" ivc sUtk hE, bolN (B;v, jIB) ivc sUtk hE, kMn" ivc vI sUtk hE, PuWida" bEWida" hr vele s;nU| sUtk pE irh; hE, s;DI rsoXI ivc vI sUtk hE . 2 . ijwr veKo hrek jIv (sUtk de Brm ivc) FsN d; hI YMg j;Nd; hE, (iXnH" ivco') <l;sI kr; skN dI smZ ikse ivrle nU| hE . kbIr jI Furm;n krde hn--jo jo mnuLK ApNe ihrde ivc pRBU nU| ismrd; hE, PunH" nU| iXh iBLT nhI' lLgdI . 3 .

iXnH" pMj gurU-b;NI Sbd" d; anmol PupdeS, PunH" gMBIr Brm-BuleiKa" d; <;tm; kr irh; hE, ijhxe duKd;XI Brm-BleKe, m;s K;N de itAgI ivdv;n-ilK;rI ApNe mnmtI-PupdeS r;hI', s;De mn" ivc p;PuN d; PuQr p;p kr rhe hn . gurU gRMq s;ihb jI ApNe iXs Furm;n ivc' heW ilKe Puh BuleKe dUr kr rhe hn ijhxe B;XI rNwIr isMQ jI p;Pu'de hoXe ApNI pustk ivc q" q" drSn de rhe hn:-- 1= m;s K;N n;l mnuLK mMd krmI nhI' huMd; sgo' pRBU nUM Bul; ke m;iXA-j;l ivc Fs j;N n;l

mnuLK p;p-krm" ivc Fsd; hE . 2= B;XI s;ihb d; iXh kihN; vI kor; ZUW hE ik m;s K;Ne Atm rsIXe nhI' bN skde . XId

bkrXId te m;s K;N; ijs iXsl;m ne wrm mMina" hE Pus muslm;n wrm ivc ate XIs;XI wrm ivc hoXe ate ho rhe Atm rsIa" dI sUcI, (m;s de itAgI bNe wrmIa" n;lo') QLT lMmI nhI' hE .

3= pR;NI aqv; jIv" de mrn te pEN v;le sUtk d; Jr; Br vI ijkr n; krke kevl bLce de jnm te hI pEN v;le sUtk d; ijhx; gMBIr Brm p; deN d; ytn, B;XI rNwIr isMQ jI ne ApNI pustk de 150 sfe te kIt; hoiXA hE, Pus d; BrpUr KMDn, iXs p;vn Sbd dI pihlI tuk ivc hI ho igA hE . jIv" de jnm sme', ate mrn sme', doh" trH" de sUtk-p;tk d; Brm, lok" ivc pRclt sI .

74= tEDI bMdis mE koiX n, iDW; tU n;nk min B;N; .. Qoil Qum;XI itsu imtR ivcole jE imil kMtu pz;N; .. [964]-v;r-15

jIv hitA b;re ilKe mJmUn ivc B;XI s;ihb de ivc;r" nU| aLge torde h" .

Page 61: maas maas kar moorakh jhegre (new)

61

16. sUtk de Brm dI KMDn" krn v;le gurU Sbd" to' imlde gurmit-igAn dI KMDn" ?

d;iNa" Aid ivc jIv dI ho'd v;le gurmit-isw"t nU| B;XI rNwIr isMQ jI mMnde vI hn

pr ifr ApNI inLjI dlIl n;l gurmit de iXs isw"t nU| rLd vI kr rhe hn . PunH" dI iXh dorMgI dlIl iXs pRk;r hE:--

pustk '' tt gurmit inrNy '' de 145 sFe te B;XI s;ihb iXPu' ilKde hn:---- '' Xeqe Xes to' iXnk;r nhI' ho skd; ik c;he srIr w;rI zoTe moTe mnuLK to' lE ke kIT ptMg t;XI' jIv" (j;nvr", j;nd;r") aMdr cetn-sLt; siht bNdI hE . gur pRm;N BI iXh dsd; hE ik jIv huMd; hE pr s;g p;t aMn a;id vI t" jIv-tLt;--sn nhI' . ijve' heW ilKe gurv;k" to' isw hE--''p;tI torE m;ilnI p;tI p;tI jIPu .. 479 pun;:'jete d;Ne aMn ke jIA b;Zu n koiX ..' gurb;NI ivco' do tuk" de ke B;XI s;ihb gurmit de iXs isw"t nU| mMn gXe hn ik aMn Aid,

B;v bn;sptI ivc vI '' jIv '' dI ho'd mnuLK; srIr ivcle jIv v"g hI hE . pr n;l hI aLge ibn" gurb;NI d; Asr; ila", inrol ApNI inLjI dlIl, iXnH" Sbd" ivc ilKNI arMB krde hn :---

Frk iXtn" JrUr hE ik PutBuj K;NI to' jerj, aMDj, sVetj itMn" K;NIa" de m;sk srIr setI jxt jIv turde-ifrde,ihlde-julde, bolde, PuLDde, krde, jIPU'de j;gde s;DI idRSTI aMdr pRtLK pRtIt huMde hn . t;hI' te iXnH" itMn" K;NIa"de jIv spLST 'jIv"' de bole ivc sLde j"de hn . iXnH" ivco' vI sVetj K;NI de anek jIA jMt aijhe hn, jo s;DI idRSTI to' aidRS jIPu'de hn . prMtU PutBuj K;NI aMdr asI' jIv-SktI hI anum;n kr skde h", horn" K;NIa" de v"g iXs K;NI ibRz Aid bn;sptI nU| asI' turn ifrn Aidk guN" siht cEtMn-sLt; jIv pRtLK pRtIt nhI' kr skde (t"hI te spLST bole aMdr iXnH" nU| 'jIv; ' de bole ivc nhI' boilA j"d;) .( sF; 146) isjNh;r dI isrjN" ivc beaMtt;XI d; pUr; anBv ho j;N v;le '' igAn KMD '' ivc puLjI

avsq; d; ijkr krida", inLt nem dI pihlI b;NI jpujI s;ihb ivc sitgur" ne Furm;n kr idLt; hE ik—

'' ketIa" K;NI, ketIA b;NI, kete p;t nirMd ..[7]-(3) '' B;v, ak;lpurK dI rcn; ivc jIv rcn; dIa", kevl c;r nhI', sgo' '' beaMt K;NIa" '' hn ate PunH" dIa"

bolIa" vI c;r nhI' sgo' beaMt hn, Xese trH" p;tS;h te r;je vI igNtI ivc A j;N v;le nhI' sgo' beaMt hn '' . K;NIa" kevl '' c;r '' hI nhI' sgo' iXnH" de'' '' beeaMt '' hoN d; ftv; jo sitgurU n;nk dev jI ne idLt; hE Pus nU| aLKo' Puhle krke B;XI s;ihb jI ne '' c;r K;NIa" ''' iks aw;r te ilKIa" hn ate PunH" d; sitgur" de iXs Furm;n b;re kI ivc;r hE ? iXs p;se iwAn deN dI lox hI n; smZNI bed;vIa" v;lI mnmuLKt;XI hE . ate ajehI hE'kx-b;JI d; pEd; hoN d; k;rn kevl '' m;s '' K;N de irv;j nU| hr h;lt ivc gurmit de ivruLw-krm isLw kr lEN dI ' wun ' hE .

gurb;NI ivc K;NIa" de prclt n;v" d; iJkr JrUr AiXA hE pr sitgur" ne iXh ikte nhI' iliKA ik K;NIa" kevl c;r hI hn, ijve' :---- 75= aMDj jerj PutBuj setj tere kIte jMt; ..

Xeku purbu mE ter; deiKA tU sBn; m;h rvMt; ..3.. [596]-4 76= terIa; K;NI terIA b;NI ..

Page 62: maas maas kar moorakh jhegre (new)

62

ibnu n;vE sB Brim Bul;NI .. [116]-11-12(1) bR;hmNI gRMq" ivc beaMt pRBU dI beaMt rcn" b;re ihs;b ikt;b kXI q"XI iliKA imld; hE.

kevl c;re K;NIa" v;l; kqn vI bR;hmNI ivc;r d; isLT; hI hE . beaMt isrjNh;r dI aq;h rcn" b;re ikse pRk;r d; koXI anum;n l;PuN lXI asMK Sbd bolN v;le nU| p;p d; B;r cuLkN v;l; hI Furm;n kIt; hE---AsMK khih, isir Bwru hoie ] (jp-19) ate jpu s;ihb ivc hI vLDe to' vLD; ho rhe ak;lpurK b;re spLST anum;n d; bol bolN v;le nU|, gurU n;nk dev jI ne mUrK" isr mUrK furm;iXA hE--- 77- jevDu B;vE, tevDu hoiX .. n;nk j;NE s;c; soiX .. je ko AKE bolu ivg;xu .. t; ilKIaE isir g;v;r; g;v;ru .. 26 ..

arq:--he n;nk ! prm;tm; ijtn; c;huMd; hE Putn; hI vLD; ho j"d; hE (ApNI kudrt vw; lE'd; hE) . Puh sd; iqr rihN v;l; hrI Ap hI j;Nd; hE (ik Puh keD; vLD; hE) . je koXI bxbol; mnuLK dLsN lLge (ik ak;l-purK dI isrjN; ikLDI hE) t" Puh mnuLK mUrK"-isr-mUrK igiNa; j"d; hE .

gurmit de isw"t dI KMDn" hoN dI prv;h n" krnI ate ibLpRI-mt v;lIa" kevl c;r hI K;NIa" d; lMm; cox; leK ilKN bEW j;N" gurmuKt;XI nhI' mMnI j; skdI . (a) m;s K;N dI ivrowt; kridA '' m;s '' pd b;re pustk de 142 sFe te ilKde hn—

'' ipRqm t" m;s pd hI dLsd; hE ik m;s jIv" de srIr n;l lLg; huMd; hE, ikLkr", berIa" n;l t" lgd; nhI' . n; hI m;s to' mur;d s;g-p;t, Q;s-fUs hI hE . - - - [B;XI s;ihb m;s dI ivrowt; krn dI k;hl ivc iXh BuLl hI gXe ik m;s srIr" nU| '' ber"

'' v"g nhI' lLgd; sgo' srIr huMd; hI '' m;s '' hE . hLD, cMm, lhU, m;s ate ivST; d; n;m srIr hE . ijPU''de '' m;s '' d; n;m hI t" srIr hE . B;XI s;ihb iXPu' t" B;ve ilK idMde ik hLDIa" de ipMjr ivc m;s fisA huMd; hE . srIr" nu| m;s lGN v;lI gLl nU| bedlIlI ate gurmit nU| h;so-hIN; bN;PuN v;lI beloxI ' huLjt kihN to' zuLT, hor kI mMina" j;ve ?] (X) K;NIa" ivco' bn;sptI b;re '' anUWe jLj '' B;XI s;ihb jI d; gurmit ivrowI inLjI fEsl; pustk de 147 sFe te iXnH" Sbd" ivc aMikt hE:-- ''

c;he kudrt de inym" aMdr c;re hI K;NIa" jnm mrn aMdr hn, (1) pr mnuLK dI kudrtI anum;n-SktI dI kudrt jN;XI buLwI aMdr iXh gLl gih kr bEWdI nhI' ik (2) jIv" v"g bn;sptI d; jnm mrn hE . ate v;stv ivc (bn;sptI d; jnm mrn) hE BI nhI' . (3) jo jIv" de mrn k;l tR;s asI' anBv krde h", _h bn;sptI Aid de ibn;s to' nhI' huMd; . kudrt ne ajeh; m;d; iXns;n nU| nhI' b<iSA ik bn;sptI nU| An c;r K;NIa" de jIv" vt j;nd;r smZ ske ate iXs de ibn;s to' tR;s Pupj; ske, n; hI iXs de ibn;s nU| jIv" de mrn sm;n mrn; mn; ske .

[noT:--B;XI s;ihb jI de FEsle nU| smZN dI shUlt lXI, ilKt nU| itMn B;g" ivc d;s ne kIt; hE] B;XI s;ihb jI de iXs ftve b;re ivc;r :---- (1) je mnuLK dI jm"drU anum;n-SktI ate Am h;lt ivc kudrtI imlI buLwI to' kIte FEsle, j" mnuLK de mnmtI krm, hI ak;lpurK de Qr ivc Adr p; skde huMde, t" sMs;r ivc, vLDe vLDe suw;rk", pEgMbr", avt;r" Aid de APuN dI lox kde n; smZI j"dI . sitgur" de PupdeS nU| smZ ke Pus anus;r ApNI jIvn jugt nU| Y;lN de ytn" ivc ruZ j;N" isLK d; '' wrm '' hE . iXh kih ke

Page 63: maas maas kar moorakh jhegre (new)

63

gurmit-igAn nU| rLd kr deN;, ik '' s;DI buLwI aMdr iXh gl gih gc kr nhI' bEWdI '' aqv;, '' iXs gurmit igAn nU| s;DI akl gRhN nhI' krdI '' gurmuKt;XI nhI' khI j; skdI . (2) bn;sptI ivc jnm mrn v;l; cLkr n" hoN d; '' fEsl; suN; '' ke B;XI s;ihb jI ne gurmit

aqv; gurb;NI dI inr;drI kItI hE . ikPu'ik gurU gRMq s;ihb jI t" Furm; rhe hn ik mnuLK vI kXI jnm bn;sptI dI jUn" ivc BTkd; irh; hE . jnm mrn de iXs cLkr nU| smZ; ke bhumuLl; PupdeS deN lXI pMcm p;itS;h jI ne gPuxI r;g ivc Furm;n kIt; hE:--

78= kXI jnm BXe kIT ptMg; .. kXI jnm gj mIn kurMg; .. kXI jnm pMKI srp hoiX_ .. kXI jnm hEvr ibRK joiX_ .. 1 .. imlu jgdIs imln kI brIA .. icrMk;l iXh deh sMjrIA .. 1 .. rh;Pu .. kXI jnm sEl igir kirA .. kXI jnm grB ihir KirA .. kXI jnm s;K kir Pup;iXA .. lK cPur;sIh join BRm;iXA .. 2 .. s;wsMig BiX_ jnmu pr;pit .. kir sev; Bju hir hir gurmit .. iqAwig mwn JUT AiBmwnu .. jIvt mrih drgh prv;nu .. 3 .. jo ikzu hoA su tuZ te hogu .. avru n dUj; krNE jogu .. t; imlIaE j; lEih iml;iX .. khu n;nk hir hir guN g;iX .. 4 .. [176]-3-72 pdarq:--kIT--kIxe . gj--h;qI . mIn--mLzI . kurMg;--hrn . pMKI--pMzI . srp--sLp . hEvr--vwIA Qoxe .

ibRK--bld, bEl . joiX_--joiXA igA, joitA igA . 1 . jgdIs--jgt d; m;lk pRBU nU| . brIA--v;rI, smwN . deh--srIr . sMjrIA--imlI hE . 1 . rh;Pu . sEl--pLqr . igir--ph;x . ihir KirA--zN gXe, iDLg gXe . s;K--S;K, bn;sptI--'' jl ibn s;K kml;vtI '' [b;rh m"h] ate '' tU peD s;K terI fUlI '' [m;Z m: 5] . kir--bN; ke . 2 . sMig--sMgit ivc A . Bju--Bjn kr . mrih--je tU| (Ap;-B;v vlo') mre', hMk;rI n; biNa; rhe . 3 . tuZ te--tere p;so' (je pRBU !) hogu--hoveg; . krNE jogu--krN dI smrLq; v;l; . 4 .

arq:--(he B;XI !) icr ipzo' tEnU| iXh (mnuLK;-) srIr imilA hE, jLg de m;lk pRBU nU| huN iml, (iXh mnuLK; jnm pRBU nU|) imlN d; sm; hE . 1 . rh;Pu . (he B;XI !) tU| kXI jnm" ivc kIxe ptMge bNd; irh;, kXI jnm" ivc h;qI, mLzI ihrn bNd; irh; . kXI jnm" ivc tU| pMzI te sLp biNa", kXI jnm; ivc tU| Qoxe bld bN ke joiXA igA . 1 . kXI jnm" ivc tEnU| pLqr cT;n" bN;iXA igA, kXI jnm" ivc terI m" d; grB zNd; irh; . kXI jnm" ivc tEnU| (iksm iksm d;, bn;sptI de bUTe) ruLK bN; ke pEd; kIt; igA, te iXs trH" cOr;sI lLK jUn" ivc tEnU| Bv;iXA igA . 2 . (he B;XI ! huN tEnU|) mnuLK; jnm imilA hE, s;w sMgit ivc A, gurU dI mt lE ke <lkt dI) sev; kr te prm;tm; d; Bjn kr. m;N, ZUW te hMk;r zLD deh . tU| (prm;tm; dI) drg;h ivc (tdo' hI) kbUl hove'g; je tU| iXh jIvn jIPU'd; hI Ap;-B;v vlo' mre'g; . 3 . he n;nk !(pRBU aLge ard;s kr te) AK--he pRBU ! ter; ismrn krn dI jIv nU| kI smrLq; ho skdI hE ?) jo kuZ (jgt ivc) huMd; hE Puh tere hukm to' hI huMd; hE.(tEqo' ibn" koXI vI kuZ krn dI smrLq; v;l; nhI' hE. he pRBU ! tEnU| tdo' hI imilA j; skd; hE je tU| Ap jIv nU| (ApNe crn" ivc) iml; lXe', tdo' hI jIv hir-guN g; skd; hE. 4 . 79- asq;vr jMgm kIT ptMg; .. aink jnm kIXe bhu rMg; .. 1 .. [326]-13

pd arq:--asq;vr--iXk q" te Klote rihN v;le ruLK Aidk . jMgm--turn v;le pSU-pMzI . kIT--kIxe . ptMg;--KMB; v;le kIxe . bhu rMg;--bhut iksm" de . kIXe--as" kIte, as" w;re . 1 .

arq:--asI (huN tk) ruK, pSU-pMzI (wrtI te rI'gN v;le) kIxe ate PuLDN v;le kIxe-ptMge iXho ijhe kXI iksm" de jnm ivc A cuke h" .

iXnH" gurU-v;k" dI ivc;r PuprMt aijh; SLk nhI' rihMd; ik gurmit anus;r bn;sptI, kIxe mkOxe s;re de s;re mnuLK" v"g hI jnm mrn de gex ivc pXe hoXe hn . iXs to' spLST ho j"d; hE ik

Page 64: maas maas kar moorakh jhegre (new)

64

pSU pMzIa" d; iSk;r, ate ruK" nU|, bUiTa" nU| j" ijPNUdI fsl nU| vLYN; TuLkN" iXk br;br hE . B;XI s;ihb d; iXh fEsl; ik bn;sptI dI koXI jUn nhI' hE j" bn;sptI jnm mrn de cLkr to' b;hr hE, gurmit dI KMDn" krn v;l; aisLKI-krm hE . (3) je B;XI s;ihb mnuLK dI ApNI anuBv SktI nU| hI sReST mMnde hn t" ifr m;s K;N dI ivrowt; ivc XeD; Jor l;PuN lXI pustk" ilKN d; koXI arq nhI' sI rih igA . B;XI s;ihb jI de ApNe hI iXs fEsle anus;r, ijs mnuLK d; ihrd; pSU pMKI de m;re j;N ivc aqv; Pus d; m;s K;we j;N ivc, koXCI tR;s mMnd; hE, Puh pSU pMKIa" d; m;s n" K;ve, pr ijs mnuLK d; mn m;s nU| vI hor pd;rq" ijh; iCXLk pOSTk ah;r mMnd; hE, ifr Puh iks k;rn m;s n; K;ve ? B;XI s;ihb d; iXh ilKN; vI sdIvI sLc dI KMDn; hE ik, kudrt ne aijh; m;d; mnuLK nU| nhI' b<iSA ik bn;sptI nU| hor K;NIa" de jIv" v"g j;nd;r smZ ske ate iXs de ibn;s te tR;s mMne . aLj dI ag"h vwU dunIa" de ivigAnIa" ne isLw kr ilA hE ik ruLK" Aid s;rI bn;sptI vI dUje j;nd;r pSU pMzIa", kIixa" mkOixa" Aid v"g hI (ApNe YMg n;l) jIvn rs m;NdI hE . (s) BweI swihb leI kyvl pSU-pMKIAW qy jbr hI Ajyhw pwp krm hY jo mn~K ƒ cOrwsI dy gyV ivc pwauNdw hY[ d;iNa" aqv; bn;sptI ivclI ijMd nU| jIv mMnN lXI B;XI s;ihb dI buLwI itAr nhI' hE-- '' jyqy dwxy AMn ky jIAw bwJu n koie '' gurU bwxI-quk dy jo ArQ ipM: swihb isMG ijhy ivdvwn ny kIqy hn, aunHW nUM swrw sMswr bySk TIk mMn lvy, pr BweI rxDIr isMG jI dI miq TIk mMnx ƒ iqAwr nhIN hY[ iXnH" d; ivc;r hE ik d;iNa" ivcle jIv" d; mrn-jMmN nhI' hE . iXs lXI sUtk pRq;iX Puc;re Sbd" d; B;v vI, B;XI s;ihb ne bdl idLt; hE . ienHW dw miq hY ik, mun~K dI urwk kyvl Aqy kyvl AMn ies krky hY, ikauNik ies ivcly jIv dI hoNd ƒ mnu~K dI Akl (ik, BweI rxDIr isMG jI dI bu~DI ?) svIkwr nhIN krdI[ Awpxy ies &Ysly nUM gurmiq is~D krn dI Xojnw ADIn, BweI swihb ny guurbwxI ivcoN AwpxI ivauNq Anuswr cuxIAW ieh qukW, pusqk dy 148 s&y qy ilKIAW jn-

Cofih AMnu krih pwKMf ] qQw- AnY ibnw n hoie sukwlu ] qjIAY AMin n imlY gupwlu ] "(873) Pu' t" m;s K;N d; ivrow krn v;le s;re ivdv;n" ne, gurb;NI dI vrto' ApNI mrJI n;l

kr lENI ApN; hLk smiZA hoiXA hE, pr B;XI rNwIr isMQ jI ApNe iXs hLk nU| vrtN ivc bhute sutMtr hn . gurb;NI-tuk iks aMk to' j" iks r;g ivco' hE, Aijhw Aqw-pqw ilKx dI bMdS qoN BweI swihb Awzwd hn . gurb;NI dI trtIb ivg;x lENI ate, ApNI mrJI anus;r b;NI ivco' tuk" dI coN krke Sbd de asl B;v nU| ivg;x deN;, B;XI s;ihb d; inLjI hLk biNa; pRtLK idLs irh; hE. sitgur" dI imhr n;l PuLpr ilKIa" tuk" v;l; gurU Sbd d;s nU| iml igA hE . heW" ilKe gurU-Sbd ivco' B;XI s;ihb jI dI coN ivc kevl PuhI tuk" AXIa" hn ijnH" de heW" lkIr" hn :--

Page 65: maas maas kar moorakh jhegre (new)

65

80= gO'D .. wMnu gup;l, wMnu gurdev .. wMnu an;id, BUKe kvlu Thkev .. `wnu _iX s|t, ijn aEsI j;nI .. itn kPu imilbo s;irMgp;nI .. 1 .. Aid purK te, hoiX an;id .. jpIaE n;mu aMn kE s;id .. 1 .. rh;Pu .. jpIaE n;mu jpIaE aMnu .. aMBE kE sMig nIk; vMnu .. aMnE b;hir jo nr hovih .. tIin Bvn mih apnI Kovih .. 2 .. zoDih aMnu krih p;KMD .. n; soh;gin n; _ih rMD .. jg mih bkte dUw;w;rI .. guptI K;vih viTk; s;rI .. 3 .. aMnE ibn; n hoiX suk;lu .. tijaE aMin, n imlE gup;lu .. khu kbIr hm aEse j;inA .. wnu an;id, W;kur mnu m;inA .. 4 .. [873]-8-11 tuk" dI coN krn ivc ivg;xI trtIb pRtLK idLs rhI hE . APu veKIXe ik pUre Sbd de

Puc;rn d; asl B;v, pRo: s;ihb isLQ jI inrpLK ivdv;n ne kI smZ;iXA hE :-- pdarq-wMnu--B;g" v;l;, suhN;, guNv;n . gup;l--wrtI d; p;lN v;l; pRBU . gurdev--sitgurU . an;id--aMn

Aid, an;j . kvlu--ihrd; . Thkev--Tihk pE'd; hE, iKx pE'd; hE . ijn--ijnH" ne . imlbo--imleg; . s;irMg p;nI--wnKw;rI pRBU . 1 . Aid purK--prm;tm; . aMn kE s;id--aMn de suAd n;l, aMn K;iwa" . 1 . rh;Pu . aMB--p;NI . vMnu--rMg . apnI--ApNI (iXJLt) . 2 . rMD--rMDIa" . bkte--AKde hn . duw;w;rI--duLw-Aw;rI, duLw de Asre rihN v;le, inr; duLw pI ke jIvn-inrb;h krn v;le . guptI--luk ke . viTk;--cPul te m"h dI bNI hoXI ipMnI j" roTI . 3 . tjIaE aMin--je aMn tijA j;Xe, aMn zLiDa" . 4 .

arq:--(he B;XI !) aMn (ijs nU| itAgN ivc tusI' BgtI smZde ho) prm;tm; to' hI pEd; huMd; hE, te prm;tm" d; n;m vI aMn K;iwa" hI jipA j; skd; hE . 1 . rh;Pu . so, wMn hE wrtI d; p;lNv;l; pRBU (jo aMn pEd; krd; hE) wMn hE sitgurU (jo aEse pRBU dI sUZ b<Sd; hE), te wMn hE aMn ijs n;l BuLKe mnuLK d; ihrd; (fuLl v"g) Tihk j"d; hE . Puh sMt vI B;g" v;le hn ijnH" nU| iXh smZ AXI hE (ik aMn inMdN-jog nhI' hE te aMn K; ke jo pRBU nU| ismrdee hn), PunH" nU| prm;tm; imld; hE . 1 . (t" te) pRBU d; n;m ismrn" c;hId; hE te aMn nU| vI ipAr krn; c;hId; hE (B;v, aMn to' trk krn de q" aMn nU| iXPu' sihje sihje pRIt n;l zko ijve' aDol ho ke ipAr n;l n;m ismrn; hE) . (veKo, ijs p;NI nU| roJ vrtde ho, Pus) p;NI dI sMgt n;l aMn d; ikh; suhN; rMg inkld; hE ! (je p;NI vrtn" p;p nhI' t" aMn to' nFrt ikPu' ?) . jo mnuLK aMn to' trk krde hn Puh sB q" ApNI iXLJt gv;Pu'de hn (B;v, aMn d; itAg koXI aEs; kMm nhI' ijs nU| dunIa" psMd kre) . 2 . jo lok aMn zLDN d; pKMD krde hn, Puh (PunH" kucLjIa" Jn;nIa" v"g hn jo) n; soh;gN" hn n; rMDIa" . (aMn zLDN v;le s;wU, ) lok" ivc AKde hn, asI' inr; duLw pI ke hI inrb;h krde h", pr corI corI s;rI ipMnI K"de hn . 3 . aMn to' bGEr suk;l nhI' ho skd;, aMn zLiDa" rLb nhI' imld; . he kbIr ! (beSLk) AK--s;nU| iXh insc; hE ik aMn bx; suMdr pd;rq hE ijs nU| K;iwa" (ismrn kr ke) s;D; mn prm;tm; n;l juxd; hE . 4 .

iXs gurU-Sbd ivc PunH" krmk"DI mnuLK" v;ste PupdeeS hE ijhxe aMn de itAgI bNe hoXe ApNe Ap nU| dUija" n;lo' vLDe wrm;tm; J;hr krde hn . kbIr s;ihb d; Furm;n hE ik Bgt bNn lXI aMn d; itAg krn" inr; pKMD hE . aMn de itAgI dULw;w;rIa" de pKMD d; pol Kuhlida" kbIr s;ihb, furm;n krde hn ik asl ivc iXh lok kevl ivK;ve de hI dUw;w;rI hn Pu' iXh corI izLpe kXI kuZ zk lE'de hn . b;kI pd;rq" de T;kre, kevl aMn hI ajeh; sst; pd;rq hE ijhx; GrIb" d; iYLD sihj hI p;ld; rihMd; hE . iXs lXI aMn to' ibn" suk;l nhI' rih skd; . ajehe cMge pd;rq d; itAg krn" pKMD hE ate ajehe pKMDI mnuLK, dIn ate dunIa", dove' gv; lE'de hn .

gurU-Sbd ivc m;s K;N v;ila" nU| mMd; ikte nhI' ikh; . pUre Sbd ivco' sMket tk nhI' imld; ik mnuLK dI <ur;k kevl aMn hI hE . srb-s"Ze sitgurU n;nk jI d; koXI isw"t vI ajeh;

Page 66: maas maas kar moorakh jhegre (new)

66

nhI' ho skd; jo sMs;r de s;re pR;NIa" lXI sdIvI isLiKA deN v;l; n; hove . kevl aMn nU| hI mnuLK de jIvn inrb;h v;l; pd;rq kihN; srb s"Z; PupdeS nhI' hE . iXs ivS;l wrtI de kXI q" ajehe vI hn ijqe m;s to' isv; hor koXI Kur;k imldI hI nhI . kEneD; deS ivc ajehe q" vI hn ijqe ze mhIne d; idn hE ate ze mhIne dI r;t hE . Pus q" de vsnIk askImo lok" dI Kur;k sd; to' kevl m;s hI rhI hE . aLj de ag"hvwU yuLg ivc vI Puqe m;s mLzI de muk;ble te aMn bx; durlLB ate mihMg; hE . B;XI rNwIr isMQ jI ne iXs Sbd ivco' ApNI mrJI dIa" tuk" cuN ke PunH" d; arq kIte ibn", iXnH" dI vrto' ajehe YMg n;l kItI hE ik gurb;NI isw"t to' aNj;n mnuLK ckrI K; j"d; hE . 149 sFe te ilKde hn--

''aMne ibn; n; hoiX suk;lu '' Aidk gur v;k s;F isLw krde hn ik an;j Aidk iXns;n de kudrtI ah;r hn . iXs kudrtI ah;r aMdr aMn jl Aidk pd;rq" nU| BuMcN kr jIv-hLitA km;PuN d; dUSn s;De PuCLte nhI' QT skd; - - - . d;iNa" ivc ate p;NI Aid aMdr jIv" dI ho'd v;le gurU Sbd aqv; gurmit d; sdIvI-sLc

v;l; AS; bdl deN de Qor p;p nU|, B;XI sihb '' p;p '' nhI' mMnde, pr ijs '' m;s K;N '' nU| gurb;NI ne iXLk q" vI p;p nhI' iliKA Pus nU| q" q" '' p;p, Qor-p;p, vLD;-p;p '' ilKI j; rhe hn . pusqk dy " jIv hiqAw " lyK ivcly gurU SbdW dw vyrvw:--

B;XI s;ihb ne jIv-hLitA de gurmit isw"t dI ijve' KMDn" kItI hE Pus d; sMKep h;l Pupr A cuLk; hE . jIv hLita; b;re asl gurmit isw"t smZN j" smZ;PuN dI lox B;XI rNwIr isMQ jI ne bxI QLT mMnI hoXI hE. ijMne vI gurU v;k ilKe hn PunH" de aLge, r;g, mhl;, Sbd nMbr, aMk Aid, kuZ vI n; hoN k;rn, pUr; Sbd lLB ke sitgur" de asl B;v to' p;Wk" nU|, n;lo n;l j;NU| kr;XI j;N;, d;s lXI lgBg asMBv hE . ifr vI ijLqe bhut; gMBIr BuleK; pE irh; hove ate ijqe gurb;NI isw"t dI bhuqI duKd;XI KMDn" kItI gXI hove, Pus nU| s;F krn lXI gurU Sbd" dI YUMD vwsqy d;s ytnSIl hE . jIv hLitA de leK ivc vrtI gurb;NI d; sFe v;r verv; iXs pRk;r hE :---

pustk de 142 sFe te ilKI gurb;NI-- 1= '' asMK gl vY hitA km;ih '' - ifr zevI CyvIN str te, 2 = '' asMK p;pI p;pu kir

j;ih '' iXnH" doh" tuk" d; B;v, B;XI s;ihb jI dIa" nJr" ivc, pSU pMzIa" d; '' gl vLY ke hLitA rUpI p;p '' km;PuN; hI hE . ijve' jIv" dI hLitA kevl PunH" d; gl vLY deN n;l hI huMdI hE . pr jIv" d; sMQ;r t" gl vLYN to' ibn" vI ho skd; hE . mLzIa" ate p;NI de hor jIv" d; gl; vLYN dI lox kde ikse ne nhI' smZI . sUr" ate gPUa" aid pSUa" nU| ibjlI de ZTke n;l <tm kIt; j;N d; irv;j bN igA hoiXA hE . ate ifr Fsl" nU| K; ke tb;h krn v;ila" kIixa" d; srb-n;s vI PunH" d; gl; kLT ke nhI' kIt; j"d; . so iXh kde nhI' ho skd; ik dUr-idRST, aMtrj;mI sitgrU n;nk jI ne sMs;r nU| ajeh; igAn idLt; hove jo sdIvI sLc, ate srb pRv;nt n; hove. ijhx; igAn, ibn" ikse ikMtU pRMtU de srb-k;lI n; hove ate srb-q;nI sd; iXLks;r sLc isLw n; huMd; hove, Puh igAn gurU gRMq s;ihb jI d; nhI' ho skd; . '' jIv-hLitA '' d; p;p '' kevl '' gl; kLTN '' n;l hI kIt; j;N v;l; '' igAn '' gurU prmeSr sRI gurU nwnk swihb jI d; kde nhI' ho skd; . TMfy idl-ijgry Aqy ibbek buwI n;l ivc;r krn te iXh SMk; JrUr Pupjd; hE ik '' S;iXd sitgur" dI rmJ ikse hor trH"

Page 67: maas maas kar moorakh jhegre (new)

67

de gl-vYN v;lI hLitA vl hI hove ? Swied ieh pwp iksy hor pisayuN hor vI v~D gMBIr Skl vwlw hovy ?'' iXh vI t" ho hI skd; hE ik, iXk-b;gI soc n;l pustk ilKN v;le B;XI rNwIr isMQ s;ihb ne jpujI s;ihb jI dIa" iXnH" p;vn tuk" de arq gurmuKt;XI n;l n" krke, iXnH" d; arq-B;v ilKN ivc inrol ApNI mLt hI vrtI hove ? [B;XI je pI sMgt is|Q jI ate B;XI joigMdr isMQ jI tlv;x; ne vI iXh tuk" vrt ke mnmLtI arq kIte hoXe hn, so '' jIv hLitA '' b;re KLulHI ivc;r aLge j; ke kr"ge]

ApNI mLt n;l bN;Xe jIv-hLitA v;le Brm nU| pLk; krn lXI B;XI s;ihb ne B;XI gurd;s jI dIa" v;r" ivco' heW ilKIa" str" ilKIa" hn--''

mUl n; Putre hitA bemuLK gurduAre .. '' pun; '' ibSV;s Q;tI aikrtQN p;pI hitAre .. '' pr B;XI gurd;s jI ne iks pRk;r dI hLitA d; iJkr kIt; hE ? iXs gLl d; pt; ikqo' lLge

. dovyN BweI swihbwn jI (BweI gurdws hI Aqy BweI rxDIr isMG jI) qW hux imlno rhy, ate tuk" to' iXh pt; hI nhI' lLgd; ik iks v;r ate iks pPuxI ivco' hn . ijvyN bRwhmxI klm dy ilKy ihMdU Drm dy vydW qQw purwxk-gRMQW ivco' ilKwrI dw kuJ vI pqw nhI' l~gdw, BweI rxDIr isMG jI vI auhI ilKx-FMg Apxw rhy hn[

ifr B;XI s;ihb ne ApNI pustk de 148 sFe te '' zoDih aMnu --'' PuhI itMn tuk" ilKIa" hn ijnH" dI sivsq;r ivc;r, asI' pihl" kr AXe h" . 150 sFe te ilKe slok ''sBo sUqk Brm hY--dI ivc;r vI ho cuLkI hE .

51 sFe te kevl Xen; ilK ke----'' r;iJk isrjnh;r sB nU| irJk apx;Pu'd; hE . yq; gur v;k ''---ate aLge heW ilKe gurU v;k hn, ijnH" dI ivAiKA ilKN dI B;XI s;ihb ne lox nhI' smZI . r;g, mhl;, Sbd d; nMbr, aMk Aid kuZ vI n; iliKA hoN to' pUr; gurUSbd lLBN; kWn ho irh; hE. sitgur" de asl B;v to' p;Wk" nU| j;NU| kr;PuN d; d;s ne ytn zrUr kIt; hE:-- '' ijin jIPu dIA su irJk aMbr;vE .. sB QiT BItir h;Tu cl;vE .. ''' ies quk vwlw pUrw gurU-Sbd:- 81 jo idnu Awvih so idn jwhI ] krnw kUcu rhnu iQru nwhI ]

sMg clq hY hm BI clnw ] dUir gvnu isr aUpir mrnw ]1] ikAw qUu soieAw jwgu ieAwnw ] qY jIvn jig scu kirjwnw ]1] rhwau] ijin jIau dIAw su irjku AMbrwvY ] sB Gt BIqir hwtu clwvY ] kir bMdgI Cwif mY myrw ] ihrdY nwmu smwir svyrw ]2] jnmu isrwno pMQu n svwrw ] sWJ prI dh ids AMiDAwrw ] kih rivdws indwin idvwny ] cyqis nwhI dunIAw Pn Kwny ]3]2]{794}-95]

ies gurU Sbd duAwrw, nwsvMq ijMdgI dI AslIAq, mOq dw cyqw krw ky. mnu~K ƒ prmwqmw dI Xwd nwl joVn dw aupdyS hY[ mws Kwx qoN vrjx dw ieSwrw q~k nhIM hY [ dUjI quk:-

Page 68: maas maas kar moorakh jhegre (new)

68

tq; : '' isir isir irjku sMb;he W;kur k;he mn BPu kirA .. '' (rihrws dy pwTI ies ies quk vwly pUry gurU Sbd dy auypdyS qoN jwxU hn ik, mws Kwx jW Kwx dy sMbD ivc ieSwrw qk nhIN hY[) tq; : '' so krt; k;dr krImu de jIA irjuk sMb;ih ..'' (Awsw dI vwr dI AMqlI (24vIN) pauVI) pun; : '' ijin Pup;XI mednI soXI krd; s;r .. QiT QiT m;lk idl" k; s;c; prvrdg;ru .. ''

BweI swihb ny ieh gurbwxI-quk jYqsrI mhlw 5 18vI pauVI dy slok ivcoN vrqI hY:-

82 Bwih blMdVI buiJ geI rKMdVo pRBu Awip ] ijin aupweI mydnI nwnk so pRBu jwip ] 2 ]{710}

tq; : '' jil qil purIA loA Ak;r; Ak;r .. _iX ij AKih su tMU hE j;Nih itn; iB terI s;r .. '' {ieh pwvn quk vwr Awsw dI CyvIN pauVI dy pihly slok ivcoN cuxI hoeI hY[ AMk-466}

pun; : '' n;nk icMt; mit krhu icMt; its hI heiX .. jl mih jMt PupiXanu itn; iB rojI deiX .. _qE hTu n clXI n; ko ikrs kreiX .. sPud; mUil n hovXI n; ko lXe n deiX .. jIA k; Ah;ru jIa K;N; Xehu kreiX .. n;nk icMt; mit krhu icMt; its hI heiX ..'' ienHW gurU bcnW qoN A~gy ieauN iliKAw hY--'' pMRqU sB jIv jwqI dw irjk Afo

A~fI bixAw hoieAw hY, jo ie~k dw hY, dUjI dw nhI' {ieh kihxw s~c nhIN hY ik swry jIvW dw irzk Afo A~f hY[ bVy pSU pMKI hn jo mws dy nwl sbzIAW, Pl, AMn dwxy Awid sB kuJ Kw jWdy hn, ijvyN sUr, ir~C, ig~dV, cUhw Awid[ kW vI kyvl ivStw hI nhI' KWdw, m~Kx, duD, kVwh pRSwid. mws Awid sB pdwrQW ivco' cuMJ Br KVdw hY[ siqgurW dy igAn dI Asl rmz nUM smJx dI loV hoxI cwhIdI hY} [ ijvyN gurU vwk hY-'' bgul; k;g n rhXI srvir je hovE ait isAN; .. _n; irjk n p;iX_ _qE _n; hor K;N; ..'' ies quk vwlw pUrw slok ies pRkwr hY:- 83= srvr hMs Dury hI mylw KsmY eyvY Bwxw ]

srvr AMdir hIrw moqI so hMsw kw Kwxw ] bgulw kwgu n rheI srvir jy hovY Aiq isAwxw ] Enw irjku n pieE EQY Enúw horo Kwxw ] sic kmwxY sco pweIAY kUVY kUVw mwxw ] nwnk iqn kO siqguru imilAw ijnw Dury pYXw prvwxw ]1] {956}-vwr-21 arq:--(gurU-) srovr ate (gurmuK) hMs d; jox muYo' hI cilA APu'd; hE, <sm-pRBU nU| XehI gLl cMgI lLgdI

hE, hMs" (gurmuK") dI <ur;k (pRBU dI isFt-s;l;h-rUp) hIre motI hE jo (gurU--) srovr ivc imlde hn . k" te bgul; (mnuLK) B;ve' iktn; hI isAN; hove _qe (gurU dI sMgit ivc) nhI' rih skd;, (ikPu'ik) PunH" (k" te bgule mnmuLK" dI <ur;k) _qe nhI' hE, PunH" dI <ur;k vLKrI hI huMdI hE (B;v, cuGlI-inMidA, bd<oXI Aid ijh; gMd te murd;r hI ajehe

Page 69: maas maas kar moorakh jhegre (new)

69

mnuLK dI <ur;k hE) . je pRm;tm; dI bMdgI-rUp km;XI krIXe t" sd; iqr rhN v;l; pRBU imld; hE, pr kUx dI KLTI d; m;N kUx hI hE . (pr iXnH" mnmuLK" de kI vs ?) ijnH" nU| wuro' pRBU dI AigA imlI hE PunH" nU| hI sitgurU-gRMq s;ihb ijh; mh;n (-srovr) imld; hE .1.

iDAwn rhy gurbwxI ivc Awm krky kW ivkwrW ƒ jW ivkwrI mnu~K dw lKwiek hY, Aqy hMs Sbd gurmuK leI vriqAw imldw hY[ Aqy hMsW dI urwk hIrw moqI qoN Bwv " gurU dy bcn, siqgurW dI miq, AQvw pRBU dw nwm hY[ pun; : '' hMs hIr; motI cugN; bgu DD" B;lN j;vE ..ú '' BweI rxDIr ihMG jI ny ijs pwvn gurbwxI slok ivc aupRokq pMgqI inKyV ky Awpxy mnmqI mMqv dI pUrqI leI vrqI hY, aus pUry slok dI ArQ-ivcwr auycycy iDAwn dI mMg krdI hY:- 84- slok m: 5 ]

AMdrhu AMnw bwhrhu AMnw kUVI kUVI gwvY ] dyhI DovY ckR bxwey mwieAw no bhu DwvY ] AMdir mYlu n auqrY haumY, iPr iPr AwvY jwvY ] nINd ivAwipAw kwim sMqwipAw muKhu hir hir khwvY ] bYsno nwmu krm hau jugqw, quh kuty ikAw Plu pwvY ] hMsw ivc bYTw bgu n bxeI inq bYTw mCI no qwr lwvY ] jw hMs sBw vIcwru kir dyKin qw bgw nwil joiVu kdy n AwvY ] hMsw hIrw moqI cugxw bgu ffw Bwlx jwvY ] aufirAw vycwrw bgulw mqu hovY mM\u lKwvY ] ijqu ko lwieAw iqqu hI lwgw iksu dosu idcY jw hir eyvY BwvY ] siqgur srvru rqnI BrpUry ijsu pRwpiq so pwvY ] isK hMs srvir iekTy hoey siqgur kY hukmwvY ] rqn pdwrQ mwxk srvir BrpUry, Kwie Kric rhy qoit n AwvY ] srvr hMsu dUir n hoeI krqy eyvY BwvY ] jn nwnk ijs dY msqik Bwgu Duir iliKAw so isKu gurU pih AwvY ] Awip qirAw kutMb siB qwry sBw isRsit CfwvY ] 1 ]{960}-vwr-7 ArQ:-ijhVw mnu~K (mwieAw dy moh ivc PisAw hox dy kwrn mnoN) AMdr dw AMnHw hY, Aqy

(kwlIAW krqUqW-krn-rUp) AMnHw hI hY, JUTI mUTI (lok-ivKwvy leI Dwrimk Bjn, ibSnpdy) gwauNdw hY ieSnwn krky (ipMfy qy) c~kr (Dwrimk inSwn) bxwauNdw hY, (auN\) mwieAw dI ^wqr Btkdw iPrdw hY, (ienHW ivKwvy vwly Drm-krmW nwl)) mn ivcoN hwaumYN dI mYl nhIN auqrdI, (Ajyhw pKMfI mnu~K) muV muV jnm mrn dy c~kr ivc ipAw rihMdw hY, (lwprvwhI dI) nINd dw d~ibAw hoieAw, mUMh nwl hI hry hry kr irhw huMdw hY Awpxw nwm vI vYSno (ivSƒ dw Bgq) r~iKAw hoieAw hY, pr krqUqW krky haumYN ivc jkiVAw ipAw hY, (so, srIr Dox, c~kR bxwaux Awidk krm kyvl qoh ku~tx smwn hn) (qoh=cOlW

Page 70: maas maas kar moorakh jhegre (new)

70

dw iC~lV ijhVw cOlW dIAW im~lW Rice Mills dI bwhrI kMD nwl v~fy v~fy FyrW ivc ipAw keI QweIN DuK irhw huMdw hY, Aqy jW murZI ^winAW vwly kukVIAW dy hyTW pwaux leI lY jWdy hn) qoh kuitAW aunHW ivcoN col nhIN l~Bdy (ivKwvy vwly Drm-krm ivArQ dI Kycl hI huMdI hY) hMsW ivc bYTw hoieAw bglw hMs nhIN bx jWdw, (hMsW ivc) bYTw hoieAw vI auh sdw m~CI (PVn) leI qwVI lweI r~Kdw hY jdoN hMs rl ky ivcwrdy hn, qW is~tw (iehI inkldw hY ik) bgilAW nwl aunHW dw joV nhIN P~bdw[ (gurduAry juVI sMgiq ivc ivrly gurmuKW-rUpI hMs qW nwm-rs dw AnMd mwx rhy huMdy hn, pr ivkwrI-mnu~KW-rUpI bgly, sMgiq ivc AweIAW DIAW BYxw v~l qwVI lw rhy huMdy hn-

" DI BYx jo AwvY sMgiq [ idRst burI dyKy iqh pMgiq [" gMd Kwxy kaUey dI rucI vwly, mn dy kwly iesqRI-mrd, mnu~K-rUpI kaUey-kwg swD sMgq ivc

bYTy cuglI ju~ty, inMidAw-rUpI ivc mn dI gMdgI iKlwr rhy huMdy hn) ikauNik (gurmuK-rUpI) hMsW dI urwk (Anmol isiKAwdwiek, siqgurU jI dy bcnW-rUp) hIry moqI hn (miq ivic rqn jvwhr mwxk ] jy iek gur kI isK suxI ]) qy bglw f~fIAW l~Bdw hY[ (" qYN kI drdu nw AwieAw "-- &urmwn krn vwly siqgurU jI, hr hwlq ivc srb~q dy Bly dI locnw kr rhy dYvI brkqW vwly mn dy mwlk, gurdyv jI dy ihrdy ivcoN inklI krqwr A~gy &irAwd ?) pr doS iks ƒ id~qw jwey ? (prmwqmw qYƒ) hI ieh g~l mnzUr sI, ij~Dr ij~Dr jIv ƒ qUM lwauNdw hY auh l~gdw hY[ (gurbwxI ivc hor vI keI QWeIN drSn ho jWdy hn, ik pMcm pwqSwh jI dw mn Av~soN hI, ipRQm srUp ivc jw juVdw hY, pr AMqr-jwmI pwqSwh jI, A~j swfy leI &urmwn krdy hn, ik) siqguurU (-gMRQ swihb) mwno iek srovr hY, (jo isiKAw-rUpI) rqnW nwl nkw-nk BirAw hoieAw hY, jo imldw BwgW vwly ƒ hY[ hukm Anuswr hI is~K-hMs (guurU dI Srn-rUp) srovr ivc Aw juVdy hn[ isiKAw-rUpI hIirAW moqIAW ƒ Awp vrqdy hn Aqy hornW ƒ vMfdy hn, ieh (gur-aupdyS-rUp) hIry moqI mu~kdy nhIN hn[ krqwr ƒ ieauN hI BwauNdw hY ik, is~K-hMs gurU-(gurU gRMQ swihb)-srovr qoN dUr nhIN jWdw[

hy nwnk ! DuroN ijs dy mQy qy iliKAw lyK hovy auhI is~K siqgurU dI SrnI AwauNdw hY auh Awp qr jWdw hY, swry snbMDIAW ƒ qwr lYNdw hY, qy swry jgq ƒ bcw lYNdw hY[ {gurmiq dI ies scweI ƒ sdw iDAwn ivc r~KIey, ik-siqgurU jI dy Sbd-igAwn qoN gurU dI miq pRwpq krky, aus Anuswr Awpxw jIvn bxwauxw Aqy dUijAW ƒ Awpxy vrgw bxw lYx leI Xqn-SIl rihx dI Su~B-ikirAw hI, gurmiq Anuswr, siqgurW dI Srn ivc Awauxw huMdw hY) [ 1 [ pun; '' '' kPUA k;g kPu aMimRt rsu p;XIaE itRptE ibsT; muiK gohE '' ..

BweI swihb ny ieh quk gUjrI rwg ivc aucwry pMcm pwqSwh jI dy Sbd ivcoN leI hY[ pMgqI nwl sMbMDq ArQW smyq qukW ies pRkwr hn:- 85- durmiq BwghIn miq PIky nwmu sunq AwvY min rohY ]

kaUAw kwg kau AMimRq rsu pweIAY iqRpqY ivstw Kwie muiK gohY] 3 ] AMimRq sru siqguru siqvwdI ijqu nwqY kaUAw hMsu hohY ] nwnk Dnu DMnu vfy vfBwgI ijn gurmiq nwmuirdY mlu DohY ] 4 ]{493}-2 ArQ:-BYVI mq qy qurn vwly bMdy, bd-iksmq huMdy hn, aunHW dI AwpxI Akl hOlI hox dy

kwrn, prmwqmw dw nwm suxidAW aunHW dy mn ivc sgoN kRoD AwauNdw hY[ (ijvyN) kW A~gy BWvyN suAwdlw

Page 71: maas maas kar moorakh jhegre (new)

71

Bojn r~KIey (aus ƒ Kwx dy QW sgoN kW) ivStw ivc mUMh pw ky uS huMdw hY [3[ sdw hI scw ivhwr krn vwlw siq nwl juiVAw siqgurU Awqmk jIvn dyx vwly nwm-jl dw srovr hY, aus gurU-srovr ivc núwiqAW (Awqmk cuBI lwieAW) kW vI (-sdw ivkwrW dy gMd ivc uS rihx vwlw mnu~K) hMs (-gurmuiK) bx jWdw hY (hir-nwmrs-mwqI dw pRymI bx jWdw hY)[ hy nwnk ! auh mnu~K DMn hn, vfy ú BwgW vwly hn, gurmiq rwhIN imilAw hir-nwm ijnHW dy ihrdy dI mYl DoNdw hY [ 4 [

pwTk s~jx Awp hI inrxw kr lYx ik, BweI rxDIr isMG jI ny, kyvl AwpxI izd pugwaux leI, siqgurW dy iks qrHW dy Anmol aupdyS ƒ ikvy AXog QW vriqAw hY ?aMimRt rsu zLD ke k" dI ibsT; K;N v;lI Adt de pRm;N v;lI tuk ilKida" hI (Sbd de asl B;v nU| smZN smZ;PuN dI lox zLD ke) B;XI s;ihb jI [lIh" p;xI rLKN dI Adt v;le gLD-bEl v"g] aLge iXPu' ilKde hn:---

'' so je s;De m;s;h;rI Br; '' K;N; pIN; pivLtR hE '' p|gtI de iXh arq l;Pu'de hn ik sB kuZ hI K; pI lEN; pivLtr hE t" iCXs ' sB kuZ ' ivc iXkLl; m;s hI nhI' APu'd; ikMtU gohe, DLD", ivST;, ikrm, Q;s fUs, aLl-pLl Aid d; K; j;N; BI pivLtr mMina; j;veg; . '' m;s de ijhxe rUp K; lEN dI AigA B;XI s;ihb ne ilKI sI Pus b;re KulHI ivc;r kr AXe

h" . eyQy huN K;N pIN de irJk nU| pivLtR smZN de gurmit igAn dI gLl APuN te ivST; Aid gMdIa" vstUa" K;N v;lI PuktI vI Puse trH" dI hE . s;DI dlIl Xeqe vI PuhI hE ik, ak;l purK ne mnuLK nU| KoT; Kr; pz;nN dI buLw b<SI hoXI hE. K;N pIN de pd;rq" dI coN krnI hr mnuLK d; inLjI msl; hE. pRBU nU| Bul; deN; hI sitgur" ne sB p;p" isr p;p ate s;re duLK" isr duLK mMina" hE. prm;tm" dI y;d de rMg ivc rMge mnuLK d; K;w;, pihina" Aid sB pivLtr hE—

itn k; K;w; pEw; m;iXA sBu pivtR hE jo n;im hir r;te .. [648]-v;r-16 gurb;NI de ikse bcn to' ajehI QTIa; iksm dI PuktI Qx suN;PuNI isLKI de aqv; gurU-Qr

de ivrowIa" d; kMm hE . B;XI s;ihb vrge ivdv;n ate sitk;re gXe mnuLK kolo' ajehIa" gLl" mux mux ilKIa" j;N dI As nhI' sI . bRhm igAn dI rLbI b;NI ivc jIv" de Bojn" de verve d; igAn ikse h;lt ivc nhI' idLt; j; skd; . m;s-ivrowI sLjN" ne ijhxI str j" tuk vI vrtI hE, Pus de pUre Sbd dI ivc;r krn te ilK;rIa" dI idLtI dlIl dI sd; hI KMDn" hoXI hE . sitgur" dI ikrp; n;l Puh gurU-Sbd lLB ipA hE ijs ivco' B;XI s;ihb ne PuCLpr ilKI A<rI tuk ilK ke DLD", ikrm, ivST; Aid K; lEN d; '' fEsl; '' suN;iXA hE . gUjrI r;g ivc Puc;irA gurU r;md;s jI d; Puh p;vn Sbd iXs pRk;r hE:-- 86 goivMdu goivMdu pRItmu min pRItmu imil stsMgit sbid mnu mohE ..

jip goivMdu goivMdu iwAXIaE sB kPu d;nu deiX pRBU _hE .. 1 .. mere B;XI jn; mo kPu goivMdu goivMdu goivMdu mnu mohE .. goivMd goivMd goivMd guN g;v; imil gur s;w sMgit jnu sohE .. 1 .. rh;Pu .. suK s;gr hirBgit hE gurmit kPul; iriw isiw l;gE pig _hE.. jn kPu r;mu n;mu Aw;r; hirn;mu jpt hirn;me sohE .. 2 .. durmit B;ghIn mit fIke n;mu sunt AvE min rohE .. kPUA k;g kPu aMimRt rsu p;XIaE itRptE ivsT; K;iX muiK gohE .. 3 ..

Page 72: maas maas kar moorakh jhegre (new)

72

aMimRtsru sitguru sitv;dI ijtu n;tE kPUA hMsu hohE .. n;nk wnu wMnu vDe vDB;gI ijn gurmit n;mu irdE mlu wohE .. 4 .. [492]--2 pd arq:--goivMdu--ipRqvI d; r;K; . PuhE--PuhI . 1 . g;v;--g;v", mE' g;Pu'd; h" . sohE--sohNe jIvn v;l; bN

j"d; hE . 1 . rh;Pu . s;gr--smuMdr . kPul;--lLzmI, m;iXA . iriw isiw--kr;m;tI t;kt" . l;gE--lgdI hE . pig _hE--Pus de pEr ivc . Aw;r;--Asr; . n;me--n;im, n;m ivc (jux ke) . 2 . durmit--BExI mt v;le . rohE--roh, kRow . k;g--k" . itRptE--rLjd; hE . muiK--mU|h ivc . 3 . aMimRtsru--Atmk jIvn deN v;le n;m-jl d; srovr . sitv;dI--sd; iqr hrI d; n;m Puc;rn v;l; . ijt--ijs ivc . n;tE--iXSn;n kIita" . hohE--ho j"d; hE . wohE--wo'd; hE . 4 .

arq:---mere Br;vo mEnU| ipRqvI d; m;lk pRBU iml ipA hE, goivMd mere mn nU| iKLc p; irh; hE . mE' huN hr vele goivMd de guN g; irh; h" . (he B;XI !) gurU s;w dI sMgit ivc iml ke (te, goivMd de guN g; ke) mnuLK sohNe Atmk jIvn v;l; bN j"d; hE . 1 . rh;Pu . he mere Br;vo ! s;w sMgit ivc rihN n;l, gurU de Sbd ivc juxn kr ke pRItm goivMd mere mn ivc (A visA hE, te, mere) mn nU| moh ilA hE . he B;XI goivMd d; Bjn kro, goivMd d; iwAn wrn; c;hId; hE . PuhI goivMd sB jIv" nU| d;t" idMd; hE . 1 . ijs mnuLK nU| gurU dI mit dI brkt n;l suK" de smu|dr prm;tm; dI BgtI pR;pt ho j"dI hE, lLzmI Pus de crnI' A lLgdI hE, hrek trH" dI kr;m;tI SktIa" Pus de pErI' A pE'dIa" hn . hrI de Bgt nU| hrI de n;m d; sh;r; biNa" rihMd; hE . prm;tm" d; n;m jpida", prm;tm; de n;m ivc jux ke Pus d; Atmk jIvn sohN; bN j"d; hE . 2 . he Br;vo ! BExI mit te turn v;le mnuLK bd-iksmt hu|de hn, PunH" dI ApNI akl vI hOlI hI rihMdI hE, prm;tm; d; n;m suNida" PunH" de mn ivc sgo' kRow APu'd; hE . k" aLge koXI suAdl; Bojn rLKIXe (t" Pus nU| K;N de q") Puh ivST; K; ke, ivST; mU|h ivc p; ke <uS huMd; hE . 3 . he Br;vo ! sd; iqr hrI d; n;m jpN v;l; sitgur Atmk jIvn n;m d; srovr hE, Pus gurU-srovr ivc nH;ita" (Atmk cuLBI l;iXa") k" vI ( B;v, sd; ivk;r" de gMd ivc <uS-rihN; mnuLK vI) hMs bN j"d; hE (B;v, hrI-n;m-motI d; pRemI bN j"d; hE . he n;nk ! Puh mnuLK wMn hn vLDe B;g" v;le hn, gurmit r;hI' imilA hir-n;m ijnH" de ihrde dI mEl wo'd; hE . 4 .

gurU Sbd dI arq-ivc;r to' XehI smZ APu'dI hE ik sitgur" ne pRBU ismrn dIa" brkt" smZ; ke mnuLK nU| gurU de snmuLK rih ke, hrI-n;m de ismrn ivc mn joxn d; PupdeS idLt; hE . ate ifr BExI mit v;le m;iXA gRse mMdB;ge mnmuLK de mn dI h;lt dLsI hE, ik, n;m-ismrn lXI ikh; j;N n;l Pus nU| GuLs; APu'd; hE . gurdev jI '' k" '' d; idRST"t idMde hoXe Furm;n krde hn ik ijve' ' k" ' nU| aMimRt-mXI imLWe pd;rq" n;lo' ivST; K; ke rLjN" cMg; lLgd; hE, Xeve hI mMdB;ge mnmuLK nU| pRBU-n;m n;lo', sMs;rI m;iXA cMgI lLgdI hE .

gurU Sbd ivc '' m;s K;N b;re '' j" '' m;s n" K;N b;re '', jr; ijMn" vI iJkr nhI' hE . iXs Bet dI smZ nhI' AXI ik B;XI s;ihb jI ne iXse p;vn Sbd dI tuk nU| m;s;h;rI mnuLK" dI <ur;k n;l iks yojn" awIn ilA joixA hE . sitgur" de asl ASe nU| ivg;xn v;l; iXh krm, j;N buLZ ke kItI gurb;NI dI inr;drI hE . '' jete d;Ne aMn ke jIA b;Zu n koiX '' v;le gurU isw"t nU| cMgI trH" KMDn kr deN d; ytn arMBI rLKida" B;XI s;ihb jI ne pustk de 152 sFe te hI A<rI str" iXs pRk;r ilKIa" hn--

'' aMn Aid K;N pIN kr jIv-hLitA d; mMnN; gurU jI ne Brm d; sUtk kqn kr idK;iXA hE . t;hI' te An q;n gurU b;NI aMdr AigA hE ik--

'' zoDih aMnu krih p;KMD .. ''(sF; 153) je m;s K;N kir mMnI jIv-hLitA BI PLupr klpI jIv-hLitA v"g Brm rUp hI isLw huMdI

t" kI iCXs ASe de Pucre hoXe gurv;k n; as" nU| imlde ?-- '' zoDe m;s kre p;KMD '' . iXh dUjI v;r hE ijqe B;XI s;ihb ne gurb;NI rce j;N ivc suw;XI dI gLl kItI hE . ijve'

Page 73: maas maas kar moorakh jhegre (new)

73

B;XI rNwIr isMQ jI ne gurb;NI dI p;vnt; nU| KeD smiZA hE ajehI ims;l hor ikte nhI' imldI . 153 sFe te hI ilKde hn-- l_ asI' Xese ''As; dI v;r dI gurb;NI aMdr hI, ijs ivc sUtk v;le slok kqe gXe hn, m;s dI inKewI ate jIv-hLitA nU| BjN;, jIa-diXA km;PuN de v;k imlde dsde h" . yq;-- '' scu t; pr j;NIaE j; isK scI leiX .. diXA j;NE jIa kI ikzu puMnu d;nu kreiX .. ''

tq; : '' apr;wI dUN; invE jo hMt; imrg;ih .. sIis inv;iXaE ikA qIaE j; irdE kusuwe j;ih .. ''

tq; : '' diXA kp;h sMtoK sUtu jtu gMYI stu vTu .. Xehu jnePU jIa k; hXI t p;De Qtu .. ''

pun; : '' m;Ns K;Ne krih inv;j .. zurI vg;iXin itn gil t;g .. (t;g de q" B;g zp j;N dI BuLl z;peK;ne v;ila" dI hE) pUre slok" de arq-ivc;r ilKN dI lox n; smZida", '' jLj '' B;XI s;ihb ApN; '' FEsl; ''

heW ilKe Sbd" ivc ilK ke diXA v;l; leK sm;pt krde hn:--- t" te huN s;De m;s-Kore Br; ivc;r lEN ik ijs ' As; dI v;r ' de slok" duAr; _h jIv-hLitA de dUSn to' bcN de trle lEN; c;huMde sn, _se 'As; dI v;r' ne zurI vg;PuN v;ila" m;s Koira" de gl f;hI p; idLtI hE . ikqe ku t"XI' trle m;rnge ! bc;Pu ikte BI nhI' hoN; .

Page 74: maas maas kar moorakh jhegre (new)

74

17. '' kuLW; pd ''

[B;XI rNwIr isMQ jI, aid (m;sKoira" de ivrowI) ivdv;n" dI nJr ivc]

pustk de 173 sFe te '' kuLWe pd de arq '' isrleK heW B;XI s;ihb ne m;s;h;rIa" dI iXs dlIl nU| ik, ''' je dSmeS jI nU| m;s K;N" mnJUr n" huMd; t" Puh 'kuLWe' de q" ' m;s ' pd vrtde '' huLjt ilKida", B;XI s;ihb ne ApN; FEsl; iXnH" Sbd" ivc iliKA hE--

je PunH" dI inj-kqnI anus;r hI 'kuLW;' pd de arq muslm;n" de hl;l m;s de hI hn td iXh isLw hoiXA ik muslm;n" de hl;l m;s to' zuLT srb pRk;r de m;s K; lEN dI isLK" nU| zuT hE, c;he XIs;XI buLcx" d; bur; m;s hove, c;he ibLlI kuLte d; m;irA m;s hove, c;he Ser biQAx d; jUW; m;s hove, c;he Apo mre jIv d; murd;r m;s hove, iXh JrUrI nhI' ik kevl isLK" d; kIt; ZTk; hI hove . t" te ' kuLW; ' pd de kuriht ivc APu'N to' '' PuST lkx inAiX '' anus;r kevl ZTk; K;N d; ivw;n isLw nhI' huMd;, ikMtU muslm;nI hl;l to' zuLT srb pRk;r de m;s K;N dI zuT huMdI hE . huN iXh ho skd; hE ik m;s K;N dI v;dI v;le Br; ' ZTk; ' pd de arq iXh Qx lEN ik ' ZTk; ' muslm;nI hl;l m;s to' zuLT srb pRk;r de m;s d; nwauNu h'E . je iXho gLl hE t" asI puLzde h" ik jd Pupr dse srb pRk;r de gMde mMde ml BLKI bN gXe t" muslm;n" d; hl;l m;s hI lxd; hE ? hl;l m;s deKN c;kN nU| t" bx; s;F suqr; lLgd; hE ate iXs de arq vI bxe suMdr hn . fer aijhe s;F ate SuB arq" v;le pd;rq nU| ZLD ke, ate kevl iXLk iXse de itAgI bN ke hor srb pRk;r de ml BLK m;s vl w;Pu'de ifrn; inr; isrx hE ik nhI' ? sgo' muslm;n" d; ApNe krtb duAr; ikse <;s prk;r de m;s d; n;Pu' hl;l wr lEN; aED; isrx nhI' jeD; ik isLK" d; hl;l m;s to' zuLT hor srb pRk;r de m;s d; n;Pu' ZTk; wr lEN v;l; isrx hE . [sF; 174] (iXh hE cxHdI kl; v;le kiqt b;Ne de w;rnI ate aMimRt-w;rI ivdv;n gurisLK de, imLWe

bcn" dI vCMngI ) '' Ape mE' rLjI puLjI Ape mere bLce jIN '' v;lI kh;vt v"g B;XI s;ihb Ape hI muLkdm" Qx

lE'de hn ate Ape fEsl; suN; idMde hn . ikhx; isLK hE ijhx; iXh kihMd; hE ik kLuWe to' ibn" hor sB pRk;r d; m;s K; lEN; WIk hE . aLj tLk as" XehI suiNa" hE ate XehI pixHA hE ik kevl '' kuLW;-m;s '' K;N" hI vrjt hE . je ikse isLK ne m;s K;N; hE t" Puh j" Apne hLq n;l j;nvr m;r ke bN;iXA m;s K;Xe j" ikse gurisLK d; bN;iXA m;s K;Xe . B;XI s;ihb de FEsle v;l; m;s t" koXI isLwx mnuLK vI nhI' K"d; irh;, pt; nhI' ajehI B;S; vrtN dI B;XI s;ihb jI nU| mux mux lox iks k;rn pE rhI hE .

B;XI s;ihb jI de bcn" de ijMne q" heW lkIr hE Pus d; PuCLtr t" kevl XehI hE ik iXs gLl d; WIk PuCLtr t" SRI klGIwr hI de skde hn ik PunH" ne (B;XI s;ihb de kqn anus;;r) XeDe s;F suqre ate SuLB arq" v;le hl;lI m;s nU| K;N to' iks k;rn roikA sI ?asl ivc m;s de itAgI ho ke anUWe isLK bN j;N de k;rn PupijA B;XI s;ihb jI d; hMk;r fuMk;re m;r irh; hE . kuLWe pd d; arq smZ;Pude hoXe B;XI s;ihb ilKde hn ik '' kuLW; '' pd '' kuhN '' ikirA to' biNa" hE . ifr pustk dI stvI str to' a;rMVB ho ke iXs pRk;r ilKde hn:---

' kuLW; pd d; arq 'jIv nU| SstR duAr; vLY ke pR;pt kItI vstU de hn . arq;t ' kuLW; ' n;m

Page 75: maas maas kar moorakh jhegre (new)

75

Pus vstU d; hE jo SstR prh;r ikirA duAr; (arq;t jIv nU| vLY ke) pR;pt kItI j;ve . Puh kI hE ? m;s t" te kuLW; n;m '' m;s '' d; hE, muslm;n" de hl;l m;s d; nhI' . ''' y;d rhe ik '' kuLWe '' d; B;v pMqk 'isLK riht mry;d; ivc '' iXs pRk;r iliKA hoiXA hE --''

kuLW; to B;v Puh m;s hE, jo muslm;nI trIke n;l itAr kIt; hove '' (sF; 26 aEDISn nvMbr 1979). so B;XCI s;ihb d; iXh mnmLtI ate iXLk-v;g; '' FEsl; '' hE ik kuLW; m;s muslm;n" d; hl;l

m;s nhI' hE '' pMqk mry;d; dI KMDn" krd; prtLK rUp ivc veK ilA hE, pr dUje p;se gurb;NI Sbd" dI Qor KMDn" vI huMdI asI' aLge cl ke veK lv"ge . ApNe B;Sn nU| c;lU rKde hoXe B;XI s;ihb aLge iXs pRk;r ilKde hn:---

gurb;NI ivc ijLqe ikte ' kuLW; ', ' kuhN' , 'kuh ', kuht, Aidk pd vrte gXe hn, Puqe kevl m;s m;tr de pKMD d; arq;t m;s K;N de inKew d; sMbown hE . ijLqe muslm;nI hl;l m;s vrtN kir ihMdUa" nU| k-trikA igA hE Puqe gurb;NI ivc ' kuLW; ' pd vI iXkLl; nhI' AiXA hE, 1 ikMtU iXs ibw AiXA hE . yq;---

(1) '' aB;iKA k; kuW; bkr; K;N; .. cPuke Pupir ikse n j;N; .. iXs de iXPu' arq hn ik (pKMDI bR;hmN) n; Puc;rN yog yvn B;K; muslm;n" d; klm; pxH koihA hoiXA

bLkr; Bojn krde hn ar, lepN kIte hoXe rsoXI de sq;n (cPuke) te koXI n; j;ve, pEr wote ibn" koXI n; Ave, AigA iXh de'de' hn . t" te isLw hoiXA ik iXkLle '' kuLW; '' pd to' gurb;NI aMdr muslm;nI hl;l m;s to' mur;d nhI', pRMtU kuLWe to' mur;d m;s hI hE . [1-JrUrI noT: iXh gLl PucecI iwAn gocrI hE ik '' kuLW; '' pd B"ve' kuhN" pd to' hI biNa; hE, pr iXs ivc kI Bet hE ik iXh '' kuLW; '' pd gurb;NI ivc kevl Puqe hI AiXA hE ijqe muslm;n wrm d; iJkr hE ? ijqe ihMdU wrm d; ijkr hE _qe '' kuLW; '' pd APu'N de q" ''' kuih bkr;,'' j" '' kuht '' pd APuN d; k;rn kI hE ? ifr mMne hoXe PuCLc koTI de ivdv;n ate mh;n KojI B;XI rNwIr isMQ jI ne iXs p;se iwAn deN; iks k;rn psMd nhI' kIt; ? spLST hE m;s pd dI BrmI-iQrN; ne B;XI jI nU| sLc mMnN, j" sLc kihN jog; nhI' sI rihN idLt; hoiXA ]

ikLDI ajIb siqLtI hE ik PuCLpr aje huNe hI B;XI s;ihb iXh ilK rhe hn ik '' kLuW; '' musl;nI YMg n;l itAr kIt; m;s nhI' hE pr Xeqe Ap hI mMn gXe hn ik ijhx; bLkr; muslm;n; ne klm; pxH ke bN;iXA sI '' kuLW; '' pd Pus n;l hI AiXA hE. ate pKMDI bR;hmN Puse '' kuLWe m;s '' d; Bojn krde hn ifr vI ApNe cPuke nU| pivLtR kihMdee hn . B;v, iXh hE ik B;XI s;ihb jI ne iXh gLl mMn lXI hE ik sitgur" ne muslm;n" kolo' ' kuLWe bLkre '' d; Bojn krn; '' bR;mhN" '' v;ste apivLtR krm drs;iXA hE . pr ajeh; ilKN ivc sitgur" d; asl sMket kI hE ? iXs p;se iwAn deN;, kI B;XI s;ihb de vLs dI gLl nhI' sI rhI hoXI ?

iXs trH" shI t" XehI huMd; hE ik ijve' B;XI s;ihb d; idl puk;r irh; hE ik '' kuLW; '' ate '' m;s '' do aLD aLD pd;rq nhI' hn . asI' vI XehI kihMde h" ik '' kuLW; '' Sbd muslm;nI YMG n;l bN;Xe m;s d; lK;iXk hE ate '' ZTk; '' pd <;lsXI YMg v;lI furtI n;l bN;Xe m;s d; lK;iXk hE . hE dohI' q"XI '' m;s '' hI pRw;n .

pustk de 176 sFe te ilKde hn--

Page 76: maas maas kar moorakh jhegre (new)

76

je kho kuLW;, kuhN; Aidk pd kevl muslm;n" dI hl;l ikirA pRq;iX hI hn, td deKo gurb;NI s;F FEsl; krdI hRE . aijhe pd ihMdUa" de bLkre Aidk jIv" nU| vLYN dI ikirA pRq;iX vrte gXe hn . yq;--

2) ''' kuih bk;r; irMin K;iXA ''' ijLqe ihMdUa" de jgyopvIyt sme' bkre vLYN dI kuvexI rsm d; KMDn gurU s;ihb ne kIt; hE, Puqe ihMdUa" dI bkre vLYN dI ikirA pRq;iX hI ' kuih ' pd vritA hE . jo aje bI tsLlI nhI' t" hor gur v;k suN lvo, ijs to' s;F te spLST int;r; ho j;veg;, ik ' kuhN ' de arq jIv" nU| vLYN de hn, ate muslm;nI hl;l ikirA de nhI' . yq; gurU v;k---

3) ''' bedu pxE muiK mIWI b;NI .. jIa; kuht n sMgE pr;NI .. ''' nOT:--iXnH" itMnH" gurb;NI tuk" de pUre slok" ate Sbd dI ivc;r aLge j; ke kItI gXI hE . B;XI s;ihb iXs tuk de arq iXs pRk;r ilKde hn :---

arq;t, aE pR;NI, mUMho' t" tUM bxI imLWI sur n;l ved d; p;W krd; hE' ( p;W d; nemI hE' ) pr jIa" nU| vLYd; hoiXA tUM nhI' sMgd; .- - - - so s;F isLw hE ik '' kuhN; '' kuht'', '' kuh '', '' kuLW; '' Aidk pd ikse <;s mt ikirA pRq;iX gurb;NI aMdr nhI' vrte gXe, pRMtU '' kuLW; '' hrek m;s to' mur;d hE, jo jIv" nU| kuh ke (vLY ke) sheixA j;ve, c;he kuhN dI ikirA krn v;l; purK ihMdU hove, c;he muslm;n, dInd;r hove B;ve' bedIn hove B"ve'' aisLK . '' aLge fEsl; iXs pRk;r hE-- ''' bs, isLw ho igA ik c;he kuriht" ivc ' kuLW; '' pd rKN to' sRI dSmeS jI d; iXh mnorq hE ik isMQ m;s K;N v;lI kuriht n krN . B;XI s;ihb jI ne ApNe iXs fEsle nU| hor vI kXI dlIl" de ke idRx kr;PuN d; ytn kIt;

hoiXA hE ik klGIwr jI ne '' kuLW; '' Sbd vrt ke isLK" nU| hr pRk;r de m;s K;N to' vrijA hoiXA hE . '' m;s '' pd vrtn de q" '' kuLW; '' pd vrtN b;re B;XI s;ihb jI d; Furm;n iXs pRk;r hE--

'' kuLW; '' pd ivc inre m;s de arq d; sMbown nhI' huMd;, sgo' n;l jIv" de m;rn d; kukrm d; sMbown hE . '' kuLW; '' pd Puc;rn m;tr n;l hI iXs arq d; BI sMbown ho j"d; hE ik kuLW; Puh m;s hE jo jIv" d; gl; vLY ke K;N lXI sheixA j;Xe . [sF; 177 heWo c;r str" . age 178 sF; a;rMB huMd; hE] m;s pd de Puc;rn m;tr ivc jIv" de vLYN v;le kukrm d; sMbown nhI' huMd; . B"ve' anum;n duAr; iXs kukrm d; B;s t" JrUr m;s de arq" ivco' inkl APu'd; hE, pr 'm;s' de arq _h BI hn, ijnH" nU| muLK rLK ke m;s de momn bN j;N dI v;dI BI pE j; skdI hE, ijve' ik krm--k"DI vESnv" ivc pE gXI sI . isMQ" ivc ajehI v;dI vx j;N de <tre nU| anuBv krke sRI dSmeS jI ne Pus sme' ''m;s'' pd de q" '' kuLW; '' pd rLiKA .

[ jd hMk;r t" iXnH" d; vI Pub;le m;r m;r b;hr A irh; hE ifr pt; nhI' kI k;rn hE ik m;s de ivrow ivc pustk" ilKN v;le ivdv;n, ApNe Ap nU| krm-k"DI vESnv" vrge hI, '' m;s de momn '' iks dlIl n;l nhI' mMn rhe ? S;iXd Apnxe igrIv;n me' isr nIv" kr ke aMdr Z;tI m;r lENI, B;XI jI, ApNI S;n de ivruLw smZde sn ]

B;XI s;ihb jI ne dlIl" de ke iXh gLl isLw kr idLtI hE ik '' kuLW; '' pd c;r kuriht" ivc dSmeS jI ne bxI soc ivc;r n;l S;ml kIt; hE . aqv; c;r kuriht" ivc '' kuLW; '' pd A j;N; dSmeS jI dI dUr idRSTI d; cmtk;r hE . asI' pihl" pxH AXe h" ik gur n;nk jI d; p;vn slok

Page 77: maas maas kar moorakh jhegre (new)

77

(n| : 47/14) '' pihl" m;shu inMimA----'' de arq krn sme B;XI s;ihb jI d; kRow vI nhI' sI qMima; j; irh; . B;v, iXstRI d; grB, rtk, buLq, nv-jnima" b;l, m", b;p, Aid sB kuZ K; j;N dI muh;rnI zex bEWe sn . mlUm huMd; hE ik, aEn _se trH" hI kuriht" ivc '' kuLW; '' pd ilKN v;l; dSmeS jI d; '' su-krm '' ijs dI Sl;Q; vI B"ve' Ap hI kr bEWe sn, pr aMdr K;te, dSmeS jI d; PuhI cMg; hukm PunH" d; '' ku-krm '' bN ke B;XI s;ihb jI de sIne ivc n;gnI-s"g bN ke KuLB igA sI . c;huMde sn ik iXh '' kuLW;-s"g '' vI z;tI ivco' bxI zetI kLY idLtI j;ve . 178 sFe te ilKde hn---

ijs pRk;r c;r kuriht" ivco' aLge Pus ' muslI wr ' (B;v, muslm;n-iXstRI-g;mI) v;lI kuriht dI trmIm hoXI hE, ate ' muslI wr ' pd de q;Pu' huN ' pr-itRA g;mI ' de pd aMimRt zk;Pu'N sme' Am tOr te aMimRt pRc;rk jiqa" vlo' vrte j"de hn, Xes pRk;r kuLW; pd dI trmIm BI PuicLt hE . yog t" iXho hE ik ' kuLW; ' de q;Pu'' aMimRt zk;Pu'N sme' c;r kuirht" idRx;Pu'de hoXe ' m;s ' pd vritA j;iXA kre .- - - - -huN kevl iXh PuJr ho skd; hE je iXh trmIm ho gXI t" _h isMQ sjN, jo huN t;XI' m;s K"de rhe hn, pitt smZNe c;hIXe ? huN t;XICCC aMimRt de sme' aksr s;F hl;l m;s dI mn;hI hI idRx;XI j"dI hE, ijs to' s;F isLw hE ik asUln bhut s;re isLK" ivc ZTk; m;s K;N; j;iXJ smiZA j"d; hE, ijs krke Puh nvIn trmIm anus;r cOqI pitt krm v;lI tnK;h aMdr hn ?

iXs d; PuLtr kevl iXho hE ik ijs pRk;r pritRA g;mI v;lI trmIm hoN pr, iXs trmIm to' pihlo' 'muslI wr ' v;lI kuriht de mMnN v;ila" ate iXs kuriht dI t;xn" to' PulT aml krn v;ila", arq;t pritRA g;mIa" n;l slUk hoiXA hE, teh; hI iXs m;s v;lI trmIm to' ipRqm m;s K;N v;ila" n;l slUk hoN; yog hE . je t" pritRA v;lI trmIm to' pihl" pritRA rmN v;le isMQ Pukt trmIm hoN prpitt grd;ne gXe hn, td t" iXs m;s v;lI trmIm pSc;t iXs trmIm sme' to' pihl" de m;s;h;rI isMQ BI pitt grd;ne j;Ne c;hIde hn . pRMtU je kr ipRqm trmIm hoN pr, trmIm sme' to' b;ad, pritRA g;mI pitt nhI' mMne gXe td iXs nvIn m;s v;lI trmIm hoN pr, trmIm smyN to' pihl" de m;s K;N v;le isMQ BI ikPu' pitt mMne j;N ? (180)

ivc;r B;XI s;ihb jI ne ijv'e gurb;NI dI mnmLtI YMg n;l ijve Glt vrto' kItI hE Pus b;re

aLDrI ivc;r kItI j;vegI . h;lI Pupr ilKe PunH" de hukm b;re krm-v;r ivc;r iXs pRk;r hE:-- 1) B;XI s;ihb jI iXLk p;se t" iXh isLw kr rhe hn ik dSmeS ne cOqI kuriht ' kuLW; ' bN; deN v;le hukm ne isLKI nU|| m;s de momn bN j;N v;le p;p to' bc; ilA hE, pr ifr n;l hI, klGHIwr jI de iXs hukm nU| bdl ke '' kuLWe '' de q" '' m;s '' kr deN lXI vI bxe k;hle pXe idLs rhe hn . kI B;XI s;ihb jI d; B;v iXh hE dSmeS jI GltI kr gXe sn ijs dI suw;XI kr lENI '' pMq <;lse '' d; hLk hE ? d;s nU| isLK iXith;s ivco' koXI ims;l nhI' imlI ijqe ikse vLDe to' vLDe isLK ne, j" p|j ipAira" ne ik j" s;re pMq ne rl ke vI, sitgur" de ikse FEsle nU| bdl ke kde koXI nv" fEsl; l;gU kIt; hove . [pr B;XI s;ihb jI ne t" sRI gurU n;nk dev jI dI Puc;rI b;NI te vI ikMtU Kx; kr idLt; sI, mry;d; de ikse pLK nU| bdl deN; B;CXI s;ihb jI lXI ikhxI vLDI gLl hE . ] 2) iXh pxH ke bxI sKt hEr;nI ate duLLK hoiXA hE ik kde <;lse ivc kevl muslm;n iXstRI de sMg to hI bce rihN dI p;bMdI sI . B;XI s;ihb jI dI ilKt to' t" isLw huMd; hE ik sitgur de pMjBUtk srIr sme, gurU ke isLK" ivc, muslm;nI to' ibn" hor s;rIa" kOm" dIa" iXstRIa" n;l Bog

Page 78: maas maas kar moorakh jhegre (new)

78

kr lEN dI miry;d; sI, joo mgro' pr-iXstRI g;mI kr idLtI gXI sI . kI B;XI s;ihb jI ajeh; ilK ke iCXh kih rhe hn ik (heW ilKe) gurU gRMq sihb jI de Furm;n isLK" lXI bearq hI sn:-- 87/1- pr wn pr d;r; prhrI .. t; kE inkiT bsE nrhrI .. 1 .. [1163]-2 88/2- Qr kI n;ir itAgE aMw; .. pr n;rI isPu Q;lE wMw; .. [1165]-2-8 89/3- pr wn pr n;rI rtu inMd; ibKu K;XI duKu p;iXA .. [1255]-3(1) 90/4- bint; zoiD bd ndir pr n;rI .. veis n p;XIaE mh; duiKArI .. 5 .. [1348]-2 91/5- k;mvMt k;mI bhu n;rI pr igRh joh n cUkE .. idn pRit krE krE pzut;pE sog loB mih sUkE .. 3 .. [672]-6 92/6- deiX ikv;x aink pxde mih pr d;r; sMig f;kE .. ictR guptu jb leK; m;gih, tb kPuNu pxd; ter; Y;kE .. 3 .. [616]-15-26 93/7- mn re kPunu kumit tE lInI .. pr d;r; inMidA ris ric_ r;m Bgit nih kInI .. 1 .. rh;Pu .. [631]-3 94/8- pr itRa rUpu n peKE netR .. s;w kI Thl sMt sMig hetu .. [274]-asT-9(1) 95/9- pr itRa r;viN j;ih seXI t; l;jIaih .. intpRit ihrih pr drbu izdR kt Y;kIaih .. hir guN rmt pivtR sgl kul t;rXI .. hirh" sunte BXe punIt p;rbRhmu bIc;rXI ..8.. [1362]-

pdarq:---pr itRa--pr;XI iXstRI . r;viN j;ih--BogN j"de hn . seXI--Puh bMde . l;jIaih--lLijAv;n huMde hn, Srms;r huMde hn . ihrih--cur;Pu'de hn (bhu vcn) . drb--wn . izdR--aEb, ivk;r . kt--ikLqe ? Y;kIaih--YLke j; skde hn . rmt--ismrida" . t;rXI-t;r lE''d; hE . punIt--pivtR . bIc;rXI--ivc;rd; hE . 8 .

arq:--he B;XI ! ijhxe mnuLK pr;XI iXstRI BogN j"de hn, Puh (pRBU dI hJUrI ivc) JrUr Srms;r huMde hn . ijhxe mnuLK sd; pr;iXA wn cur;Pu'de hn PunH" de iXh kukrm ikLqe luke rih skde hn ? (prm;tm; sB kuZ veK irh; hE) . he B;XI ! prm;tm; de guN y;d krida" mnuLK Ap suLce jIvn v;l; bN j"d; hE (ate ApNIa" kul" nU|) vI sMs;r-smuMdr to') p;r lMQ; lE'd; hE . (ijhxe mnuLK prm;tm; dI isFt s;l;h suNde hn, Puh s;re pivLtR jIvn v;le ho j"de hn . 8 . 96/10- pr wn pr tn pr tI inMd; aK;iw K;ih hrk;iXA ..

s;c wrm isPu ruic nhI' AvE sit sunt zoh;iXA .. 3 .. [402]-3-125 pdarq:--pr tn--pr;iXA srIr (B;v, pr;XI iXstRI, pr;iXA rUp) prtI--pr;XI . aK;iw--Puh cIJ" jo

K;NIa" nhI' c;hIdIa" . hrk;iXA--phlk;iXA hoiXA, hlk; . sc;--sd; n;l inBN v;l; . ruc--ipAr . sit--sd; iqr n;m . zoh;iXA--zuh lLgdI hE, GuLs; APu'd; hE . 3 .

arq:--he mUrK ! tMU pr;iXA wn cur;Pu'd; hE', pr;iXA rUp (mMdI ing;h n;l tLkd; hE'), pr;XI inMd; (krd; hE',' tUM loB n;l) hlk; hoiXA ipA hE'', te PuhI cIJ" K"d; hE' jo nhI' K;NIa" c;hIdIa" (pr;iXA wn, hr;m d; m;l, pr;iXA hLk, irSvt KorI, tskrI, ikse dI am;nt sB ajeh; wn hE jo sd; hI n; K;N jog hE) . he mUrK ! sd; n;l inBN-v;le wrm n;l ter; ipAr nhI' pE'd;, sLc-PupdeS suNn to' tEnU| iKLZ lLgdI hE . 3 .

B;XI rNwIr isMQ jI vrge mMne prmMne gurisLK nU| iXh ikve BuLl igA ik gurmit d; isw"t t" pR;XI iXstRI vLl KoTI nJr krno' vI vrjd; hE . pr-iXstRI g;mI mnuLK v;ste t" gurU n;nk inrMk;rI jI de Qr ivc, arMB to' hI koXI q" nhI' sI . ijs ku-krm nU| gurU n;nk dev jI ne 15vI' sdI ivc isLKI dI bLjr kuriht QoSt kr idLt; sI, ifr iXh ikve' sMBv ho skd; sI ik, Puse sRI gurU n;nk jI de dsve' srUp ne, 17vI' sdI ivc puLj ke, ApNe <;lse nU| ' muslI ' to' isv; b;kI s;rIa"

Page 79: maas maas kar moorakh jhegre (new)

79

iXstRIa" n;l Bog kr skN dI KuLlH de idtI hove ? ifr iXh '' muslI wr '' kuriht (B;v, muslm;nI to' zuLT b;kI s;rIa" iXstRI de BogI bN skN dI KuLlH) v;l; SoS; je ikto' B;XI sihb ne suiNa" vI sI t" PunH" d; wrm bNd; sI ik gurmit de ASe de ivrLuw kih ke ZLT-pT iXs nU| rLd kr idMde .

hEr;nI t" iXs gLl dI hE ik m;sKoira" dI ivrowt; de as;w-ZLl-rog ne B;XI s;ihb nU| Xen" bO'dl; idLt; hoiXA sI ik PunH" ne spLST ilK idt; hE ik <;ls; priXstRI g;mI vI ho cuLk; sI ate iXh vI iliKA hE ik PunH" nU| koXI tn<;h Aid vI kde nhI' sI ligA krdI . pxHo PuCLpr ilKI PunH" dI ApNI ilKt A to A . B;CXI s;ihb jI de ilKe bcn pxH ke jd PuCLpr ilKe sitgur" de p;vn muK-v;k pxIHXe t" klej; mUh nU| APu'd; hE .

kLuW; pd b;re B;XI je pI sMgt is|Q jI jI de ivc;r B;XI je pI sMgt isMQ jI ne vI kuLW; pd d; arq ' m;s ' hI iliKA hE . pr B;XI rNwIr

isMQ jI n;lo' iXnH" dIa" dlIl" ivc heW iliKA aMtr hE :-- 1) je pI sMgt isMQ jI ne ate B;XI joigMdr isMQ tlv;x; jI ne, ate sMt" mh"-purK" iBMDr"

v;ila" ne, B;XI rNwIr isMQ jI v"g riht mry;d; ivc trmIm krke '' kuLWe '' pd de q" ' m;s ' ilK deN dI sl;h nhI' idLtI ate n; hI iXh iliKA hE ik dSmeS jI ne '' kuLW; '' pd ilK ke K;lse nU| '' m;s de momn '' bN j;N de Brm to bc;iXA sI .

2) B;XI rNwIr isMQ v"g iXCnH" ne ikse '' muslI wr '' kuriht d; iJkr vI nhI' kIt;, ik pihl" isLK" nU| kevl muslI-wr dI mn;hI sI, B;v b;kI sB J;t, kOm ate sB vrN" dIa" iXstIr" n;l sMg kr lEN lXI lok" de Qr" dIa" kMw" TLp j;N dI is|Q" lXI KuLl sI .

3) gurb;NI dI vrto' krn d; iXn"H ivdv;n" d; ApN; inAr; ate inLjI YMg trIk; hE . ijs d; verv; agila" siFa" te kIt; j;N to' pihl" iXk ajehI ivc;r krnI JrUrI hE ijs vLl koXI ilK;rI vI iwAn nhI' de irh; . Puh ivc;r iXs pRk;r hE:--

Page 80: maas maas kar moorakh jhegre (new)

80

18. kuLWe pd b;re iXith;sk ivc;r

inrpLK socNI v;lI suihrdt; n;l ivc;rn; hE ik ''kuLWe'' aqv; '' hl;l'' m;s nU| K;N dI

mn;hI v;lI '' t;xn" j" kuLW;-kuriht '' t" aMimRt zkN sme aMimRt aiBl;KIa" nU| suN;XI j"dI sI . pr iXs d; k;rn kI sI ik ijnH" lok" ne aMimRt zkN d; kde ivc;r nhI' sI bN;iXA huMd;, Puh vI muslm;n" dI duk;n" to' kde m;s nhI' sn KrIidA krde ? n; hI kde muslm;n" de hoTl" to' roTI K;iXA krde sn . hEr;nI t" iXh hE aLj to' 65/66 s;l pihl" jd asI' ApNe m;t; ipt; dI surLiKA te isLiKA ivc plde, duinAvI ifkr" to' inrlep s", Pus vele kXI isLK muMDe isgrT", pI lE'de sn, kes vI kT;C lE'de sn pr muslm;n dI duk;n to' hl;lI m;s kde BuLl ke vI nhI' sn lE'de . isLK Qr" ivc jnima" bLica" dI gLl dUr rhI, ipMD" ivc vLsde ikse ihMdU ne vI hl;lI m;s kde nhI' sI K;w;.

d;s dI Pumr 78 s;l to' TLp KlotI hE, B;CXI rNwIr isMQ jI t" d;s n;lo' k;FI vLDe sn . PunH" nU| pUr; pt; sI ik, PunH" de ApNe ipMD de anpxH muMDe ate ihMdU hLTv;NIXe vI '' kuLWe m;s '' B;v h;l;lI m;s to' iQrN" mMnde sn . d;s PunH" de ip|D n;rMg v;l ivc kXI v;rI igA hY, _qe de gLBrUa" ivc kes kTN d; irv;j vI sI, corI izLpe afIm vI kXI jv;n K"de, ate fofy-A&Im Aid dI smgilMg vI krde sn . bLuYxe ate kXI buLYxIa" aFIm tm;kU vI K"de pI'de sn pr '' hl;lI aqv; kuLW'; m;s '' K;N; p;p mMnde sn . tm;kU d; sevn kXI bJurg krde sn, pr hl;lI m;s b;re iQrN" aje tk s;ira" de mn" ivc s;vI' sI . hEr;nI iCXs gLl dI hE ik h;l" ik 1947 to' ijnH" ne hl;lI m;s kde veiKA tLk nhI' sI, Puh vI iXs anBv to' nhI' sn bce hoXe, ik muslm;n d; biNa" m;s K;N; p;p hE . iXs d; k;rn kI sI ? kuLWe m;s pRtI iQrN" d; WIk pt; krn lXI, B;rtI mnuLK de iXith;sk pLK vl iwAn m;rn" bx; JrUrI sI . pr ijnH" ne kevl isLK gurU--B;XIa" de mn" ivc Brm p; ke pMq nU| wixa" ivc vMDN dI sev; inB;PuNI hove PunH" nU| XenI puLz pxt;l krn dI loV ikauN huMdI ?

1945 ivc d;s ijlH; imMTgumrI (p;ikst;n) de srk;rI k;lj ivc pxHd; sI . as" isLK ivdArqIa" ne Puqe '' isLK sTUDE'T FEDrESn '' bN;XI hoeI sI . fEDreSn de pRc;r lXI asI' b;hr kXI ipMD" ivc vI jwieAw krde s" . kXI muslm;n" de ipMD" ivc ihMdUa" de ijhxe do c;r Qr huMde sn, lox pEN te K;N lXI '' m;s '' Puh Sihro' isLK ZLTkXIa" dI duk;n" to lE APu'de sn, pr ipMD ivco' hl;lI m;s K;N nU|, awrm mMnde sn .

aMimRtw;rI isMQ" dIa" plTN" dI gLl ikqy rhI, FOjI gorKe, mrhLTe, j;T, aqv; ihMdUa" dIa" plTN; j" Brigades ivc, jd hl;lI m;s K;we j;N te iXCtr;J h|ud; irh; hE t" aMgreJ h;km" nU| ZLTke m;s d; pRbMw krn; pE'd; sI . k;rtUs" ivc crbI pEN dI aFv;h ne B;rtI FOj" ivc bG;vt fEl; idLtI sI . iXs sB k;se d; k;rn kI sI ? AMimRq prcwr 1699 qoN ArMB hoieAw

Page 81: maas maas kar moorakh jhegre (new)

81

pRis~D hE pr hl;lI m;s d; n;m '' kuLW; '' pE ke iXs to' iQrN; t" '' smr;T al;PudIn iKljI '' de r;j sme ( 1353 to' 1373) to' hI arMB ho cuLkI sI . kiqLt m;sKoira" dI rjvIN lh;XI kr rhe ienHW" AnoKy-DrmI gurmuK-ivdvwn mhWpurKW dI syvw ivc inmrqw sihq Ardws bynqI hY ik, '' kuTw pd '' dy pMQ-prvwnq ArQ ivgwVn dI g~l socx qoN pihlW, gurbwxNI SbdW dy igAwn dw gUVH rhs smJx dw Xqn krnw zrUrI sI [ ies ytn ivc B;rtI mnuLK dI duLKd;XI h;lt, iXith;s de iXs pLK vLl vI Z;tI m;r lENI sI ik KMDe b;Te d; aMimRt itAr hoN dI gLl pRclt hoN to' sE'kxe s;l pihl" aisLK B;rtIa" de idl" ivc vI hl;lI m;s aqv; '' kuLW; '' m;s K;we j;N d; '' iQrN" rilA BE '' iks k;rn bN igA hoiXA sI ?

hr nvI' hkUmt ne ApNe awIn ho cuLkI kOm nU|, sB to' pihl; SstR-hIN krn; huMd; hE . B;rtIa" de Qr" ivc c;kU tLk nhI' sI rihN idLt; igA . ifr nvI' hkUmt de dInI B;vN; v;l; h;km, nvI' bNI ApNI prj; d; wrm, ApNe wrm n;lo' aLDr; veKN; nhI' sI c;huMd; . aMgReJ vI B;rtIa" nU| XIs;XI bN;PuN d; ytn krde rhe sn . muslm;n h;km t" buLt-pRLst ihMdUa" nU| Pu'Z hI k;Fr smZd; sI . B;rtIa" v;ste, iCXsl;m kbUl krn d; j" mOt' d; '' S;hI hukm '' lg-pg cOdvI' sdI ivc bx; Jor fx cuLk; hoiXA sI . jN;-KN; ihMdU d; wrm iBRLST kr deN nU| '' puMn '' krm mn bEW; hoiXA sI .

eyDr bRwhmx-gurU ihMdU Drm dI riKAw d; Wek; s"BI bEW; sI . jd ihMdUa" de CiXith;sk mMdr Y;h ke msIt" Pus;r idLtIa" ate lLK" dI igNtI ivc bR;hmN" de vLYe hoXe isr koiWa" de bneira" te int TMge j; rhe sn, t" bR;hmN ne mOk; t;x ke muslm;n j;br" n;l aMdr K;te sMwI kr lXI. Awpxy Drm-gurU pRoihq jI dw ieSwrw smJ ky, ihMdU suMdrIAW ny muslmwn hwkmW dy hrmW dI rOxk bxn ivc, Apxy ktuMb dw Blw mMn ilAw [ nqIjy vjoN K~qrIAW nUM rwj drbwrW ivc nOkrIAW imlxIAW sOKIAW ho geIAW[ muLK ƒ AxK-hIx kr dyx leI iBKSw mMg ky KwxI Drm dw AMg bxwaux vwly, ihMdU rwijAW dy rwj-gurU, bRwhmx ny AjyhI klwbwzI mwrI ik, muslmwnI rwj drbwrW dw “rwj ms^rw” AQvw “rwj gv~eIAw” Aqy “bhurUpIAw mMqRI” jw bixAw[

bR;hmN ne iXsl;m fEl;PuN lXI ApNe m;lk" de n;l aMdr K;te sMwI kr lXI . ihMdU d; wrm iBRST krn lXI hl;l kIte hoXe pSU d; m;s Jbr dstI ihMdUa" de mU|h ivc p; ke DO'DI ipLT idLtI j"dI sI ik '' ijnH" de jMjU tox ke mU|h ivc hl;lI-m;s p; idLt; hE Puh muslm;n ho gXe hn '' . ' agl; kdm ifr suMnt kr deN v;l; ate klm; pxH; deN v;l; rih j"d; sI .

h;lt iXh bN gXI ik ijs ihMdU de mU|h ivc B"ve' (wLke n;l hI) hl;lI m;s pE igA bR;hmN dI tMg idlI ne Pus nU| ApNe wrm ivco' <;rj kr idLt; . kLl d; devI d; prm-Bgt Srw;v;n ihMdU aLj '' n; dIn d; irh; ate n; dunIa" d; irh; '' . ikLwr j;v" ? ikhxe KUh ivc pE j;v" ? pMiDt jI de crn" nU| zLD ke hor j;v" vI ikLqe . dLzN; d; gLf; bR;hmN de crn" ivc BeT; krke crn fx ke h;xe kLYN v;le kiqt pitt ihMdU nU| hukm ho j;N"--'' j;h gMg;-mLy; ivc iXSn;n kr ate

Page 82: maas maas kar moorakh jhegre (new)

82

gMg;-jl ilA ate Pus de zLTe m;r ke ApN; Qr pivLtr kr . sLt s;l lXI sLt" bR;hmN" nU| hr s;l bRhm-Boj krn; n; BuLlI' . tEnU| bR;drI ivco'' <;rj nhI' kr"ge . tEnU| pivLtR ho igA mMn ilA j;veg; . ' PunH" idn" ivc Puj;x bIAb;n jMgl" ivc dI j"de rste, jMglI j;nvr" n;l ate Adm K;Ne WLg" n;l Bre huMde sn . pEr pEr te j;n d; Ktr; huMd; sI . iXkLl; du-kLl; r;hI t" rsita" ivc hI r;m nU| ipAr; ho j"d; sI . dUr dur;De vihMdI gMg; tLk puLjN dI j;n-lev; Kecl to' bcn d; r;h puLzN lXI bR;hmN de crn" te nLk rgixA j"d; . jd sej;-d;n kIt; j"d;, W;kur" nU| kMina" d;n krke bR;hmN nU| hor mU|h mMgI dLzN; BeT; ho j"dI t" gMg;-jl bR;hmN de Qro' hI pR;pt ho j"d; sI . iXs trH" GrIb" d; lhU pIt; j"d; sI .

ZMg miQAN;, ijhlm, mult;n, Se<Upur;, srgow;, S;hIv;l, l;hOr Aid iXl;ika" ivc j;nvr" de Jbr krn nU| ''kuhN; '' kihde sn . vLYe hoXe pSU nU| '' kuLW; '' hoiXA kihN; vI PunH" hI iCXl;ika" dI bolI hE . Xewr hJ;r" s;l" to' bNe lok" de vLDe sl;h-k;r, kr;m;tI-ivdv;n-bR;hmN-gurU ijs b;re iXh mMina" igA hoiXA sI ik Pus d; idLt; vr j" Sr;p kde K;lI nhI' sI j"d; . (ivK;ve m;tR bNe) sLce hmdrd '' bR;hmN-devte '' ne ihMdU wrm nU| iBRST kr deN v;le '' hl;lI m;s '' d; n;Pu' '' kuLW; ', muslm;n h;km d; n;Pu' '' mlez '' ate arbI B;S; d; n;m mlez-B;S;, j" mlez-B;iKA rLK idLt; sI *. int;NI ate mJlUm ihMdU prj; d; wrm iBRST krn v;l; dmn cLkr inLt cld; sI . buLt pRLst k;Fr-ihMdUa" de srb-n;s lXI mOl;Ne inLt SrH; de Ftve suN; rhe sn . lMk; d; r;vN t" kevl kiqLt irSIa" munIa" lXI ate j" Bgv;n r;m jI dI ptnI sIt; jI v;ste aEve' FrJI ijh; hI <tr; sI . pr aLj ihMdU wrm nU| ingl j;N v;l; sLc-muLc d; iXsl;mI-dE't s;hmNe mU|h p;xI Klot; Dr;PuN; h;s; hLs irh; sI . ihMdU nU| kuMBI nrk ivc wLkI j;N v;le iXCh '' melz '', PunH" d; iXh '' kuLW; '' mlez-B;K; ivcl; PunH" d; iXh '' klm; '' ate ' suMnLt ' sB de sB jm-r;j d; rUp w;rI, ihMdU-gPUa" vLl QUr rhe sn . '' kuLW; '' mU|h ivc pE'ida" hI, devI m;t; de puj;rI wrmI-ihMdU lXI jIPu'de rihN lXI kevl do r;h hI rih j"de sn . pihl; iXh ik s;rI Pumr dI KLTI km;XI bR;hmN de Qr phuMc; ke gMg; y;tR; nU| c;le p; j;ve, ate dUj; sI, klm; pxH ke suMnLt kr; lve ate pLk; muslm;n bN j;ve . tIsr; rst; Pus nU| SmS;n BumI ivc lE vxd; sI B;v, gl ivc F;h p; ke ikse ruLK n;l '' lTkI-l;S '' bN j;N; hI, tIsr; rst; bcd; sI .

mOl;iNa" ne kXI gMuDe B;xe te rLKe hoXe sn ijhxe, ihMdU k;Fr" de mU|h ivc '' kuLW; tuMn ke pitt krI j;N lXI hrl hrl krde ifrde sn . ij|ne vLw ihMdUa" de mUMh ivc '' kuLW; '' tuMn idLt; j"d; PunI vLw m;iXA dI zNk;r bR;hmN de Qr ivc vLw j"dI . r;t nU| mOl;iNa" de Qro' bLQI APu'dI jo bR;hmN nU| ivc ibW; ke lE j"dI . ihMdU wrm dI rLiKA dI FIs ivc ijhx; wn PugR;ihA huMd;, Pus ivco' ms" cOq; ihLs; bR;hmN ApNe n;l lE turd; . pr lox anus;r do itMn j" vLw, sunLKIa" ate nOjv;n r;mjNIa" j" veSv; n;l lE j;No' kde n; BuLld; . m;iXA de n;l husn, mOl;iNa" dI mihfl ivc peS krn smyN bR;hmN ne ajIb YMg n;l DMDOt" krnIa" ate PunH" nU| ApNe aMn-d;te ate Bgv;n kih kih ke vLiDAPuN; . mihFl dI rONk jobn te A j;NI . vesv; d; n;c, Sr;b de dOr . Sr;bI * veKo ihMdU-wrm-gRMq ivRtp;r;Sr sMigt; a.4.iviSST sMiht; a.6

Page 83: maas maas kar moorakh jhegre (new)

83

bR;hmN dIa" h;se iKl;rn v;lIa" aSlIl ms<rIa" te BMD" vrgIa" beaNKI-BrIa" hrkt", mOl;iNa" ate kotv;l" d; idl <uS kr rhIa" huMdIa" sn . ''kuLW;'' pd vrt ke, bhute hLq bR;hmN ne hI rMge sn, mOl;iNa" kotv;l" de pLle t" isv;Xe bdn;mI de hor kuZ nhI' sI pE'd;. [ noT:-- GrIb" de lhU-psIne dI km;XI luLT-K;N de n;l PunH" dI pLt nU| KD;PuN; bN; lEN vrgI iBAnk hLitA to' vLD; hor p;p kI hoN; hE ? > <;lk dI inr-apr;w ate inAsrI K;lkt d; ihrd; duKI krn v;le jrv;Ne ate Qr de BetI bR;hmN, kI grIb" d; gl nhI' sn vLYI j; rhe ? kI, GrIb" ate int;iNA te kIte j"de Xese p;p nU| hI, ikte, sitgur" ne gl vLYN; t" nhI' sI AwiKAw ? kI gurU b;b; jI ne Xese trH" dI GrIb-m;r huMdI nU| veK ke hI iXh Furm;n-

'' asMK glvY, hitA km;ih .. asMK p;pI p;pu kr j;ih '' t" nhI' sI kIt; ? GrIb wIa" dI sre b;J;r nIl;mI krke buLcx jrv;iNa" de hv;le krI j;N" j" GrIb bLcIa" nU| pLqr de bNe W;kr" n;l ivAhI j;N v;lee inrdXI k;re pRtI kI, '' gPU grIb" d; gl vLYN '' v;lI kh;vt pUrI nhI' PutCLrdI ? kI m;s de ivrow ivc pustk" ilKN v;ila" ivdv;n" iXs sB kuLZ nU| p;p-krm aqv; iBAnk hLitA km;PuN v;l; duS-krm nhI' mMnde ? ] wrm d; r;K; durMgI c;l fx Klot; sI ifr Pus de cele KLtRI ikve' hkUmt de cele bN ke

aihlk;rI ikve n" s"B lE'de . ijhx; kuLW; bR;hmN ne lok" lXI wrm iBRST krn v;l; hPUA bN; idLt; sI ijs SraXI-klme nU| ‚mlez B;S;‛ kihMd; sI, ijnH" nIila" kLpixa" v;lI srk;rI vrdI de ivruLw lok" de mn" ivc iQrN" pEd; krd; sI, Puh sB kuZ iXnH" KLtRIa" lXI r;j drb;r ivc lE vxn d; s;wn bN igA . iXnH" durMge KLtRIa" de Qr" ivc wrm-pustk" de p;W krd;, ate hor wrm-krm kr;'d; hoiXA sMK vj;Pu'd; sI . mU|h-mMgI dLzN; lE ke KLtRI h;km" nU| lok" dIa" nJr" ivc pLke wrmI isLw krn ivc iXnH" d; sh;XI biNA hoiXA duhre hLq rMg irh; sI . GrIb jMt; hor to' hor BE-BIt huMdI j; rhI sI . GrIb" dI S;h-rg te zurIa" cl;PuNIa" iXnH" jnePU-w;rIa" d; SuGl bN cuLk; sI . siqgurU nwnk swihb jI n K~qRIAW bRhmxw dy Awcrn ivcLI igrwvt dy nwl, hr pwsy kUV hI kUV PYilAw vyiKAw qW '' mwxs Kwxy krih invwj ..... scu pweIAY ] gurU &urmwn-rUp dYvI icqwvnI nwzl hoeI {not:-ies pUry pwvn slok dI ivcwr, Agly si&AW qy ilKI geI hY}. '' kuTw-mws Dwrimk hIxqw pYdw krn vwlw iBAwnk haUAw bx igAw[ ihMdUAW dw b~cI b~cw '' kuTy '' pd qoN fr gRsI iGrxw krn l~g ipAw] inikAW vifAW ihMdUAW dy AMdr ies '' kuTy '' mws pRqI hwey myrw Drm iBRSt ho igAw ! hwey mYN mlyC bx igAw ! hwey myrw k~K nw irhw ! "-- ku~Ty mws" pRqI fr Aqy iGrxw dw Ajyhw AnuBv ihMdUAW dy sMskwrW ivc rc-imc igAw . sI, gurU n;nk jI de lgpg s;re isLK, PunH" ihMdUa" ivco' hI bNe sn ijnHW de sMsk;r" ivc ' kuLW; ' pd to' w;rimk hINt; d; anuBv prbl rUp ivc S;ml ho cuLk;. isLK" nU| sgo' vLw Jor-Sor n;l muslm;n bN;PuN lXI '' kuLW; '' m;s vrita; j;N lLg ipA sI . B;rtI mnuLK de mn ivc w;rimk hINt; pEd; krn v;le, aqv; aNK dI pLg nU| hLq p;PuN v;le iXs ‚ku~Tw-mws” nU| kuirht QoSt kr deN; muGlIA srk;r de mU|h te m;rI hoXI kr;rI cpex sI .

kuLWe pd pRtI biNa; Puh anuBv ikPu'ik ihrida" ivco' lgBg inkl cuLk; hE XehI k;rn hE

Page 84: maas maas kar moorakh jhegre (new)

84

ik ikse ilK;rI d; iXs p;se iwAn nhI' j; irh; . m;s n; K;N de Brm dI ibm;rI pMq ivc B"ve' b;b; bMd; isMQ bh;dr ne hI ilA v;xI sI pr '' m;s m;s d; mUrK Zgx; '' isLK r;j de mgro' arMB hoiXA hE. Ajyhw gumiq-ivroDI ku-krm pihl" kde nhI' sI hoiXA . '' kuLWe '' aqv; hl;lI m;s ivruLw iQrN;, gurU n;nk s;ihb jI dy Awgmn qoN bhut pihl" bN cuLkI sI. kes vI pur;Nk k;l de irSI munI r;je mh;r;je vI rLKde sn, pr kuLW; muslm;nI r;j sme' hI B;rt ivc AiXA sI.bhuqI hYrwnI ies gl dI vI hY ik, ijhVy BweI rxDIr isMG jI, bVy zor-Sor nwl prcwr kirAw krdy sn ik, '' kuTw mws " Kwx ƒ kuirhq bxwauxw , klZIDr jI dw ieiqhwsk XwdgwrI kwrnwmw hY, iPr aus ku~Ty pd dy ArQ bdl dyx vwlI gusqw^I? Ajyhw ivcwr Awauxw mws-J~l jW {Meat Phobia } hI ikhw jw skdw hY[

Page 85: maas maas kar moorakh jhegre (new)

85

19. ' kuLW; ' pd ate gurb;NI

isLKI-FrJ mMg krd; hE ik asI' iXs gLl dI tsLlI krIXe ik '' isLK riht miry;d; ''

Krxe ivc '' kuLWe '' pd de jo arq gurU-pMq ne ilKe hoXe hn, PunH" nU| Glt isLw krn v;ila" ivdv;n" ne, ikte (pMqk isLK riht miry;d; de n;l hI) gurb;NI dI p;vnt; dI h;nI krn d; p;p vI t" nhI' kIt; ? kI ikte gurU-inMdk" v;l; koXI hor duS-krm t" nhI' hoiXA ? iXnH" gMBIr BuleiKa" nU| s;F krn lXI cOh" hI ivdv;n ilK;rIa" dIa" dlIl" gurb;NI dI ksvLTI te prKNIa" hoNgIa" . (P) B;XI rNwIr isMQ jI ne ApNI pustk de 175 sFe te ilKI gurb;NI-tuk pihl" PuCLpr ilKI

j; cuLkI hE pr dUJe ivdv;n" dIa" ilKt" de T;kre te smZN ivc shUlt lXI Puh ilKt dob;r; iXs pRk;r hE:-- gurb;NI ivc ijLqe ikte ' kuLW; ''' kuhN', ' kuh ', ' kuht ' Aidk pd vrte gXe hn, Pqe kevl m;s m;tr de KMDn d;, arq;t m;s K;N de inKew d; sMbown hE . ijqe muslm;nI hl;l m;s vrtN kir ihMdUa" nU| ku-trikA igA hE, PuCLqe gurb;NI ivc kuLW; pd iXkLl; nhI' AiXA, ikMtU iXs ibw AiXA hE . yq;:--

'' aB;iKA k; kuW; bkr; K;N; .. cPuke Pupir iksE n j;N; .. '' iXs de iXCPu' arq hn ik (pKMDI bR;hmN) d; Puc;rN yog yvn B;K; muslm;n" d; klm" pxH ke koihA bLkr; Bojn krde hn, pEr wote ibn" koXI n; Ave, AigA iXh de'de hn . t" te isLw hoiXA ik iXCkLle '' kuLW; '' pd to' gurb;NI aMdr muslm;nI hl;l to' mur;d nhI', prMtU kuLWe to' mur;d m;s hI hE . gurU n;nk jI d; Puc;ira; pUr; slok n; ilKN to' hI B;XI s;ihb dI suihrdt; SLkI bN

j"dI hE ifr tuk ivc aijh; koXI sMket nhI' hE ijs to' tuk de arq" ivLc '' pEr wote ibn" koXI n; Ave (dI) AigA isLw huMdI hove . isLw hE ik iXh arq gurmuiK socNI de nhI' sgo' mnmLtI -hn. (a) B;XI je pI sMgt is|Q jI ApNI pustk '' isLK wrm te m;s Sr;b '' de 175 sFe te ilKde hn--

gurU gRMq s;ihb ivc '' kuW; '' Sbd itMn ver" vritA igA hE . iXs Sbd de arq ikse trH" vI '' hl;lI m;s '' j" muslm;nI YMg n;l bN;iXA '' m;s '' nhI' bNde . iXk ver iXh Sbd As; dI v;r ivc pMn; 472 Pute AiXA hE--

aB;iKA k; kuW; bkr; K;N; .. cPuke Pupir iksE n; j;N; .. B;XI rNwIr isMQ jI ne t" aB;iKA de arq '' muslm;n" d; klm; '' kIte hn . pRofEsr

s;ihb isMQ jI ne aB;iKA de arq B;XI rNwIr isMQ jI v;le hI ilKe hoXe asI' aLge pxH lv"ge . mh;n koS de 72 sFe te aB;iKA de arq iXs pRk;r ilKe hn:---

6. aB;iKA k; kuW; bkr; K;N;.'' (v;r As;) gurU s;ihb ikse bolI nU| mlez B;iKA nhI' mMnde, kevl p;KMDI bR;hmN nU| (PUCW PuCLte lLdIa" lLkx" ivco' hI iXLk DMD; lE ke PuW nU| isLiwa" krn v;lI ims;l) to' isiKa; idMde hn ik ApNe wrm ivruw tusI' ''ibsimLl, '' Aid mMtR kihke iJbih kIte jIv d; kuLW; m;s K"de ho, pr horn" nU| AKde ho ik--s;De '' cPuke Pupir iksE n j;N; .. '' iXh ikh; anoK; mMtr lok" nU| smZ;Pu'de ho .

Page 86: maas maas kar moorakh jhegre (new)

86

mh;n koS ivcle iXh arq B;XI je pI sMgt is|Q jI nU| ijLqe ZUW; isLw kr rhe hn PuLqe kuLWe pd b;re iXith;sk ivc;r sme' idLtI dlIl, ik h;l;lI m;s, ihMdU wrm nU| iBRST krn lXI vrita; j;N d; Jor fx j;N krke, iXs hl;lI m;s d; n;m kuLW; bR;hmN ne hI rLiKA sI, ate ajeh; krn ivc mOl;iNa" dI vI imlI-Bgt sI, dI vI BrpUr puStI kr rhy hn[ BulyKy nwl ku~Tw-mws KwDw jwx qy, DoKy nwl Aqy BWvyN D~ky nwl muslmwnI SrHw nwl KuAwey jwx qy vI ihMdUAW nUM BirSt GoSq krI jwxw, bRwhmx Aqy mOlwxy dI sWJI lu~t-nIqI dw is~tw sI[ aMdr K;te mol;iNa" dI mJls ivc bEW; bR;hmN Ap vI hl;lI m;s K; lE'd; sI . kevl lok" dIa" nJr" ivc bhut; wrmI bNe rihN d; Brm hor DUMQ; bN; lEN dI yojn" n;l hI '' hl;l '' nU| iQrNt vstU drs;PuN lXI bR;hmN ne iXs nu| kuLW; kihN; arMB kr idLt; sI . gurb;NI ivc iXs d; sbUt trH" vI imld; hE ik, ijLqe bR;hmN dI kuTlt; nMgI krnI sI PuLqe hl;lI m;s lXI vritA bR;hmN d; '' kuLW; '' pd vritA hE . Pu' vI gurb;NI ivc bhuqw krky '' kuLW; '' pd _qe hI vritA hE ijLqe ik muslm;nI wrm dI gLl krnI huMdI sI . ijLqe ikte ihMdU rsm" d; iJkr kIt; hE, j" ihMdU wrm dI gLl APu'dI hE Puqe '' kuLW; '' pd nhI' vritA, kuih j" kuht pd AiXA hE .

so SRI je pI sMgt is|Q jI d; iXh ilKN; ik '' kuLW; Sbd de arq ikse trH" vI '' hl;lI m;s '' j" muslm;nI YMg n;l biNa; m;s nhI' bNde, kuTl nItI n;l iliKA ZUW hE . B;XI s;ihb dI suihrdt; vI Puse sme' SLkI ho j"dI hE jd veKIXe ik PunH" ne vI gurU-b;NI slok pUr; nhI' iliKA . sRI je pI sMgt is|Q jI Ap dI ilKI Puse tuk de arq ilKde hoXe inr;lI muh;rnI bolN lLg pEde hn . ilKde hn---

BLK j" B;K; d; arq hE K;N yog vstU, te aBLK j" aB;K d; B;v hE n; K;N yog vstU, B;v vrijt vstU . tuk d; B;v hoiXA ik kLiTA hoiXA bLkr; aB;iKA hE, K;N yog nhI' hE . cUMik iXh kLiTA hoiXA bLkr; K;N yog nhI'' hE iXs lXI iXs nU| K; ke mnuLK aEs; apivLtr ho j"d; hE ik Pus d; cPu'ke PuLte cxHn; cPu'ke nU| apivLtr krn; hE . [sF; 175] B;XI s;ihb d; B;v iXh hE ik pihl" cPu'k; pivLtr sI, pr jdo' m;s K; ke Pus PuLte

bR;hmN j; cixHA t" Puh apivLtr ho igA . ajeh; ilKN" gurmit isw"t dI KMDn" hE ate sitgurU gRMq s;ihb jI dI inMidA hE .

ijn; guru goipA ApN; te nr buirArI .. hir jIPu itn k; drsnu n krhu p;ipsT hitArI .. [651]-v;r-23 gurU-b;NI de isw"t nU| ivg;xn d; inMdt-krm krn v;le nU| sitgur" ne vLD; bur; ikh; hE .

n;l hI pRBU aLge ard;s kItI hE ik je hrI ! ajehe, '' mh" p;pIa" '' ate '' hLitAira" '' d; t" drSn n" kr;XI' . pr asI' ikLDe aigAnI ate mnmuLK h" jo PunH" dIa" ilKIa" pustk" pxH ke gurU-inMidA de B;XI v;l bN rhe h" .

siqgurW leI kyvl auhI QW Apiv~qr hY ijQy pRBU dI Xwd qoN s~Kxy ivkwrI mnuKW dw vwsw hY[ gurmiq Anuswr pRBU-BgqW dy vwsy vwlI DrqI bYkuMT qoN vI cMgI hY[ Apxy p~K nUM gurmiq dy AnkUl is~D krn leI (kyvl eysy ivSy nwl sMbMDq) G~to G~t pMj gurbwxNI Sbd ilK Byjx qW,jy pI sMgq isMG jI syvw ivc, AwpxI Bu~l leI

Page 87: maas maas kar moorakh jhegre (new)

87

mw&Inwmw Aqy, gurbwxI pRqI dws dI Bu~L dUr krn dy aupkwr leI DMnvwd p~qr ilK Byjx ivc dws Awpxy DMnBwg smJygw[ . je PunH" dI buLwI '' B;iKA '' d; arq '' K;N jog vstU '' ate aB;iKA d; arq '' n; K;N jog vstU '' krdI hE, t" kI, sRI je pI sMgt isMQ, jpujI s;ihb jI dI cPuqI pPuxI dI pihlI tuk—‚s;c; s;ihbu, s;cu n;iX, B;iKA B;Pu ap;ru .. de arq krde sme' kI '' B;iKA '' de arq '' K;N yog B;Puu '' hI krnge ? je nhI' t" iks ivwI n;l ApN; kihA Ap hI rLd kr deNge ? (X) B;XI joigMdr isMQ jI tlv;x; ne iXhI tuk ApNI pustk de 18 sFe te ilKI JrUr hE pr arq ivc;r de ZMjT ivc nhI' pXe . lMmIa" cOxIa" aYLukvIa" dlIl" n;l isLw krn pE gXe hoXe hn ik--

iXh kihN" WIk nhI', ik isLK wrm ivc muslm;nI trIke n;l j;nvr" nU| m;r ke B;v kuh ke itAr kIte m;s dI mn;hI hE, te ZTk; m;s K;N; j;iXJ hE . ijs h;lt d; iJkr as" PuCLpr sMKep ivc pixHA hE, sRI gurU n;nk dev ne Puse sme' de wrm

AgUa" dI durMgI iJMdgI dI aslI tsvIr ijs p;vn slok ivLc drs;XI hE Pus d; iJkr vI ipzle leK ivc AiXA sI . ate m;s-itAgI ijnH" anoKe wrmIa" ne gurb;NI de arq ivg;x ke gurisLK nU| BrmI bn;PuN nU| vLD; wrm-krm mMina; hoiXA hE PunH" dI tMgidlI dI do rMgI c;l de drSn vI Puse p;vn slok ivco' ho j"de hn . k;rn iXh hE ik sitgur" ne, t" mnuLK nU| pLivtR ate Brose v;l; suLc; jIvn jIPUN d; vDmuLl; PupdeS idLt; hE, pr iXnH" m;s de vLDe momn" ne Puse slok ivco' Puprokt tuk lE ke sitgur" de PupdeS nU| hor hI rMgN c;x idLtI hE . sRI As; dI v;r ivcle Pus pUre slok de jo arq s;ihb isMQ jI ne kIte hn PunH" dI ivc;r iXk;grt; n;l kr ke ApNe prm-Pupk;rI sitgur" de srb-s"Ze ate srb-k;lI sLc de PupdeS dI asl B;vn; nU| smZIXe :-- 97/1- m;Ns K;Ne krih inv;j .. zurI vg;iXin itn gil t;g ..

itn Qir bR;hmN pUrih n;d .. Pun; iB Avih _XI s;d .. kUxI r;is kUx; v;p;ru .. kUxu boil krih Ah;ru .. srm wrm k; Der; dUir .. n;nk kUxu rihA BrpUir .. mqE iTk; teix wotI kK;XI .. hiq zurI jgt k;s;XI .. nIl vstR pihir hovih prv;Nu .. mlez w;nu le pUjih pur;Nu .. aB;iKA k; kuW; bkr; K;N; .. cPuke Pupir iksE n j;N; .. de kE cPuk; kYI k;r .. Pupir AiX bEWe kUixAr .. mtu iBTE ve mtu iBTE .. iXhu aMnu as;D; ifTE .. tin ifTE fex krein .. min jUWE culI Brein .. khu n;nk scu iwAXIaE .. suic hovE t; scu p;XIaE .. 2 .. [471-72]--v;r-16 pd arq:--m;NsK;Ne--mnuLK" nU| K;N v;le, vLYI-Kore . krih inv;j--inm;J pxHde hn . zurI vg;iXin--(jo lok)

zurI cl;Pu'de hn, B;v, lok" te Julm krde hn . t;g--jM`, jnePU . itn Qir--PunH" (KLtRIa") de Qr" ivc . pUrih n;d--n;d pUrde hn, sMK vj;Pu'de hn . PunH" bI--PunH" bR;hmN" nU| vI . Avih _hI s;d--_hI suAd APu'd; hE ( B;v, jo kuZ Puh KLtRI munsI K"de hn, PunH" pd;rq" d; hI suAd PunH" bR;hmN" nU| APu'd; hE, Julm Jbr n;l iXkLWe kIte pd;rq" de K;N n;l bR;hmN vI J;lm bN rhe hn ) . krih ah;ru--Ah;r krde hn, K;N; (B;v, roJI km;Pu'de hn) Srm--lLj;, hy; . kK;XI--gerUXe rMg v;lI, BgvI' . jgt k;s;XI--jgt d; ks;XI, jgt de hrek jIv PuCLte vLs lLiga" Julm krn v;l; .

Page 88: maas maas kar moorakh jhegre (new)

88

hovih prv;Nu--kbUl huMde hn, B;v, nOkrI te j;N vele nIle kLpxe p; j"de hn, (t" hI h;km" de s;hmNe j;N dI AigA imldI hE) . lE--lE ke (B;v, roJI PunH" p;so' lE ke ijnH" nU| mlez AKde hn) . pUjih pur;Nu--pur;N nU| pUjde hn, pxHde hn . aB;iKA--ikse dUjI bolI d;, ikse _prI bolI d; B;v, klm; pxH ke . kuLW;--hl;l kIt; hoiXA . K;N;--<ur;k . mtu iBTE--mt" iBiTA j;Xe . ifTE--<ur;b ho j;Xe . tin ifTE-- ifTe hoXe srIr n;l, gMde srIr n;l . suic--pivLtRt; . hove t;--tdo' huMdI hE .

arq---(k;JI ate h;km) hn t" vLYI-Kore, pr pxHde hn nm;J" . (iXnH" h;km" de aLge munSI Puh KLtRI hn jo) zurI cl;Pu'de hn (B;v, sFed poS bNe hoXe BLdr purS, GrIb", int;iNa" lok" te Julm krde hn), pr PunH" de gl ivc jnePU hn . iXnH" (J;lm <tRIa") de Qr ivc bR;hmN j; ke sMK vj;Pu''de hn, t" te PunH" bR;hmN" nU| BI PunH" hI pd;rq" de suAd APu'de hn (B;v, Puh bR;hmN vI Julm de km;Xe pd;rq K"de hn) . (iXnH" lok" dI) iXh ZUWI pUMjI hE te ZUW hI iXnH" d; iXh vp;r hE . ZUW bol bol ke hI iXh roJI km;Pu'de hn . huN Srm te wrm dI sB; PuLW gXI hE, (B;v, iXh lok n; ApNI Srm hy; d; i<Al krde hn ate n" hI wrm de kMm krde hn) . he n;nk ! sB q"XI' ZUW hI prw;n ho irh; hE . iXh KLtRI mLqe Pute iTLk; l;Pu''de hn, lLk duAle gerUXe rMg dI wotI bMnHde hn, pr hLq ivc m;no zurI fxI hoXI hE te ( vLs lgida" ) hrek pR;NI PuCLte Julm krde hn . nIle rMg de kLpxe p; ke (turk h;km" de p;s j"de hn, t" hI) PunH" p;s j;N dI AigA imldI hE . (ijnH" nU|) mlez AKde hn PunH" hI) p;so' roJI lE'de hn, te fer vI pur;N nU| pUjde hn (B;v, fer vI iXhI smZde hn ik asI' pur;N" de anus;r tur rhe h") . (iCXqe hI bLs nhI') Kur;k iXnH" dI Puh bLkr; hE jo klm; pxH ke hl;l hoiXA hE, (B;v, jo muslm;n" de hLq" d; itAr kIt; hoiXA hE, ijs nU| K;N; awrm dLsde hn, pr AKde hn ik) s;De cO'ke te koXI hor mnuLK n A cxHe . cOk; bN; ke duAle lkIr" kLYde hn, (pr iXs) cO'ke ivc Puh mnuLK A bEWde hn jo Ap ZUWe hn . ( horn" nU| AKde hn ik s;De cOke de nexe n; APuN; ) ikte cOk; iBLiTA n" j;Xe ate s;D; aMn Kr;b n; ho j;Xe . (pr Ap iXh lok) apivLtr srIr n;l mMde kMm krde hn ate jUWe mn n;l hI (B;v, mn t" aMdro' mlIn hE ) cuglIa" krde hn . gurdev jI d; Furm;n hE ik, pRBU nU| iwAPuN; c;hId; hE . t" hI suLc-pivtRt; ho skdI hE je sLc; pRBU iml pXe . 2 . [B;v, pRBU dI pRptI kevl suLc-AcrN duAr; hI ho skdI hE ]

pUre slok dI ivc;r kIita" spLST smZ A j"dI hE ik sitgur" ne Pus sme' de w;rimk pKMDIa" ate irSvt<or isAsI lok" de Acrn ivc AXI igr;vT vl iwAn duA ke sLc dI pR;ptI d; inym smZ;iXA hE . bR;hmN nU| sitgur" ne Pus dI aslIat smZ;XI hE ik pihl" Pus ne hl;lI m;s d; n;m Ap hI '' kuLW; '' rLiKA ate ifr lok" de mn" ivc iXh Brm idRx kr; idLt; ik kuLW; mU|h ivc pE'ida" hI ihMdU wrm d; ivn;S ho j"d; hE . pr sdke j;XIXe Puse bR;hmN devte de ijhx; Puse '' kuLWe m;s '' nU| Ap rLj ke K; lEN n;l vI pivLtR d; pivLtR hI biNa; rihMd; sI . ifr bhutI hEr;nI t" lok" nU| Pus vele hoXI jd aMtrJ;mI sitgur" ne lok" nU| iXh dLisA ik, pivLtR jIvn v;l; biNa; hoiXA bR;hmN, hl;lI m;s (kuLW;) K"d; vI PunH" de hI QrI' j; ke sI ijnH" nU| Ap hI mlez ate iBLTx kihMd; hE . gLl bR;hmN de Acrn dI dorMgI c;l dI hE, pr B;XI rNwIr isMQ vriga" m;s de momn ivdv;n" ne gurb;NI de asl ASe nU| ivg;x ke isLK riht mry;d; ivcle arq" nU| bdl deN d; r;g al;pN; arMB kr idLt; . j;N buLZ ke iliKA kor; ZUW :--

''aB;iKA k;- - -'' tuk ilKN to' pihl" (175 sFe te) B;XI rNwIr isMQ jI d; iXh ilKN; ik kuLW;, Aidk pd '' kevl m;s m;tR de KMDn d; ate m;s K;N de inKew d; hI sMbown hE,'' gurU gRMq s;ihb jI dI p;vn b;NI anus;r j;N buLZ ke iliKA iXLk kor; ZUW hE . Pud;hrN vjo' gurb;NI Sbd iXs pRk;r hn:-- 98/2- m: 1 .. sc kI k;tI scu sBu s;ru .. Q;xt its kI apr ap;r ..

Page 89: maas maas kar moorakh jhegre (new)

89

sbde s;N rK;XI l;iX .. guN kI qekE ivic sm;iX .. its k; kuW; hovE seKu .. lohU lbu inkq; veKu .. hoiX hl;lu lgE hik j;iX .. n;nk dir dId;ir sm;iX .. 2 ..[956]-v;r-19

pd arq:--k;tI--kE'cI, c;kU, zurI . s;ru--loh; . qek--imAn . kuW;--koihA hoiXA, (hl;l kIt; hoiXA) .

inkq;--inkilA . hik--hLk ivLc, sd; k;iXm rhN v;le rLb ivLc . dir--pRBU de dr PuLte . dId;ir--dId;r ivc . arq:--je pRBU de n;m dI zurI hove, pRBU d; n;m hI (Pus zurI d;) s;r; loh; hove, Pus zurI dI Q;xt bxI suMdr

huMdI hE, iXh zurI sitgurU de Sbd dI s;N te rLK ke teJ kItI j"dI hE, te iCXh pRBU de guN" dI imAn ivc iTkI rihMdI hE . je Se< iXs zurI d; kuLW; hoiXA hove (B;v, je SeK d; jIvn pRBU de n;m, sitgurU de Sbd te pRBU dI isFit s;l;h ivLc QixA hoiXA hove) t" Pus de aMdro' lLb-rUp lhU JrUr inkl j"d; hE, iXs trH" hl;l ho ke (kuLW; j; ke) Puh pRBU ivc juxd; hE, te, he n;nk ! pRBU de dr te (apx ke) Pus de drSn ivc lIn ho j"d; hE . 2 .

iXh kor; ZUW hE, ik kLuW; pd, kevl m;s de KMDn lXI j" m;s K;N de inKew d; sMbown hI hE. pr ies ivc zrw JUT nhIN ik '' ku~Tw '' pd dI vrqoN bhuqw krky ieslwmI Drm dy ijkr ivc AieAw hY[ ku~Ty pd dy nwl sgoN '' hlwl '' pd vI ies pRkwr AieAw hY :-- 99/3- p;p kredx srpr muWe .. ajr;XIil fxe fix kuWe ..

dojik p;Xe isrjNh;rE leK; mMgE b;NIa; ..2.. 1019]--asT-2-8-12-20 pd arq:--kredx--krn v;le . srpr--JrUr . muWe--lLuTe j"de hn, Atmk jIvn d; srm;iXA luT; bEWde

hn . aJr;CXIil--aJr;XIl ne, (muslm;nI dIn de ivSv;S v;le) mOt de FirSte ne . [noT:--iXh Sbd ikse muslm;n de pRq;iX hE ] kuWe--kuLWe, kuh suLTe . dojik--doJk ivc, nrk ivc . mMgE--mMgd; hE . b;NIA--krm" d; leK; ilKN v;l; FirSt;, iXsl;mI wrmr;j ? . 2 .

arq:--he B;XI ! iXLqe p;p krn v;le jIv (ApNe Atmk jIvn d; srm;iXA) JrUr luT; j"de hn, p;p krn v;ila" nU| mOt d; FirSt; fx fx ke kohI j"d; hE (iXh ykIn j;No ik aijiha" nU|) isrjNh;r ne doJk ivc p; riKA hE, PunH" p;so' wrmr;j (PunH" de kIte krm" d;) leK; mMgd; hE .2.

B;XI rNwIr isMQ ijhe pRisLw ivdv;n ate pLke rihtv;n gurisLK dI khI hoXI gLl Suw ZUW .... ? kyvl pwTkW dI jwxkwrI leI--ku~Ty pd dI vrqoN ieau vI hoeI hY:-- 100/4 sBy vsqU kauVIAw scy nwayu imTw ]

swdu AwieAw iqn hir jnW ciK swDI ifTw ] pwrbRhim ijsu iliKAw min iqsY vuTw ] ieku inrMjnu riv rihAw Bwau dUXw kuTw ] hir nwnku mMgY joiV kr pRBu dyvY quTw ] 13 ] {321}

Page 90: maas maas kar moorakh jhegre (new)

90

20. gurb;NI isw"t dI Qor KMDn" d; iXLk hor idRST"t ?

3= B;XI rNwIr isMQ jI ne 176 sFe te ilKI, gurb;NI tuk--kuih bkr; irMin K;iXA'' de arq iXnH" Sbd" ivc ilKde hn:---''

ijLqe ihMdUa" de jgyopvIt sme' bkre vLYN dI kuvExI rsm dI KMDn gurU s;ihb ne kItI hE, _qe ihMdUa" dI bLkre vLYN dI ikirA pRq;iX hI ' kuh ' pd vritA hE . je aje BI tsLlI nhI'' t" hor gurU v;k suN lvo, ijs to' s;F te spLST int;r; ho j;;Xeg; ik ' kuhN de arq jIv" nU| vLYN de hn, ate muslm;nI hl;l ikirA de nhI' . yq; gur v;k---] bed pxE muiK mIWI b;NI .. jIa" kuht n sMgE pr;NI .. arq;t aE pR;NI, mUMho' t" tUM imLWI b;NI sur n;l ved d; p;W krd; hE (p;W d; nemI hE), pr jIa" nU| vLYd; hoiXA tU| nhI' sMgd; .B;v PunH" d; vedp;WI hoN; ikse leKe nhI', jo jIv" dI Q;t krn v;lI ikirA to' nhI' sMgde . ikPu' jI ! deiKA Xeqe ' kuht '' iknH" dI ikirA pRq;iX vritA igA hE ? ved-p;WI ihMdU huMde hn j" muslm;n ? [pr muslm;n" de hl;l n;l kuht pd nhI' sgo' '' kuLW; '' pd juixA hoiXA hE . ikto' ajehI

tuLk lLB lEN dI lox sI ijs ivc '' kuLW; '' pd ihMdU wrm n;l juixA isLw ho j"d; ? iXs dlIl to' t" pMj;bI dI iXh kh;vt B;XI jI te l;gU ho j;N d; <tr; bN irh; hE ik '' zLiDA mE'h heW" t" j; ipA ZoTe de cLiDa" nU| ?

ikse suLte hoXe nU| t" jg;iXA j; skd; hE pr ijhx; mnuLK j;N buLZ Qur;xe m;r m;r ke lok" nU| PuLlU bN; irh; hove Pus dI kuTl-nI'd kON BMg kr skd; hE . B;XI s;ihb vrg; ivdv;n cMgI trH" j;Nd; sI ik—‚kuih bkr; irMin K;iXA‛ tuk v;l; pUr; slok, iks ivSe n;l sMbMwt hE ? iXs gLl d; B;XI s;ihb jI nU| pUr; igAn sI ik sitgur" ne ApN; ikhx; srb-s"Z; PupdeS smZ;PuN lXI iCXh pUr; slok Puc;irA sI . pr s;PuN de aMnHe nU| t" hr p;se hirAvl hI hirAvl idsdI hovegI, Puh t" S;iXd sd; hirAvl ivc KeDd; rihN v;l; Puh netr hIN, kde koXI ajehI GLl vI krd; hove ijs to' suNn v;ila" d; soke ipA mn vI <uSI dI hirAvl m;N skd; hoveg; . pr gMBIr soke k;rn k;l pXe de sme' aMnHe hoXe nU| hr p;se Puj;x hI Puj;x idsdI hE . Pus de mU|ho kde suLK dI gLl nhI' inkl skdI . bLs hPuke hI hPuke suNn ivc APuNge .

B;XI s;ihb S;iXd bxI tkxI BuLK mrI v;le Dr;PuNe '' k;l '' de sme ApNe mn dIa" aLK" guA bEWe sn . mre hoXe psUa" d; m;s K; rhIa" igrZ" ate hr p;se BuLK n;l mre psU pMzIa" ate mnuLK" d; m;s hI m;s B;XI dIa" mn-aLK" veK rhIa" hn . bxIa" sLwr" ate bxIa" As" PumId" n;l idLte sitgur" de PupdeS dI rUp reK; hI vT; idLtI hE . isw"t t" jnePU-Brm dI KMDn" d; cLl irh; hE pr B;XI s;ihb jI nU| iXh icMt; pXI hoXI hE ik kuhN pd muslm;n" de hl;l n;l n" ikte jux j;Xe . jd CB;XI rNwIr isMQ vrge PuCLc-koTI de ivdv;n ate Srw;v;n gurisLK hI pMq ivc gMBIr iksm de gurmit ivrowI Brm p;PuN lLg pXe hoN, t" pMq lXI iXs to' vLDI bdiksmtI d; sm" hor ikhx; APuN; hE ?

jnePU p;PuN d; Brm dUr krn lXI sitgur" ne kevl PuhI iXLk slok nhI' sI Puc;irA ijs

Page 91: maas maas kar moorakh jhegre (new)

91

dI tuk d; qox; ihLs; B;XI rNwIr isMQ jI ne vrt ke gurb;NI isw"t dI KMDn" krn de Qor p;p de n;l isLK" ivc Brm p;PuN d; PuQr p;p vI kIt; hE . iXs lXI pUr;-gurmit isw"t smZN lXI dove' p;vn slok smZNe hoNge . sRI As; jI dI v;r dI 14vI' pPuxI to' aLge sRI gurU n;nk jI d; pihl; slok iXs pRk;r hE:-- 101/5 slok m: 1 .. diXA kp;h sMtoKu sUtu jtu gMYI stu vTu ..

Xehu jnePU jIa k; hXI t p;De Qtu .. n; Xehu tuTE n mlu lgE n; Xehu jlE n j;iX .. wMnu su m;Ns n;nk; jo gil cle p;iX .. cPukix muil aN;iXA bih cPukE p;iXA .. isK; kMin cx;XIA guru bR;hmNu iqA .. _hu muA _hu Zix piXA vetg; giXA .. 1 ..[471]-v;r-15

pdarq:--diXA-ipAr, trs . jtu- (ApNe Ap nU|) vLs ivLc rLKN; .gMYI--gMY" . stu-suLc; Acrn . jIa k; ---Atm; de v;ste (m;s de ivrowI sLjN; lXI JrUrI hE ik sitgur" de iXs Furm;n nU| cMgI trH" ihrde ivc pLk; kr lEN, sitgur" ne jnePU gl ivc p;PuN lXI nhI' mMigA .

[ iwAn deN v;lI <;s gLl iXh hE ik Xehu jnePU jIa k; dI mMg kItI hE, srIr de jnePU n;l sitgur" d; koXI v;st; nhI' hE . y;d rKo ik sitgur" ne gurb;NI ivc ijLqe vI '' diXA ''' dI mMg vI Xese ‚jIa‛ v;ste hI kItI hE . jIv de srIr" n;l sitgur" d; Bl; kI v;st; ? PunH" d; ipAr t" kevl Puse deh-srIr n;l hE ijs ne—

gur igAn aMjin k;iT_ BRmu sgl; avru n dIsE Xek ibn; .. 12 .. [1079]-sohle-1-8 v;l; jIvn pR;pt kr ilA . sitgur" lXI kevl PuhI '' srIr '' wMn hE ijs ivLc n;m vLsd;

hE . b;kI s;re srIr sitgur" lXI ivarq hn— ibnu ismrn hE Atm Q;tI .. s;kt nIc itsu kulu nhI j;tI .. 7 ..{239]-7 n;m ivhUN grB gil j;iX ..[362] s;rIa" jU|n" d; srd;r, jd mnuLK; srIr pRBU dI ho'd de b;re kuZ nhI' smZ sikA t" pSU

pMzI de srIr ivc pRBU d; n;m ikve' vLs skd; hE ? ] hXI--je tere p;s hE . t--t" . n j;iX--n; hI iXh jnePU guAcd; hE . cle p;iX--p; cle hn, ijMnH" ne p; ilA hE

. cPukix--c;r kODIa" to' . aN;iXA--mMgv;iXA, isK;--isiKA, PupdeS . cx;XIA--idLtI, c;xHI . iqA--ho igA . arq:--he pMiDt ! je (tere p;s) iXh Atm; de kMm APuN v;l; jnePU hE t" (mere gl) p; deh--iXh jnePU ijs

dI kp;h diXA hove, ijs d; sUt sMtoK hove, ijs dIa" gMY" jt hoN, ate ijs d; vLT PuCLc; Acrn hove . (he pMiDt ! ) Xeho ijh; jnePU n; tuLTd; hE, n; hI iXs nU| mEl lLgdI hE, n; iXh sxd; hE ate n; hI Xeh guAcd; hE . he n;nk Puh mnuLK B;g"v;le hn, ijMnH" ne iXh jnePU ApNe gl p; ilA hE . (je pMiDt ! iXh jnePU jo tUM p;Pu'd; ifrd; hE, iXh t" tU|) c;r kOD" muLl de ke mMgv; ilA, (ApNe jJm;n de) cO'ke ivc bEW ke (Pus de gl) p; idt;, ( fer tUM Pus de) kMn ivc PupdeS idLt; (ik aLj to' ter;) gurU bR;hmN ho igA . (sm" puLgN te jdo' jJm;n ) mr igA t" Puh (jnePU Pus de srIr to') Yih ipA (B;v, sx igA j" iDLg ipA, pr Atm; de n;l n; iniBA, iXs v;ste Puh jJm;n ivc;r;) jnePU to' ibn; hI sMs;r to' igA . 1 .

ApNe Xese jnePU v;le PupdeS nU| c;lU rLKde hoXe gurU nwnk swihb jI ie~k hor slok qy cwrdy hoey lokW dy Awcrn dI igrwvt dw vyrvw d~sdy hn[ ifr '' jgyopvIt '' w;rimk sm;gm rcN de hv;le de n;l, iXh vI dsde hn ik kp;h kt ke bR;hmN jnePU bN;Pu'd; hE . br;drI

Page 92: maas maas kar moorakh jhegre (new)

92

ivc ApN; nLk PuCLc; krn lXI PuhI kuLZ ho irh; huMd; hE ijve' aLj asI' aKMDp;W kr;PuN d; Dr;m; rc lE'de h" . Pu' asl ivc s;DI s;rI rucI pr;huiNa" dI sev; sMB;l te ke'dRt huMdI hE . ifr Bog v;le idn Sr;b" te m;s dI KuLlHI vrto'' krke bR;drI ivc ate dUro' neix_ sLde lok" ivc ApNI WuLk bnH deN lXI s;r; Jor l;iXA j"d; hE . XehI kuZ jnePU-sm;gm n;l vI juixA hoiCXA sI . bLkr; koh ke sv;dI m;s-Bojn itAr kIt; j"d; sI . m;s mLzI de itAgI bN ke ijhxe lok vLDe wrmI bNe huMde hn PunH" lXI Qr v;le hor vI vLw <rc krke Pucece pkv;n itAr kr rLKde hn . kiqt itAgI BLdr-purS, m;s K;N v;ila" dI pMgt ivLc bEWe PunH" de kol, kXI trH" de vwIa; pkv;n" nU|,' bhute cT<;re l; l; ke K"de sn, m;no' m;sKoira" d; mU|h icx; rhe huMde hoN. _wr m;s K;N v;le d;l-pIiNa" d; mOjU PuD; rhe huMde sn . aKMDp;W v"g jnePU sm;gm vI kevl ivK;ve m;tR wrm-krm hE. asl ivc kXI trH" de Bojn pkv;n" n;l bLkre d; m;s bN; ke Qr AXe pR;huiNa" dI sev; krke Xeqe vI ApN; '' nLk '' hI PuLc; kIt; j; irh; huMd; sI .

sitgur" de iXs slok to' sgo' iXh vI isLw ho irh; hE ik jd miht; k;lU ijhe amIr aihlk;r ne ApNe iXLko iXLk spuLtr sI gurU n;nk dev jI de jnePU p;PuN v;l; sm;gm ricA sI t", Pus ivLc beaMt lok S;ml hoXe sn ate kXI bLkre kohe, irMnHe ate K;we gXe sn . siqgurW dw jnyaU pwaux qoN ienkwr, sp~St qOr qy pRgt-rUp Dwr cu~kw hY, pr AjyhI Tos gvwhI ikqoN nhI'N imldI ik Pokt pKMfW dIAW D~jIAW aufw rhy jnm-is~D siqgurU nwnk swihb jI ny '' mws Kwx '' qoN vI kdy iksy smy, EvyN hI ienkwr kr id~qw sI ijvyN gurdyv jI, Dwgy dw nwsvMq jnyaU pwayux qoN ienkwrI ho gey sn [ wrm d; n;m lE ke lok" ivc ApN; nLk PuCLc; krn v;le hMk;r nU| sitgur" ne inMidA hE, ate ifr n;l hI jnePU de w;ge d; mnuLK dI Atmk iJMdgI lXI insfl hoN d; igAn vI idRx kr;iXA hE . Se<Upure (nnk;n; s;ihb) de iXl;ke de AdI v;sIa" dI bolI ivc j;nvr" de m;rn nU| '' kuhN; '' ikh; j"d; hE . ifr iXh gLl vI noT krn v;lI hE ik, sitgur" dI b;NI ivc '' kuLW; '' kevl muslm;n wrm de iJkr sme' hI AiXA hE . b;kI q;XI' koih, kohN; Aid AiXA hE . slok iXs pRk;r hE:-- 102/6 m: 1 .. lK corIA lK j;rIA lK kUxIA lK g;il ..

lK WgIA pihn;mIA r;it idnsu jIa n;il .. tgu kp;hhu ktIaE b;mNu vTe AiX .. kuih bkr; irMin K;iXA sBu ko AKE p;iX .. hoiX pur;N; suTIaE BI ifir p;XIae horu .. n;nk tg n tuTXI je tgu hovE joru .. 2 ..[471]

arq:--(mnuLK) lK" corIa" te y;rIa" (pr-iXstRI-gmn) krd; hE, lLK" ZUW bold; hE, te g;HlIa" kLYd; hE . idn r;t lok" to' corI corI lLK" WLgIa" te pihn;mIa" krd; hE . (iXh t" hE mnuLK de aMtr-Atme d; h;l pr b;hr tLko, lok; c;rI kIh kuZ ho irh; hE ) . kp;h to' ( (B;v, kp;h ilA ke) w;g; kLitA j"d; hE ate bR;hmN (jJm;n" de Qr) A ke Pus w;ge nU| vLT de'd; hE . (Qr AXe hoXe aMg-s;k" nU|) bLkr; m;r ke (Pus d; m;s) irnH ke KuAiXA j"d; hE, (ate rLj puJ ke s;re XehI kih rhe huMde hn ik) jnePU pE igA, jnePU pE igA . jdo' iXh jnePU pur;N" ho j"d; hE t" suLT idLt; j"d; hE ate iXs de q" hor jnePU p; ilA j"d; hE . he n;nk ! je w;ge ivc Jor hove (B;v, je Atm" de kMm APuN v;l; Atm; nU| bl deN v;l; koXI jnePU hove) t" Puh w;g; nhI' TuLuTd; . 2 .

Page 93: maas maas kar moorakh jhegre (new)

93

br;drI de ajehe iXLkW dI sev;, je bLkre Aid de m;s Bojn n;l n; huMdI t" ifr lok" ne XehI kihN; sI--suAh pXI aijh; jnePU p;PuN de isr, Xes n;lo' t" mr;sIa" de muMDe dI suMnt hI vwIa" huMdI hE, s;rI br;drI m;s-Bojn" n;l inh;l ho j"dI hE . aLj asI' aKMDp;W" te sLde iXkLW te m;s de n;l Sr;b" vrt;PuN v;lI v;wU Keh KuArI krde h" . jIPU'dee mnuLK nU| m;r ilA bR;drI dI '' lok l;j '' ate nLk-nmUj dI Srm ne :--- 103- kbIr dunIA ke doKe mUA, c;lt kul kI k;in ..

tb kulu iks k; l;jsI, jb le wrih ms;in .. 166.. [-1373] pt; nhI' lLgd; ik iXs slok ivco'' B;XI rNwIr isMQ nU| m;s K;N dI ivrowt; huMdI ikqo'

nJrI' pE gXI . ZUWIA" sMs;rk rsm" ivc fJUl-<rcI to' bc;XI rLKN v;le gur-PupdeS dI rUp-reK; ivgxn v;le koXI _pre nhI' sgo' pMq de mMne pRmMne gurisLK B;XI rNwIr isMQ jI hn . sB to' vLDe m;s de momn B;XI s;ihb jI nU| kN kN ivc vsde p;rbRhm pRBU jI dI joit dmk" m;rdI nJr APuN dI bj;Xe, hr q" m;s hI m;s iKLlirA nJrI' A ke duKI kr irh; hE . Ap shexe '' ZUW '' ivc fisA sMs;r WLigA j; irh; hE---

aEse ZUiW muWe sMs;r; .. [1330 S;iXd gurb;NI de aijhe kXI ‚ayog vrto'‛ v;le Bet de KuLlH j;N de Dr to' hI B;XI s;ihb

ne ApNI mrJI n;l vrtIa" gurU-b;NI tLuuk; de age gurU gRMq s;ihb jI de aMk r;g Aid kuZ nhI' iliKA . gMBIr ZUW ivLc guLw; woK; ? gurb;NI isw"t dI KMDn" d; inLjI hLk ?

B;XI s;ihb jI ne kuih bkr;--tuk de n;l hI heW" '' bed pxE muiK mIWI b;NI .. jIA kuht n sMge pr;NI '' tuk vI ilKI hE . B;XI s;ihb jI ne

ijs trH" de arq ilK ke iXs p;vn tuk nU| vritA hE Puh bx; duLKd;XI hE . aijhe hMk;rI YMg n;l gurU-b;NI de asl B;v nU| ivg;x ke sitgur" de bcn" d; itRsk;r krn v;l; gurisLK, beSk aMimRtw;rI hE ate bxe cxHdI kl; v;le inhMgI b;Ne vI p;Pu'd; hE, t" Pus d; iXh s;r; aDMbr ajeh; h;r-iSMg;r hE ijs b;re sitgur" d; Furm;n iXs pRk;r hE:--- 104- khE pRBu avru, avru ikzu kIjE, sBu b;idu sIgru fokT fokTXIA .. kI_ sIg;ru imlN kE t;XI, pRBU lI_ suh;gin qUk muiK pXIA ..7.. [826]-5

pustk de 176 v;lI PuCLpr ilKI gurb;NI tuk '' bed- - - -pR;NI de aLge qohxI ijhI mnmLtI ivAiKA krke iXPu' ilKN; ivdv;n ate gurmuiK dI bolI nhI', sgo' ikse aigAnI hMk;rI d; bxbol ho idLsd; hE --

ikPu'u' jI ! deiKA, aEqe ''kuht'' pd iknH" dI ikirA pRq;iX vritA igA hE ? ved-p;WI ihMdU huMde hn j" muslm;n ? APu gPuxI r;g ivc Puc;re pMcm p;itS;h jI de gur-Sbd dI ivc;r kr lXIXe ijs ivco'

B;XI s;ihb jI ne Puprokt tuk lE ke vrtI hE:----- 105= wotI Koil ivz;Xe heiW .. grwp v"gU l;he peiT .. 1 ..

ibnu krtUtI mukit n p;XIaE .. mukit pd;rqu n;mu iwAXIaE ..1.. rh;Pu .. pUj; itlk krt iXsn;n;C .. zurI k;iY levE hiq d;n; .. 2 ..

Page 94: maas maas kar moorakh jhegre (new)

94

bedu pxE muiK mIWI b;NI .. jIa" kuht n sMgE pr;NI .. khu n;nk ijsu ikrp; w;rE .. ihrd; suwu bRhmu bIc;rE .. 4 .. [201]-107 pdarq:--wotI Koil--wotI d; Puprl; aLw; ihLs; l;h ke . heiW--heW, Bu| e . grwp—Kot;, gw; . peiT--peT ivc,

iYLD ivc . l;he--p;XI j"d; hE, (KIr Aid) . 1 . krtUtI--krtUt, n;m ismrn d; PuCLdm, PCLucI Atmk jIvnI . mukit--ivk;r" to' <l;sI, moK-pdvI . 1 . rh;Pu . zurI k;iY--zurI kLY ke, inrd;iXt; n;l, (surg Aidk d;) woK; de ke . levE

hiq--hq ivc lE'd; hE, vsUl krd; hE . 2 . muiK--mU|ho' . mIWI b;NI--imLWI sur n;l . kuht--m;rida" . *jIa"--kuht--jIv" nU| kuhMida", ApNe jjm;n" n;l woK; krida" . sMgE--nhI' sMgd;, nhI'' Zkd; . 3 . suw--pivLtr . bRhm--prm;tm; .4.

arq:---( he B;XI ! ) prm;tm; d; n;m ismrn; c;hId; hE . iXh aEs; pd;rq hE jo ivk;r" to' <l;sI idMd; hE . (he B;XI !) n;m ismrn dI km;XI krn to' ibn" moK pdvI nhI' imldI ( bR;hmN ApNe jJm;n" nU| iXhI dLsd; hE ik bR;hmN" nU| idLt; d;n hI moK-pdvI imlN d; rst; hE ) . 1 . rh;Pu . (Puh bR;hmN Sr;w Aidk de sme' jJm;n; de Qr j; ke cOke ivc bEW ke) ApNI wotI d; PuCLprl; aLw; ihLs; l;h ke (PucecI suLc vjo') heW" wr lE'd; hE te Kote v"g (db;db KIr te hor pkv;n Aid) ApNe iYLD ivc p;XI j"d; hE . 1 . Pu'j t" bR;hmN mLqe PuCLte itlk l"Pu'd; hE ate tIrq" te j; ke iXSn;n krd; hE (bx; wrm-krmI hoN d; Dr;m; krd; hE) pr ApNe jjm;n" kolo' d;n lEN lXI m;no' Pus ne hLq ivc zurI fxI hoXI hE, (svrg" Aid de ZUWe l;re l; ke d;n ivLc kImtI pd;rq ate wn dOlt mMg ke lXI j;N v;l; vLD; Julm krd; hE . ZUW ate WLgI v;lI zurI n;l m;no' GrIb" de srIr ivco' lhU pI irh; huMd; hE) . 2 . (Sr;w K;N igA hoiXA bR;hmN) mU|ho' t" imWI sur n;l ved(-mMtR) pxHd; hE, pr ApNe jJm;n" n;l woK; krida" rLt; nhI' sMgd; . 3 . (pr) he n;nk ! AP--(bR;hmN de vI kIh vLs ?) ijs mnuLK PuCLte prm;tm" imhr krd; hE Puh prm;tm" de guN ApNe ihrde ivLc vs;Pu'd; hE (ijs dI brkit n;l) Pus d; ihrd; pivLtr ho j"d; hE (te Puh ikse n;l WLgI nhI' krd;) . 4 .

pMcm p;itS;h jI ne bR;hmN dI Pus inrd;iXt; v;lI pLqr idlI d; iJkr kIt; hE jo GrIb jJm;n" nU| ZUWe l;re l; ke PunH; de lhU psIne dI k;mXI luT ke K;N ivc Jr; trs nhI' krd; . m;no' ajeh; bR;hmN ApNe jJm;n" nU| kuh kuh ke PunH" d; <Un pI irh; hE, m;no, PunH" de gl te zurI fer irh; huMd; hE . duKI mnuLKt; pRtI sitgur" dI DU|QI hmdrdI ate ipAr n;l iBLje bcn" nU| B;XI s;ihb ne pSUa" de m;s de K;we j;N n;l jox ke sitgur" dI Qor inMidA krn d; mh" p;p kIt; hE . ikse iXith;s-k;r ne ikte nhI' iliKA ik bR;hmN; de hLq ivLc poqI j" jnePU de isv; s;g sbJIa" kLTN v;l; kde m;mUlI c;kU vI veiKA igA hove . r;j hove muslm;n" d; ate bR;hmN de hLq ivc lohe dI zurI fxI hoXI hove, iXh ikse h;lt ivc vI sMBv nhI' sI . bR;hmN de hLq ivc pMj;bI mh;vre v;lI pRclt Julm ate wLke dI zurI hI sI . iXh bR;hmNI zurI hJ;r" s;l" to' ihMdU Srw;lUa" dI wON te cLldI A rhI hE . pr iXs zurI dI aslIat nU| n;nk inrMk;rI jI ne hI smiZA sI . Xese inrdXI zurI ne ihMdU Qr;iNa" dI m;sUm, sunLKIa" ate ipArIa" wIa" BEN" hJ;r" dI igNtI ivc pLqr de W;kr" n;l ivAh ke r;mjNIa" aqv; vesv" bN; idLtIa" sn . bR;hmN dI inrd;iXt; v;lI iXs '' zurI '' vLl iwAn j;N; c;hId; hE . sitgur" de asl ASe nU| ivg;x deN; aigAnt; hE . pr B;XI s;ihb jI t" PuCLc koTI de ivdv;n" ivc igNe gXe sn . t" ifr kI, PunH" ne gurb;NI dI inr;drI j;N-buLZ ke kItI hE ? m;s K;N v;ila" dI ivrowt; ivc koXI mMina" pRmMina" KojI ivdv;n gurisLK, XeD; nIv" ikve' j; skd; hE . rLb kre iXh s;r; kuZ ikse doKI ne ilK ke B;XI s;ihb jI de n" n;l jox idLt; hove ?

Xese trH" B;XI sRI je pI sMgt is|Q jI ne vI kuLW; pd nU| hl;lI m;s mMnNo n"h kItI hE ate *gurb;NI ivLc AXe ‚jIa‛ ate ‚jIv‛ pd" ivcle Frk nU| cete rLKN dI lox hE ..

Page 95: maas maas kar moorakh jhegre (new)

95

B;XI joigMdr isMQ tlv;x; jI dI bolI vI iXnH" to' aLDrI nhI' hE . iXLk i<Al v;le sLjN hJ;r" mIl" to' vI A rlde hn . sO isAiNa" dI mLt ju iXk huMdI hE . B"ve zoT; hI shI, pr iXk i<Al v;le mnmuK" aqv; mnmtIa" d; wx; huMd; JrUr hE . pr mnmuK" dI s"Z b;re sitgur" d; Furm;n iXPu' hE :--- 106= mnmuK; kerI dostI m;iXA k; snbMwu .. veKidA hI Bij j;in kde n p;iXin bMwu ..

ijcru pEnin K;vne itcru rKin gMYu .. ijtu idin ikzu n hovXI ittu idin bolin gMwu .. jIa kI s;r n j;NnI mnmuK aiGAnI aMwu .. kUx; gMYu n clXI ickix pqr bMwu .. aMwe Apu n j;NnI fkxu ipTin wMwu .. ZUWE moih lpT;iXA hPu hPu krt ibhMwu .. ikRp; kre ijsu ApNI wuir pUr; krmu kreiX .. jn n;nk se jn Pubre jo sitgur sriN pre .. 2 .. [959]v;r-5 ate APu huN sce sLjN de drSn vI kr lXIXe:--

107- s;jnx; mer; s;jnx; inkiT KloiXax; mer; s;jnx; .. j;nIax; hir j;nIax; nEN aloiXax; hir j;nIax; .. nEN aloiXA QiT QiT soiXA ait aMimRt ipRa gUx; .. n;il hovMd;, lih n skMd;, suAPu n j;NE mUx; .. m;iXA mid m;t; hozI b;t; imlNu n j;XI Brm wx; .. khu n;nk gur ibnu n;hI sUZE hir s;jnu sB kE inkiT Kx; .. 1 .. [924]-zMt-1 108 sitguru te jo muhu fere _iX Brmde n iTkMin .. writ asm;nu n ZlXI ivic ivsT; pXe pcMin .. 5 .. [233]-1-9

Page 96: maas maas kar moorakh jhegre (new)

96

21. B;XI je pI sMgt isMQ jI ate m;s-inSew

mn-mit nU| gurmit isLw krn de ytn ivc,' B;XI je pI sMgt isMQ jI, ijs duKd;XI hLd t;XI' gurb;NI-isw"t dI p;vnt; d; itRsk;r kr skde hn, Pus d; vMngI-m;tR iJkr (l;hOr shru jhru -----gur-v;k dI ayog vrto' v;l;) ipLze vI A cuLk; hE . ApNI pustk '' isLK wrm te m;s Sr;b '' de a;rMB ivc '' hukm '' mMnN d; PupdeS bxe sohNe Sbd" ivc a;rMB kIt; hE . gurU hukm mMnN;, isLK d; wrm dLsde hoXe pustk de 13 sFe te B;XI gurd;s jI dI v;r dI tuk--gurisKI d; krmu iXhu, gur Furm;Xe gurisLK krN; .. (28-10) ate gurb;NI dI tuk--' so isKu sK; bMwpu hE B;XI, ij gur ke B;Ne ivic AvE .. ApNE B;NE je clE B;XI, ivzuix coT; K;vE .. ' (soriW mhl; 3, 601-2) ilKI hE . ifr iXPu' ilKN; ---

''gurU dI AigA anus;r ijhx; koXI ApN; jIvn Y;l ske Puse nU| hI isLK AiKA j; skd; hE '' bx; suMdr gurmit-PupdeS hE . pr _se sFe, age n;l hI jo kuZ iliKA hE, Pus to' XehI isLw

huMd; hE ik, SRI je pI sMgt isMQ jI dIa" nJr" ivc, gurU ke isLK lXI sitgur" d; aslI te '' prmuLK hukm '' XehI hE ik Puh ApN; ah;r pivLtr rLKe, B;v, m;s n; K;Xe . B;XI s;ihb iXPu' ilKN; a;rMB krde hn--

isLKI de jIvn-Jbt ivc ah;r nU| gurmit ne iXk <;s mhLtt; idLtI hE, ikPu'ik mnuLK de ah;r Pute hI Pus de ivc;r inrBr krde hn . Pusde ivc;r" anus;r hI Pus dI ikrt de s;wn bNde hn ate ijho ijhI ikrt huMdI hE _ho ijhe hI Pus de krm ate sMsk;r bNde hn . -- - -- - - AwpxI ies dlIl nUM gurmiq dy AnkUl is~D krn leI BweI swihb jI nUM

gurbwxNI ivcoN koeI. guurU-Sbd, quk jW pMgqI nhI iml skI[ pr, jy Ahwr qoN hI ivcwr bxdy hn qW mry hoey pSU, ngr qoN bwhr h~fo-roVy ivc lY jw ky sVWD mwrdIAW bdbodwr lwSW dIAW K~lW lwh ky aunHW dI DuAweI Awid kr ky, aunHW K~lW dIAW juqIAW bxw ky vycx qoN, igRhsqI jIvn dw keI pIVIAW qoN inrbwh krdy Aw rhy, mwswhwrI iB~tV cumwrW dy Gr jnmy, Awpxy ipau dwdy vwlI ikrq-ibrq sMBwlI bYTy, Bgq rivdws jI, dy ivcwrW bwry SRI jy,pI. sMgq isMG jI dw Awpxw ivcwr kI hovy ? ieh qW auhI jwnx, pr siqgurU jI ny Bgq rivdws jI dy ik~qy bwry Aqy aunHW dI Awqmk au~cqw bwry ieauN &urmwieAw hY:-- 109- rivdwsu FuvMqw For nIiq, iqin iqAwgI mwieAw ]

prgtu hoAw swDsMig hir drsn pwieAw ] 2 ] {487}-2 ArQ:-mry hoey pSU Fox dw kMm krn vwly (Bgq) rivdws jI ny mwieAw dw moh iqAwg id~qw

Aqy swD- sMgiq ivc ivcrdy rihx dy kwrn (pRBU dIAW vifAweIAW dI ivcwr nwl juiVAw rihx dy kwrn) auh au~Gw ho igAw, (Awpxy ihrdy ivc v~sdy) prmwqmw nwl iek-surqw bx jwx-rUpI hrI-drSn ho gey [ 2 [

pqw nhIN, BweI swihb jI ny, urwk nwl ivcwrW dw sMbMD ikvyN joV ilAw ?

Page 97: maas maas kar moorakh jhegre (new)

97

is~KI dy jnm dwqw, siqgurU jI dw &urmwn qW ieauN hY--'' K;N; pIN; pivtR hE ''-- ikse Bojn nU| cMg; j" m;x; ikve' kih skde sn ? luk;XI de mn ivco' ibLpR-v;d to' pXe Brm" d; n;s krn AXe siqgurU nwnk pwqSwh jI ne kevl Pus Ap-hudre mnmuK de K;N pIN, pihnN aqv; Pus de jIPUN-cLj nU| iwRk;irA hE, ijs ne mOt ate pRBU nU| Bul; idLt; hE aqv; ijs nU| pRBU de n;m rMg dI Jr; vI rMgN n; cxHI hove:-- 110= K"ida; K"idA muhu QW;, pEnMidA sBu aMgu ..

n;nk iwRgu itn; d; jIivA ijn sic n lgo rMgu .. 2 .. [523] v;r-18 pd;rq" ivcle s;re guN k;dr dI ApNI deN hn . Puh mnuLK n;-Sukr; hE ijs nU| ikse vstU

aqv; pd;rq ivc aEb j" nuks nJr APu'de hn . ApNe Ap ivc koXI vI pd;rq m;x; nhI' hE . pd;rq" dI vrto' ivc be-inymI krn v;lI Adt m;xI hE . srIr dI tMdrustI dI lox to' vLw K;N de cske nU|, sitgur" ne h;nI-k;rk JrUr ikh; hE pr sMs;r de ikse pd;rq nU| ikse q" nhI' inMidA . pRBU de B;Ne ivc rihN v;l; gurmuK, pRBU dI ikse ikrt nU| ikve' inMd skd; hE ? gurU v;k hE:-- 111- inMdPu n;hI k;hU b;tE, Xehu Ksm k; kIA ..

j; kPu ikRp; krI pRiB merE imil s;wsMgit n;Pu lIA .. 3 .. [610]-9 arq-B;v, s;r; jgt hI pRBU-m;lk d; pEd; kIt; hoiXA hE, mE' iXs nU| ikse gLle vI m;x; nhI' AK skd; .

ijs mnuLK te mere pRBU ne imhr kr idLtI, Puh s;w (gurU gRMq-s;ihb dI) sMgit ivc, pRBU d; ismrn krd; hE (ate gurU-PupdeS anus;r ApNI jIvn-jugt Y;ld; hE) . 3 .

ApNe kqn nU| c;lU rLKde hoXe B;XI s;ihb ne ApNI dlIl d; dUj; pLK 14 sFe te iXPu' iliKA hE--

sRI gurU gRMq s;ihb jI dI smuLcI b;NI (1) gurisLK nU| n;m ismrn dI pRern; de'dI hE . ismrn hI isLKI dI nI'h hE:--n;nk kE Qir kevl n;mu .. 4 .. (BErPu m: 5,(1136) - - - kil kevl n;m aw;r .. 1 .. (gPuxI rivd;s jI, 346) (2) gurU ke isLK lXI pRBU jI d; n;m ismrn aitaMt JrUrI dLisA igA hE, ikPu'ik sMs;r de hor ijtne vI kMm (sF;-15) wMde hn Puh s;re de s;re hI p;vn gurU-b;NI anus;r ''avir k;j '' hn ate iXh '' avir k;j tere iktE n k;m '' hn, iXs lXI gurU ke isLK lXI p;vn gurU b;NI d; suZ;a hE ik '' imlu s;w sMgit Bju kevl n;m '. (3) aEpr '' pRBU d; p;vn n;m t" gurb;NI anus;r, kevl pivLtr ihrde v;le mnuLK de mU|h co' hI ilA j; skd; hE:--n;nk n;Pu Kud;iX k; idil hzE muiK lehu .. (v;r m;Z mhl; 1 --140) pRBU jI d; iXh inrml n;Pu' ikse inrml ihrde ivc hI iTk skd; hE :--hir jIPu inrml inrml;, inrml min v;s; .. (As; mhl; 3-426) '' B;v, hrI j" v;ihgurU, pivLtR to' pivLtR hstI hE, Pusd; v;s; vI kevl pivLtR mn ivc hI ho skd; hE . aEpr be-Jb;n ate int;Ne jIv" nU| kuh kuh ke Puhn" dI rLt aj;XI' DolHN v;ila" ate ApNe suArq aqv; jIB-sUd lXI Puhn" ivc;ira" d; m;s K;N v;ila" d; ihrd; (icLt j" mn) t" pivLtr aqv; inrml ho hI nhI' skd;:--je rtu lgE kpxE j;m; hoiX plItu .. jo rtu pIvih m;Ns; itn ikPu inrmlu cItu .. m:m 1--140) (4) ate jekr ihrd; (mn j" icLt) pivLtr nhI' t" muLK jIB; vI pivLtr nhI' rih skdI:--min jUWE tin jUiW hE, ijhv; jUWI hoiX .. (isrI r;g mhl; 5, pMn; 55-56) [sF;--16] t" ifr n;Pu Kud;iX k; (pRBU jI d; n;Pu) ijhx; ik kevl '' idl hzE muiK '' n;l hI ilA aqv; isimirA j; skd; hE Puh p;vn n;m ikve' ilA skeg; ? '' muK hz; '' aqv; ismrn yog ikve' ho skd; hE ? (5) iXs d; mUl s;wn hE--'pivLtr ah;r '' . pivLtr ah;r hI mn pivLtr rLKd; hE . ikPu' ju kudrt d; aTLl inym hE ik mnuLK ijho ijh; kuZ K"d; hE. Puho ijhI Pus dI jIB;, Pus dI b;NI ho j"dI hE, Puho ijh; Pus d; mn ho j"d; hE, Puho ijhe hI Pus de ivc;r ho j"de hn ate Puho ijhe Pus de Ac;r aqv; krm ho j"de hn . mnuLK je kr pivLtR ate aMimRt ah;r kreg; t" Pus de bcn vI aMimRt v"g aqv; aMimRt bcn hoNge, ate Pus de krm vI SuB ate pivLtr hI hoNge, aEpr iXs de PulT:--ibK K;N; ibK

Page 98: maas maas kar moorakh jhegre (new)

98

bolN;, ibKu kI k;r km;XI .. 2 .. 13 .. [pRB;tI mhl; 1--1330] apivLtr aqv; t;misk Bojn K;N n;l bcn vI t;misk ate krm vI apivLtr j" aSLuB B;v, kukrm hI hoNge:--ibKu K;N; ibKu pEnN; ibKu ke muiK igr;s .. 2 .. 3 ..(vDhMs kI v;r pMn; 586] (6) ate jekr pivLtrt; aqv; suLc nhI' t" wrm j" sLc dI pR;ptI nhI' ho skdI:---sic hovE t; scu p;XIaE .. ivc;r:--

PuCLpr iliKA s;re d; s;r; B;Sn, sw;rn mnuLK lXI inrol gurmit hE . pr gurb;NI-tuk" dI vrto' krke ijs bR;hmNI-ilKN YMg n;l gMBIr aigAnt; d; TIk; l;iXA igA hE Pus nU| smZN lXI iXk;grt; dI lox hE:--

awUrIa" gurb;NI tuk" j" kevl iXLk slok j" kevl iXLk Sbd to' sitgur" de igAn de asl isw"t d; pUr; pt; nhI' lLg skd; . pihl" vI ilK cuLke h" ik gurb;NI ivco' mnmLtI YMg n;l coN krnI, suihrdt; nhI' hE . sRI je pI sMgt isMQ de ilKe bcn" nU| WIk YMg n;l ivc;r ke aslIat nU| smZN dI shUlt lXI, d;s ne aLD aLD nMbr de ke, s;re B;Sn nU| kevl 6 ihisa" ivc vMiDA hE . BuleKe p;PuN v;le mnmLtI-bcn" dI krm v;r gurmit-ivc;r iXs pRk;r hE :-- (1) iXs ivc Jr; vI SLk nhI' hE ik sitgur" dI b;NI pRBU-n;m ismrn dI pRern" de'dI hE . ate sitgur" ne kiljug ivc kevl n;m d; hI Asr; mMina; hE . pr '' an;m ate aW;m '' pRBU de, lLK" kRox" beaMt n;v" ivco' iks '' n;m '' d; j;p krn; hE ? gurU gRMq s;ihb ivc, _aMk;r, sit, krt;, purK, inrBPu, inrvEr, ak;l-mUrit, ajUnI, sEBM, ''scu'' BgvMt, hir, isrjNh;r, krt;r, jgjIvn, p;rbRhm, prmeSr, goivMd, mPul;, alh, r;m, prvridg;r,alK, agMm, agocr, aq;h, rhIm, krIm, gop;l, <ud;iX, tUhI tUhI, v;hu v;hu, nrhr, inhk;m, inrMjn, mur;ir, n;r;iXN, jgMn;q, jgdIsr, Bgv;n, gus;XI, pR;npit, dIn diXAl, n;r;iXN, b<snh;r, q;ipPuq;pnh;r, ctrBuj, hir-WLg, lKmI-br, pIPu pIPu, aLl;h, suAmI, kMt, aibn;sI, rQupit r;j;, m;wvE, r;j;-r;m, mdsUdn, W;kur, K;lk, k;dr, r;m-r;iX, nrhr;, and-mUl, purKotm, prm;nMd, duKBMjn, purK-inrMjn, aQKMDn, gusXIA, Bgitvzl, pRitp;lk, irKIkes, m;wo, mukMd, pEk"br, inw;n, bIWl, s;rMgwr, kun;XI, mPul;, d;modr, s;irMgp;n, r;iJk, iSAm-mUrit, keso, BEBMjn, an;qh-n;q, wrNIwr, aprpr;, mhIpit, mohn, jgjIvno, suAmI, guNIinw;n, wrnIwr, kvl nEn, mwur bEn, inrIk;r, besum;r, aprap;r, sRI, inv;s, pIt bsn, Aid kXI n;m AXe hn, ikhx; n;p jipA j" ismirA j;Xe ? ifr BLT" dI b;NI de ivc vI kevl gurU r;md;s jI dI viDAXI ivc '' v;ihgurU '' pd AiXA hE, kI k;rn hE ik sitgur" dI rcI b;NI ivc Pus '' sit '' d; v;ihgurU n;m ikte nhI' AiXA ? “jyqw kIqw qyqw nwauu” jd s;rI isrjN" hI n;Pu' hE, jd ‚iehu ivsu sMswru qum dyKdy eyhu hir kw rUpu hY” ifr, kI kih ke n;m ismirA j;ve ? isAiNa" ne jd pRBU de s;re n;m Pus de kMm" nU| hI veK ke rLKe hoXe hn t" ifr ajeh; ikhx; n;m hE jo pRBU dI srbLgt; d; lK;iXk hove ?

'' tb srb n;m kqE kvn krm n;m brnt sumit .. 1 .. (j;p s;ihb) n;m jpn d; Pupdes a;rMB krn to' pihl" iXs gMBIr gMuZl nU| p;vn gurU-b;NI dI srb-

PuCLc Tek duAr; sulZ; lEN; c;hId; sI . p;vn gurb;NI de iXs pLK nU| Bul; deN;, iBAnk BuLl hE ik, “igAwn dy AQwh smuMdr, Dur kI bwxNI ivc hr guMJl dw bwdlIl-sulJw mOjUd hY” . ikse

Page 99: maas maas kar moorakh jhegre (new)

99

suArqI rucI n;l gurb;NI dIa" beaMt viDAXIa" vLl p;Wk dI Z;tI n" mrv;PuNI, kevl aisLKI hI nhI' sgo' mnmLuK" v;lI kuTlt; hE . srbkl; BrpUr,, srbguN; BrpUr, gurU-b;NI, bRhm igAn d; anUpm c;nNmun;r; hE . iXh inrMk;r-gurU-b;NI, mnuLK de aMdro' aigAnt; d; hner; muk; ke igAn d; ajeh; dIpk rOSn kr idMdI hE, ijs dI lo ivc mnuLK nU| hr p;se hr q", hr pl, kevl pRBU hI pRBU ivcrd;, sMB;l" krd;, beaMt rMg" ivc klol" krd;, idLs APu'd; hE . sMs;r de moh ivc rMg tm;Se veKdIa" hoXIa" kde vI itRpit n; hoN v;lIa" aLK" dI itRSn" nU| buZ; ke sitgurU jI ajehIa" aLK" prd;n krde hn ijnH" n;l hr q" ipAr; pRBU DlHk" m;rd; idLs APu'd; hE :--- 112- slok .. loiXN loXI iDW ipAs n buZE mU QNI ..

n;nk se aKCxIa" ibaMin ijnI iDsMdo m; iprI .. 1 .. [577] zMt-2 n;m ismrn dI pRern; deN v;le gurU-PupdeS vLl iwAn idv;PuN; Sl;Q; yog hE . pr iXh

ilKN;--'' sRI gurU gRMq s;ihb dI smucI b;NI '' gurisLK" nU| ' n;m ismrn dI pRern; idMdI hE '' iXs to' iXh anuBv bN;Pu'd; hE ik gurb;NI-PupdeS kevl '' gurisLK" '' lXI hI hE . iXs k;rn aijh; ilKN" gurmit nhI' hE . aijh; ilK ke sitgur" de jgt-gurU hoN v;lI inArI viDAXI dI AB; nU| QT;PuN dI BuLl hE . srb s"Ze PupdeS d; isw"t idRx kr;PuN v;le sitgur" de Furm;n iXs pRk;r' hn:---- 113/1- bIj mMtRu srb ko igAnu .. chu vrn; mih jpE koPU n;mu ..

jo jo jpE its kI git hoiX .. s;w sMig p;vE jnu koiX .. kir ikrp; aMtir Pur w;rE .. psu pRet muQd p;qr kPu t;rE .. [274]-asT-9(5)

114/2- KtRI bR;hmN sUd vEs Pupdesu chu vrn; kPu s;Z; .. gurmuiK n;mu jpE PuwrE so kil mih QiT QiT n;nk m;Z; .. 4 .. [747]-3-50

aijhe hor beaMt gurU-furm;n hn jo spLST krde hn ik sitgur" d; PupdeS s;re jgt lXI s"Z; hE . (2) avir k;j terE iktE n; k;m .. imlu s;w sMgit Bju kevl n;mu .. 1 .. iXs gurU Furm;n dI ivAiKA krida" B;XI s;ihb jI iXPu' ilKde hn:--

'' ikPu'ik sMs;r de hor ijtne vI kMm wMde hn Puh s;re hI p;vn gurU-b;NI anus;r ''avir k;j hn '' ate iXh avir k;j terE iktE n k;m '' hn , sRI je pI sMgt isMQ dI ilKI ivAiKA nU| je gurmit smZ lXIXe t" iXh SMke vI n;l hI

jnm lE lE'de hn- 1) kI sitgur" ne igRhst nU| cl;PuN v;le aqv; roTI km;PuN v;le s;re wMde ivarq khe hn ? 2) kI gurU PupdeS, d; arq iXh hE mnuLK BuLKe rih ke pR;N itAg deN ? ajehI ivc;r nU| jnm deN v;lI ivAiKA gurmit nhI' ho skdI . sitgurU jI ajeh; PupdeS kde nhI' de skde ijs to' mnuLK nU| kXI hor aOkx" ivc pE j;N dI sMB;vn; bNdI hove . ifr Puse hI sitgurU sLce p;itS;h jI de aijhe bcn vI hn ijqe PunH" ne n;m ismrn de n;l sMs;r dI k;r ivh;r krde rihN d; PupdeS vI idLt; hE :--- 115/3- n;m; khE itlocn;, muK te r;m sMm;il .. h;q p;Pu kir k;mu sBu cItu inrMjn n;il ..[213]-1375-6

Page 100: maas maas kar moorakh jhegre (new)

100

{B;v---hLq k;r ivc - ict y;r ivc . suiN y;r hm;re sjN .......1.. [703]-z|t

116/4- k;hU dInúe p;T pTMbr, k;hU plQ inv;r; .. k;hU grI godrI n;hI, k;hU K;n pr;r; .. aihrK v;du n kIjE, re mn .. suikRtu kir kir lIjE, re mn .. 1 .. rh;Pu .. [479]-3-16 pdarq:--p;T pTMbr--pLT de kpxe, reSmI bstr . grI godrI--glI hoXI godxI, juLlI . pr;r;--pr;lI .

K;n--Qr" ivc . 1 . aihrK--ihrK, XIrK;, igl; . v;du--Zgx; . suikRtu-imhnt dI nek km;XI . 1 . rh;Pu .. arq:--(prm;tm; ne) kXI bMida" nU| reSmI kLpxe (pihnN nU|) idLte hn, te inv;rI plMQ (sON nU|), pr kXI

(ivc;ira") nU| glI hoXI juLlI vI nhI' imldI, te kXI Qr" ivc (ibstre dI q") pr;lI hI hE . 1 . he mn (lok" kol bhut; wn pd;rq veK ke) XIrK; te Zgx; ikPu' krd; hE ? nek km;XI krI j;h te tUM vI (iXh suLK) pR;pt kr lE . 1 . rh;Pu .

iXs ivc vI koXI SLk nhI' hE ik sMs;rI wMde mnuLK de n;l nhI' inBde pr sMs;r itAg deN v;lI gLl nU| vI sitgur" ne kXI q"XI' rLd kIt; hE . gurU arjun dev jI mh;r;j de iXs Furm;n--'' avir k;j* terE iktE n k;m '' de arq ilKN sme' PunH" de iXs Furm;n nU| vI aLKo' Puhle nhI' krn; c;hId; :--- 117/5- Pudmu kreidA jIPu tMU km;vidA suK BuMcu .. iwAiXidA tU| pRBU imlu, n;nk PutrI icMt .. 1 ..[522]-v;-17

sitgur" d; PupdeS bx; spLST hE ik PuCLdm krke m;iXA km;Pu ate jIvn inrb;h de suLK m;No', ate pRBU nU| sd; y;d ivc iTk;XI rLKo, ijs n;l mn de s;re ifkr s;re Zore Aid dUr ho j;Nge . PuLdm krke roJI km;PuN d; PupdeS hor gurU Furm;n; ivc vI imld; hE . pr Xewr B;XI sRI je pI sMgt is|Q jI lok" nU| iXh sUZ de rhe hn ik *hor sMs;rI kMm wMde zLD zD; ke s;w sMgt ivc cOkxe m;rI rLKNe c;hIde hn . ijs YMg n;l PunH" iXh PupdeS iliKA hE Pus to' SMk; Pupjd; hE ik Puh iXh cMgI trH" j;Nde sn ik sitgur" ne ikhxe kMm" nU| ivarq kih ke n;m ismrn dI gLl khI hE . pr ijs ilK;rI ne gurisLK nU| gurmit de isw"t to' hr p;isPu' PuKex ke '' m;s K;N '' de ivruLw BrmI bN;PuN; hE, Pus kolo' gurmuK" v;lI ilKt dI As ikve' ho skdI hE ? (3) gurU nwnk swihb jI dI t" s;re sMs;rI jIv" d; Atmk rog imT;PuN lXI AXe sn . sneh ate hmdrdI de inLQ d; suK deN v;lI PunH" dI ivS;l buLkl ivc s;r; jgt sm;iXA hoiXA hE . pr iXPu' isLw ho irh; hE ijve' SRI je pI sMgt isMQ jI nU| gurU n;nk jI dI iXs adLutI buLkl dI '' ivS;lt; ''' duKI kr rhI huMdI hE . ipAr" lLdI gurU-buLkl nU| XeDI BIxI krI j; rhe hn ik pihl" Pus ivc kevl '' isLK '' rihN idLte sn te huN isLK" ivco' vI kevl Puh rih gXe hn ijnH" ne m;s K;N; itAigA hoiXA hE . aqv; pivLtR a;h;r v;le hoN de k;rn ijnH" d; idl ate muLK hLz; hE. B;XI jI vrg; ivdv;n ilK;rI sitgurU n;nk inrMk;rI jI de iXs s;ke nU| cMgI trH" j;Nd; hE ik gurdev jI * '' avr k;j '' itAgN to' sitgur" d; B;v, ivK;ve v;le imqe hoXe wrm-krm hn . tIrq" de iXSn;n, yLg, d;n puMn, misA de iXSn;n, ivwIa" n;l kIte gurU gRMq s;ihb jI de t"tRkI p;W ikse dUje kolo' krv; ke Pus d; '' fl '' pEse de ke <rId lEN d; duKd;XI wMw;, vrt rLKNe, m;s K;N de itAgI bN ke ApNe Ap nU| vLD; wrmI smZ lEN;, Aid, ajehe lok ivK;ve v;le s;re wrm-krm sitgur" ne insfl furm;n kIte hn .

Page 101: maas maas kar moorakh jhegre (new)

101

j;n-lev; <tira" n;l Bre hoXe, jMMgl" bIAb;n" ivcdI lMQ ke _s '' kODe r;kS '' nU| t;rn lXI j; aLpxe sn ijhx; hr prk;r de pSU pMzIa" de n;l mnuLK" nU| vI BuMn ke K; j"d; sI . iXk b;gI soc v;le B;XI s;ihb jI nU| sitgur" d; iXh furm;n vI S;iXd n; hI B;Pu'd; hove :-- 118/6- bRhmn vEs sUd aru KHtRI, Dom cMD;r mlez mn soiX .. hoiX punIt BgvMt Bjn te, Apu t;ir t;re kul doiX .. 1 .. [858]-2

pd arq:--Dom--DUm, imr;sI . cMD;l--t;msI suB;Pu v;l;, t;msI PupjIvk; v;l;, kuLte de m;s de smet sB iksm d; m;s K; j;N v;l; . mlez mn--mlIn mn v;le . Apu--ApNe Ap nU| . t;ir--t;r ke . doiX--dove' . 1 .

arq:--koXI bR;hmN hove, KLtRI hove, DUm, cMD;l j" mlIn mn v;l; hove, prm;tm; de Bjn n;l mnuLK pivLtR ho j"d; hE, Puh ApNe Ap nU| (sMs;r-smuMdr to')t;r ke ApNIa" dove' kul" ,vI t;r lE'd; hE . 1 . 119/7- KtRI bR;hmN sUdu vEs, PuwrE ismir cMD;lu .. ijin j;in_ pRBu Apn;, n;nk itsih rv;l .. 17 ..[346]-17

BweI jI qW kyvl ausy dw hI mUMh h~Cw smJdy hn ijhVw mws nw KWdw hovy, eyDr siqgurW ny keI &urmwnw ivc srb-p~KI cMfwl vI au~cI Awqmk AvsQw vwlw bx ky sMswr smuMdr qoN pwr huMdw drswieAw hoieAw hY:-- 120/8- KTu krm kul sMjugtu hE, hir Bgit ihrdE n;ih ..

crn;ribMd n kq; B;vE, supc tuil sm;in .. 1 .. re ict ceit cet acet .. k;he n b;lmIkih deK .. iksu j;it te ikh pdih amir_ r;m Bgit ibseK .. 1 .. rh;Pu .. suAnu stRu aj;tu sB te, ikRsn l;vE hetu .. logu bpur; ikA sr;hE, tIin lok pRves .. 2 .. aj;mlu ipMgul; luBtu kuMcru, gXe hir kE p;is .. aEse durmit instre, tU ikPu n trih rivd;s .. 3 ..[1124]-1 pd arq:--KTu krm=-ze krm, (mnU-isimRtI ivc dLse ze krm jo hrek bR;hmN lXI JrUrI hn ) ivLidA

pxHnI te pxH;Pu'NI, jLg krn; te krv;Pu'N;, d;n deN; te lEN; . sMyukt--smet, siht . crn;ribMd=crn + aribMd, crn kml . supcu= cMD;l, jo kuLte irMnH ke K"d; hoXe . tuil=br;br . sm;in=vrg; . 1 . re acet=he G;Fl mn . k;he n=ikPu' nhI' ? pdih=drje PuCLte . amir_=aLpixA . ibseK=ivSeSt;, viDAXI . 1 . rh;Pu . suAn stR=kuita" d; vErI, kuLte m;r ke K; j;N v;l; . aj;t=nIc, cMD;l . hetu=PAr . bpur;=ivc;r;, inm;N; . sr;hE=isFit kre . 2 . luBd=lubwk, iSk;rI . kuMcr=h;qI . durmit=BExI mLt v;le . 3 . aj;ml=knOj d; iXk dur;c;rI bR;hmN, ijs ne iXLk vesv; n;l ivAh kIt; sI . Pus vesv; de Pudr to' 10 puLtr jnme . zoTe puLtr d; n;m n;r;iXN hoN krke aj;ml n;r;iXN d; Bgt bN igA, ate muktI d; aiwk;rI ho igA . ipMgl;=jnkpurI ivc iXLk gnk; (kMjrI) rihMdI sI ijs d; n;m ipMgul; sI . Pus ne iXk idn iXk wnI suMdr jv;n veiKA, Pus Pute moht ho gXI . pr Puh Pus p;s n; AiXA . ipMgul; dI s;rI r;t becEnI ivc bItI . aMt Pus de mn ivc vEr;g pEd; ho igA ik je aijh; pRem mE' prmeSr ivc l;Pu'dI, t" ikMn; cMg; fl imld; . ipMgul; krt;r de ismrn ivc lLg ke mukt ho gXI .

arq:--he mere G;fl mn ! pRBU nU| ismr . he mn ! b;lmIk vl ikPu' nhI' veKd;,s jo iXLk nI'vI' j;t to' vLDe drje PuCLte aLpx igA, iXh viDAXI prm;tm; dI BgtI de k;rn hI sI . 1 . rh;Pu . je koXI mnuLK PuCLcI bR;hmN kul d; hove, te inLt ze krm krd; hove, pr je Pus de ihrde ivc prm;tm" dI BgtI nhI', je Pus nU| pRBU de sohNe crn" dIa" gLl" cMgIa" nhI' lLgdIa", t" Puh cMD;l hE, cMD;l vrg; hE . 1 . (b;lmIk) kLuita" d; vErI sI (ijqo' vI kLut; imle irMnH ke K; j"d; sI) sB lok" n;lo' cMD;l sI, pr Pus ne pRBU n;l ipAr kIt; . ivc;r; jgt Pus dI kI viDAXI kr skd; hE ? Pus dI soB; itRlokI ivc iKLlr gXI . 2 . aj;ml, ipMgl;, iSk;rI, kMucr--iXh s;re (mukt ho gXe) pRBU-crn" ivc j;

Page 102: maas maas kar moorakh jhegre (new)

102

aLpxe . he rivd;s ! je aijhI BExI mLt v;le tr gXe t" tUM (iXs sMs;r-s;gr to') ikPu' n p;r lMQe'g; ? . 3 . Puprokt gurU-Sbd" dI ivc;r krn to' isLw hoiXA hE ik koXI mnuLK, kevl ikse <ur;k de

k;rn pRBU-pR;ptI v;le anMd to' v"iZA nhI' rih J"d; . B;XI je pI sMgt isMQ jI de iXs kqn nU| ik '' m;s K;N v;ila" d; mU|h ate ihrd; apivLtr hoN krke Puh pRBU-n;m d; ismrn nhI' kr skde '' vI gurU-b;NI ne rLd kr idLt; hE . pr hor vI cMgI trH" tsLlI kr lEN lXI, PunH" gurU Sbd" dI ivc;r vI kr lENI JrUrI bNdI hE ijnH" (gur-Sbd") ivclIa" tuk" dI vrto' krke B;XI jI ne ApNe ivc;r" nU| gurmit smZe j;N d; koZ; BuleK; p;PuN d; ytn kIt; hoiXA hE .

je pI sMgt isMQ jI iXk p;se t" gurU-gRMq s;ihb nU|, ApNI pustk ivc jugo-jug aTLl, ds" gurUa" dI joit ate '' pRgT gur" kI deh '' ilK ke pUjde ate sitk;rde J;hr ho rhe hn, pr dUje p;se Puse pustk ivc hI Puse anUpMm sitgurU jI de p;vn srUp te ilKe gurU-slok dI bn;vT nU| psMd nhI' kr rhe . ijs trtIb ivc (gurUb;NI nU|) pMcm p;itS;h jI ne iliKA aqv; ApNI deK-reK ivc B;XI gurd;s jI to' ilKv;iXA sI, B;XI s;ihb Pus d; Jr; vI sitk;r nhI' kr rhe . ApNI pustk de 15 sFe te kIte Pus koZe gurb;NI-itRsk;r d; verv; iXs pRk;r' hE:--

ApNI ivPu't v;l; koZ; BuleK; p;PuN lXI pihl" iXh tuk ilKI hE--' n;nk n;Pu Kud;iX k; idil hzE muiK lehu .. (v;r m;Z mhl; 1-140) ate ifr--'' be-Jub;n" ate int;Ne jIv" nU| kuh kuh ke m;rn v;lI trk mXI B;S; ilK ke Puse slok dI iXs to' ipzlI tuk vrt lXI--'' je rtu lgE kpxE, j;m; hoiX plItu .. jo rtu pIvih m;Ns; itn ikPu inrml cItu .. (-m;Z mhl; 1-140] Xeqe ''v;r'' pd nhI' iliKA . gurb;NI dI pUrI j;Nk;rI n; hoN de k;rn, Am p;Wk XehI pRB;v lENge ik, B;XI s;ihb jI ne do q"XI', do aLD aLD Sbd" j" slok" dIa" tuk" vrtIa" hn . pr asl ivc dove' q"XI iXLko hI slok dIa" vMDIa" p; ke, do trH" de mn-mtI ivc;r" nU| gurmit isLw kIt; hE . ifr iXh smZ nhI' pE'dI ik Puse gurU-v;k dI A<rI tuk, dUjI v;rI vI pUrI iks yojn" awIn nhI' ilKI . gurU--v;k" dI cIr f;x krI j;N ivc B;XI je pI sMgt is|Q b;kI itMn ilK;rIa" to' aLge hn . pUr; slok iXs pRk;r hE:-- 121/9- '' je rtu lgE kpxE j;m; hoiX plItu ..

jo rtu pIvih m;Ns; itn ikPu inrmlu cItu ..'' '' n;nk n;Pu Kud;iX k;, idil hzE muiK lehu ..'' avir idv;je dunI ke, ZUWe aml krehu ..1..[140]-v;r-6 pwvn gurUbwxI-slok nUM do QWeI vMf ky vI, gurU &urmwn dw lkIr vwlw aupRoikq

ih~sw nhI iliKAw[ BweI jI ny siqgurW dy s~c nUM mnmqI JUT-rMgx dyx dI AslIAq smJx leI, Awau inrp~K ivdvwn, gurmuK ipAwry pRo : swihb isMG jI dy ilKy gurbwxNI ArQ iekwgrqw nwl pVH leIey:---

arq:--je j;me (puS;k) nU| lhU lLg j;ve, t" j;m" plIt (gMd;) ho j"d; hE (te iXsl;imk akIde anus;r nm;J nhI' ho skdI) pr jo bMde mnuLK" d; lhU pI'de hn (B;v, wLk; krke hr;m dI km;XI K"de hn) PunH" d; mn ikve' p;k (s;F) rih skd; hE (te plIt mn n;l nm;J pxHI ikve' kbUl hE?) he n;nk ! rLb d; n;m mUMho' s;F idl n;l lE, (iXs to' ibn") hor kMm dunIa" v;le ivK;ve hn (PuJU krke isjde krne, nk rgxne insFl d; lok-ivK;v; hE) . iXh t" tusI' kUxe kMm hI krde ho . 1 .

Page 103: maas maas kar moorakh jhegre (new)

103

slok de arq" to' spLST ho j"d; hE ik, kXI trH" dIa" wLke-KorIa" krke, GrIb int;Ne ate aigAnI mnuLK" dI hLk dI km;XI, Koh ke K;N nU|, j" WLG ke K;N nU|, sitgur" ne '' mnuLK" d; lhU pIN" '' Furm;n kIt; hE . pMj vkt de inm;JI k;JI nU| ict;vnI de ke, smZ;iXA hE ik, kLpxe nU| lhU lLg j;ve t", Pus nU| plIt smZ ke, inm;J pxHn to' pihl" Pus nU| Put;r deN v;l; lok ivK;v; krde ho . pr dUje p;se tuh;De ihrde ivclI pivLtrt; d; h;l iXh hE ik GrIb" dI r;s-pUMjI nU| luLT K"de ho . m;no, tusI smUlce mnuLK K; ke Atm; nU| plIt kr rhe ho . gMdI Atm; n;l tusI <ud; dI drg;h ivc ikve' mnJUr ho skde ho ? SRI je pI sMgt isMQ jI ne ijqe a;pNI iXs dIll nU| ik, m;s K;N v;le mnuLK '' d; mU|h ate idl, dove' aLze (cMge) n; rihN k;rn, rLb d; n;m nhI' ismr skd;, gurmit ne isLw krn; sI _qe kevl''' n;nk n;Pu Kud;iX k;, idil hzE muiK lehu '' XehI aLwI tuk vrt lXI .je tuk d; agl; ihLs; '' avr idv;je dunI ke .....krehu '' ilKde t" iXh vI dLsN dI lox sI ik sitgur" ne ''avir idv;jE '' iknH" nU| ikh; hE . dlIl dI kicAXI d; pol nMg; ho j;N n;l s;rI kItI kLtrI, KUh ivc pE'dI sI . be-Jub;n ate int;Ne jIv" nU| kuh kuh ke m;rn v;lI '' trk '' vI bxI sF;XI n;l de idLtI . pUre slok ivc hI, pSU-pMzIa" de vLYN TuLkN d; Jr; vI sMket nhI' hE, pr B;XI jI nee '' je rtu lgE '' v;lIa" tuk" vI ApNI ivPu't anus;r vrt ke, p;Wk" de mn ivc dUj; Brm bN; idLt; ik iXh PuhI '' rt '' (lhU) hE ijhxI j;nvr" nU| vLYN lLiga" inkl ke kLpixa" te vI pE j"dI hE . iXs trH" '' jo rtu pIvih m;Ns; '' v;l; gur-PupdeS pUrI trH" bdl idLt; .

gurmuK ipAre s;ihb isMQ jI de ilKe arq" to' iXh spLST ho cuLk; hE ik sitgur" de iXh pivLtr bcn, J;lm muslm;n h;km" de Julm nU| veKN te slok de rUp ivc prgT hoXe sn . Bl; je sitgur" ne j;me te pE skN v;lI (Jbh kIte j;N v;le j;nvr" dI) rt b;re hI Furm;iXA sI t" ifr kI ago' J;lm nm;JI h;km iXPu' nhI' sI kih skd; ik-- '' he gurU jI ! mE sd; hI a;pNe kLpxe l;h ke j;nvr" nU| hl;l krd; h" . iXs lXI mere j;me de plIt ho j;N dI icMt; zLDo te koXI hor gLl kro . '' m;s-itAgI-wrm de w;rnI B;XI jI, sdIvI sLc v;le gurU PupdeS nU| ikDI kLcI gLl n;l jox rhe hn .

B;XI joigMdr isMQ jI tlv;x;--ne vI XehI tuk ApNI pustk de 17 sFe te ilKI hE jo vI m;s de itAgI ilK;rIa" v"g '' je rt - - - - - -cItu '' tk hI hEE, (B;v, A<rI tuk '' n;nk n;Pu Kud;iX k;, idil hzE muiK lehu .. avir idv;je dunI ke, ZUWee aml kreh .. 1 ..--nhI' ilKI ). _nI hI tuk de arq iXs pRk;r ilKe hn:--

[ arq:--je kLpxe Pute <Un dIa" izLT; pE j;N n;l puS;k apivLtr ho j"dI hE (ate iXs puS;k nU| p; ke pUj;-p;W Bjn-bMdgI ivc bEWN; PuicLt nhI') t" ijhxe mnuLK (j;nvr" d; m;s K;N krke PunH" dI) sgvI' rt pI'de hn, PunH" d; ict ikve' pivLtr ho skd; hE . ]

ikse vI Sbd koS ivc, m;Ns pd d; arq '' pSU pMKI j" j;nvr '' nhI' hE . gurb;NI ivc hor vI kXI q"XI '' m;Ns '' pd kevl mnuLK v;ste hI, AiXA hE . ijve'--m;Nsu jnm vDpuMne p;iXA .. (sRI r;g m: 1) ate '' m;Nsu BirA AiNA m;Nsu BirA AiX '' .. (vDhM: m: 1) so m;Ns d; arq '' j;nvr '' ilKN", suihLrdt; nhI' hE . '' jo rtu pIvih m;Ns; '' d; arq hE, ijhx; mnuLK" d; lhU pI'd; hE, ikse dUje dI lhU-psIne dI km;XI woKe n;l j" wLke n;l K; j;NI '' mnuLK" d; lhU pIN" '' pMj;bI bolI d; '' muh;vr; '' hJ;r" s;l" to' pRclt hE. pr s;PuN de aMnHe nU| ijve hr p;se hr; hI hr; idLsd; hE,

Page 104: maas maas kar moorakh jhegre (new)

104

m;s de itAgI ho ke vDe wrmI ho j;N v;ila" nU| hr p;se m;s hI m;s iK~lirAw nJrI' A irh; hE . ivrowIa" ne t" ajeh; kukrm krn; hI sI pr jd gurU pMq de ivdv;n isLK hI, ApNe sitgrU jI de isw"t nU| KMDn krn ivc pMq dI sev; mMn bEWN, t" pMq ivc cxHdI kl; de prt APuN dI gLl Ape hI supn; ho j;NI hoXI .

sMt ig: gurbcn isMQ iBMDr" v;le mh"purK" ne ApNI pustk ''gurmit riht mry;d; '' (FrvrI 1975 dI aEDISn) de 83 sFe te Xese tuk nU| vrtn lXI hor vw ajIb dlIl ilKI hE . PunH" d; Furm;n iXs pRk;r hEE—

'' jo kukxI m;rd; sI k;JI Pus nU| veK ke sRI sult;n pur s;ihb jdo' sitgur s;ihb jI ivcrde sI Pus vkt k;JI de cole te lhU dI izLT pE gXI t" ikh; col; plIt ho igA hE . Pus vkt mh;r;j ne ikh; ik-- je rtu lgE kpxE j;m; hoiX plItu . jo rtu pIvih m;Ns; itN* ikPu inrmlu cItu . sMqW ny Apxw sMqqweI vwlw aucycw AiDkwr vrq ky, swry jgq leI srbsWJw

Aqy sdIvI scweI vwly aupdyS dy rwhIN gurbwxI ƒ ^ws Gtnw nwl joV ky gurUbwxI dy aupdyS dI kyvl ivSwlqw hI nhIM suMgyV id~qI, sgoN siqgurU jI dy Anmol bcn dy sdIvI s~c vwly inAwry gux dw vI Bog pw id~qw[ kI rwj, md dw hMkwrI auh kwzI, J~t-pt ieauN ikhw ik- " myry jwmy qy lhU dI iC~t pY jwx qoN icMqwqur hox dw quhwfw SukrIAw[ pr, i&kr nw kro, Agy qoN murZI hlwl krn l~gw mYN jwmW lwh ky dUr r~K idAw krWgw jI [ "siqgurU jI dy bcn ƒ &zUl dI aukqI drsw ky, kI, ausy pl r~d nhIN sI kr skdw ? aurdU dI khwvq hY--'' Coty mIAW so Coty mIAW bVy mIAW suBHwn A~lw '' [ (4) sRI je pI sMgt is|Q jI de B;Sn d; n|: 4 ihLs; pxHo . ''' n;Pu Kud;iX k; '' tuk nU| hor vI trkmXI bN;PuN lXI, isrI r;g ivc Puc;re gurU n;nk dev jI de hI p;vn Sbd dI pihlI tuk ivco' ''mn jUWE tin jUiW hE, ijhv; jUWI hoiX'' kevl iXLk str cuN ke mnmLtI ivPu't n;l vrtI hE . p;Wk nU| pRB;v iXh idLt; hE ik m;s K;N n;l min, tin ate ijhv; Aid sB jUWe ho j;N k;rn prm;tm; d; n;m nhI' ilA j; skd; . iXs str v;lI pUrI tuk iXs pRk;r hE:-- 122/10 min jUWE tin jUiW hE ijhv; jUWI hoiX ..

muiK ZUWE ZUWu bolN;, ikPu kir sUc; hoiX .. ibnu aB sbd n m"jIaE s;ce te scu hoiX .. 1 .. [55-56]-5 arq:--je jIv d; mn (ivk;r" dI qoh n;l) jUW; ho cuLk; hE, t" Pus de srIr ivc vI jUW hI jUW hE ( s;re

igAn-iXMdRe ivk;r" vl hI dOxde hn) Pus dI jIB (K;N de csika" n;l) jUWI hoXI rihMdI hE, ZUWe mU|h n;l ZUW bolN d; hI sB;Pu bN j"d; hE . aijh; jIv (ikse b;hrle suLc Aidk krm n;l aMdro') suLc; kde vI nhI' ho skd; . gurU de Sbd-jl to' ibn; mn m"ijA nhI' j; skd;, te iXh sLc (n;m-ismrn) pRBU to' hI imld; hE . 1 .

gurb;NI d; iXh aTLl isw"t hE ik sLc dI pR;ptI to' ibn" mnuLK d; mU|h Aid sB kuZ apivLtR hI rihMd; hE . arq;t, mnuLK d; mn tn suLc; td hI ho skd; hE je Puh '' gurU srn pE ske, *itn '' de q" '' itN'' aSuLw hE .

Page 105: maas maas kar moorakh jhegre (new)

105

gurU de PupdeS anus;r cLl ke, sLc n;l jux j;Xe. pr sRI je pI sMgt isMQ jI gurU n;nk dev jI dI iXs '' aTLl sc;XI '' nU| bdl deN d; iTLl l;XI j; rhe hn . Puh XehI pRB;v deXI j; rhe .hn ik ijMn" icr mnuLK d; ah;r pivtR n; hove Pus d; mMUh te ihrd; suLc; nhI' ho skd; ate n; hI pRBU d; ismrn hI ho skd; hE . ApNI Xese gLl nU| gurmit isLw krn lXI pRB;tI r;g ivc Puc;re gurU n;nk jI de hI Sbd dI dUjI tuk dI kevl pihlI str--ibKu - - km;iX'' ilKde hn. tuk iXPu' hE:-- 123/11 ibKu K;N; ibKu bolN;, ibKu kI k;r km;iX .. jm dir b;we m;rIaih zUTis s;cE n;iX .. 2 .. [1331]-13

arq:--(moh de j;l ivc fs ke) mnuLK jo kuZ K"d; hE Puh vI (Atmk jIvn lXI) Jihr hE, jo kuZ bold; hE Puh vI Jihr hE, jo kuZ krd; km;Pu'd; hE Puh vI Jihr hI hE . (aijhe bMde A<r) jmr;j de bUhe te bLwe hoXe (m;nisk duLK" dI) m;r K"de hn . (iXnH" m;nisk duK" to') PuhI Kl;sI h;sl krd; hE jo prm;tm; de n;m ivc juxd; hE . (B;v, Jihr-rUpI m;iXA de Bog" ivc fs ke Atimk mOte mr rhe mnuLK nU| kevl prm;tm; d; ismrn hI bc; skd; hE)

apivÒtr aqv; t;mipk Bojn K;N n;l mnuLK de bcn ate krm vI sB aSuB hoN v;lI ApNI mt nU| gurmit isLw krn lXI B;XI s;ihb, vDhMs kI v;r ivco' gurU amrd;s jI de slok dI iXLk str--'' ibKu - - -igr;s .. ilKI hE, pUr; slok iXs pRk;r hE:--- 124/12= m : 3 .. hor ivD;NI c;krI iwRgu jIvNu iwRgu v;su ..

aMimRtu zoiD ibKu lge ibK KTN; ibKu r;is .. ibKu K;N; ibKu pEnN; ibKu ke muiK igr;s .. aEqE duKo duKu km;vN; muiXA nrik inv;su .. mnmuK muih mElE sbdu n j;NnI k;m kroiw ivN;su .. `sitgur k; BPu zoiDA mn hiW kMmu n a;vE r;is .. jm puir bwe m;rIaih ko n suNe ard;is .. n;nk pUrib iliKA km;vN; gurmuiK n;im inv;su .. 2 ..[586]-v;r-2

arq:-(pRBU dI bMdgI zLD ke) hor ibg;nI k;r (krn v;ila" d;) jIPUN; te vLsN; ifTk;r-yog hE ikPu'ik Puh mnuLK aMimRt zLD ke (m;iXA rUp) Jihr iXLkW; krn ivc lLge hoXe hn, Jihr hI PunHH" dI KLTI km;XI hE ate Jihr hI PunH" dI pUMjI hE, Jihr hI PunH" dI <ur;k te puS;k hE, ate (m;iXA rUpI) jihr dIa" hI Puh mnuLK mU|h ivc burkIa" p; rhe hn . ajehe bMde jgt ivc inr; duLK hI Bogde hn te moiXa" vI PunH" d; v;s nrk ivc hI huMd; hE . mU|ho' mEle hoN krke mn de ipLze turn v;le bMde gurU de Sbd nU| nhI' pz;Nde, k;m, kRow Aidk ivc PunH" dI Atmk mOt ho j"dI hE, sitgurU d; adb zLD deN kr ke, mn de hW n;l kIt; hoiXA PunH" d; koXI kMm isre nhI' cxHd;, (iXs v;ste) mnmuK mnuLK jm-purI ivc bLwe m;r K"de hn, koXI PunH" dI puk;r nhI' suNd; (B;v koXI PunH" dI sh;iXt; nhI' krd; ) gurdev jI d; Furm;n hE ik muLY to' (kIte krm" anus;r) iliKA leK jIv km;Pu'de hn (B;v, ipzle kIte krm" de sMsk;r" anus;r ikrt, km;XI j"de hn) (iXse trH") gurU de snmuLK rihN n;le bMida" dI surt n;m ivc juxI rihMdI hE . 2 .

slok de arq-ivc;r to' isLw hoiXA hE ik sRI je pI isMQ ne iXs p;vn slok dI tIsrI str dI mnmtI vrto' krke gurb;NI dI inr;drI hI kItI hE .

B;XI s;ihb d; iXh kqn ik--'' jekr pivLtrt; aqv; suLc nhI' t" wrm j" sLc dI pR;ptI nhI ho skdI '' vI gurmit isw"t de ivruLw hE . ate iXs ASe nU| gurmit isLw krn lXI -'' suic hovE t; scu p;XIaE .. 2 .. '' tuk dI vrto' krnI vI mnmuðKt; hE . iXs gurU Furm;n d; arq PulT; kIt; j; irh; hE . asI aLge pxH AXe h" ik iXs tuk de arq iXs pRk;r hn:--'' t" hI suLc-pivðtrt; ho skdI hE je sLc; pRBU iml pXe '' . yq;--

Page 106: maas maas kar moorakh jhegre (new)

106

ivNu sc1 soc2 n p;XIaE B;XI s;c; agm wNI .. [608]-2 B;v, pRBU de n;m to' ibn" a;timk pivLtRt; pR;pt nhI' ho skdI . Puh aTLl hstI v;l;

aphuMc pRBU hI ( pivLtRt; d; som; hE) ! gurU-bwxNI dI ies quk nUM piVHAw hI ASu~D ho jWdw hY [ '' suic hovy qW--Bwv,

suc qd hI huMdI hY, (jy) scu pweIAY ]-Bwv, jd sdw-iQr pRBU dI pRwpqI ho jwvy. jdoN AkwlpurK jI dy pRym ivc ihrdw rMigAw jwvy, qW mnu~K dw mn-qn piv~qr ho jWdw hY [ Bojn Ckx ivc aucycI su~cm r~Kx nwl, AQvw rihx sihx Aqy pihrwvy Aid ivc „su~c‟ rKx nwl pRBU dI, pRwpqI dI g~l, gurbwxNI ivc iksy QW nhI'N hY[ gurmiq ivc qW, ihrdy qoN pRym Aqy pRIq dI hI g~l hY:-- 125- AMqir pRymu prwpiq 'drSn' ]

guuurbwxI isau pRIiq su prsnu ] Aihinis inrml joiq sbweI, Git dIpk gurmuiK jwqw hy ] 15 ] {1032}-5-11

1 (pRBU ). 2 (Atmk pivLtRt;)

Page 107: maas maas kar moorakh jhegre (new)

107

22. suLc --jUW ate gurb;NI

ikPu'ik m;s K;N de ivrow ivc pustk" ilKN v;le lg-Bg s;re ilK;rIa" d;, ate <;s krke

B;XI je pI sMgt isMQ d; s;r; Jor, iXs gLl te hI hE ik, mnuLK d; imWbolx; hoN;, mnuLK d; suce Acrn v;l; ate bh;dr hoN;, pRBU de BE v;l; hoN;, aqv; mnuKt; ivcle s;re '' SuLB guN" '' dI pR;ptI, kevl '' pivLtr ah;r ate suLcm '' te hI inrBr hE . ApNe imqe Xes isw"t nU| smZ;PuN lXI gurb;NI dI Glt vrto' vI kXI q"XI kItI hE . iXs lXI JrUrI bNd; hE ik '' suLc ate jUW '' b;re gurU gRMq s;ihb jI d; isw"t cMgI trH" smZ lXIXe .

Awau pihlW gurbwxNI dy auh &urmwn ivcwr leIey ijnHW ivc SrIr dI su~c dI pwbMdI qoN ibnw scu dI pRwpqI dw igAwn idRV krwieAw hY:-- 126/13- tnu sUc; so AKIaE ijs mih s;c; n;Pu .. BE sic r;tI dehurI, ijhv; scu suAPu .. scI ndir inh;lIaE bhuix n p;vE t;Pu .. 2 .. {20]-15

arq:--ijhx; srIr prm;tm; de adb-ipAr ivc, pRBU dI y;d ivc rMigA rihMd; hE, ijs dI jIB nU| ismrn hI (ApNI hstI d;) asl mnorq j;pd; hE, ijs srIr ivc sd; iqr pRBU d; n;m iTikA rihMd; hE, PuhI srIr pivtR aKv; skd; hE . (aijhe ijs srIr PuCLte) pRBU dI imhr dI nJr huMdI hE, Puh mux mux (jnm-mrn de gex dI kuW;lI ivc pE ke) t;a (sek) nhI' sh;rd; . 2 . 127/14- soXI kucIlu kudrit nhI j;nE .. lIpIaE q;iX n suic hir m;nE ..

aMtru mEl; b;hru int wovE .. s;cI drgih apnI pit KovE .. 2 .. [1151]-40-53 arq:--asl ivc PuhI mnuLK gMdI rihNI v;l; hE ijhx; iXs s;rI rcn; ivc (iXs de krt;r- isrjNh;r

nU| vLsd;) nhI' pz;N skd; . je (lok ivK;ve v;l;) b;hrl; cOk; ilipA j;Xe (t" iXs b;hrlI suLc nU|) prm;tm; suLc nhI' smZd; . ijs mnuLK d; ihrd; t" ivk;r" n;l gMd; hoiXA ipA hE, pr Puh ApNe srIr nU| (suLc dI <;tr) sd; wo'd; rihMd; hE, Puh mnuLK pRBU dI hJUrI ivc ApNI iXLJt gv; lE'd; hE . 128/15- ibrqI s;kt kI Arj; .. s;c ibn; kh hovt sUc; .. [269]-asT-5(6)

pdarq:--ibrqI--ivarq . s;kt--(rLb n;lo') TuLT; hoiXA, prmeSr nU| BLuilA hoiXA . Arj;--Pumr . s;c--scu, pRBU . sUc;--pivLtR . 128/16- sUcE B;DE s;cu sm;vE ivrle sUc;c;rI ..

tMtE kPu prm tMtu iml;iXA n;nk sriN tum;rI .. 5 .. [597]-6 pdarq:-- sUcE--pivLtR . B"De--(ihrde) B"De ivc . sUc;c;rI--suLce Ac;r v;le . tMtE kPu--jIv;tm; nU| . prm

tMt--prm Atm;, pRBU . 5 . arq:--pivLtR ihrde ivc hI prm;tm; iTk skd; hE, pr suLce Acrn v;le (pivtR ihrde v;le) koXI ivrle

huMde hn . (gurU ApNe Sbd-igAn de r;hI' ihrd; pivLtR kr ke) jIv nU| prm;tm; imld; hE . gurU n;nk hI Furm;n krde hn, he jIv ! ard;s kr ik, he pRBU ! mE' terI Srn h" (mEnU| ApNe crn" ivc joxI rLK ) . 129/17- sUce Xeih n AKIaih bhin ij ipMD; woiX ..

sUce seXI n;nk; ijnú min visA soiX .. 2 .. [472] iXs trH" de hor kXI gurU-Furm;n hn ijnH" duAr; sitgur" ne sLcu (pRBU) dI pR;ptI nU| hI

Page 108: maas maas kar moorakh jhegre (new)

108

asl suLc mMnN v;l; gurmit-isw"t idRx kr;iXA hE . iXh kihN; gurmit nhI' hE ik m;s K;N; itAg deN n;l mnuLK d; ihrd; suc; ho j"d; hE . ajehI soc ibLpR-v;d hE . jUW

PuCLpr kItI gurb;NI ivc;r to' spLST ho igA hE ik mnuLK kevl PuhI suLc; hE ijs d; ihrd; pRBU pRem dI rMgN ivc rMiga; j;ve . huN as" iXh smZN; hE ik mnuLK jnm to' hI '' jUW; '' hE ate iXs dI iXh jUW kde dUr nhI' ho skdI B;ve' srIr nU| lK" v;rI ml ml ke p;NI n;l wot; j;Xe. mnuLK de ihrde aqv; tn dI iXh jUW ikse wrm-krm n;l vI dUr nhI' ho skdI . lok" de mn;' ivc suLcm d; Brm p;PuN v;le bR;hmN nU| sMbown krke, mnuLK de jm"drU aqv; <;nd;nI jUWe hoN d; ate srb ivApI jUW d; igAn :-- 130/18- m;t; jUWI, ipt; BI jUW;, jUWe hI fl l;ge ..

Avih jUWe, j;ih BI jUWe, jUWe mrih aB;ge .. 1 .. khu pMiDt, sUc; kvnu W;Pu .. jh" bEis hPu Bojnu K;Pu .. 1 .. rh;Pu .. ijhb; jUWI, bolt jUW;, krn netR siB jUWe .. iXMdRI kI jUiW Putris n;hI, bRhm agin ke lUWe .. 2 .. agin BI jUWI, p;nI jUW;, jUWI bEis pk;iXA .. jUWI krzI prosn l;g;, jUWe hI bEiW K;iXA .. 3 .. gobru jUW;, cPuk; jUW;, jUWI dInI k;r; .. kih kbIr teXI nr sUce, s;cI prI ibc;r; .. 4 .. [1195]-1-7 pdarq:--he pMiDt ! dLs, Puh ikhx; q" hE jo suLc; hE, ijqe bEW ke mE' roTI K; sk" (t" ju pUrI suLc rih ske)

? . 1 . rh;Pu . (br;mN de mut;bk)m" jUWI B;v apivtR, ipP apivLtR, iXnH" to' jMme hoXe b;l-bLce vI jUWe (jgt ivc jo vI) jMmde hn Puh apivLtr, jo mrde hn Puh vI, mMdB;ge jIv, apivLtr hI mr j"de hn . 1 . mnuLK dI jIB mElI, bcn vI m;xe, kMn aLK" Aidk s;re hI apivLtr, (iXnH" to' vwIk) k;m-ceST; (aEsI hE ijs) dI mEl lihMdI hI nhI' . he bR;hmN-puNe de m;N dI aLg ivc sxe hoXe ! (dLs, suLcI ikhxI SE hoXI ?) . 2 . (kXI jIv" nU| inrMtr Bsm krI j; rhI) aLg vI jUWI, (ijs ivc kXI jIa" te ikT;NUa" d; jnm mrn sd; ho irh; hE Puh) p;NI jUW;, pk;PuN v;lI vI jUWI, kxzI jUWI ijs n;l (B;jI Aidk) vrt;Pu'd; hE', Puh pR;NI vI jUW; ijhx; bih ke K"d; hE . 3 . goh; jUW;, cO'k; jUW;, jUWIa" hI Pus cOke de duAle p;XIa" lkIr" . kbIr jI d; Furm;n hE --isrF PuhI mnuLK suLce hn ijnH" nU| prm;tm; dI sUZ A gXI hE . 4 .

Sbd d; B;v iXh hE ik-m;iXA de asr heW pRBU nU| ivs;r ke jIv sd; apivLtr hI rihMde hn, herk q" m;iXA d; pRB;v hE . lkIr" kLY ke c'Ok; bN;iXa" pivLtRt; nhI' bN skdI . isrF PuhI bMde suLce hn ijnH" nU| prm;tm" dI sUZ pE j"dI hE, ijnH" de mn" ivc pRBU d; ipAr A vsd; hE . <;s ivwIa" n;l lok ivK;ve v;lI suLcm n;l itAr kIte <;s pd;rq" de K;N n;l kde pivðtrt; nhI' ho skdI . sgo' mn ivc hMk;r JrUr vwd; hE . 131/19- bEsnO n;mu krt KT krm; aMtir loBu jUW;n ..

sMt sB; kI inMd; krte DUbe sB aigAn ..1..[1203]-2 132/20- aMtir kpTu BgPutI kh;Xe .. p;KMiD p;rbRhmu kde n p;Xe ..

pr inMd; kre aMtir mlu l;Xe .. b;hir mlu wovE mn kI jUiW n; j;Xe ......3 .. [88]-v;r-13

133/21- mnmuKu b;lku ibriw sm;in hE ijnú; aMtir hir surit n;hI ..

Page 109: maas maas kar moorakh jhegre (new)

109

ivic hPumE krm km;vde sB wrm r;iX kE j"hI .. gurmuiK hze inrmle gur kE sbid suB;iX .. _n; mElu ptMgu n lgXI ij clin sitgur B;iX .. mnmuK jUiW n PutrE je sPu wovN p;iX .. n;nk gurmuiK meilanu gur kE aMik sm;iX .. 45 .. [1418] v:vm:3

pd arq:--mnmuK--ApNe mn de ipLze turn v;l; mnuLK . b;lk--(B;v, veKN nU| nroXe srIr v;l;) juAn . ibriw--buLYe mnuLK vrg; kmJor (B;v, asl ivc Atimk jIvn ivc kmJor) . surit--lgn . gurmuiK--gurU de snmðuK rihN v;l;, gurU dI isLiKA te turn v;l; . kE sbid-- Sbd de r;hI' . suB;iX--(pRBU de) ipAr ivc . ptMg mEl--rt; Br vI (ivk;r" dI) mEl . mnmðuK jUiW--ApNe mn de ipLze turn v;le mnuLK dI (ivk;r" dI) jUW . kE aMik--dI god ivc . sm;iX--lIn kr ke . 134/22- jUiW n r;gI jUiW n vedI .. jUiW n cMd sUrj kI BedI ..

jUiW n aMnI jUiW n n;XI .. jUiW n mIhu virúaE sB q;XI .. jUiW n wrtI jUiW n p;NI .. jUiW n pPuNE m;ih sm;NI .. n;nk inguirA guNu n;hI koiX .. muih feiraE muhu jUW; hoiX .. 1 .. [ 1240]

-v;r-7 pd arq:--r;gI--r;g (g;PuN) dI r;hI' . vedI'--ved (Aidk wrm-pustk" pxHn) dI r;hI' . kI BedI--dI Bed"

dI r;hI' . cMd sUrj kI BedI'—cMdRm; ate sUrj de vLK-vLK mMne hoXe pivLtR idh;ixa" (mðisA puMina;, gRihN Aid sme' vLK vLK iksm dI pUj;) dI r;hI' . aMnI--aMn (zLD deN) n;l . n;XI--(tIrq" Pute) nH;vN n;l . virHaE--vrHn n;l . wrtI-wrtI (d; rTn krn) n;l j" guf; Aidk bN;PuN n;l. p;NI--p;NI (ivc Klo ke tp krn) n;l . pPuN--hv;, suAs . pPuNe m;ih sm;NI--suAs" ivc lIn hoN n;l, pR;N;y;m kIita", suAs" de rokN de aiBAs n;l . inguira"--PunH" mnuLK" ivc jo gurU de dLse rste Pðute nhI' turde . muih feira"--je (gurU vlo') mU|h ferI rLKIXe . jUW;--(inMd; Aidk n;l) apivLtrt;.

iXs p;vn gurU-v;k d; B;v iXh hE ik ijhxe mnuLK gurU de dLse r;h te nhI' turde PunH" de aMdr Atmk jIvn PuCLc; krn v;l; koXI guN nhI' vLwd; fLuld; . je gurU vlo' mU|h moxI rLKIXe, t" mu|h inMd; Aidk krn dI mEl n;l apivLtr hoiXA rihMd; hE . ate iXh mEl ikse vI ivK;ve v;le imðqe hoXe wrm krm n;l dUr nhI' ho skdI . '' m;s d; itAg '' je isLK wrm d; ihLs; mMn ilA j;ve t" iXs itAg n;l vI mnuLK de mn dI apivLtRt; kde dUr nhI' huMdI .

Page 110: maas maas kar moorakh jhegre (new)

110

23. ak;lpurK dI srb-ivApkt;

sRI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 17 sFe to' jIv" te diXA krn d; PupdeS deN;

a;rMB kIt; hE ate ApNI iXs dlIl nU| gurmit isLw krn lXI kXI gurb;NI tuk" ilKIa" hn . jIv" te diXA b;re lgpg Xese trH" dI ivc;r B;XI joigMdr isMQ jI tlv;x; ne ilKI hE . jIa diXA b;re gurmit ivc;r aLge iXko q" hI kItI j; rhI hE . pr s;re jIa" ivc pRBU dI iXks;r ivApkt; b;re sRI je pI sMgt isMQ d; iliKA leK tlv;x; jI dI ilKI pustk '' tPu ikPu murgI m;re '' de leK" n;lo' aLDr; hE . pustk de 20 sFe te sRI je pI isMQ jI ne ApNe ivc;r ate gurb;NI-tuk" iXs pRk;r ilKNIa" a;rMB kItIa" hn:--

jIv m;tr lXI trs te diXA JrUrI hE, ikPu'ik hr jIv ivc v;ihgurU jI dI iXko-iXk joit hI pRk;Sm;n hE, h", Puho joit ijhxI ik hr mnuLK ate hr pR;NI ivc hE:---

K;ilk Klk Klk mih Kl;lku pUir rih_ sRb W;XI .. 1 .. rh;Pu .. (pRB;tI kbIr jI, 1349)

asq;vr jMgm kIT ptMg;m, QiT QiT r;m sm;n; re ..1.. 2 .. 3 .. (m;lIgPux; n;mdev jI, 988)

XItih, PUtih, QiT, QiT, QiT, QiT .. tUhI tUhI moihn; .. 1 .. 4 .. (As; mhl; 5--407)

srb jIA mih Xeko rvE .. 5 .. 1 .. 6 .. (gPuxI m: 1--228)

vv; vEru n krIaE k;hU .. QT QT aMtir bRhm sm;hU .. vs;dev jl ql mih rivA .. gur pRs;id ivrlE hI r;ivA ..

(gPuxI b;vn aKrI m: 5--259) Atmr;mu srb mih peKu .. pUrn pUir rihA pRB Xeku .. 1 .. 19 .. 35 ..

(r;mklI m: 5--892) QiT QiT rmIXIA sB mih cIn; .. 1 .. 11 .. 13 ..

(gO'D m: 5--866) sB mwe rivA mer; W;kuru, d;nu det siB jIa smú;re .. 2 .. 36 ..

(As; m: 5--379) so aMtir so b;hir anMt .. QiT QiT ibAip rihA BgvMt .. 2 .. 23 ..

(gPuxI m:-5--293) sB mih joit joit hE soiX .. its dE c;niN sB mih c;nNu hoiX ..

(wn;srI m: 1--13) pRBU dI srb ivApkt; v;le gurmit isw"t soZI kr;PuN v;lIa" tuk" ilKN v;l; PuCLdm

sl;hNyog hE .

Page 111: maas maas kar moorakh jhegre (new)

111

[noT:--duLK kevl _ðqe huMd; hE ijðqe gurUb;NI dIa" hI tuk" duAr; gurmit isw"t dI KMDn" kItI hoXI huMdI hE ] 21 sFe de aMt ivc B;XI s;ihb jI d; iXh ilKN; ik--

ijhx; koXI jIv m;tr ivc v;ihgurU jI dI mOjUdgI anuBv krn lg j"d; hE Pus nU| bLkira", kuLkx", ihrn", bTeira", mLzIa", itLtr" Aid ivc vI Puh v;ihgurU prtLK h;Jr idðsN lLg pE'd; hE-- gurisLK" nU| Brm ivc fs;PuN v;l; bedlIl; ate iXLk-v;g; Yk;Pu'sl; hE . k;rn iXh hE ik,

'' m;s '' de itAgI ilK;rIa" ivco' ikse nU| vI d;iNa", p;NI, bn;sptI, gohe ate lLkxI Aid ivcle jIv" ivc, '' v;ihgurU nJr nhI' APu'd; '' . ijs YMg n;l v;ihgurU dI srb-ivApkt; d; anuBv, sRI je pI isMQ jI krv; rhe hn, je XehI anuBv s;re mnuLK kbUl krke pLk; Brm bN; lEN, t" ifr ikhx; pd;rq hE ijs ivc pRBU dI ho'd nhI' hE ? ifr ikhx; pd;rq K;N yog rih igA ? ate ifr Jr; Xewr vI Z;tI m;r lXIXe kI, m;s-Koira" de aMdr bEW;, v;ihgurU hI m;s nhI' zk irh; huMd; ? ifr cor", D;kUa" k;tl", ivBc;rIa" Aid de aMdr bEW;, kI, v;ihgurU hI s;re PupCLdr kr irh; huMd; hE ? kI pRBU dI iXs ivApkt; nU| nhI' mMina" j;N; c;hId; ? v;ihgurU dI srb-ivApkt; v;le isw"t de iXs pLK nU| gurb;NI de igAn dI lo ivc s;F kr deN; c;hId; hE . kI k;rn hE jo sRI jepIsMgt isMQ jI ne, srb-pLKI gurmit-ivc;r krke s;re Brm BuleKe dUr kr deN dI lox, nhI' smZI ? kI sitgur" ne SMika" BirA awUr; igAn iliKA hE ? p;vn ate hr pLKo' pUrn, gurU-b;NI n;l ajehe SMke jox deN v;lI ivAiKA ilKNI, kI suihrdt; hE ?

bhutI hEr;nI Pus vkt huMdI hE jdo' Xese hI snm;n yog ilK;rI dI pustk de 56 sFe ilKe hor vI vLw gurmit ivrowI PupdeS nU| pxHIXe . ilK;rI jI iXs pRk;r ilKde hn:----

pur;tn wrm-gRMq" anus;r1 bn;sptI ivc kevl iXLk tt hI pRw;n rUp ivc huMd; hE, b;kI de c;r tLt aEve' n;Pu' m;tR hI huMde hn . bn;sptI, PutBuj K;NI dI Pupj hE . setj K;NI dI Pupj-kIixa", mkOixa" Aid ivc do tLt pRw;n huMde hn ate b;kI de itMn tt PunH" ivc iblkul n;Pu' m;tR hI huMde hn . aMDj K;NI to' pEd; huMde pMzIa" ivc itMn tLt pRw;n hn ate b;kI de do tLt iblkul n;Pu' m;tR hI huMde hn . jrej K;NI to' pEd; huMde pSUa" ivc c;r tLt pRw;n hn . mnuLK" ivc pMje tLt pRw;n hn . pIx; ate drd dI anuBvt; PutnI hI vw huMdI hE ijtne ik tLt vw huMde hn2 . ate hðitA d; p;p vI Putn; hI vw huMd; hE ijtn" ik vw tLt" v;le jIv" dI hðitA kItI j;Xe .

ivc;r:-- (1) (P) m;s de ivrowI ilK;rIa" dI dlIl d; wur; gurb;NI hE . (a) ApNI hr dlIl nU| gurmit isLw krn lXI Puh gurb;NI ivco' tuk" cuN cuN ke ilK rhe hn . (X) PunH" d; s;r; PupdeS kevl gurisLK" lXI hE . iXs lXI PunH" de s;re PupdeS nU| gurmit-PupdeS mMina" j"d; hE . pRSn iXh hE ik je pur;tn wrm-gRMq" ivcl; igAn '' gurmit '' mMina" j; skd; hE t" ifr sRI gurU gRMq s;ihb jI d; igAn '' inAr; '' ikve' rih igA ? ifr K;ls; inAr; ikve' rih igA ? ifr iXs bcn d; kI biNa;---jb lg <;ls; rhe inAr;, tb lg tej dI_ mE' s;r; ? . kI koXI iXLk gurb;NI tðuk vI aijhI dLs skde ho ijs ivc jIv" ivcle tLt" dI vMD d; iJkr hove ? kI gurb;NI ne pRBU dI s;rI isrjN; ivc pMj tLt" dI iXLks;r ho'd dI gLl nhI' kItI ? je pur;tn wrmgRMq" de igAn to'

Page 112: maas maas kar moorakh jhegre (new)

112

gurmit d; igAn kurb;n kIt; j; skd; hE t" ifr PunH" pur;tn wrm gMq" ivclIa" hor '' krm-k"DI mLt" '' iks k;rn n; mMnIa; j;NgIa" ? (a) '' pMqk isLK riht miry;d; '' de Krxe ivc p;bMdI hE ik gurUb;NI, j" B;XI gurd;s jI (BLl;) ate ifr j" B;XI nMd l;l jI (goiXA) dIa" pustk" to' b;hr, ikse gRMq nU| gurmit-ivc;r dI Tek n; bN;iXA j;ve . pr ijs B;XI s;ihb jI ne jpujI s;ihb ivcle '' ketIA K;NI '' gurU-Furm;n d; koXI sitk;r n; mMn ke '' c;r K;NIa" '' v;le ibLpRI igAn nU| WIk mMina" hE, Puh isLK riht mry;d; de sitk;r nU| vI kI j;nN ? [noT:-K;NIa" v;le iXs ivSe b;re KulHI ivc;r, pihl" ilKI j; cuLkI hE] (2) pur;tn wrm-gRMq" de hv;le n;l sRI je pI sMgt is|Q jI '' isLw '' kIt; hE ik iXLk, do, itMn ate c;r tLt" v;ila" jIv" nU| pMj tLt; v;le mnuLK ijnI pIx, B;ve' nhI' huMdI pr (B;ve', QLT m;tR; ivc hI shI) pIx; vI JrUr huMdI hE ate PunH" dI hitA d; p;p, (tLt" de hI ihs;b n;l QLT j" vLw) JrUr lLgd; hE . ifr m;s K;N de ivrow ivc pustk" ilKN v;le m;s de itAgI aqv; '' S;k;h;rI '' gur-isLK, '' p;p '' to' ikve' bce rih gXe ? s;re iksm" de d;iNa", (kNk, mLkI, cOl, zole, b;jr;, m"h, msr, mUgI, lobIA, soiXAbIn Aid kXI iksm; d; an;j, ijs nU| BuMinA, irMinHa" ate pIisA j"d; hE), sbJIa", fl, p;NI, gohe, lLkxI, duLw, dhI', mLKN bn;sptI Aid ivcle jIv" dI ate ifr Fsl" bUiTa" dI tb;hI mc;PuN v;ila" kIixa" mkOoixa" dI '' smUhk hLita; '' pSU pMzIa" dI hita; n;lo' kXI arb"-Krb" guN; vLw hE . pIx; ate hLita; dI m;tR; ijMnI vI mrJI hE QT; lXI j;ve, '' pSU pMzIa" dI pIx; ate hita; '' n;lo' (setj, PutBuj K;NIa" de jIv" dI) hLitA kRox" guN; vw j"dI hE . iXs trH" PunH" de ApNe hI kqn anus;r, jd m;s de itAgI sLjN vI hLitA de p;p-mEl n;l pUrI trH" glefe hoXe hn t" Puh (Jr; vLw) p;pI Br;v" nU| suLcm d; ate jIv hitA to' bce rihN d; PupdeS iks mU|h n;l de rhe hn ? pur;tn gRMq" ivc t" iXh vI iliKA hE ik ijhx; mnuLK Ap SISe de bNe mihl" ivc bEW; hove Pus nU| c;hId; hE ik dUje de koiWa" vl nU| pLqr kde n" vg;he .

pur;tn wrm gRMq" dI gLl je a;rMB kItI hE t" ifr pR;cIn pur;Nk ihMdU-wrm gRMq" de hv;le n;l suAmI r;m tIrq dMDI sMinAsI dI pustk--'' srb PuCLtm wrm gRMq gurU gRMq ate srb Putm pMq isLK pMq '' ivc iXh kuZ vI iliKA hoiXA hE:--- (A) ibrK; kp;XI ne ikh;, he wnv;n suMdr puðtr" v;lI iXMdR;NI, ter; ptI s"Y" d; m;s psMd

krd; hE, tusI' Pus m;s nU| irMnHo . iXMdR;NI d; PuCLtr sI--Xese krke mer; ptI devr;j iXMdR s;re purS" to' bl, rUp te buLwI ivc PuCLc; hE . iXMdR ne ikh;--merI ptnI mere lXI pMdR" s"Y" d; m;s irMnHdI hE, mE' m;s K"d; h", t;hI_' mE' s"Y" ijMn" inLgr h" . merIa" kuðK" Sr;b n;l DLkIa" rihMdIa" hn . (sF; 15-16)

(B) mnU-isimRtI aiwAiX 5, slok 18, iSv;ivdM--0 aijhe bcn" ivc sMket hE ik pMj nhuMdRe pSUa" ivco' (moTe v;l" v;lI) goh, ifr gE'De, kzU te <rgoS K;Ne PuLict hn . PUW to' ibn" iXkhre dMd" v;le DMgr K;N d; koXI hrj nhI' . aiwAiX 5 Slok 27, pROiKttM 32--kUtv;--0 ate iXsde slok 35 Aidk slok" ivc sl;h idLtI gXI hE ik mMtr" n;l m;s pivLtr krke j" bR;hmN nU| zk; ke, K; lEN; c;hId; hE . muLl KrId ke, Ap iSk;r krke j" dUje vLlo' BeT; kIte m;s nU|, devita" nU| aqv; ibLpr" nU| arpN krke K;N v;le mnuLK nU| p;p nhI'

Page 113: maas maas kar moorakh jhegre (new)

113

lLgd; . iXh FEsl; vI idLt; igA hE ik yLg krn sme' ijhx; koXI m;s nhI' K"d;, Puh mrn PupRMt iXLkI (21) jnm pSU bNd; hE . (SF; 18)

(C) SEv de Stk tMtR" anus;r ivSv;SI lok" nU| Bros; hE ik iSv jI te Pus dI ptnI SktI dove' m;s ate Sr;b to' ibn" pRsMn nhI' ho skde . iXs lXI iCXnH" de mMdr" ivc Sr;b ate m;s d; Bog lLgd; hE .

(D) ihMdUtV (r;md;s gOx) gRMq de pMn" 493 de hv;le n;l ilKA hE ik, '' md (Sr;b) vI t"tRk" de pMj" mk;r" ivco' iXLk hE (Puh pMj mk;r iXh hn--Sr;b, m;s, mEqn (Bog), m;iXA ate mudR; B;v muMdr") k;lI ate t;r; d; mMtR gRhN krke jo Sr;b nhI' pI'd;, Puh kiljug ivc pitt huMd; hE . t"itRk j;p, hom Aidk ivc an;iwk;rI hE (B;v, Pus nU| aiwk;r nhI' rihMd;) ate Puh ivAktI pitt bR;hmN hE . Pus ivaktI d; iptrI-trpN deN; kuLte de mUtr de sm;n hE . jo ivAktI k;lI ate t;r; d; mMtR pR;pt krke vIr-Ac;r nhI' krd; Puh SUdrt; nU| pR;pt huMd; hE . Sr;b s;ira" k;rj" ivc yukt hE ate ipRqvI Puðte iXh iXLk m;tR muktI deN v;lI hE (arq;t, Sr;b pIte ibn" muktI dI pR;ptI nhI' ho skdI) . so pur;tn wrm gRMq" ivc t" bhut kuZ iliKA hoiXA hE . (bR;hmN de ilKe Pus kLce icLWe nU| hor ivsq;r n;l j;nN lXI pxHo pustk--'' ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg '' . gurmit igAn dI smZ vI A j;vegI) . Xese lXI gurisLK" lXI mry;d; hE ik dUje gRMq" nU| gurmit prc;r dI Tek BuLl ke vI n; mMnN . pr je B;XI je pI sMgt isMQ jI nU| pur;tn wrm-gRMq" dI gLl cMgI lgdI hE t" ifr devita" d; Bojn, m;s-Sr;b ikve' m;xe rih gXe ?

Page 114: maas maas kar moorakh jhegre (new)

114

24. m;s K;N dI ivrowt; ivc vrte gurU-b;NI Furm;n ?

B;XI rNwIr isMQ jI v"g hI, B;XI joigMdr isMQ tlv;x; ate B;XI je pI sMgt isMQ jI

gurb;NI ivco' aijh; koXI vI gurU-Furm;n nhI' ilK ske ijs to' m;s K;N; p;p isLw huMd; hove aqv; m;s K;N dI mn;hI d; spLST PupdeS imld; hove . aigAnt; gRse duKd;XI Brm nU| PuCLtm-igAn dI moTI c;dr ivc lpeT ke lok" nU| BrmI bN; deN v;l; ibLpRI YMg vrt ke, iXnH" m;nyog ilK;rI ivdv;n" ne kXIa" gurisLK" nU| BrmI bN; idLt; hoiXA hE . so PunH" s;ira" gurU Sbd" dI gurmit ivc;r krnI JrUrI smZI gXI hE ijhxe B;XI rNwIr isMQ jI v"g hI tlv;x; jI aqv; je pI sMgt isMQ jI ne isLKI ivc pRoiht-v;dI Brm pLk; kr deN lXI vrte hn:-- (P) B;XI joigMdr isMQ tlv;x; jI ne ijs gurUb;NI-tuk de aw;r te ApNI pustk d; n;Pu' hI '' tPu ikPu' murgI m;re rLiKA hE Puh tuk (a) B;XI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 22 sFe te ilKI hE . jo iXPu hE:--jPu sB mih Xeku Kud;iX kht hPu tPu ikPu murgI m;rE .. pr PunH" ne iXs tuk d; B;v kevl XehI iliKA hE ik, je mnuLK iXh smZ lve ik s;ira" jIv" ivc iCXko v;ihgurU hE t" Puh kuLkx bTere Aid nhI' K; skd; . PunH" dI iXs dlIl b;re ivc;r ho cuLkI hE .

tlv;x; s;ihb ne Xese tuk v;l; pUr; gurU-Sbd ApNI pustk de 26 sFe te iXs pRk;r iliKA hE:-- 135= bed kteb khhu mt ZUWe ZUW; jo n ibc;rE ..

jPu sB mih Xeku Kud;iX kht hPu tPu ikPu murgI m;rE .. 1 .. mul" khhu inAPu Kud;XI .. tere mn k; Brmu n; j;XI .. 1 .. rh;Pu .. pkir jIPu AinA deh ibn;sI m;TI kPu ibsimil kIA .. joit srUp an;ht l;gI khu hl;lu ikA kIA .. 2 .. ikA PujU p;ku kIA muhu woiXA ikA msIit isru l;iXA .. jPu idl mih kpTu inv;j guJ;rhu ikA hj k;bE j;iXA .. 3 .. tU| n;p;ku p;ku nhI sUiZA its k; mrmu n j;inA .. kih kbIr iBsit te cUk; dojk isPu mnu m;inA .. 4 .. [1350]-4 Sbd ilK ke (tlv;x; jI ne) aLge iXPu' iliKA hE--Puprokt Sbd r;hI' gurb;NI d;, m;s K;N v;le ivAktI pRtI isw; suAl hE---

(P) je s;ira" ivc Kud; dI hstI mMnd; hE' t" ifr murgI aqv; hor jIv ikPu' m;rd; hE ? (a) jIv" de imLTI de srIr nU| sMQ;r ke hl;l ikhxI cIJ kItI hE ? (CX) jd tere idl ivc kpT hE (cske-awIn m;s K; ke ifr ApNI mMd ikirA nU| wrm dI Ax ivc luk;PuN d;) t" ifr nm;J pxHn d; kI l;B ?

iCXnH" suAl" d; m;s K;N v;ila" p;s kI Putr hE ? Puprokt Sbd de aMt ivc aijhe ivAktIa" dI igAnhIN h;lt te trs K; ke smZ;iXA hE ---he asrFul mKlUk;t (wrtI de srd;r) bMde ! ApNe PuLce suLce jIvn-inS;ne to' KuMZ ke tUM luLT-QsLuT te Jor-Julm d; Glt r;h apN;iXA hoiXA hE . BilA lok; ! pivðtrt; de some ApNe krte purK n;l s"Z nhI' p;XI, sgo' mlez" v;le krm

Page 115: maas maas kar moorakh jhegre (new)

115

iXC<itAr krke tUM mlez bN igA hE' te iXs trH" bihSt nU| zLD ke tU| doJk d; r;h apN;iXA hoiXA hE . iXh ikPu' ?

(a) pRo : s;ihb isMQ jI DI ilT gurU b;NI nU| ApNI mrJI n;l vrt ke, gurU gRMq s;ihb jI de pLke isw"t dI aTLlt; nU|

h;so-hIN; bN;XI j;N v;ila", d; pol nMg; krn joge bNn lXI kXI suihrd gurisLK icr" to' luLz rhe sn . pLke inym" v;le '' gurb;NI-ivAkrN '' dI pR;ptI ho j;NI, gurmuK ipAre pRo: s;ihb isMQ jI dI krxI Q;lN; d; hI isLT; hE . gurU suAre Xese inrpLK ivdv;n pRo : s;ihb isMQ jI duAr; kIte gXe heW ilKe, (iXs gurU Sbd de) arq, iXs tLq nU| spLST kr rhe hn ik tlv;x; jI ne ApNe mnmLtI ASe nU| gurmit isLw krn lXI gurb;NI dI ayog vrto kItI hE :--

arq:--(he ihMdU te muslm;n vIro !) ved" j" kur;n Aidk (iXk dUje dIa") wrm-pustk" nU| ZUWIa" n; AKo . ZUW; t" Puh bMd; hE jo iXnH" wrm pustk" dI ivc;r nhI' krd; (ate ibn" ivc;ir_', ZUW hI PunH" dI inMidA krd; hE) . (Bl; he muLl" !) je tUM iXh AKd; hE' ik <ud; sB jIv" ivc mOjUd hE t" (Pus <ud; aLge kurb;nI deN lXI) murgI ikPu' m;rd; hE' ? (kI Pus murgI ivc Puh Ap nhI' huMd; ? murgI ivc bEWe <ud; dI aMS nU| m;r ke <ud; aLge hI BeT; krn d; kI B;v hoiXA ?) . 1 . he muLl" ! tUM (hor lok" nU| t") Kud; d; iXns;F suN;Pu'd; hE', pr tere ApNe mn d; BuleK; aje dUr nhI' hoiXA . 1 . rh;Pu . he muLl" ! (murGI Aidk) jIv nU| fx ke tUM lE a"d;, Pus d; srIr tUM n;S kIt;, Pus (de ijsm) dI imLTI nU| <ud; de n;m te kurb;n kIt; (B;v, <ud; dI nJr-BeT kIt;) pr he muLl" ! jo <ud; inr; nUr hI nUr hE, te jo aivn;SI hE Pus dI joit t" hr q" mOjUd hE, (Pus murgI ivc vI hE jo tUM <ud; de n;m te kurb;n krd; hE') t" ifr, dLs tU| rLb de n;m te kurb;nI deN de l;iXk ikhxI cIJ bN;XI ? 2 . he muLl" ! je tUM ApNe idl ivc kpT rLK ke inm;J pxHd; hE, t" iXs inm;J d; kI F;iXd; ? pEr hLq Aidk s;F krn dI rsm d; kIh l;B ? mU|h woN d; kI guN ? msijd ivc j; ke isjd; krn dI kI lox ? te kH;be de hLj d; kI F;iXd; ? . 3 . he muLl" ! tUM aMdro' t" plIt hI irh;, tEnU| pivLtr pRBU dI smZ nhI' pXI, tUM Pus d; Bet nhI' p;iXA . kbIr AKd; hE--(iXs BuleKe ivc fse rih ke) tUM bihSt to' KuMZ igA hE, te doJk n;l ter; mn ptIj igA hE .

'' sRI gurU gRMq s;ihb drpN '' gRMq dI nO'vI poqI de 927 sFe te (6) pEre te Xese Sbd d; B;v iXPu' iliKA hoiXA hE---

''muslm;n ikse pSU d; m;s K;N v;ste jdo' Pus nU| Jbh krd; hE (m;rd; hE) t" mUMho' AKd; hE ' ibsimLlh ' (b-iXsim-aLl;h, aLl; de n;m te) . iXh AK ke muslm;n iXh imq lE'd; hE ik mE' iXh m;s aLl;h dI BeT kIt; hE, te, iXs trH" Pus ne aLl;h nU| <uS kIt; hE . pr je aLl;h <ud; s;rI <lkt ivc vLsd; hE aqv; s;re jIv" ivc vLsd; hE, t" Jbh kIte j; rhe pSU ivc vLsde <ud; nU| m;r ke, <ud; aLge hI BeT; kr ke, <ud; <uS nhI' ho skd; . h", <ud; <uS huMd; hE Pus mnuLK PuCLte, ijhx; ApN; Ap BeT krd; hE, ijhx; ApNe Ape nU| ivk;r" d; iSk;r nhI' hoN idMd; . ijs mnuLK d; Ap; ivk;r" n;l n;p;k hoiXA rhe, Puh iXh As n; rLKe ik murgI bLkre j" g" Aidk de m;s dI kurb;nI n;l Puh p;k-pivLtr ho igA hE . p;k (aLl;h) ate n;p;k (ihrde v;le mnuLK) d; mel nhI' ho skd;.

'' prq;iX s;KI mh; purK bolde s;ZI sgl jh;nE '' gurU gRMq s;ihb jI de srb s"Ze ate sdIvI sLc v;le PupdeS de asIm Qere nU| (kevl PunH" lok" lXI ijhxe m;s K"de hn kih ke) sImt krn d; p;p nhI' krn; c;hId; . ikse pSU pMzI dI kurb;nI de ke rLbI SktI nU| pRsMn krn de Brm ivc ijhxe lok Fse hoXe hn, iXh PupdeS PunH" s;ira" lXI hE . iXh PupdeS ibsiml; kih ke pSU-pMzI de gle te zurI fern v;le inre muslm;n lXI hI nhI' hE sgo' mUlmMtR, sitsRI ak;l kih ke pSUpMzI d; ZTk; krke '' v;ihgurU nU| <uS kIt; '' smZN v;le gurisLK" lXI vI hE . gPU-mew, asU-mew aqv; nr-mew Aid yLg sme, jIv" dIa" blIa" de ke ikse devI nU| j" devte nU| pRsMn krn v;le ihMdU Br;, hJUr

Page 116: maas maas kar moorakh jhegre (new)

116

s;ihb ivKe SstR" nU| bLkre dI blI deN v;le isLK, j" hor aijhe mnuLK ijhxe vI pRBU nU| <uS krn de Brm ivc ikse pSU pMKI dI blI idMde hn, Puh s;re hI sitgur" de iXs PupdeS dI PulM~N; kr rhe hn . (X) B;XI rNwIr isMQ jI ne vI pustk de 55 sFe ‘te Puprotk gurU-Sbd ivco' XenI tuk--'' bed kteb ....murgI m;re '' hI ilKNI mnu;sb smZI hE . B;XI s;ihb de ivc;r inrol aLDre hI hn . gurb;NI--arq" to inAre Sbd" ivc B;XI s;ihb d; FEsl; pxH ke hPuk; inkld; hE ik isLK wrm de ivdv;n AgUa" d; je iXh h;l hE t" pMq nU| tej pRt;p ikve' iml skd; hE . ijnH" Sbd" ivc B;XI s;ihb ne ApNI mLt nU| gurmit isLw kIt; hE, ivaMg BrI Puh B;S; iXs pRk;r hE:---

iXs ivc ihMdU ate muslm;n m;s a;h;rI murgI m;r" nU| s"ZI hI t;xn; kItI hE te PunH" de Apo ApNe mLt" de asUl" anus;r hI kLsvIa" cpex" l; ke PunH" dIa" aLK" PuQexIa" hn . arq;t jd ved ate kur;n doh" d; iCXh asUl hE ik'' sB mih Xeku Kud;iCX hE, t" iXnH" mt" v;le purS Apo ApNI q"XI' iXh gLl mMnde BI hn ik PunH" dIa" wrm pustk" aMdr JrUr iXk iXh asUl vI drj hE . Fer iXk AKN v;le purS, iXs asUl nU| tox ke j;nvr" de g;Te mroxn, td iXh nhI' ikh; j; skd; ik bed kteb n;me mLt Xes asUl dI k;iXmI ivc ZUWe hn - - -. B;CXI s;ihb vrg; ivdv;n ate mMina" hoiXA KojI gurb;NI de asl ASe nU| nhI' sI j;Nd;--

iXh gLl mMnN yog nhI' hE . ifr Puh j;N buLZ ke gurb;NI de arq iks k;rn ivg;xde rhe ? iXs SMke dI inivrtI PunH" de Srw;lU inkT-vrtIa" to' ibn" hor kON kre ? (P) tlv;x; s;ihb jI ne pustk de 9 sFe te kbIr s;ihb de do slok iXs pRk;r ilKe hn:-- 136= kbIr B"g m;zulI sur; p;in jo jo pR;nI K"ih .. 137= tIrq brt nem kIXe te sBE rs;til j"ih .. 233..

kbIr KUbu K;n; KIcrI j; mih aMimRtu lonu .. her; roTI k;rne gl; kT;vE kPunu .. 188] [1374] pihle slok d; B;v iXs pRk;r iliKA hE:--B;v ik BMg, mzulI, Sr;b K;N v;le pR;NI de puMn krm

kIte vI ikse kMm nhI' APu'de te Puh sd; awogtI nU| hI pR;pt huMde hn . (a) sRI je pI sMgt isMQ jI ne pustk de 40 sfe te XehI slok vrtn to' pihl" iXs pRk;r iliKA hE:--

ijhxe lokI' m;s mLzI te Sr;b Aid zkde zk"de hn PunH" de tIrq" Puðte j; ke kIte puMn, d;n, krm-wrm s;re de s;re inr;rq j"de hn, Puh ikse vI leKe nhI'. te aLge slok hE '' kbIr B"g m;zulI--- - - - -j"ih .. B;XI s;ihb de ilKe arq-B;v ilKN to' pihl" sm;jk ivigAn-Hermeneutics-

S;< de ivdv;n" dI r;iX nU| dob;r; duhr; lXIXe ik '' ikse <;S Sbd, tuk j" slok de sq;XI arq krke ikse gRMq de isw"t b;re isLT; kLYN" kevl Glt hI nhI' sgo' vLDe hUxHmtIa" v;lI hE'kx hE '' . ajehI hUxmit PuhI mnmuðK ilK;rI kr skd; hE, ijhx; ApNe Ap nU| vLw wrmI hoN de hMk;r ivc gRisA, lok" nU| ApNe inLjI ivc;r" nU| gurmit isLw krn dI yojn" n;l ilK irh; hove . isANe p;Wk veK rhe hn ik, m;s de itAgI ivdv;n ilK;rI, m;s K;N v;le gurisK" nU| mlez ate p;pI, q" q" ilK rhe hn . pRo : s;ihb isMQ jI

Page 117: maas maas kar moorakh jhegre (new)

117

gurb;NI de arq ivg;xn dI ajehI BuLl ikse gurmuK kolo' kde nhI' ho skdI . gurb;NI de arq krn sme' gurmuK iXh iwAn rLKd; hE ik ikse trH" vI gurmit de ikse isw"t dI KMDn" n; ho rhI hove ate arq" to' ibLpRn kI rIt v;l; Brm vI n; bNd; hove . gurmuiK ipAre, pRoFEsr s;ihb isMQ jI ne ajehI BuLl ikte nhI' kItI . ijðqe vI kbIr s;ihb ne ikse <;s ivSe nU| kXI slok" ivc spLST kIt; hE Puðqe s;ihb isMQ jI ne slok" d; Puh gruLp cuN ke ivSe nU| spLST krn lXI slok" de arq iXLk lxI ivc pRote hoXe kIte hoXe hn . PupRokt slok (kbIr B"g- - -233) de arq ilKN to' pihl" ' s;ihb isMQ jI ne noT ' iliKA hE jo iXs pRk;r hE:--

noT ! slok n|: 228 to' iXk nv" i<Al cLilA hE . jgt ivc '' v;d ivv;d '' dI tpS pE rhI hE, jIv txf rhe hn . prm;tm; d; n;m iXLqe iXLk sohN; ' ruLK ' hE . ijMnH" ivrle B;g" v;le gurmuK" ne dunIa" d; iXh '' v;d ivv;du tijA hE '' Puh iXs '' n;m ruK '' dI WMYI z" heW hn . iXs q" d; Asr; ila", s;wU-gurmuK" dI sMgit kIita" iXnH" v;d ivv;d" to' <l;sI ho j"dI hE, iXs to' '' vEr;g '' pR;pt ho j"d; hE . pr dunIa" ivc iXk ajb KeD ho rhI hE . lok sver vele wrm-asq;n" ivc vI APu'de hn, hor kXI iksm de nem vI inB;Pu'de hn, iXnH" de n;l ivk;r vI krI j"de hn . kbIr jI AKde hn ik ''s;wU'' dI sMgit krn d; B;v iXh nhI' hE ik ijtn; icr stsMg ivc bEWo, Putn" icr r;m r;m krI j;Pu, iXqo' A ke ivk;r" ivc vI ihLs; lXI j;Pu . iXh tIrq-y;tr;, vrt-nem sB insfl j"de hn je mnuLK ivk;rI jIvn vLlo' nhI' prtd; . lFJ '' B"g m;zulI ate sur; '' to' B;v iXh nhI' lEN; ik kbIr jI isrF BMg, te Sr;b to' rokde hn, te post aFIm dI mn;hI nhI' krde . iXs trH" iXh gLl vI nhI' ik iXðqe mLzI d; m;s K;N to' rok rhe hn . s;re pRsMg nU| rl; ke pxHo . stsMgt vI krn; te ivk;r vI krI j;Ne--kbIr jI iXs kMm to' vrjde hn . k;mI lok Am tOr te Sr;b-0m;s vrt ke k;m-v;Sn" ivBc;r ivc pRivrt huMde hn, te, mLzI d; m;s cUMik k;m-rucI vwIk pEd; krn ivc pRisLw hE, iXs v;ste kbIr jI ne Sr;b, BMg, mLzI lFJ vrte hn . arq:--he kbIr ! jo lok ' Bgtn setI gosTe '' kr ke tIrq-y;tr; vrt-nem Aidk vI krde hn te Puh

Sr;bI lok BMg mLzlI vI K"de hn (B;v, stsMg ivLc vI j"de hn te Sr;b-kb;b vI K"de pI'de te ivk;r vI krde hn) PunH" de Puh tIrq vrt Aidk v;le s;re krm iblkul ivArq j"de hn . 233 . (X) B;XI rNwIr isMQ ne iXs slok ivco' '' B"g; mzulI sur;p;in jo jo pR;nI K;ih '' kevl 7 lFJ hI vrtNe WIk smZe hn . pustk '' tt gurmit inrNy '' de 87 sFe te 22 nMbr d; isrleK iXs pRk;r hE '' B"g" mzulI sur;p;in jo jo pR;nI K"ih '' gurv;k dI yq;rq ivAiKA, B"g pd de asl arq d; inrN; te mLzI-m;s d; inKew . '' ilK ke B;'g" pd de arq smZ;PuNe a;rMB kr idLte hoXe hn .

ijs nU| B;XI s;ihb ne ' gurUv;k'' iliKA hE Pus ivc ' B"g '' nU| B"g; ate '' m;zulI '' mzulI iliKA hE ate ifr ivAiKA krn liga" pihl; pd hI B"g d; '' BMg; '' bN; idLt; hEE . kbIr s;ihb de iXs slok ivc AXe B"g pd d; arq s;ihb isMQ jI ate mh;n koS de krt; ne--'' nSe v;lI bURTI BMg '' iliKA hE ate itlMg r;g ivc gurU n;nk jI de dUje Sbd dI pihlI tuðk ivc AXe---'' BPu ter; B"g KlxI mer; cItu .. '' [721] B"g d; arq vI BMg hI bNd; hE . pr B;XI rNwIr isMQ jI nU| gurb;NI d; B"g pd cMg; nhI' lLgd; PunH" ne iXs nU| '' BMg; '' bN; ke ApNI dlIl nUM iXPu' iliKA hn--

Page 118: maas maas kar moorakh jhegre (new)

118

'' BMg; '' pd d; arq Xeqe s;F m;s de hn, pr kXCI igAnIa" d; iXs ivc sMdeh hE . Pukt igAnI '' BMg; '' de arq '' kLT kLT ke Tukxe krn; '' krde hn, ate iXs sbMwI '' jIa" Q;iX n K;XIaE BMg;* '' de arq iXPu' krde hn ik, ' jIv" nU| Tukxe Tukxe kr ke, m;r ke K;N; nhI' c;hId; . 'iXs arq dI iKLc to' s;nU| nhI' pt; lLgd; ik PunH" ne kI l;h ilA hE . '' m;s ' de arq t" jIa" nU| K;N ivc hI A gXe, c;he jIv" nU| vLY ke K;w; j;ve, c;he TuLk ke K;w; j;ve . jIv" de bZe bZ;Xe buLt nU| s;bt; ingl j;No' t" rhe ate je koXI Bl; ingl BI lE'd; hove t" s;bt; ingl j;N ivc koXI puMn BI idsd; nhI . boTI boTI K; j;N ivc ingl j;N n;lo' koXI vwIk p;p BI pR;pt nhI' huMd; . - - -Aid kXI trH" dIa" beloxIa" ate isANp to' sLKNIa" dlIl" n;l gurb;NI d; arq B;v iblkul

ivg;x ke B"g d; arq '' m;s '' ate mLzI d; arq s;rIa" iksm" d; '' m;s ' kIte hn . iXh isLw kIt; hoiXA hE ik kbIr s;ihb ne slok" duAr; kevl m;s K;N v;ila" nU| hI bur; Bl; ikh; hoiXA hE . (P) tlv;x; s;ihb ne PuCLpr ivc;re kbIr s;ihb de 233ve' slok de n;l hI kbIr s;ihb d; iXh slok vI iliKA hE :--

kbIr KUbu K;n; KIcrI j; mih aMimRtu lonu .. her; roTI k;rne gl; kT;vE kPunu ..188..[1374]

ate iXs slok d; arq-B;v pustk de 10 sfe hI iXPu' iliKA hE:--'' kudrt vlo' Pudr pUrn; iht bKiSA kudrtI irJk, B;v imLs; itLs; iKLcx-aMn aMimRt vrg; svLz te sv;idST Bojn hE, ijs de sevn krn n;l n;m jpN lXI srIr dI sLitA k;iXm rihMdI hE . aijh; AdrSk ah;r huMida" suMida" ifr kON ate k;hde lXI jIv" d; gl; vLY ke hðitA kre .

(a) je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 36 sFe te iXse gurU-Sbd te arq-B;v iXPu' iliKA hE :-- Puprokt slok ivc kbIr jI ne kudrt de Pus aTLl k;nUMn vl sMket kIt; hE ijs anus;r mnuLK nU| aLge j; ke Puho ijh; hI fl imlN; hE ijho' ijh; krm kr ke Puh sMs;r co' igA huMd; hE . iXs sMs;r ivc ApNe mnuLKI jIvn ivc ijhx; nekI kreg; aðge j; ke nekI imlegI . iXðqe ijhx; p;p kreg; Pus nU| aðge j; ke Qor nrk imleg; . iCXLqe ijhx; rLb de jIv" de gle kLTeg;, rLb dI hJUrI ivc puj ke Pus nU| ApN; gl; kT;PuN; pveg; . ZTke kr kr K;N v;ila" de ZTke kIte j;Nge, hl;l krn v;ila" nU| S;h rg kLT ke txF;iXA j;veg; . ijhx; iXðqe m;sUm te bej;n jIv" Puðte trs te rihm kreg;, pRBU de drg;h ivc Pus Puðte vI trs te rihm kIt; j;veg; . sMgt isMQ jI t" tlv;x; s;ihb n;lo' aLge lMQ ture hn . PunH" nU| t" ZTk; krn v;le ate

hl;l krn v;le vI Xese slok ivc hI nJr A gXe hn . B;XI s;ihb iXh BuLl gXe hn ik, frId jI, pIr mIa" mIr jI, pIr buðwU S;h jI Aid bRhm-igAnI muslm;n sMt '' bkrXId '' d; w;rimk idh;x; dUje muslm;n" v"g hI bxI Srw; n;l mn;iXA krde sn . iXs idn nUM iXsl;m wrm d; vD; w;rimk idn iXs krke mMina" j"d; hE ikPu'ik iXh pivLtr itPuh;r, hJrt muhMmd s;ihb to' vI sE'kxe s;l pihl" AXe '' rLb de rsUl '' (mMne gXe) hJrt iXbr;hIm ** to' arMB hoiXA hE . SRI je pI * B;CXI gurd;s jI dI v;r . **muslm;n" d; bx; pLk; w;rimk ivSv;S hE ik aLl;h de pihle rsUl hJrt iXbr;hIm ne iXsl;m wrm cl;iXA sI . iXh g;q; vI iXsl;m ivc bxe pLke ykIn n;l mMnI j"dI hE ik iXLk v;rI <ud; ne hJrt iXbr;hIm kolo' PunH" de sLB to' ipAre jIa dI kurb;nI mMgI sI . hJrt lXI sB to' ipAr; PunH" d; iXklot; bLc; hI sI . g;q; hE, ik jd hJrt iXbr;hIm jI ApNe bLce dI grdn te zurI cl;PuN lLge t" puLtr-ipAr ne hLq rok ilA . t" hJrt ne ApNIa" aLK" te pLTI bnH" ke grdn ’te zurI cl; idLtI . pr jd aLK" to' pLTI KohlI t" puLtr dI q" duMb; hl;l hoiXA ipA sI . Pus idn nU| lok bkrId d; idn mMndehn . ApNI ApNI phuMc anus;r, s;re muslm;n Pus idLn kuLkx,

Page 119: maas maas kar moorakh jhegre (new)

119

bLkre, g", Qox; aqv; PUW Aid dI kurb;nI idMde hn . v;wU m;s nU| GrIb" ivc pRS;d de tOr te vMDde hn . hr muslm;n kurb;nI de pSU d; m;s K;N; vLD; wrm-krm smZd; hE . iXsl;m dIa" wrm-pustk" ivc iXh vI iliKA hE ik hJrt muhMmd s;ihb nU| aLl;h ne iXh gLl kih idLtI sI ik Puh vI Puse wrm d; pc;r krnge ijhx; aLl; de pihle rsUl hJr iXbr;hIm ne cl;iXA sI surjIt kr ivK;iXA sI .

isMQ je kde frId s;ihb dI p;kpTn v;lI drg;h te gCXe huMde t" pt; hoN; sI ik Se< s;ihb vI dUje muslm;n" v"g hI bkrXId mn;iXA krde sn . ShId s: drSn isMQ ferUm;n de jIvn to' vI sMgt isMQ jI j;NMU nhI hoNe . je j;Nde huMde t" PunH" nU| pt; hoN; sI, ik mrn vrt rLKN to' krIb ds s;l pihl" to,' drSn isMQ jI ne aMn kde nhI' K;w; . duw, sbJIa", fl K;N to' zuLT m;s mLzI vI bxe sOk n;l zikA krde sn . pr PunH" ne ard;s dI p;vnt; nU| k;iXm rLKN v;l; isLKI isw"t, ( jo isAstd;n ak;lI lIDr" dI Acrnk kmJorIa" k;rn mr cuLk; sI ) mux ikse dUje de vLs pXe isdkv;n" kol kevl do hI rste sn, j" tsIhe ZLlida" ShId ho j;N d; ate j" wrm d; itAg . pr s: drSn isMQ jI t" ard;s BMg krde rihN v;ila" PunH" lIDr" dI kmJorI to' duKI ho ke ard;s; sow ke ApNI <uSI n;l mOt de ibstre te j; pXe sn, ijhxe sitgur" dI hJUrI ivc ard;s" kr ke kIte bcn" nU| mux mux BMg kr rhe sn . isLKI isdk ivc pLke aðNKI srd;r s;ihb itl itl krke KUn suk"Pu'ida" mOt nU| glvLkxI Pus h;lt ivc p; rhe sn jd gurmuK isMQ mus;Fr vrge idLlI to' A A ke PunH" nU| ApN; vrt itAg deN lXI b;r b;r BrpUr pRern; kr rhe sn . jd ik PunH" d; s;r; prv;r ate sLjN imLtr PunH" de ibstre kol bEWe PunH" d; jIvn loxde, vrt itAG deN lXI bentIa" kr rhe sn . isLK jgt ivc pihlI aEsI ShIdI p;PuN v;le srd;r drSn isMQ m;s-mLzI K;N ivc vI ikse to' ipLze nhI' sn rhe hoXe .

pMq dI An S;n de sUrj nU| is<rI' puc; deN v;le, Sere pMj;b mh;r;j; rNjIt isMQ jI, hrI isMQ nlUA, s: S;m isMQ aT;rI Aid pRisLw isMQ jrnEl s;re de s;re iSk;r KeDde ate int m;s K"de sn . mh;r;j; s;ihb dI FOj ivc inLt m;s bNd; sI . B;XI miht;b isMQ mIr" koTIa" de potRe s: rtn isMQ BMgU de ilKe '' pR;cIn pMq pRk;S '' gRMq ivc gurU s;ihb ate pur;tn isMQ" nU| m;s K;N v;le isLw krn v;lIa" kXI s;KIa" hn . kde ikse m;s de itAgI isLK ne vI koXI ajeh; s;k; vrt;iXA hE ijs to' gurU-pMq d; isr F<r n;l PuCLc; hoiXA hove ? sRI je pI sMgt isMQ lXI bNd; sI ik Puh m;s mLzI K;N v;le ajehe isMQ" de icðtr, ate mh;r;j; rNjIt isMQ de Pus S;hI drb;r d; icðtr sRI drb;r s;ihb aj;iXb-Qr dI kMw ivco' j; luh;Pu'de, ijs ivS;l ictR ivc iSk;r kIte pSUa" n;l BrIa" hoXIa" do rexHIa" drS;XIa" hoXIa" hn . (X) pRo: s;ihb isMQ jI ne slok n|: 184 to' slok n|: 188 tLk iXk q" ilK ke iXnH" ivcle iXk bLZve' ivSe nU| ivc;irA hE . p;Wk" dI j;Nk;rI lXI Puh pMje slok smet PunH" dI ivAiKA de, iXs pRk;r hn :- 138- kbIr mul" mun;re ikA cYih, s"XI n bhr; hoiX ..

j; k;rin tU| b"g deih idl hI Bitir joiX .. 184 .. 139- seK sbUrI b;hr;, ikA hj k;be j;iX ..

kbIr j; kI idl s;bit nhI t; kPu kh" Kud;iX .. 185 .. 140- kbIr alh kI kir bMdgI, ijh ismrt duKu j;iX ..

idl mih s"XI prGTE, buZE blMtI n"iX .. 186 ..

Page 120: maas maas kar moorakh jhegre (new)

120

141- kbIr jorI kIXe julmu hE, kht; n;Pu hl;l .. dftir leK; m"gIaE, tb hoiXgo kPunu hv;lu .. 187 ..

142- kbIr KUbu K;n; KIcrI j; mih aMimRtu lonu .. her; roTI k;rne gl; kT;vE kPun .. 188 .. [pMn; 1374 ] iXnH" slok" de arq ilKN to' pihl" pRo: s;ihb isMQ jI d; noT iXs pRk;r hE:-- noT: koXI vI wrm hove, iXns;n v;ste Puh td tk hI l;Bd;iXk hE jd tk Pus de dLse pUrina" te tur ke mnuLK ApNe idl ivc Bl;XI pEd; krn dI koiSS krd; hE, <;lk ate Pus dI Klkt v;ste idl ivc muhLbt bN;Pu'd; hE. jdo' mnuLK irv;JI tOr te mJhb de asUl" ate rsm" nU| krn lLg pE'd; hE, pr iXh nhI' veKd; ik idl ivc koXI BlI tbdIlI AXI hE j" nhI', j", sgo' ikte Bl;XI de q" aMdr kWort; tuaLsb Aidk t" nhI' vw rhe, Pus vele Pus de s;re w;rimk PuCLdm ivarq ho j"de hn. pW;N" muGl" de r;j vele as;De deS ivc iXsl;mI Srh d; k;nUMn cLld; sI . B;rt v;sIa" v;ste ate Am pW;N" muGl" v;ste vI arbI bolI ibg;ne deS dI bolI sI, so hrek muslm;n kur;n SrIF nU| nhI' sI smZ skd; . iXs d; ntIj; iXh inkilA ik ijqo' tk k;nU|n nU| vrtN d; sMbMw sI, r;jsI t;kt k;JIa" mOlvIa" de hLq ivc sI ikPu'ik iXh lok kur;n SrIF de arq krn ivc iXtb;r-yog mMne j"de sn . iXLk p;se iXh lok r;jsI t;kt de m;lk, dUje p;se, iXhI lok w;rimk AgU Am lok" nU| jIvn d; shI r;h dLsN v;le . iXhI do ivrowI gLl" iXkLWIa" ho gXIa" . r;j pRbMw cl;Pu'N v;le, Gul;m ihMdU kOm PuCLte kWort; vrtNI iXnH" lok" v;ste kudrtI gLl sI . pr iXs kWort; nU| iXh lok iXsl;mI Srh smZde ate dLsde sn . so, mJhb ivco' iXnH" nU| suB;vk hI idl dI kWort; hI imldI gXI . ijs vI deS ivc r;j-pRb|w ikse <;s wrm de asUl" anus;r cl;iXA j"d; hE, Pus wrm de prc;rk" d; XehI h;l huMd; irh; hE .

[w;rmk AgU bNe, isK prc;rk, r;gI, Y;DI, ilK;rI ate s;w-Dere isLK wrm de inAre ate srb-PuCLtm isw"t" nU,| ibLprI-krmk"DI rMgN ivc rMgI j; rhe hn]

kbIr jI ApNe sme' de k;JIa" mOlvIa" dI iXh h;lt veK ke iCXnH" slok" ivc kih rhe hn ik mJhb dI rhu-rIt ne, b"g, inm;J, hLj Aidk ne, idl dI sF;XI isK;Pu'NI sI . je irSvt kWort;, taLsb Aidk de k;rn inrdXI ho cuLk; hE, sgo' iXhI krm idl nU| hor kWor bN;XI j; rhe hn, t" iXnH" de krn d; koXI l;B nhI' . kbIr jI de Xese iKAl v;l; Sbd n|: 1- as" huNe ivc;irA hE . iXnH" slok" de krm v;r

arq iXs pRk;r ilKe hn :-- arq:--he kbIr ! (AK--) he muLl" ! msijd de mun;re PuLte cxHn d; tEnU| Ap nU| t" koXI F;iXd; nhI' ho irh; .

ijs (rLb dI nm;J) dI <;tr tU| b"g de irh; hE', Pus nU| ApNe idl ivc veK (tere aMdr hI vLsd; hE . je tere ApNe, aMdr S"tI nhI', isrF lok" nU| hI sLd irh; hE', t" <ud; bol; nhI' (Puh tere idl dI h;lt BI j;Nd; hE Pus nU| WLigA nhI' j; skd; . 184 . he Se< ! je tere ApNe aMdr sMtoK nhI' hE, t" k;be d; hLj krn lXI j;N d; koXI l;B nhI' hE, ikPu'ik, he kbIr ! ijs mnuLK de ApNe idl ivc S"tI nhI' AXI, Pus de B;Ne rLb ikte vI nhI' hE . 185 . he kbIr ! rLb dI bMdgI kr, bMdgI kIita" hI idl d; ivk;r dUr huMd; hE, idl ivc rLb d; JhUr huMd; hE, ate iXs bMdgI dI brkt n;l l;lc dI bldI aLg idl ivco' buLZ j"dI hE . 186 . he kbIr !(muLl" nU| dLs ik) ikse PuCLte wLk; krn; Julm hE, (tUM j;nvr" nU| fx ke ibsimLl; AK ke Jbh krd; hE' ate) tU| AKd; hE' ik iXh (jbh kIt; j;nvr) rLb de n;m te kurb;nI deN de l;iXk ho igA hE (ate iXs kurb;nI n;l <ud; tere PuCLte <uS ho igA hE), (pr iXh m;s tU| Ap hI K; lE'd; hE' . iXs trH" p;p nhI' b<SI'de, kde soc ik) jdo' rLb dI drg;h ivc tere aml" d; ihs;b hoveg; t" ter; kIh h;l hoveg; .187.

Page 121: maas maas kar moorakh jhegre (new)

121

Puprokt gurb;NI-slok n|: 187 (kbIr jorI kIXe-----kPun hv;l) sRI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 38 sFe te iliKA hE . pihl" as" s;ihb isMQ jI de ilKe arq pxHe hn . huN Pus ivdv;n ilK;rI de ilKe arq pxH lXIXe ijs ne ApNe hI gur-B;XIa" nU| m;s K;N de doS ivc mlez, inrdXI nrkI kIxe, mlez Aid kXI v;rI iliKA hE . sRI je pI sMgt is|Q jI ilKde hn:---

'' jIv koXI vI hove B;ve' vLD; B;ve' zoT;, B;ve' mnuLK B;ve' pSU,. B;ve' pMzI aqv; koXI kIT ptMg, ApNI j;n sB nU| ipArI huMdI hE . ApNe pR;N sB nU| ipAre huMde hn . koXI vI, <uSI n;l iXnH" nU| guAN; nhI' c;huMd;, koXI vI mrn dI iXLz; nhI' krd; . ijhxe mnuLK ApNe jIB-suAd lXI kuLkx", bLkira", itLtr", ihrn", bTeira" nU| kuhde j" m;rde, aqv; dUija" p;so' mrv;Pu'de hn, inrsMdeh PunH" jIv" ’te Puh Jor Julm krde hn . kbIr jI kihMde hn ik iXs trH" int;Ne jIv" PuLte Jor Julm krn v;ila" de krm" d; jdo' pRBU-drb;r ivc ihs;b hoveg; PunH" nU| mUMho' mUMh pENgIa" '' . A<rI (188) slok de arq pRo: s;ihb isMQ jI ne iXs pRk;r ilKe hn :-- arq:--he kbIr ! (muLl" nU| beSLk AK ik kurb;nI de bh;ne m;s K;N n;lo') iKcxI K; lENI cMgI hE ijs ivc

isrF suAdl; lUN hI p;iXA hoiXA hove . mE' t" iXs gLl lXI itAr h" ik m;s roTI K;N dI inyt merI ApNI hove pr (kurb;nI d; hok; de ke ikse pSU nU|) Jbh krd; ifr" . 188 .

gurmit krm-k"DI Brm" d; KMDn krdI hE, ikse mnuLK dI <ur;k mukLrr krn dI icMt;, gurmit nhI' hE . prm;tm; nU| <uS krn lXI imðqe wrm krm" nU| gurmit ne insFl ikh; hE . <;s sima" te <;s ivwIa" n;l rLb d; n;m lEN; aqv; <;s hI kl;m pxHnI, roJe rLKNe, hLj krne aqv; ikse pSU dI kurb;nI deN v;le wrm krm" d; irv;j muslm;n wrm d; ihLs; hE . iXs lXI kbIr s;ihb ne iXnH" irv;j" d; KMDn kXI slok" ivc kIt; hE . m;s K;N de itAgI s;De iXh ilK;rI, ijMnIa" vI tuk" ilK rhe hn Puh s;rIa" lg-pg muslm;n" pRq;iX hI Puc;rIa" isLw huMdIa" hn . k;rn XehI hE ik PunH" idn" ivc muslm;n" dI hkUmt sI ate iXsl;mI SrH; dI Glt vrto' krke muslm;n h;km GrIb ate int;Ne lok" te bxe Julm kr rhe sn . mnuLK" te Julm krn v;le PunH" inrdXI h;km-muslm;n" nU|, b;r b;r PunH" de Pus mnuLKI-Julm d; hI anuBv kr; ke, PunH" de Puh s;re wrm-krm, gurmit ne insfl Furm;Xe hn, ijhxe bihSt" dI pR;ptI lXI kr rhe sn . (P) tlv;x; jI ne ApNI pustk de 10 sFe te ijnH" gurb;NI-tuk" dI mnmLtI vrto' kItI hE Puh iXPu' hn:--

kUx boil murd;r K;iX .. (140) '' hku pr;iXA n;nk; Pusu sUar Pusu g;iX .. guru pIru h;m; t; Bre j; murd;ru n K;iX .. (141) slok d; b;kI ihLs; tlv;x; s;ihb jI nU| SiXd psMd nhI' AiXa; jo ilKN; mun;sb nhI'

smiZA. PuCLpr ilKIa" tuk" d; arq-B;v tlv;x; jI ne iXs pRk;r iliKA hE:-- '' pr;Xe hLk dI inMidA te inKewI krn lXI Pus nU| murd;r n;l tuln; idLtI gXI hE . iXs d; spLST B;v hE ik murd;r inMdt te inSewt vstU hE . sUr hove B"ve' g", klm; pxH ke kLT vLY kIt; hove j" sit sRI ak;l kih ke, zurI n;l kLiTA igA hove B;ve' ikrp;n n;l, hOlI hOlI kiTA igA hove j" iXko ZTke n;l m;irA igA j;nvr murd;r hI hE . bxI isLwI gLl hE ik je pr;iXA

Page 122: maas maas kar moorakh jhegre (new)

122

hLk m;rn; murd;r K;N br;br hE ate ivvrijt hE, je ZUW bolN; murd;r K;N tul hE te ivvrijt hE t" sgv" murd; K;N; ikve' j;iXJ ho skd; hE ? ifr murd;r K;N v;l; (murd;-Kor) ivAktI gur pIr vlo' Pus pRtI h;m;, Bre j;N dI As ikve rLK skd; hE jdo' ik Puh KulHm-KulH; gurU-hukm" dI PulMQN; krn d; kevl inLjI tOr te hI doSI nhI' bNd;, sgo' dUija" nU| iXs doS ivc privrt krn lXI wrm dI Ax lE'd; te iXs trH" wrm nU| bdn;m krn dI koZI hrkt krd; hove ? je pI sMgt isMQ jI nU| t" sitgur" d; ilKN YMg Pu'j hI nhI' B;Pu'd; . Xeqe fer vLDe

mnmuK" v"g p;vn gurU-b;NI dI cIr f;x krke ApNI mrJI n;l vrto' kItI hE . ijnI tuk tlv;x; s;ihb jI ne vrtI hE PunI hI p;vn tuk, iXnH" ne ApNI pustk de 29 sfe te a|ikt krn to' pihl" ApNe ivc;r iXs pRk;r ilKe hn :--

'' murd;r K;N v;ila" sMbMwI sitgurU n;nk p;itS;h d; inrN; hE :--koXI gurU aqv; pIr j" murSd, pRBU-drb;r ivc murd;r K;N v;le dI h;mI nhI' Breg; . pr;iXA hLk K;N" ihMdU lXI gPU-m;s K;N br;br ate muslm;n lXI sUar K;N br;br hE .'' iXs to' aLge Puprotk tuk hk prwieAw qoN Kwie tðk ilKI hE. te fer ApNI dlIl nU| c;lU

rKde hoXe ilKde hn-- sitgurU n;nk p;itS;h dIa" nJr" ivc dUje d; hLk m;r ke K;N; vI murd;r K;N; hE . ijqo' tIk kuLkx",

bTeira", bLkira", Aid pSU pMzIa" d; sMbMw hE iXnH" d; K;N; vI '' hLk p;r;iXA K;N br;br hE, ikPuik' kudrt de k;nUMn anus;r vLDe ate blv;n jIv" d; a;h;r hn iXh zoTe te kmJor pMzI:-- -jIA k; Ah;ru jIa, K;N; iXhu kreiX .. 1 .. 18 .. (slok mhl; 2-955)

[noT:-- je pI sMgt isMQ jI ne p;vn slok dI jo duKd;XI YMG dI cIr-f;x kItI hE Pus d; verv; aglI ivc;r aMt ivc idLt; igA hE ] doh" ilK;rIa" de Puprokt leK b;re gurmit ivc;r iXs pRk;r hE:-- ivc;r :-- (P) iXh ikve' mMina" j;ve ik doh" hI ilK;rIa" nU| B;XI rNwIr isMQ jI v"g hI murd;r, B;v

sx"d m;rdI '' loq '' ate hLqI' itAr kIte '' m;s '' ivcle Frk d; aLj tLk pt; hI n; hove ? spLST hE ik m;s de itAgI ilK;rI j;N buLZ ke sc;XI luk;Pu'de hn . iXs sc;XI nU| B;rt deS d; bLc; bLc; j;Nd; hE ik pur;Nk sima" to' hI murd;r-pSU nU| sv;Xe SUdr" de hor koXI zUMhd; tLk nhI' irh; . cmrMT" de muhðle aLj tLk aLDre hn . kIxe cLl cukI, sxH"d m;rdI, murd;r loq ate pSU-pMKI nU| ApNe hLqI' m;r ke itAr kIte hoXe m;s de Frk nU| mUxH to' mUxH mnuLK vI smZd; hE . duk;n to' KrIdn igA m;s d; g;hk vI pur;Ne ate nve' m;s dI prK krnI nhI' BuLld; . m;s K;N" j" n; K;N; hor gLl hE, pr iXh ikve mMina" j; skd; hE, ik, ijs '' murd;r '' dI pz;N igrZ", igLdx" aqv; kuLitA, nU| vI hE Pus murd; loq ate itAr kIte m;s ivcle Frk d; pt;, iXMnH" ivdv;n ilK;rIa" nU| n; hove ? j" ifr kI iXh smiZA j;ve ik iXh ilK;rI, m;s-itAgI hoN de hMk;r-t;p dI grmI de k;rn ApNI sðuw-bðuw guA cuke hoXe hn ?

(a) B;XI rNwIr isMQ jI ate B;XI joigMdr isMQ jI tlv;x; smet s;re ilK;rI iXs gLl nU| mMnde hn ik kurUkSetr ivKe sUrj gRihN de mele te puLje sRI gurU nwnk swihb jI ne hrn de

Page 123: maas maas kar moorakh jhegre (new)

123

m;s dI BeT; kbUl krke Pus nU| irLZN; wr; idLt; sI . kI sitgur" ne '' murd;r '' dI BeT; kbUl kItI sI ? ilK;rI ivdv;n" de ivc;r anus;r ijs '' murd;r '' nU| sitgur" ne XeD; iQrNt mMina" hE, kI Puse murd;r nU| PunH" Ap hI irZN; wr; idLt; sI ? kI sitgur" b;re ajehe pRSn" nU| jnm deN v;lI dlIl ilKN v;ila" dI vI h;mI gur pIr Br lveg; ?

(X) sRI je pI sMgt isMQ dI iXs dlIl to' ik '' kuLkx", itLtr" bTeira" Aid d; K;N; hLk pr;iXA K;N; hI hE ikPuu'ik Puh tkxe j;nvr" d; ah;r huMde hn '' iXh pRSn pEd; huMd; hE ik ' icxIa", k"v", ate hor kIixa" mkOixa" d; ah;r, an;j ate hre pLte Aid hE . ifr jd ivc;re inrdoS pSU, pMKI kIxe mkOxe ApN; hLk smZ ke Fsl" ivco' d;Ne j" hre pLte Aid K; ke ApNI BuLK imT; rhe huMde hn t" PunH" nU| inr; roikA hI nhI' j"d;, sgo' dv;XIa" p; ke PunH" nU| j;no' m;irA j"d; hE . iXs p;p b;re sRI je pI sMgt isMQ jI ne koXI iJkr iks k;rn nhI' kIt; ? je kuLkx" bTeira" nU| K;N; '' hLk pr;iXA '' K;N d; p;p hE t" kI fsl" de d;Ne ate fl Aid K;N to' kIixa" ate pMzIa" nU| rokN; hLk pr;iXA KohN d; p;p iks dlIl k;rn nhI' hE ? iks;n ne t" kevl quhx; ijh; hI bIj p;iXA sI . sE'kxe guN" d; v;w; S;iXd pSU pMKIa" ate kIxe mkOixa" d; ihLs; hI hove ? v;we v;l; iXh inym S;iXd pRBU ne kIxe mkOixa" Aid jIv" v;ste hI bN;iXA hove ? kI iXs pLKo' vI mnuLK murd;r Kor nhI' bN j"d; ? g;XIa" mLZIa" de duLw te '' hLk '' kevl PunH" de bLica" d; huMd; hE, PunH" d; duLw ate duLw to' bNe dhI', pnIr ate hor beaMt pd;rq sRI je pI isMQ jI Ap ikPu' K"de ho . jd pSUa" de bLica" ne mnuLK" dI m" d; duLw kde nhI' mMigA t" tusI' (m;s K;N de ivrowI hoN k;rn bNe vLDe wrmI ilK;rI) pSUa" de bLica" dI m" d; duw ApNe bLica" nU| ipl; ke, kI PunH" nU| murd;r nhI' KuA rhe huMde ? kI pSUa" de bLica" d; hLk K; ke tusI' vI murd;r K;N de doSI nhI' ho ? kI koXI gur-pIr tuh;DI h;m; fer vI JrUr Br lPU ? aNhoNIa" ate be-qvIa" gLl" ilK ke lok" nU| BrmI ikPu' bN; rhe ho ? p;vn slok dI duKd;XI cIr-f;x ate mnmtI arq" n;l gurb;NI Glt vrto d; p;p :--- aLge ilKI gurb;NI dI avLigA nU| smZN dI sOK lXI Puprokt slok iliKA j"d; hE:-- hku pr;iXA n;nk;, Pusu sUAru Pusu g;iX .. guru pIru h;m; t; Bre, j; murd;ru n K;iX .. (28 sfe te vrtIa" tuk") glI iBsit n j;CXIaE zuTE scu km;iX .. (slok ivco' kYI gXI p;vn tuk) m;rN p;ih hr;m mih, hoiX hl;lu n j;iX .. n;nk glI kUxIXI, kUxo plE p;iX .. 2 .. (heW" ilKIa" tuk")

pUre slok dIa" kuLl pMj tuk" hn . tlv;x; jI ne t" slok dIa" pihlIa" do tuk" hI pustk ivc vrtnIa" k;FI mMn lXIa" hn . sRI m;n je pI sMgt isMQ jI ne vI pihlIa" do tuk" iXLk q" B;v pustk de 28 sFe te vrt ke, ifr ivck;rlI tIjI tuk--glI iBSit n j;XIaE zuTe scu km;iX .. ilKNI itAg ke A<rI do tuk" pustk de 40-41 sFe te, B;v, 12 sifa" d; frk p; ke j; vrtIa" hn . ApNI mrJI n;l sitgurU n;nk inrMk;rI jI de asl ASe nU| ivg;x ke gur-b;NI dI vrto' krn v;lI sRI je pI sMgt is|Q jI dI iXh '' inArI ivwI '' pustk ivc dUjI v;rI veKI hE . idl socI' pE j"d; hE ik kI iXh krtUt ikse sLce gurisLK dI vI ho skdI hE ?

Page 124: maas maas kar moorakh jhegre (new)

124

41 sFe slok dIa" A<rI do tuk" ilKN to' pihl" 40 sFe dIa" aMtlIa" str" iXs pRk;r ilKIa" hn:-- sitgurU sRI gurU n;nk p;itS;h d; kqn hE ik v;ihgurU jI de jIv" nU| m;rn; sd; hI (hr;m) ayog hE iXh ikse trH" vI B"ve' aLl; d; n;m lE ke hl;l kIitA' ate B"ve' mUl mMtr pxH ke ZTk; kIita", (hl;l) j;iXJ nhI' bN skd; . iXh sd; ayog hE, kUx hE te kUx to' kevl kUx dI pR;ptI hI hovegI . ' aGe slok dIa" A<rI do str"--- m;rN p;ih hr;m mih, hoiX hl;lu n j;iCX .. n;nk glI' kUxIXI, kUxo plE p;iX .. 2 .. 1410 rjnIS _So jI d; iXh kqn sc; hI hE, ik '' w;rimk AgU '' ate isAsI iKD;rI dove' iXLk

imLTI de bNee hoXe huMde hn . iXh dove BLdr purS, cl;k, itRSn;lU ate ZUWe t" prle drje ho skde hn, pr wrmI hoN; iXnH" de vLs dI gLl nhI' . wrmI mnuLK t" inr; itAg hI itAg ate sc;XCI hI sc;XI hE . w;rimk AgU ate isAstd;n dove' hI, wrm nU| vrt ke lok" nU| PulU bN;PuN; ate lLuTN; j;Nde hn . jqed;r, aLj de gRMqI, r;gI, Y;DI, prc;rk, Dered;r s;w-sMt j" wrm d; BuleK; p; ke ApNe inLjI Ase d; prc;r krn lXI w;rimk-pustk" ilKN v;le ilK;rI, iXh sB w;rimk a;gU hn . isAsI aK;xe d; Qul;TIA Ap hI voTr" d; bUh; j; Kxk;Pu'd; hE . Pus dI pz;N kr;PuN dI kI lox ? sitgur" d; BE guA ke kevl ApNe suArq dI isLwI lXI gurU-Sbd dI trtIb ate isw"t dI aTLlt; d; KMDn krn v;le ilK;rI gurmuK nhI' mnmuLK hn . ifr s;De ijhe mnmuK" b;re sitgur" d; Furm;n iXs pRk;r hE :-- 143- se mnmuK jo sbdu n pz;Nih .. gur ke BE kI s;r n j;Nih ..

BE ibnu ikPu inrBPu scu p;XIaE, jm k;iY lXeg; s;h; he .. 6 ..[1054]-2-11 X) pRo: sihb isMQ jI:--- APu huN pRo: s;ihb isMQ jI de ilKe arq pxH ke gurU n;nk inrMk;rI jI de PupdeS dI aslIat nU| smZ ke idRx krn d; ytn krIXe :-- 144- slok m: 1 .. kUxu boil murd;ru K;iX .. avrI no smZ;viN j;iX ..

muW; Aip muh;Xe s;qE .. n;nk aEs; AgU j;pE .. 1 .. [pMn; 139/40]v;r-5(140) arq:--(jo mnuLK) ZUW bol ke Ap t" dUija" d; hLk K"d; hE te horn" nU| isLiKA deN j"d; hE (ik ZUW n; bolo)

he n;nk ! ajeh; AgU (aMt iXPu') PuLQxd; hE ik Ap t" WLigA j; hI irh; hE, apNe s;q nU| vI luT;XI j; irh; hE . 1 . 145= m: 1 .. hku pr;iXA n;nk;, Pusu sUaru Pusu g;iX ..

guru pIru h;m; t; Bre j; murd;r n K;iX .. glI iBsit n j;XCIaE zuTE scu km;iX .. m;rN p;ih hr;m mih, hoiX hl;lu n j;iX .. n;nk glI kUxIXI , kUxo plE p;iX .. 2 .. [141]-v;r-7

arq:--he n;nk ! pr;iXA hLk muslm;n lXI sUr hE te ihMdU lXI g" hE . gurU pEgMbr t" hI isF;rS krd; hE je mnuLK pr;iXA hLk n; vrte . inrIa" gLl" krn n;l bihSt ivc nhI' aLpx skId; . sLc nU| (B;v, ijs nU| sLc; rst; AKde hn, Pus nU|) amlI jIvn ivc vrita" hI nj;t imldI hE . (bihs Aidk gLl" de) ms;le hr;m m;l ivc p;iXa" Puh hLk d; m;l nhI' bN j"d; .n;nk ! kUxIa" gLl" kIita" kUx hI imld; hE .2.

mnuLK nU| PuCLce ate suLce jIvn v;l; bN; ke, mnuLKt; d; sLc; sev;d;r bN;PuN AXe gurU n;nk

Page 125: maas maas kar moorakh jhegre (new)

125

dev jI ne t", hJ;r" s;l" to' iBLTx ate vLD; plIt smZe gXe '' murd;r '' dI trk de ke, BuLl ke vI kde ZUW n; bolN d;, ate pr;iXA hLk n; K;N d; PupdeS idLt; hE, pr iXnH" alok;r YMg de wrmI ilK;rIa' nU| ApNe gurU d; iXh AS; Jr; nhI' B;iXA . PunH" ne '' murd;r '' nU| Ap itAr kIte '' m;s '' br;br kih ke gurU PupdeS nU| m;s n; K;N d; PupdeS isLw krn ivc s;r; Jor l; idLt; hE . sitgur" dI b;NI d; AS; bdl ke gurU-b;NI dI lh;XI krn v;l; Qor p;p kIt; hE .

ijn; guru goipA ApN; te nr buirArI .. [651] Xese trH" dUje slok ivc vI sitgur" ne ihMdUa" ivc g;XI' pRtI Srw; k;rn Pus de m;s nU| n;

K;N v;le '' kLTx w;rimk ivSv;S '' dI vrto' kItI ate muslm;n lXI sUr K;N; hr;m smZN v;lI kur;n dI SrH; dI s<t p;bMdI dI iXsl;imk B;vn" nU| vritA . ijve doh" wrm" lXI g;XI' te sUr K;N; bur; hE Xese trH" s;irA mnuLK" lXI pr;iXA hLk K;N; bur; hE . sdIa" to' bNe pRclt w;rimk ykIn ate w;rimk trk nU| vrt ke sitgur" ne srbs"Z; ate sdIvI sðc;XI v;l; vDmuLl; PupdeS idLt; . pr tlv;x; s;ihb ate sRI je pI isMQ jI ne sitgur" de PupdeS nU| n; srb s"Z;, ate srb pRv;Nt rihN idLt; ate n; iXs nU| sdIvI sLc v;l; hI zLiDA . iXs trH" krke iXn"H ne sitgur" n;l inr; ivSv;S-Q;t hI nhI' kIt; sgo' sitgur" dI Qor inMidA krn d; p;p vI kIt; hE .

hir jIPu itn k; drsnu n krhu p;ipsT hitArI .. [651] (P) joigMdr isMQ tlv;x; jI ApNI pustk de 11 sFe te gurU v;k nU| vrtN lXI iXs pRk;r ilKde hn:--

'' m;s K;N lXI m;sUm j;nvr" nU| j;no' m;rn te murd;r K;N v;le ivaktIa" nU| gurb;NI BUtina" d; Ftv; idMdI hE-- gEb;n hEv;n hr;m kustnI murd;r bKor;iX .. [itlMg m: 5--723] bLs, Brm hI t" p;PuN; sI . tlv;x; jI d; mnorq Xene n;l hI pUr; ho igA .

(a) B;XI je pI sMgt isMQ jI ApNI pustk de 28 sfe dI A<rI str to' iXPu' ilKN" arMB krde hn-- pMcm p;itS;h sRI gurU arjn dev jI Furm;n krde hn:--KUMK;r J;lm hEv;n" v"gU jIv" nU| m;r ke K;N lXI pR;pt kIte m;s vrgI murd;r vstU to' vw ke hor ikhxI vstU hr;m (n; K;N yog) ho skdI hE ? (sF; 28)

gEb;n* hEv;n hr;m kustnI murd;r bKor;iX .. 2 .. (itlMg mhl; 5-723) (iXqe pMcm sitgurU jI ne m;s nU| murd;r te hr;m AiKA hE ate K;N v;ila" nU| J;lm j;nvr" dI Pup;wI idLtI hE . iXs ihs;b m;s K;N v;le murd;r-K;Ne aqv; hr;m-K;Ne bNde hn ) imLW-bolx; mer; sitgurU, jo kOx; bolN; j;Nd; hI nhI', vDe to' vDe p;pIa" lXI vI aijhe

h;nI-k;rk Sbd kde n; khe . iXh s;re '' WUMhe' '' m;s de itAgI hMk;rIa" de nLk ivco' hI ikrI j; rhe hn . iXh s;rI sx"d wrm-hMk;rIa" de mUMh ivco inLkl ke v;t;vrn nU| dUSt kr rhI hE . B;CXI rNwIr isMQ jI ApNI pustk de 124 sFe te gurU Sbd dI iXh pUrI tuk--'' gEb;n- - - bKor;iX .. '' ilK ke iXs d; B;v iXnH" Sbd" ivc ilKde hn:-

iXs gurv;k anus;r pSUa" v"g jIv" nU| kuh ke pR;pt kIte m;s s;rKI murd;r vstU to' vLw ke hor ikhxI hr;m dI km;XI krke shexI j; skdI hE ?

Page 126: maas maas kar moorakh jhegre (new)

126

dunIa" ivc koXI vI ajeh; deS nhI' hE ijqo' de 99.9 % lok m;s;h;rI nhI' hn . kI iXh s;re de *gEb;n=BUt pRet s;re lok hr;m ate murd;r Kor hn ? kI iXnH" deS" ivc, nek, PuCLce Acrn v;l;, mnuLKt; d; sLc; hmdrd aqv; rLb dI y;d n;l Bre ihrde v;l; koXI vI nhI' hE ? kI B;XI jI dIa" nJr" ivc, muslm;n kOm de pEgMbr" to' arMB ho ke, pIr FkIr, aPulIA, s;rI dI s;rI kOm, hr;m-Kor aqv; murd;r Kor hE . ajehI bedlIlI B;S; sitgur" de p;vn n;m n;l joxn v;le ilK;rI pt; nhI' ikhxe hn . ivc;r

asI' kXI v;r iXh ijkr kr cuLke h" ik gurb;NI de arq gurU s;ihb to' imlde igAn de aw;r te, B;v gurmuK" v"g krne c;hIde hn . gurmit isw"t dI PulM~N; krnI j" prv;h n; krnI, mnmuKt;XI hE ate ' mnmðuK" ' b;re sitgur" de beaMt Furm;n" ivco' iXk Furm;n iXh hE:-- 146= aMtir kpT mnmuK aigAnI rsn; ZUWu bol;iX ..

kpiT kItE hir purKu n BIjE int veKE suNE suB;iX ..

dUjE B;iX j;iX jgu prbowE ibKu m;iXA moh suAiX ..

iXtu km;NE sd; duKu p;vE jMmE mrE ifir AvE j;iX ..

shs; mUil n cukXI ivic ivsT; pcE pc;iX ..

ijs no ikRp; kre mer; suAmI itsu gur kI isK suN;iX ..

hir n;mu iwAvE hir n;mo g;vE hir n;mo aMit zD;iX .. 2 .. [512]-v;r-10

pd arq:--mnmuK--gurU dI mit to' PulT ApNe mn de khe turn v;l; . kpiT kItE--kpT kIita", ApNe mit nU| gurmit isLw krn lXI gurb;NI de arq ivg;xn n;lo' vLD; kpT hor koXI nhI' . suB;iX--sute hI . prbowE--PpdeS krd; hE, lok" nU| mðt" deN lXI pustk" ilKd; hE . suAiX--(ApNe imðqe hoXe ASe nU| sLc isLw krn de) suArq n;l . iXt km;Ne--ajehI km;XI kIita" . shs;--tOKl; (h;Xe, mer; pol nMg; n; ho j;Xe ?) . ivST;--gMdgI . pce--<uAr huMd; hE .sitgurU imhr krn koXI vI gurisLK mnmðuK aqv; bed;vIA n; bNe .

Page 127: maas maas kar moorakh jhegre (new)

127

25. ' murd;r ' pd ate gurb;NI

APu pihl" '' murd;r ''' b;re gurmuK" v"g gurmit isw"t d; pt; krIXe . asI' gurb;NI de do

gurU-v;k ivc;r cuke h" ijnH" ivc murd;r pd AiXA hE . (1) kUx boil murd;ru K;iX .. ate (2) guru pIr h;m; t; Bre j; murd;ru n K;iX .. dohI q"XI '' murd;r K;N '' d; arq hr;m dI km;XI hI isLw hoiXA sI . gurb;NI ivc AXe murd;r pd de arq sd; hI '' hr;m d; m;l K;N; '' hI bNe hn . sitgurU jI dI iXh bxI vLDI Pud;rt; ate inrvErt; hE ik PunH" nee vLDe to' vDe p;pI nU| vI inr;drI v;le bcn" n;l kde sMbown nhI' kIt; . so asI' gurUb;NI de aijhe arq kde nhI' krne ijnH" to' ikse dUje mnuLK dI isLwI inr;drI krn d; B;v bNd; hove . ikse dI mMdI krtUt nU| inMdN; hor gLl hE . pr ApNe inLjI ASe to' ivrowI ivc;r" v;le ikse dUje nU| mMd; kihN;, gurmuKt;XI nhI' hE . '' kI pt; mere ivc;r hI mMde hoN ? pr sitgur" de ivc;r sd; hI sdIvI sc;XI v;le hn ''-- iXh ivSv;S sd; hI gurisLK de ihrde ivc idRx rihN;, gurisLK-rihNI d; aMg hE . gurmit nU| ivg;xn v;l; ivc;r, sd; hI inMdN-yog hE.

ikse isw"t dI aTLlt; nU| spLST krn lXI as" QTo QLT pMj gurU-Furm;n" dI ivc;r d; TIc; imiqA hoiXA hE . '' murd;r '' pd nU| '' hr;m dI km;XI '' mMnN d; gurmit-isw"t isLw krn lXI aje isrF do gurU-v;k hI ivc;re hn . so murd;r '' pd dI vrto' v;le itMn gurU Sbd hor ivc;r lXIXe :-- 147/3- lbu kut; kUxu cUhx; Wig K;w; murd;ru ..

pr inMd; pr mlu muiK suwI, agin kRowu cMD;lu .. rs ks Apu sl;hN;, Xe krm mere krt;r .. 1 .. [15]-4 arq:--he mere krt;r ! merIa" t" iXh krtUt" hn--K;N d; l;lc (mere aMdr) kuLt; hE, (jo hr vele K;N nU|

mMgd; hE, BO'kd; hE), ZUW (bolN dI v;dI mere aMdr) cUhx; hE (ijs ne mEnU| bhut nIv" kr idLt; hE), (dunIa" nU|) WLg ke K;N; mere aMdr murd;r hE (jo suArq dI bdbU vw; irh; hE), pr;CXI inMidA mere mU|h ivc smUlcI mEl hE, kR ow-aLg (mere aMdr) cMD;l (bNI pXI hE), mEnU| kXI cske hn, mE' ApNe Ap nU| viDAPOu'd; h" . 1 .

kurb;n j;XIaE imLW-bolxe gurU n;nk jI to' ijnH" ne s;De p;pIa" de aMdr vsde s;re '' aEb '' ApNe aMdr drs; ke iXnH" imLWIa" ate durlLB cpex" duAr; s;nU| vLDmuLle PupdeS dI b<iSS kItI hE . murd;r Sbd d; arq, spLST rUp ivc smZ; idLt; hE ik ikse nU| WLg ke K;N; '' murd;r '' K;N tuLl hE . '' murd;r '' dI pz;N je ikse nU| BuLl hI j;ve t" Puh ikse igrZ kol cLilA j;ve . Pus d; Der; ruLK te huMd; hE ate j" ifr ikse '' murd;r '' nU| K; rhI huMdI hE . 148/4- kil hoXI kutemuhI K;ju hoA murd;ru ..

kUxu boil boil BPukN; cUk; wrmu bIc;ru .. ijn jIvMidA pit nhI muiXA mMdI soiX .. iliKA hovE n;nk; krt; kre su hoiX ..1..[1242]-v;r-14 arq:--rLb to' ivLzxI luk;XI nU| kuLte v"g K;N d; hlk kLuidA rihMd; hE te vLYI Aidk hr;m cIJ iXs d;

mn-B"Pu'd; K;N; ho j"d; hE (ijve' kuLte d; mn-BPu'd; K;N; murd;r hE . mre hoXe psUa" v;ste bNe hLDo-roxe ivc kLuita" d;

Page 128: maas maas kar moorakh jhegre (new)

128

vLg, p;Wk" ne kXI v;rI veiKA hoN; hE) . (iXh luk;XI) sd; ZUW boldI hE, (m;no, murd;r K"de kuLte v"g) BPu'k rhI hE, (iXs trH" iXs de aMdro' wrm (dI aMs) te (rLbI guN" dI) ivc;r muLk j"dI hE, ijtn; icr ajehe lok (jgt ivc) jIPu'de hn iXnH" dI koXI bMd; iXLJt nhI' krd; . jdo' mr j"de hn, (lok iXnH" nU| ) BEix_' y;d krde hn . pr he n;nk ! (iXnH" de kI vLs ? ipzle krm" anus;r) mLqe PuCLte iliKA leK hI PuCLQxd; hE (te Pus leK-anus;r ) jo kuZ krt;r krd; hE PuhI huMd; hE . 1 . 149/5- lbu p;pu duiX r;j; mht; kUxu hoA iskd;ru ..

k;mu nebu sid puzIaE bihbih kre bIc;ru .. aMwI ryit igAn ivhUNI B;ih Bre murd;ru .. - - 2.. [pMn; 468-469v;r-11 pdarq:--lbu--jIB d; csk; . mht;--vJIr . iskd;ru--cOwrI . nebu--n;iXb . sid--bu;l; ke, sLd ke . aMwI

ryit--k;m;idk ivk;r" de awIn rih ke aMnHe hoXe jIv . B;ih--aLg . murd;r--hr;m, vLYI, irSvt . Bre murd;r--(ryt) cLTI BrdI hE .

arq:--(jgt ivc jIv" v;ste) jIB d; csk;, m;no, r;j; hE, p;p vJIr hE ate ZUW cOwrI hE, (iXs lb te p;p de drb;r ivc) k;m n;iXb hE, (Xese nU|) sLd ke sl;h puLzI j"dI hE, iXhI iXnH" d; vLD; sl;hk;r hE . (iXnH" dI) prj; igAn to' sLKNI hoN de k;rn, m;no aMnHI hoXI ate itRSn" aLG dI cLTI Br rhI hE .

iXs slok ivc AXe '' murd;r '' pd de arq m;s ikse trH" vI nhI' kIte j; skde . so isLw ho igA ik gurmit anus;r '' murd;r '' de arq, hr;m dI km;XI hI hE . gurmit de iXs isw"t dI KMDn" krn v;le ilK;rI j" kq;k;r gurmuLK nhI' mMne j; skde .

APu huN Pus gurUb;NI-Sbd dI ivc;r krIXe ijs ivco' tuk lE ke s;De itMne' hI ivdv;n ilK;rI, ApNI ApNI mt anus;r '' murd;r '' pd de arq '' m;s '' ilK ke m;s K;N v;ila" nU| <U|K;r te J;lm ilK rhe hn . 150= K;k nUr krdM Alm dunIAiX ..

asm;n ijmI drKt Ab pEd;iXis Kud;iX .. 1 .. bMde csm dIdM fn;iX .. dunIA murd;r KurdnI g;fl hv;iX .. rh;Pu .. gEb;n hEv;n hr;m kustnI murd;r bKor;iX .. idl kbj kbj; k;dro dojk sj;iX .. 2 .. vlI inAmit ibr;dr; drb;r imlk K;n;iX .. jb ajr;XIlu bstnI tb ic k;re ibd;iX .. 3.. hv;l m;lUmu krd| p;k al;h .. bugo n;nk ard;is peis drves bMd;h .. 4 .. [723]-1 pdarq:--K;k--<;k, imLTI, acetn . nUr--jotI, Atm; . krdM--bN; idLt; . Alm--jh;n . iJmI--iJmI, wrtI

. drKt--drLKt, ruLK . Ab--p;NI . pEd;iXs Kud;iX--prm;tm" dI rcn; . 1 . bMde--he mnuLK . csm--cS, aLK" . dIdM--idLsd; . fn;iX--n;svMt . murd;r--hr;m . KurdnI--K;N v;lI . g;ifl--GH;iFl, BuLlI hoXI . hv;iX--ihrs, l;lc . rh;Pu . gEb;n--n;h idLsN v;le, BUt pRet . hEv;n--pSU . kustnI--kuStnI, m;rn v;lI . bKor;iCX--K"dI hE . kbj kbj;--mukMml kbJ; . k;dro--pEd; krn v;l; pRBU . dojk sj;iXC--doJk dI sJ; idMd; hE .2. vlI inAmt--inAmt" deN v;l; ipt; . ibr;dr;--Br; . imlk--j;iXd;d . K;n;iX--Qr . bstnI--bnH lXeg; . ic k;re--iks kMm ? ibd;iX--ivd; hoN v;le . ajr;XIl--mOt d; FirSt; .3. p;k al;h--pivtR prm;tm; . hv;l m;lUm krdM--(tere idl d;) h;l j;Nd; hE . bugo--AK . peis--s;hmNe . peis drves bMd;h--drveS bMida" de aLge.4.

arq:--he mnuLK ! jo kuZ tUM aKI' veKd; hE' n;svMt hE . pr dunIa" (m;iXA de) l;lc ivc (prm;tm; vlo) BuLlI hoXI hE, te, hr;m K"dI rihMdI hE (pr;iXA hLk Ko'hdI rihMdI hE . rh;Pu . he B;XI ! cetMn joit ate acetMn imLTI

Page 129: maas maas kar moorakh jhegre (new)

129

iml; ke prm;tm; ne iXh jgt bN; idLt; hE . Ak;S, wrtI, ruLK, p;NI (Aidk iXh sB kuZ) prm;tm; dI rcn; hE . 1 . he B;XI ! G;fl mnuLK BUt", pRet", pSUa" v"g hr;m m;r ke hr;m K"d; hE . iXs de idl Puðte (m;iXA d;) mukMml kbJ; rihMd; hE, prm;tm" iXs nU| doJk dI sJ; idMd; hE . 2 . he B;XI ! jdo' mOt d; FirSt; (A ke) bMnH lE'd; hE, tdo' p;lN v;l; ipPu, Br;, drb;r, j;iXd;d, Qr--iXh s;re (jgt to') ivd; hoN vele iks kMm APu'Nge ? 3 . he B;XI ! pivðtR prm;tm; (tere idl d;) s;r; h;l j;Nd; hE. he n;nk ! sMt jn" dI sMgit ivc rih ke (prm;tm; de dr te) ard;s kirA kr (ik tEnU| m;iXA dI hvs ivc n; fsN deve).4.

iXs Sbd ivc do v;r '' murd;r '' lFJ AiXA hE pr dove' v;r pRo: s;ihb isMQ jI ne iXs de arq hr;m d; m;l hI ilKe hn . ikPu'ik Aid-k;l to' mnuLK ne murd;r nU| bx; iQrNt ate sLB to' vLw iBLTx mMina" hoiXA hE iXse k;rn sitgur" ne hr;m dI km;XI nU| murd;r K;N tul iliKA hE . (P) joigMdr isMQ jI tlv;x; jI pustk de 21 sFe te A<rI str" ivc ilKde hn---

gurb;NI d; Ftv; hrek J;lm lXI spLST te s"Z; hE:-- kbIr joru kIA so julmu hE leiX jb;bu Kud;iX .. dftir leK; nIksE m;r muhE muih K;iX ..200 .. kbIr jIa ju m;rih joru kir khte hih ju hl;lu .. dftru dXI jb k;iY hE hoiXg; kPun hv;lu .. 199.. iXnH" de arq-B;v Aid kuZ nhI' iliKA .

(a) B;XI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 37 sFe dIa" a;<rI do str" ivc iliKA hE--t;kt ate Jor v;ila" nU| kbIr jI s<t t;xn; krde hn--

'' alh avil dIn ko s;ihbu, joru nhI furm;vE .. 1 .. 4 .. 17 .. (As; 480) ifr 38 sFe te kbIr s;ihb d; 187 slok ilK ke tlv;x; s;ihb v;l; 200 nMbr slok

iliKA hE . 187 slok dI ivc;r as" kr lXI hE . 187 ate 200 n| : slok" d; B;v, je pI sMgt isMQ jI ne sFe de aMt ivc iXs pRk;r iliKA hE--

'' kbIr jI ne PupRokt slok" ivc m;s K;N v;ila" nU j;br ate J;lm dI Pup;wI idtI hE '' (X) s;ihb isMQ jI ne pihl" v"g iXk ivSe n;l sMbMwt slok" de arq lxIv;r iXLko q" ilKe hn . dsvI' poqI de 258 sFe te pRo : s;ihb jI iXs pRk;r ilKde hn-- '' ag"h slok n|: 197 to' 201 tk ivc ifr ' kurb;nI '' deN d; iJkr hE, iXqe ifr s;re lFJ te i<Al Am tOr te muslm;nI hI hn ''. ate ifr heW ilKe slok iXLko q" ilKe hoXe hn:--- 151- kbIr hj k;bE hPu j;iX q;, AgE imilA Kud;iX ..

s"XI muZ isPu lior pirA, tuZE ikin furm;XI g;iX .. 197 .. 152- kbIr hj k;bE hoiX hoiX giXA ketI b;r kbIr ..

s;XI muZ mih ikA Kt;, muKhu n bolE pIr .. 198 .. 153- kbIr jIa ju m;rih joru kir, khte hih ju hl;lu ..

dftru dXI jb k;iY hE, hoiXg; kPunu hv;lu .. 199 .. 154- kbIr joru kIA so julmu hE, leiX jb;bu Kud;iX ..

dFtir leK; nIksE, m;r muhE muih K;iX .. 200 .. 155- kbIr leK; den; suhel;, jPu idl sUcI hoiX ..

Pusu s;ce dIb;n mih, pl; n pkrE koiX .. 201 .. [1375] arq ilKNe a;rMB krn to' pihl" gurmuK ipAre s;ihb isMQ jI ApNe noT ivc ilKde hn-

Page 130: maas maas kar moorakh jhegre (new)

130

-- noT ! kbIr jI dI b;NI te ivc;r krida" asI' cMgI trH" veK AXe h" ik kbIr jI muslm;n nhI' sn, Puh

ihMdU jul;he sn . so PunH" nU| hLj te j;N dI lox nhI' sI, ikse hor dI Puk;XI nU| ykInI tOr te tsLlI n;l smZ;Pu'N lXI kivt; ivc iXh iXk trIk; hE ik ApNe Ap nU| BI PuhI kMm krd; J;hr kIt; j"d; hE . ihMdU krm-k"D dI inKewI krde hoXe sitgurU arjn s;ihb ne BI iXse trH" hI iliKA hE:--

soriW m: 5 asTpdI .. p;W pix_ aru bedu bIc;ir_,invil BuaMgm s;we .. pMc jn; isPu sgu n zuTik_, aiwk ahMbuiw b;we .. 1 .. ipAre iXn ibiw imln n j;XI, mE kIXe krm anek; .. h;ir pir_ suAmI kE duArE, dIjE buiw ibbek; .. 1 .. rh;Pu ..

ikPik Am muslm;n k;be nU| <ud; d; Qr mMnd; hE, iXs v;ste kbIr jI BI PuhI i<Al dLs ke AKde hn ik <ud; mere hLj te <uS hoN dI q" mere n;l GuLse ho ipA . anek" v;rI hLj krn te BI <ud; <uS ho ke ikPu' h;jI nU| dId;r nhI' de'd; te Puh h;jI <ud; dIa" ing;h" ivc aje BI ikPu' gun;hg;r smiZA j"d; hE--iXs Bet d; iJkr iXhn" slok" ivc kIt; igA hE ik <ud; de n;m te g" Aidk dI kurb;nI de deNI, rl-iml ke K; pI j;N; sB kuZ Ap hI te iXh smZ lEN; ik iXs kurb;nI de vLTe as;De gun;h b<S idLte gXe hn--iXh B;r; BuleK; hE . iXh, <ud; nU| <uS krn d; trIk; nhI' . <ud; <uS huMd; hE idl dI p;kIJgI n;l pivLtRt; n;l . n;m dev jI vI Xese trH" bIWul-mUrtI de puj;rIa" nU| t;xn; kItI hE te dLisA hE ik ikPu' iXtne nLk rgxn te BI PunH" nU| bIWul de drSn nhI' huMde . AKde hn ik tusI pUj; Aidk t" krde ho, pr ApNe iXðST Pðute pUrI Srw; nhI' rLKde :--gO'D n;mdev jI .. Aj n;me bIWlu deiKA, mUrK kPu smZ;Pu re .. 1 .. rh;Pu ..

iXs to' aLge PuCLpr ilKe slok" de arq krm v;r ilKde hn . arq:--he kbIr ! mE' k;be d; hLj krn j; irh; s", Pðuqe gXe nU| aLgo' <ud; iml ipA . Puh mer; s"XI (B;v, <ud;

<uS hoN de q" ik mE' Pus de Qr d; dId;r krn AiXA h", sgo') mere PuCLte GuLse hoiXA (te AKN lLg;) ik mE' t" iXh hukm nhI' sI idLt; ju mere n;m te tU| g" (Aidk) dI kurb;nI deve' te, mE' tere gun;h b<S ida"g; ) . 197 . he kbIr ! (AK--) mE' kXI v;rI, he s;XI' ! (tere Qr-) k;be d; dId;r krn lXI AiXA h" . pr, he <ud; ! tU| mere n;l gLl nhI' krd;, mere ivc tUM kI <t; (aEb) veK irh; hE' ? (jo hLj ate kurb;nI n;l BI b<Se nhI' gXe ?) (B;v, hLj ate kurb;nI n;l <ud; <uS nhI' huMd; ) . 198 .

agle do slok Puh hn ijhxe m;s-de itAgI sLjN" dIa" pustk" ivcle hn iXs lXI PunH" de pd arq vI ilKe j; rhe hn :--

pd arq:-- ju--jo . jIa--jIv" nU| . Jor--wLk; . kir--kr ke . khte hih ju--pr AKde hn ik . hl;lu--j;iXJ, BeT; krn-yog, rLb de n;m te kurb;nI deN de l;iXk . dXI--(sB jIv" n;l ipAr krn v;l;) prm;tm;, '' sItl s"it diXAl dXI '' (ibl;: m: 5) [noT ! iXs lFJ ' dXI ' dI vrto' Xeqe <;s tOr te suAdlI ate arq BrI hE . jo lok iXh ykIn rLKde hn ik <ud; ikse kurb;nI deN n;l <uS huMd; hE, ate gun;h b<S de'd; hE, Puh Pus nU| ' rLibl-AlmIn ' BI AKde hn . s;re Alm d; p;lNh;r huMida" Puh Pus g" Aidk pSU nU| BI p;ld; ate '' ipAr;d; '' hE . ifr iXh ikve' ho skd; hE ik Puh Pus bMde n;l <uS hove jo Puse de hI ipAre te p;le hoXe nU| Puse dI <;tr Jbh kre, te Ape K; pI ke iXh smZe ik iXh kurb;nI <ud; nU| aLpx gXI hE, te Pus ne mere gun;h b<S idLte hn ] . dftr k;iY hE--leK; kreg; . 199 .

arq:--he kbIr jo lok wLk; krke g" (Aidk) jIv" nU| m;rde hn, pr AKde iXh hn ik (iXh Jbh kIt; m;s) <ud; de n;m te kurb;nI de l;iXk ho igA hE, jdo' sB jIv" n;l ipAr krn v;l; <ud; (iXnH" lok" p;so'--aml" d;) leK; mMgeg;, t" iXnH" d; kI h;l hoveg; ? (B;v, kurb;nI idLita" gun;h b<Se nhI' j"de) . 199 .

(iXs to' aLge s;ihb isMQ jI ne iXs pRk;r d; noT idLt; hoiXA hE) noT:--Xeqe m;s K;N j" n" K;N te bihs nhI' hE . kbIr jI isrF iXh AKde hn ik kurb;nI deN v;le K; pI

t" Ap j"de hn, pr FrJ iXh kr lE'de hn ik <ud; de BeT; kIt; igA hE te <ud; ne s;De p;p b<S idLte hn . <ud; nU|

Page 131: maas maas kar moorakh jhegre (new)

131

<uS krn de q" Pus nU| sgo' n;r;J krn v;lI gLl hE . wrm-krm" de vLTe p;p" d; n;s ho j;N de ykIn v;ila" ivc A j;N v;lI ijhxI duKd;XI

Q;T, kbIr s;ihb de slok ivco' spLST nhI' sI hoXI, Pus nU| heW" ilKe furm;n r;hI', pMcm p;itS;h, jI ne s;f kr idLt; hE > ihMdU wrm ivc vI iXhI ivSv;S hE ik tIrq" te j; ke iXSn;n krn n;l, aqv; hor ajehe imðqe hoXe wrm-krm krn to' <uS ho ke XISvr ipzle kIte p;p b<S idMd; hE . sitgur" ne pRB;tI r;g dI tIsrI asTpdI ivc, ihMdU wrm de aijhe krmk"DI wrm-krm" d; iJkr bxe ivsq;r n;l kIt; hE . Puse gurU-Sbd dI dUjI tðuk ivc sitgur" ne Furm;iXA hE ik ijhxe lok k;m, kRow Aidk pMj ivk;r" de vLs kXI trH" de p;p krde hn ate smZde hn ik wrm-krm" de vLTe p;p" d; n;s ho j"d; hE, Puh wrmI bNn de q" insMg ho ke p;p krn v;le vLDe p;pI bN j"de hn :-- 156- p;p krih pMc" ke bs re .. tIriq n;iX khih siB Putre ..

bhuir km;vih hoiX insMk .. jmpuir b"w Kre k;lMk .. 2 .. [1348]-3 so, pSU-pMzIa" dI kurb;nI n;l <ud; nU| <uS kr lEN de BuleKe ivc pXe muslm;n vI wrmI hoN de q", (bhut; krke) vLw inrdXI bN ke,e GrIb ate int;Ne mnuLK" te bxe s<t Julm krde rhe hn . 200 ate 201 nMbr slok" de arq s;ihb isMQ jI ne iXs pRk;r ilKe hn :

arq:--he kbIr ! jo BI mnuLK ikse Pðute wLk; krd; hE, Puh Julm krd; hE, (ate Julm d;) leK; <ud; mMgd; hE . ijs ikse de vI leKe dI b;kI inkldI hE Puh bxI SJ; p;Pu'd; hE . 200 . he kbIr ! (Puh rLb mnuLK p;so' isrF idl dI pivLtRt; dI kurb;nI mMgd; hE) je mnuLK de idl dI pivLtRt; k;iXm hove t" ApNe kIte aml" d; leK; deN; sOK; ho j"d; hE, (iXs pivLtRt; dI brkt n;l) Pus sLcI kcihrI ivc koXI rok-Tok nhI' krd; . 201 .

'je pI sMgt isMQ dI pustk de 37 sFe v;lI ijs gurb;NI Furm;n---'' alh - - - -furm;vE .. 1 .. '' d; iJkr PuLte AiXA hE Puh As; r;g v;le kbIr s;ihb de Sbd dI pihlI tðuk dI dUjI sðtr hE . ilK;rI jI ne iXs tðuk de aDre arq nhI' ilKe pr iXh str ilK ke p;Wk" nU| iXh pRB;v idLt; hE ik jor n;l fx ke bLkira" kuLkx" nU| m;rn; p;p hE . gurb;NI Sbd dI pUrI tuk iXs pRk;r hE:-- 157= hm mskIn Kud;XI bMde, tum r;jsu min B;vE ..

alh avil dIn ko s;ihbu, joru nhI' furm;vE .. 1 .. k;jI boilA bin nhI AvE .. 1 .. rh;Pu .. [480]-4-17 pdarq:--mskIn--AjJ, inm;Ne . Kud;XI bMde--rLb de pEd; kIte bMde . r;jsu--hkUmt . alh--rLb . avil--

pihl;, (B;v, sB to' vD; ) . dIn--wrm, mJhb . jor--wLk;, beiXns;FI . (m;s-bu<;r n;l Zulsde s;De vIr" nU| jor de arq bLkre Aid pSU pMzIa" nU| jor n;l fxn; te vYN; hI suZde hn). 1 .

arq:--(he k;JI !) asI t" inm;Ne ijhe h", pr h" (asI vI _se) rLb de pEd; kIte hoXe . tuh;nU| ApNe mn ivc hkUmt cMgI lLgdI hE (B;v, tuh;nU| hkUmt d; m;N hE) . (Pu'j ijs dInI-SrH; nU| bxI PuCLcI smZ ke lok" te l;gU krke Julm kr rhe ho Pus SrH; v;le dIn, aqv;,) mJhb d; sB to' vD; m;lk t" rLb hE, Puh ikse Pute wLk; krn dI AiGA nhI' idMd; . 1 . he k;JI ! terIa" (Jb;nI kItIa" inrIa") gLl" fLbdIa" nhI' . (Pu'j beiXns;FI krnI ate mU|h n;l kItIa" gLl" duAr; bxe wrmI bNn; cMgI gLl nhI') . 1 . rh;Pu .

sRI je pI sMgt isMQ jI dI pustk de 157 sFe te ibn" ivAiKA to' ilKe gurU Furm;n :-- 158= k;dI kUxu boil mlu K;iX .. bR;hmNu n;vE jIA Q;iX ..

jogI jugit n j;NE aMwu .. tIne _j;xe k; bMwu .. 2 .. [662]-5-7 arq:--k;JI (jo iXk p;se t" iXsl;mI wrm d; net; hE te dUje p;se h;km vI hE, irSvt lEN dI <;tr SrXI

Page 132: maas maas kar moorakh jhegre (new)

132

k;nU|n b;re) ZUW bol ke hr;m d; m;l (irSvt) K"d; hE . bR;hmN (kRox" SUdr-aKv;Pu'de) bMida" nU| duKI kr kr ke tIrq iXSn;n vI krd; hE . jogI vI aMnH" hE te jIvn dI j;c nhI' j;Nd; . (iXh itMne ApNe vlo' wrm-net; hn, pr) iXnH" itMn; de hI aMdr Atmk jIvn vlo' suM` hE . 2 . heW iliKA gurb;NI-slok je pI jI ne pUr; nhI' sgo ijMnHe de heW" lkIr hE kevl PuhI iliKA hE:--- 159 = m: 1 .. rMn" hoXIA bowIA, purs hoXe sXIAd ..

sIlu sMjmu suc BMnI K;N; K;ju ah;ju .. srmu giXA Qir ApNE pit PuiW clI n;il .. n;nk sc; Xeku hE aPuru n sc; B;il ..2..[1242]-v;-14

arq:--(rLb to' ivzux ke) mnuLK J;lm ho rhe hn, te tIvIa" iXs Julm lXI sl;hk;r bN rhIa" hn, imLW; suB;Pu, jugit ivc rihN;, idl dI sF;XI--iXh sB gLl" dUr ho gXIa" hn, te vLYI a;id hr;m m;l iXnH" lok" d; mn B;Pu'd; K;N; ho igA hE, Srm hy; ikte ApNe vtnI clI gXI hE (B;v, iCXnH" mnuLK" to' ikte dur;De ho gXI hE) . he n;nk ! (je sIl sMjm suc Aidk guN lLBNe hn, t" PunH" d; som;) isrF sd; k;iXm rihN v;l; prm;tm; hI hE (iXnH" guN" lXI) koXI hor q" n; lLBo . ( B;v, pRBU to' ibn" ikse hor q" iXh guN nhI' lLB skde) . 2 .

B;XI je pI isMQ ne mnmuK" v;le suB;a anus;r gurU n;nk jI de slok ivco' kevl--kudiXA ks;iXN (pMn; 91) ilK ke psU-pMzIa" nU| m;r-K;N v;ila" nU| ks;XI ate J;lm drs;iXA hE . pUr; slok iXs pRk;r hE:-- 160= slok m: 1 .. kubuiw DUmNI, kudiXA ks;iXiN,

pr inMd; QT cUhxI, muWI kRoiw cMD;il .. k;rI kYI ikA qIaE, j" c;re bEWIA n;il .. scu sMjmu krNI k;r", n;vNu n;Pu jpehI .. n;nk agE PUtm seXI ij p;p; pMid n dehI .. 1 .. [91]-v;r-20

arq:--BExI mt (mnuLK de aMdr dI) mr;sN hE, be trsI (B;v GrIb int;iNa" mnuLK" te Julm) ks;iXN hE, pr;XI inMidA aMdr dI cUhxI hE, te kRow cMD;lNI (hE ijs) ne (jIv de S"t suB;Pu nU|) WLg rLiKA hE . je iXh c;re aMdr hI bEWIa" hoN, t" (b;hr cO'k; suLc; rLKN lXI) lkIr" kLYN d; kI l;B ? he n;nk ! jo mnuLK '' sðc '' nU| (cO'k; suLc; krn dI) jugtI bN;Pu'de hn, PuCLce Acrn nU| (cO'ke dIa") lkIr" bN;Pu'de hn, jo horn" nU| vI p;p" v;lI isLiKA nhI' idMde, Puh mnuLK pRBU dI hJUrI ivc cMge igNe j"de hn . 1 .

m;s de inSew ivc iliKa" gurU-v;k" ivc sRI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 157 sFe te gurU n;nk jI de ml;r r;g ivcle Sbd ivco' pihlI ate rh;Pu v;lI tuk zLD ke aglIa" do tuk" (ijnH" heW lkIr" hn) ilKIa" hn . vDmuLle igAn de BMD;r iXs Sbd dIa" a;rMBk tuk" de n;l Puh do p;vn tuk", iXs pRk;r hn:--- 161= mrN mukit git s;r n j;nE.. kMWe bEWI gur sbid pz;nE .. 1 ..

tU kEse Aix f;qI j;il .. alKu n j;cih irdE smú;il .. 1 ..rh;Pu.. Xek jIa kE jIA K;hI .. jil trtI bUDI jl m;hI .. 2 .. srb jIa kIXe pRtp;nI .. jb pkxI tb hI pzut;nI .. 3 .. [1275]-2-5. pdarq:--mrN mukit Atmk mOt to' <l;sI . git s;r--PuCLcI Atmk avðsq; dI kdr . kMWe--kMYe PuLte, l"Be

hI . pz;NE--pz;NdI hE, pz;Nn d; jnt krdI hE . 1 . Aix--bgule dI iksm d; iXLk pMzI, nxI (mLzI dI iXLk iksm d; n;m vI Aix hE) . j;il--j;l ivc . alKu--aidRST pRBU . sm;il--sMB;l ke, s"B ke . 1 . rh;Pu . jIa kE--ijMd dI <;tr . K;hI--tU| K"dI hE' . trdI--trdI hoXI . bUDI--DuLb gXI . 2 . pRtp;nI--cMgI trH" duKI . 3 .

Page 133: maas maas kar moorakh jhegre (new)

133

arq:--he Aix ! (pMzI Aix v"g dUija" Pðute vwIkIa" krn v;lI, he ijMde !) tU| (m;iXA de moh de) j;l ivc ikve' fs gXI ? ApNe ihrde ivc aidRST pRBU d; n;m sMB;l ke Pus p;so' (Atmk jIvn dI d;it) ikPu' nhI' mMgdI ? 1 . rh;Pu . aM ;N ijMd PuCLcI Atmk avðsq; dI kdr nhI' smZdI, Atmk mOt to' bcn (d; Pup;Pu) nhI' j;NdI . gurU de Sbd dI r;hI' smZN d; jtn t" krdI hE pr (gurU-Sbd to') l"Be hI bEWI hoXI (gurU Sbd ivc lIn nhI' hoXI, B;v, gurU-Sbd dI isLiKA anus;r jIvn-jugt nU| suArn de Ahr ivc nhI' lLgI) . 1 . he Aix ! t|U ApNI iXLk ijMd dI <;tr (p;NI ivco' cug cug ke) anek" jIv K"dI hE' ( he ijMde ! tU| ApNe SrIr dI p;lN; v;ste anek" n;l WLgI-WorI krdI hE') . tU| (jl-jMt fxn v;ste) p;NI ivc trdI trdI p;NI ivc hI DuLb j"dI hE' (he ijMde ! m;iXA-j;l ivc dOx-BLj krdI A<r iXse ivc hI Atmk mOte mr j"dI hE') . 2 . (ApNe suArq dI <;tr) tMU jIv" nU| duKI kIt; hoiXA hE, jdo' tU| (mOt de j;l ivc) fxI j"dI hE' tdo' pzt;Pu'dI hE' . 3 .

jgt-gurU sitgurU n;nk s;ihb jI ne t" iXs Sbd ivc mnuLK; jnm de Puw;r lXI vDmuLle PupdeS dI b<SS kItI hE pr sRI je pI sMgt is|Q jI nU| iXs ivc m;s K;N dI KMDn" de Zlk;re vLj rhe hn . gurU de isLK ho ke ApNe sitgurU n;l hI ivSv;S-Q;t ? p;Wk" n;l woK; ? kI SRI je pI sMgt isMQ jI aiga;nt; vLs ho ke ajehe kukrm kr rhe hn ? pr iXnH" ne ApNI pustk de a<Ir te ApNIa" ilKIa" 24 pustk" dI ijhxI ilsT idLtI hE Pus to' pt; lLgd; hE ik B;XI s;ihb ih|dI, PurdU ate pMj;bI Jub;n" de bxe ivdv;n hn, ate gurb;NI dI vI DUMQI j;Nk;rI rLKde hn . he sitgurU jI ! asI' mt-hIn nIc-krmI' h" . jEse vI h" tere h" . terI srNI' A pXe h" :-- 162= tU smrqu vD; merI mit qorI r;m ..

p;lih aikrtQn; pUrn idRsiT terI r;m .. ag;iw boiw ap;r krte moih nIcu kzU n; j;n;.. rtnu itAig sMgRhn kPuDI psU nIcu iXAn; .. itAig cltI mh; cMcil doK kir kir jorI .. n;nk srin smrq suAmI pEj r;Khu morI .. 3 ..

[547]zMt-5-8

Page 134: maas maas kar moorakh jhegre (new)

134

26. hor vI vLw inMdnIy cplt; ?

asI' ipzle sifa" ivc kXI v;rI ivc;r AXe h" ik sitgurU n;nk jI d; igAn s;re sMs;r

de s;re mnuLK" dI aigAnt; dUr krd; hE ate sdIvI' sLc d; pRtIk hE . m;s de ivrowIa" dI iXLk vI dlIl ajehI nhI' hE jo s;re jgt de mnuLK" nU| pRv;n ho skdI hove aqv; ijhxI sdIvI' sLc te aw;rt hove . iXnH" ilK;rIa" nU| gurb;NI ivco' ajeh; koXI gurU-Furm;n nhI' imilA ijs to' '' m;s K;N" isLKI wrm de ivruLw s;bt huMd; hove . iXs to' PulT mlH;r kI v;r ivcle sitgurU n;nk dev jI de do slok" ('' pihl; m;so jMimA - - - '' ate '' m;su m;su kir mUrKu Zgxe - - - '' b;re ipLze pRkrN n| : 8 de Sbd n|: 14-15) dI ivc;r krida", as" gurmðuK TIk;-k;r pRo: s;ihb isMQ jI de ilKe arq pxHe hn . PunH" p;vn slok" ivc sitgur" ne m;s K;N dI ivrowt; krn v;ila" dI aigAnt; d; B"D; bxI vigAnk ate sdIvI' sLc v;lI dlIl n;l BMina" hE . B;XI rNwIr isMQ jI ne, ijs duKd;XI YMg n;l PunH" gurU-slok" de mnmLtI arq krke gurU-ASe nU| ivg;xn d; iTLl l;iXA hoiXA hE, Puh sLB kuZ vI as" gurmit dI ksvLTI te prK ilA sI .

B;XI rNwIr isMQ jI dI s;rI pustk ivc ikse dUje ivdv;n dI ilKt d; koXI hv;l; nhI' hE. hr ivSe b;re kevl inLjI FEsle hI suN; ke gurmit ivc aqv; pMqk miry;d; ivc sow krn dI sl;h idLtI hoXI hE. pr eyDr sRI jy pI sMgq isMG jI ny ApxI in~j mq nwl kIqy hoey &Ysly nUM gurmiq is~D krn leI, hr QW bMdUk dUijAW dy moFy qy r~K ky hI golI dwgI hY[ golI dwgx leI moiFAW dI cox krn ivc vI suihrdqw nhI' vrqI hoeI . ij~Qy AwpxI mrzI ƒ gurmiq dw BulyKw pwauxw hovy, Puqe (B;XI vIr isMQ jI, pRo: s;ihb isMQ jI vriga") pRisLw gurmuK" dIa" ilKt" ivco' ApNI yojn" de ankUl kuZ Sbd cuN ke ilK deNe. ifr ijLqe gurmit dI KMDn" krnI hove _qe ikse s;w-sMt j" sMpRd;XIA" dI kuTl-B;S; vrt lENI. aijhIa" kXI duuKd;XI kl;b;JIa" ivco', vMngI m;tR Pud;hrN iXs pRk;r hE :--

p;Wk" de mn ivc iXh Brm p;PuN lXI ik kuLkx'; bTeira", bLkira" a;id ivc ikPu'ik pRm;tm" dI joit hE iXs lXI PunH" nU| K;N; (is~Dw rLb nU| hI K;N v;l;) p;p hE, B;XI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 23 sFe te iXh gurb;NI tuk vrtI hE—

Xeko pvNu m;TI sB Xek;, sB Xek; joit sb;XIA .. 3 .. 7 ..[m;Z mhl; 4-96) aðge iXs tðuk de arq iXs pRk;r ilKe hn:-- '' iXs Furm;n de Sbd;rq ne arq kIte hn:--- suAs srIr te joit--sB ivc '' iXk '' hI hE .

B;XI s;ihb B;: vIr isMQ jI ne iXs pRk;r iliKA hE:-- s;re *srIr) iXko imLTI (de bNe hn), iXko (pR;N) v;yU sBn" (ivc cl rhI hE te) iCXko (Atm;) joit s;ira" ivc AXI hoXI hE . iXs to' aLge, gurmit nU| ibLpRI rMg c;xHde A rhe s|pRd;XIa", Dered;r" aKOtI sMt" mh;tm" de

Page 135: maas maas kar moorakh jhegre (new)

135

kIte hoXe gurb;NI arq" d; pol nMg; krn v;le gurmuK TIk;-k;r pRo: s;ihb isMQ jI dI ilKt vrtida" iXPu' iliKA hE:--

pRo: s;ihb isMQ jI ne iXstrH" arq kIte hn:-- he B;XI ! s;re srIr" ivc iXLko hI hv; (suAs) hE . tt vI s;re srIr ivc iXko hI hE te s;re srIr" ivc iXk hI rLbI joit mOjUd hE . pr pustk de 153 sFe te '' kurUkSyqr ivc gurU nwnk jI dI aucwrI bwxNI qy ausdI

ArQ-ivAwiKAw '' isrleK heW" kurUkSetr sUrj gRhN de mele ivKe m;s irLZN; wr; ke, sitgur" ne m;s K;N to' iQrN; krn nU| hI wrm bN; bEiWA" nU| asrd;r YMg n;l smZ;PuN lXI ijhx; s;k; vrt;iXA sI Pus d; vrNn, m;s-itAgI ilK;rI jI ne kevl iXnH" Sbd" ivc hI kIt; hE :--

'' sitgurU sRI gurU n;nk p;itS;h ne kurUkSetr ivKe do slok Puc;rn kIte sn, ijnH" ivc kul 34 tuk" hn . sitgurU jI de iXhn" doh" Sbd" (34 tuk") de kIrtn ne hI Puqe hJ;r" dI igNtI ivc GuLse ate ros ivc BrI, sitgurU jI duAle iXkLWI hoXI sMinAsIa" de pMiDt" dI BIx nU| pUrn tOr te S"t kIt; sI . '' doh" slok" dI ivAiKA ilKN n;l Pus ZUW d; p;j PuQxd; sI ijs de Asre

gurisLK" nU| BrmI bN;iXA j; irh; hE . so bR;hmNI ilKN-YMg v;lI ctur;XI vrtI ate kevl '' doh" Sbd" de kIrtn '' duAr; hI Pðuqe hJ;r" '' dI igNtI dI tsLlI kr; deN v;lI gLl hI ilK ke ApN; PulU isLw; kr ilA .

agle 154 sFe to' jo kuZ ilKN" a;rMB kIt; hE Pus to' anuBv iXh bNd; hE, ik, ijve' sRI je pI sMgt is|Q jI de ihrde ivc sitgur" dI kurUkSetr-FerI ate _ðqe Puc;re dove' slok, s"g bN ke cuLBe hoXe vLDI pIx; kr rhe hoN . heW" ilKe PunH" de Puh ivaMg mXI ate bedlIle bcn" dI krm v;r ivc;r smZN dI shUlt lXI, d;s ne PunH" nU| nMbr de ke vMD ilA hE . Pu'j s;rI ilKt sRI je pI sMgt is|Q jI dI hI hE:----

(1) m;s K;N v;le sLjN, SRI gurU gRMq s;ihb de tkrIbn 6 hJ;r Sbd" co' kevl iXhn" do Sbd" d; sh;r; lE ke ApNe m;s K;N de cske nU| Puiðct s;bt krn d; asFl ytn krde hn .(2) iXnH" Sbd" de arq--j" t" Puh j;N buZ ke Glt ate gurmit de ASe de ivruLw krde hn, (3) j" ifr m;s te iXs de sihyogI vstUa" de sevn ne Puhn" aMdr iXhn" slok" de shI ate gurU ASe anus;r arq" nU| smZ skN dI yogt; hI Ktm kr idtI hE . (4) Puh lok iXhn" tuk" de arq ApNI mLt anus;r m;s n; K;N v;ilA nU| '' m;su m;su kir mUrK Zgxe '' AK ke Puhn" nU| mUrK drS"de hn '' (5) jd ik dUje p;se n; K;N v;le, B;v aMn-ah;rI iXhn" tuk" de arq iXhn" de rcnh;r de jIvn-iXith;s ate Pus de iXs ivSe Pðute hor b;NI-PupdeS dI rOSnI ivc krke m;s-Koira" nU| '' igAnu iwAnu nhI sUZE '' d; doSI kr;r de'de hn '' .

ivc;r :-- PupRokt ilKt ivc n; iXh dLisA igA hE ik gurdev jI kurkSetr iks sme' ate iks mMtv

n;l gXe sn ate n" hI Puh dove' p;vn slok hI ilKe hn . Puprokt gurmit ivrowI ate ivaMg-mXI B;Sn duAr; '' m;s K;N v;ila" '' dI ivLruwt; ivc Pub;le K; rhe ihrde de s;x n|U p;Wk" tLk puc;iXA hE . aLge turn to' pihl" ilK;rI jI dI XenI ilKt b;re ivc;r iXs pRk;r hE:--

Page 136: maas maas kar moorakh jhegre (new)

136

(1) m;s K;N v;ila" nU| t" ifr vI do Sbd aijhe iml gXe hn ijnH" to' m;S K;N n;l juxe Brm dI BrpUr KMDn; huMdI hE, pr m;s K;N de ivrowIa" nU| t" gurUb;NI ivco' ajehI iXLk tuk vI nhI' iml skI, ijs to' m;s K;N de ivruLw sitgur" d; spLST hukm pR;pt huMd; hove .

(2) B;XI s;ihb B;XI vIr isMQ jI ate B;XI s;ihb pRo: s;ihb isMQ jI ne vI iXnH" slok" de arq kI, gurmit de ivruLw kIte hn ? je Puh inrpLK ate gurmit de ankUl arq krn v;le ivdv;n nhI' sn t" sRI je pI sMgt is|Q jI ne ApNI pustk ivc ApNI dlIl nU| gurmit isLw krn lXI PunH" doh" ivdv;n" de ilKe arq" de hv;le iks k;rn idLte hn ? iXs durMgI c;l v;l; ilK;rI Ap ikve' suihrd smiZA j;ve ?

(3) sRI je pI sMgt isMQ jI ne ApNe iXs kqn dI puSTI ivc, ik '' kevl m;s K;N dee k;rn mnuLK" ivc gurmit de WIk arq krn j" smZN dI yogt; nhI' rihMdI '' gurb;NI dI koXI iXLk tuk vI iks k;rn nhI' ilKI ? sRI je pI sMgt isMQ jI de iXs Ftve d; isLw; arq iXh hE ik pRo : s;ihb isMQ jI aqv; B;XI vIr isMQ ijhe gurUb;NI de pRisLw TIk;k;r ivdv;n" ne t" kde supne ivc vI m;s nhI' K;w; hoN; . kI iXh smiZA j;ve ik kevl '' m;s de itAgI '' hoN de k;rn hI Puh sRI gurU gRMq s;ihb jI dI s;rI b;NI d; TIk; ate gurb;NI ivAkrn dI pustk ilK ske sn ? pr PunH" ne t" '' sRI gurU gRMq s;ihb drpN '' dI nOvI' poqI de 926 sFe to' 934 sfe tLk gurU gRMq s;ihb dI b;NI d; m;s K;N b;re isw"t ilKida" isLw kIt; hE ik gurb;NI ivc m;s K;N dI mn;hI v;lI iCXLk tuk vI nhI' hE . sRI je pI sMgt is|Q jI ne ajehI vI koXI Pud;hrN nhI' idLtI ijs to' iXh isLw ho j"d; ik kevl <;s pd;rq K"de rihN de k;rn ikse deS j" ikse kOm de mnuLK, dur;c;rI, mUrK, inkMme ho gXe hn, aqv; m;s-Kore hkUmt kr skN de yog nhI' rhe . p;vn pivLtr gurb;NI-Sbd" dI Glt vrto' krn d; Pupr;w q"-q" krI j;N to', gurisLK B;XI s;ihb jI d; ihrd; pt; nhI' iks k;rn nhI' kMbd; ?

(4) m;s-m;s d; Zgx; t" sd; PunH" lok" ne hI arMB kIt; hE ijnH" nU| m;s de itAgI hoN de k;rn '' aslI wrmI '' ho j;N d; hMk;r ho igA huMd; hE . m;s K;N v;ilA ivco' ikse ne m;s-itAgIa" dIa" ivaMg mXI PuktIa" ate vwIkIa" Bre t;hina" d; PuCLtr t" B;v'e idLt; hoveg; pr m;s de itAgIa" de ivruLw pustk" ilKN dI pihl t" kde ikse ne nhI' kItI .

(5) sRI je pI sMgt isMQ de B;Sn d; iXh; ihLs;, ik '' jd ik dUje p;se m;s n; K;N v;le , B;v aMn-ah;rI iXnH" tuk" de arq rcnh;r de jIvn iXith;s- - dI rOSnI to) '' duKd;XI hLd tLk gurmit ivrowI hI nhI' sgo' gurb;NI dI s<t inr;drI v;l; hE. gurb;NI-- igAn to' s;r; ilKtI iXith;s rLd kIt; j; skd; hE pr s;re iXith;sk;r" de ilKe to,' gurb;NI-isw"t Jr; vI nhI' bdilA j; skd; . sRI je pI sMgt is|Q jI d; iXh kihN; Pus to' vI '' vLD; ZUW '' hE ik m;s K;N nU| gurmit-ivruLw isLw krn lXI, Puse ivSe Pute hor gurb;NI-PupdeS dI Tek vI lXI j"dI hE . m;s K;N de ivrow krn v;le Sbd" j" slok" d; pt; hoN dI gLl ilKN v;le ajehe, sUZv;n ilK;rI ne ikse iXLk vI pUre Sbd j" pUre slok dI vrto' suihrdt; n;l iks k;rn nhI' kItI ? bxI kuTlt; n;l gurb;NI Sbd" aqv; s;re gurU-hukm" dI cIr f;x krke p;Wk" de mn" ivc BuleK; p;PuN d; hI y1tn hr q" isLw ho irh; hE . ApNe inLjI ivc;r" nU| gurmit isLw krn de ytn; ivc hI, B;XI jI ApNI pustk de 155

sFe te iXPu' ilKde hn:-- (P) sitgrU jI de jIvn-iXith;s co' kurUkSetr v;lI s;KI to' zuLT hor jIvn-QTn;v" 18 nve' pur;Ne

iXith;k gRMq" ate ivdv;n" dIa" ilKt" de hv;le de ke p;Wk" de iwAn gocrIa" kItIa" gXIa" hn ijnH" to' spLST huMd; hE ik--

(a) 1. ApNI b;l avsq; ivc hI sitgrU jI ne jnePU dI rsm kevl iXs k;rn nhI' sI hoN idLtI

Page 137: maas maas kar moorakh jhegre (new)

137

ik Pus rsm ivc m;s bN;PuN; JrUrI sI . iXs to' aLge 7 iXth;sk kh;NIa" d; hv;l; m;tR idLt; hoiXA hE . sitgur" de jIvn n;l

sMbMw QTn; nU| iXith;sk s;KI tLd hI mMina; j; skd; hE je Puh gurmit dI ksvLTI te pUrI PuCLtrdI hE . je koXI s;KI gurmit de ASe de ivrLuw hE t" ilKN v;l; B;ve' koXI vI hove Pus nU| gurmit ivc kde pRv;n nhI' kIt; j;N; c;hId; . age cLlN to' pihl" je pI sMgt isMQ jI de PupRokt bcn" b;re ivc;r ilK lXIXe . (P) ajeh; ilKN to' isLw ho irh; hE ik sitgur" dI kurUkSetr v;lI s;KI dI sc;XI to' ilK;rI sLjN Xen"

Q;birA hoiXA hE ik Pus b;re kuZ vI ilKN d; hOsl; nhI' kr irh; . sgo' mnmLtIa" ate gurUisw"t de vErIa" dIa" ivg;xIa" hoXIa" ate gurmit ivrowI-ZUW dI sx"d m;rdIa", kh;NIa" vl nU| BLj BLj j"d; hE .

(a) Pus ilKt d; iXh vMngI m;tr nmUn; hE ijs ivco' '' gurmit ivrowI durgMw '' A rhI hE . jnePU p;PuN to' n';h kr deN ivc vI '' m;s '' nJr a;PuN; ilK;rI dI soc ivc AXI duKd;XI igr;vT d; pRtIk hE . n;nk inrMk;rI jI t" AXe hI Pus krmk"DI-lhUpINe-jUle nU| sd; lXI l;huN v;ste sn, ijhx; (grIb;' d; lhU pIN lXI) ibLpR ne hJ;r" s;l" to' jMt; de gl ivc p;iXA hoXIA sI . jnePU p;PuN to' sitgur" dI '' n;'h '', bR;hmNI pKMD de ivruLw '' sMQrS d; ibGul sI '' . pRoiht jI kolo' kItI sLce jnePU dI mMg sMQrS a;rMB krn v;le ibgul dI Ak;S kMb;PU gUMj sI . gurU gRMq s;ihb jI de rUp ivc Puh rLbI llk;r aLj vI inrMtr j;rI hE . Puh iXl;hI n;d sRI je pI sMgt is|Q jI de kMn; tk pt; nhI' ikPu' nhI' puLj irh; . pRoiht jI kolo' sitgur" ne ajehe jnePU dI mMg kItI sI---

slok m: 1 .. diXA kp;h sMtoKu sUtu jtu gMYI stu vTu .. Xehu jnePU jIa k; hXI t p;De Qtu .. n; Xehu tuTE n mlu lgE n; Xehu jlE n j;iX .. wMnu su m;Ns n;nk; jo gil cle p;iX .. cPukix muil aN;iXA bih cPukE p;iXA .. isK; kMin cx;XIA gur bR;hmNu iqA .. _hu muA _hu Zix piXA vetg; giXA .. 1 .. [471] [noT :-- iXs gurU-Furm;n dI ivc;r 94 nMbr te ho cuLkI hE ] gurdev jI de dUje slok '' lK corIa"- - - -hovE joru '' dI ivc;r ipLze ho cukI hE . ijLqe iXh

spLST kIt; hE ik sitgur" ne jnePU dI rsm de pKMD d; ivrow krke n;l hI iXh tsdIk vI kr idLtI hE ik jnePU dI rsm te vI bLkre vLYe j"de sn . ijve '' m;su m;su kir mUrKu Zgxe '' (slok n|: 15) ivc iXh Furm;n kIt; hoiXA hE ik—

m;su pur;NI m;su kqybØI chu ,juig m;su km;N; .. jij k;ij vIAih suh;vE _qE m;su sm;N; .. -B;v, pur;N' ivc m;s d; ijkr (pur;N" dIa" ilKt" d; iXh hv;l; p;Wk" ne ipLze pxH ilA hE), musl;nI

mJhbI ikt;b" ivc vI m;s vrtN d; iJkr hE, jgt de SurU to' hI m;s lok" dI <ur;k d; ihLs; biNa" A irh; hE . jLg ate ivAh de sm;gm" ivc m;s dI vrto' bxI pRw;n hE . sitgur" ne jnePU p;PuN de sm;gm te vI Xese trH" hI m;s dI vrto' dI pRw;nt; v;l; Furm;n kIt; hE .

iXh ilKN" suihrdt; nhI' sgo' gurmit ivrowI ku-krm hE ik, jnePU p;PuN to' n;h krn to'

Page 138: maas maas kar moorakh jhegre (new)

138

sitgur" d; B;v iXh sI, ik, Pus idn PunH" de Qr bLkre vLYe gXe sn . jnePU p;PuN sme' jd sitgur" ne spLST Sbd" ivc jnePU dIa" iXh kmJorIa" ik Puh mEl; ho j"d; hE, TuLT j"d; hE, sx ke guAc j"d; hE Aid, dLs ke sLce jnePU dI mMg kr lXI sI t" kI ApNe Qr ivc hI ho rhI kiqt jIv hLita; nU| bMd nhI' sn krv; skde ? kI, bLkre vLYN sme', PunH" lok" nU| jIv hLitA b;re aqv; m;s K;N to' vrjN d; PupdeS nhI' sn de skde ijnH" ne PunH" de Qr ivc hI bLkre vLYe te PunH" dI KLl l;hI ate m;s itAr kIt; sI ? Pus sme m;s-K;N dI ivrowt; d; spLST PupdeS deN v;lI b;NI Puc;rn krn to' kI inrBE sUrme gurU n;nk s;ihb jI Q;br gXe sn ? SMkw pYdw ho irhw hY ik, gurmiq ivroDI Aijhy ivcwrW ƒU jnm dyx vwly ilKwrI kI, gurU nwnk jI dy hI is~K hn ?

sLt" kh;NIa" de hv;le m;tR iJkr to' aLge ibn" ikse iTLpNI j" arq-ivc;r de, 11 gurU-Sbd" ivco' PuhI gurb;NI-str" ilKIa" hn ijnH" dI pUrI ivc;r asI' ipze kr cuLke h" . ifr pustk de 158 sFe te ilK;rI ivdvwn jI ne kurUkSetr v;lI s;KI d; iJkr kIt; hE . huN tLk dI lMmI gurb;NI ivc;r to' as" bxI q"CXI veiKA hE ik m;s K;N de ivrowI, iXnH" ilK;rIa" ne p;vn gurUb;NI-isw"t dI in|idA d; p;p krn v;le, aqv; gurmit de itRsk;r v;le bcn kXI q;XI' ilKe hn . iXh vI isLw hoiXA hE ik iXh s;re BLdr purS gurU n;nk jI d; koXI iXLk vI ajeh; Furm;n nhI' ilK ske ijs to' iXh spLST isLw hoiXA hove ik sitgur" de mn ivc m;s ivruLw iQrN" sI . sitgur" ne gurU b;NI ivc m;s K;N de ivruLw koXI iXLk tuk vI nhI' ilKI . ifr vI pustk de 158 sfe te sRI je pI sMgt is|Q jI gurU n;nk jI dI s;rI Pumr kevl '' m;s dI ivrowt; krida" guJrI '' drs;Pu'N v;l; PuQr p;p krde Jr; nhI' iZjke . 11 awUrIa" gurb;NI tuk" ilKN de aLge n;l hI ilKde hn---

''' iXs B;v de hor vI bhut s;re gur-PupdeS sitgurU n;nk p;itS;h dI b;NI co' idLte j; skde sn, ijnH" sBn" ivc hI sitgurU jI ne m;s K;N ate jIv-hitA krn dI ivrowt; kItI hoXI hE . '' [ ilK;rI jI d; Xeh Furm;n duKd;XI ZUW hE . je koXI ajeh; Sbd hE sI t" iXhI mh"purK

awUrIa" tuk" ilKN d; ate p;vn slok" dI trtIb ivg;x ke ilKN d; p;p iks mJbUrI k;rn krde rhe hn ? ] ApNI ilKt nU| j;rI rKde aLge iXPu' ilKde hn:--

'' sRI gurU gRMq s;ihb jI ivc Ap jI de Puc;rn kIte 969 Sbd hn, ijnH" co' ikse iXLk ivc vI Ap jI ne m;s K;N de pLK ivc koXI m;mUlI ijh; sMket vI nhI' kIt; . mLke aqv; mdIne ivc Puc;rn kIte dse j"de nsIht n;me ivc KuLlHe te spLST bxe krxe Sbd" ivc m;s te Sr;b dI vrto' dI inKewI kItI hE '' . [ jd gurb;NI ivc hI 969 gurU Furm;n hE sn t" aunHW gurU Sbd" nU| zLD ke kiqt tor te

ilKe, kiqt nsIht n;me d; iJkr krn dI lox ikPu' pE gXI ? ifr B;CXI gurd;s jI ne sitgur" dI mLke mdIne aqv; bGd;d v;lI ferI d; ivsq;r n;l ijkr iliKA hE, PunH" ne ikse aijhe nsIht n;me d; iJkr iks k;rn nhI' kIt; ? spLST hE ik ijs kiqLt nsIht n;me d; Asr; ilK;rI jI lE rhe hn Puh inrsMdeh ikse aijhe nIc ilK;rI d; iliKA hoN; hE ijhx; gurmit-igAn dI Z;l n; ZLld; hoiXA, ivrowI bN Klot; sI . iXh hor vI bxI vLDI hEr;nI hE, ik, SRI je pI sMgt isMQ jI iXs pustk te ivc;re gXe (14 ate 15) slok jo gurU gRMq s;ihb jI de pMne 1289 te ilKe hoXe hn, de arq

Page 139: maas maas kar moorakh jhegre (new)

139

ivg;x ke vI iks k;rn nhI' ilK ske . spLST hE ik PunH" slok" ivc m;s K;N de ivrowIa" nU| ivigAnk YMG n;l s<t Z;x p;XI hoXI hE, ate SRI je pI jI ivc XEn'; ijgr; nhI' sI ik, ijve' PunH" ne hor gurU Furm;n" de arq ivg;x ke ilKe sn _ve' hI iXnH" do p;vn slok" de arq ivg;x skde . so Xeqe vI PunH" kor; ZUW hI ilK ke buLt; s;irA hE ]

iXs to' aglI ilKt ivc sitgur" dI s;rI Pumr m;s K;N dI ivrowt; krn ivc gUjrI ilKN d; p;p vI KLTN; vI nhI' BuLle :--

'' iXh ikve' ho skd; hE ik gurU n;nk p;itS;h s;rI Pumr t" m;s dI ivrowt; krde rhe hoN, ApNI b;NI ivc vI iXs de ivruw PupdeS kIte hoN ifr kurUkSetr ivc A ke PunH" dI m;s-ivrowt; Ktm ho j;Xe, te iXqe A ke Puh m;s K;N; j;iXJ kr;r de deN ? ifr je PunH" de iXqe Puc;rn kIte Sbd" de arq m;s K;N de pLKI huMde ate iXhn" Sbd" de m;s-pLKI B;v pRB;v n;l hI je PunH" ne kurUkSetr ivc Puhn" n;l crc; krn AXI sMinAsI BIx dI inS; kr; idLtI sI t" Puh m;s dI irLZdI kuMnI ivco' Puhn" sBn" nU| m;s hI shje KuA skde sn, pr iXith;s dLsd; hE ik Puhn" ne Puhn" sBn" nU| Kir KuAXI . iXs to' isLw huMd; hE ik kurUkSetr ivc Puc;rn kItI b;NI ivc m;s-ivrowI B;v hn, m;s pLKI iblkul nhI' hn . ' kurUkSetr ivc sitgurU jI dI Puc;rn kItI b;NI de Sbd iXs pRk;r hn :-- [ te aLge 158 sFe to' 160 sFe t;XI' Puh dove' p;vn slok (14 ate 15 ) ilK ke arq

ivc;r ilKN to' iKskde bNe . jd pihl" hr gurU Furm;n ilKde sme' ApNI iTLpNI aqv; tuk d; arq-B;v vI ilKde sn, t" Xeqe A ke ikhx; sLp suMQ igA sI jo, arq ilKN de q" Y;ke-bMg;le dIa" m;r rhe hn ?

hLq ivclI pustk de a;rMB to' hI sUZv;n p;Wk veKde A rhe hn ik, m;s K;N nU| gurmit de ivruLw isLw krn lXI sRI je pI sMgt is|Q jI gurb;NI de arq ivg;x ke ilKde A rhe hn. ikPu'ik d;s nU| vI pLK p;tI hoN d; dUSn lLg skd; sI iXs lXI d;s ne gurU-Furm;n" de arq ilKN ivc ApNI mt nhI' vrtI . kevl PuhI arq ilKe hn jo gurmuK ate inrpLK ivd;vn pRo: s;ihb jI ne ilKe hn . iXs ivSe de a;rMB ivc as" veiKA hE ik sRI je pI aEs isMQ jI ne vI gurb;NI dI tuk--'' Xeko pvNu- - - -.. de arq pRo: s;ihb isMQ jI v;le hI ilKe hn . iXs to' isLw ho j"d; hE iXh vI pRo s;ihb isMQ nU| PuCLc koTI de inrpLK ivdv;n mMnde hn .

B;XI jI dI gMBIr hd tLk puLjI kuTlt; Pus sme' spLST ho ke s;hmNe A Klo'dI hE, jd veKIXe ik iXnH" doh" p;vn slok" de arq ilKN ivc pRo: s;ihb isMQ jI d; hv;l; deN; t" zLiDA, sgo' ijve hor s;re q"XI krde A rhe sn Xeqe mnmtI arq ilKN to' vI kMnI ktr; gXe hn . spLST hE ik iXnH" gurU-Furm;n" de arq ApNI mrJI anus;r ivg;x skN to' sRI je pI sMgt is|Q jI asmrq sn . 160 sFe te ikse Der;v;dI sMpRd;XIa" de ilKe do sifa" d; hv;l; m;tR ilK ke pustk de ak;r vw j;N d; FJUl bh;n; bN; ke iXnH" p;vn slok" ivc Puh ivc;r vI nhI' ilKde ijhxI sMpRd;XI pRoihtv;d ne ilKI dLsde hn . PunH" dI ivc;r d; isLT; PunH" dI hI bolI ivc iXP'u ilK ke ipLz; zuD; lE'de hn:--

s;re kqn k; iyh t;tprj hE ik n;nU| pMDt ko jE krne k; t;tprj hE . m;s K;ne me t;tpRy nhI', je rtu lge kpxe- - -iXitAid v;ko' k; ivrow hot; hE . age sRI je pI sMgt is|Q jI ApNe vlo' m;s K;N de ivrow v;l; isLT; ilKde hn . pr PunH"

Page 140: maas maas kar moorakh jhegre (new)

140

dI ilKt to' iXh spLST isLw ho j"d; hE ik gurU n;nk dev jI de slok" d; B;v m;s K;N de hLk ivc bNd; hE . ZUW te aw;rt Puh Sbd;vlI iXs pRk;r hE:--

TIk;k;r" d; ivc;r hE ik iXqe m;s K;N; vrijt kIt; hE . (A) jekr iXnH" Sbd" nUU| m;s K;N de pLK ivc lXIXe t" (B) sRI gurU gRMq ivc aMikt sO to' vw m;s-ivrowI PupdeS" d; ivrow huMd; hE ate iXs sMbMwI gurmit dI B;vn" d; KMDn huMd; hE|

(A) ilKt d; Xen" B;g spLST krd; hE ik p;vn slok" de arq m;s K;N de hLk ivc hn pr, iXs kOxI sc;XI nU| mMn lEN;, sRI je pI sMgt is|Q jI lXI ate dUje m;s-itAgI wrmIa" lXI asMBv bN cuLk; hE .

(B) m;s ivrowI PupdeS v;le 100 to' vLw Sbd" dI gLl, kuTlt; n;l QixA inrmUl aqv; kor; ZUW hE . iXnH" ivdv;n" nU| s;re aEb kevl m;S K;N ivc hI nJr A rhe hn . iXnH" v;ste n;m-ibhUNe

vI PuhI hn ijhxe m;s-mLzI zkde hn . gurU de hukm" to' vI b;hr PuhI nJr APu'de hn ijhxe kuLkx bTere K"de hn . iXnH" anoKe wrmIa" nU|, kpTI, ate ivBc;rI vI kevl m;s-Kore hI nJr A rhe hn .

Page 141: maas maas kar moorakh jhegre (new)

141

27. B;XI gurd;s jI dIa" v;r" dI Glt vrto

B;XI gurd;s jI gurmit-igAn de vLDe igAt; sn . sitgur" dI prK ivc B;XI gurd;s d;

gurmit igAn hr pLKo' pUr; ate Puk;XI to' riht sI . Xese krke hI cOqe p;itS;h jI de sme' to' hI B;XI s;ihb nU| gurmit prc;r dI sev; imlI hoXI sI . asI' s;re isLK j;Nde h" ik B;XI s;ihb jI ne gurU gRMq s;ihb dI b;NI ApNe hLqI' ilKI sI . B;XI s;ihb ne koXI iXLk str vI gurU ASe to' b;hr nhI' ilKI . PunH" dI s;rI rcn" gurmit de ASe nU| spLST krke smZ;Pu'dI ate idRx kr;Pu'dI hE . m;s K;N j" n" K;N de Brm n;l jd gurmit d; koXI v;st; nhI' hE t" B;XI gurd;s jI m;s K;N nU| gurmit ivrowI ikve' ilK skde sn ? pr m;s-Bojn zkN v;le gurisLK" nU| p;pI isLw kr deN de jnU|n ivc pustk" ilKN v;le ilK;rI vIr" ne ijve' gurb;NI Sbd" ivco' ApNI mrJI dI coN ate mnmtI arq krke gurb;NI de in|dk bNde rhe hn _ve' hI B;XI gurd;s jI dIa" v;r" ivco' ApNI mrJI dIa" tuk" aqv; pPuxIa" dI coN krke PunH" dI Glt vrto' duAr; BuleKe p;PuN d; jtn kIt; hoiXCA hE . m;s-ivrowIa" dI coN-rcI ijve' gurb;NI ivco' tuk" dI coN krn ivc rldI as" q" q" veKI hE, Xewr vI Pus coN-rcI dI QuT ke pXI glvLkxI dI adBut Pud;hrN de drSn ho rhe hn--B;XI joigMdr isMQ tlv;x; ne ApNI pustk de 11 sFe te B;XI gurd;s jI dI 31vI' v;r dI nO'vI pPuxI dIa" ijhxIa" do str" cuN ke, PunH" de asl arq-B;v nU| ivg;x ke, PunH" nU| m;s K;N dI mn;hI de sbUt vjo' vritA hE, PuhI str" (ijnH" de heW lkIr hE) aEn _se mMtv lXI SRI je pI isMQ jI ne ApNI pustk de 34 sFe te vrtIa" hn . pUrI pPuxI iXs pRk;r hE:-- (P) je kir PuwrI pUtn; ivhu pIAlNu kMmu n cMg; .

gink; PuwrI AKIaE pr Qir j;iX n lXCIaE pMg; . b;lmIku inst;irA, m;rE v;T n hoiX insMg; . fMiwk PuwrE AKIain f;hI p;iX n fxIaE TMg; . jE k;s;XI PuwirA jIA QiX n K;XIaE BMg; . p;ir Put;rE boihq; suiXn; lohu n;hI iCXk rMg; . iXtu Brv;sE rhNu kuYMg; .. 9 ..[v;r 31] [pMg;--KuMgI, klLk,. BMg;--GltI, h;nI -m:ko 927, Der;v;d BMg; de arq 'm;s' krd; hE]

arq:--(B;ve') pUtn; (t;<SI ikRSn nU| JihrIl; qN cuMQ; ke m;rn gXI, kh;NI anus;r) mukt ho gXI sI, (pr iXs to') ivhu ipAPuN; kMm cMg; nhI' ho igA . vesv; d.; mukt hoN; suNke pr;Xe Qr ivKe p;p" d; klMk n; l;XIXe (ik vesv; v"gU s;D; vI kilAn ho j;veg;) . (kh;NI anus;r je) b;lmIk (nU| je rLb ne) t;r idLt; hE, (iCXs d; arq iXh nhI' ik huN) inZLk ho ke w;xe m;rne c;hIde hn . (pur;Nk kh;NI anus;r) iXk fwk (icxI m;r iSk;rI aMt nU|) PuwirA suN ke f;hIa" p; ke (icxIa" dIa") TMg; fxnIa" (ikLt; hI n; bN; lXIXe) . je kr (swn;) ks;XI mukt ho igA (iliKA hE t" iXs d; arq iXh nhI' ik Pus dI rIse) jIa" nU| m;rn; (ApN; SuGl hI bN; ke) ApNI h;nI n; krIXe . jh;J lohe ate sone doh" nU| p;r kr idMd; hE, (pr loh; son;) iXk rMg nhI' hn . iXs (Pukt) Brose te rihN; m;.x; kMm hE . 9 .

vLDmuLl; PupdeS deN lXI B;XI s;ihb ne prcLlt pur;Nk imiqh;sk kh;NIa" d; hv;l; idLt; hE . B;v, iXh hE ik BEx; kMm krn te vI je koXI prm;tm; dI imhr n;l bc igA hE j"

Page 142: maas maas kar moorakh jhegre (new)

142

b<iSA igA hE t" iXs d; arq nhI' hE ik mnuLK lXI mMd-krmI bN j;N d; r;h KulH igA hE . pur;N" de ilK;rI bR;hmN ne bhupLKI yojn; awIn ajehIa" mnoklpt kh;NIa" ilKIa" sn . iXnH" to' PutS;h lE ke ivk;rI nhI' bN j;N; c;hId; . m;s K;N j" n" K;N d; msl; nhI' hE .

B;XI rNwIr isMQ ne ApNI pustk ' tt gurmit inrNy ' de 73 sFe te, B;XI gurd;s jI dIa" v;r" ivco' heW ilKI pPuxI vrtI hE :-- (a) sIh pjUtI bkrI mrdI hoXI hx hx hsI .

sIhu puzE ivsm;d hoiX iXtu aPusir iktu rhis rhsI . ibnPu kre'dI bkrI putR as;De kIcin KsI . ak wtUr; K;iwA' kuih kuih Kl PuKil ivNsI . m;su K;in gl viY kE h;lu itn;x; kPuN hovsI . grbu grIbI deh Keh K;ju aK;ju ak;ju krsI . jig AiXA sB kioX mrsI .. 17 .. [v;r-25}

iXh pPuxI ilKN PupRMt B;XI rNwIr isMQ jI ApN; Ftv; iXs pRk;r ilKde hn- '' bs, huN Zgx; t" inbx igA ate s;F isLw ho igA ik m;s Sr;b d; rs hor s;re pRk;r de rs" ivco' vw ke mh" nikST niKw ate inMdt rs hE ''' . pt; nhI' iks kr;m;tI cmtk;r de asr heW B;XI rNwIr isMQ jI ne PupRokt pPuxI to'

ApN; aijh; '' fEsl; '' ilK idLt; hoveg; . h;l" ik ivdv;n ate ivS;l j;Nk;rI de m;lk B;XI s;ihb, cMgI trH" j;Nde sn ik isRSTI de jIv" ivco' kevl mnuLK hI hE ijhx; KuSI de sme' iKx iKx hLsd; hE ate ikse duKd;XI durQTn" de v;pr j;N te Y"h" m;rd; te ro'd; ipLTd; hE veKN suNn v;le mnuLK" de mn" nU| pRB;vt krd; hE U. soc ivc;r dIa" gLl" vI kevl ate kevl mnuLK hI kr skd; hE . iXko nsl de pSU pMzI, kXI pLke YMg" duAr; j" <;s iksm dIa" bolIa" duAr; iXk dUje nU| kXI sunehe de vI skde hoNge, iXLk dUje nU| ApNIa" B;vn;v" to' vI j;NU| kr; skde hoNge pr iXh kde nhI' hoiXA ik do aLD aLD ate ivrowI suB;a v;le pSU pMKI iXk dUje n;l mnuLK" v"g v;rt;-l;p krde hoN, j" mnuK" v"g T;h T;h hLs skde hoN . ajehIa" aNhoNIa" kh;NIa" bR;hmNI wrm-gMq" d; hI isMg;r hn . ivc;r krn v;l; msl; t" iXh sI ik B;XI gurd;s jI ne bR;hmNI kh;NI-kl; iks k;rn apN;XI ? B;XI s;ihb vrge d;rSink gurmuLK ilK;rI dI ilKt to' sd; XehI ykIn bLZN; c;hId; hE ik PunH" ne insMdeh koXI vDmuLl; PupdeS idLt; hoN; hE . n" t" bLkrI nU| k;bU kr lEN PupRMt koXI Ser bih ke Pus dI gLl b;t suNd; hE, ate n" hI rg" to' fxI bLkrI nU| ihx ihx h;s; hI A skd; hE . bLkrI t" Ser de pihle ZpLTe n;l hI suw-buw guA bEWdI hE . Pus duKd;XI h;lt ivc bLkrI ivc;rI ne koXI v;rt;l;p ikve' zexnI huMdI hE . te ifr Ser nU| vI ApNe iYLD dI aLg buZ;Pu'N dI k;hl huMdI hE . agle pl hI iSk;r kIte j;nvr de kXI ToTe hoNe a;rMB ho cuLke huMde hn . so B;XI s;ihb d; FEsl; mMnN yog nhI' hE . B;XI s;ihb ApN; B;v sd; hI pPuxI dI aMtlI tuk ivc ilKde hn . te pPuxI d; incox hE--'' jg AiXA sB koXI mrsI '' .

pdm BUSn B;XI s;ihb D;: vIr isMQ jI ne B;XI gurd;s jI dIa" v;r" de ijs gRMq SMsown, B;v" d; sMp;dn kIt; hE Pus gRMq de 400 sFe te, arq ate ifr pPuxI d; B;v-arq iXs pRk;r

Page 143: maas maas kar moorakh jhegre (new)

143

iliKA hE:-- arq:--'' Ser dI pkxI hoXI bLkrI mrN vele T;h T;h krke hLs pXI . Ser hEr;n ho puLzN lLg;, iXs vele

iks <uSI n;l tU| hLsI hE' ? bLkrI ne bentI kItI ik s;De bLce KLsI kr idLte j;N (B;v, s;DI vMS n; rhe te Xeh duLK jo mE' p;y; hE n" p;PuN) . aLk te wtUr; K"ida" (B;v, ikse nU| duLK n; idLt;, inkMmI cIJ jo ikse de arq nhI' Ape PuCLg Kxo'dI hE, Puh K; ke s;D; iXh h;l huMd; hE ik) kuh kuh ke (s;DI) KLl PuwexI j"dI hE (tere vrge jo lok" d;) gl; vLYke m;s K"de hn PunH" d; h;l kI hoPU ? GrIb" dI deh Keh ho j;PU, (prMtU ijhxe) KoT; kMm krde hn ( aK;j--) hr;m hoNge ( ar jo suk;j krde hn PunH" dI deh) K;j ( hl;l ) hoPU ( iXh PupdeS hE, ik bLkrI GrIb rhI Pusd; m;s K;w; igA, Ser J;lm sI Pus d; m;s kOx; hoy;, wVnI iXh hE ik GRIb" d; aMt nek te J;lm" d; duK v;l; hoPU ) . Xeqe jgt te Ay; mr sB koXI j;Xeg; (pr aMt Ble d; Bl; hoveg;, bure d; aMt bur; hoveg;) . B;v--'' nrU mrE nru k;im n AvE .. psU mrE ds k;j sv;rE .. '' arq;t mnuLK mrd; hE t" mnuLK de kMm nhI' APu'd; , pSU mrd; hE t" PunH" de ds kMm sv;rd; hE . iXs lXI Ser rUpI hMk;rIa" n;lo' GrIb inm;NIa" bLkrIa" hI jo ds kMm jIvMida" te mrida" bI sv;rdIa" hn, sReST hn .

B;XI gurd;s jI dIa" v;r"-sMgRh dIa" kevl pMj pPuxIa" ivc hI '' m;s '' d; iJkr hE . v;r" ivcl; pRsMg aLD aLD hE . pPuxI de ivSe nU| hor pPuxIa" n;l iml; ke aqv; dUjI puPuxIa" to' imlde A rhe PupdeS dI lo ivc ivc;r ke arq B;v smZN dI lox huMdI hE . BuleK; Puqe lLgd; hE ijqe ikse bLZve' mJmUn dI lxI ivco' koXI iXLk do tuk" j" koXI iXLk pPuxI lE ke Pus nU| asl ivSe to' aLD kr ke ivc;ira" j"d; hE . iXLk, do tuk" dI aqv; iXLk pPuxI dI gLl t" ikte rhI, m;s-ivrowI ilK;rI sLjN t" mrJI dI tuk ivco' ifr mrjI dI str ate Xese trH" pPuxI ivco' p;xvIa" aLD aLD str" lE ke mnmtI BuleK; p; lEN ivc gurU-pMq dI sev; mMn bEWe hoXe hn . pMj" ivco' do pPuxIa" as" ivc;r lXIa" hn b;kI itMn pPuxIa" dI ivc;r iXs prk;r hE :-- (X) hsit aK;ju gum;n kir sIhu st;N; koiX n K;XI .

hoiX inm;NI bkrI dIn dunI viDAXI p;XI . mrNE prNE mMnIaE jig Boig prv;Nu kr;XI . m;su pivtR igRhst no a"dhu t;r vIc;ir vj;XI . cmxe dIa" kir jutIa" s;wU crN sriN ilv l;XI . tUr pK;vj mxIde kIrtnu s;wsMgit suKd;XIC . s;wsMgit sitgur srN;XI .. 13 .. [v;r-23 ]

pdarq:--hsit--h;qI . aK;j--apivLtr . sIhu st;N;--t;ktvr Ser . inm;NI--inrm;N . prNE--ivAh . a"dhu--a"dr" to' . tUr--imRdMg . t;r--t;r" .

arq:--h;qI (d; m;s) apivLtR hE (iXs lXI ik iXs nU|) vLDe hoN d; gum;n hE, Ser nU| ApNe t;N (d; gum;n hE, iXs lXI Pus nU| vI) koXI nhI' K"d; . bLkrI inrm;N hE iXs lXI doh" lok" ivc iXs dI SoB; hE . mrNe te prNe te mMnI dI hE (B;v, iXh de m;s-Bojn dI kdr huMdI hE) jLg ate vLDe K;iNa" ivc pRm;NIk hE . igRhsI v;ste iXs d; m;s pivLtR (mMinA) hE, a"dr" to' t;r (tMdI bNdI hE jo) vIc;rv;n (s;wU vI) vjdI (suN ke mgn huMde hn) . (iXs de) cmxe dIa" (nrm) jutIa" (bNdIa" hn ijnH" nU|, pRBU) dI SrN ivc ilv joxn v;le (gurmuK pihnde hn) . (m;s K;N de ivrowIa" ne vI kde cmxe ate tMdI de s;J" ivruw aMdoln nhI' kIt; . sgo' Puh Ap vI cmxe de bNe s;m;n nU| vrtN de k;rn jIv hLitA nU| PutS;h deN de p;p ivc pUrI trH" S;ml hn) . (ifr iXs de cmxe n;l) imRdMg joxIa" mxHIa" j"dIa" hn, s;w sMgit ivKe kIrtn (te Sbd" dI vrK; ivc iXh) suKd;iXk huMde hn . sitsMgt dI Srn ( APuN;) sitgur dI Srn (APuN; hE ) .

Page 144: maas maas kar moorakh jhegre (new)

144

( B;v, inmrt; hr q" Adr p;Pu'dI hE ate hMk;r nU| ikte YoXI nhI' hE . ) iXs ivc koXI SLk nhI' hE ik B;XI s;ihb jI ne iXs pPuxI duAr; inmrt; suB;a nU|

sl;ihA hE ate hMk;r nU| in|idA hE . pr iXs pPuxI to' iXh vI spLST ho j"d; hE ik bxe pur;iNa" sima" to' ivAh Aid k;rj" ivc aqv; br;drI ida" hor iXkLW" ivc bLkre d; m;s bxe PutS;h n;l bN;iXA ate K;w; j"d; sI . ate iXs ivc vI koXI sMdeh nhI' rih j"d; ik igRhstI jIvn ivc m;s dI bxI mihm" muLY to' hI rhI hE . spLST hE ik gurmit ne m;s K;N nU| ikte bur; nhI' mMina". (s) cMg; ruKu vY;iX rb;bu Qx;iXA .

zelI hoiX kuh;iX m;su vMD;iXA . a"dRhuM t;r bN;iX cim mxH;iXA . s;wsMgit ivic AiX n;du vj;iXA . r;g rMg Pupj;iX sbdu suN;iXA . sitguru purKu iwAiX shij sm;iXA .. 15 .. [v;r-14] pd arq:--ruLK--ibRz . zelI--bLrI . a"dRuhM--a"dr" to' . n;d--wunI . rMg--pRem Bre . arq:--cMgI iksm (tuN Aid) d; ibRz vY; ke rb;b Qx;iXA . zoTI bLkrI ne (ApN; Ap) kuh; ke m;s

vMDv;iXA . (ApNIa") a"dr" to' t;r" bN; ke cMm (n;l rb;b) mixHA . s;w sMgt ivKe Ake rb;bIa" ne Pus to' t;r n;d ) Sbd vj;iXA . (rb;b ivc kXI t;r" de ) pRem Bre r;g kLY ke (Pus n;l gurU de ) Sbd suN;Xe . (aEPu' rb;b v"~ duK te t;Pu sh;rke ijnH" ne) sitgurU purK nU| icMtn kIt;, (Puh lok) Atmk aDolt; ivc lIn hoXe . (h) kuhE ks;XI bkrI l;iX lUN sIK m;su proA .

his his bolE kuhI'dI K;we aik h;lu iXhu hoA . m;s K;in gil zurI de h;lu itn;x; kPuNu aloA . jIBE hMd; feixaE KPu dMd" muhu BMin ivgoA . pr tn pr wn inMd kir hoA dujIB; ibsIaru BoNA . vis AvE gurmMt spu ingur; mnmuK suNE n soA . veiK n clE agE ToA .. 21 .. [v;r-37]

pd arq:--aloA--veKN; . dujIB; ibsIaru--do jIB; sLp (jIB ivc suAd te kubcn de aEb hn iXs k;rn mnuLK dujIB; sLp hE) . BoA--imld; hE . soA--soB; .

arq:--ks;XI bLkrI nU| kohMd; hE m;s nU| lUN l;ke sIK Pute pro'd; hE . (bLkrI) kuhI'dI hoXI hLs hLs ke boldI hE (B;XI) mer; aLk de K;N n;l iXh h;l hoiXA . (ijhxe mere) gl ivc zurIa" de ke m;s K"de hn PunH" d; h;l kI deKN ivc APU . jIB d; feixA hoiXA (KoT; kMm) dMd" d; KPu ate mU|h nU| BMnke n;s krd; hE . pr iXstRI gmn, pr;Xe wn nU| ApN; kihN;, te pr;XI inMd; krn v;l; dujIB; sLp bNd; hE . gurU d; mMtr suN ke (Puh dujIB; sLp t") vLs ivKe A j"d; hE, (prMtU) ingur; mnuLK rMck m;tR vI (gur mMtR) nhI' suNd; hE . aLge ToA iTLb; veKke nhI' cld; .

pRo: s;ihb isMQ jI ne '' sRI gurU gRMq s;ihb drpN '' dI nOvI ijld de 933-34 sFe te iXs pRk;r iliKA hE:--v;r nM: 37 ivc mnuLK dIa" jnm to' a<Ir tk vLK-vLK h;lt" d; iJkr hE:--pPuxI 1 to' 5, 6to' 7, 8 to' 10, 11 to' 13, 14 to' 28 . pPuxI nU| 20, 21 ivc iJkr hE ik mnuLK Pus du-jIBe sLp n;lo' vI BEx; hE jo duLw pI ke ivhu suLTd; hE . mnmuLK cMge pd;rq vrt ke pr-tn pr-wn pr-inMd; de p;p krd; hE . doh" pPuxIa" ivc ingure mnuLK d; hI iJkr cLl irh; hE . m;s K;N j" n;h K;N te ivc;r nhI' hE . isrF mnuLK dIa" vLK-vLK Atmk h;lt" d; hI ijkr hE .

Page 145: maas maas kar moorakh jhegre (new)

145

20. { mnmuK gux ƒ Avgux krdw hY } (k) QlW AMdir Aku augvin vuTy mINh pvY muih moAw [

pq tutY duDu vih clY, pIqY kwlkUt Ehu hoAw [ AkhuM Pl hoie KKVI inhPlu so Plu Akiqfu BoAw [ ivh'u nsY Ak duD qy, spu KwDw Kwie Ak nroAw [ so Ak cir kY bkrI, dyie duDu AMimRq moih coAw [ spY duDu pIAwlIAY, ivsu augwlY pwis KVoAw [ gux kIqy Avgux kir FoAw ] 20 ] {37}

163- mnmuK mnu n iBjeI Aiq mYly iciq kTor ] spY duDu pIAweIAY AMdir ivsu inkor ] 16 ]{755}

Page 146: maas maas kar moorakh jhegre (new)

146

28. je pI sMgt isMQ jI d; anoK; isw"t

sRI gurU gRMq s;ihb jI dI b;NI ivc, B;XI gurd;s jI dIa" v;r" ivc ate B;XI nMd l;l jI

dIa" pustk" ivc m;s K;N dI ivrowt; ivc koXI iXLk vI spLST bcn nhI' imld; . ApNe sitgur" to' bKSe inAre igAn de sUrj ne ibLpR v;dI vihm" Brm" dI wuMd nU| hT;iXA sI . hJ;r" s;l" to' gRihN kItI hoXI ijs ibLpRI rIt ne mnuLK nU| hr pLKo' int;N", beaNK; bN; ke pr awIn rih ke iJMgdI guJ;rnI isLK; idtI hoXI sI, Pus to' pUrI trH" muktI p; ke isLK ne jd ApNI iJMdgI nU| pUrn sitgurU n;nk s;ihb jI dI isLiKA anus;r Y;l ilA, t" Puh sMt-sUrm" bN igA. ijhx; mnuLK kde srk;ro' AXe iLXLk ipAde de khe BeD bNI aLge tur pE'd; sI, ate J;lm dI tlv;r heW" cuLp kIt; isr inv; idA krd; sI, ausy mnu~K ny jd gurU nwnk pwqSwh jI dy hukm ivc qurnw is~K ilAw, qW l~KW duSmxw dI POj dy swhmxy f~t Kloqw [ jd Acrn hr pLKo' inAr; bN igA t" gurU de <;ls inAre tej-'pRt;p v;le r;j-B;g d; m;lk bN igA . pr jdo' ApNe gurU ipt; dI iXs t;xn; nU| BuLl igA ik--'' jb iXh ghe ibLpRn kI rIt mE n kro' iXn kI prtIt '' t", nmoSI de KUh vLlo' nU| c;le p; tuirA. spLST hE ik B;ve' ikse ne aMimRt vI zikA hove, b;NIa" d; intnemI vI hove, pr je Puh ibpRn kI rIt d; w;rnI hE t" smZo ik Pus ne sitgur" dI nJr" ivco' ApNI prtIt guA lXI. gurU gRMq s;ihb jI dI b;NI de QLTo QLT 90 % gurU Sbd s;nU| ibLpRn kI rIt to' dUr rihN dI isiKA idMde hn . sRI gurU gRMQ swihb jI dw pihlw A~Kr 1, kWSI-miq dI dyx, Anykqw dI pUjw (iek Akwl dI pUjw dy QW 33 kRoV dyvI-dyvqw, mxHI mswn, kbrW qy ByKI swDW dw v~g ?) dw KMfn krky ie~k Akwl nwl juVy rihx dI isiKAw idRV krw irhw hY[ ifr jpujI s;ihb dI pihlI tuk to' hI ibLpRn kI rIt v;lI suLcm dI KMDn; hoNI a;rMB ho j"dI hE . pr jd <;ls; sitgur" dI b;NI de igAn n;lo' TuLT igA, jd v;stv ivc sitgur" to' mUMh fer ke, hr pLKo' ibLpRI rItI irv;j ivc fs ke krm-k"DI bN igA, t" sitgur" dIa" nJr" ivc beprtIt; ho hI j;N; sI*. ate ifr:-- 164 sitgur te jo muh fere te vemuK bure idsMin ..

anidnu bwe m;rIain ifir vel; n; lhMin .. 1 .. [234]-1-9 233 ifr <;ls; pMq nU| hr p;is_' Y;a lLgN to' kON bc;ve ? tej pRt;p t" imilA hI inAre

rihN dI Srt te sI--'' jb lg <;ls; rhe inAr; (kevl tdo' tk) tb lg tej dIPu mE' s;r; '' . tej pRt;p de KuLs j;N de sme' to' hI <;lse nU| smZ lEN; c;hId; sI ik, Pus d; Acrn Pus dI rihNI bihNI, Pus d; isLKI wrm kuZ vI inAr; nhI' irh; . WIk iXl;j n; hove t" rog kde dUr nhI' huMd; . pr je rogI nIm-hkIm" de vLs pE j;ve t" ifr bc skN dI As muLk gXI smZNI c;hIdI hE. ibLpR dI deN Der;v;d vI irv;jI tOr te gurmit dI isLiKA kXI YMg" n;l idMd; hE . je gurmit dI isiKA * iXs sc;XI de s;re pLK smZN lXI pxHo '' pustk ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg

Page 147: maas maas kar moorakh jhegre (new)

147

n; deve t" Pus dI pRBut; ikve' bNe ? jd sMtt;XI d; Brm lok" ny kbUl kr ilA t" ifr BRm" ivc Fs;PuN v;lI aigAnt; d; prc;r hoN; bxI k;my;bI n;l a;rMB ho j"d; hE . m;s de ivrowI anoKe wrmI vI XehI YMg vrtN ivc inpuMn hn . sRI je pI sMgt is|Q jI ne gurmit d; PupdeS vI iliKA hE pr jd s;r; Jor gurmit de irrow v;le PupdeS ivc l; idLt; j;ve t" gurmit dI pz;N ikve' rih skdI hE ?

ApNI pustk '' isLK wrm ate m;s Sr;b '' de 194 sFe te B;XI jI ilKde hn--- '' pur;tn gurisLK" ivc A<r" dI SktI, dlerI, deS ate pMq lXI kurb;nI krn dI B;vn;, ate ShIdIa" p; j;N dI Atmk blv;nt; kevl iXs lXI hI pRbl sI ik Puh m;s Sr;b te hor aBLK vstUa" de sevn to' pUrI trH" bc ke rihMde sn . iXs krke hI Puh kevl srIrk te m;nsk tOr te blv;n nhI' sn, sgo' bcn" de vI sUre ate Acrn de vI blI huMde sn . '''

(P) pur;tn isMQ" dI gLl t" fer kr"ge pihl" pur;tn ihMdUa" dI gLl kr lXIXe . s;re iCXith;s-k;r" ne bxe Jord;r Sbd" ivc iliKA ik, ivdeSIa" de hLqo' B;rtIa" dIa" inLt dIa" h;r" d; ate inLt luTe j;N d; k;rn, kOm ivLc iXLk-muLWt; dI aNho'd ate bR;hmN d; cl;iXA aihMs;-prmo wrm" d; isw"t hI sn . aihMs;-v;d ne mnuLK ivc zurI fxn dI sLitA vI nhI' rihN idLtI hoXI, ApNI rLiKA lXI, tlv;r, bMdUk Sstr kI fxne sn ? SRI je pI sMgt isMQ de smet m;s-K;N de ivrowI s;re isLK--ilK;rI iXs sc;XI to' nhI' muLkr skde, ik 21 jUn sn 712 v;le idn ijs mhMmd-ibn-k;sm ne bsre to' A ke ihMdUIa" nU| m;irA, luLiTA ate kXI pRk;r dI KLjl <uArI kItI sI, Puh Ap ate Pus dI fOj isv;Xe sUr ate kuLte de hor lg-pg s;re pSUa", kuLkx;, bTeira", itLtr", murG;bIa", Aid d; m;s K;N; ApNe wrm d; ihLs; smZde sn . ifr sMn 986 to' lE ke m;mU-rSId, subktgIn ate mihmUd GjnvI Aid ne kXI hmle krke B;rtI aihMs;-v;dIa" d; wn dOlt lLuiTA ate deS dI aNK pEr" heW rolI . Sh;buLdIn muhMmd GOrI ne sMn 1192 ivLc ipRqvIr;j cOh;n nU| ijLt ke ihMdost;n dI r;j-gLdI s"B lXI ate aihMs;-prmo-wrmIa" nU| Gul;mI ida" sMgl" ivc nUx ilA . agst 1947 tLk ijnH" ne ihMdIa" nU| luLiTA ate Gul;m bN; ke rLiKA, ikhx; pSU pMzI hE ijs d; m;s Puh (aMgReJ) nhI' sn K';de ? Puh srb-BLKI jrv;Ne, ijnH" te hkUmt krde sn, PunH" ivc;ira" nU| t" m;s Sr;b, supne ivc vI nsIb nhI' sI huMd; . m;s n; K;N v;le B;rtIa" dI iXs aKOtI pivLtrt; d; muLl kI ipA ? m;s de itAgI B;rtIa" dI Atmk ate srIrk avsq; ikMnI ku PuCLcI sI ? Acrn d; h;l iXh sI ik WLgI m;r ke K;N;, ZUW bolN;, hr;m K;N; Aid QTIA pRk;r de aEb B;rtIa" d; ikLt; bN cuLk; sI . Pus sme' de w;rimk AgUa" de aijhe aEb" d; iJkr t" gurb;NI ivc q" q" hE . ifr yq; r;j; tq; prj; . aihMs;-v;dI B;rtI de Acrn d; pUrI trH" Bog pE cuLk; sI . d;l-pIN; B;rtI XeDe inLQr cuLk; sI ik ApNI wI BEN dI pLt dI r;KI t" kI krnI sI PulT; ro''dIa" kurl;Pu'dIa" ApNIa" wIa" BEN;' de Dole ApNe moiYa" te cuLk ke muGl" de mhlI' puc; APu'de rhe sn . so je pI isMQ jI d; iXh kihN; t" ikse pLKo' vI sLc nhI' ik m;s n; K;N n;l Atmk avsq; PuCLcI ho j"dI hE . ate mnuLK sUrm; ate bcn" d; pLk; bN j"d; hE .

Page 148: maas maas kar moorakh jhegre (new)

148

a) jdo' gurU n;nk s;ihb jI d; Agmn hoiXA sI Pus sme' B;rtIa" te Julm ate wLke dI hkUmt sI . murd; ho cuLke B;rtI pUrI trH" bl-hIn ate aNK-hIn ho cuLke sn . aiGAnt; dI wuMw XeDI g;hxI sI ik lok lhU-pINe w;rimk AgU nU| hI ApN; sLc; hmdrd ate lok pRlok d; sh;XI mMn bEWe hoXe sn . hr q" ZUW dI pUj; ho rhI sI . lok sLc dI pz;N hI BuLl cuLke sn . ajehe gXe guJre look" ivco', gurU n;nk inrMk;rI jI ne sMt-sUrima" dI Puh st;NI fOj KxI kr lXI sI ijs ne SktI S;lI muGl r;j dIa" jxH" hl; idLtIa" sn . ajehI k"iXA klp kevl m;s de itAgI ho j;N n;l nhI' sI ho skdI . ifr Pus sme' dI GrIb, l;c;r ate Julm dI iSk;r prj; kol m;s K;N dI ihMmt ikLqe sI ? sitgur" kol t" AXe hI Puh sn ijhxe kIxI m;rnI vI p;p mMn bEWe hoXe sn . kevl m;s d; itAgI ho j;N n;l kde koXI sUrm; nhI' biNa; . sitgur" ne sUrme iknH" nU| smiZA, aqv; sMt ate sUrme bN;PuN lXI ikhx; PupdeS idLt;, iXh smZN lXI APu gurU gRMq s;ihb jI de crn" ivc h;Jr hoXIXe ate mnuLK dI k;iXA-klp kr deN v;le Pus inAre PupdeS de vMngI m;tR drSn krIXe:---

165/1- n;nk so sUr; vrIAmu, ijin ivchu dusTu ahMkrNu m;irA .. gurmuiKu n;m s;l;ih jnmu sv;irA .. Aip hoA sd; muktu, sBu kulu inst;irA .. sohin sic duAir, n;mu ipAirA .. mnmuK mrih ahMk;ir, mrNu ivg;ixA .. sBo vrtE hukmu, ikA krih ivc;irA .. Aphu dUjE lig, Ksmu ivs;irA .. n;nk ibnu n;vE sBu duKu, suKu ivs;irA .. 1 .. [86]-v;r-11 arq:--gurdev jI d; Furm;n--Puh mnuLK bh;dr sUrm" hE ijs ne mn ivco' duST hMk;r nU| dUr kr ilA, te

gurU de snmuLK ho ke (gurU dI isLiKA te clida") pRBU de n;m dI viDAXI kr ke jnm sFl; kIt; hE . Puh sUrm" Ap sd; lXI (ivk;r" to') <l;sI p; lE'd; hE, te n;l s;rI kul nU| t;r lE'd; hE) . n;m n;l ipAr krn v;le bMde sLce hrI dI drg;h ivc SoB; p;Pu'de hn . pr, mnuLK hMk;r ivc sxde hn te duKI ho ke mrde hn . (duKIa" de drd" de s"ZIv;l, s;De BEixa" te trs krn v;le sitgurU jI prm;tm; aLge ard;is krde hn ik sB tere vLs ivc hE, iXnH" te imhr kr ) iXnH" ivc;ira" de vLs vI kIh hE ? sB pRBU d; B;N; hI vrt irh; hE . mnmuLK (ApNe mn de ipLze turn v;le ApNe Ap dI Koj zLD ke ) m;iXA ivc icLt joxde hn ate pRBU ptI nU| ivs;rde hn . n;m to' hIN hoN krke PunH" nU| sd; duLK imld; hE, suK PunH" nU| ivLsr j"d; hE (B;v, suK d; kde mU|h nhI' veKde, sd; duKI hI rihMde hn) .1. 166/2- jPu tPu pRem KelN k; c;Pu .. isru wir tlI glI merI APu ..

iXtu m;rig pEru wrIjE .. isru dIjE k;iN n kIjE .. 20.. [1412] 167/3- pPuxI .. N;N; rN t e sIZIaE Atm jItE koiX ..

hPumE an isPu lir mrE so soB;dU hoiX .. mNI imT;iX jIvt mrE gur pUre Pupdes .. mnUA jItE hir imlE ith sUrtN ves .. N; ko j;NE ApNo Xekih Tek aw;r .. rEiN idNsu ismrt rhE so pRBu purKu ap;r .. reN sgl iXA mnu krE XePU krm km;iX ..

Page 149: maas maas kar moorakh jhegre (new)

149

hukmE bUZE sd; suKu n;nk iliKA p;iX .. 31..[256] arq:-iXs jgt rN-BUmI ivc hPumE n;l ho rhe jMg to' tdo' hI sFl hoXId; hE, je mnuLK ApNe Ap nU| ijLt

lXe . ijhx; mnuLK hPumE te dVEt n;l T;kr; kr ke hPumE vlo' mr j"d; hE, PuhI vLD; sUrm; (soB;dU) hE . ijhx; mnuLK gurU dI isLiKA lE ke hPumE muk; lE'd; hE, sMs;rk v;Sn" vlo' aijLt ho j"d; hE, ApNe mn nU| ApNe vLs ivc kr lE'd; hE, Puh mnuLK prm;tm; nU| p; lE'd; hE ( sMs;rk rN-BUmI ivc) Puse dI brdI (ves) sUrima" v;lI smZo . he n;nk ! ijhx; mnuLK iXk pRBU d; hI Asr;-prn; lE'd; hE, ikse hor nU| ApN; Asr; nhI' smZd;, srb beaMt pRBU nU| idn r;t hr vele ismrd; hE, ApNe iXs mn nU| sBn" dI crn-wUx bN;Pu'd; hE--ijhx; mnuLK iXh krm km;Pu'd; hE, prm;tm" dI rJ; nU| smZ lE'd; hE, sd; Atmk AnMd m;Nd; hE, ipzle kIte Ble krm" d; leK Pus de mLqe te PuCLQx pE'd; hE . 31 . 168/4- koiT koiT aQ k;Tnh;r; .. duK dUir krn jIa ke d;t;r; ..

sUrbIr bcn ke blI .. kPul; bpurI sMtI zlI .. 3 .. t; k; sMgu b;zih surdev .. amoQ drsu sfl j; kI sev .. kr joix n;nku kre ard;is .. moih sMth Thl dIjE guNt;is .. 4 ..[392]-37-88

169/5- c;ir brn cPuh; ke mrdn KTu drsn kr tlI re .. suMdr suQr srUp isAne pMchu hI moih zlI re .. 1 .. ijin imil m;re pMc sUrbIr aEso kPunu blI re .. ijin pMc m;ir ibd;ir gud;re so pUr; iXh klI re .. 1 .. rh;Pu .. vDI kom vis B;gih n;hI muhkm fPuj hWlI re .. khu n;nk itin jin inrdilA s;w sMgit kE ZlI re .. 2 .. [404]-3-132

170/6- jo sUr; its hI hoiX mrN; .. jo B;gE itsu jonI ifrN; .. jo vrt;Xe soXI Bl m;nE buiZ hukmE durmit j;lIaE .. 7 .. [1019]-1-7

171/7- ggn dm;m; b;ij_, pir_ nIs;nE Q;Pu .. Ketu ju m"iD_ sUrm;, ab jUZn ko d;Pu .. 1 .. sUr; so pihc;nIaE, ju lrE dIn ke het .. purj; purj; kiT mrE, kbhU n z;DE Ketu .. [1105]-2 imLW-bole gurdev jI ne ApNe Ap nU| sMbown krke, suikRt krNI v;l; PuCLc; Acrn bN;PuN lXI bhu-pLKI PupdeS idLt; hE:---

172/8- aMimRt k;iXA rhE suK;lI b;jI iXhu sMs;ro .. lbu loBu mucu kUxu km;vih bhutu PuW;vih B;ro .. tU| k;iXA mE ruldI deKI ijPu wr Pupir z;ro ..1.. suiN suiN isK hm;rI .. suikRtu kIt; rhsI mere jIaxe bhuix n AvE v;rI .. 1 .. rh;Pu .. hPu tuwu AK; merI k;iXA tU| suiN isK hm;rI .. inMd; icMd; krih pr;XI ZUWI l;iXtb;rI .. veil pr;XI johih jIaxe krih corI buirArI .. hMsu cilA tU| ipzE rhI Xeih zuTix hoXIaih n;rI .. 2 .. tU| k;iXA rhIaih supnMtir tuwu ikA krm km;iXA .. kir corI mE j; ikzu, lIA t; min Bl; B;iXA .. hlit n soB; plit n YoXI aihl; jnmu gv;iXA .. 3 .. hPu KrI duhelI hoXI b;b; n;nk, merI b;t n puzE koXI .. 1 .. rh;Pu .. t;jI turkI suiXn; rup; kpx kere B;r; .. iks hI n;il n cle n;nk Zix Zix pXe gv;r; ..

Page 150: maas maas kar moorakh jhegre (new)

150

kUj; mev; mE sB ikzu c;iKA iXku aMimRtu n;mu tum;r; .. 4 .. de de nIv idv;l Pus;rI Bs mMdr kI YerI .. sMce sMic n deXI iks hI aMwu j;NE sB merI .. soiXn lMk; soiXn m;xI sMpE iksE n kerI .. 5 .. suiN mUrK mMn aj;N; .. hogu itsE k; B;N; .. 1 .. rh;Pu .. s;hu hm;r; W;kur B;r; hm its ke vNj;re .. jIPu ip|Du sB r;is itsE kI m;ir Ape jIv;le .. 6 ..[154-55]-1-13 arq:--iXh srIr ApNe Ap nU| amr j;N ke suK m;Nn ivc hI lLg; rihMd; hE, (iXh nhI' smZd; ik) iXh

jgt iXk KeD hI hE . he mere srIr ! tUM lLb loB kr irh; hE', tU| bhut ZUW km; irh; hE' (ivarq dI dOx BLj kr irh; hE', tU| (ApNe PuCLte lLb loB ZUW Aidk de asr heW kIte m;xe kMm; d;) B;r cukd; j; irh; hE' . he mere srIr ! mE' tere vrge iXPu' rulde veKe hn ijve' wrtI Pute suAh (B;v, n;svMt srIr d; m;N nhI' krn;, sd; pRBU de Sukr;ne ivc rihN; hE) 1 . he merI ijMde ! merI is:iKA iwAn n;l suN . kItI hoXI nek km;XI hI tere n;l inBegI . (je iXh mnLuK; jnm guA ilA), t" mux zetI v;rI nhI' imlegI . 1 . rh;Pu . he mere srIr ! mE' tEnU| smZ;Pu'd; h", merI nsIht suN tU| pr;XI inMidA vl iwAn rLKd; hE', tUM horn" dI ZUWI cuGlI krd; hE' . he jIv ! tU| pr;XI iXstRI nU| BExI ing;h n;l tLkd; hE, tU corIa" krd; hE' . he merI k;iXa" jdo' jIv;tm; tur j;CXegI, tU| Xeqe hI rih jXe'gI, tU| tdo' zuLTx iXstRI v"g ho jXe'gI . 2 . he mere srIr ! tU| (m;iXA dI) nI'd ivc hI suLt; irh; (tEnU| smZ hI n; AXI ik) tMU kI krtUt" krd; irh; . corI Aidk kr ke jo m;l ilAPu'd; irh;, Puh tEnU| cMg; lLgd; irh; . (iXs trH" n; iXs lok ivc SoB; KLTI, n; prlok ivc Asr; (imlN d; pRbMw) hoiXA . kImtI mnuLK; jnm ivarq guA ilA . 3 . (jIv;tm; de tur j;N te huN) mE'-k;iXa" bhut duKI hoXI h" . he n;nk ! merI huN koXI v;t nhI' puLzd; . 1 . rh;Pu . he mUrK ! vwIA Qoxe, son; c"dI, kLpixa" de lLd--koXI vI SE (mOt vele) ikse de n;l nhI' j"dI . sB Xeqe hI rih j"de hn . imSrI meve Aidk vI mE' sB kuZ cLK ke veK ilA hE (iXnH" ivc vI iXtn; suAd nhI' ijtn; he pRBU !) ter; n;m imLW; hE . (B;v, pRBU dI y;d Bul; ke rs" ks" ivc ijMdgI guA nhI' lENI c;hIdI) . 4 . nIh" rLK rLK ke mk;n" dIa" kMw" Pus;rIa", pr (mOt AiXa" ) iXh suAh de mMdr" dI YerI v"g hI ho gXI . (m;iXA de) <J;ne iXkLWe kIte ikse nU| hLqo' nhI' idMd;, mUrK smZd; hE ik iXh sB kuZ mer; hE (pr iXh nhI' j;Nd; ik) sone dI lMk; sone de mhl (r;vN de vI n; rhe, tU| iks d; ivc;r; hE') iXh wn ikse d; vI nhI' biNa; rihMd; (iXs nU| iXLkW; krn lXI mMd n; km;, sd; nek km;XI kr ke K;h)) . 5 . he mUrK a| ;N mn ! suN . Pus prm;tm; dI rJ; hI vrtegI (lLb loB Aidk zLD ke Pus dI rJ; ivc turn; isLK) . 1 . rh;Pu . s;D; m;lk pRBU vD; s;hUk;r hE, asI' s;re jIv Pus de Beje hoXe vNj;re-vp;rI h" (iXqe nekI-vp;r krn AXe h") . iXh ijMd iXh srIr Puse S;h dI idLtI r;s-pUMjI hE . Puh Ap hI m;rd; te Ap hI ijMd idMd; hE (prm;tm" d; Asr; zLD ke s;w; fkIr", devI devita" Aid d; Asr; kde n; tLk) . 6 . 173/9 pPuxI .. sev kItI sMtoKIXI ijnúI sco scu iwAiXA ..

_núI mMdE pEru n riK_ kir suikRt wrmu km;iXA .. _núI dunIA toxe bMwn; aMnu p;NI qox; K;iXA .. tMU bKsIsI agl; intu devih cxih sv;iXA .. viDAXI vD; p;iXA .. 7 .. [467]

arq:--ijhxe sMtoKI mnuLK sd; iCXk aibn;SI pRBU nU| ismrde hn, (pRBU dI) sev; PuhI krde hn . Puh kde mMde kMm de nexe nhI' j"de, Bl; kMm krde hn ate wrm-anus;r ApN; jIvn inB;PuMde hn . dunIa" de wMida" ivc KLct krn v;le m;iXA de moh jMjIr" PunH" tox idLte hn, qox; K"de hn, ate qox; pI'de hn (B;v, K;N pIN cLske dI K;tr nhI', srIrk inrb;h v;ste hE) . ''' he pRBU ! tU| bxIa" bKiSS" krn v;l; hE, sd; jIv" nU| d;t" b<Sd; hE ''--iXs trH" dI pRBU dI isFt-s;l;h kr ke Puh sMtoKI mnuLK pRBU nU| pR;pt kr lE'de hn . 7 . 174/10=pvhu cCrN; til PUpir Avhu aEsI sev km;vhu ..

Page 151: maas maas kar moorakh jhegre (new)

151

Aps te PUpir sB j;Nhu tPu drgh suKu p;vhu .. sMthu aEsI kqhu kh;NI .. sur pivtR nr dev pivtR; iKnu bolhu gurmuiK b;NI .. 1 .. rh;Pu .. prpMcu zoiD shj Qir bEshu ZUW; khhu n koXI .. sitgur imlhu nvE iniw p;vhu iXn ibiw ttu ibloXI .. 2 .. Brmu cuk;vhu gurmuiK ilv l;vhu Atmu cInhu B;XI .. inkiT kir j;Nhu sd; pRB u h;jru iksu isPu krhu bur;XI .. 3 .. sitguir imilaE m;rgu mukt; shje imle suAmI .. wnu wnu se jn ijnI kil mih hir p;iXA jn n;nk sd kurb;nI .. 4 .. [883]-2 arq:--(imLWe bcn bolN v;le gurdev jI mnuLK" nU| sMbown krde hoXe Furm;n krde hn)he sMt jno'!

iXho ijhI pRBU dI isFit sl;h krde rho, gurU dI srn pE ke (sd; gurU dI isLiKA te clida", pRBU dI y;d n; ivs;ro) prm;tm; dI isFit sl;h v;lI b;NI Puc;rde rho, ijs dI brkit n;l devte mnuLK sB pivLtr jIvn v;le ho j"de hn . 1 . rh;Pu . he sMt jno' ! sBn" de crn" heW pXe rho (B;v, hMk;r itAg ke sd; inmrt; v;l; jIvn GuJ;ro) je Xeho ijhI sev;-BgtI dI km;XI kroge, t" PuCLce jIvn v;le bN j;Puge . tusI' sBn" nU| ApNe n;lo' cMge smZN lLg pvoge, t" prm;tm; dI hJUrI ivc (iTke rih ke) AnMd m;Noge . 1 . m;iXA d; moh zLDo te ikse nU| BEx; n; AiKA kro, (iXs trH") Atmk aDolt; ivc iTke rho . gurU dI Srn pXe rho (B;v, gurU dI isLiKA to' kde b;hr n; j;Pu) . iXs trH" shI jIvn-r;h lLB ke dunIa" de s;re hI <J;ne h;sl kr lvoge (B;v, m;iXA de moh to' <l;sI p; lvoge . be-muq;j ho j;Puge) . 2 .

aigAnt; k;rn kXI trH" de m;nisk rog" ivc Fse, Acrn-hIn ate aNK-hIn hoXe mnuLK nU| beaMt gurb;NI-Sbd-igAn duAr; Atmk bl dI b<iSS kItI. hJ;r" s;l" to' wLke ate Julm nU| B;g" dI deN smZN v;le mnLu< nU| beiXns;FI ivruLw ax Klon yog; bN; idLt; . ifr sc;XI dI r;KI krn lXI s<t tsIhe ZLlida" iKxe mLqe ShIdI p;PuN dI isrx ApNe isLK ivc Br deN lXI sitgur" ne Ap pUrne p;Xe . pMcm gurU n;nk jI ne aLg ate p;NI n;l idLte s<t tsIhe ZLl ke ShIdI p; lXI pr J;lm dI XIn n; mMnI . bR;hmNI isLiKA de asr k;rn GrIb jnt; de mn ivc Brm biNa; hoiXA sI ik r;j; wrtI d; XISvr huMd; hE ate r;j-B;g GrIb" nU| kde nhI' iml skd; . sitgur" d; mLt sI sMs;rI r;j imlN" asMBv nhI' hE . isrF, r;j; bN skN dI yogt; dI lox hE—

'' tKit r;j; so bhE ij tKtE l;iXk hoXI '' .. [1088]-6 so kLlH d; GrIb ikrtI mnuLK vI r;j; mh;r;j; bN skd; hE . hIn-B;vn" d; n;S krn

lXI zLTm gurU n;nk jI ne tLKt isrj ke S;hI drb;r l; ilA . isLK" ne ApNe Qr ivc AXI p;itS;hI pRtLK veK lCXI . cxHdI kl; v;l; PutS;h W;W" m;rn lG ipA . bdo bdI gl A pXe jMg ivc aLge hoXe ke zLTm pIr Ap ZUZe ate isLK" ivc sUrima" v;le s;re guN Bre . iXh ilKN; ik pur;tN isLK" ivc Atmk bl kevl m;s de itAgI ho j;N de k;rn sI j;N buLZ ke iliKA kuFr hE . je pI sMgt isMQ ijhe ilK;rIa" ate m;iXA dI Pugr;hI kr lEN lXI arMBI dOx ivc S;ml ho rhe, Der;v;dI-PupdeSk" dI ikrp; n;l ibLpRn kI rIt d; w;rnI bN ke, <;ls; ApN; inAr; isLKI Acrn guA cuLk; hE . isLK v;stv ivc ApNe inAre gurU d; inAr; igAn Bul; cuLk; hE . kevl ate kevl Xeh k;rn hE ik pMq hir Ketr ivc h;r d; mU|h veK irh; hE . (X) kI pur;tn isMQ v;ikA hI m;s de itAgI sn ?

bxe duLK dI gLl hE ik ijs ilK;rI nU| gurb;NI ivco' iXLk vI ajeh; gurU Sbd nhI' iml

Page 152: maas maas kar moorakh jhegre (new)

152

sikA ijs to' iXh isLw huMd; hove ik m;s K;N; gurmit ivc vrijt hE, Puh iXh khe ik pur;tn isMQ" ivc PuLc; Acrn ate bh;drI iXs krke sI ikPu'ik Puh m;s Sr;b sevn nhI' sn krde . ijqo' t"XI Sr;b dI gLl hE Pus n;l asI' vI pUre sihmt h" . Sr;b nU| s;re isAiNa" ne h;nI k;rk mMn ilA hE . Sr;b d; nS; hI Acrn-hINt" de KUh ivc wLk; idMd; hE . Sr;b de nSe ne kXI Qr;Ne tb;h kIte hn . pr m;s-K;N n;l aLj tLk ikse Qr;Ne dI tb;hI nhI' hoXI . inrpLK ho ke suihrdt; n;l gurb;NI pxHIXe t" kXI gurU-furm;n iml j;Nge ijnH" ivc m;s nU| vI, mev;, iQPu gux, mEd; Aid K;N v;le pd;rq" tuLl hI igiNa" hoiXA hE . Xes pustk ivcle sbd n| : 35/2 dI tuk hE--ikAw myvw, ikAw iGau, guVu imTw, ikAw mYdw, ikAw mws ] Xese trH" ijqe pd;rq" nU| '' rs '' Frum;n kIt; hE _qe '' m;s '' d; iJkr a<Ir te hE . [veKo 34/1 n|br te ivc;irA slok] iXs lXI ijqo' t"XI pur;tn isMQ" d; m;s-K;N de itAgI hoN dI gLl hE iXs n;l sihmtI koXI aigAnI mnuLK hI kreg; . B;XI jI de kqn de sLc ZUW dI prK krn lXI pur;tn isMQ" d; iXith;s ivc;r awIn ilPuN; pveg; . kuZ pur;tn iXith;sk gRMq" de hv;le iXs pRkr hn:-- (1) rtn isMQ jI BMgU b;re pihl" vI iliKA igA hE ik iXh gurmuK ilK;rI Pus inrBE sUrbIr, B;XI miht;b isMQ jI mIr"koTIXe de potRe sn ijnH" ne hMk;re hoXe h;km, p;pI '' mLse rMQx '' d; isr, Bre drb;r ivco' l;h KixA sI . rtn isMQ jI de ipt; d; n;m s: r;Xe isMQ sI jo rtn isMQ dI b;l Pumre hI ak;l-cl;N; kr gXe sn . ytIm rtn is|Q nU| Pus de n;n" jI s: S;m isMQ jI, jo imsl kRoxIa" de jqed;r sn, ne (m;xI kMbokI rLK ke), ApNI deK-reK ivc p;l ke ivdv;n gurmuLK bN;iXA . 1799 mh;r;j; rNjIt isMQ ne l;hOr te kbJ; krke pMj;b ivc ApN; r;j pLk; krn; a;rMB kr idLt; sI . aMgReJ" ne Pus sme' t"XI lg-pg s;re B;rt te kbj; kr ilA sI . mh;r;j; rNjIt isMQ dI vwdI kIrtI to' iZjk ke S;tr gore ne <;ls; r;j n;l sMwI kr lXI ate dirA stluj te ApNe ivS;l r;j dI hLd pLkI kr lXI .

srhLd" dI r;KI lXI sitluj to' p;r aMGrej" ne luiwANe ivKe iklH; bN; ilA jd ik mh;r;j; rNjIt isMQ ne iflOr ivKe bx; mJbUt iklH; bNv; ilA . luiwANe de iklHe de aMgReJ h;km d; n;m kEpTn mre (Captain Murray)sI . pMq ivrowIa" ne mre de mn ivc Brm p; idLt; ik isLK luTeira" d; Tol; hn ate iXh <;nd;nI r;je nhI' hn . so mre ne pMq ivrowI muslm;n kolo' isLK" d; iCXith;s ilKv;PuN; arMB kr; idLt; t" jo isLK" nU| cor D;kU isLw krke iXnH" d; r;j KoihA j; ske . pMq ivrowI iXs c;l d; rtn isMQ jI BMgU nU| pt; lLg igA . Pus ne kEpTn mre kol j; ke ikh; ik Pus nU| isLK" de sLce iXith;s d; pt; hE ate bxI yogt; n;l mre de mn te asr p;iXA ik Glt iXCith;s ilKN de isLTe <trn;k inklNge . BMgU jI ne ikh; ik Puh mre nU| isLK" d; s;r; iXith;s ilKv;Pu'N nU| itAr hn . mre dI tsLlI ho gXI ate BMgU kolo' puLz ke isLK" d; iXith;s ilKN" Pus ne pRv;n kr ilA . so BMgU roJ j; ke isMQ" de WIk iXith;sk pLK to' mre nU| j;NU| kr;iXA krd; sI . ijhxI gLl b;t huMdI Pus nU| n;l dI n;l BMgU jI Ap vI ilKde rihMde . rtn isMQ ne '' mre '' de mn ivco' Glt FihmI dUr kItI ate Pus nU| smZ;iXA, ik isMQ nU| p;itS;hI, gurU n;nk jI to' b<iSS ivc imlI hE . iXs k;rn Puh 250 s;l to' <;nd;nI r;je bN cuLke hn . PuhI ilKt ifr pMq

Page 153: maas maas kar moorakh jhegre (new)

153

dI j;Nk;rI lXI '' pR;cIn pMq pRk;S '' gRMq de rUp ivc z;pI gXI . rtn isMQ jI ne iliKA hE ik PunH" ne kevl PuhI h;l;t ilKe hn ijhxe PunH" ApNI aLKI'

veKe sn j" ApNe vDeira" kolo' suNe sn . isMQ" nU| aMimRt zk;PuN PuprMt dSmeS jI ne ijhxI isiKA idLtI sI Pus d; iJkr krida" rtn isMQ BMgU ne iliKA hE sitgur" ne bLkre ZTk; ke K;N dI AigA vI idLtI sI . ilKt iXs pRk;r kIt; hE:-- dohr;--- yO kihke sRI sitgurU gl tego dIne p;iX .

krd ckr isr pr wre' muKo' ak;l jp;iCX . 15 . ------------- kr ZTke bkrn ko K;yo . murdE kuWE, inkT n j;yo . kesn kI kIjo pRtp;l [ nih PustRn so kTyo b;l . 18. [sF; 44 ] m;zIv;xe ivKe jd klGIwr jI gnI K" pW;n kol Wihre sn t" bLkr; ZTk; ke K;w; sI ? tO sitgur jb gXe agere . Yuke m;zIv;xe nere . sitgur ko gyo pW;n bh;Xe . ly;yo KtRI gul;bo bul;iX . 1 .

dohr;-- sunhu s;KI m;zIv;xe gur bhe KtRI Qr j;Xe . pW;n syLd iKdmt krI gur torih isrhu PuW;iX . 2 .

cOpXI-- Pun kuz wryo AgE prs;id . so muK p;yo kr gur y;d . sMZ pxI tO aMdr ANe . mLw hvelI BXe iTk;Ne . 3 . iXk doiX tih isMQ cl AXe . te BI gurih zup;iX bh;Xe . iXk idn gur bkro mMgv;yo . isMQn tE ZTko k rv;yo . 4 . ijm sitgur ZTko kr K;vih . suT sMKI Qr turk igr;vih . deK turk de KLtRI g;rE . hmre Qr tU hDIa" D;rE . 5 . [sF; 59] bMde bh;dr de Dere vI bLkre ZTk;Xe te K;we ?

dohr; -- phuMcyo sitgur ijh smE' gyo bMdo khU| aOrr . plMQ iSMg;ryo deiK kE gur cxH bEWe dOr . 1 .

cOpXI -- its ko bkre isMQn Q;Xe . k;T kUT dXe degn p;Xe . its cele j; krI puk;r . kR;iX kRow lE AXe n;r . 2 . [sF;-78-79] <;ls; pMq ivc m;su m;su d; Zgx; krn dI pihl b;b; bMd; isMQ bh;dr ne KxI kItI sI .

B;XI rtn isMQ BMgU ilKde hn ik hMk;rI ho ke Pus ne kesrI j" nIle vstR" de q" ihMdU isLw" de ifrke v;le l;l kLpxe p; lXe sn . isMQ" de dst;re vI nIle de q" l;l kr; idLte, ate '' v;ihgurU jI k; <;ls; v;ihgurU jI kI Fth '' de q" (dSmeS jI de hukm dI PulM~N" krida") '' Fth drSn '' bul;PuNI a;rMB kr; idLtI ate Ap gurU bN bEW; . ifr isMQ" nU| m;s K;N to' vI vrj idLt; . duKI ho ke isMQ" ne bMde d; s;q zLD idLt; . iXh s;r; ivsq;r BMGU jI rict '' pR;cIn pq| pRk;S '' gRMq, aEDISn 198- de 132-133 sFe te iXs pRk;r iliKA hE:-- cOpXI -- sUho1 qe jo gur hT;yo . soPU iJd kr Pun pihr;yo .

v;ihgurU kI FtE hT;XI . drSn Fte Pus Ap Wihr;XI . 32 . nIl pihrn te dUr kr;yo . smr;2 sUh; sIs bMw;y .

Page 154: maas maas kar moorakh jhegre (new)

154

mh" pRS;d3 kE neix n AvE . wo wo lkxI cOke p;vE . 33 . BujMgn4 rIit su dXI hT;iX . cKt5 BIx mE' jo qI suKd;iX . vKt kuvKt qo gur ibc;ry; . dUrih te so qo gurU sMBry; . 34 .

spLST hE ik pur;tn isMQ" de lMgr ivc m;s vI _ve' hI pRw;n sI ijve' KIr Aid dI Pucec smZI j"dI sI . so je pI sMgt isMQ jI d; iXh ilKN; ik '' pur;tn isMQ m;s nhI' sn K"de '' isMQ" nU| BrmI bN;Pu'N dI nItI n;l iliKA BuleK;-p;PU '' ZUW '' hE . ajehI B;S; ibLpR dI Pupj Der;-v;d dI deN hE . sIn;-b-sIn; turI APu'dI rsm nU| ZuWl;PuN; n; hI isANp hE ate n; hI suihrdt; hE . ivAh S;dIa" ate hor rsm" te sdIa" to' ipMD" ivc g;Xe j;N v;le bIbIa" de gIt" d; koXI gRMq, ikse ne nhI' sI iliKA . k;rj" nU| suh;v" bN;Pu'd; A irh; iXh sB kuZ sIn;-b-sIn; sMB;l dI hI deN hE . mh;r;j; rNjIt isMQ jI dIa" beaMt muihm" ivc Ftih p;PuN v;le pRisLw jrnEl, mh;r;j; rNjIt isMQ jI nU| koixa" dI m;r dI SJ; suN;PuN v;le, sRI ak;l t<t s;ihb de inrBE jqed;r ak;lI fUl; isMQ de jLqe de inhMg-isMQ" de lMgr ivc aLj vI m;s bNd; hE ijs nU| Puh Dle kihMde hn . t<t hJUr s;ihb ivKe bLkre ZTk; ke m;s irn|N d; irv;j mh;r;j; rNjIt isMQ de sme' to' hE . aFG;inst;n de lgBg s;re gurU Qr" de lMgr ivc m;s bNd; hE . iXMglE'D vsnIk B;Tixa" de gurduAre l|Gr ivc inLt m;s-mLzI (Meat) bNd; hE . dUija" dI km;XI aqv; murd;r K;N igLZe hoXe Der;-v;dIa" de ilKe gurU-iXith;s dI gLl muLx muLx ilKI j;N v;le B;XI sMgt isMQ jI, huN Pus gurU iXith;s vLl vI Z;tI m;r lEN ijhx; ikrtI igRhstIa" ne iliKA hE :-- (2) BLle s;ihbJ;de srUp cMd ne kivt; ivc, sRI gurU n;nk s;ihb jI dI s;KI ate sMKep n;l nO sitgur" d; bMde bh;dr smet h;l iliKA hE . gRMq d; n;m '' mihm; pRk;S '' hE . sRI gurU n;nk jI dIa" Pud;sIa" sme' dI 27 nMbr s;KI ivc iliKA hE ik, gurU b;b; jI de rste ivc iXk ngrI AXI t" sitgur" ne ipMDo' b;hr Der; kIt; . aje do QxIa" hI bItIa" sn ik koXI pRemI bxI pRIt n;l Bojn bN; ke ilAiXA . Pus pRemI ne sitgur" lXI hrn d; m;s vI bN; ke ila"d; sI . sitgur" ne <uSI n;l Bog l;iXA . ilKt iXs pRk;r hE :--

m;rg mo ngrI iXk AXI . vihr ngr pRBu bEWe j;XI . do QTk; jb PUh" bItI . lE pRs;d Ayo kir pRItI . ait suMdr kir pRem bn;y; . hrn m;s, itAr kir ly;y; . inrK B;v, b;be jI lIn; . ajgr ibit, Bog tb dIn; .

(3) gur pRt;p gRMq dI mihm" isLK pMq ivc bxI hE . iXs ivS;l gRMq de rcet; B;XI s;ihb sMtoK isMQ jI dI gurmuKt;XI dI pRSMs; s;re isLK ivdv;n krde hn .

B;XI s;ihb ne gurU amrd;s jI dI Pus sme' dI s;KI jd (gurU) amrd;s jI pihlI v;rI gurU aMgd dev jI de drSn krn KDURr gXe sn . lMgr ivco' pRS;d zkN d; suneh; A igA t" gurU aMgd dev jI ne ApNe kuxm de Br;t;, (gurU) amrd;s jI nU| n;l ilA ate b;b; buLY; jI smet hor kXI isLK" n;l lMgr ivc j; ibr;je . Pus idn lMgr ivc AimK, B;v, m;s biNa" hoiXA sI . muLY . 3 mh"pRS;d--m;s . 4 m;s K;N dI . 5 BIx sme m;s sOK; hLq lg j"d; sI .

Page 155: maas maas kar moorakh jhegre (new)

155

to' gMg; de puj;rI , pLke vESno (gurU) amrd;s jI ne m;s kde K;w; nhI' sI . mn ivc igl;nI A gXI . pMgt ivco' PuW j;N; be-adbI sI . mn ivc ivc;r AXI ik je sitgur aMtrj;mI hn t" sUpk;r (B;v, rsoXIXe) nU| m;s p;PuN to' vrj deNge . sitgur" ne PunH" de mn d; sMklp buLZ ke sUpk;r nU| kih idLt; ik Puh nve'' AXe sLjN nU| m;s n; prose . B;v, gurU aMgd dev jI de lMgr ivc irLZdI KIr v"g hI kde kde bLkre d; m;s vI bNd; sI:--

pRBu jI ! isLw ah;r hih, suin PuWe ikRp;l . buYe Aidk isLK aiB AXe its k;l . pMkit bEWe imil tbih gur bIc suh;Xe . imil sMgit mih amr jI bEWe its q;Xe'.. 27 .. piht B;t brtyo pRqm pun AimK1 Av; . iXj idS pMkit mih dyo tb iXn drs;v; . bhut igl;nI W;nI irdE iXm krit ibc;r; . mE' AimK K;yo n kib, kir aMn aMn ah;r; .. 28 .. pMkit mE aib bEWg;, ikim hoih bc;Pu ? nih levo' aspm;nhI kyo' bEWyo APU ? . .... apr jtn aib ko nhI', je aMtrj;mI . sUpk;r ko brj hE', Apih sV;mI . .... iXm kIn sMklp ko, sRI gur nE j;n; . sUpk;r ko brij_ muK b;k bK;n; . pMkt mih jo nvo nr its dehu ah;r; . AimK n"ih prosIXe, itn wrm ibc;r; .. 31 ..

[gur pRt;p sUrj r;is 1, aMSU 15] mihm" pRk;S ivc sitgur" dI rsoXI ivc aj; m;s B;v, bLkre d; m;s bN;Xe j;N b;re

iliKA hEL:--- aj; m;s Byo isLw2 rsoXI . avrE d;l B;t BI hoXI . Xese gRMq dI iXLk ho s;KI ivc:-- g"v te isLK koPU tih Ay; . Agy; BXI mzlI tl ilAy; . sitguru th" kIn pRs;id . dy;l hoiX khyo, Blo suAd . tnK;h n;m; B;XI nMd l;l ( isMQ ) jI to' isLw hE ik kevl muslm;n" kolo' m;s lE ke K;N;

vrijt sI:-- le turkn te m;s ju K;vih . ibnu gur Sbd bcn jo g;vih . ..... itAgI vstu gRhN jo krE . ibn itRy apnI sej jo wrE . 18 . .... pr iXstRI isPu nehu lg;vih . so tnK;XIA mUl kh;vih . 24 . 1-m;s . 2 Byo isLw--itAr hoiX, irLZ;, biNa" .

Page 156: maas maas kar moorakh jhegre (new)

156

iXs trH" m;s de K;N n;l isLK" ivc igr;vT A j;N v;lI gLl ilKNI aigAnt; hE . B;XI je pI sMgt isMQ jI gurmit de ASe to' aLDrI iXLk hor '' mnmit '' pustk de 197

sFe te, iXnH" Sbd" ivc ilKde hn:-- iCXh iXk aTLl sc;XI hE ik mnuLK ijho ijh; kuZ K"d; hE, Puho ijh; hI Puh hoXI j"d; hE--'' jeh; aMn teh; mMn '', '' ijh; ah;r tehe ivc;r '' .

gurb;NI isw"t bxe ivsq;r n;l ivc;r kItI j; cuLkI hE gurmit ne K;N v;le ikse vI pd;rq nU| m;x; nhI'

ikh; ate <ur;k dI coN krn ivc mnuLK sutMtr hE . mnuLK ne Ap smZ krnI hE ik ikhx; pd;rq K;N n;l Pus de mn ivc ivk;r pEd; huMde hn ate iks pd;rq de K;iwa" srIr ne duLK p;PuN; hE . ZUW d; sh;r; lE ke ikse nU| WLg K;N; murd;r K;N; hE . dUje dI km;XI K;NI hI gurmit ne gMd K;N; Furm;iXA hE . pr sitgur" de iXs hukm nU| mMn lEN lXI sRI je pI sMgt isMQ jI d; ihrd; itAr nhI' hE . nvIa" to' nvIa" h;so-hINIa" ate bedlIlIa" huLjt b;JIa" ilK rhe hn . kevl hr;m dI km;XI K;NI igre hoXe Acrn dI sUck hE . sMs;r ivc anek pRk;r dI <ur;k K;wI j; rhI hE pr ivdv;n" ne kde ikse q" mnuLK" de cMge m;xe hoN dI prK Kur;k to' kde ikse ne nhI' kItI .

iXs aTLl sc;XI nU| sMs;r de s;re sUZv;n mMnde hn ik mnuLK d; mn sMgt dI rMgt JrUr gRihN kr lE'd; hE . sMgt to' mnuLK de cMge ate mMde hoN d; anum;n l;iXA j; skd; hE . aMgRejI ivc aK;N hE--A man is known by the company he keeps.B;v, mnuLK ApNI suhbt to' pz;iNa; j"d; hE . iXh gLl kde ikse nhI' khI ik kx;h-pRS;id K;N krke bMde Bgt bN gXe hn . Xese trH" kevl m;s K;N de k;rn hI koXI bMd; Acrn hIN kde nhI' hoiXA . m;s K;N de itAgI ajehe bxe veKe hn ijhxe GrIb, int;Ne ate inrdos mnuLK" nU| golI m;rn lLge Jr; iYLl nhI' krde, aqv; ijhxe hrI de mMdr nU| Y;PuN lLge Jr; trs nhI' krde .

je pI sMgt isMQ jI ne gurdev dI d; iXh Furm;n ilKN" psMd nhI' kIt;, ik ihrde to' ijs d; ismrn krIXe Ap vI Pus ijhe ho j;XId; hE:--

1. ijsu isPu r;t;, tEso hovE, sce sic sm;iXA .. 5 ..[64]-1-18 2. jEs; sevE, tEso hoiX .. 4 .. [223]-7 3. ijn inrBPu n;mu iwAiXA itn kPu BPu koXI n;ih .. [310]-v;r-17(1) 4. jo inrmlu seve su inrmlu hovE .. [121]-19-20(4) 5. ijn inrBPu ijnú hir inrBPu iwAiXA jIPu itn k; BPu sBu gv;sI .......

3 .. [348]-2 '' jEs; ah;r tEs; ivh;r ' kevl km;XI de sMbMw ivc hE . nek km;XI K;N v;l; nek ate

pr;iXA hLk K;N v;l; WLg, D;kU, cor, irSvt-Kor, smLglr Aid . PupRokt ivc;r de n;l hI sMgt isMQ jI d; iXh ilKN; vI bxI kLcI dlIl hE, ik, ''' nUx ke bMnHe' hoXe, CmjbUr, A rhI mOt de anBv n;l Dre hoXe, sihme hoXe, k;iXrt;, dInt; de aihs;s n;l ZUrde bLkre nU| zurI n;l m;r ke Pus d; m;s K;N v;le mnuLK ivc vI k;iXrt;, dInt;, hInt; ate Zor; Aid kmJorIa" A j"dIa" hn '''.

Page 157: maas maas kar moorakh jhegre (new)

157

iXs dlIl to' iXh sMk; pEd; ho j"d; hE ik, je dIn, hIn, k;iXr bLkre d; m;s K;N n;l mnuLK ivc, dInt;, hInt;, k;iXrt; Aid vrgIa" kmJorIa" A j"dIa" hn t" ifr Ser ijhx; A<rI dm" tLk iSk;rI nU| K; j;N lXI pUr; iTLl l; irh; huMd;, kI Pus d; m;s K;N v;l;, bx; dler, ate inrBE sUrm" bN j;Xeg; ?

mnuLK ivc dlerI, sUrm;t;XI, hLsde hLsde, PubldI deg ivc bEW j;N d; s;hs, Are n;l srIr do f;x kr; lEN d;, KoprI luh; lEN d;, crKxIa" te cxH ke srIr tUMb; tUMb; kr; lEN d; ate gurb;NI G;Pu'ida", aqv; mOt nU| m<ol kridA kurb;n ho j;N d; s;hs, kevl Atm; aqv; mn dI blv;nt; n;l APu'd; hE . ate Atm; j" mn nU| blv;n krd; hE gurU n;nk inrMk;rI jI d; igAn . icxIa" (vrge inrbl mnuLK) to' st;N; b;J, ate igLdx" (ijhe DrU mnuLK) nU| bh;dr Ser bN;iXA sI, sitgur" to' gRihN kIte igAn anus;r Y;l lXI hoXI jIvn-jugt ne . ijs miry;d; dI jIvnI ne isLK nU| mrjIvx; (ivk;r" vlo' murd; ate Atmk--bl vlo' jIPu'd;) bN;iXA sI, Pus inArI mry;d; v;le igAn d; BMD;r hE sRI gurU gRMq s;ihb jI d; Sbd-igAn, aqv; sitgur" dI b;NI . asI aLj gurU-Sbd Pus igAn to' TuLT cuLke h" ate aMnHe bole hoXe Ap, Brm" vihm" ivc pXe hoXe, dUija" nU| vI BTN" ivc p; ke, s;re iwr" KLjl KuAr ho rhe h" :---- 175. hm sbid muXe sbid m;ir jIv;le B;XI sbde hI mukit p;XI ..

sbde mnu tnu inrmlu hoA hir visA min AXI .. sbdu gur d;t; ijtu mnu r;t; hir isPu rihA sm;XI .. 2 .. sbdu n j;Nih se aMne bole se iktu AXe sMs;r; .. hir rsu n p;iXA ibrq; jnmu gv;iXA jMmih v;ro v;r; .. ibsT; ke kIxe ibsT; m;ih sm;Ne mnmuK mugw gub;r; .. [601]-4 arq:--asI gurU de Sbd (-igAn) dI r;hI' (ivk;r" vlo') mr skde h" . Sbd (-igAn) dI r;hI' (ivk;r" vlo'

m;r ke gurU Atmk jIvn idMd; hE, gurU de Sbd ivc juixa" hI ivk;r" vlo' <l;sI h;sl huMdI hE . gurU de Sbd(-igAn) dI r;hI' hI mn ate tn pivLtR huMd; hE, ate prm;tm; mn ivc A vLsd; hE . gurU d; Sbd (hI n;m dI d;it) deN v;l; hE, jdo' Sbd ivc, mn rMigA j"d; hE, t" prm;tm; ivc lIn ho j"d; hE . 2 . ijhxe mnuLK gurU de Sbd (-igAn) n;l s"Z nhI' p"Pu'de Puh (m;iXA de moh ivc Atmk jIvn vlo') aMnHe bole hoXe rihMde hn, sMs;r ivc A ke Puh kuZ nhI' KLTde . PunH" nU| pRBU de n;m d; suAd nhI' APu'd;, Puh ApN; jIvn ivarq guA j"de hn, Puh muLx-muLx jMmde mrde rihMde hn . ijve' gMd de kIxe gMd ivc hI iTke rihMde hn, itve' ApNe mn de ipLze turn v;le mUrK mnuLK (aigAnt; de) hnere ivc hI (mst rihMde hn) . 3 .

je isLKI n;l ipAr hE, je isLK pMq nU| cxHdI kl; d; m;lk biNa" veKN dI sLcI sLwr hE, t" B;XI je pI sMgt isMQ smet isLK ilK;rIa" nU| c;hId; hE ik ikse pRk;r d; Brm p;PuN v;lI koXI pustk n; ilKN . m;s de itAg lXI beloxe Dr p;PuNe, inrmUl Brm p;PuN d; p;p hE . gurb;NI ivc;r to' isLw hoiXA hE ik gurmit nU| aqv; gurb;NI nU| ajehI sev; dI lox nhI' hE . sgo' ajeh; krn de ytn ivc gurb;NI isw"t dI q" q" KMDn" kItI hoXI hE . gurb;NI de smuLce igAn de aTLl isw"t nU| smZ ke Pus de igAn anus;r jIvn Y;lN d; PupdeS deN dI vLDI lox hE . pMqk lIDr" te Jor p; ke, gurb;NI isw"t nU| smZN smZ;PuN de pLke pRbMw krv;PuN dI lox hE . '' rv;NI p;W" '' dI lox nhI' hE—

hir hir int krih rsn; kihA kzU n j;NI ..

Page 158: maas maas kar moorakh jhegre (new)

158

ictu ijn k; ihir liXA m;iXA bolin pXe '' rv;NI '' .. [920]-24 . mMtR p;W" to' imlde Fl" d; Fok; Brm, ate hor kXI trH" de ibLpRI Brm" ivc pXe hoXe isLK

p|q nU| mux inAre isw"t, inArI jIvn-jugt ate inAre Acrn d; m;lk bN; ke ApNe ivrse vLl mox ilAPuN dI lox hE . gurU n;nk jI de igAn dI isKl;XI v;le Pucece ividAle c;lU krv;PuN de ytn krn dI lox hE . iXh kihN; vI Brm p;PuN d; p;p hE ik gurb;NI dI smZ bxI PuLcI Atm; v;le mnuLK nU| hI A skdI hE . PuCLcI Atm; t" bN;PuNI hI gurmit igAn hE . ijs igAn nUM smZN dI As hI muk; idLtI Pus ne ikse d; kI sv;rn; hoiXa;? so iXs anUpm igAn nU| smZN-smZ;PuN de ivS;l pRbMw" dI lox hE . kLcIa" gLl" ilKNIa" zLDo . m;s vI jIv d; vEs; hI kLpx; hE ijve' ruLK ivcle jIv d; kLpx; lLkxI hE, d;Ne ivcle jIv d; kLpx; AT; hE . s;g sbJIa" Aidk jo asI' K"de h" iXh sB, ikse n ikse jIv de cole hI t" hn .

sitgur" dI Pus lMmI s;wn;, ate aduLtI kurb;nIa" n;l BrI hoXI krxI Q;lN; de amox pRv;h, vLl Z;tI m;ro ijhx; isLK nU| hr pLKo' blv;n bN;PuN lXI 225 s;l to' vLw sm", inrMtr cld; irh; sI . kevl m;s K;N de itAgI hoN n;l kde koXI mnuLK PuCLcI Atm; v;l; nhI' biNa; . m;s K;N dI ivrowt; dI wun ivc FJUl dlIl" deNIa" zLDIXe ate iXh ykIn bN; lXIXe ik ikse <ur;k ivc tbdIlI kr lEN n;l mnuLK d; mn kde k;bU ivc nhI' AiXA . mn kevl gurU de igAn dI SktI n;l k;bU APu'd; hE-- 176. kuMBe bw; jlu rhE jl ibnu kuMBu n hoiX ..

igAn k; bw; mnu rhE, gur ibnu igAnu n hoiX .. 5 .. [469]-12 isK" de mn" ivc _xk" dI blv;nt; Pus sitgurU jI ne BrI sI ijs ne ApNe isLK d; mn

s;ira" mnuLK" (kevl m;s de itAgIa" de hI crn" dI wUx nhI', sgo' m;s K;N v;ila" smet s;ira" ) dI crn-wUx bN;PuN dI Srt ApNe iXs Furm;n ivc l;XI sI :--- 177. pihl; mrNu kbUil, jIvN kI ziD As ..

hohu sBn; kI reNuk;, tPu APu hm;rE p;is .. 1 ..[1102]-v;r-23

Page 159: maas maas kar moorakh jhegre (new)

159

29. jIv-hLitA te gurb;NI

m;s-K;N v;ila" de ivrow ivc pustk" ilKN v;le ijs trH" dI '' jIv-hLitA '' de p;p d;

Dr de ke lok" nU| BrmI bN; rhe hn, Pus trH" dI jIv-hLitA nU| gurmit nhI' mMndI . ikPu'ik sitgur" d; Furm;n hE ik '' jIv;tm; '' prm;tm; d; aMS hoN krke amr hE . hlitA kevl srIr dI huMdI hE, jIv;tm; dI hLitA n; kde hoXI hE, ate n; hI koXI mnuLK ikse jIv (Atm;) dI hitA kr hI skeg; . as" iXh inrN; krn; hE ik, je srIr" dI hLitA kItI j;NI jIv hLitA nhI' hE t" ifr mnuLK de srIr dI hLitA kItI j;N ivc kI doS hE ? iXs b;re agle siFa" te KuLlHI gurmit ivc;r kItI gXI hE . sb|wt gurmit isw"t de s;re pLK iXLk iXLk krke smZI j;XIXe t" m;s K;N dI ivrowt; b;re pXe hoXe Zmele d; inrN; WIk trH" smZ ivc A j;veg; . APu pihl" jIv;tm; de amr hoN b;re gurU-Furm;n smZ lXIXe :-- 178/1. mer; mer; kir ibll;hI .. mrNh;ru iXhu jIar; n;hI .. 3 .. [188]-43-112

arq:--(ikse sMbMwI de ivzoxe te lok) mer; mer; AK ke ivlkde hn, (pr iXh nhI' smZde ik) iXh jIv;tm; mrn v;l; nhI' hE . 3 . 179/2. acrj kq; mh; anUp .. pR;tm; p;rbRhm k; rUpu .. rh;Pu ..

n; iXhu bUY; n; iXhu b;l; .. n; iXsu dUKu nhI jm j;l; .. n; iXhu ibnsE n; iXhu j;iX .. Aid jug;dI rihA sm;iX .. 1 .. [868]-19-21 arq:--jIv;tm; Pus pRBU d; rUp hE ijs dI isFit-s;l;h dIa" gLl" hEr;n krn v;lIa" hn te bxIa" adLutI

hn . 1 . rh;Pu . (jIv;tm" ijs prm;tm; d; rUp hE Puh aEs; hE ik) n; iXh kde buLY; huMd; hE, n; hI iXh kde b;lk (avsq; ivc pr-awIn) huMd; hE . iXs nU| koXI duLK nhI' poh skd;, jm" d; j;l fs; nhI' skd; . (prm;tm" aEs; hE ik) n; iXh kde mrd; hE n; jMmd; hE, iXh t" arMB to' (sme' de anuBv dI ho'd to' vI pihl" to' ) hr q" ivApk hE . 1 .

pMcm p;itS;h jI d; Furm;n hE ik prm;tm; d; aMS hoN krke jIv;tm; arMB to' isrjN" de kN kN ivc, (ikse n; ikse Skl ivc) ivApk hE . jIv;tm; dI kde mOt nhI' huMdI . 180/3. dehI aMdir n;mu inv;sI .. Ape krt; hE aibn;sI ..

n; jIPu mrE n m;irA j;XI kir deKE sbid rj;XI he .. 13 .. [1026]-6 arq:--prm;tm; d; n;m hrek jIv de srIr de aMdr inv;s rLKd; hE, aibn;SI krt;r Ap hI (hrek de

aMdr mOjUd) hE . (jIv Pus prm;tm; dI hI aMS hE, iXs v;ste) jIv;tm; n; mrd; hE n; iXs nU| koXI m;r skd; hE . mrJI d; m;lk krt;r jIv pEd; kr ke ApNe hukm ivc sB dI sMB;l krd; hE . 3 . 181/4- pkir jIPu AinA, deh ibn;sI, m;TI kPu ibsimil kIA ..

joit srUp an;ht l;gI, khu hl;lu ikA kIA .. 2 ..[1350]-4 B;v arq:--ikse pSU-pMzI dI kurb;nI aqv; blI de ke, rLb nU| <uS krke ApNe p;p b<S;

lEN de Brm ivc Fisa" mnuLK" nU| rLbI KeD dI sc;XI d; Bet smZ;PuN lXI, sRI gurU gRMq s;ihb jI d; Furm;n hE ik, aLl; de n;m te ijs pSU-pMzI nU| kurb;n kr rhe huMde ho Pus ivcl; jIv;tm; t" Puh aLl;, XISvr, God Ap hI hE . ifr rLb dI kurb;nI rLb nU| de ke rLb nU| hI <uS krn v;lI gLl, kI, aLl;h, XISvr, God, v;ihgurU n;l kIt;, bxe QTIA iksm d; WLW; nhI' hE ? pSU-pMzIa" ivc ibr;je rLb to' aLDre vjUd v;le ikse rLb d; sMklp, mnuLK de mn ivc bNd; hE . ifr Pus aLDre vjUd

Page 160: maas maas kar moorakh jhegre (new)

160

v;le kiqt rLb nU| <uS krn lXI pSU-pMzI dI grdn te zurI fer ke Pus nU| vLiYA TuLikA j"d; hE . Pus pSU-pMzI nU|, rLb de n;m te kurb;n kIt; mMn ilA igA . K;N lXI Pus d; m;s itAr kIt; igA . kI Pus m;s nU| PuhI rLb K"d; hE ijhx; (tuh;De ivc;r anus;r) hl;l kIte pSU-pMzI ivc nhI' sI ? huMd; iXh hE ik, Pus m;s-rUp imLTI nU| vI rl-iml ke tusI' Ap hI K; gXe . pr tuh;De aMdr de Brm ne iXh mMn ilA ik rLb <uS ho igA hE . asl ivc, w;rimk AgUa" (pRoihtv;d) d; ricA hoiXA iXh iCXLk m;iXA-j;l hE, iXLk fok; Brm-j;l hE .

heW" ilKe gurU gRMq s;ihb jI de Furm;n ivc spLST kIt; igA hE, ik isRSTI dI isrjN" d; a;rMB Puse isrjNh;r to' hoiXA hE . Pus to' pihl" sv;Xe Pus de hor kuZ hE hI nhI' sI :-- 182/5- Ak;is ggnu , p;t;il ggnu hE, chu idis ggnu rh;iXle ..

And mUlu sd; purKotmu,QTu ibnsE ggnu n j;iXle .. 1 .. moih bEr;gu BiX_ .. iXhu jIPu AiX kh; giX_ .. 1.. rh;Pu .. pMc ttu imil k;iXA kInúI , ttu kh; te kInu re .. krm bw tum jIPu kht hO krmih ikin jIPu dInu re .. 2 .. hir mih tnu hE, tin mih hir hE, srb inrMtir soiX re .. kih kbIr, r;m n;mu n zoDPu, shje hoiX su hoiX re .. 3 .. [870]-3 arq:---rh;Pu dI tuk ivc kbIr s;ihb Furm;n krde hn ik, mer; inSc; huN iXs gLl te iTk igA hE ik

iXh ijMd kde mrdI nhI' (ikPu'ik iXh ijMd Pus srb-ivApk sd;-iqr cetn-sLt; d; aMS hE . 1 . rh;Pu . (iXh ijMd ijs d; aMS hE Puh) cetn-sLt; Ak;S to' pt;l tLk hr p;se mOjUd hE, PuhI (jIv" d;) suLK d; mUl-k;rn hE . Puh sd; k;iXm rihN v;l; hE, Puh (ijs nU|) PuCLtm purK (prm;tm; khId;) hE . (jIv" d;) srIr n;s ho j"d; hE, pr (srIr ivc vLsdI ijMd) cetn-sLt; n;s nhI' huMdI . 1 . pMj" tLt" ne iml ke iXh srIr bN;iXA hE . (pr iXnH" tLt" dI vI koXI vLKrI hstI nhI' hE), iXh tLt vI hor ikqo' bNne sn ? (iXh vI cetn sLt; to' hI bNe hn) tusI lok, he B;XI iXh AKde ho ik jIv;tm; kIte krm" d; bLZ; hoiXA hE, (pr asl gLliXh hE ik) krm" nU| vI pihl" cetn-sLt; to' ibn; hor iks ne vjUd ivc ilAPuN; sI ? (B;v, krm" nU| vI pihl" iXh cetn-sLt; hI vjUd ivc ilAPu'dI hE) . 2 . he B;XI ! Pus cetn-sLt; pRBU de aMdr iXh (jIv" d;) srIr vjUd ivc APu'd; hE, te srIr ivc Puh pRBU vLsd; hE . sBn" de aMdr PuhI hE, ikte ivLq nhI' hE . so, kbIr jI AKde hn--aEse cetn-sLt; prm;tm; d; n;m mE' kde nhI' Bul;v"g;, (n;m ismrn dI brkit n;l hI iXh smZ APu'dI hE ik) jo kuZ jgt ivc ho irh; hE te sute hI ( Pus cetn-sLt; pRBU dI rJ; ivc) ho irh; hE . 3 .

Page 161: maas maas kar moorakh jhegre (new)

161

30. m;s-ivrowI ilK;rIa" de '' jIv hLitA '' b;re ivc;r

gurb;NI ivc;r to' iXh smZN ivc koXI ksr nhI' rih j"dI ik jIv;tm" dI mOt kde nhI'

huMdI pr m;s-ivrowI sLjN; ne '' jIv hLitA '' d; Brm p;PuN lXI vI gurb;NI-Furm;n hI vrte hoXe hn . jIv-hLitA; b;re ilKe B;XI rNwIr isMQ jI de ivc;r" b;re ipzila" siFa" te gurb;NI dI prK ivsq;r n;l ilKI j; cuLkI hE . APu dUje ilK;rIa" de ivc;r" nU| vI gurmit-isw"t dI ksvLTI te prK lXIXe :--

B;XI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 30 sFe te gl vLY ke hitA km;PuN v;ila" nU| jpujI s;ihb ivco imldI ict;vNI d; iJkr iXnH" Sbd" ivc iliKA hE:--

''' beigNt hI aijhe p;pI hn ijhxe ik jIv" d; gl vLY vLY ke hLitA de p;p de B;gI bNde hn . ate jIv" de gl vLY vLY ke PunH" d; m;s rUpI mlez Bojn aqv; gMd-mMd (mlu BK) B;v mEl; (ivST;) K; rhe hn . ‚ asMK glvY hitA km;ih .. asMK p;pI p;pu kir j;ih .. asMK kUixAr kUxe ifr;ih .. asMK mlez mlu BiK K;ih .. 18..‛ (jpujI s;ihb) [ noT--pPuxI dIa" aMtlIa" tuk" ilKN to' ibn" hI, ilK;rI sLjN ne pPuxI d; nMbr 18 ilK

idLt; hE . ijs to' XehI Brm bNd; hE ik pPuxI Xeqo' tLk hI hE . pPuxI dIa" aglIa" tuk" iXs pRk;r hn—

asMK inMdk isir krih B;ru .. n;nku nIcu khE vIc;ru .. v;irA n; j;v; Xek v;r .. jo tuwu B;vE, s;XI BlI k;r .. tU sd; sl;mit inrMk;r .. 18 .. iXs to' aLge sRI isMQ ne iXPu' iliKA hE:-- iXqe sitgurU jI ne jIv-hLitA krn v;ila" nU| '' p;pI '', '' hitAre '' ate kUx ivc BTk rhe AiKA hE ate m;s nU| '' mlu BiK '' B;v mEl; j" ivST; d; n;Pu' idt; hE . iXs trH" m;s K;N v;le, b;be n;nk dIa" nJr" ivc kI hn, sihje hI anum;n lg;iXA j; skd; hE . ApNI dlIl dI puSTI ivc ifr heW ilKe ivdv;n" de ivc;r iXs pRk;r ilKe hoXe hn:--

B; :sMtoK isMQ jI iXs pRk;r ilKde hn :--- asMK hI mlez hE jnm mlez ko hE arq--ml kI iXz; ijn ko hoiX so mlez so kEse mlez hE ? sdIv hI ml ko BKt hE . ml ko arq sB ko ml--m;s so K;te hE, k;hU| ko m;s nhI z;Dt .

(sRI jpujI sTIk, grb gMjnI,100) B;XI sMtoK isMQ jI ne Xeqe '' ml ' d; arq '' m;s '' kIt; hE . B;XI mnI isMQ jI dI sq;ipt kItI Tks;l v;le iXs pMktI dI heW ilKe Sbd" ivc arq-ivAiKA krde hn:--

anigNt aEse mlez=mlIn buwI v;le duST purK hn jo mlu BiK=ivST; d; Bojn K"de hn QorI Aid . v;-mlu ml BiK= mlIn Bojn m;s Sr;b Aidk" nU| K"de hn . v;-ml BKI jo kuLkx sUr Aidk hn, PunH" jIa" nU| K"de hn . (sMpRd;XI TIk; sRI amIr BMD;r, arq;t sRI gurU gRMq s;ihb jI sTIk--sE'CcI pihlI--ig: ikrp;l isMQ jI 277 aEDISn 1976)u

Page 162: maas maas kar moorakh jhegre (new)

162

amIr BMD;r ne iXqe ml de arq m;s mdr; Aid kIte hn . dmdmI Tks;l v;le krt;r isMQ jI iXs pMktI de arq-ivAiKA iXs pRk;r krde hn:-- ijsne mLzI K; lXI Pus ne s;ira" d; m;s K; ilA . kohxIa" de m;s vI mLzI K; ,j"dI hE . kuLkx s;ira" dI mEl nU| K;N v;l; hE . kuLkx de s;hmNe nLk co' reS; kY ke suTo, Puse vele K" j"d; hE ate sUr t" s;re ipMD dIa" inACXIa" d; gMd K; K; ke s;F krd; hE . iXh (m;s K;Ne) iXnH" (mlu BiK) mEl K;iNa" nU| (K;ih) K;N v;le hn . ijs cIJ d; m;s K;XIXe Puho ijhI bLuw ho j"dI hE, mh;r;j jI ne:-- igAnu guxu, s;l;h mMDe, BPu m;su a;h;ru .. 2 .. 12 ..[553] aqv;:-- guN mMDe kir sIlu iQPu srmu m;s Ah;ru .. 1 .. 12 .. [553] iliKA hE . pRBU d; Dr te Srm-lj; hI m;s K;N; hoN; c;hId; hE . (sRI gurU gRMq s;ihb sTIk dmdm; s;ihb)-359-60

sMt gul;b isMQ jI ilKde hn:-- asMK hI mlez ml d; BK khIXe Bojn krte hE' . arq;t mzIa" Aidk jIa" de m;s ko K;te hE' . ( jpu pRk;S--pMn; 78, aEDISn 1916)

sMt inrMjn isMQ jI inrmle arq krde hn:-- anek hI mlez hn jo ml de (BK) K;N v;le nU| K"de hn, B;v sUr te kuLkx Aidk de m;s nU| K"de hn . ( jpujI s;ihb sTIk--77 ) m;s K;N v;ila" nU| mlez kihN v;le ate '' ml '' de arq m;s Sr;b krn v;le, PupRokt

BLdr purS, s;re de s;re Puh hn ijnH" ne cxHt cxH;ve ate d;n-luLT de r;h APu'dI lok" dI km;XI te mOj" m;nN lXI, pKMD-Dere isrje hoXe hn . iXh sMpRd;XIXe mh"-purK Puh hn ijnH" ne hLD BMn ke hLqI km;XI krnI hr;m smZI hoXI hE . ijhxe pr;XI km;XI, arq;t km;XI krn v;ila" de '' bLcI bLica" d; hLk arq;t murd;r K;N; ApN; hLk mMnI bEWe hn . iXh s;re de s;re kiqt '' mh"purK '' Puus huiSAr-ibLpR de cele hn, ijhx; lok" nU| aigAnI ate BrmI bN;CXI rLKN ivc ApNI gLdI dI '' cxHdI kl; '' smZd; hE . iXh Dere-d;r Puh hn ijhxe r;t idn XehI yojn; Qxde rihMde hn ik ikve' lok" nU| gurb;NI de asl igAn to' aNj;N rLiKA j;ve . iXh Dere d;r s;w-sMpRd;XIXe cMgI trH" smZde hn ik jdo' hI lok" nU| gurU n;nk inrMk;rI jI de Sbd-igAn d; Zlk;r; vLj; ate---

sitgur sbid Puj;ro dIp; .. ibnis_ aMwk;r ith mMdir rtn koWxI KulúI anUp; .. 1 .. [821]-2-88 v;l; B;N; vritA ate ifr jd--- aMwk;ru imiT_ ith tn te guir sbid dIpku prg;s; .. BRm kI j;lI t; kI k;TI j; kPu s;wsMgit ibsV;s; .. 1 .. [208]-12-133, gurU Sbd-igAn dIpk de c;nNe ivc sLce s;w-gurU-gRMq s;ihb jI dI sMgt dI pR;ptI, sLce

arq" ivc ho gXI, t" pXe hoXe s;re Brm"-BuleiKa" d; n;s ho j;N" hE . lMme cole v;le murd;r-Kor iXs Dered;r nU| pt; hE ik Puh (B;g" v;lI) QxI ajehI hoNI hE ik, Der;-v;d lXI pLtr; v;c j;N to' zuLT, dUj; r;h rih hI nhI' j;N;, ate kiqt sMpRd;XI wrm-AgUa" (jo asl ivc deh w;rI gurUa" n;lo' vI <trn;k kOmI n;sUr hn) d; hlv; mMD; _se pl alop ho j;N; hE .

so iXnH" BLdr purS" ne gurisLK" nU| iXCh ikPu' dLsN; hE, ik (1) gurb;NI ne m;s ate s;g ivc Frk smZN d; Brm krn v;ila" nU| sumit ikMnH" gurU-

Sbd" duAr; bKSS kItI hE ?

Page 163: maas maas kar moorakh jhegre (new)

163

(2) iXh sMpRd;XIXe iXh ikPu' smZ;PuN, ik, sitgur" ne '' ml BK '' iks nU| ikh; hE ate (3) sitgur" dIa" nJr" ivc '' mlez '' kON hE ? (4) iXh look iXs gLl d; pt; ikPu' lLGN deN ik '' hLitA '' de gurmit-arq kI hn ? iXnH" gLdI-d;r" nU| t" sd; iXhI Zor; lLg; rihMd; hE ik, '' h;Xe ! je ikte gurisLK" ne gurU gRMq

s;ihb de tLt igAn nU| smZN; a;rMB kr idLt; t" hr;m d; m;l K;N v;ila" d;, s;D; kI h;l bNeg; ? h;Xe s;DIa" lLt" QuTN sme' s;De ivhlx" dIa" iYlkIa" hoXIa" gogx" te iQPu dI m;ilS kON kreg; ? s;nU| inPu' inPu' nmsk;r" kON kreg; ? h;Xe asI' bxe pKMD" n;il iknH" nU| ikh; kr"ge ik '' n; B;XI ! s;De crn" nU| hLq n; l;Pu asI' crnI hLq nhI' lv;Pu'de ? h;Xe rLb; ! ifr s;De r;h" ivc icLTIa" c;dr" kON ivz;Xeg; ? '' a;id .

sMt krt;r isMQ jI sme' lgBg s;re Puprokt '' mh"purK" '' nU| XehI iXtr;J hE ik mLzIa" kohxe d; m;s vI K; j;N v;lIa" srb BLKI hn, aqv; kuLkx ate sUr inACXIa" d; gMd K; ke iYLD Brde hn . kI iXnH" mh" purK" d; B;v iXh hE ik je iXh j;nvr gMd n; K;N t" S;iXd Puh vI iXnH" nU| K; skde hn ? t" ifr nve' pRbMw" heW cLl rhe F;rm" ivc n; t" mLzIa" nU| hI koXI gMdI <ur;k imldI hE ate n; hI kuLkx ate sUr inACXIa" d; gMd K"de hn . kI PunH" nU| K; lEN; vI ml-BLK hI hE ? iXs pLK vLl iwAn n; deN k;rn PunH" dI dlIl bxI kLcI ate awUrI hE .

gl vLY ke lhU vg;PuN n;l hLitA kItI j;N v;lI gLl vI pUr; sLc nhI' hE . p;NI ivco' ijMne vI j;nvr" d; iSk;r kIt; j"d; hE, n; PunH" de hI gle vLYe j"de hn ate PunH" dI mOt, lhU vgN to' ibn" hI ho j"dI hE. je '' glvY hitA km;ih-- de aLKrI arq hI WIk mMn lXe j;N, t" ifr, kI iXh smZ ilA j;ve ik, gl QuT ke m;r deN;, Jihr de ke m;r deN;, aqv; wrtI te s;h lE ke jIN v;le ikse j;nvr (j" mnuLK) nU| p;NI ivc Dob ke m;r deN;, ate j" ibjlI de ZTke n;l jIvn lIlH; <tm kr deNI, jIv-hLitA nhI' hE ?

je pI sMgt isMQ smet, PunH" de cuNe hoXe ikse vI sMt mh"purK ne kiqt jIv-hLitA de iXs pLK vl iwAn deN dI lox n" smZNI, PunH" dI gurmuKt;XI nU| SLkI bN;Pu'd; hE. ies Brosy nUM iksy qrHW vI Gwiel nhIN hoNx dyxw cwhIdw ik gurU bwxI dw igAwn hr p~KoN sMpUrn, sdIvI scweI vwlw hY Aqy gurmiq-igAn dw Gyrw vI AsIm hY [ iXs Brose nU| vI coT nhI' vLjNI c;hIdI ik gurmit-igAn srbLt lXI srb-s"Z; hE . ikse ivrlI q" te koXI BuleK; lLg j;N" hor gLl hE pr je bhutI v;rI gurb;NI de arq" to' srb s"ZIv;lt; ate srbLt dI Bl;XI v;le sdIvI sLc d; igAn pR;pt nhI' huMd;, t" ibn" ikse SLk de, smZ lEN; c;hId; hE ik ajehe arq aSuLw hn, ate Puh arq SuLw Atm" v;le gurmuK ate inSkpT-ihrde v;le ilK;rI de ilKe hoXe nhI' hn .

B;XI je pI sMgt isMQ jI ate PunH" de kiqt mh"purK, ijhxe m;s-Bojn nU| ''' ivST; '' ate m;s-Bojn K;N v;ila" gurisLK" nU| '' gMd K;Ne mlez '' ilKde hn, PunH" mh"igAnI-BLdr-purS" ne gurU nwnk swihb jI dy ies &urmwn ƒ keI vwrI piVHAw qy ivcwirAw zrUr hovygw :--- 183 slok m: 1 .. phl; suc; Aip hoiX sucE bEW; AiX ..

suce agE riK_nu koiX n iBiT_ j;iX ..

Page 164: maas maas kar moorakh jhegre (new)

164

suc; hoiX kE jeivA lg; pxiN sloku .. kuhqI j;XI siTA iksu Xehu lg; doKu .. aMnu devt; p;NI devt; bEsMtru devt; lUNu .. pMjv; p;iXA iQrtu .. t; hoA p;ku pivtu .. p;pI isPu tnu giDA quk; pXIA ittu .. ijtu muiK n;mu n PUcrih ibnu n;vE rs K;ih .. n;nk XevE j;NIaE ittu muiK quk; p;ih .. 1 .. [473]-v;r-19

kXI Dere-d;r mh"purK, ApNI srb-PuCLct; ate pivLtr jIvnI d; pRB;v p;PuN lXI, ikse _pre de hLq" d; itAr kIt; K;N; itAg ke ApNe hLqI bN;iXA prS;d; zkde hn, j" kevl ApNe hI ceila" b;lika" de hLq" d; itAr kIt; p;k pivLtr Bojn zkde hn . Bl; je kd,e PunH" mh"purK" nU| PunH" dI imLqI PucecI sCuLcm v;le asUl" n;l itAr kItI svLz rsoXI ivco', PunH" de jLqe ivco', PunH" d; ipAr; ate Brose v;l; b;lk;, ate mh;'purK ƒ suLce q" te ibW; ke, pivLtr pd;rq" d; bx; pivLtr Bojn itAr krke ilA prose, ate ifr mh"purK jI ApNe netr bMd krke bxI iXk;grt; n;l dsm duAr ivc bEW ke, gurb;NI ivco' kXI slok pxn lLg pEN, ate bxe pRem n;l Pus p;k pivtLr Bojn nU| ApNe pivLtr hLq" n;l zLk lEN . pr kudrq dI klw AjyhI vrqy ik h~Q Dox qoN pihlW hI swrw Bojn buG buG krdw bwhr, kol pey bwlty ivc Aw pey ijs ƒ mhWpurKW dw PuhI cel; (ZLT pT A ke, n;m rsIXe mh" purK" de pivLtr srIr ivco' j"ida" hI prt AXe) pwk piv~qr Bojn nUM bVy sw& suQry bsqr nwl Aw F~ky[

mh"-purK" de mede (Stomach) nU| aEve' nmsk;r krke hI prt AXe (durgMiwt) Bojn de kol ifr koXI kiqt mlez, t;J" irinHa" hoiXA suAidST ate sugMiwt '' m;s-Bojn '' d; BirA hoiXA kOl; ilA rLKe . je ikse trH" PupRokt mh"purK" nU| doh" brtn" ivc YLke pXe pd;rq" ivco', iXLk nU| zk ke pR;N bc;PuN d; msl; A bNe, t" ifr kI Puh m;s-Bojn (ijs nU| ivST; n;lo' vI gMd; kihMde sn) nU| K;N" psMd krnge ik j" Puse p;k pivLtr Bojn nU| dob;r; K; lEN" cMg; smZ lENge ? hoS-mMd mnuLK lXI, Puh Bojn K;N; asMBv hoveg;, ijhx; kevl 10 imMT pihl" bx; p;k-pivLtr aMimRt Bojn smiZA j; irh; sI ate mh"purK" de pivLtr mede nU| nmsk;r krke hI prt AiXA sI . B"ve' pR;N" dI rLiKA d; msl; vI A bNe mh"purK jI Puse p;k pivLtr Bojn nU| kde nhI' K; skde B;ve' Puh PunH" de ApNe hI aMdro' b;hr AiXA sI . inrsMdeh XehI h;lt tlv;x; jI dI, j" sRI je pI isMQ jI dI hovegI .' mh"purK" de aMdro' pritA Bojn Puh kde nhI' K; skNge . lok" nU| Brm"-BuleiKa" ivc p;PuN v;ila" iXnH" ilK;rIa" ivc, s: drSn isMQ jI ferUm;n vrge isrx vI ikLqo' jo Bu~Ky do idn vI k~t skx ? gurU gRMq s;ihb jI d; iXh furm;n pRtLK isLw ho j;veg;--

jg mih bkqy dUDwDwrI ] gupqI Kwvih vitkw swrI ](873)-8-11

iBMDr" v;ila" ne t" pihl" hI ApNI pustk '' gurmit riht mry;d; '' de 85 sFe (aEDISn FrvrI 1975) m;s K;N b;re iXPu' ilK rLiKA hE '' 'pR;N rLiKA v;ste K;N; pXe t" hqI' ZTk; krke pR;N bc; lPu '' (ZTk; B"ve ikse psU-pMzI d; kr ilA j;ve ?) . so iBMDr" v;le sMt" lXI t" aMdro' muxe Bojn n;lo' m;s-Bojn ikte vLw cMg; hE .

Page 165: maas maas kar moorakh jhegre (new)

165

kI k;rn hE jo' p;k pivLtr Bojn sMt" de srIr n;l lLgida" dI quk" pEN de k;bl bN igA ? kI krn hE ik PuhI m;s-Bojn pR;N d;t; bN igA ijs nU| '' ivST; '' ikh; j; irh; sI ? ijs pd;rq nU| K;N j" pIN to' pihl" aMimRt ikh; j; irh; sI, mnuLK d; mU|h lLgida" hI Puh jUW;, iBLTx ate gMd; ho j"d; hE . ‚p;pI isPu tnu giDA quk; pXIA ittu‛ gurU-v;k sdIvI sLc hE .

srIr sMt" mh"purK" d; vI Puve' hI gMd; hE ijv"e ajehe mnuLK dI deh hE, ijs nU| s;De B;XIa" ne '' aBLK K;N v;l; mlIn buLwI mlez '' iliKA hE . srIr de aMdr j; ke s;re pd;rq" dI h;lt iXLko ijhI bN j"dI hE . aMimRt mXI pd;rq" de K;N v;ila" mh"purK" dI '' ivST; '' pUj; dI smLgrI nhI' bN skdI ate m;s-Bojn K;N v;ila" dI '' ivST; '' koXI vwere durgMwt nhI' huMdI . v;ihgurU de bNe k;r<;ne ivc, cMge mMde s;re pd;rq" n;l iXLk jEs; hI ivPuh;r huMd; hE . m;s de ivrowI s;De Br; m;s ah;rIa" nU| mlez ilKN ivc ApNe Ap nU| pivLtR smZN d; hMk;r kr rhe hn . pr gurb;NI ne s;re mnuLK" de srIr" nU| iXk sm;n gMde ilK ke srIr nU| pivLtr smZN de hMk;r to' vrijA hE :-- 184. ibsT; ast rktu preTe c;m .. iXsu PUpir le r;iK_ gum;n .. 3 .. [374]-14

pd arq:--ibsT;--ivST;, gMd, FuJl; . ast--hLDIa" . rktu--lhU . preTe--lpeTe hoXe . gum;n--hMk;r . 185 clt kt TeYe TeYe TeYe ..

asit crm ibsT; ke mU|de durgMw hI ke beYe .. 1 .. rh;Pu ..[1124]-4 arq:--( he aM ;N jIv ! ) ikPu Akx Akx ke turd; hE' ? ( ikPu' lok" kolo' ApNe pEr" heW; icLTIa" c;dr"

ivzv;Pu'd; hE' ? ikPu dUje mnuLK" nU| ApNe n;lo' nIve' smZ ke ApNe crn wuv;Pu'd; hE ate ikPu' dUija" nU| mlez kihMd; hE' ? ) hE' t" tUM vI hLDIa", cMmxI te ivST; n;l hI , te durgMw n;l hI BirA hoiXA . 1 . rh;Pu . 186 mn kh ahMk;ir af;r; ..

durgMw apivtR ap;vn BItir jo dIsE so z;r; .. 1 .. [530]-11 arq:--he mn ! (kI hoiXA je tu| lok" dI km;XI te mOj" m;nN lXI mh"purK" v;l; sV"g bN; ke gLdI s;j lXI,

kI hoiXA jo tU| kXI cele bN; ke pIrI murId; v;l; cLkr cl; ke pRBut; bN; lXI, kI hoiXA jo tU| kuZ ikt;b" ilK ke kuZ n;mN" KLT ilA, iXh lok ivK;ve v;lI terI inmrt; vI tere aMdr d; hMk;r hI Pub;le K; irh; hE, iks gLl te tU| ApN; srIr dUija" n;lo' pivLtR mMn ke dUija" nU| mlez kih irh; hE') tU| ikPu' hMk;r n;l AfirA hoiXA hE' ? (tere srIr de aMdr (suwI) bd-bo te gMd hI gMd hE, te, ter; ijhx; srIr idLs irh; hE iXh hE vI n;svMt (tMU apivLtR suAh dI muLW hI hE) .

B;XI gurd;s jI iXs srIr b;re iXs pRk;r Furm;n krde hn:-- sB srIr sk;rqe ait apivtR su m;Ns dehI . bhu ibMjn imsT;n p;n huiX ml mUtR ksUtR iXvehI . p;T pTMbr ivgxde, p;n kpUr kusMg snehI . coA cMdnu argj; huiX durgMw sugMw hurehI . r;je r;j km"vde pits;h Kih muXe sBe hI . s;wsMgit guru sriN ivNu inhflu m;Ns deh iXvehI . crN sriN mskInI jehI .. 14 .. [v;r-23] arq:--s;re srIr insfl hn, vLDI apivLtR (iXk) mnuLK; dehI hE . bhute Bojn te imWe Srbt (iXs ivc

rl ke) ml mUtR ho ke BExe ho j"de hn . pLT de kLpxe pihnN n;l) gMde ho j"de hn, p;n" de bIxe (deh de ) kusMg n;l imlke krUp ho j"de hn . (sugMwI v;lIa" vstUa") coA, cMdn, argj; te hor sugMwIa" vI (srIr n;l zuh ke) durgMw ho j"dIa" hn . r;je te p;tS;h r;j krde hoXe s;re hI (hPumE n;l) Apo ivc Kih Kih ke mrde hn . s;w (gurU gRMq s;ihb jI) de Sbd to'' ibn" mnuLK; deh aEve' hI inhFl hE . (pr gurU gRMq s;ihb dI isLiKA dI p;lN; rUp --) crN" dI srN lE

Page 166: maas maas kar moorakh jhegre (new)

166

ke ijnH" GrIbI (fxI hE, PunH") ijhI sFlt; ikse dI nhI' ) . m;iXA dI Pugr;hI lXI Dere isrj lENe, hLD BMn ke km;XI krke K;N de duLKo' lok" kolo'

m;iXA WLgN lXI gLdIa" c;lU kr lENIa", aqv; sMpRd;v" cl; lENIa", m;iXA dI Pugr;hI de mMtv n;l gurb;NI suN;PuNI, j;iXd;d" bN;PuN lXI gurmit de PupdeS nU| vwIA km;XI v;l; ikLt; bN; lEN; . ajehe wrm AgUa" d; ipAr pRBU n;l kde nhI' bN skd; . gurmit rUpI aMimRt-PupdeS suN;PuN de vLTe ibK m;iXA dI PugR;hI krn v;ila" nU| sitgur" d; iXh Furm;n kde kde y;d kr lEN; c;hId; hE—

aMtir ibKu muiK aMimRtu suN;vE .. jm puir b;w; coT; K;vE .. 2 .. [194] m;iXA dI aqv; m;iXk pd;rq" dI PugR;hI krn v;le d; ipAr ate Pus dI Srw; d; ke'dr

pRBU kde nhI' bNd; . pRBU de q" dUje ipAr v;le, ajehe sMpRd;XI pRoiht" aqv; peS;vr dehw;rI-wrm-gurUa" de K;N pihnN b;re gurU Furm;n:--- 184- iwRgu K;N; iwRgu pEnúN; ijnú; dUjE B;iX ipAru ..

ibsT; ke kIxe ibsT; r;te mir jMmih hoih KuAru .. 5 ..[1346]-asT-2-7-2-9 arq:--ijMnH" mnuLK" dI lgn m;iXA de moh ivc iTkI rihMdI hE, (PunH" d; cMge cMge pd;rq) K;N; hMY;PuN" (vI

PunH" v;ste) ifTk;r-jog ( jIvn hI bN;Pu'd;) hE . (ijve' ) ivST; de kIxe Pus gMd ivc hI mst rihMde hn (itve' m;iXA de moh ivc fse mnuLK ivk;r" de gMd ivc hI pXe rihMde hn, Puh) jnm mrn de gex ivc Fse rihMde hn ate (Atmk tOr te) dLuKI huMde hn . 5 .

B;XI je pI sMgt isMQ ne pRo : s;ihb isMQ vrge igRstI ivdv;n" dI ilKt d; hv;l; zLD ke ajehe Der;v;dIa" de ilKe d; hv;l; de ke vLDI kuTlt; n;l kMm ilA hE .

gurmit-igAn to' spLST huMd; hE ik ikse mnuLK de Bojn b;re ikse dUje nU| mMde Sbd nhI' kihNe c;hIde . cMg; j" kiqt tOr te m;x; Bojn mnuLK de---(p;pI isPu tnu giDA quk; pXIA ittu ''..) p;pI tn de aMdro' B"ve' mU|h rste prt Ave te B"ve' gud; rste, lok qU qU krn lLg pE'de hn . iXs lXI mnuLK nU| ijhxI <ur;k WIk lLgdI hE, ijhxI <ur;k n;l ikse d; ApN; mn ivk;rI n; hove ate srIr ivc rog n; pEd; hoN, PuhI <ur;k Pus lXI cMgI hE, PuhI Bojn Pus lXI pivLtr hE .--K;N; pIN; pivtR hE idtonu irjku sMb;he .. [472]ikse dUje nU| (isv;Xe D;kTr", hkIm", vEd" Aid de) ikse dI <ur;k inMdn d; j" ikse nU| <;s <ur;k de K;N d; mSvr; deN;, foke hMk;r gRsI mUrKt;XI hE . Bojn dI coN krn ivc mnuLK sutMtR hE . sMs;r ivc kXI ajehe deS hn ijqe m;s to' ibn" hor koXI Kur;k imlNI asMBv bNI rhI hE .

Page 167: maas maas kar moorakh jhegre (new)

167

31. asMK glvY hitA km;ih ..

ijnH" tuk" dI ivc;r, Der;-v;d dI ilKI hoXI (mnumuKI ivc;r) as" PuCLpr pxHI hE APu PunH"

tuk" v;lI s;rI pPuxI dI Puh ivc;r vI pxH lXIXe ijhxI B;XI vIr isMQ jI ate pRofEsr s;ihb isMQ Aid PuCLc koTI de igRhstI-ivdv;n" ne ilKI hE:--

D;: B;XI vIr isMQ jI ne ''sMqy; sRI gurU gRMq s;ihb'' gRMq de 93 sfe te--asMK mUrK ........inrMk;r ..18.. s;rI pPuxI de rlve' arq iXPu' ilKe hn:--

arq:--(bdI vl lLiga" de drSn] aNigNt mUrK te aMnHe (mUrK) te Qor (mUrK) hn (B;v, aigAnI hn) . aNigNt cor hn (ate kXI hor wrm ivruLw trIika" n;l pEs; pR;pt krke) hr;m K;N v;le (mlBLKI) hn . aNigNt Jor (Julm krn v;le hn jo JbrI) hkUmt kr ke (aMt mr) j"de hn . aNigNt gle kLTN v;le (hLity;re hn jo) hLty; hI krde rihMde hn ( jo gl kLTN nU| suB;v bN; lE'de hn ) . aNigNt (hor anek trH" de) p;pI hn jo p;p (gun;h) krde hI (mr) j"de hn . aNigNt (ZUW ivc rce hoXe) ZUWe lok hn jo ZUW (de fer") ivc hI pXe Qumy;Te K"de hn . aNigNt mlez hn gMd bkde (gMd) K"de hn . aNigNt inMidA krn v;le hn ( jo inMidA d;) B;r (ApNe) isr te cuLkde hn . (iXh nIc krm" v;ila" dI) ivc;r nIv" n;nk kih irh; hE ''

pRo: s;ihb isMQ jI ne '' sRI gurU gRMq s;ihb drpN '' dI pihlI poqI de 82 sFe te iXs pPuxI dIa" s;rIa" tuk" de aLD aLD arq hor vI Kohl ke ilKe hn . asMK mUrK -- -to' -- - BiK K;ih .. tk:--

arq:--(inrMk;r dI rcI hoXI isRSTI ivc) anek" hI mUrK hn, anek" cor hn, jo pr;iXA m;l (cur; cur; ke) vrt rhe hn ate anek" hI iXho ijhe hn jo dUija" PuCLte) hukm te vwIkIa" kr kr ke (iXs sMs;r to' cle j"de hn . anek" hI KUnI mnuLK lok" d; gl vLY rhe hn ate anek" hI p;pI mnuLK p;p km; ke (A<r) iXs dunIa" to' tur j"de hn . anek" hI ZUW bolN de suB;Pu v;le mnuLK ZUW ivc hI ruLZe pXe hn ate anek" hI KoTI buLw v;le mnuLK ml (B;v, aK;j) hI K;XI j; rhe hn . anek" hI inMdk (inMd; kr ke) ApNe isr PuCLte (inMidA d;) B;r cuLk rhe hn . (he inrMk;r ! anek" hor jIv kXI hor krm" ivc fse hoNge, merI kI t;kt hE ik terI kudrit dI pUrI ivc;r kr sk" ? n;nk ivc;r; t" Xeh (PuprlI tuLz ijhI) ivc;r peS krd; hE .

ipRM: stbIr isMQ jI ne ApNI pustk '' jpu te _hde pLK '' de 34 sfe te iXs pPuxI de arq iXs pRk;r ilKe hn:--

pr jgt inr; cMigAXIa" d; hI Qr nhI' hE, mMde to' mMde vI hn . anek" cor hn jo pr;iXA m;l cur; cur; vrt rhe hn . anek" hI ajehe hn jo dUija" te vwIkI krke aMt nU| sMs;r to' tur j"de hn . anek" hI KUnI mnuLK dUija" de gle vLY rhe hn ate anek" hI p;pI mnuLK p;p km; ke iXs dunIa" to' tur j"de hn, anek" hI ZUW bolN de suB;Pu v;le mnuLK ZUW ivc hI ruZe pXe hn ate anek" hI KoTI buLwI v;le mnuLK n; K;N v;lIa" vst", ml, aK;j hI K;XI ture j"de hn . anek" hI inMdk Apne isr inMidA d; B;r cuk rhe hn . anek" jIv kXI hor kukrm" ivc fse pXe hn . Der;v;dIa" dI smZ ate igRstIa" dI smZ ivc Frk spLST nJr A irh; hE . iXnH" itMn"

ivdv;n" nU| iXs pPuxI ivc n; m;s mLzI nJr AXI hE ate n; hI m;s-BLKI mlez hI ikte idisA hE . m;s-K;N v;ila" dI ivrowt; krn nU| pMqk-sev; mMn bEiWa" ilK;rIa" ate Der;-v;dIa" ne ' glvY hitA km;ih '' de arq pSU pMzIa" de gl vY ke m;s K;N; kIte hn, pr PupRokt itMn" igRhstI ivdv;n" ne '' glvY '' de arq mnuLK" d; ktl kIt; hE . <UnIa" nU| hitAre ikh; hE.

Page 168: maas maas kar moorakh jhegre (new)

168

APu ! huN iXLk Pus Dered;r de drSn kr lXIXe ijhx; isLKI b;Ne v;l; nhI' hE . pr gurU n;nk jI d; sitk;r sLce ihrde to' krd; hE . s;De Dere d;r" v"g icLT; anpxH j" inr; ved"tI nhI', sgo' sMs;r Br de wrm" dI sUZ bUZ ate s;re sMs;r de deS" de BUgolk igAn ivigAn to' vI cMgI trH" j;NU| hE . kXI Jb;n" d; vLD; igAt; hE . Der; Pus d; vI sI, pr Pus ne isLK Dere d;r" v"g, apN; PLutr-aiwk;rI nhI' q;ipA .

_So rjnIS jI de n;m te zpI pustk '' 1¹ sitn;mu n;nk b;NI '' de 204 sFe te iXs pPuxI de arq iXPu' ilKe hn:--

asMK mUrK hn ate asMK aMnHe hn . asMK cor hn, hr;m Kor hn . asMK aijhe hn, ijhxe jbrdLstI hukm cl; ke ivd; huMde hn . asMK gle vLYN v;le hn ate hLitA to' iXl;v; kuZ vI nhI' km;Pu'de . asMK p;pI p;p hI krde jIPu'de hn . asMK ZUWe ApNe ZUW ivc hI Dolde rihMde hn . asMK mlez" ne ml hI Bojn bN; ilA hE . asMK inMdk isr n|U B;rI krke turI j"de hn .

suArqI rucI nU| itAg ke gurb;NI de arq krn v;le ivdv;n nU| gurU gRMq s;ihb dI p;vn-b;NI ivLco' ajehI koXI tuk nhI' imlegI, ijs to' m;s K;N de itAg d; PupdeS imld; hove .

jIv hLitA de Brm dI inivrtI lCXI heW ilKe isw;t" dI gurmit j;Nk;rI hoNI JrUrI hE :-- (1) hLitA pd n;l ijs pRk;r dI jIv hLitA de p;p d; Brm p;PuN lXI m;s de ivrowIa" ne jpujI s;ihb dI pPuxI vrtI hE iXs dI vI puSTI, gurb;NI ivco' nhI huMdI . (2) pur;Nk k;l to' bR;hmN-gurU ne ijs p;p-puMn v;le Brm ivc lok" nU| Fs; rLiKA hE gurb;NI ne Pus Brm nU| vI rLd kIt; hE . (3) sMs;r ivc anek trH" dI mnuLKI <ur;k hE . ijhx; Bojn iXk mnuLK lXI gMd;, m;x;, aqv; arogt; lXI h;nIk;rk hE, PuhI pd;rq dUija" lXI aMimRt-mXI biNA hoiXA huMd; hE . XehI k;rn hE ik sitgur" ne mnuLKI Kur;k ivc APuN v;le ikse vI pd;rq nU| '' ml '' j" '' mEl ''' ikse q" nhI' ikh; . (4) ikse cMgI j" kiqt mMdI vstU de K;N k;rn, gurdev jI ne ikse mnLK nU| '' mlez ''' j" '' ml-BKI '' Furm;n nhI' kIt; .

gurmit de iXnH" pLK" nU| smZN lXI pPuxI dI aLDrI gurmit ivc;r :-- 185- 1) asMK mUrK aMw Qor .. asMK cor hr;mKor ..

2) asMK amr kir j;ih jor .. asMK glvY hitA km;ih .. 3) asMK p;pI p;pu kr j;ih .. asMK kUixAr kUxe ifr;ih .. 4) asMK mlez, mlu BiK K;ih .. asMK inMdk isir krih B;ru ..18.. [4]

1) ajehe anek" hn ijhxe aigAnt" de QLup hnere ivc hn . anek" hI corI krke pr;iXA wMn K"de hn (m;no murd;r K"de hn . (asI' ipLze smZ cuLke h" ik sitgur" ne pr;Xe wn aqv; pr;Xe hk nU| murd;r K;N; ikh; hE ) 2) anek" hI ajehe J;br h;km hn ijhxe s;rI iJMdgI GrIb ate int;NI prj; te Qor Julm krde hoXe m;no lok" d; lhU pI rhe huMde hn . be-iXns;F ate wLke Kor, vLYI Kor, lok" dI Amdn n;lo' vLw kr (TEks) l;PuN v;le inrdXI h;km b;re kh;vt bN j"dI hE ik, Puh lok" de gl vLYI j; irh; hE, GrIb" nU| hl;l krI j;N v;lI Pus ne hLq ivc klm-rUp zurI fxI hoXI hE, Puh lok" d; lhU

Page 169: maas maas kar moorakh jhegre (new)

169

pI irh; hE, Aid . ajehIa" kh;vt" v;le arq, sMs;r de s;re J;lm" ate J;br" te l;gU huMde AXe hn . J;lm" lXI aijhe Sbd vrtn ivc ikse pRk;r de ikMtU lXI vI koXI q" nhI' hE . mnuLK" d; ktl vI kevl gl vLYN n;l hI nhI' kIt; j"d;, sgo' gl QuLTN n;l, Jihr deN n;l, p;NI ivc DobN n;l, aLg ivc s;x deN n;l, f;he TMg deN n;l, ibjlI de ZTke n;l, bMb, golI Aid m;r aqv; JihrIlI gEs suLT ke kXI YMg" n;l mnuLKI Q;t kIt; j; skd; hE . sitgur" d; igAn ikse pLKo' vI awUr; nhI' hE . d;s dI tLuz buLwI anus;r, aLKrI arq" dI bMdS ivco' ag"h ilkl ke gurU n;nk inrMk;rI dI mh;n SKSIat ate sdIvI sc;XI v;le inym de ankUl arq kIte j;Ne c;hIde hn .

gurb;NI ivc '' hLitA '' pd dI vrto' hor ikse q" nhI' hoXI, '' hLitAr; '' pd JrUr '' AiXA hE pr Puh vI ikse k;tl lXI nhI' sgo' gurU-sMt de inMdk lXI hE---'' sMt k; inMdku mh; hitAr; .. - - - 3 .. '' (suKmnI-13) 3) ihMdU, buLw, iXsl;m aqv; XCIs;XI Aid wrm-gRMq" ivc p;p ate puMn krm" dI lMmI sUcI veKI j; skdI hE . pr koXI wrm vI kOmI tOr te PuCLce suLce Acrn de m;lk sMt-sUrima" dI kOm n; mMnI j; skI . Xewr gurU gRMq s;ihb dI p;vn b;NI ivc p;p-krm" ate puMn-krm" dI koXI sUcI nhI' hE . kurb;n j;XIXe sitgurU n;nk inrMk;rI jI to' ijs ne ibn" ikse krm nU| p;p-krm AiKa", hr pLKo' inLQrI hoXI B;rtI jnt; ivco' ajehI kOm pEd; kr idLtI, ik, duSmN kOm de ilK;rI vI ilKN te mjbUr ho gXe sn ik, ‚<;ls;, PuCLce Acrn v;le Ser-bh;dr" dI kOm hE‛.

sitgur" ne je ikse krm nU| p;p mMina" hE t" Puh kevl ikse mnuLK de ihrde nU| duK;PuN d; hE—

je tPu iprIA dI isk, ihAPu n W;he khI d; .. 130 .. (1384) so gurmit anus;r, PuCLpr ilKI ivc;r awIn, tIsrI tuk d; arq biNa"--anek" ajehe hn

jo K;lk dI <lkt nU| duLKI krn d; p;p, s;rI Pumr, (mrde dm tLk) krde rihMde hn ate, ivn;Sk;rI (ZUWe) krm" ivc fse KLjl huMde ifrde hn . 5) kI '' mlez '' pd gurb;NI ivc hor vI ikte vritA igA hE ?

B;rt ivc AXe ijnH" lok" dI bolI smZ ivc nhI' sI APu'dI, B;v, cInIa", muslm;n" ate aMgReJ" Aid nU|, aqv; gPU d; m;s K; lEN v;le iXnH" ivdeSIa" nU|, bR;hmN ne wrm gRMq" ivc '' mlez '' iliKA ijs to' iXh mlez pd PupRokt lok" lXI pRclt ho cuLk; sI . sitgur" ne gurb;NI ivc bhut; krke '' mlez ' pd Puqe vritA hE ijLqe bR;hmN aqv; ihMdU ivc AXI igr;vT dI gLl kItI hE--Pud;hrN vjo'---

(P) mlez w;nu le pUjih pur;Nu .. (472)v;r-16 (a) KtRIA t wrmu zoiDA mlez B;iKA ghI .. [663]-1-6-8 jpujI s;ihb to' aLge gurU n;nk dev jI d; iXh dUsr; Furm;n hE ijLqe '' mlez '' pd AiXA

hE . ate j" ifr ijs p;pI ne b;lk (gurU) hirgoibMd jI nU| dhI' ivc rl; ke Jihr KuA deN d; ytn kIt; sI, (BErPu r;g ivc Puc;re Sbd ivc) pMcm p;itS;h jI Pus nIc bR;hmN nU| hI '' mlez '' Furm;n kIt; hE . pUr; gurU-Sbd iXs pRk;r hE:-- 187 lepu n l;go itl k; mUil ..

Page 170: maas maas kar moorakh jhegre (new)

170

dusTu bR;hmNu mUA hoiX kE sUl .. 1 .. hir jn r;Ke p;rbRhim Aip .. p;pI mUA gur prt;ip .. 1 .. rh;Pu .. apN; Ksmu jin Aip iwAiXA .. iXAN; p;pI _hu Aip pc;iXA .. 2 .. pRBu m;t ipt; ApNe d;s k; rKv;l; .. inMdk k; m;q; XIh" PUh; k;l; .. 3 .. jn n;nk kI prmesir suNI ard;is .. mlezu p;pI picA BiXA inr;su .. 4 .. [1137]-9 isLw hE, ik ikse <ur;k de K;N k;rn gurb;NI ivc mlez ikse nU| nhI' ikh; igA . Xese trH"

hI gurb;NI ivc '' ml '' '' mEl '' j" '' mlIn '' pd vI (1) inMd; lXI (2) hPumE lXI (3) durmit lXI (4) n;m ibhUNe lXI (5) loBI lXI (6) kUx B;v ZUW Aid lXI hI AiXA hE . mnuLKI ah;r aqv; Bojn lXI ml-BLK ikte nhI' AiXA . aijhe bhut s;re gurU Furm;n" ivco' kevl Pud;hrN-m;tR kuLZ gurU-v;k iXs pRk;r hn:-- 188/1 m: 3 .. aMtir kpTu BgPutI kh;Xe .. p;KMiD p;rbRhmu kde n; p;Xe ..

pr inMd; kre aMtir mlu l;Xe .. b;hir mlu wovE mn kI jUiW n; j;Xe ..- -3 .. [88]-v;-14 189/2 k;iXA kusuw hPumE mlu l;XI .. je sPu wovih t; mElu n j;XI ..

sbid wopE t; hzI hovE ifir mElI mUil n hoXI he .. 10 .. [1045]-2 190/3 hmr; ictu luBt moih ibiKA, bhu durmit mElu Br; ..

tumrI sev; kir n skh pRB, hm ikPukir mugw tr; .. 1 .. [799]-3 191/4 soXI mlInu dInu hInu ijsu pRBu ibsr;n; ..

krnEh;r u n bUZXI Apu gnE ibg;n; .. 1 ..[813]-20-50 192/5 Atm; dePu pUjIaE, gur kE shij suB;iX ..

Atme no Atme dI prtIit hoiX,t; Qr hI prc; p;iX .. Atm; aDolu n DolXI, gur kE B;iX suB;iX .. gur ivNu shju n AvXI, loBu mElu n ivchu j;iX .. iKnu plu hir n;mu min vsE, sB aWsiW tIrq n;iX .. sce mElu n lgXI, mlu l;gE dUjE B;iX .. wotI mUil n PutrE, je aWsiW tIrq n;iX .. mnmuK krm kre ahMk;rI, sBu duKo duKu km;iX .. n;nk mEl; PUjlu t; qIaE, j; sitgur m;ih sm;iX .. 1 .. [ 87 ]-v;r-12

193/6- Xeh kUxE kI mlu ikPu PutrE koXI kYhu iXhu vIc;ru .. sitguru imlE t; n;mu idx;Xe siB iklivK kTNh;ru .. - - -2 .. [950]-v;r-9 irSvt, WLgI, corI, Aid duAr; ikse dUje de m;l-wMn nU| K;N; vI murd;r K;N;, j" mEl K;N;,

as" ipLze pxH ilA hE . so mlez BK K;ih d; arq '' m;s K;N v;le mlBLKI mlez '' krne mnmLt hE, Der;v;dI-kuTlt; hE . ikse Bojn nU| ml BLK kihN; mnumuLKt; hE, gurmit dI inMidA hE . Xeho ijhe mlIn mnmuLK dI mEl nU| jUa" BirA, gMd;, iQrNt juLl; p;iXA drs; ke Pus de Acrn ivclI mEl lXI ( ipMDI' q"XI' ivST; lXI pRclt ) '' gUMh '' pd vritA hE:-- 194/7- mlu jUXI BirA nIl; k;l; iKwolx; itin vemuiK vemuKE no p;iXA ..

Page 171: maas maas kar moorakh jhegre (new)

171

p;is n deXI koXI bhiN jgt mih gUh pix sgvI mlu l;iX mnmuKu AiXA ..--1..[306]-v;r-12 ApNe tjrbe ivc AXI iXk QTn; y;d A gXI hE---kEneD; de bxe suMdr ate pRisw Sihr de

vLDe gur-duAre d;s nU| gRMqI dI sev; inB;PuNI pE gXI sI . pt; nhI' ikve', d;s b;re iXh pRclt ho igA ik d;s nU| gurb;NI dI sUZ hE . iXLk S;m d;s de inv;s asq;n de iXk sunLK; nOjv;n AiXA, isro' mon; sI . ApNI j;Nk;rI kr; ke d;s kolo' iXLk SMk; inivrt krn dI iXLizA pRgT kItI . d;s de puLzN te Pus gLBrU ne ikh; ik Pus de Qrida" smet kXI isLK kihMde hn ik--'' ijs idn m;s K;w; hove Pus idn gurduAre nhI' j;N; c;hId; '' . d;s ne bxe ipAr n;l Pus nOjv;n kolo' puLz ilA, ik ijhxe gMd d; B;r asI' s;re isLK, ApNe iYLD" ivc cuLkI ifrde h" kI Puh gMdI sx"d lE ke s;nU| gurduAre A j;N; c;hId; hE ? s;Ye iYLD" ivcle ijs bdbod;r gMd dI Bx;s vI, dIv;n-h;l ivc bEiWa" nU| s;h lEN; aOK; kr idMdI hE, kI Puh (gMd) '' m;s '' n;lo' ikse trH" vI cMg; ho skd; hE ? iXs deS de ijnH" sTor" ivc asI' s;re isLK ApNe K;N-pIN v;le pd;rq <rIdN gXe, QMiTA" bLwI ifrde rihMde h", Puh kXI trH" de pSU-pMzIa" ate kIxe mkoixa" de m;s n;l Bre huMde hn . je s;De iYLD" ivcl; gMd vI Puqe ikse q" ipA hove t" kI koXI isLK j" gor; PunH" sTor" ivc Klo skd; hE ? '' bs XenI suNnI sI ik isr inv; ke sit isrI ak;l bul;XI te Puh Ble suB;a v;l; gLBrU cl; igA . ifr iXk idn imilA t" kihN lLg; ik tuh;DI ikrp; n;l mE' kXIa" de mU|h bMd kr idLte hn . huN ikse vLDe aMimRtw;rI isLK ne vI dob;r; mEnU| m;s K; ke gurduAre APuN dI mn;hI kde nhI kItI . smZ A gXI hE ik kx;h pRS;d, smet ijMne vI aMimRt-mXI Bojn asI' K"de h", j" pI'de h", aMdr j; ke sB durgMwt mEl hI bN j"de hn . gurmit anus;r, ijs Bojn nU| mnuLK srIr dI arogt; lXI WIk smZd; hE, Pus Bojn nU| K; skN d; pUr; hLk rLKd; hE . ikse dUje nU| koXI trk deN d; koXI hLk nhI' hE .

agle gurU-v;k ivc Furm;n hE ik, rLb nU| BuLle, r;ijA mh;r;ija" dI s;rI S;nO SOkt ifTk;r yog hE, suAd" de m;re mnuLK de K;we zLtI prk;r de aMimRt mXI Bojn, aMdr j; ke peT dI mEl hI bNde hn:-- 195 K;n mlUk kh;iXde, ko rhNu n p;XI ..

gxú mMdr gc gIrIA, ikzu s;iq n j;XI .. soiXn s;Kit pPuN veg, iwRgu iwRgu ctur;XI .. ztIh aMimRt prk;r krih, bhu mElu vw;XI .. n;nk jo devE itsih n j;NnúI, mnmuiK duKu p;XI .. 23 .. [1246]

Page 172: maas maas kar moorakh jhegre (new)

172

32. mnuLKI Bojn b;re gurU Furm;n

196/1- siB rs imWe mMinaE suiNaE s;loNe ..

KT tursI muiK bolN; m;rN n;d kIXe .. ztIh aMimRt B;Pu Xeku j; kPu ndir kreiX .. 1 .. b;b; , horu K;N; KusI KuAru .. ijtu K;wE tnu pIxIaE mn mih clih ivk;r .. 1 .. rh;Pu ..[16]-7 arq:--je mn pRBU dI y;d ivc prc j;Xe, t" iXs nU| (dunIa" de) s;re imLWe suAd v;le pd;rq smZo . je

surit hrI de n;m ivc juxn lLg pXe, t" Pus nU| lUN v;le pd;rq j;No . mU|h n;l pRBU d; n;m Puc;rn" KLTe suAd v;le pd;rq j;No' . prm;tm; de n;m d; kIrtn ms;le smZe j;No' . vihgurU n;l iXk-rs pRem zLtI iksm" de suAdle Bojn hn . (pr iCXh PuCLcI d;it Puse nU| imldI hE) ijs Pute (pRBU imhr dI) nJr krd; hE . 1 . (iwAn ivc rLKN v;lI gl) hor iXh hE, ik, ijnH" pd;rq" de K;N n;l srIr rogI ho j"d; hove, ate mn ivk;r" vl nU| BLjd; hove, PunH" pd;rq" nU| K;N n;l KuAr hoXI d; hE . rh;Pu . (iXs nIym nU| iwAn ivc rLK ke <ur;k dI coN krnI mnuLK d; inLjI msl; hE)

bxI sF;XI ate PucecI suLcm v;lI pivtRt; n;l bN;iXA Bojn sitgur" dI nJr ivc:-- 197/2- suiXne k; cPuk; kMcn kuAr .. rupe kIA k;r; bhutu ibsq;ru ..

gMg; k; Pudku krMte kI Aig .. grux; K;N; duw isPu g;iD .. 1 .. re mn leKE kbhU n p;iX .. j;im n BIjE s;c n;iX .. 1 .. rh;Pu .. [1168]-3 arq:--(je koXI mnuLK sd; pivLtr smiZA j;N v;le) sone d; cO'k; (itAr kre), sone de hI (Pus ivc) B"De

vrte, (cPu'ke nU| suCLc; rLKN lXI Pus de duAle) c"dI dIa" lkIr" (p;Xe) (te suLc v;ste) iXho ijh; hor kXI kMm" d; iKl;r; iKl;re, (Bojn itAr krn lXI je Puh) gMg; d; (pivCLtR) jl ilAve, te arN dIa" lLkx" dI aLg (itAr kr), je ifr Puh duLw ivc rl; ke irLZe hoXe c;vl" d; Bojn kre . 1 . (t" vI) he mn ! ajehI suLc de koXI vI aDMbr prv;N nhI' huMde . jdo' tLk mnuLK pRBU de sLce n;m ivc nhI' iBLjd; (pRIit nhI' p;Pu'd;, Pus d; koXI vI PuCLdm pRBU nU| psMd nhI) . 1 . rh;Pu .

pRBU pRIt ivc ilvlIn gurmuK" dI Kur;k ijMdgI-rO'a nU| cl;XI rLKN lXI huMdI hE . Puh kevl _n; hI K"de hn ijMne n;l tMdrustI bNI rhe :-- 198/3- sev kItI sMtoKI'XI ijnúI sco scu iwAiXA ..

PnúI mMdE pEru n riK_ kir suikRtu wrmu km;iXA .. _núI dunIA toxe bMwn; aMnu p;NI qox; K;iXA .. tMU bKsIsI agl; int devih cxih sv;iXA .. viDAXI vD; p;iXA .. 7 .. [466] arq:--ijhxe sMtoKI mnuLK sd; iXk aibn;SI pRBU nU| ismrde hn, (pRBU dI) sev; PuhI krde hn . Puh kde

mMde kMm de nexe nhI' j"de, Bl; kMm krde hn ate wrm-anus;r ApN; jIvn inb;huMde hn . dunIa" de wMida" ivc KLct krn v;le m;iXA de moh rUp JMJIr PunH" tox idLte hn, qox; K"de hn ate qox; hI pI'de hn (B;v, K;N pIN cske dI <;tr nhI', srIrk inrb;h v;ste hE) . '''' he pRBU ! tUM bxIa" b<iSS" krn v;l; hE', sd; jIv" nU| d;t" bKSd; hE'''' '''-- iXs trH" pRBU dI isFt-s;l;h krke Puh sMtoKI mnuLK pRBU nU| pR;pt kr lE'de hn .

sLce Bojn dI soZI kr;PuN v;l; gurU Furm;n :-- 199/4- gurmuiK scu Bojnu pivtu srIr; .. mnu inrmlu sd guNI ghIr; ..

jMmE mrE n AvE j;iX .. gur prs;dI, s;ic sm;iX .. 2 .. [1174]-9

Page 173: maas maas kar moorakh jhegre (new)

173

arq:--gurU dI srn pE ke ijhx; mnuLK sd; iqr hir-n;m nU| (ApNe Atmk jIvn dI) <ur;k bN;Pu'd; hE, Pus d; srIr (-ihrd;) pivLtr ho j"d; hE . guN" d; m;lk DUMQe ijgre v;l; hrI, sd; (Pus de aMdr vLsd; hE) Puh mnuLK jnm mrn de gex ivc nhI' pE'd;, gurU dI ikrp; n;l Puh sLce hir-n;m ivc lIn rihMd; hE . 2 .

pRBU nU| ivs;r ke sd; K;N pIN te hMY;PuN ivc mst rihN; ifLTk;r yog hE . iXs trH" ijMdgI GuJ;rn v;le mnmLuK, ApNe mnuLK; jnm de anmol sme' nU| aJ;XI' guA j"de hn:-- 200/5 iwRgu iwRgu K;iXA iwRgu iwRgu soiXA iwRgu iwRgu k;pxu aMig cx;iXA ..

iwRgu srIru, kuTMb siht isPu, ijtu huiN Ksmu n p;iXA .. pPuxI zuxkI ifir h;iq n AvE, aihl; jnmu gv;iXA .. 1 .. [796]-1 arq:--ijs srIr dI r;hI' iXs jnm ivc Ksm-pRBU d; iml;p h;sl nhI' kIt;, t" iXh srIr ifLTk;r-yog

hE, (nLk, kMn, aLK" Aidk iXs s;re) prv;r smet ifLTk;r-yog hE . (mnuLK d; sB kuZ) K;N; ifLTk;r yog hE, sON; (suLK-Ar;m) ifLTk;r-yog hE, srIr Pute kLpxe pihnN; vI ifLTk;r-yog hE . (he B;XI ! iXh mnuLK; SrIr pRBU de des ivc phuMc;N lXI pPuxI hE) je iXh pPuxI (hqo') inkl j;Xe t" mux hLq ivc nhI' APu'dI . mnuLK ApN; bx; kImtI jIvn gv; lE'd; hE .

iXs trH" hor beaMt gurU-Sbd" duAr; sitgur" ne mnuLK; jIvn nU| sFl; krn lXI kevl Atmk <ur;k b;re sucet rihN d; hI Pucec; PupdeS idLt; hE . srIr dI p;lN; lXI ikse PucecI <ur;k d; ikse iXk tuk ivc vI iJkr nhI' hE . PuZ pRBU pRem n;l joxn d; s;wn bNn v;le mnuLK; srIr dI p;lN; vLl iwAn deN d; Furm;n JrUr hE pr Kur;k kI K;NI hE ? iXs d; koXI verv; nhI' hE :-- 201/6 QiT vsih crN;ribMd rsn; jpE gup;l ..

n;nk so pRBu ismrIaE itsu dehI kPu p;il .. 2 .. [554]-1 arq:--he n;nk ! (ijs mnuLK de) ihrde ivc pRBU de crn kml vLsde hn te jIB hrI nU| jLpdI hE, ate Puh

pRBU (ijs srIr krke) ismirA j"d; hE Pus srIr dI p;lN; krnI c;hIdI hE . 2 . gurmit b;re j;Nk;rI vw;PuN de c;hv;n Srw;lUa" lXI PunH" beaMt gurU-Furm;n" ivco' vI pMj

gurb;NI Sbd ilKe j"de hn ijhxe K;N v;le aqv; hor pd;rq" de d;te, Pus aduLtI p;lN-h;r dI y;d idv;Pu'de hn :--- 202/7- ijs k; dIA pEnE K;iX .. itsu isPu Alsu ikPu bnE m;iX .. 1 ..

Ksmu ibs;ir An kMim l;gih .. kPuDI bdle rtnu itAgih ..1.. rh;Pu .. pRBU itAig l;gt an loB; .. d;s sl;mu krt kt soB; .. 2 .. aMimRt rsu K;vih K;n p;n .. ijin dIXe itsih n j;nih suAn .. 3 .. khu n;nk hm lUN hr;mI .. bKis lehu pRB aMtrj;mI .. 4 .. [195]-76-145 arq:--(ijhxe mnuLK) m;lk-pRBU (dI y;d) Bul; ke hor hor kMm'; ivc ruLZe rihMde hn, Puh nk;rI m;iXA de

vLTe ivc ApN; kImtI mnuLK; jnm gv; lE'de hn . (Puh rtn t" suLT idMde hn, pr kPuDI s"Bde hn) . 1 . rh;Pu . he m" ! ijs prm;tm; d; idLt; hoiXA (aMn) mnuLK K"d; hE (idLt; hoiXA kLpx; mnuLK) pihnd; hE Pus dI y;d vlo' Als krn; ikse trH" vI fLbd; nhI' . 1 . prm;tm" nU| Bul; ke (hor pd;rq" de) loB ivc lLiga" (prm;tm; dI) d;sI m;iXA nU| sl;m" kIita" ikte vI SoB; nhI' iml skdI . 2 . kuLte (de suB;a v;le mnuLK) suAdle Bojn K"de hn, cMge cMge K;Ne K"de hn, pIN v;lIa" cIj" pI'de hn, pr ijs pRm;tm; ne (iXh pd;rq) idLte hoXe hn Pus nU| j;Nde-pz;Nde vI nhI'' . 3 . (gurdev jI s;nU| PupdeS idMde hn, ik he mnuLK tMU sd; iXh AK) he pRBU ! asI' jIv n;-Sukre (lUN hr;mI) h". he jIv" de idl dI j;Nn v;le pRBU ! s;nU| bKS lE .4. 203/8- jh; pW;vhu th th j;XI .. jo tum dehu soXI suKu p;XI .. 1 ..

sd; cere goivMd gos;XI .. tumrI ikRp; te itRpit aQ;XI .. 1 .. rh;Pu ..

Page 174: maas maas kar moorakh jhegre (new)

174

tumr; dIA pEnúPu K;XI .. tPu pRs;id pRB suKI vlweØI .. 2 .. mn tn a|tir tuZE iwAXI .. tumúrE lvE n koPU l;XI .. 3 .. khu n;nk int iXvE iDAweØI .. git hovE sMth lig p;XI .. 4 .. [386]-9-60

204/9- nex; hE dUir n j;iNahu int s;re sMm;úle .. jo devE so K;vN; khu n;nk s;c; he .. 4 .. [489]-1

205/10-so ikPu mnhu ivs;rIaE j; kE jIa pr;N .. itsu ivNu sBu ApivqRü hE jet; pEnNu K;Nu ..

hoir gl" siB kUxIA tuwu B;vE prv;Nu .. 4 .. [16]-5 206/11-jnme k; flu ikA gNI j" hir Bgit n B;Pu ..

pEw; K;w; b;id hE j" min dUj; B;Pu .. veKNu sunN; ZUWu hE muiK ZUW; Al;Pu .. n;nk n;mu sl;ih tU horu hPumE AvPu j;Pu ..11..[1411]

207/12- jIPu p;iX ipMDu ijin s;ijA idt; pEnNu K;Nu .. apNe d;s kI Aip pEj r;KI n;nk sd kurb;Nu .. 2 .. 16-44 [619] mnuLK; jIvn d; sLc; pihnN K;N :--

208/13- jIvn; sFl jIvn suin hir jip jip sd jIvn; .. 1 .. rh;Pu .. pIvn; ijtu mnu AQ;vE n;mu aMimRt rsu pIvn; .. 1 .. K;vn; ijtu BUK n l;gE sMtoiK sd; itRptIvn; .. 2 .. pEnN; rKu pit prmesur ifir n;ge nhI qIvn; .. 3 .. Bogn; mn mwe hir rsu sMtsMgit mih lIvn; .. 4 .. ibnu t;ge ibnu sUXI AnI mnu hir BgtI sMig sIvn; .. 5 .. m;itA hir rs mih r;te itsu bhuix n kbhU aPuKIvn; .. 6 .. imil_ itsu srb inw;n; pRiB ikRp;il ijsu dIvn; .. 7 .. suKu n;nk sMtn kI sev; crN sMt woiX pIvn; .. 8 .. [1019]-3-6

209/14- q;lE ivic tE vstU pXI_ hir Bojnu aMimRtu s;ru .. ijtu K;wE mnu itRptIaE p;XIaE moK duAru .. iXhu Bojnu alBu hE sMthu lBE gur vIc;ir .. Xeh mud;vNI ikPu ivchu kYIaE sd; rKIaE Puir w;ir .. Xeh mud;vNI sitgurU p;XI gurisK; lwI B;il .. n;nk ijsu buZ;Xe su buZsI hir p;iXA gurmuiK Q;il .. 1 .. [645]-v;r-8

210/15 rij rij Bojnu K;vhu mere B;XI .. aMimRt n;mu ird m;ih iwAXI .. 1 .. [807]-8-26

211/16 K;t Krct inbht rhE gur sbdu aKUT .. pUrn BXI smgrI kbhU nhI tUT .. 1 .. rh;Pu .. s;w sMig Ar;wn; hir iniw Ap;r .. wrm arq aru k;m moK, dete nhI b;r ..[816]-32-62

Page 175: maas maas kar moorakh jhegre (new)

175

33. pd;rq" d; suAd j" csk;

pd;rq" de cske aqv; rs; ks" de suAd (rs) nU| sitgur" ne mnLuK; jIvn lXI h;nI k;rk

Furm;iXA hE:-- 212/1- suAd luBt, iXMdRI rs pReir_, md rs lEt ibk;ir_ re ..

krm B;g, sMtn sMg;ne, k;sT loh Puw;ir_ re .. 3 .. [335]-1-5-56 arq:--(pRBU nU| ivs;rn krke) tMU (dunIa" de) suAd" d; loBI bN irh; hE' . iXMdRI de cske d; pReirA tMU ivk;r"

de nSe de suAd lE'd; rih|d; hE' . ijnH" de mLqe PuCLte cMge B;g (j;gde) hn, PunH" nU| s;w-(gurU gRMq s;ihb dI) sMgt ivc (ilA ke pRBU ivk;r" to' iXPu') bc;Pu'd; hE ijve' lLkxI lohe nU| (smuMdr to') p;r lMQ;Pu'dI hE . 3 . 213/2- Xe mn mere b;vle hir rsu ciK s;du p;iX ..

an ris l;g; tMU ifrih ibrq; jnmu gv;iX .. 1 .. rh;Pu ..[430]-22-15-37 214/3- jet; mohu prIit suAd .. sB; k;lK d;g; d;g ..

d;g dos muih cilA l;iX .. drgh bEsN n;hI j;iX .. 3 .. [662]-3-5 215/4- s;d kIte duK prfuxe pUrib ilKe m;iX ..

suK qoxe duK agle dUKe dUiK ivh;iX ..2..[989]-1 216/5- tIriq teju inv;ir n nú;te, hir k; n;mu n B;iXA ..

rtn pd;rqu prhir itAigA jt ko tt hI AiXA .. ibsT; kIT BXe Put hI te, Put hI m;ih sm;iXA .. aiwk suAd rog aiwk;XI ibnu gur shju n p;iXA .. 2 .. [1255]-3 pd;rq" de K;N ivc cske nU| hI rog" d; k;rn dLisA hE . pRBU dI y;d n;l juixA hoiXA

mnuLK jo kuLZ vI K"d; hE sB pivLtr hE . pRBU nU| ivs;r ke jo kuZ vI K;iXA pihina; j;ve sB ifLTk;r yog hE .

Page 176: maas maas kar moorakh jhegre (new)

176

34. krmI AvE kpx;

iXh smZ A gXI, ik jIv;tm; amr hE . pr iXs ivc vI SLk dI guMj;iXS nhI' hE ik

idsde sMs;r dI rONk srIr" n;l hI hE . srIr n; hove t" kevl jIv;tm; dI ho'd d; koXI arq nhI' rih j"d; . iXh vI WIk hE ik idRSTm;n sMs;r n;SvMt hE . pr B"ve' Atm; amr hI hE pr aidRST hoN krke iXs dI kevl-m;tR ho'd nU|, sMs;r, jgt, aqv; isRSTI kON mMne ? iXs lXI sMs;rI lok, srIr de ivn;S nU| jIv dI mOt smZde hn . arq;t jIv;tm" ate srIr d; mel hI '' jIv '' aKv;Pu'd; hE . B;v, mnuLK lXI srIr hI sLB kuLZ hE. Xese lXI mnuLK rLb nU| vI ikse Pucece srIr ivc hI pRgT hoiXA veKN; locd; hE . srIr dI mOt nU| jIv dI mOt n; mMnN;, ate hrK sog to' inrlep rihN;, iXh avsq; ikse ivrle mnuLK de ihLse dI gLl hE . bLkira", kuLkx" bTeira" Aid de srIr" d; ivn;S jIv hLitA smZNI jIv lXI sOK; kMm hE . Xese krke hI, nLsde TLpde klol" krde pSU pMzI de srIr nU| pR;N-hIN krke Pus nU| K; j;N dI trk, kXI mnuLK" nU| inrd;iXt; ate p;p ho idLsd; hE . iXhI k;rn hE ik, gurmit to' aNj;N, (sw;rn) mnuLK de mn ivc jIv-hLitA d; Brm p; deN;, m;s-ivrowI ilK;rIa" lXI, bx; sOK; biNa; hoiXA hE >

pr dUje p;se iXh msl; vI bx; gMBIr hE ik, hv;, p;NI, d;iNa", duLw, dhI', bn;sptI, lLkx" gohe Aid sB k;se ivc jIv hE . je jIv" de srIr de ivn;S nU| shI arq" ivc jIv hLitA d; p;p smZN; hE t" K;N; pIN; itAgN; pE j;veg; . ifr sMs;r dI KeD kde nhI' cLl skdI . jIv" ivc tLt" dI Q;T v;w d; bh;n; bN; ke setj ate PutBuj K;NIa" ivcle jIv" nU| '' m;r muk;Pu'N '' m;r ke K; skN v;l;'', j" ifr m;r ke PunH" nU| vrto' ivc ilA skN, v;l; ''' mnmLtI YuLcr ''' asI', ipLze rLd kr AXe h" . ifr kI gurU n;nk inrMk;rI jI d; igAn awUr; hE ? kI sitgur" de igAn d; ajeh; pLk; isw"t koXI nhI' hE ijs to' m;s K;N de pXe Zmele d; WIk hLl, smZ ivc A ske ? kI s;re isLK jgt lXI mMnN-jog gurmit d; pLk; ate ikMtU-pRMtUa" to' riht isw"t koXI nhI' hE ? ajehe sMika" d; PuCLtr iXhI hE ik, gurmit d; hr isw"t ak;l purK de hukm-rUp pLke inym te aw;rt hE . pr s;DI tMg-idlI v;lI ibLpRI soc s;nU| <uAr kr rhI hE . je Srw; ate pLke ivSv;S v;lI iXk;grt; n;l gur-b;NI dI ivc;r n;l sd; juxe rihMde, t" kde vI ikse Brm-j;l ivc n; Fsde ate n; hI kde ikse v;d-ivv;d ivc PulZde . APu s;re SMika" dI inivrtI lXI pUrn ate anUp|m sitgurU gRMq s;ihb jI dI _T lXIXe .

asI' iXh ivc;r vI kr lXI hE ik jIv;tm; ate srIr" d; ApsI mel hI jIv aKv;Pu'd; hE . m;s K;N j" n; K;N d; msl; hLl krn lXI a;tm" de amr hoN v;le Bet nU| smZN PuprMt, jIv" de srIr" de Bet dI aslIat nU| vI j;nN lXI gurmit-igAn nU| hor iXk;grt; n;l smZN dI lox hE .

gurb;NI nU| iwAn n;l smZN d; ytn krIXe t" pt; lGd; hE ik sitgur" ne srIr nU| jIv;tm" d; kLpx; j" col; a;id Furm;n kIt; hE . intnem dI pihlI b;NI sRI jpujI s;ihb dI cOqI pPuxI ivc gurU n;nk dev jI mh;r;j d; Furm;n hE--krmI AvE kpx;, ndrI moK duAr .. B;v, jIv de krm" * n;l deh rUpI kpx; imld; hE ate pRBU dI ikrp;-idRSTI n;l sMs;rI ivk;r-bMwn" to'

* gurmit dI krm ifl;sFI smZN lXI pxHo '' ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg '' gRMq d; cOq; B;g

Page 177: maas maas kar moorakh jhegre (new)

177

muktI imldI hE ate jIv;tm" d; inv;s prm WMD ivc ho j"d; hE . ivc;r nU| aLge torn to' pihl" gurb;NI de ajehe pMj Sbd ivc;r lXIXe ijnH" ivc sitgur"

ne srIr nU| kLpx; j" col; Furm;n kIt; hE . 217/1- sMjoig iml;Xe s;w sMg;Xe .. kthU n j;Xe Qrih bs;Xe ..

gun inw;nu pRgiT_ iXh colE .. 1 .. [1307]-1-46 pd arq:---sMjoig--sMjog" ne . s;w sMg;Xe--s;w sMgit ivc . kthU--ikse vI hor p;se . Qrih--Qr ivc hI .

guN inw;nu--guN; d; <J;n; pRBU . iXh colE--iXs srIr ivc . 218/2- hir colI deh sv;rI kiY pEwI Bgit kir ..

hir p;Tu lg; aiwk;XI bhu bhu ibiw B;it kir .. koXI bUZE bUZNh;r; aMtir ibbeku kir .. so bUZe iXhu ibbeku ijsu buZ;Xe Aip hir .. jnu n;nku khE ivc;r; gurmuiK hir sit hir .. 11 .. [646]

arq:--(iXh mnuLK;) srIr, m;no, colI hE jo pRBU ne bN;XI hE te BgtI (-rUp ksId; kLY ke iXh colI pihnN-yog bNdI hE . (iXs colI nU|) bhut trH" kXI vNgIa" d; hrI-n;m pLT lLg; hoiXA hE, (iXs Bet nU|) mn ivc ivc;r kr ke koXI ivrl; smZN v;l; smZd; hE . iXs ivc;r nU| Puh smZd; hE, ijs nU| hrI Ap smZ;Xe . d;s n;nk iXh ivc;r dLsd; hE ik prm;tm; gurU dI r;hI' (ismirA j; skd; hE . 219/3- k;m kRow k; colN; sB gil AXe p;iX ..

iXik Pupjih iXik ibnis j"ih hukme AvE j;iX .. jMmNu mrNu n cukXI rMgu lg; dUjE B;iX .. bMwin bMiw Bv;XIanu krN; kzU n j;iX .. 17 .. [1414]

arq:--he B;XI ! s;re jIv k;m kRow (Aidk ivk;r") de rMg ivc rMigA j; skN v;l; srIr-col; pihn ke jgt ivc APu'de hn, kXI jMmde hn kXI mrde hn, (s;rI luk;XI prm;tm" de) hukm ivc hI jnm mrn de gex ivc pXI hoXI hE . (ijtn; icr jIv dI) m;iXA de moh ivc pRIt lLgI hoXI hE (Putn; icr iXs d;) jnm mrn d; gex muLkd; nhI' . prm;tm; ne Ap hI moh dI rLsI n;l bMnH ke (s;;rI luk;XI jnm mrn de gex ivc) p;XI hoXI hE . (iXs ivco' inklN lXI Pus dI imhr to' ibn" hor) koXI Pup;a kIt; nhI'' j; skd; . 17 . 220/4- iXhu tnu m;iXA p;ihA ipAre lItx; lib rMg;Xe ..

merE kMt n B;vE colx; ipAre ikPu wn sejE j;Xe .. 1 .. [721]-1-3 arq:--ijs jIv-iXstRI de iXs srIr (-cole) nU| m;iXA (de moh) dI p;h lLgI hove, te ifr Pus ne iXs nU| lLb

(-jIB de cske) n;l rMg ilA hove, Puh jIv-iXstRI Ksm pRBU de crn" ivc nhI' phuMc skdI, ikPu'ik (ijMd d;) iXh srIr-col; (iXs jIvn) <sm-pRBU nU| psMd nhI' APu'd; .1.

jpujI s;ihb dI cOqI pPuxI ivc gurU n;nk dev jI ne mnuLK; srIr nU| ''' kLpx; ''' Furm;n kIt; hE ate ifr sMn 1521 ivc jd aEmn"b;d ivc B;XI l;lo nU| sMbown krke itlMg r;g ivc Sbd Puc;irA t" b;br dI FOj de hLqo hoXe aLitAc;r" d; ijkr krde sme' mnuLK; srIr-kLpxe de TuLkxe TuLkxe kIte j;N d; iJkr kIt; hE :-- 221/5- sihb ke guN n;nku g;vE m;spurI ivic AKu msol; ..

ijin Pup;XI rMig rv;XI bEW; veKE viK iXkel; .. sc; so s;ihbu scu tp;vsu, scx; inAPu kregu msol; .. k;iXA kpxu Tuku Tuku hosI ihMdost;nu sm;lsI bol; .. [723]--3-5

pdarq:---m;spurI--Puh Sihr ijLqe mnLuK; m;s q" q" iKlirA ipA sI, ijLqe loq" de Yer lLge pXe sn, loq"

Page 178: maas maas kar moorakh jhegre (new)

178

BirA Sihr . AKu--(he B;XI l;lo tUM vI) khu . msol;--msal;, asUl dI gLl, aTLl inym . ijin--ijs (m;lk-pRBU) ne . rMig--rMg ivc, m;iXA de moh ivc . rv;XI--rc;XI, privrt kItI . viK--vLKr; ho ke, inrlep rih ke . iCXkel;--invekl; ho ke . sc;--sd;-iqr, aTLl inym v;l; . tp;vsu--iXns;f, ina" . kregu--kreg;, kr irh; hE . k;iXA kpxu--mnuLK; deh rUp kLpx;. Tuk Tuk--TLukxe TLukxe .

ajehe gurU-Frm;n hor vI hn ijnH" to' srIr j" deh nU| Atm" d; col; hoN d; igAn pR;pt huMd; hE . aidRST Atm" lLgBg iXk sm;n hE . jIv de SuB-aml" de k;rn *Atm; ate prm;tm; ivc pXe vKeve' dI pz;N APu'dI hE . Atm" de cole aqv; deh-kLpxe anek trH" de hn . pRSn iXh ik, iks srIr ivc A ke jIv;tm" SuLB j" aSuLB krm kr skN de smrLq huMd; hE ?

ibLpR jI ne jIv-srIr" dI igNtI 84 lLK ilKI hE. gurb;NI ivc vI, ihMdU gRMq" de aw;r te hI kXI q;XI' jUn" dI igNtI 84 lLK ilKI hE. pr gurmit de ApNe isw"t anus;r, jIv;tm" de srIr-kpixa" dI igNtI anMt hE . bR;hmNI gRMq" de ihs;b v;lIa" c;r K;NIa" d; verv; iXs pRk;r hE:-

(1) aMDj K;NI de jIv-kLpxe, B;v a"iDa" ivco' pEd; hoN v;le, pMzI, ikrlIa", goh", sLp, kIxe mkOxe,

p;NI ivclIa" mLzI dIa" anek" iksm", sMs;r, kLzU, Aid ,

(2) jerj K;NI de jIv-cole, B;v m" de Pudr ivco' jnm lEN v;le, mnuLK, wrtI de s;re pSU, p;NI

ivclIa" vel, S;rk ate D;lFn (B;v, vLDe ak;r v;lIa" mLzIa"), sI l;iXn (Sea

lions), sIl" (Seals)Aid

(3) setj K;NI--B;v pPuN-p;NI ate mOsm dI tbdIlI k;rn hv;, p;NI ate wrtI to' ate srIr" de

psIne to' pEd; ho j;N v;le j|Ua", ikT;NU, ibkTerIA Aid- srIr-kLpxe,

(4) PutBuj K;NI--B;v wrtI ivco' PuCLgN v;lI anek iksm" dI bn;sptI de kXI trH" de srIr-cole.

Xese pustk de 77 nMbr v;le gurb;NI Sbd----kXI jnm BXe kIT ptMg; .. [176] to' asI' smZ cuLke h", ik mnuLK vI, bn;sptI ivcle ruLK", bUiTa" s;g sbJIa" ate kIxe ptMiga" aidk, beaMt srIr-kLpixa" nU| hM; cuLke h" .

arMBk mnuLK d; iXith;s ilKN v;ila" KojI ivdv;n" ne iliKA hE ik, mnuLK, pihl" ph;x", jMgl" Aid, ivc nMg;-wxMg; rihMd; sI. j;nvr" nU| m;r ke K;N; iXs dI muLK Kur;k sI . k;FI der mgro' aLg dI soZI AXI t" m;re hoXe j;nvr" nU| BuMn ke K;N; isLiKA .

hOlI hOlI aMn d;iNa" ate dLuw dhI' Aid anek pd;rq" dI vrto' dI soZI AXI . mnuLK ne hI ifr aLD aLD jIv-srIr" nU| n" (n;Pu') idLte . aMDj ate jerj K;NIa" de jIv" de srIr-kLpixa" n|U '' m;s '' ate PutBuj K;NI de jIv-srIr" nU| lkxI, s;g, Q;h, d;Ne, bIj Aid kih ke ate ifr aLD aLD n"a de ke iXnH" dI pz;N bN; lXI . AT; ate d;l vI srIr kLpixa" d; n"a hI hEe. iXh nhI' ho skd; ik kuZ jIv-srIr" nU| K;N ivc p;p hove ate dUje jIv-srIr" nU| K;N; p;p n; hove . je '' m;s '' *pxOH leK krm-fl,hukm,B;N; ate sMyog-pustk ibpRrn kI rIt to sLc d; m;rg .

Page 179: maas maas kar moorakh jhegre (new)

179

srIr nU| K;N; p;p hE t" '' s;g '' AT; Aid jIv-srIr nU| K;N; vI QLT p;p nhI' hE--'' m;su m;su kir mUrK Zgxe '' slok (56/15) dI dUjI str ivc hI sitgur" ne m;s de ivrowIa" nU| smZ;Pu'idA puLz ilA hoiXA hE—

kPuNu m;su kPuNu s;gu kh;vE iksu mih p;p sm;Ne - -?

Furm;n hE ik, he B;XI '' s;g '' to' tuh;D; B;v kI hE ? ate '' m;s '' ikhxI cIJ nU| kih ke p;p

p;p d; rOl; p; rhe ho ? B;v, s;g vI jIv d; kLpx; hE ate '' m;s '' vI jIv d; col; hI hE . jIv d;

col; hI jIv dI <ur;k hE . jIAw kw Awhwru jIA, Kwxw eyhu kryie ]1][955]-v;-18 mnuLK ApNI ikse

lukvI' suArq isLwI lXI jIv hLitA v;le p;p-puMn d; rOl; p; lE'd; hE . ajehe p;p-puMn v;le Brm n;l

sitgur" d; aqv; PunH" dI p;vn b;NI d; kI v;st; ?

Page 180: maas maas kar moorakh jhegre (new)

180

35. mnuLK; dehI (mnuKI-col;) durlLB

jd jIv dI mOt nhI' huMdI ate kevl jIa" de deh-cole hI ibnsde ate K;we j"de hn, t" ifr

mnuLK" de srIr vI iks krke nhI' K;we j; skde . mnuLK jd dUje jIa" d; iSk;r krke K"d; hE t", mnuLK" d; hI iSk;r krke iks k;rn nhI' K; skId; ? ies pRSn dw auqr, gurbwxNI ivc bVy ivsQwr nwl iliKAw imldw hY . isRStI rcnw prmwqmw dI Kyf hY, sMswr rcnw pRBU dw ricAw iek qmwSw hY . iXs jgt-tm;Se nU| veK veK ke, ApNI rcI ies KeD nU| veK veK ke (Bwv, AwpxI rcnw dI sMBwl krdw hoieAw) pRBU pRsMn huMd; rihMd; hE--vyKY ivgsY, kir vIcwru] (jpu-37)

asI' veKde h" ik mnuLK ne ijMnIa" KeD" bN;XIa" hn s;rIa" de aLD aLD pLke inym hn . KeD" de iXs inym nU| ibn" ikse ikMtU de sMs;r de s;re deS mMnde hn . ikse KeD de ikse inym te ikMtU krn v;l; Pus KeD ivc S;ml nhI' ho skd; . Xese trH" hI ak;lpurK dI iXh '' sMs;r-rcn"-KeD ''' vI iXLk pLke inym ivc bLZI cLl rhI hE . Pus pLke inym d; n; '' hukm '' hE . Pus '' prm n;q '' dI sMs;r rcn" d; kN kN Pus de inym-rUpI hukm ivc niqA hoiXA hE . '' Aip nwQu nwQI sB jw kI '' (jpu-29) . (iXs ivSe d; gurmit pLK cMgI trH" smZN lXI pustk '' ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg ''' de ze've" B;g ivco' '' hukm '' leK pxHo ) sMs;r-KeD ivc ijMne jIv-cole hLn PunH" s;ira" de aMdr Pus prm-Atm; d; aMS ivcr irh; hE . Pus aMS-Atm" d; asl iTk;N", dob;r; prm;tm; ivc lINt; hI hE . pRBU to' ivzixA jIv;tm; ijn" icr mux pRBU ivc nhI' j; imld;, Puh sMs;r ivcle anek deh-coila" ivc BTkd; rihd; hE . s;re jIv coila" ivco' kevl ate kevl mnuLK; dehI hI iXk ajeh; col; hE ijhx; Atm; nU| prm-Atm; n;l iml;p kr; deN dI pPuxI hE . kevl Xese mnuLK;-deh-QoxI te asv;r ho ke pRBU de deS tLk phuMc ho skdI hE . sMs;r-KeD d; iXh iLXk aTLl inym hE . iXs hukm dI PulM~N" koXI nhI' kr skd; . iXs ivLruw n; koXI ikMtU ho skd; hE n; koXI aMdoln hI ho skd; hE . isr inv" ke iXh hukm dI p;lN; krnI hI jIv d; wrm hE .

pRBU dI imhr aqv; ap;r ikrp; iXh hE ik mnuLK; dehI hor s;ira" srIr-coila" ivc sReST guN" v;lI hE . kevl XehI iXLk srIr hE ijs ivc A ke jIv nU| ApNe '' inj-w;m '' Pus '' ak;lpurK '' dI soZI A skdI hE . XehI k;rn hE ik sitgur" ne iXs mnuLK; dehI nU|, ap;r guN; v;l;, hrI d; mMdr, durlLB, anmol hIr;, hor s;rIa" jUn" d; srd;r, aMimRt Aid bcn" n;l viDAiXA hE . pRBU dI KeD de iXs pLK dI soZI lEN lXI APu gurb;NI Sbd" dI ivc;r krIXe:-- 222/1- itin krtE iXku Kelu rc;iXA .. k;iXA srIrE ivic sBu ikzu p;iXA ..

sbid Beid koXI mhlu p;Xe, mhle mhil bul;viNA .. 3 .. [117]-13-14 arq:--(he B;XI !) Pus krt;r ne (iXh jgt) iXk tm;S; ricA hoiXA hE, Pus ne mnuLK; srIr ivc hrek

guN Br idLt; hE . ijhx; koXI mnuLK gurU de Sbd r;hI' (ApNe Ape dI) Koj kr ke prm;tm; dI hJUrI h;sl kr lE'd; hRE, prm;tm; Pus nU| ApNI hJUrI (mihl) ivc iTk;XI rLKd; hE . 3 .

Page 181: maas maas kar moorakh jhegre (new)

181

ipzle cMge krm" n;l bNe sMsk;r" to' jd jIv;tm" te ak;lpurK dI imhr huMdI hE t" Pus d; iml;p mnuLK; dehI n;l huMd; hE . ajehI Atm" nU| sitgur" ne '' hMs '' vI ikh; hE :-- 223/2- k;iXA hMis sMjogu meil iml;iXA .. itn hI kIA ivjogu ijin Pup;iXA ..

mUrKu Boge Bogu duK sb;iXA .. suKhu PuWe rog p;p km;iXA ..

hrKhu sogu ivjogu Pup;iX Kp;iXA .. mUrK gNt gN;iX, Zgx; p;iXA ..

sitgur hiq inbexu Zgxu cuk;iXA .. krt; kre su hogu, n clE cl;iXA ..4.. [139]

arq:--srIr te jIv (-Atm;) d; sMjog imq ke (prm;tm; ne iXnH" nU| mnuLK;-jnm ivc) iXkLW; kr idLt; hE . ijs (pRBU) ne (srIr te jIv nU|) pEd; kIt; hE Pus ne hI (iXnH" lXI) ivzoxe (d; inym vI) bN; rLiKA hE . (prm WMD n;l sdIvI iml;p d; inym sI, PuCLc; Acrn ate PuCLcI Atmk avsq;, nhI' t" iXs srIr n;lo' vI ivzox; hE) (iXs ivzoxe nU| Bul; ke) mUrK jIv Bog Bogd; rihMd; hE jo s;re duLK" d; (mUl bNd;) hE . (Ble mnuLK" de idl" nU| duKI krn v;l;) p;p km;PuN de k;rn (Bog" de) suLK to' rog pEd; huMde hn . (Bog" dI) <uSI to' icMt; (te aMt nU|) ivzox; pEd; kr ke jnm mrn d; lMm; ZMbel; shex lE'd; hE .

(jnm mrn de gex nU| muk;PuN dI t;kt sitgurU de hLq ivc hE, (ijs nU| gurU imld; hE Pus d; iXh) ZMbel; muLk j"d; hE . ( iXs gex ivco' inkl j;N lXI jIv" dI koXI) ApNI cl;XI isANp cLl nhI' skdI, jo krt;r krd; hE PuhI huMd; hE . 4. 224/3- durlB deh p;iX m;ns kI ibrq; jnmu isr;vE ..

m;iXA moh mh; sMkT bn, t; isPu ruc Pupj;vE .. 1 .. [220]-6 arq:--(iXh mn ajeh; kur;he ipA hoiXA hE ik) bxI muLSkl n;l iml skN v;l; mnuLK; srIr pR;pt kr ke

vI iXs jnm nU| ivarq guJ;r (-isr;vE) irh; hE . (iXh sMs;r) jMgl (-bn) m;iXA de moh n;l nk;-nLk BirA ipA hE, (te mn) iXs (jMgl n;l hI) pRem bN; irh; hE . 1

mnuLK; dehI wMn hE ijs r;hI' pRBU d; iml;p hoiXA :-- 225/4- wMnu su m;Ns dehI p;XI ijtu pRiB apnE meil lI_ ..

wMnu su kiljugu, s;wsMig kIrtnu g;XIaE, n;nk n;mu aw;ru hI_ .. 4 .. [382]-8-47 arq:--he n;nk ! mEnU| B;g" v;l; mnuLK; srIr imilA ijs dI brkit n;l pRBU ne mEnU|

ApNe crn; ivc jox ilA (lok kiljug nU| inMdde hn, pr) iXh kiljug vI wMn hE joe gurU (gRMq s;ihb jI) dI sMgit ivc iTk ke (B;v, gurdev jI de hukm" anus;r clida") prm;tm" dI isFit s;l;h kItI j;Xe je prm;tm; d; n;m ihrde (-hI_) d; Asr; (-aw;ru) biNA rhe . 4 . mnuLK; jnm anmol rtn ?

226/5- rtn jnmu iXhu sfl BiXA .. khu n;nk pRB krI miXA .. 4 .. [387]-15-66

arq:--pMcm gurU n;nk jI d; Furm;n hE ik (ijMnH" mnuLK" Pute) prm;tm; ne (ApNe n;m dI d;t dI) imhr kItI PunH" d; rtn; vrg; iXh kImtI mnLuK; jnm k;my;b ho j"d; hE . 4 . mnuK; deh pPuxI

227/6- lK cPus;rIh join sb;XI .. m;Ns kPu pRiB dIXI viDAXI ..

iXsu pPuxI te jo nru cUkE, so AiX j;iX duKu p;iXd; .. 2 ..[1075]-1-5

Page 182: maas maas kar moorakh jhegre (new)

182

arq:--s;rIa" cOr;sI lLK jUn" ivco' prm;tm; ne mnuLK; jnm nU| viDAXI idLtI hE . pr ijhx; mnuLK iXs pPuxI to' KuMZ j"d; hE, Puh jnm mrn de gex ivc pE ke duLK Bogd; hE . 1 . mnuLK; srIr QoxI 228/7- QoxI tejiN deh r;im Pup;XIA r;m ..

ijtu hir pRBu j;pE s; wnu wMnu tuK;XIA r;m ..

ijtu hir pRBu j;pE s; wMnu s;b;sE wuir p;iXA ikrtu jxMd; ..

cix dehix QoxI ibKmu lQ;Xe imlu gurmuiK prm;nMd; ..

hir hir k;ju rc;iXA pUrE imil sMt jn; jM` AXI ..

jn n;nk hir vru p;iXA mMglu imil sMt jn; v;w;XI .. [575]-1-5

arq:--he B;XI ! iXh mnuLK; srIr-QoxI prm;tm" ne pEd; kItIhE (ik iXs QoxI Pute cxH ke jIvn-sFr nU| sflt; n;l nbexee so) ijs srIr QoxI de r;hI' mnuLK prm;tm; d; n;m jpd; hE, Puh wMn hE, Pus nU| S;b;S imldI hE (iXs dI r;hI') ipzle kIte krm" de sMsk;r" d; iXkLW PuCLQx pE'd; hE . iXs sohNI k;iXa"-QoxI Pute cxH, (iXh QoxI ) aOKe sMs;r-smuMdr to' p;r lMQ; lE'dI hE, (iXs dI r;hI') gurU dI srn pE ke prm AnMd de m;lk pRBU nU| j; iml . pUrn prm;tm; ne ijs jIv-iXstRI d; ivAh rc; idLt; (ijs ijMd-vhuTI nU| ApNe n;l iml;N d; Yo Yuk; idLt;), st sMgIa" n;l iml ke (m;no, Pus dI) jM` A gXI . he d;s n;nk ! s|t jn" nU| iml ke Pus jIv-iXstRI ne pRBU-ptI (d; iml;p) pR;pt kr ilA, Pus ne Atmk AnMd lLB ilA, Pus de aMdr Atmk <uSIa" de v;je vLj pXe . 4 . mnuLK; srIr hrI d; mMdr hE 229/8- hir mMdru soXI AKIaE ijqhu hir j;t; ..

m;ns deh gur bcnI p;iXA sBu Atm r;mu pz;t; ..

b;hir mUil n KojIaE Qr m;ih ibw;t; ..

mnmuK hir mMdr kI s;r n j;NnI itnI jnmu gv;t; ..

sB mih iXku vrtd; gur sbdI p;iXA j;XI .. 12 .. [953]-v;r-12

arq:--(Pu' t" s;re srIr hI '' hir mMdr '' B;v, rLb de rhN de q" hn, pr asl ivc) PuhI srIr '' hir mMdru '' ikh; j;N; c;hId; hE ijs ivc rLb pz;iNa; j;Xe, (so, mnuLK; srIr '' hir mMdr '' hE, ikPu''ik) mnuLK;-srIr ivc gurU de hukm te tur ke pRBU lLBd; hE, hr q" ivApk joit idLsdI hE . srIr to' b;hr B;lN dI PuCLkI lox nhI', (iXs srIr-) Qr ivc hI isrjNh;r vLs irh; hE . pr mn de ipLze turn v;le bMde (iXs mnuLK; srIr) '' hir-mMdr '' dI kdr nhI' j;Nde, Puh ApN; mnuLK; jnm (mn de ipLze tur ke hI) gv; j"de hn . (Pu' t") s;ira" srIr" ivc iXk pRBU hI ivApk hE, pr lLBd; hE gurU de Sbd (-igAn) de r;hI' . 12 . mnuLK; srIr sone d; iklH; ?

230/9- k;iXA kMcn koTu ap;r; .. ijsu ivic rivA sbdu ap;r; .. gurmuiK g;vE sd; guN s;ce, imil pRItm suKu p;iXd; .. 3 .. [1059]-2-16

arq:--ijs srIr ivc beaMt prm;tm; dI isFit s;l;h dI b;NI hr vele rihMdI hE, Puh srIr prm;tm; de rihN v;ste (m;no) sone d; iklH; hE . gurU de snmuLK rihN v;l; mnuLK (iCXs srIr dI r;hI) sd;-iqr prm;tm; de guN sd; g;Pu''d; rihMd; hE, Puh pRItm pRBU nU| iml ke sd; Atmk AnMd m;Nd; hE . 3 .

Page 183: maas maas kar moorakh jhegre (new)

183

kXI jnm" mgro' jIv nU| mnuK; dehI rUp col; imilA

231/10 aink jnm bhu jonI BRimA bhuir bhuir duK p;iXA .. tumrI ikRp; te m;nuK deh p;XI hE dehu drsu hir r;iXA .. 1 .. [207]-9-130

arq:--ne pRBU p;itS;h ! (m;iXA-gRisA jIv) anek" jnm" ivc bhut jUnIa" ivc BTkd; cilA APu'd; hE, (jnm mrn d;) duLK mux mux sh;rd; hE . terI imhr n;l (iXs ne huN) mnuLK srIr pR;pt kIt; hE (iXs nU|) drSn deh (te iXs dI ivk;r" vlo' riKA kr) . 1 .

iXs trH" hor kXI gurU Sbd hn ijnH" duAr; mnuLK;-srIr-col; durlLB ate srb jUn" ivco' PuCLc; ikh; igA hE . s;rIa" jUn" ivco' kevl mnuLK; srIr hI hE' ijs duAr; pRBU dI BgtI ho skdI hE, kevl mnuLK; srIr ivc kudrt ne sMs;r dI sev; kr skN lXI kXI pRk;r de s;wn bN; skN dI smrLq; ate yogt; p;XI hoXI hE . koiWa" n;lo' PuCLce ate wrtI de s;re pSUa" n;lo' blv;n srIr" v;le h;qIa", ait de furtIle ate SktI-S;lI bLbr Ser", b;;Q", biQAx", iBAnk iksm de JihrI sLp", jIPU'de mnuLK nU| ingl j;N v;le asr;l (Dragon) hv; ivc PuDn v;ila" pMKIa" ivco' m;s Kore ate dUje j;nvr" nU| m;r-K;Ne Puk;b, b;J, iSkre Aid, smuMdr ivcle <trn;k hLd tLk SktIa" n;l BrpUr bxe lMme cOxe srIr" v;lIa" vel mLzIa", D;lFn", S;rk", sI-l;iXn, gLl kI, s;re de s;re pSU pMKI iXs du-TMge mnuLK; srIr-kLpxe dI isrd;rI ivc isr inv;XI n;c krde veKe j"de hn. s;rI wrtI te mnuLK dI isrd;rI hE, b;kI s;rIa" jUn" mnLuK;-srIr-cole dIa" p;NI-h;r hn—

Avr join qyrI pinhwrI ] iesu DrqI mih qyrI iskdwrI ] [374]-12(4)

cPur;sI lLK jUn ivco' gurmit ne kevl mnuLK; srIr nU| hI, pRBU BgtI de yog mMina; hE . pr pRoiht-v;d ne pSUa" pMKIa" nU| bxe vLDe vLDe Bgt te bRhm-igAnI isLw kIt; hoiXA hE . r;m;iXN g;q; ivc iXLk (1) iXLk buLY; '' k" '' idb-idRSTI ate kr;m;tI Bgt biNa" grux (-r;j pMzI ijs nU| ivSnU|

Bgv;n dI sv;rI q;ipA hoiXA hE) nU| rm;iXN dI kq; suN;Pu'd; ate kXI pRk;r de igAn-PupdeS idMd; iFlm;iXA igA hoiXA hE .

(2) XehI grux surg" ivco' A ke, n;g-p;S ivc Fse, A<rI sUAs" te AXe, Bgv;n r;m ate PunH" de B;XI, lzmN, dI j;n bc;Pu'd; hE .

(3) iXLk igLw (murd;r K;NI igrZ) sRI r;m jI n;l ipt; v"g ipAr krd; hE ate sIt; nU| r;vn kolo' zuD;Pu'd; hoiXA ShId huMd; drs;iXA hoiXA hE

(4) ifr smu|dr de kMYe te iXLk igLw, hnU|m;n, aMgd Aid ate PunH" dI sEn" nU|, kXI mhIina" lXI ApN; Bojn bN;XI rLKN lXI v;rI v;rI mrn dI sl;h idMd; hE, pr zetI mgro', Puh vI sRI r;m jI n;l aMgl-sMglI jox ke r;je r;m jI d; ihtESI bN j"d; hE ate hnU|m;n nU| sIt; d; pt; dLs ke, Pus nU| lMk; Bejd; hE . gurU gRMq s;ihb jI d; Furm;n hE ik :---

232- cwir pwv, duie isMg, guMg muK, qb kYsy gun geI hY ]

aUTq bYTq Tygw pirhY, qb kq mUf lukeI hY ] 1 ] [524]-1

Page 184: maas maas kar moorakh jhegre (new)

184

ved", isimRtIa" aqv; pur;N" ivclIa" kq;-kh;NIa" dI sh;iXt; n;l hI mnuLK de mn ivc '' p;p puMn '' dI sOde-b;JI(B;v, p;p" de k;rn nrk" ivc pE j;N de Ktre nU| muk; lEN lXI imqe hoXe wrm-krm kr lENe)Aid v;l; Brm p; idLt; hoiXA hE. hJ;r" s;l" to' ajehIa" kq;-kh;NIa" suNida" rihN de pRB;v k;rn, B;rtI jMt; de mn" ivc PuhI sMsk;r pIxIa" to' ture A rhe hn. sitgur" ne, ved" Aid pur;Nk pustk" ivclIa" kq;-kh;NIa" to' pEN v;le ajehe inrmUl Brm" dI sE'kxe gur-b;NI Sbd" ivc KMDn" kItI hE, pr bdiksmtI iXh hE ik, gurU d; isLK gurmit igAn smZN dI lox Bul;XI bEW; hE. bR;hmNI ved" ivclIa" kq; kh;NIa" to' pE'de duKd;XI asr to' sitgur" ne s;nU| iXs pRk;r sucet kIt; hE:---

233 slok m: 2 .. kq; kh;NI bydØI ANI p;pu puMnu bIc;ru ..

de de lEN;, lE lE deN;, nrik surig avt;r ..

Putm miwm jwqIN ijnsI Brim BvE sMs;ru ..

aMimRt b;NI ttu vK;NI igAn iwAn ivic AXI ..

gurmuiK AKI gurmuiK j;tI, surqØI krim iwAXI ..

hukmu s;ij hukmE ivic rKE hukmE aMdir veKE ..

n;nk aghu hPumE tuTE t", ko ilKIaE leKE .. 1 ..

m: 1 .. bedu puk;re puMnu p;pu, surg nrk k; bIPu ..

jo bIjE so PugvE, K"d; j;NE jIPu ..

igAnu sl;he vD; kir, sco sc; n;Pu ..

scu bIjE, sc PugvE, drgh p;XIaE q;Pu ..

bedu vp;rI igAnu r;is, krmI plE hoiX ..

n;nk r;sI b;hr; lid n cilA koiX .. 2 ..[1243]-v;r-16

B;v-arq:--jo isiKA ved" ne idLtI, Pus ivc iXh ivc;r hE ik, p;p kIh hE te puMn kIh hE . Pus ne iXh dLisA hE ik hLqo' de ke hI mux lXId; hE te jo kuZ ikse to' lE'de h" Puh agle jnm ivc)moxId; hE, ApNe kIte krm; anus;r nrk ivc j" surg ivc j; skId; hE . iXs t;lIm anus;r dunIa" PuCLcIa" nIvIa" J;t" te iksm" de Brm ivc <uAr huMdI hE . pr jo b;NI gurU (n;nk jI) ne Puc;rI hE, ijs de DUMQe Bet nU| gurU ne smiZA hE te ijs nU| surita" ne jipA hE Puh b;NI n;m-aMimRt n;l BrI hoXI hE, te pRBU de guN dLsdI hE . iXs b;NI ne smZ;iXA hE ik prm;tm; ApN; hukm-rUp sLitA s;j ke sB jIa" nU| isrijA ate Pus hukm-rUp mry;d; duAr; sB dI sMB;l krd; hE . he n;nk ! iXs b;NI dI brkt n;l pihl" jIv dI hPumE dUr huMdI hE t" jIv pRBU dI hJUrI ivc pRv;n huMd; hE .

Xese gLl nU| gurU n;nk jI ne iXPu' hor s;F kIt; hEE--ved" dI isLiKA iXh hE ik jIv d; kIt; hoiXA '' puMn-krm '' Pus de v;ste surg imlN d; sbLb bNd; hE te '' p;p-krm '' jIv lXI nrk lE j;N d; k;rn ho j"d; hE . iXs trH" ApNe kIte hoXe puMn j" p;p d; fl K;N v;l; hrek pR;NI j;N lE'd; hE ik Pus ne nrk" ivc j;N v;le krm vLw kIte hn ik surg" ivc puLj skN v;le wrm-krm vLw kIte hn . iXs sOdeb;JI v;lI t;lIm n;l mnuLK krm-k"DI bN j"d; hE .

Page 185: maas maas kar moorakh jhegre (new)

185

ajehe igAn ivc pRBU dI isFt-s;l;h ate pRBU dI imhr nU| koXI q" nhI'. pr gurU d; b<iSA igAn prm;tm; nU| vLD; AK ke Pus dI isFt-s;l;h krd; hE . ijhx; mnuLK ApNe

ihrde ivc pRBU d; n;m bIjd; hE Pus de aMdr n;m hI pRfuLlt huMd; hE, te Pus nU| pRBU dI hJUrI ivc Adr imld; hE . so p;p te puMn de fl dLs ke ved vp;r dIa" B;v, sOde b;JI dIa" gLl" krd; hE . pr mnuLK lXI asl r;s pUMjI pRBU de guN" d; igAn hE te iXh igAn pRBU dI imhr n;l gurU to' imld; hE . pRBU dI isFt s;l;h de igAn-rUpI pUMjI to' ibn" koXCI mnuLK jgt to' nF; KLT ke nhI' j; skd; . 2 .

ajehe sLce ate PuCLce igAn to' asI' TuLT gXe . ijs d; isLT; hE ik s;De mn" ivc ifr PuhI pur"Nk Brm" de pur;Nee sMsk;r surjIt ho gXe ate mux PunH" hI vihm" ivc fs rhe h" ijnH" ivco' sitgur" ne s;nU| b;ho' fx ke, bxe ytn" n;l kLYN dI imhr kItI sI .

as" Pupr cMgI trH" smZ ilA hE ik mnuLK; dehI hrI d; mMdr hE ate mnuLK; srIr dI hLitA d; arq hE pRBU d; Qr Y;PuN;, j" pRBU de mhl" tLk puc; skN v;lI pPuxI tox deNI aqv; ikse jIv nU| pRBU de deS ivc lE j;N v;lI Pus dI QoxI m;r deNI . bxI durlLB iXs mnuLK; dehI nU| t" devte vI trsde hn:-- 234- gur sev; te Bgit km;XI .. tb iXh m;ns dehI p;XI ..

iXs dehI kPu ismrih dev .. so dehI Bju hir kI sev .. 1 .. [1159]-1-9 kLlH d; D;kU mnuLK aLj wrm;tm; ate mnuLKt; d; sevk bN igA . kLlH d; WLG aLj B;XI

sLjN bN igA . kLlH d; cor D;kU aLj d; B;XI ibwI cMd j" B;XI BUmIa" bN igA, kLlH d; bMde-K;N; BIl, aLj B;CXI kOD; jI bN igA . kXIa" ne <;s s;wn" duAr; mnuLK; srIr ivc ajehIa" SktIa" pRgT kr lXIa" ijs nU| dUje mnLuK" ne kr;m;t d; n;m de ik Pus nU| pUjN; SurU kr idLt; . mnLuK; dehI nU| pSU pMzIa" dI pLwr te smZN; aigAnt; hE ate j" ifr isLK nU| BrmI bN;PuN v;lI kuTlt; hE .

Page 186: maas maas kar moorakh jhegre (new)

186

36. jIa diXA prv;nu

ihMdU wrm de gurU, bR;hmN ne wrm de arq ajehe imqe hoXe hn ik Pus anus;r koXI ihMdU

awrmI nhI' bN skd; . r;m;iXN dI ijs g;q; nU| T.V. te ivK;iXA igA sI, ate ijs dIa" Video rIl" bJ;r ivc ivkdIa" ate Qr" ivc veKIa" j"dIa" hn, Pus ivc kXI q"XI ikh; igA hE ik '' ikse d; wrm iks vele kI hE ? 'iXs d; FEsl; Pus mnuLK ne Ap krn; hu Md; hE '' . mh"B;rt g;q; dI iflm;XI gXI tsvIr ivc, jMg de mEd;n ivc kEro' p"Doa" d; gurU, srb-sReST bR;hmN, dRoN;c;ry; kRow ivc AiXA bRhm-astR cl;PuN lXI itAr ho j"d; hE . Bgv;n bRHhm; jI surg" ivco' dOx ke jMg de mEd;n ivc puLj j"de hn . PunH nU| bR;hmN" Pute bx; Pucec; m;N hoN d; k;rn iXh hE ik, bR;hmN" nU| PunH" ne (Bgv;n bRhm; jI ne) kiqt tOr te, ApNe mUMh ivco' pEd; krke B;rtIa" de wrm d; ate sm;jI iJMdgI d;, krt;-wrt; q;ipA sI . aqv; B;rtIa" d; gurU q;p deN d; bR;hmN te vLD; Pupk;r kIt; sI . Bgv;n bRhm; jI ne dRoN nU| smZ;iXA ik srb-n;sk bRhm-astR kevl wrm dI rLiKA lXI cl;iXA j; skd; hE . iXs jMg ivc p"Do wrm-yuLw kr rhe hn ate Puh (B;v, dRoN) awrmIa" de pLK ivc lx irh; hE. t" ApNe jnm-d;t;, bRhm" jI de PuCLtr ivc dRoN iXh kihMd; iflm;iXA hoiXA hE --'' p"Do ApNe hLk lXI lx ke ApNe wrm dI plN; kr rhe hn, mE awrm de p;se lx rhe dRjown de pLK ivc lx ke ApNe wrm dI p;lN; kr irh; h" . iks d; wrm kI hE--iXh mnuLK ne Ap inrN; krn; huMd; hE '' . iXh suN ke, Bgv;n bRhm" jI iKskde bNe. iXs trH" bR;hmNI wrm de anus;r je koXI mnuLK ktl,, D;k;, WLgI, Aid, ikse vI trH" d; mMd km;PuN nU| ApN; wrm mMn lXe t", Pus nU | awrmI ikve' mMina" j; skd; hE ?

m;s ivrowI, s;De isLK ilK;rIa" d; '' jIa diXA '' b;re PuhI i<Al hE ijhx; '' wrm ''' b;re bR;hmN d; hE . as" ipLze pixHA hE, gurmit de pLke isw"t anus;r, aMn de d;iNa" ivc, p;NI ivc, bn;sptI, anek kIxe ikT;NU Aid, jIa" to' ibn" koXI nhI' hE . gurmit de iXs isw"t dI p;lN; krn v;le gurisLK lXI JrUrI hE ik iXnH" s;re jIv" pRtI s;vI' diXA imhr bN;XI rLKe . pr ajeh; krn d; arq ikPu'ik BuLKe mrn; hE, iXs lXI iXnH" ne gurb;NI d; sitk;r guA ke, gurmit de isw"t" dIa" vMDIa" p; lXIa" . B;v, bR;hNI F;rmUl; vrt ke ApNe lXI diXA d; wrm ApNI mrJI v;l; q;p ilA . setj K;NI dI Pupj jIv" (mLzr", ikT;NUa", jUa" Aid kXI pRk;r de kIixa") ate PutBuj K;NI dI Pupj jIv" (aMn de d;iNa", s;g-sbJIa", Fsl" aqv; ruK" Aid) de smUhk ivn;S lXI r;h Kuhl lEN lXI iXCnH" ivc tLt" dI Q;T dLs idLtI . B;v, bn;sptI ivc iXLk ate setjI jIv" ivc do tLt" dI pRw;ngI imq lXI . iXs trH" s;rI isRSTI pMj tLt" to' bNI--pMc ttu kir tuwu isRsiT sB s;jI '' (736) v;le gurb;NI de dUje isw"t te vI, ibLpRI F;rmUl; vrt ke Pus dIa" vI lIr" kr lXIa" . diXA d; Ketr ApNI mrJI v;l; imq ilA . iXnH" ilK;rI gurisLK ivdv;n" dI nJr ivc diXA de

p;tR kevl PuhI jIv hn ijnH" d; iSk;r *isLK krde hn, j" isLK ijnH" d; ZTk; krke m;s K"de hn. * iXnH" ilK;rIa" dIa" pustk" ivc kevl isLK nU| hI PupdeS hE, kevl gurU n;nk jI dI b;NI dI KMDN; ho rhI hEE

Page 187: maas maas kar moorakh jhegre (new)

187

B;v, iXh hE ik m;s K;N v;le s;re isLK m;s-ivrowIa" dI nJr" ivc '' inrdXI '' j" '' ks;XI '' hn .

as" iXh smZN; hE ik, s;rIa" K;NIa" dI Pupj ivc '' jIv '' dI sm;n ho'd nU| mMnN v;lI gurmit d;, diXA b;re srb-s"Z;, srb-pRv;nt, iXLk s;r pLk; isw"t kI hE ?

iXs pRSn d; WIk PuLtr lLBN lXI s;nU| mnuLK; srIr de iXLk JrUrI pLK nU| smZN dI lox hE . kXI gurb;NI-Sbd" dI ivc;r to' as" cMgI trH" smZ ilA hE ik mnuLK; dehI s;rIa" jUn" ivco' sReST ate durlLB hE . iXh vI asI' j;Nde h" ik mnuLK ApNI ivlLKN buLwI de bl n;l s;rIa" jUn" d; srd;r bN bEW; hE . pr, mnu~K kol, ies ivl~Kx bu~DI nwloN vI ivl~Kx, AijhI SkqI hY ijhVI sMswr dy hor iksy vI jIv kol nhI' hY[ auh AdBuq SkqI hY '' mn '' [ ivdv;n" d; kqn hE ik mn krke AdmI (hm AdmI hW iek dmI) nU| " mnu~K '' ikh; igA hE . '' mn '' krke mnuLK k;mn; krd; hE . s;rIa" mMg", s;rIa" k;mn; d; BMD;r kevl '' mn '' hI hE . '' mn '' krke hI mnuLK ne kXI pRk;r dIa" kr;m;tI k;Y" kLYIa" hn . '' mn '' dIa" k;mn" bu~DI pUrIa" krdI hE . ibl;vl r;g ivc gurU n;nk jI d; Furm;n hE '' mn kw kihAw mnsw krY ] " [832]-2 [sRI gurU gRMq s;ihb drpN '' ivc mns; d; arq buLwI iliKA hEE] mn de k;rn hI sMs;r d; iSMg;r viwA . kXI iksm" de suMdr ate ivS;l smuMdrI bexe, kXI trH" dIa" rel-gLDIa", hEr;n kr deN v;lIa" iXm;rt;--Buildings-asm;n" nU| zUMhde burj, rONk" n;l Bre suMdr b;G-bGIce ate mMDIa", bLica" dIa" KeD" de mEd;n, sB kuZ mn dI deN hE . mn mEl; ho igA t" sMs;r-yuLw lLge ate mnuLK" dI smUhk tb;hI hoXI. QuLg vsde Sihr Puj;x bN gXe. mn dI iXLizA ne hI GrIb" l;c;r" dI sev; lXI ipMglv;xe bNv;Xe . '' mn '' dI BuLK ne hI buLcx K;ne bNv;Xe . mn ne c;ihA te srIr nU| asm;nI lE PuLDN v;le hv;XI jh;J bNe, mn dI locn; ne aijhe r;kT bNv;Xe ijhxe mnuLK nU| cMd te lE gXe . mn dI ikrp; n;l hI mMdr bNe ate mMdr" ivc pXIa" pLqr" dIa" mUrtIa" n;l mnuLK ne ApNIa" m;sUm bLcIa" vI mn de AKe lLg ke hI ivAh idLtIa" sn . iXs adBuLt SktIa" v;le '' mn '' to' pSU pMzI v"je hn . kyvl mnu~K hI mn ijhI ivl~Kx dwq pRwpq kr sikAw hY] .

mn dI iXk;grt; ne mnuLK nU| ceTkI-isLw bN; idLt;, mn aDol avsq; ivc puLj igA t" mnuLK rLb d; rUp bN igA . ijnH" ne mn dI Gul;mI zLD idLtI Puh mh"-purK bN gXe . ijse ne mn nU| ijLt ilA, Puh B;ve' tLtI tvI te bEW igA, B;ve' PubldI deG ivc bEW igA, B;ve' Are de heW cIirA j;N lXI bnH ilA igA, B;ve' KoprI Putrv;Pu'N lXI bEW; hE, B;ve' bMd-bMd kLTe j;N lXI Pus nU| bEWN lXI kih idLt; hE, te B;ve mnuLK nU| crKxI te c;xH idLt; igA, B;ve' Jihr d; ipAl; pIN; pE igA, B;ve' sUlI te TMG idLt; igA, ate B;ve' hLq ipLze bMnH ke F;sI' de t<te te ilA Kx; kIt;, iXs ne koXI duLK mihsUs n; kIt;, sgo' Sukr Sukr krd; muskr;Pu'd; hI idLs AiXA . pSU-pMzI kol mn n; hoN krke Puh ApNe srIr to' inrlep nhI' ho skd; . Pus d; srIr hI Pus lXI sB kuZ hE . ifr—

mnu prdysI jy QIAY sBu dysu prwieAw ]7]{767}-2-5

ikse q"Pu' '' mn '' aLk j;Xe t" _qe irh; nhI' j; skd; . je mn ikse hor q" BTk irh; hove

Page 188: maas maas kar moorakh jhegre (new)

188

t" sitsMg ivc bEWe rihN d; kI arq ?— gur sBw eyv n pweIAY nw nyVY nw dUir ] nwnk siqguru qW imlY jw mnu rhY hjUir ] 2 ] [83]-v;-4

h;Jr huMd; hoiXA vI mnuLK GEr-h;Jr ho j"d; hE . kol bEW; hE, kMn WIk kMm krde hn, srIr irST-puST hE, pr kevl mnuLK hI jo iXh AKN te mjbUr ho j"d; hE--hE' ! kI ikh; XI ? iXk v;rI Fer AKI', mer; mn ikte l"Be cl; igA sI, mE' suiNa; nhI' . aLKIa" bx; sohN; veKdIa" hn ,pr mnuLK r;h BuLl ke aLge lMQ j"d; hE, ifr muxn; pE igA . pr pSU pMzI d; srIr hI sLB kuZ huMd; hE . pSU nU| kde lox nhI' pE'dI dob;r; suNn dI . kuLt; B;ve' ikse h;lt ivc bEW; hove, suLt; hove, ibxk suN ke ZLT BO'kN lLg pE'd; hE ik koXI _pr; ivhxe vx irh; hE . pSU pMzI d; veKN", aqv; Pus d; s;r; ivh;r Instinktive hE B;v, pSU dI ikrt suB;vk j" mSInI hE . je ikte pSU-pMzIa" kol vI '' mn '' huMd; t" sMs;r d; k;r ivh;r XeDI srlt; n;l kde n; cld; . jIv" dI koXI n koXI SreNI aMdoln ivc ruLZI hI rihMdI hE . mn dIa" k"mn" hI hxt;l" krv;Pu'dIa" hn . je pSUa" kol iXh mn huMd; t", mnuLK de vtIre ivrLuw kde Qoxe te kde bld, kde PU'W te kde gwe Aid kMm-zLD hxt;l krI hI rLKde . ate S;iXd kde mrn vrt vI arMB kr bEWde ? pSU-pMzI ajehe ivc;r" to' kore huMde hn . ikPu'ik iXnH" kol mn nhI' hE . k;mn" ikve' Pupje ? Xese lXI kuLt; kde Ser bN j;N dI iXLizA n;l ZUrd; nhI' . k" kde nhI' c;huMd; ik Puh hMs bN j;Xe . rjnI v;lI aMimRt dI zLpxI ivco' icLT; bN ke inklN;, k" kde nhI' mMn skd; . iXh kevl mnuLK dI k;mn; dI Pupj kor; ZUW hE . sRI drb;r s;ihb de srovr de kMYe (1973 dI) dob;r; -lLgI duK-BMjnI berI dI pUj; vI, mnuLK dI k;mn; hI kr;XI j; rhI hE . sv;Xe mnuLK de, s;re jIv jMtU ApNI ApNI h;lt ivc pUrI trH" sMtuST ate suKI hn . duKI j" suKI, kevl mn hI huMd; hE . srIr t" kevl pIx mMnd; j" Ar;m anBv krd; hE . mn dI aNho'd ne pSU-pMzIa" nU| '' hrK sog '' to' riht kr idLt; hoiXA hE .

mnuLK ikse dI vwIkI d; bdl; Pus to' vI vLw vwIkI ivc lEN dI ivc;r bN;Pu'd; hE . bdl; lEN lXI kXI trH" dIa" skIm;' Qxd; hE . lox ans;r hiqAr iXkLWe krd; hE . wx; bN;Pu'd; hE . pr mn to' kore pSU pMzI ajehIa" ivc;r" to' aiBLj hn . musIbt ivc ikse dUje vlo' kItI sh;iXt; d; mnuLK wMnv;d krd; hE, nekI d; bdl; nekI ivc deN dIa" ivc;r" vI mnuLK hI bN;Pu'd; hE . mn to' riht pSU-pMzI ikse d; wMnv;d ikve' kre ? je ikte koXI pSU pMzI ikse n;l ipAr krn; j" Pus de khe lgN; isLK j"d; hE t" iXh vI mnuLK dI isANp, imhnt ate lgn d; isLT; hE . yojn"-bLw inym v;lI lg;t;r isKl;XI de'de rihN n;l, ate pSU de kudrtI-suB; anus;r vrto' krde rihN n;l, pSU pMzI vI kXI trH" d; kMm isLK j"de hn . iXh _ve' hI hE ijve mnuLK kXI trH" dIa" mSIn" kolo' kMm lE irh; hE . pSUa" ivclI Puh yogt;, mn to' PupjI k;mn" krke nhI' hE .

F"sI d; hukm ho j;N te mnuLK d; mn XeD; ifkr ivc pE j"d; hE ik kXI mhIne pihl" hI srIr suLkN; a;rMB ho j"d; hE . kXI v;rI mn iX|n; Dr j"d; hE ik srIr dI mOt ho j"dI hE . aLKI' veiKA hE ik lohxI Aid v;le idn ZTkXIa" ne 10/11 bLkre ilA ke bLwe huMde hn . svere iXLk iXCLk krke Kuhl ke kol hI ZTk; rhe huMde hn . ipze rhe bLkre Aps ivc iBxde ate <rmLstIa" kr rhe hu|de hn . icMt; iFkr kevl mnuLK nU| hI hE . pSUa" nU| icMt; ikve' hove ? PunH" kol icMt; ifkr krn

Page 189: maas maas kar moorakh jhegre (new)

189

v;l; '' mn '' t" hE hI nhI' . gurb;NI d; isw"t mnLuK de mn nU| suKI bN;Pu'N lXI hE . bRhm d; igAn mnuLKI-mn dI

BTkN; dUr krd; hE--'' igAn k; bw; mnu rhE '' (469) bRhm igAn v;lI gurb;NI mn nUM hI ijLtN d; igAn hE . ikPu'ik— min jItE jgu jItu .. [jpu-28] sRI gurU gRMq s;ihb jI, mn k;bU ivc rLKN de igAn dI b<SiS beaMt gurU-v;k" duAr;

inrMtr kr rhe hn . kuZ gurU-Furm;n iXs pRk;r hn:-- 235- iXhu mnUA iKnu n iTkE bhu rMgI dh dh idis cil cil h;Ye ..

guru pUr; p;iXA vDB;gI hir mMtRu dIA ' mnu ' W;Ye .. 1 .. [171]-7-21-59

je khIXe ik pSUa" kol idm;G nhI' hE t" iXh Glt hE . kXI pSUa" dI y;d SktI mnuLK nU| hEr;n krn v;lI huMdI hE . kXI pSU-pMzIa" ivc suMQN ate suNn SktI mnuLK" n;lo' kXI guN; vLw hE . mnuLK aikrtQN ho skd; hE pr kuLt; ApNe m;lk d; sd; vF;d;r hE . pSUa" ivclIa" PucecIa" isFt" de k;rn pSUa" to' kXI trH" dI isLiKA lEN d; PupdeS vI kXI mh"purK" ne idLt; hE . s;XI' bulHe S;h ne kuita" to' hI prert ho ke iliKA hE:--

rwqIN jwgyN kryN iebwdq, rwqIN jwgx ku~qy, qYQoN au~qy [ BONkxoN bMd mUl nw huMdy, jw rUVI qy suqy, qYQoN au~qy [ ^sm Awpxy dw dr nw C~fdy, BwvyN v~jx ju~qy, qYQoN au~qy [ bulHy Swh koeI vsq ivhwj lY, nhIN qy bwzI lY gey ku~qy, qYQoN au~qy [ gurb;NI ivc vI h;qI, Ser, igLdx, gw;, Qoxe, gPU, bld, BE's;, kuLt;, ibLlI, cUh;, QIs, sLp,

mor, koiXl, kUMj, bbIh;, BMvr;, ptMg;, BMbIrI, Aid kXI pSU pMzIa" ivcle guN" aOgN" to' mnuLK nU| PupdeS deN lXI 500 (pMj sO) to' vLw gurU-Sbd* hn . pr gurb;NI ivc pSU-pMzIa" de m;re j;N ate K;we j;N dI crc; gurmit d; ivS; nhI' hE . ijs gurU-Sbd ivc pSU-pMzIa" de m;re j" K;we j;N d; iJkr hE, Pus ivc sitgur" ne krmk"DI trIika" n;l pRm;tm; nU| <uS krn v;ilA" nU| PupdeS idLt; hE . kiqt YMg dI jIv-hLitA, j" aihMs;-prmo wrm;, gurmit isw"t nhI' hE .

pSU-pMzIa" nU| bRhm-igAn deN lXI j" PunH" d; Acrn PuCLc; krn lXI, sMs;r ivc kde koXI avt;r j" suw;rk pEd; nhI' hoiXA . n; hI kde ikse avt;rI SktI ne pSUa" de iSk;r ivruLw j" pSU-pMzIa" de m;s K;N de ivrow ivc, j" ikse trH" vI pSU-pMzIa" de Pucece Ble <;tr koXI kurb;nI hI idLtI . sd; mnuLK" dI Bl;XI lXI hI dEvI SktIa" pRGT hoXIa", ate mnLuK" de mn nU| hI suKI krn de ytn" ivc hI kXI trH" dIa" kurb;nIa" hoXIa" ate mh"purK" ne kevl mnuLKt; de Ble lXI hI srbMs v;re .

jIv-hLitA aqv; m;s K;N de ivrow ivc pustk" ilKN v;lee sLjN, 1951 dIa" grmIa" *PunH" gurb;NI Sbd" nU| pUre verve n;l, arq" smet pustk '' ibLpRn kI rIt to' sLc d; mrg '' ivc iliKA j; kee b;kI gurU Sbd" dI sUcI idLtI j; rhI hE .

Page 190: maas maas kar moorakh jhegre (new)

190

sme' pMj;b ivc hI sn, jdo pMj;b te bxe tkxe iTLDI dl ne hLl; bol idLt; sI . mLkxIa" dI Puh hnerI XeDI gUhxI

sI ik rel gLDIa" cLlN to' ruk gXIa" sn . ijLqe ikte Puh iBAnk dl ruLK" te bEW j"d; sI, kXI ruLK" de T;hNe TuLT gXe sn . fsl" dI smUhk tb;hI hMudI veKI nhI' sI j; rhI . h;l" ik PunHI idnI' imLTI de tel dI bxI Q;T sI ate kevl r;Sn k;rD" te hI imld; sI, pr Pus iTLDI dl nU| s;x s;x ke <tm krn lXI, TrLk" ivc Br Br ke tel vrt;iXA igA sI . Puh QxI ajehI A bNI sI ik jIv-hLitA d; rOl; p;PuN v;ila" vLDe aihMs; v;dIa" d; mn vI, ' (ApNI ate ApNe bLica" dI <ur;k dI rLiKA lXI iXs iBAnk) iTLDI-dl (silHA-jIv") dI vLw to' vLw (jIv-) hLitA kr deN lXI k;hl; ipA hoiXA sI . ifr, Fsl" dI smUhk tb;hI krn v;ila" kIixa" nU| bxIa" JihrIlIa" dv;XIa" n;l m;r deN; kI jIa diXA hE ? deS ivc pleg pXI sI . kevl mnuLK dI rLiKA v;ste beaMt cUiha" nU| m;irA igA hE .

j;n s;ira" jIv" ivc PuhI hE jo mnLuK de srIr ivc hE--ajehIa" PuktIa" juktIa" Qx ke mnuLK" nU| BrmI bN;PuN v;l; vI mnuLK d; mn hI hE . hMk;r, k;m, kRow, loB, moh, itRSn; Aid ivk;r" ivc mn hI fsd; hE, ate mn dI BTkN; '' duLK '' hE ate mn d; iTk;Pu hI '' suLK" '' d; BMD;r hE :-- 236- min AnMdu mMqRü guir dIA .. itRsn buZI mnu inhclu qIA .. 3 ..[387]-14-65

gurU gRMq s;ihb ivc '' idl '' j" '' ihrd; '' m;s de Pus loqxe nU| nhI' ikh; igA ijhx; srIr ivc lhU de gex nU| cl;XI rLKN dI sev; kr irh; hE . idl, ihrd; ate '' mn '' iXko anuBv de aLD aLD n;m hn . ikse d; ihrd; duKI krn;, ikse d; idl duKI krn; j" ikse d; mn duKI krn;, iXko gLl hE . jd iXh mn isv;Xe mnuLK de hor ikse jIv kol hE hI nhI', ifr Puh ikse duKI sme' j" suKI sme' de APuN j;N n;l pRB;vt ikve' ho skd; hE ?

nLk" te pLTIa" bMnHI ifrde jEnIa" de gurU srevxe '' aihMs; '' de puj;rI hn . jIv ihMs; de Dr to' t;J; s;F p;NI nhI' pI'de . aLg b;lN n;l lLkxI gohe Aid ivcle kIxe mr j"de hn, iXs jIv hLitA de p;p to' bce rihN lXI Puh Ap kde roTI Aid Bojn nhI' bN;Pu'de . roJI km;PuN v;l; koXI wMd; vI ApNe hLqI Xese Dro' nhI' krde ate jUWI aqv; behI roTI sd; mMg ke K"de hn . pK;ne nU| folde hn ik jIv pEd; ho ke, ikte mr n; j;N . ajehI jIv-hLitA ho j;N nU| vI Puh p;p mMnde hn . iXSn;n vI Xese Dro' nhI' krde . isr de v;l suAh l; ke puLTde rihMde hn . v;l; nU| ikse Pustre kE'cI Aid n;l nhI' muMnde ik ikte koXI jU| n; mr j;Xe . kIxe mkOxe pEr" heW A ke n" mr j"N iXs lXI rste ivco' PunH" nU| hT;XI rLKN lXI hLq; ivc v;l" v;lI cOrI fxI huMdI hE ate sd; aLge ipLze turde hn . jIv ihMs; de hI Dro' koXI wrm-krm vI nhI' krde . bs jIv ihMs; to' bce rihN ivc hI ApNI kilAN mMnde hn . ajehe '' aihMs;-v;dIa" pRq;iX m;Z kI v;r ivc sit gurU n;nk s;ihb jI d; p;vn slok hE :-- 237 slok m: 1 .. isru Koh;iX pIaih mlv;NI, jUW; mMig mMig K;hI ..

fol fdIhit muih lEin Bx;s; p;NI deiK sg;hI .. BeD; v;gI isru Koh;iXin BrIain hqu suAhI .. m;PUU pIPU ikrtu gv;iXin Tbr rovin w;hI ..

Page 191: maas maas kar moorakh jhegre (new)

191

_n; ipMDu n ptil, ikirA n dIv;, muXe ikq;PU p;hI .. aWsiW tIrq dein n YoXI bRhmN aMnu n K;hI .. sd; kucIl rhih idnu r;tI mqE iTke n;hI .. ZuMDI p;iX bhin init mrNE dix dIb;iN n j;hI .. lkI k;se hqI fuMmN ago ipzI j;hI .. ... ] 1 ] [149]-v;r-26

kIxe, mkoixA, itLtr", bTeira" Aid te diXA krn d; PupdeS deN v;ila" de deS-v;sI Br;v" dI jIa diXA de aslI rUp de je drSn ho j;N, t" s;re Ble mnuLK" d; ihrd; pIx n;l kurl; PuWd; hE . aihMs; v;dIa" de deS ivc gPU nU| m;t; kih ke pUijA j"d; hE . pr anek" gPUa" ate gPUa" de j;Xe, BuLK ate ibm;rI de duKo' hLDIa" dI muLW bNe sxk" de kMiYa" te pXe, zxIa" m;rde mOt n;l Qol kr rhe, sihkde veKe j"de hn . jIPU'de pSUa" de m;s nU| k" kuLte K; rhe huMde hn . mLKIa" de dl PunH" nU| txF; rhe huMde hn, pr koXI diXAv;n PunH" d; sh;XI nhI' huMd; . jIa-diXA nU| vLD; puMn, aqv; jIv-hLitA nU| vLD; p;p smZN d; PupdeS deN lXI, pustk" ilKN v;le s;De iXh vIr, ajehe duKI pSUa" de kolo' lMQN lLge ApNe nLk te kLpx; rLK lEN v;lI anoKI '' jIa-diXA '' kr rhe huMde hn . isr" ivc kIxe pXe hoXe b;rb;r lg;t;r isr nU| ZTkde kXI kuLte glIa" ivc cUM cUM krde dOxe ifrde hn, pr PunH" d; koXI sh;XI nhI' huMd; . je koXI diXAv;n PunH" de isr ivc golI m;r ke PunH" dI j;n Pus iBAnk duLK to' zuD; deve, t" iXh aihMs; v;dIXe Pus nU| vLD; p;pI AK ke BMDde hn . koXI ivrl; hI ajeh; Qr hoveg; ijs de s;re pSU irST-puST ate moTe t;Je ate pUrI trH" tMdrust hoNge . koXI ivrl; hI B;g" v;l; pirv;r hoveg; ijLqe pSUa" lXI, ApNI lox anus;r c;r;-p;NI K; pI skN d; KuLlH; pRbMw hoveg; nhI' t" B;rtI mnuLK de Qr" ivc YLWIa" hoXIa" KurlIa" te bLZe hoXe mrIal ijhe pSU, ZLg Bre mU|h n;l Pug;lI krde ate mLKIa" PuD;Pu'N lXI pUzl te isr ihl;PuN ivc ruLZe, idLs APu'de hn . 10/12 sv;rIa" lLdI T"ge nU| iKc rhe, m;xe ate (kXI q;v" to') J<mI ipMDe v;lI QoxI nU| duxkI p;XI rLKN lXI, soTIa" dI b;rS huMdI, veKI j; skdI hE . Doxw qy pey k~nHy p;Te hoXe, sLT" vLj vLj ke puxe pXe hoXe, JKm" ivco' lhU vgde, bOld, ZoTe kxkdI wuLp ivc jIB" kLYI, D"g" dI z"ve, tkxe B;r n;l lLdIa" rehxIa" nU| wU rhe huMde hn . kI iXh s;rI jIa diXA hI hE jI ? kI m;s ivrowIa" d; iwAn, iXs jIv hLitA vLl vI kde igA hE ? kI k;rn hE ik, s;De iXnH" cOh" ilK;rIa" smet, hor vLDe itAgI '' mh"n-purK" '' ivco' ikse ne, pSUa" te huMde iXs Jihr-kihr b;re ApNI pustk ivc, iXLk aLKr vI nhI' iliKA ?

iXMglE'D, Fr"s amrIk; deS, d;s ne veKe hn . iXnH" ivc hJ;r" pSU ate lLK" murGe-murGIa" roj hI mSIn" duAr; m;r ke, PunH" d; m;s DLiba" ivc bMd krke, duk;n" te ivkN lXI BeijA j"d; hE . pr iXnH" deS" ivc ijMne vI pSU pMzI hn PunH" ivco' koXI iXLk vI kmjor j" duKI h;lt ivc ikte nJr nhI' APud; . ijs pSU j" pMzI te nJr gXI bs _qe hI iTk gXI . idl krd; hE Pus nsIb" v;le jIv vl veKI hI j;XIXe . pSU pMzIa" lXI rihN v;le pRbMw aijhe hn ik PunH" nU| beJub;n" d; svrg ikh; j;N; vI awUrI gLl hE . s;De ilK;rI vIr ijnH" m;s K;N v;ila" nU| mlez j" p;pI ilK rhe hn, PunH" de deS svrg" dI ikse i<AlI ho'd de, s;<S;t drSn kr; rhe hn . m;s de itAgI vLDe wrmI isLK, iXqe A ke r;t idn km;XI krke, srb-BLKI iXnH" kiqt mlez" dI sev; krn ivc

Page 192: maas maas kar moorakh jhegre (new)

192

bx; F<r anuBv krde hn . Brm gRsIa" fokIa" gLl", mnuLK dI nIvI' atm; d; pRgT;v; smiZA j"d; hE .

m;s K;N de itAgI ate aihMs; v;dI hoN krke ApNe Ap nU| dUija" n;lo' vLDe wrmI smZN v;ila" de ApNe deS-v;sIa" de Qr" ivc bLZe pSU, rogI ate duKI h;lt ivc mLKIa" d; K;j; bNe hoiXa", d; iJkr asI' Pute kr AXe h" . pr Xewr Z;tI m;ro, ijhxe lok, pSU pMKI, DLDU, ikrle, sLp, kXI trH" de kIxe mkOxe, gLl kI srb-BLKI hn, iXnH" de deS" ivc QrI' rLiKa" pSUa" dI gLl t" zLDo, iXnH" de jMgl" ivc vI koXI pSU j" pMzI ibm;r ate Atur ipA nhI' rih skd; . jMgl" de aFsr ibm;r pSUa" nU| aLvl t" hv;CXI-jh;J j" [Helicopter]duAr; ikse hspt;l ilA ke Pus nU| tMdrust kr lENge ate je aijh; krn; l;hevMd n; hove, t" ajehe duKI pSU de isr ivc golI m;r ke j" aijhe YMg n;l Pus dI j;n <l;sI kr; deNge ijs n;l duKI pSU-pMzI nU| Jr; vI tklIF n; hove.

anoKI iksm dI diXA nU| gl n;l l;XI bEW; s;D; deS hJ;r" s;l Gul;mI ida" sMgl" ivc jkixA duKd;XI tsIhe Zld; irh; ate s;rIa" iksm" de pSU pMzIa", mLzIa" DLDUa" Aid d; m;s K;N v;le, iXh lok sE'kxe hJ;r" s;l" to' dunIa" ivc r;je mh;r;je bNe tejpRt;p Bog rhe hn . B;rt v;sIa" ivco' hI ijnH" lok" ne pSU pMzIa" de m;s nUM vMD K;N; ApNe wrm d; aMg mMina" hoiXA hE PunH" ne ApN; aLDr; sutMtr deS (p;ikst;n) bN; ilA hE . muslm;n" d; r;j kXI deS" ivc hE te Puh ApNe w;rimk idh;ixa" te GPUa" dI kurb;nI idMde hn:-- 238- j; kE XIid bkrIid kul gPU re bwu krih, m;nIaih seK shId pIr; ..

j; kE b;p vEsI krI, pUt aEsI srI, ithU re lok prisw kbIr; .. 2 .. [1293 ]-2

ijs nU| as" diXA mMina; hoiXA hE Puh asl ivc inrd;iXt; hE . ibm;r ate l;c;r pSU-pMzI te je tuh;nU| trs APu'd; hE t" Pus dI sev; sMB;l kro, Pus d; dv; d;rU krv;Pu . ijs be-Jub;n d; duLK rog ikse trH" dUr nhI' ho skd; t" Pus nU| ikse sihl mOt m;r deN; p;p nhI' hE . je tus" Ap pSU rLKe hn t" PunH" lXI aijhe pRbMw rLKo ik Puh jdo' c;huN ApNI lox anus;r p;NI pI skN ate c;r; K; skN . iXh n; hove ik ikLle n;l bLiwa" nU|, kde vele ate kde kuvele p;NI ate c;r; Aid imle . PunH" nU| cMgI Kur;k de ke irST puST ate tMdrust rLKo . PunH" to' koXI kMm vI be-rihmI n;l n; lvo . PunH" de bLica" lXI bNd; duLw s;r; Ap hI vrtde rih ke vLiza" kLiTa" nU| kmJor ate mrn;PU n; krI j;Pu . Xeh hE beJb;n" te diXA ijhxI n" pustk" ilKN v;ila" ne krnI hE ate n" PunH" ne krnI hE ijhxe S;k;-h;rI bNe pSU-pMzIa" te diXA krn d; cuMc-igAn Z;x [jgu kPUA muiK cuMc igAn .. ...1 .. [832 ] rhe huMde hn .

ijve' jmIn ivco' aMn d;N; pEd; krke roJI km;XI j"dI hE Xese trH" hI krt;r de bN;Xe inym anus;r hI, kXI lok pSU pMzIa" dI pEd;v;r vw; te roJI km;PuN d; ikLt; krde hn . murGI-K;ina" mSIn" dI SktI vrt ke lLK" dI igNtI ivc a"iDa" to' murGIa" pEd; krke Fsl" v"g ApNI yojn" anus;r Fsl" v"g hI v;w; kr ilA j"d; hE . ifr ijve' d;iNa" ivcle jIv de srIr-kLpxe nU| pIh ke, BuMn ke, Pub;l ke K;we j;N ivc, bn;sptI de rLuK bUiTa" ivcle jIv de srIr-cole (ijs d; n; as" lLkxI rLK ilA hE ) nU| vrtN ivc, asI' n; koCXI inrd;iXt; mMnde h" ate n" hI koXI p;p mMnde

Page 193: maas maas kar moorakh jhegre (new)

193

h", Xese trH" hI, p;p puMn de Brm to' riht ho ke, murGIa" Aid de m;s to' ate a"iDa" de v;p;r to' wn km;Pu'de hn . Xeve' hI bLkrI, sUr, gPU, mLzI Aid pSUa" de F;rm hn, ijnH" d; v;w; vI Fsl" v"g hI kr ilA j"d; hE . smuMdr" dirav" ivco' mLzIa" fxn de ajehe yMtr bNe hoXe hn ijnH" duAr; pihle sima" n;lo' lLK" guN" vLw, B;v, lK" TLn mLzI roJ fxI j"dI hE . mIl", DUMQe smuMdrI tl te rih|de jIv-jMtU vI hJ;r" mN fxe j; ke, mnuK" d; Bojn bNn lXI mMDIa" ivc puLj rhe hn . iXs trH" lLK" TLn, m;s-mLzI ate a"iDa" d; v;p;r, deS" pRdeS" ivc ho irh; hE .

sMs;r ivc XeDI vLDI smUhk (kiqt) jIv-hLitA d; (kiqt) iBaMkr p;p kde ikse juLg ivc nhI' hoiXA ijMn" kljuLg de ajoke mSInI sme ivc ho irh; hE. jIv h~iqAw dw Pookt BY pw rhy ivdvwn ilKwrI swihbwn kI, ieh sp~St kr skxgy ik;-

ihMdUAW dI pRis~D Dwrimk-pusqk „‟ gIqw „‟ ivc Bgvwn jI ny bcn kIqw hoieAw hY ik, jdoN vI sMswr ivc pwp viDAw, qW pwpIAW dw nwS krn leI auh sMswr ivc zrUr AwaNudy hn[ B;XI rNwIr isMQ jI, B;XI je pI sMgt isMQ, iBMDr" v;le mh"purK, ate B;XI joigMdr isMQ tlv;x; de kqn anus;r je, iXhI sLc mMn ilA j;ve ik pSU-pMzIa" de m;rn d; p;p vI mnuLK" de ktl ijMn" hI hE, t" ifr gIt; jI ivcle Bgv;n ivSnU| jI de bcn d; kI biNa; . ApNe bcn" anus;r, ivSnU| Bgv;n jI, wrtI dI puk;r suN ke, pihl" nrisMQ avt;r de rUp ivc, ifr r;m rUp ho ke, ifr ikRSn rUp ivc Axe sn, PunH" itnH" juLg" ivc (B;v, sitjug, tret;, duApr juLg" ivc hoXI s;rI) XenI jIv-hLitA nhI' sI ho skI ijMnI kiljLug de hr s;l ivc ho rhI hE . kI k;rn hE ik huN p;pIa" de n;S lXI koXI Bgv;n nhI’ bhuxd; ? ijhxI wrtI-m;t; kde iXLk hirn;kS de B;r n;l, ate ifr kevl p;pI r;vN de kiqt p;p" de B;r de k;rn ate tIjI v;r kevl kMs r;je de p;p" to' Q;br ke, rodI ipLTdI, duh;XIa" idMdI, KIr smuMdr ivc ibrwjmwn ivSnUM r~b jI kol jw &irAdI huMdI sI, Ajoky jug dy mxwmUhIN pwpW dw Bwr Esy DrqI mW ƒ iks kwrn nhIN l~g irhw ? F;rm" ate mSIn" de m;lk aqv; mLzIa" fxn v;le jh;J de m;lk, kXI r;vN, te kXI kMs" n;l'o kXI guN" vLw jIv hLitA hr mhIne krI j; irhe hn . kI k;rn hE ik ajoke p;p ivruLw wrtI koXI v;-vel; nhI' kr rhI ? kI, ikte iXh gLl t nhI ik wrtI-m;t; lXI iXs pRk;r dI jIv-hLitA fuLl, v"g hOlI hE ? ifr jd Bgv;n jI, j" wrtI m" jI, aijhI jIv-hLitA nU| p;p mMnN lXI itAr nhI' hn, t" iCXnH" ivdv;n ilK;rIa" ne, isLK Br;v" mgr DMD; iks dlIl n;l fixA hoiXA hE ?

iXLk pLK hor vI ivc;r gocr; hE . pSU-pMzIa" nU| kuh kuh ke m;rn ƒ, aqv; K;N, nU| iBaMkr p;p kihN v;le s;De iXh ilK;rI, prm;tm; nU| ikLD; ku vLD; p;pI imqde hoxgy ? jIPU'dIa" mLzIa" nU| K;N v;lIa" mLzIa", irLz, Puk;b ate bgle Aid beaMt iksm" de pMzI, iks ne bN;Xe hn ? Ser, ictre, b;Q, biQAx, Aid dUija" de m;s te plN v;le <Un-<;r dirMde, iks dI ikrq hn ? Ser Aid t" ifr vI k;bU Axe pSU nU| rg" to' fx ke, pihlW m;r lE'd; hE, ate ifr tsLlI n;l Pus de m;s nU| K;N; SurU krd; hE, pr Xewr kEneD; amrIk; Aid ivc iXk bdSkl ijhe kuLte vrg; inrdXI dirMd; hE,

Page 194: maas maas kar moorakh jhegre (new)

194

iXh jIPU'de pSU nU| p;xn" aqv; K;N; arMB kr idMd; hE . ifr iSkr;, b;J, Aid iSk;rI pMzI ApNe iSk;r nU| pMija" ivc db; ke jIPU'de nU| ApNI itLKI cuMZ n;l tox tox ke K;N lLg pE'de hn . kI iXh s;r; kuZ vLDI inrd;iXt; nhI' hE ? je isrjNh;r ak;l purK nU| iXh sB kLuZ B;Pu'd; n; huMd;, t" aLK ZmkN de sme' to' pihl" iXh s;r; kiqt ks;XIpuN; bMd kr idMd; . pr Puh t" sgo' iXs sLB kuZ nU| Puse nJr n;l veK irh; hE ijs b;re sitgur" d; iXh Furm;n hE—

vyKY ivgsY kir ivcwru ] {8}-37, B;v, ak;lpurK ivc;r krke (sB jIv" dI) sMB;l krd; hE ate <uS huMd; hE . Puse hI ivw;te

ne jIa" d; ah;r jIa bN;iXA hoiXA hE . mnuLK d; h;Jm; muF to' ajeh; bN;iXA hoiXA hE ik Puh m;s, mLzI, s;g, sbJI, aMn, fl, Xeqo' tLk ik sLp Aid sB kuZ hJm kr lE'd; hE . Ser nU| m;s de q" Q; K;N nU| imle, ate gPU nU| Q; de q" m;s K;N nU| imle qW dovyN r~b ƒ ipAwry ho jWdy hn . pr mnuLK aMn d; itAgI bN ke s;g p;t, duLw dhI', m;s mLzI Aid K; ke kXI s;l ijPu' skd; hE . ajehe inym prm;tm; to' ibn" dUj; hor kON bN; skd; hE ? je prm;tm; c;huMd; ik mnuLK m;s n; K;Xe t" Pus n|U g" v;l; h;Jm; de skd; sI . so rLbI hukm ivc ijhx; mnuLK d<l deN dI gLl krd; hE Pus nU| isAN; koN mMne ?

Page 195: maas maas kar moorakh jhegre (new)

195

37. gurb;NI ate diXA

gurU gRMq s;ihb jI ivc ijnH" Bgt" dI b;NI AXI hE PunH" de sme' vI ihMd ivc muslm;n" d;

hI r;j sI . iXsl;mI r;j sme' bx; hI qohx; sm" AiXA hoveg;, jd ihMdU jnt" n;l ivtkr; n" kIt; igA hove . nhI' t" k;Fr kihke mnuLK nU| m;r deN; bLkr; j" kuLkx m;r deN n;lo' vI sOK; biNa" hoiXA sI . pihl" ivsq;r n;l iliKA j; cuLk; hE ik wrm-gurU mOl;Ne ate bR;hmN jMt; d; lhU-pINe ks;XI bNe hoXe sn . wLke n;l lok" d; wrm iBRST kIt; j"d; sI j" j;no' m;r idLt; j"d; sI . k;Fr" B;v, ihMdUa" de Qr" ivc <ubsUrt iXstRI wn dOlt ate cMge pSU nhI' sn rihN idLte j"de . gurU n;nk inrMk;rI jI ne Julm d; iSk;r ho rhe mnuLK dI rLiKA krn d; bIx; cuikA sI . gurdev jI mnmuLK de rogI mn de vEd bN ke AXe sn . ijs pSU pMzI de srIr ivc mn nhI' hE Pus nU| Julm ate diXA d; anuBv ikve' ho skd; sI . so kuLkx; bTeira" Aid dI gl nhI' hE sgo', mnuLK te huMd; Julm veK ke sitgur" d; ihrd; rLb aLge firAdI hoiXA sI:-- 239 Kur;s;n Ksm;n; kIA ihMdust;nu Dr;iXA ..

ApE dosu n deXI krt; jmu kir muglu cx;iXA .. XetI m;r pXI krl;Ne tE'kI drdu n AiXA .. 1 .. krt; tMU sBn; k; soXI .. je skt; skte kPu m;re t; min rosu n hoXI .. 1 .. rh;Pu .. skt; sIhu m;re pE vgE KsmE s; purs;XI .. rtn ivg;ix ivgoXe kutI muiXA s;r n k;XI .. Ape joix ivzoxe Ape veKu terI viDAXI .. 2 .. je ko n;Pu wr;Xe vD; s;d kre min B;Ne .. KsmE ndrI kIx; AvE jete cugE d;Ne .. mir mir jIvE t; ikzu p;Xe n;nk n;mu vK;Ne .. 3 .. 360]-5-39 arq:--(XIr;n de pUrb ate aFG;inst;n de pLzm vl de deS) <ur;s;n dI spurdgI (ikse hor nU|) kr ke

(b;br muGl ne hml; krke) ihMdust;n nU| A sihm p;iXA . (ijhxe lok ApNe FrJ Bul; ke rMg rlIa" ivc pE j"de hn PunH" nU| sJ; BugtnI pE'dI hE iXs b;re) krt;r ApNe Pute (isLw;) iXtr;J nhI' APu'N idMd; . (so, frJ Bul; ke ivk;r" ivc pXe pW;N h;km" nU| dMD deN lXI pRBU ne) muGl-b;br nU| jmr;j bN; ke (ihMdost;n te) c;xH idLt; . (pr, he krt;r ! bd-mst pW;N h;km" de n;l GrIb inhLqe lok vI pIse gXe) iXtnI m;r pXI ik Puh (h;Xe h;Xe) krde kurl; PuCLWe . kI (iXh sB kuZ veK ke) tEnU| PunH" Pute trs nhI' AiXA ? 1 . he krt;r tMU sBn" hI jIa" dI s;r rLKN v;l; hE' . je koXI Jor;vr nU| m;r kuT;XI kre t" (veKN v;ila" de) mn ivc GuLs;-igl; nhI' huMd; (ikPu'ik dove' iwr" iXk dUje nU| kr;re hLq ivK; lE'dIa" hn . 1 . rh;Pu . pr je koXI Ser vrg; Jor;vr G"XIa" de vLg (vrge kmJor inhLiqa") te hLl; krke A pXe, t" iXs dI puLz (vLg de) <sm nU| hI huMdI hE (t;hIXe', he krt;r ! mE' tere aLge puk;r krd; h") . (kuLte _pre kuLita" nU| veK ke jr nhI' skde, p;x K"de hn . Xese trH" mnuLK nU| p;x K;N v;le iXnH" mnuLK-rUp muGl) kuLita" ne (tere bN;Xe) sohNe bMida" nU| m;r m;r ke imLTI ivc rol idLt; hE, mre ipa" dI koXI s;r nhI' lE'd; . (he krt;r ! terI rJ; tU| hI j;Ne) tU| Ape hI sMbMw jox ke tUM Ap hI (iXnH" nU| mOt de hv;le kr ke Apo ivco') ivzox idLt; hE . mere lXI t" iXh vI terI viDAXI hI kh"g; . 2 . (wn pd;rq hkUmt Aidk de nSe ivc mnuLK ApNI hstI nU| BuLl j"d; hE te bxI Akx ivK; ivK; ke horn" n|U duKI krd; hE, pr iXh nhI' smZd; ik) je koXI, mnuLK ApNe Ap nU| vLD; aKv; lXe, te mn

Page 196: maas maas kar moorakh jhegre (new)

196

m;nIa" rMg-rlIa" mn lXe, t" vI <sm pRBU dIa" nJr" ivc Puh iXk kIx; hI idLsd; hE jo (wrtI to') d;Ne cug cug ke inrb;h krd; hE (hPumE dI bd-mstI ivc Puh mnuLK ijMdgI aj;XI' gv; j"d; hE) . he n;nk ! ijhx; mnuLK ivk;r" vLlo' Ap; m;r ke (Atmk jIvn) ijPu'd; hE, te pRBU d; n;m ismrd; hE PuhI Xeqo' kuZ KLTd; hE . 3 .

pRBU dI drg;h ivc s;rI FirAd ate s;r; PupdeS kevl mnuLK dI Bl;XI lXI hI hE . b;br dI FOj kXI gPUa", zLtira", bLkira", kuLkx" Aid nU| m;r ke roJ K"dI sI . anek j;nvr" d; iSk;r kIt; j"d; sI pr PunH" jIa" te ho rhe Julm d; iJkr sitgur" ne ikte nhI' kIt; . k;rn XehI hE ik diXA kevl PunH" jIa" lXI ho skdI hE ijnH" kol duK, suK, icMt;, iFkr, nekI, bdI, Julm ate diXA Aid nU| anuBv krn v;l; '' mn '' hE . (mn to' sLKNe jIv" lXI trs sh;iXt;, ate PunH" dI sMB;l krn v;le cMge idl" dI lox hE-diXA ate trs ivc Frk hE) mn v;l; aijh'; jIv kevl mnuLK hI hE . Xese trH" gurdev jI ne itlMg r;g de iXk Sbd ivc mnuLK" te pCXI ibpt; b;re ate PunH" dI inLQrI hoXI Atmk avsq; b;re iXPu' Furm;n kIt; hE:-- 240 jEsI mE AvE Ksm kI b;NI tEsx; krI igAnu ve l;lo ..

p;p kI jM` lE k;blhu w;iXA jorI mMgE d;nu ve l;lo.. srmu wrmu duiX zip KloXe kUxu ifrE prw;nu ve l;lo .. k;jIA b;mN; kI gl qkI agdu pxE sEt;nu ve l;lo .. muslm;nIA pxih kteb; ksT mih krih Kud;iX ve l;lo .. j;it sn;tI hoir ihdv;NIA Xeih BI leKE l;iX ve l;lo .. KUn ke soihle g;vIaih n;nk rtu k; kuMgU p;iX ve l;lo .. 1 .. s;ihb ke guN n;nku g;vE m;s purI ivic AKu msol; .. ijin Pup;XI rMig rv;XI bEW; veKE viK iXkel;.. sc; so s;ihbu scu tp;vsu scx; inAPu kregu msol; .. k;iXA kpxu Tuku Tuku hosI ihdust;nu sm;lsI bol; .. Avin aWtrE j;in st;nvE horu BI PuWsI mrd k; cel; .. sc kI b;NI n;nku AKE scu suN;iXsI sc kI bel; .. 2 .. [722]-3-5 arq:--(he B;XI) l;lo ! mEnU| ijho ijhI <sm-pRBU vlo'' pRern" AXI Pus anus;r mE' tE'nU| (Pus dur-QTn" dI)

j;Nk;rI kr;Pu'd; h" (jo iXs sEdpur ivc v;prI hE) . (b;br) k;bl to' (FOj jo, m;no) p;p-Julm dI jM` (hE) iXkLWI kr ke A cixHA hE, ate Jor wLke n;l ihMd-dI-hkUmt rUpI kMina;-d;n mMg irh; hE . (sEdpur ivco') hy; te wrm dove' lop ho cuke hn, ZUW hI ZUW cOwrI biNa" ifrd; he . (b;br de isp;hIa" vlo' sEdpur dIa" iXstRIa" PuCLte iXtne aLitAc;r ho rhe hn ik, m;no') SEt;n (iXs Sihr ivc) ink;h, (ivAh) pxH; irh; hE te k;JIa" ate bR;hmN" dI (s;PUa" v;lI) mry;d; muLk cuLkI hE . muslm;n aOrt" (vI iXs Julm d; iSk;r ho rhIa" hn jo) iXs ibpt; ivc (ApNI wrm-pustk) kur;n pxH rhIa" hn te <ud; aLge puk;r kr rhIa" hn . PuCLcIa" J;t" dIa", nIvIa" J;t" dIa", ate hor vI sB ihMdU iXstRIa"---iXCnH" s;rIa" PuLte iXhI aLitAc;r ho rhe hn . he n;nk ! (iXs <UnI ivAh ivc sEdpur ngr de aMdr hr p;se) ivrl;p ho rhe hn te lhU d; kesr izxikA j; irh; hRE . 1 .

(sEdpur dI ktl;m dI iXh dur-QTn" bxI iBAnk hE, pr iXh vI WIk hE ik jgt ivc sB kLuZ m;lk-pRBU dI rJ; ivc ho irh; hE, iXs v;ste) loq"-Bre Sihr ivc bEW ke vI) n;nk Pus m;lk-pRBU de guN hI g;Pu'd; hE, (he B;XI l;lo ! tMU vI iXs) aTLl inym nU| Puc;r (cete rLK ik) ijs m;lk-pRBU ne (iXh-isRSTI) pEd; kItI hE Puse ne iXs nU| m;iXA de moh ivc privrt kIt; hE, Puh Ap hI inrlep rih ke (PunH" dur-QTn;v" nU|) veK irh; hE (jo m;iXA de moh de k;rn v;prdIa" hn) . Puh m;lk-pRBU aTLl inym" v;l; hE, Pus d; inAPu' (huN tk) aTLl hE, Puh (ag"h nU | vI) aTLl inym vrt;Xeg;, PuhI inAPu' kreg; jo aTLl hE . (Pus aTLl inym anus;r hI iXs vele sEdpur ivc hr p;se) mnuLK; srIr-rUp kpx; ToTe ho irh; hE . iXCh aEsI iBAnk QTn; hE ijs nU| ihMdost;n Bul; nhI' skeg; .

Page 197: maas maas kar moorakh jhegre (new)

197

(pr he B;XI l;lo ! jd tk mnuLK m;iXA de moh ivc privrt hn, ajehe QLlU-Q;re v;prde hI rihNe hn, muGl aLj) sMmt aWLtr

* ivc AXe hn, iXh sMmt st;nve' ivc cle j;Nge, koXI hor sUrm; vI PuCLW Kx; hoveg; . (jIv

m;iXA de rMg ivc mst ho ke Pumr aj"XI' gv; rhe hn) n;nk t" (iXs vele vI) sd; k;iXm rihN v;le pRBU dI isFt-s;l;h krd; hE . (s;rI Pumr hI) PuhI isFit s;l;h krd; rheg;, ikPu'ik iXh mnuLK; jnm d; sm" isFit v;ste hI imilA hE . 2 .

cPur;sI lLK jUn ivco' gurU s;ihb jI ne kevl mnuLK de duLK dI gLl hmdrdI ate sneh Bre Sbd" ivc kItI hE . gurU GRMq s;ihb jI dI b;NI GrIb, l;c;r, mJlUm-loxvMd mnuLK v;ste diCXAv;n rihN d; aqv; srbLt de Ble dI locn" ihrde to' krde rihN d; PupdeS idLt; hE . ikse rogI j" l;c;r pSU pMzI te trs krn; ate Pus dI pIx; hrn lXI Pus d; iXl;j krn; j" krv;PuN; Bl; krm hE . sKt rog de k;rn k"v" kLuita" gocre pXe pSU nU| golI m;r ke m;r deN; Pupk;r mMina; igA hE . pr aijh; Pupk;r rogI, mnuLK te nhI'' kIt; j; skd; . mnuLK B"ve' ikLD; vI duKI hove Pus nU| golI m;r deN dI BuLl krn v;le mnuLK ivruLw, ktl d; kes bN;iXA j"d; hE, ate h;l;t anus;r Pus nU| f"sI tLk dI sJ; ho skdI hE . so gurb;NI ivc AXe '' diXA '' Sbd d; arq kuLkx" bTeira" te diXA ilKN; , gurmit dI inr;drI hE . ajehI kLcI gLl sitgur" dI n;l joxnI aigAnt; hE ate j" kuTlt; hE .

B;ve' gurmit ivc AXe '' diXA '' pd d; sMbMw mnuLK" pRtI hoN b;;re k;fI lMmI ivc;r ho cuLkI hE ifr vI BuleKe dI sMB;vn; QT;PuN lXI ivrowI iKAl" v;ila" vlo' vrte gurU-v;k" dI ivc;r ilK deN n;l inrN; krn;, p;Wk" lXI sihl ho j;veg; . B;XI rNwIr isMQ jI de ilKe dI aLD ivc;r ho cuLkI hE . tlv;x; s;ihb ate SRI je pI sM: isMQ vlo' vrte gurU v;k" dI ivc;r n;lo n;l krI clde h" . (P) joigMdr isMQ jI tlv;x; ne pustk ''tPu ikPu murgI m;rE ''' de 24 sfe te heW ilKe gurU v;k vrte

hn :-- wOlu wrm diXA k; pUt .. [jpjI-16] arq--wrm ijs ne wrtI qMmHI hoXI hE, diXA d; puLtr hE . kevl pMj" pd" v;lI PupRokt tuk to' iXh spLST nhI' huMd; ik '' wrm ne wrtI qMmI hoXI hE ''

arq tlv;x; s;ihb ne ikve' bN; ilA hE ? wOl d; arq kI hE ? ate tlvx; jI d; '' diXA '' t'o' B;v kI hE ? (a) je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk ''isLK wrm te m;s Sr;b '' de 17 sFe te iXPu' iliKA hE :--

wOl wrmu diXA k; pUtu .. 16] (jpujI)-- ikPu'ik wrm diXA d; puLtr hE B;v diXA hI sc dI jNnI hE. je diXA nhI' t" wrm vI nhI' rih skd; . '' dy; wrm k; mUl hE '' (tulsI), B;v iXh ik ijqe wrm aqv; dy; nhI' hE Puqe inrdiXa; huMdI hE ate p;vn gurb;NI d; t" do Tuk FEsl; hE ik :-- inrdiXA nhI' joit Puj;l; .. 4 .. . 4 .. (r;mklI mhl; 1--903) B;v iXh ik ijs ihrde ivc pRBU jI de jIv" lXI diXA nhI ate PunH" nU| vLY Tuk ke

* gurU n;nk dev jI tIjI '' Pud;sI ' sme sMn 1518 ivc mLke nU| gXe sn . Puqo' XIr;n aFG;inst;n des de h;jIa" de n;l iml ke bGd;d te k;bl de rste v;ps A ke aEmn;b;d sMmt 1578 (sMn 1521) ivc Pus vele phuMce, jdo' b;br Sihr isAlkoT nU| m;r ke iXLqe phuMicA sI . iXh Sbd sitgur" Pus vele Puc;irA sI . ifr Ser S;h sUrI ne b;br de puLtr hm;yUM nU| ihMdost;n ivco' m;r Bj;iXA sI te Ap sMmt 1597 (sMn 1540) ivc Xeqo' d; r;j s"iBA sI

Page 198: maas maas kar moorakh jhegre (new)

198

K;we j;N dI B;vn; hE Pus ihrde ivc pRBU d; pRk;S ho hI nhI' skd; . kI gurb;NI d; igAn awUr; hE jo kLTx v;dI bR;hmN tulsI d;s dI ilKt gurb;NI-ivc;r

ivc ilA v;xI hE ? ajehI hrkt PuhI krd; hE ijs ne gMBIr BuleKe p;PuNe hn . kbIr s;ihb d; Furm;n hE ik—

kbIr jh; igAnu th wrmu hE jh; ZUW th p;pu .. ...... 155 .. [137] igAn to' toxn;, aqv; asl igAn de q" aigAnt; d; ZUW; BuleK; p;PuN;, awrm fEl;PuN

v;l; ajeh; mMd-krm hE, jo vLDI to' vLDI hLitA n;lo' vI vLD; p;p hE . gurmit igAn dI WIk soZI kr;PuN ijh; hor koXI puMn-krm nhI' hE . sitgur" ne imhr krke mnuLK nU| tLt igAn dI b<iSS kItI, pr ijnH" isLK" ne ApNe gurmit ivc ZUW d; rl; p; ke isLKI soc ivc;r ate isLKI Acrn d; Bog p;PuN d; bIx; cuikA hE, Puh sitgur" de asl igAn to' lok" nU| j;NU| ikPu' kr;PuN ? Puh t" gurb;NI dI duK;d;XI cIr-f;x kr ke sitgur" de igAn nU| bR;hmNI rMg deN ivc pMq dI sev; imq rhe hn . iXnH" ilK;rIa" ivc QLT ikse ne vI nhI' kItI pr ajeh; duKd;XI BEx km;PuN ivc, sRI je pI sMgt isMQ jI s;re ilK;rIa" nU| ipLze zLD ture hn .

k;dr dI sMs;r rcn" dI KeD b;re ibLpr ne anek trH" de BuleKe p;Xe hoXe hn . ijnH" ivco' aigAnt; vw;PuN v;l; BEx; ate h;so-hIN; BuleK; iCXh p;iXA hE, ik wrtI nU| icLTe rMg de bEl ne isMg te cuLikA hoiXA hE . aKe jd kdI bOld ApN; isMg bdld; hE t" Buc;l APu'd; hE . bOld v;lI iXs gLl nU| rLd kIte ibn;, r;m;iXN ate mh"B;rt gRMq" de ilK;rI iXh ilKde hn, ik wrtI nU| hJ;r-fnI SeSn;g ne cLuikA hoiXA hE, ate jd kdI SeS n;g av;sI lE'd; hE, t" wrtI ihLl j"dI hE, ijs nU| lok Buc;l kihMde hn Aid . siqgurU nwnk swihb jI ne s"iXs de iXs jug to' 500 s;l to' vI vLw sm" pihl" ilK idLt;, ik wrtI heW" bEl Aid kuZ nhI' hE . hr q" ate hr sme' prm;tm" dI ho'd d; ivsm;dI anMd m;nN v;le sitgur" ne Furm;n kIt; ik--- 241- wOlu wrmu, diXA k; pUtu .. sMtoKu q;ipu riKA ijin sUit .. je ko buZE hovE sicAru .. wvlE Pupir ket; B;ru .. wrtI horu prE horu horu .. its te B;ru, tlE kvNu joru ..- - -16 ..

B;v arq:--icTe bEl nU| wOl ikh; hE ate wrm--ak;l purK d; aTLl inym hE . iXs wrtI nU| ikse bEl ne nhI' cuikA hoiXA . je wrtI heW" koXI (bOld, SeSn;g Aid ijhI ikse aijhe) '' Jor '' d; sh;r; hE, t" ifr Asr; deN v;l; Puh '' Jor '' iks Asre te Kx; hE (B;v kI Puh bEl Ap ikse hor wrtI te Kx; hE ? clo mMn lPu ik Pus bEl de heW" koXI hor wrtI hE t" ifr Puh wrtI iks de Asre te KxI hE ? je Pus bEl de heW" vI koXI hor bEl hE t" ifr Puh iks wrtI te hE ? iXs trH" Bl; iXLk dUje nU| Asr; deXI j;N v;lIa" hor to' hor wrtIa" ate bEl igNI j;XIXe t" aMt ivc, isre v;l; bEl iks Asre te hoveg; ? sitgurU jI Furm;n krde hn ik aijhe Brm" nU| zLDo . iXh wrtI krt;r te pLke inym ivc bLZI hoXI sMtoK ivc (B;v, aDol) iTkI hE . iXh mry;d; rUpI wOl ak;l purK dI diXA to' jnima; hE ate Pus mry;d; rUpI wrm to' sMtoK sq;pt hoiXA .

ak;l-purK ApNI mOj ivc A ke imhrb;n hoiXA tde hI Pus ne XeDI adBut wrtI bN; ke aijhe sMtoKI inym ivc bMnH idLtI jo sMs;rI jIv" dI sev; anek trH" n;l kr rhI hE . Pus sMtoK de k;rn hI arb" Krb" s;l" to' wrtI dI sev; ivc izN-BMgr Frk vI nhI' ipA . idn, r;t, mOsm Aid sB wrtI de sMtoKI hoN to' hI inrMtr Puve' de _ve' hn . dUjI tuk ivc sitgur" d; Furm;n hE

Page 199: maas maas kar moorakh jhegre (new)

199

ik, ijhx; koXI mnuLK iXs (PuCLpr dLsI) ivc;r nU| smZ lve, Puh iXs yog vI bN skd; hE ik Pus de aMdr pRBU de igAn d; pRk;S ho j;Xe .

pihl" t" jpujI s;ihb de igAn dI iKLlI PuD;XI te ifr jIv" nU| vLYN TuLkN v;l; igAn wU-QsIT ke ivc lE APuN lXI iXh gurb;NI tuk vrtI--inrdiXA nhI' joit Puj;l; .. 4 .. iXs tuk v;le p;vn Sbd ivc sitgur" ne PunH" jogIa" nU| sMbown kIt; hE ijhxe, lok" nU| PupdeS deN de vLTe lok" to' Bojn K; K; ke srIr vw;XI ifrde hn . iXs ivwI n;l, ijhx; vDmuLl; PupdeS sitgur" ne s;nU| idLt; hE, Pus vl iwAn idv;PuN; zLiDA, je pI sMgt isMQ jI Xeqe vI m;s dI ivrowt; v;l; r;g al;pN lLg pXe hn. . Pus Sbd dIa" pihlIa" tuk" vI n;l iml; ke pxHIXe t" Pus ivSe dI smZ A j"dI hE jo sitgur" ne smZ;iXA hE:-- 242-r;mklI m:1 .. jgu prbowih mxI bw;vih .. AsNu itAig k;he scu p;vih ..

mmt; moh k;miN ihtk;rI .. n; aPuwUtI n; sMs;rI .. 1 .. jogI bEis rhhu duibw; duKu B;gE..Qir Qir m;gt l;j n l;gE..1.. rh;Pu .. g;vih gIt n cInih Apu .. ikPu l;gI invrE prt;pu .. gur kE sbid rcE mn B;iX .. iBiKA shj vIc;rI K;iX .. 2 .. Bsm cx;iX krih p;KMDu .. m;iXA moih shih jm DMDu .. fUTE K;pru BIK n B;iX .. bMwin b;iwA AvE j;iX .. 3 .. ibMdu n r;Kih jtI kh;vih .. m;XI m;gt tRE loB;vih .. inrdieAw nhI joiq aujwlw ] bUDtu bUDe srb jMj;l; .. 4 .. BeK krih iKMq; bhu qTUA .. ZUWo Kelu KelE bhu nTUA .. aMtir agin icMt; bhu j;re .. ivNu krm; kEse Putris p;re .. 5 .. muMdR; fTk bn;XI k;in .. mukit nhI ibidA ibigAin .. ijhv; iXMdRI s;id louB;n; .. psU BXe nhI imTE nIs;n; .. 6 .. itRibiw log; itRibiw jog; .. sbdu vIc;rE cUkis sog; .. PUjlu s;cu su sbdu hoiX .. jogI jugit vIc;re soiX .. 7 .. tuZ pih nPu iniw tU krNE jogu .. q;pu Puq;pe kre su hogu .. jtu stu sMjmu scu sucItu .. n;nk jogI itRBvN mItu .. [903]-2

arq--he jogI ! ApNe mn nU| pRBU-crn" ivc jox (iXs trH") hor hor Asr; B;lN dI Z;k d; duLK dUr ho j;Xeg; . Qr Qr (mMgN dI) Srm vI nhI' PuW;NI pXegI . 1 . rh;Pu . he jogI ! tU| jgt nU| PupdeS krd; hE' (IXs PupdeS de vLTe Qr Qr iBLizA mMg ke ApNe) srIr nU| (p;l p;l ke) moT; kr irh; hE' . (dr dr BTkN n;l) mn dI aDolt; gv; ke tUM sd;-aDol prm;tm; nU| ikve'' iml skd; hE' ? ijs mnuLK nU| m;iXA dI mmt; lLgI hove m;iXA d; moh cMbixA hove jo iXstRI d; vI pRemI hove Puh n; itAgI irh; n; hI igRhstI biNa" . 1 . (he jogI ! tU| lok" nU| suN;PuN v;ste) Bjn g;Pu'd; hE, pr ApNe Atimk jIvn nU| nhI' veKd; . (tere aMdr m;iXA dI jo) tpS lLgI hoXI hE (lok" nU| gIt suN;iXa") iXh ikve' dUr hove ? ijhx; mnuLK mn de ipAr n;l gurU de Sbd(-igAn) ivc lIn huMd; hE, Puh aDol Atmk avsq; dI sUZ v;l; ho ke (prm;tm; de dr to' n;m dI) iBLizA (lE ke) K"d; hE . 2 . (he jogI !) tU| (ApNe ipMDe PuLte) suAh ml ke (itAgI hoN d;, pKMD krd; hE' (pr tere aMdr) m;iXA d; moh (pRbl hE (aMtr Atme) tU| jm dI sJ; Bugt irh; hE' . ijs mnuLK d; ihrd;-KLpr TuLT j"d; hE (B;v, m;iXA de moh de k;rn ijs d; ihrd; aDol nhI' rih j"d;) Pus ivc (n;m dI) Puh iBLizA nhI' Wihr skdI jo (pRBU-crn" ivc) pRem dI r;hI' imldI hE . ajeh; mnuLK m;iXA dI jevxI ivc bLZ; hoiXA jnm mrn de gex ivc ipA rihMd; hE . 3 .

aLge Puh tuk hE ijs d; kevl cOq; ihLs; lE ke ilK;rI ne BuleK; p;PU arq kIte hn:--

Page 200: maas maas kar moorakh jhegre (new)

200

(he jogI !) tUM k;m-v;sn" to' ApNe Ap nU| nhI' bc;Pu'd;, pr (ifr vI tU| lok" to') jtI aKv; irh; hE' . m;iXA mMgd; mMgd; tU| tREguNI m;iXA ivc fs irh; hE' . ijs mnuLK de aMdr diXA dI q" (lok" nU| Brm ivc p; ke lLuT K;N dI) kWort; hove Pus de ihrde ivc prm;tm; dI joit d; c;nN; nhI' ho skd;, (sihje sihje) DuLbd; DuLbd; Puh (m;iXA de) s;re jMj;l ivc DuLb j"d; hE . 4 .

Xeqo' tLk de arq" to' pUrI trH" smZ A j"dI hE ik iXs gurU Furm;n ivc m;s K;N v;lI kiqt inrdiXt; d; koXI ijkr nhI' hE . sgo' lok" n;l kIte j; rhe kWor ivh;r d; hI iJkr hE . ilK;rI ne ApNI mLt nU| gurmit isLw krn lXI Xeqe vI kuTlt; to' kMm lE ke sitgur" dI inMidA d; p;p kIt; hE .

iXh JrUrI nhI' huMd; ik gurmit ivc;r sme' hr q" pUr; j" aLw; gurb;NI Sbd iliKA j;ve . JrUrI iXh hE ik gurU Sbd d; AS; n; bdilA j;ve . je pUre Sbd d; AS; rh;Pu dI tuk to' hI smiZA j; ske j" ikse iXLk tuk n;l gurmit de ASe d; hv;l; idLt; j; ske, t" awUrI tuk vI prv;n hE . pr je ikse Sbd d; AS; bdl deN dI kuTl-nItI n;l ApNI psMd dI tuk cuN ke vrtI j;Xe, ate p;Wk" de mn" ivc gurmit isw"t d; Glt BuleK; p;iXA j;v,e t" Pus kuTlt; dI aslIat nU| smZ;PuN lXI, pUr; gurU-Sbd ilKN dI lox pE j"dI hE . (P) tlv;x; s;ihb ne Puse 24 sfe te hor ijMne Sbd ilKe hn PunH" ivco' sRI je pI sMgt isMQ ne koXI nhI' vritA . PunH" ne ijhxe gur-v;k vrte hn PunH" dI ivc;r aLD kr lv"ge . tlv;x; jI ne gurb;NI dI dUsrI tuk iXh vrtI hE:-- (2) aWsiW tIrq sgl puMn jIa diXA prv;n .. [b;rhm;h m;Z m: 5 pM: 136]

arq:--jIv" Pupr diXA krnI m;no aW;hW tIrq" te iXSn;n krn tul hE, jIa diXA duAr; hI mnuLK kbUl pE'd; hE .

tlv;x; s;ihb ne m;Q mhIne pRq;Xe Puc;re pMcm p;itS;h jI de Sbd ivco' kevl XenI tuk aLD krke, BuleK; p;PU mnmLtI arq ilKe hn . kevl jIa diXA nU| hI wrm kilAN d; s;wn dLs ke nLk te pLTIa" bMnHI ifrde jEnIa" v;lI jIa-diXA v;le bR;hmNI krm-k"DI wrm d; PupdeS idLt; hE . kevl pSU pMzIa" ate kIxe mkOixa" de srIr" dI rLiKA, krn nU| diXA kihN; ate aijhI diXA nU| hI mnuLKt; dI kilAN d; kevl-m;tR s;wn mMn lEN; mnmLt hE, ibLpRn dI krm-k"DI rIt de w;rnI hoN dI BuLl hE .

iXs tuk de arq pUre Sbd to' imlde igAn de aw;r te smZN dI lox hE, jo iXs pRk;r hE :- 243. m;iQ mjnu sMig s;wUA, wUxI kir iXsn;nu ..

hir k; n;mu iwAiX suiN, sBn; no kir d;nu .. jnm krm mlu PutrE, mn te j;iX gum;nu .. k;im kroiw n mohIaE, ibnsE loBu suAnu .. scE m;rig clidA Pustit kre jh;nu .. aWsiW tIrq sgl puMn, jIa diXA prv;nu .. ijs no devE diXA kir soXI purK suj;nu .. ijn; imilA pRBu ApN;, n;nk itn kurb;nu .. m;iQ suce se k"YIaih, ijn pUr; guru imhrv;nu .. 12 .. [135]

Page 201: maas maas kar moorakh jhegre (new)

201

sitgur" d; PupdeS hE ik grmuK" dI crn-wUx ivc iXSn;n krida", B;v gurmuK" dI sMgit to' l;B lE'ida", pRBU d; n;m iwAPuN n;l, n;m dI mihm; suNn n;l, ate iXs n;m-pd;rq d; hI d;n s;ira" ivc vMDN n;l, jnm-jnm;tR" dI ivk;r-mEl lih j"dI hE ate mn ivco' hMk;r dUr ho j"d; hE . (ismrn dI brkit n;l) k;m ate kRow ivc nhI' FsId; ate loB-kuLt; vI <tm ho j"d; hE (loB, ijs de asr heW mnuLK kuLte v"g dr dr BTkd; hE) . iXs sLce rste te tuira" jgt SoB; krd; hE .

Xene arq" to aglI, tuk ivc '' diXA '' pd hoN k;rn, tlv;x; s;ihb dI coN ivCc A gXI . ApNe mn dI aLK" te m;s-K;N v;ila" dI ivrowt; dI pLTI bMnHI bEWe ilK;rI vIr nU| gurmit ivclI '' diXA '' de WIk arq smZN dI lox, muLk cuLkI sI . gurmit anus;r iXs tuk de arq, iXPu' bNde hn:--

''' aW;hW tIrq" d; iXSn;n, s;re trH" de puMn krm, jIv" Pute diXA krnI, (nLk de pLTI bMnHI ifrn v;l; aihMs;-v;dI wrm) ijhxe ik (bR;hmNI mLt ne kilAN-k;rI w;rimk krm mMne hoXe hn) iXh s;r; kuZ, pRBU-n;m de ismrn ivc hI A j"d; hE '' . iXs to' aglIa" tuk" de arq iXs pRk;r hn— prm;tm; ikrp; kr ke ijs mnuLK nU| (ismrn dI d;t) idMd; hE, Puh mnuLK (ijMdgI de shI rste dI pz;N v;l;) isAN; ho j"d; hE, . he n;nk ! (AK--) ijMnH" nU| ipAr; pRBU iml ipA hE, mE' PunH" to' sdke h" . m;Q mhIne ivc isrF PuhI sLce bMde AKe j"de hn, ijMnH" Pute pUr; sitgurU diXAv;n huMd; hE (te ijMnH" nU| ismrn dI d;it idMd; hE) . 12 . isLw ho irh; hE ik, m;s de ivrowI, hr q" gurb;NI dI GHlt vrto' krn d; p;p kr rhe

hn . tlv;x; jI ne tIj; gurU-v;k ate Pus de arq iXs pRk;r ilKe hn:--

(3) min sMtoKu srb jIa diXA .. iXn ibiw brtu sMpUrn BiXA .. [299] arq---jIvn ivc st, sMtoK ate diXA w;rn krnI hI sLc; te sreST vrt hE . iqtI gPuxI mhl; pMjve' dI ijs 11vI' pPuxI ivco' iXh tuk cuNI hE Puh s;rI pPuxI iXs pRk;r hE:--

244.pPuxI .. Xek;dsI inkiT peKhu hir r;mu .. iXMdRI bis kir suNhu hir n;mu .. min sMtoKu srb jIa diXA .. iXn ibiw brtu sMpUrn BiXA .. w;vt mnu r;KE iXk W;iX .. mnu tnu suwu jpt hir n;iX .. sB mih pUir rhe p;rbRhm .. n;nk hir kIrtnu kir aTl Xehu wrm .. 11 ..[299] arq:--prm;;tm; nU| (sd; ApNe) nexe (vLsd;) veKo, ApNe iXidRa" nUM sd; k;bU ivc rLK ke prm;tm; d; n;m

suiNa" kro--iXhI hE iXk;dsI ( d; vrt ) . (ijhx; mnuLK ApNe) mn ivc sMtoK (w;rd; hE) te sBn" n;l diXA-ipAr v;l; slUk krd; hE, iXs trIke n;l (jIvn guJ;rida" Pus d;) vrt k;my;b ho j"d; hE (B;v, iXhI hE aslI vrt) . (iXs trH" de vrt n;l Puh mnuLK ivk;r" vl) dOxde (ApNe) mn nU| iXLk iTk;Ne te iTk; rLKd; hE, prm;tm" dI y;d ivc mn joixa" Pus d; mn Pus d; ihrd; pivLtr ho j"d; hE . he n;nk ! ijhx; pRBU s;re jgt ivc hr q" ivApk hE, Pus pRBU dI isFt-sl;h krd; rhu, iXh aEs; wrm hE ijs d; fl JrUr imld; hE . 11 .

iXMdRIa" nU| vLs ivc kr lEN ivc sh;iXt; krn v;le gurmMtR, ate jIvn-jugt suArn v;le gurU-PupdeS nU| ivg;x ke, p;Wk" de mn" ivc Glt iksm dI ibLpRI kutlqw dI pRqIk, dieAw d; Brm p;PuN lXI pPuxI de ivck;ro' do str" cuN lXIa" hn . AwpxI ivauNq Anuswr vrqo' krn

Page 202: maas maas kar moorakh jhegre (new)

202

leI qlvwVw swihb dI ikqwb ivc AweI, AglI quk ies pRkwr hY:-- (4) dy;lM srbtR jIA pMc doK ibvijth .. 4 .. [ shsikRtI m: 5, pMn; 1357 ]

arq:--st purS" de lLzN" ivco' sreST lLzN iXh hE ik Puh s;ira" jIv" pRtI diXA de w;rnI huMde hn ate pMj doK (k;m kRow loB moh ahMk;r nU|) sd; vrjI rLKde hn . tlv;x; jI nU| PuhI tuk j" str, sReST PupdeS v;lI nJr APu'dI hE ijs ivLc '' jIa diXA

'' pd ilKe hoN . ikPu'ik iXnH" doh" lFJ" (jIa diXA) nU| vrt ke gurU Sbd, pPuxI, aqv; s;re slok de arq ivg;x deN d; bh;n; iml j"d; hE . heW" ilKe shisktRI slok ivclIa" sLt" tuk" ivco' tIjI tuk te tlv;x; jI dI nJr j; iTkN d; k;rn '' dy;l| '' pd hE . s;r; slok ate Pus de arq iXs pRk;r hn:-- 245 m|tR| r;m r;m n;m|, wH;n| srbtR pUrnh ..

gH;n| sm duK suK|, jugit inrml inrvErNh .. dy;l| srbtR jIA, pMc doK ibvrijth .. Bojn| gop;l kIrtn| alp m;y; jl kml rhth .. Pupdes| sm imtR stRh, BgvMt Bgit B;vnI .. pr inMd; nh soRit sRvN| Apu itú;ig sgl reNukh .. KT lKHN pUrn| purKh, n;nk n;m s;w sVjnh .. 40 .. [1357] arq:--(1) prm;tm; d; n;m jpN; ate Pus nU| srb-ivApk j;N ke Pus ivc surt joxnI, iXko ijh;

smZN; ate pivLtR te vEr-riht jIvn jIPUN;, (2) s;re jIv" n;l ipAr-hmdrdI rLKNI ate k;m;idk pMj" ivk;r" to' bce rihN;, (3) prm;tm" dI isFt-sl;h nU| ijMdgI d; Asr; bN;PuN; te iXPu' inrlep rihN; ijve' kOl fuLl p;NI to', (4) sLjN te vErI n;l iXko ijh; pRem-B;v bN;XI rLKN; (5) pr;XI inMidA kMn; n;l n; suNnI ate (6) Ap;-B;v itAg s;ira" (pR;NIa") de crn" dI wUx-bNn;--he n;nk ! pUrn purK" ivc iXh ze lLzN huMde hn, PunH" nU| hI s;w gurmuiK AKId; hE .

lkIr v;lI tuk ivc aijh; koXI lFJ nhI' hE ijs d; arq '' sreST '' bNd; hove . pr tlv;x; jI nU| st-purS de ze guN" ivco' kevl '' dy;lM '' pd v;l; guN hI iXs k;rn sReST anuBv hoiXA, ikPu'ik pSU-pMzIa" kIixa" mkOixA' te diXA v;le wrm d; Brm p; deN v;lI sLwr pUrI huMdI sI . (5) tlv;x; jI aLge iXPu' ilKde hn---iXse lXI gurb;NI d; hukm hE:--

Ksmu pz;in trs kir jIa mih, m;ir mNI kir fIkI .. (480) arq--s;re jIv" ivc Ksm vLsd; j;N te PunH" PuLte trs kr ate <udGrJI ate hMk;r nU| jIvn ivc besuAd; smZ (ke itAg deh) . Puprokt gur-pRm;N" to' spLST hE ik jIa-diXA gurmit d; pRv;iNt, prmuLK te muYl; isw"t hE . ifr sv;l pEd; huMd; hE ik kI, m;s-ah;rI isLK" nU| iXs isw"t de mMnN te apN;Pu"N to' zoT imlI hoXI hE ? je hE t" ikqe ? pr je jIa-diXA d; isw"t sB Pute l;gU hE t" kI Jor-Julm vrt ke pR;pt kIt; m;s K;N n;l, iXs isw"t dI PulMQN" nhI' huMdI ? tlv;x; s;ihb jI de sv;l d; PuCLtr PunH" ilKt" ivc hI hE, ijnH" duAr; m;s K;N v;le isLK"

de ivrowI ivdv;n ne PutBuj K;NI dI Pupj jIv" de Q;t nU| jIv-hLitA nhI' mMina" . kI ruLK", Fsl" Aid d; Q;t ibn" Jor jbr to' ho j"d; hE ? kXI aihMs;-v;dI t" fuLl toxn nU| vI inrdiXA kihMde hn . ifr ikPu' vrtde ho lLkxI ate bn;sptI dI hor Pupj ? kI d;iNA nU| BuLn ke, pIh ke, Pub;l ke

Page 203: maas maas kar moorakh jhegre (new)

203

PunH" PuCLte Jor-jbr nhI' kIt; j"d; ? ikPu' K"de ho' PunH" inm;Ne jIv" nU| ? kI _se trH" hI, pSU pMKIa" de ZTke nU| jIv-hitA mMnN to' iXnk;r nhI' kIt; j; skd; ?

tlv;x; jI ne ijs gurU-Sbd ivco' tuk vrtI hE Puh p;vn Sbd vI J;lm wrm AgUa" ate inrdXI isAst d;n" pRq;iX hI Puc;irA hE . PunH" nU| mnuLK" te diXA krn; d; hI PupdeS hE . gurU Sbd iXs prk;r hE:--- 246. hm mskIn Kud;XI bMde, tum r;jsu min B;vE ..

alh avil dIn ko s;ihbu, joru nhI furm;vE ..1 .. k;jI, boilA bin nhI AvE .. 1 .. rh;Pu .. roj; wrE inv;j guj;rE, klm; iBsit n hoXI .. stir k;b; QT hI BItir, je kir j;nE koXI .. 2 .. inv;j soXI je inAPu ibc;rE, klm; aklih j;nE .. p;chu muis musl; ibz;vE, tb tPu dInu pz;nE .. 3 .. Ksmu pz;in, trs kir jIa mih m;ir mNI kir fIkI .. Apu jn;iX avr kPu j;nE, tb hoiX iBst srIkI .. 4 .. m;TI Xeku, BeKwir n;n; t; mih bRhmu pz;n; .. khE kbIr; iBsit zoiD kir dojk isPu mnu m;n; .. 5 ..[480]-4-17 [noT:--Xese gurU-Sbd dI pihlI tuk de mgrle ihLse (ijs de heW" lkIr hE) dI vrto' SRI je pI sMgt isMQ jI ne ApNI pustk de 37 sFe te kItI hoXI sI . Pus pUrI tk dI ate n;l hI rh;Pu v;lI tuk dI pihl" 147 nMbr te arq" smet ivc;r ho cuLkI hoN k;rn Xeqe dUjI tuk to' arq il;Ke hn] arq:--inr; roJ; rLiKa", inm;J pixa" te klm; AiKa" iBst nhI' iml j"d; . rLb d; gupt Qr t" mnuLK de

idl ivc hI hE, (pr lLBd; t" hI hE) je koXI smZ lXe . 2 . jo mnuLK ina" krd; hE Puh (m;no) inm;J pxH irh; hE, te je rLb nU| akl n;l pz;Nd; hE t" klm; AK irh; hE, k;m;idk pMj (blI ivk;r") nU| je ApNe vLs ivc krd; hE t" (m;no) musLl; ivz;Pu'd; hE, te mJhb nU| pz;Nd; hE . 3 . he k;JI ! m;lk pRBU nU| pz;N, ApNe ihrde ivc ipAr vs;, mNI nU| ifLkI j;N ke m;r deh (B;v, hMk;r nU| m;x; j;N ke dUr kr) . jdo' mnuLK ApNe Ape nU| smZ ke dUija" nU| (ApNe vrg;) smZd; hE, td iBSt d; B;XIv;l bNd; hE . 4 . imLTI iXLko hI hE, (pRBU ne iXs de) anek" ves w;re hoXe hn . (asl momn; ne) iXnH" (ves") ivc rLb nU| pz;iNa; hE (te iXhI hE iBSt d; r;h), pr, kbIr AKd; hE, (he k;JI !) tusI t" (dUija" PuCLte Jor-wLk; krke) iBSt (d; rst;) zLD ke doJk n;l mn joxI bEWe ho . 5 .'

kevl iwAn n;l pxHn dI hI lox hE, Awpxy Ap hI spLST ho j"d; hE ik--gurb;NI ivc ijLqe vI wLke ate Jor-jbr dI gLl AweI hE _q,e j" w;rimk AgU {s;w-sMt, peS;vr PupdeSk, puj;rI

aqv; mOlvI *. nU| ate j" isAsI AgU nU| hI sMbown kIt; hoiXA hE . ikPu'ik idn idh;xe mnuLK nU| luLT-K;N nU| '' s;PUa" d; ikLt; '' kevl iXnH" do mnuLK" ne hI bN;iXA hoiXA huMd; hE. iXsl;mI r;j ivc '' k;JI '' w;rimk AgU hoN de n;l munisF (jLj) vI huMd; sI . B;v, k;JI kol lok" nU| luLT K;N dIa" dove'' pdvIa" huMdIa" sn . iXs lXI jIa" te ijMn" wLk; te Jor-Julm k;JI vlo' ho irh; sI, Xen" Julm mnuLK" Pute hor koXI nhI' sI krd; . kbIr s;ihb ne ApNe iXs Sbd ivc ikse q" m;s K;N v;ila" d; iXS;re m;tR vI iJkr nhI' kIt;, pr soke ivc hoXe aMnHe nU| hirAvl de drSn ikLqo' hoN ? * jy A~j siqgurW ny bwxI ilKxI huMdI qW Ajoky gRMQIAW, aupdySkW dy izkr qoN Cu~t DrmI AwgU hox dy nwl isAwsI iKfwrI bxy bYTy jQydwr swihbwn dw izkr mUhrlIAW sqrW ivc kIqw jwxw sI [

Page 204: maas maas kar moorakh jhegre (new)

204

B;XI joigMdr isMQ dI pustk ivcle gurb;NI Sbd lg-pg s;re ivc;r lXe hn . SRI je pI sMgt isMQ jI dI pustk ivcle diXA ivSe ivc vrte hoXe b;kI gur-v;k" de drSn vI kr lXIXe . PunH" ne ApNI pustk de 17 sFe te heW ilKe gurU-v;k" dI n; ivAiKA kItI hE ate n" arq ilKe hn, pr BuleK; XehI p;iXA igA hE ik mnuLK nU| pSU-pMzIa" te diXA krnI c;hIdI hE, ate PunH" d; m;s K;N; gurmit ivc vrjt hE . d;s ne SRI je pI sMgt isMQ vlo' vrtI gurb;NI-tuk ilK ke, lox anus;r Pus gurU-Sbd d; hv;l; ate ikte qohxI ivAiKA vI ilKI hE, t" jo gurb;NI dI kItI hoXI Glt vrto' d; igAn n;l n;l hI huMd; rhe :-- (1) ihMs; mmt; moh cuk;vE .. 13 .. (ibl;vl m: 1--840)

wrm-gurU bR;hmN ne, iqLt" v;r" ate mhUrt" nU| SuLB aqv; aSuLB dLs ke, PunH" de BExe asr" to' bcN lXI, aMn Aid itAg ke kXI trH" de vrt rLKN de ate d;n-puMn krn de Brm ivc Fs; ke, lok" d; lhU pIN; arMiBA hoiXA sI . gurU n;nk dev jI ne Pus Brm dI KMDn" kItI ate iqtI b;NI dI pPuxI ivc iXh vI smZ;iXA, ik ajehe BuleKe p; ke lok" te Julm krn v;lI ihMs; nU| ate m;iXA pRtI bNI ajehI moh-mmt; nU| itAgN; c;hId; hE. B;XI jI ne kevl cOh" lFj" v;lI PutlI tuk cuN lXI . ibl;vl r;g dI Puh pPuxI iXs pRk;r hE:-- 247. Xek;dsI iXku irdE vs;vE .. ihMs; mmt; mohu cuk;vE ..

flu p;vE bRtu Atm cInE .. p;KmiD r;ic ttu nhI bInE .. inrmlu inr;h;ru inhkevlu .. sUcE s;ce n; l;gE mlu .. 13 .. [840] aglI tuk---

(3) stu sMtoK, diXA wrmu sIg;ru bn;vPu .. sFl suh;giN n;nk; apune pRBu B;vPu .. 4.. 15 ..(ibl;vl m:1-821) mhl; 1 nhI' sgo' m: 5 hE . pMcm p;itS;h jI ne ibl;vl r;g de Sbd ivc jIvn-jugt

suAr ke lok-- prlok suhel; bN; lEN lXI vDmuLl; PupdeS idLt; hE . pRBU n;m d; ismrn, sMt jn" dI sMgit to' Atm sUZ lEN d; guN, ate inmrt; n;l sev; krn v;le guN" v;le Pus p;vn Sbd ivco' kevl PuhI tuk cuNI hE ijs ivc '' diXA '' guN d; iJkr hE . ikse vI m;s-ivrowI sLjN; d; hor ikse PuCLc-guN n;l koXI v;st; nhI' hE . isrf m;s K;N; itAg ke kuLkx" bTeira", kIixa" mkOixa" te Aid jIa diXA v;le ibpRI wrm nU| hI pRBU iml;p d; s;wn dLsN nU| hI isLKI ate mnuLKt; dI vLDI sev; mMn rhe hn . pUr; gurU-Sbd iXs pRk;r hE:--- 248. sRvnI sunPu hir hir hre W;kur jsu g;vPu ..

sMt crN kr sIsu wir hirn;mu iwAvPu .. 1 .. kir ikrp; diXAl pRB iXh iniw isiw p;vPu .. sMt jn; kI reNuk; lE m;qE l;vPu .. 1 .. rh;Pu .. nIc te nIcu ait nIcu hoiX kir ibnPu bul;vPu .. p;v mlov; Apu itAig sMtsMig sm;vPu .. 2 .. s;is s;is nh vIsrE an ktih n w;vPu .. sfl drsn gur BeTIaE m;nu mohu imT;vPu .. 3 .. stu s|toKu diXA wrmu sIg;r bn;vPu .. sfl suh;giN n;nk; apune pRB B;vPu .. 4 .. [812]-14-45

Page 205: maas maas kar moorakh jhegre (new)

205

(3) Bugit igAnu, diXA BMD;riN .......... 29 .. (jpujI) bs XenI hI tuk . ikrtI igRhstIa" nU| kXI trH" de Brm" ivc Fs; ke luTde ifrde BeKI n;q" (wrm-AgUa")

pRq;iX pPuxI Puc;r ke mnuLKt; nU| vDmuLlI isiKA idLtI hE . lu~ty jw rhy mzlUm mnu~KW qy dieAw dw aupdyS hY[ ieh nwQ lok mws qW KWdy hI nhI' sn[ aunHW ƒ ku~kVW, btyirAW qy dieAw r~Kx leI kihx dI kI, loV hoxI sI ? ArQW smyq smu~cI pauVI ies pRkwr hY:-- 249. Bugit igAnu, diXA BMD;riN, QiT QiT v;jih n;d ..

Aip n;qu, n;qI sB j; kI, iriw isiw avr; s;d .. sMjogu ivjogu duiX k;r cl;vih, leKe Avih B;g .. Adesu itsE Adesu .. Aid anIlu, an;id an;hit jugu jugu Xeko vesu .. 29 .. [6/7]

pd arq:--Bugit--Bog, Bojn [''' Buigit mukit k; k;rn suAmI mUx t;ih ibsr;vE .. .... 2 .. ''' (219)-3 ] jogIa" de BMD;re ivc vrt;iXA j;N v;l; cUrm; . QiT QiT--hrek srIr ivc . v;jih--vLj rhe hn . n;d--Sbd .(jogI BMD;r; K;N vele iXk n;dI vj;Pu'de hn, jo PunH" ApNe gl ivc lTk;XI huMdI hE) . Aip--ak;l-purK . n;qI--nLqI hoXI, vLs ivc . sB--s;rI isRSTI . iriw--prt;p, viDAXI . isiw--jogIa" ivc aLW vLDIa" isLwIa" mMnIa" gXIa" hn . isLw de aLKrI arq hn ' sFlt; ' kr;m;t . avr;--hor, ak;l-purK to' l;B vl lE j;N v;le . s;d--suAd, cske . sMjog--mel, ak;l-purK dI rJ; d; Puh aMS ijs n;l jIv imlde hn, j" sMs;r de hor k;rj huMde hn . ivjog--ivzox;, ak;lpurK dI rJ; d; Puh aMS ijs dI r;hI' jIv ivzxde hn, j" koXI ho'd v;le pd;rq n;s ho j"de hn . duiX--dove' . k;r--sMs;r dI k;r . cl;vih--cl; rhe hn . leKE--kIte krm" de leKe anus;r . Avih--APu'de hn, imlde hn . B;g--Apo-ApNe z"de . (jogI BMD;r; vrt;PuN vele hrek nU| drj; bdrj; z"d; deXI j"de hn, ak;l-purK dIa" '' sMjog '' '' ivjog '' sLt; sB jIv" nU| PunH" de kIte krm" de leKe anus;r sLuK dLuK de z"de vrt; rhIa" hn .

int nem dI iXs pPuxI de arq vI gurisLK n; j;Nde hoN t" gurb;NI to' TLuT j;N v;lI kOmI bdiksmtI to' isv; hor kI smiZA j; skd; hE ? asUlt lXI pd arq ilKe gXe hn . iXs pPuxI ivc vI pSU pMzI nU| m;rn dI aqv; m;s K;N dI j" n" K;N dI koXI gLl nhI' hE . (4) diXA devt;, iKm; jpm;lI, te m;Ns prw;n .. 1 .. 2 .. (v;r s;rMg m: 1--1245)

iXh tuk s;rMg kI v;r m: 4 dI 21 pPuxI de pihle slok ivco' lXI hoXI hE . gurU n;nk dev jI ne ivK;ve v;le fokT BeK" ate wrm krm" de q" sdIvI Atmk jIvn dI pR;ptI v;le guN" d; w;rnI hoN d; PupdeS idLt; hE . pUr; slok iXPu' hE:--- 250.slok m:1.. scu vrtu sMtoKu tIrqu, igAnu iwAnu iXsn;nu ..

diXA devt;, iKm; jpm;lI, te m;Ns prw;n .. jugit wotI, surit cPuk;, itlku krNI hoiCX .. B;Pu Bojnu n;nk;, ivrl; t koXI koiX .. 1 .. [1245]v;r-21

arq:--ij|nH" mnuLK" ne ' sLc ' nU| ' vrt ' bN;iXA, (B;v, sLc w;rn krn d; pRN ilA hE), ' sMtoK ' ijnH" d; ' tIrq ' hE, jIvn mnorq dI smZ te pRBU crn" ivc icLt joxn nU| ijMnH" ne '' tIrq" d; iXsn;n '' smiZA hE, (GrIb int;Ne mJlUm mnuLK" pRtI) '' diXA '' ijMnH" d; iXST-dev hE, (dUija" dI vwIkI) sh;rn dI Adt ''iKm" '' ijMnH" dI '' m;l; '' hE, (sucLj; jIvn) jIPuN dI Adt '' jugit '' ijMnH" lXI (ibLpRI rIt anus;r dev-pUj; vele pihnN v;lI) ' wotI ' hE, surit (nU| pivLtR rLKN;) ijMnH" d; (suLc) cO'k; hE, PuCLce AcrN d; ijMnH" mLqe PuCLte itlk l;iXA hE, te pRem ij|nH" (de Atm;) dI <ur;k hE, he n;nk ! Puh mnuLK sB to' cMge hn, pr iCXho ijh; mnuLK hE koXI ivrl; hI . 1 .

Page 206: maas maas kar moorakh jhegre (new)

206

pr m;s de itAgI hoN de m;N ivc ijhxe gurU-B;XI isLK" nU| murd;r K;Ne mlez Aid ilK rhe hn kI Puh ApNe Ap ivc ajehe PuCLce-mnuLK hI bNI bEWe hn ? kI PunH" ne sitgur" de iXs bcn nU| Glt isLw nhI' kr idLt; ik ajehe mnuLK ivrle hn? iXs vLDmuLle PupdeS v;le slok ivco' kevl PuhI tuk cuNI ijs nU|' mnmLtI Brm p;PuN lXI vrtnN;' sI. (5) diXA kp;h, sMtoK sUtu, jtu gMYI stu vTu .. 1 .. 15 .. (v;r As; m: 1 --471)

isLK jgt cMgI trH" j;Nd; hE ik iXh slok iks sme' ate iks nU| sMbown krke Puc;irA sI. iXs pUre slok dI ivc;r 99 nMbr te ho cuLkI hE . Xeqe vI '' diXA '' pd Puse w;rimk AgU, bR;hmN nU| hI sMbown krke Furm;n kIt; sI . luk zup ke m;s K; lE'de hoN t" vLKrI gLl hE pr lok" lXI bR;hmN-gurU pLk; aihMs;-v;dI hI sI . so Xeqe vI bLkira", zLtira", kuLkx" Aid te diXA dI gLl nhI' hE . ikrtIa" dI lhU-psIne dI km;XI nU| d;n pRq; v;lI bR;hmNI luLT-co'Q v;le Julm to' hT; ke mnuLK" te hI diXA rLKN d; hI sMket hE . (6) kht kbIru sunhu re sMthu, wrmu diXA kir b;xI .. (r;mklI kbIr jI--970)

suAdlI gLl iXh hE ik kbIr s;ihb ne vI S;k;-h;rI w;rimk-AgU, jogI nU| hI sMbown kIt; hoiXA hE . so Xeqe vI kevl duiKAwry mnuLK" te hI diXA krn d; PupdeS hE . iXnH" w;rimk AgUa" vLlo' ho rhIa" WLgIa", wLke ate lhU-pINe Julm, hkUmt de J;lm h;km" de wLke, beiXns;FI, irSvt-KorI ate Jor jbr n;lo' vI bhute duKd;XI ate <trn;k hn . k;rn iXh hE ik, hkUmt" de wLke-Julm ivruLw aMdoln ate ivdRoh huMde rhe ate hkUmt" de t<te PulTde rhe . pr iXnH" w;rimk AgUa" de Julm nU| lok" ne ApNI kilAN d; s;wn mMn ilA . d;n-puMn to' imlde kXI guN" vLw fl de ZUWe Brm" ivc fs; ke kItI j; rhI tkxI luT nU| lok" ne wrm-krm mMn ilA . iXnH" BeKI jogIa" ate s;w-sMt" de ivruLw kuLZ bolN; vLD; p;p mMina" j"d; hE . prm;tm; ivc lIn ho j;N dI brkt n;l ijnH" sLce Bgt" nU| BeKIa" dI aslIat dI soZI AXI, inrBPu ak;l-purK nU| ismr ke ijhxe mh"-purK Ap vI inrBPu ho gXe, kevl PunH" ne hI iXnH" BeKIa" de Julm nU| nMg; kIt; . s;re mh"purK" nU| (dUJe nMbr te) sLB to' vDe J;lm ate <trn;k luTere iXh BeKI s;w sMt hI nJrI' AXe so ivSeS krke diXA d; PupdeS vI PunH" nU| hI idLt; . kbIr jI de Pus gurU-Sbd de drSn kr lXIXe – 251 muMdR; moin, diXA kir ZolI, ptRk; krhu bIc;ru re ..

iK|q; iXhu tnu sIaPu apn;, n;mu krPu Aw;ru re .. 1 .. aEs; jogu km;vhu jogI .. jp tp sMjmu gurmuiK BogI .. 1 .. rh;Pu .. buiw ibBUit cY;vPu apunI, isMgI surit iml;XI .. kir bEr;gu ifrPu tin ngrI, mn kI ikMgurI bj;XI .. 2 .. pMc tutu lE ihrdE r;Khu rhE inr;lm t;xI .. khtu kbIru sunhu re sMthu, wrmu diXA kir b;xI .. 3 .. [970]-7 <;s tOr te iwAn deN v;lI gLl iXh hE ik '' diXA '' pd pihlI tuk ivc hI A igA sI .

pr gurb;NI tuk" nU| vrtn d; YMg SRI je pI sMgt isMQ jI bx; inAr; hE . kbIr s;ihb ne sMt" nU| diXA d; wrm p;lN dI gLl khI spLST idsdI hE . XenI tuk to' iXh pt; ikve' lLge ik kbIr s;ihb ne WLg sMt" nU| sMbown kIt; hoiXA hE ? kON j;Ne ik sMs;r ivc kevl do hI sMt hn . iXLk gurU n;nk jI vrg; pUrn gurU ate dUj; prm;tm; . BeK t" khId; hI WLgI nU| hE . ivK;ve de s;re aDMbr"

Page 207: maas maas kar moorakh jhegre (new)

207

d; arq, kevl WLgI ate luLT hE . lok" nU| diXA dI lox PunH" luTere BeKIa" vLlo' hI hE . so pihl" Sbd dI A<rI tuk vrt lXI ate aLge j; ke Xese Sbd dI pihlI tuk de pMj lFJ vrt lXe hn. jo iXs pRk;r ilKe hn --- (7) muMdR; moin, diXA kir ZolI ...... .. 1 .. 7 .. [rmklI kbIr jI--970] (6) nMbr te ilKN sme n; tuk d; nMbr idLt; hE ate n" hI Sbd d; . ikse aNj;N nU| ikve' smZ Ave ik sRI m;n jI ne iXko Sbd dI cIr f;x kItI hoXI hE ? iXs to' aLge iXPu' ilKde hn:---

dsm ipt;, sRI gurU goibMd isMQ jI, gurU ke isLK lXI-- (8) alp ah;r sulp sI inMdR; dy; iKm; tn pRIit .. (r;mklI p;itS;hI 10) d; w;rnI hoN; JrUrI dsde hn .

pr ikLDI victR gLl hE ik ijs Sbd ivco' SRI je pI sMgt isMQ jI ne tuk lXI hE, iXh Sbd vI BeKI jogI pRq;iX hI Puc;irA isLw huMd; hE . ate Pus ivc vI diXA d; p;tR mnuLK hI hE . m;s K;N v;ila" b;re, j" jIv kiqt jIv-hLitA b;re m;x; moT; sMket tLk vI nhI' hE . pUr; Sbd iXs pRk;r hE -- 252 re mn aEso kr sMinAs; ..

bn se sdn sbE kr smZhu mn hI m;ih Pud;s; ..1 .. rh;Pu .. jt kI jT; jog ko mMjnu nem ke nKn bY;_ .. igAn gurU Atm u Pupdeshu n;m ibBUt lg;Pu .. 1 .. alp ah;r sulp sI inMdR; dy; izm; tn, pRIit .. sIl sMtoK sd; inrb;ihbo hVEbo itRguN atIit .. 2 .. k;m kRow hMk;r loB hW moh n mn isPu ly;vE .. tb hI Atm tt ko drse prm purK kih p;vE .. 3 .. 1 .. iXs to' aLge ilK;rI jI iXPu' ilKde hn ---n;m dev jI d; kihN; hE :---

(9) tIrq deiK n jl mih pEsPu, jIa jMt n st;vPugo .. 3 .. 2 ..(rmklI--973) ijs gurU-Sbd ivco' iXh tuk lXI hE Pus ivc Bgt n;mdev jI ne ved pur;n Aid pxHn dI

lox muk;Pu'ida" hoiXa" kXI pRk;r de bR;hmNI krmk"D" dI KMDn" kItI hE . gurU Sbd pxHida" s;r hI ilK;rI dI kuTlt; dI is<r, smZ ivc A j"dI hE . p;vn gurU-b;NI Sbd, iXs pRk;r hE:-- 253 bed pur;n s;stR AnMt; gIt kibt n g;vPugo ..

aKMD mMDl inrMk;r mih anhd benu bj;vPugo .. 1 .. bEr;gI r;mih g;vPugo .. sbid atIt an;hid r;t; Aklu kE Qir j;Pugo .. 1 .. rh;Pu .. iXx; ipMgul; aPuru suKmn; pPunE bMiw rh;Pugo .. cMdu sUrju duiX sm kir r;KPu bRhm joit imil j;Pugo .. 2 .. tIrq deiK n jl mih pEsPu jIa jMt n st;vPugo .. aWsiW tIrq gurU idK;Xe QT hI BItir nú;Pugo .. 3 .. pMc sh;XI jn kI soB; Blo Blo n kh;vPugo .. n;m; khE ictu hir isPu r;t; suMn sm;iw sm;Pugo .. 4 ..[972/73]-2 pd arq:--AnMt;--beaMt . n g;vPugo--mE' nhI' g;Pu'd; . aKMD--aivn;SI . aKMD mMDl--aivn;sI iTk;Ne v;l;

(pRBU) .anhd benu--iXLk-rs vLjdI rihN v;lI bMsrI (Pus de ipAr dI bMsrI sd; vj; irh; h") . vj;vPugo--mE' vj; irh; h" . 1 . bEr;gI--vEr;gv;n ho ke, m;iXA vlo' Pupr;m ho ke, m;iXA n;lo' moh tox ke . sbid--gurU de Sbd(-igAn) de

Page 208: maas maas kar moorakh jhegre (new)

208

r;hI' . atIt--ivrkt, Pud;s, inrmoh . an;hd--iXLk-rs iTke rihN v;le hrI ivc, aivn;SI pRBU ivc . j;Pugo--mE' j"d; h", mE' iTikA rihMd; h" . 1 . rh;Pu . pPunE bMiw--pvn nU| bMnH ke, pvn vrge cMcl mn nU| k;bU ivc rLK ke . suMn;--nLk de PuCLprv;r mLqe de ivc Puh n;xI ijs ivc pR;N;y;m vele jogI KLbI sur (iXx;) de r;h pR;N c;xH ke iTk;Pu'de hn te sLjI n;s dI n;xI de r;h Put;rde hn . cMdu--KLbI sur iXx; . sUrj--sLjI sur ipMgl; (iXh n; jogIa" ne rLKe hoXe hn) . sm--br;br, iXko ijhI . 2 . n pEsPu--nhI' pE'd; . BItir--aMdr . 3 . pMc sh;XI--sLjN imLtr . r;t;--rMigA hoiXA . suMn sm;iw--mn dI iXk;grt; ijs ivc koXI m;iXk furn; nhI' PuCLWd;, ijs ivc m;iXA de furina" vlo' suM` hI su|` hE . 4 .

tIrq" de iXSn;n to' imlde fl" de Brm dI KMDn; krn de inAre YMg nU| vrtida", Bgt jI d; Furm;n t" iXh hE ik tIrq" de iXSn;n lXI p;NI ivc vx ke aEve' p;NI de jIv jMtU nU| Dr;PuN v;lI hI gLl hE hor imlN; iml;Pu'N; kuZ nhI' hE . gurU dI ikrp; n;l ihrde Qr ivc hI mEnU| aW;hW tIrq nJrI' A gXe hn, mE' t" ihrde ivc bNe _se hI tIrq te roJ iXSn;n krd; h" . Bgt jI de iXs sunehe d; igAn p;Wk" nU| td hI ho skd; sI, je s;De m;nyog ilK;rI jI aLwI tuk ilKN de q" pUrI tuk ilK idMde . pr je pUrI tuk ilKde t" PunH" dI ApNI yojn; d; sitAn;s huMd; sI . PunH" ne t" Bgt n;mdev jI de asl ASe de KMDn" krke Bgt jI nU| p;NI de jIv suKI rLKN de ifkr ivc pXe drs;PuN; sI .

iXs tuk to' PupdeS t" PuhI imld; hE ijhx; jpujI s;ihb dI 21vI' pPuxI dI iXs tuk to' roJ (pr je roJ p;W krIXe td) imld; hE :-- 254- tIrqu tpu diXA dtu d;nu .. je ko p;vE itl k; m;nu .. suiNA mMinA min kIt; B;Pu .. aMtrgit tIriq mil n;Pu .. ...21 .. [4]

pr ijs bMde ne isLK nU| gurb;NI igAn to' v"iZA krke BrmI bN;PuN d; bIx; cuLikA hove Puh ikve sLc ilK skd; hE ? Sbd d; B;v iXs pRk;r hE--ijs mnuLK d; mn isFt-s;l;h dI brkit n;l sd; prm;tm; ivc iTikA rihMd; rhe, Pus nU| ved" S;str" de krm-k"D, jogIa" de pR;N;y;m, tIrq" de iXSn;n te lok-soB; dI prv;h nhI' rihMdI . (10) jIvt mrE t; sBu ikzu sUZE, aMtir j;NE srb diXA .. n;nk t; kPu imlE viDAXI, Ap pz;NE srb jIA ..(r;mklI) m: 1--940}

eysy pwvn gurU bwxI tuk nU| aLge j; ke dob;r; Puse YMg n;l hI vritA hE ijhx; YMg SRI je pI sMgt isMQ jI, vrt rhe sn . ilKx FMMg zrw bdlvW hY jo ies pRkwr hY:-- p;vn gurb;NI anus;r, pRBU drb;r co' viDAXI d; p;tr vI Puho hI ho skd; hE, ijhx;--- jIvtu mrE t; sBu ikzu sUZE, aMtir j;NE srb diXA .. n;nk t; kPu imlE viDAXI, Apu pz;NE srb jIA .. 24 ..

(r;mklI m: 1, isw gosiT--940) tuk d; j" pPuxI d; nMbr AQvw b;NI d; iJkr nhI' kIt; pr 21 sFe te, pPuxI d; nMbr 24, ate b;NI d; n;m isw gosT vI iliKA hE . _se gurU-v;k nU| dohI' q"XI aLD aLD YMg n;l vrt ke ApNI mt n;l imqe diXA pd de arq" nU| gurmit-isw"t isLw kIt; hoieAw hE . gurbwxI dI cox krn dw FMg eyQy vI auhI hY [ pUrI pPuxI ilKN de q" kevl A<rI tuk"

hI ilK ke pPuxI de asl ivSe to' PulT vrto' kIqI hE . Xeqe vI ikse m;s K;N v;le nU| jIv hLitA to' vrjN dI loV dw ieSwrw q~k nhI' hY . isw goST ivc vI sitgur" dI crc; w;rimk AgUa" n;l

Page 209: maas maas kar moorakh jhegre (new)

209

hI hE . isLw" d; luLTN YMg ate WLgN YMg bhut; duKd;XI bN irh; sI. m;iXA to' inrlep hoN de pKMD-j;l, igRhsq dw iqAwg bxwieAw hoieAw hE . isLw lok igRhst nU| dLuK" d; Qr ate pRBU iml;p ivc ruk;vT dLsde hn . Ap ipMDe te suAh ml ke itAgI bN bihMde hn ate vLso' to' dUr jMgl" ph;x" ivc ApN; Der; j; bN;Pu'de hn hn . kXI qrHW dy jog-AwsxW dy qp-swDnw duAwrw iswIa" de m;lk bN ke hMk;rI ho j"de hn . lok" de mn" ivc ApNI pRBuLt; d; ate ApNI ivl~Kxqw d; pRB;v p;PuN lXI n;Tk ceTk krke lok" nU| BE-BIt krde hn. ijnH" igRhstIa" nU| apivLtr ate p;pI kihMde hn, PunH" kolo' hI lE ke sB kuZ K"de ate ApNI sev; kr;Pu'de hn . diXA imhr iXnH" de l;ge nhI' APu'dI . m;xI ijhI gLl te Guse ivc A ke sr;p deN d; BE p;Pu'de hn ate <uSI ho ke mnorq pUre krn v;le vr deN d; l;lc idMde hn . Dre hoXe aqv; mn-iXLze vr" dI pR;ptI dI l;ls; ivc gRse hoXe lok iXnH" dI hr gLl pUrI krde hn. irwIa" iswIa" de hMk;r ivc Fse hoXe jogI, dunIa" lXI suLK de q" dLuK de k;rn bNde hn . iXnH" nU| scu d; m;rg smZ;Pu'N lXI ate lok" dI h;lt te diXA imhr bxweI r~Kx d; ate hor SuLB-guN" de w;rnI hoN d; PupdeS deN lXI s~cy gurU nwnk pwqSwh jI dy muKI is~DW nwl suAwl-jvwb hoey[ aus crcw-rUp gurU-bwxNI dw nwm '' isD gosit '' hY[ m;s-K;N v;ila" nU| mlez ilKN v;le s;De iXs ilK;rI ne ijs pPuxI ivco' tuk lE ke vrtI hE, Puh pUrI pPuxI iXs pRk;r hE:-- 255 aivgto inrm;iXlu Pupje, inrguN te srguNu qIA ..

sitgur prcE prm pdu p;XIaE, s;ce sbid sm;iX lIA .. Xeke kPu scu Xek; j;NE, hPumE dUj; dUir kIA .. so jogI gur sbdu pz;NE, aMtir kmlu pRg;su qIA .. jIvt mrE t; sBu ikzu sUZE, aMtir j;NE srb diXA .. n;nk t; kPu imlE vD;XI, Ap pz;NE srb jIA .. 24 .. [940] arq:--(jdo') aidLST avsq; to' inrml pRBU prgT huMd; hE te inrguN rUp to' srguN rUp bNd; hE (B;v,

ApNe aidRST Atmk srUp to' Ak;r v;l; bN ke sUKm to' asqUl rUp w;r lE'd; hE) tdo' iXs idRSTm;n sMs;r ivco' ijs jIv d; mn sitgurU de Sbd (-igAn) te inSc; lE APu'd; hE (Pus jIv nU|) PuCLcI Atmk avsq; pR;pt ho j"dI hE (tdo' smZo ik) gurU de Sbd dI brkt n;l sLce pRBU ne (Pus nU| ApNe ivc) lIn kr ilA hE . (ifr) Puh kevl iXLk pRBU n|UU hI (sd; rihN v;lI hstI) j;Nd; hE, Pus ne hPumE ate dUj;-B;v (B;v, pRBU to' ibn; ikse hor ajehI hstI dI sMB;vn; d; i<Al) dUr kr ilA huMd; hE, (bLs !) PuhI asl jogI hE, Puh sitgur" de Sbd nU| smZd; hE, Pus de aMdr (ihrd; -rUp) kOl fuLl iKx ipA huMd; hE . jo mnuLK jIPu'd; hI mrd; hE (B;v, hPumE d; itAg krd; hE, suArq imT;Pu'd; hE) Pus nU| ijMdgI de hrek pihlU dI smZ A j"dI hE, Puh mnuLK s;ira" Pute diXA krn d; asUl ApNe mn ivc pLk; lE'd; hE (lok" nU| BE-BIt krke PunH" dI km;XI nhI' WLgd;). he n;nk ! Puse mnuLK nU| iXLJt imldI hE, Puh s;re jIv" ivc ApNe Ap nU| veKd; hE (B;v, Puh Puse joit nU| sB mnuLK" ivc veKd; hE jo Pus de ApNe aMdr hE) . 24 .

iXs p;vn pPuxI ivc m;s K;N j" n; K;N d; ivS; nhI' hE, n; bLkira", kuLkx;, bTeira;' Aid dI wON te zurI fern v;ila" d; ijkr hE ate n; hI aijhI ikse diXA-wrm j" aihMs; v;d de PupdeS d; hI ivS; hE ijs dI icMt; s;De ilK;rI jI nU| lLgI hoXI hE . sitgur" d; asl AS; smZ;PuN lXI s;rI pustk ivc koCXI iXLk vI gurb;NI-tuk suihrdt; n;l vrtI hoXI nJr nhI' A skI . hEr;nI v;lI gLl ?

Page 210: maas maas kar moorakh jhegre (new)

210

m;s-K;N v;le isLK" de ivrow ivc ilKN v;le PupRokt ilK;rIa" ne s;rI gurb;NI ivco' '' diXA '' pd v;le guru-v;k lLB lLB ke vrte hn . iwAn deN v;lI iXh gLl vI hE ik-- wOl wrmu, diXA k; pUtu '' ate '' asMK glvY hitA km;ih .. '' jpujI s;ihb dI 16vI' ate 18 pPuxI dIa" tuk" iXnH" cOh" hI (B;XI rNwIr isMQ, sMt gurbcn isMQ jI iBMDr" v;ila" mh"purK, B;XI joigMdr isMQ tlv;x;, ate B;XI je pI sMgt isMQ jI) ilK;rIa" ne vrtIa" hn . pr, kI iXh hEr;nI dI gLl nhI' hE, ik, kevl do pPuxIa" zLD ke jpujI s;ihb dI hI 21vI' pPuxI ivc AXe '' diXA '' pd v;lI tuk--qIrQu qpu dieAw dqu dwnu ] iXnH" ilK;rIa" ivco' ikse ne vI nhI' vrtI ? aijh; ikPu' hoiXA ? dUr dUr vLsida", ate, aLD aLD sima" ivc pustk" ilKN v;le, iXnH" '' isAiNa" '' dI mit '' iXLk ''' ikve' ho gXI ? iXh cmtk;r ikve' hoiXA ?

h;l" ik BeKI s;w nU| gurmit ivc koXI q" nhI' . s;re gurU iXith;s ivc sMt ikte nJr nhI' APu'de, B;XIa" ate b;iba" d; hI sitk;r hr p;se iKlirA hoiXA idLs Aveg; . b;b; buLY; jI, B;XI mrd;n; jI to' a;rMB ho j;Pu, ak;lI b;b; fUl; isMQ ate B;XI lzmN isMQ ShId tLk s;re iXith;s ivc gurmit d; PupdeS idRx kr; rhe, kub;nIa" idMde, teG" m;re, kOm; d; isr PuCLc; kr rhe hr q" j" b;b; dIp isMQ hE j" B;XI mnI isMQ hE ate j" ifr srd;r" d; bol b;l; hE . iXith;s de pMne sMt;-s;w" aqv; Der;v;d to' suM e hn . pr, aihMs; prmo-wrm; d; n;ar; l; ke aigAnI lok" nU| ApNI luLT j;l ivc fs;PuN igLZe luTere, ibLpR de prc;r-YMg dI kr;m;t hE, ik isLK wrm ivc vI BeKI s;w" de Der;v;d ne Jor A fixA . inrmila", sMpRd;XIa" Aid bR;hmNI rMg v;le Der;v;dIa" dI Pupj hn iXh isLKI BeK v;le s;re aihMs;v;dI ilK;rI . iXnH" s;ira" dI mLt iXLk ikve' n" hove' ? iXh BLdr-purS, Pus gurb;NI-tuk nU| ikve' vrt skde sn ijs ivc iXnH" ilK;rIa" dI, krmk"DI fokI diXA d; spLST KMDn kIt; hoiXA sI . wuro'' AXe tLt-igAn d; d;t;, Puh gurU-Furm;n, jpujI s;ihb jI dI Puh p;vn 21vI pPuxI dI Puh tuk, iXs prk;r hE :-- 256- tIrqu, tpu, diXA, dtu d;nu .. je ko p;vE, itl k; m;nu .. suiNA mMinA, min kIt; B;Pu .. aMtrgit tIrq mil n;Pu .. [pMn; 4]

arq:--tIrq y;tR; (tIrq" de iXSn;n) tp" dI s;wn;, (jIa" te, aihMs;-v;d v;lI anoKI) diXA krnI, idLt; hoiXA d;n--(iXnH" krm" de vLTe) je ikse mnuLK nU| koXI viDAXI imldI vI hE t" ms" itl ku ijMnI, aEve rt;-m;tr hI imldI hE . [B;v, iXh rt;-m;tr viDAXI vI _nI ku hI huMdI ijMnI ikse d;nI d; n;m sTej to' QoSt kIte j;N n;l imldI hE . aijhe kiqt wrm-krm" duAr; Atmk jIvn nU| koCXI l;B nhI' huMd; . sgo', mnuLK tIrq-iXSn;nI, tpI, jIv" te diXA krn v;l; aqv; d;n-puMn krn v;l;, vLD; wrmI ho j;N de hMk;r d; rogI ho j;N k;rn Atmk mOt shex lE'd; hE . mnuLK; jIvn d; l;h; Pus mnuLK nU| imld; hE ]-- (ijs mnuLK ne ak;lpurK de n;m ivc) surt joxI hE, (ijs d; mn n;m ivc) ptIj igA hE, (ate ijs ne ApNe mn) ivc (ak;lpurK d;) ipAr jm;iXA hE, Pus mnuLK ne m;no ApNe aMdrle tIrq ivc iXSn;n kr ilA hE (B;v, Pus mnuLK ne ApNe aMdr vLs rhe pRBU ivc jux ke cMgI trH" ApNe mn dI mEl l;h lXI hE) .

loxvMd mnuLK" te diXA, imhr krn d; gurmit d; pLk; isw"t hE . m;s de itAgI sLjN ijs pRk;r dI jIa-diXA d; prc;r kr rhe hn, Pus dI KMDn" vI (PutBuj ate setj K;NIa" de jIa" ivc pRBU dI jot to' iXnk;rI ho ke) Puh Ap hI kr rhe huMde hn . m;iXA gRisa" nU|, s;nU| pt; hI nhI' ik asI' khI kI j; rhe h" . so diXA de aslI p;tr t" h" hI asI' . APu pRBU kolo PuhI

Page 211: maas maas kar moorakh jhegre (new)

211

diXA mMgIXe ijhVI dieAw mMgx dI j;c Bgt rivd;s jI ne isK;XI hE :-- 257- khIat An, acrIat an kzu, smZ n prE apr m;iXA .. kih rivd;s Pud;s d;s mit, prhir kopu krhu jIA diXA ..[658]-3

gurU de PupdeS d; B;v bdlN;, gurU dI b;NI d; rUp ivg;x ke ApNI mit nU|, gurU dI mit isLw krn ijhI dUjI koXI inrd;iXt; nhI' hE . ajehI kWort; koXI p;p-Atm" hI kr skd; hE . m;s K;N d; itAgI ho j;N;, j" ikse hor K;N pIN v;le pd;rq d; itAgI ho j;N dI hI kevl gLl nhI', je ApN; ikLt;, ApN; Qr-Q;T, ApNI s;rI j;iXd;d, ApN; pirv;r, sLB kuZ zLD zD; ke, B;v, igRhst-jIvn d; hI itAg kr ke, jMglI' cle j;N v;ila" nU| vI prm;tm; nhI' imilA sgo', PunH" de mn dI BTkN; hor vwI . kXI trH" de tp kIte, n;m jpN dIa" kXI s;wn" kItIa", kXI trH" n;l sIrr nU| kST idLte, kXI trH" de krm-wrm kIte pr jIvn-jugt n; sOrI . mn sMtoKI n; biNa;, itRSn" dI aLg buLZ ke Atm; ikse WMY n;l n; juixA . jdo' v;ihgurU dI diXA hoXI t" sitgurU d; iml;p ho igA . prm;tm; dI diXA gurU de iml;p tLk hI je aTk j;Xe, td vI kuZ nhI' sOrd; . gurU de PupdeS anus;r ApN; jIvn Y;l lEN dI ceTk lLg j;NI, pRBU dI pUrI diXA dI inS;nI hE . gLl diXA dI hE . ifr pRBU dI diXA nsIb nhI' huMdI . pr jdo' diXAlU v;ihgurU dI diXA ho gXI t" ifr:---- 258 Q;l n imil_ sev n imil_ imil_ AiX aicMt; ..

j; kPu diXA krI merE W;kuir, '' itin gurih km;no mMt; '' .. 3 .. dIn dEAl sd; ikrp;l; srb jIa pRitp;l; .. _it poit n;nk sMig rivA ijPu m;t; b;l guop;l; .. 4 .. [672]-7

Page 212: maas maas kar moorakh jhegre (new)

212

38. huN tLk dI ivc;r d; sMKep

(1) m;s K;N n;l j" n; K;N n;l gurb;NI d; koXI v;st; nhI' hE . (2) ivk;r" de itAg b;re gurb;NI ivc kXI Sbd hn, pr m;s de itAg b;re gurb;NI ivc

koXI sMket nhI' hE. (3) ikhx; pd;rq ikse mnuLK de srIr dI tMdrustI loXI loxId; hE--iXs d; inrN; krn ivc

gurmit d; koXI d<l nhI' hE . gurb;NI ivco' kevl XenI sew imldI hE, ik ijs pd;rq de K;iwa" srIr duKI huMd; hove j" mn ivc ivk;r pEd; huMd; hove, Puh pd;rq nhI' K;N; c;hId; .

(4) pRRBU dI y;d Bul; ke pd;rq" dI vrto' de moh ivc pRivrt rihN v;le mnuLK nU| gurmit ne '' pd;rq"-d; rsIA '' ikh; hE . ajeh; '' rs ' ikse iXLk pd;rq d; vI ho skd; hE ate iXLk to' vLw d; vI . iwAn deN v;lI gLl iXh hE ik sitgur" ne rs" d; iJkr krde sme nO rs" ivco' '' m;s rs '' d; iJkr sB to' a<Ir ivc kIt; hE— rsu suiXn;, rsu rup; k;miN, rsu prml kI v;su .. rsu Qoxe, rsu sej; mMdr, rsu mIW; rsu m;su .. (Sbd nM: 42/1) iXs gurU-v;k to' iXh vI spLST ho irh; hE ik sitgurU n;nk dev jI ne '' m;s '' nU| vI'' sone, c"dI, iXstRI, sugMwIa", Qoxe, plMQ, mihl-m;xIa", imLWe pkv;n, Aidk, pd;rq" d; drj; hI idLt; hE . pRBU nU| ivs;r ke pd;rq" n;l juxe rihN; hI ' rs ' hE . B;v, pRBU-Bgt lXI koXI vI pd;rq ' rs ' nhI' hE . gurU PupdeS dI asl rmJ nU| ivs;r ke, gur-PupdeS dI mhLtt; dI pRv;h kIte ibn", gurU-v;k ivcle nO' (9) pd;rq-rs" ivco' kevl '' m;s-rs '' de ivruLw hI D"g fx lENI, hUx-mit hE .

(5) Xese trH", prm;tm" nU| ivs;r ke kevl K;N pihnN nU| hI jIvn d; mnorq bN; lEN nU| sitgur" ne'' Atimk jIvn lXI h;nI-k;rk Furm;n krida" vI '' m;s '' nU| mev;, iQPu, gux, mEd;, Aid K;N v;le dUje pd;rq" de br;br hI iliKA hE . ikA mev;, ikA iQPu guxu imW;, ikA mEd; ikA msu ..(veKo Sbd n|: 43/2) . iXnH" gurU-v;k" to' spLST sMket imld; hE '' m;s '' nU|, son; c"dI Aid m;iCXk pd;rq" de ate K;N v;le, iQPu, gux mEd; Aid PuCLtm pd;rq" de tLul smZN;, Glt nhI' hE .

(6) B;XI rNwIr isMQ jI smet, m;s-K;N de ivrowI ilK;rI aLjN; ne ApNIa" pustk" ivc '' m;s '' pd dI vrto' v;le gurU-Sbd vrtne psMd nhI' kIte . gurU n;nk dev jI dee kevl do slok (pihl" m;shu inMimA ... .. ate ' m;su m;su kir mUrKu ... .. 1289 ) hI ilKe hn . Puh vI iXs mjbUrI de k;rn, ik Puh kurUkSetr de sUrj gRhN mele n;l juxe hoN de k;rn, prc;rk" duAr;, aqv; pur;tn jnm-s;KIa" ate dUjIa" iXith;sk pustk" r;hI' sMgt" tk puLje hoXe sn . pr doh" slok" de arq ivg;xn te s;ira" ilK;rIa" ne pUr; Jor l;iXA hoiXA hE . PunH" dI suihrdt; d; Bog t" XenI mnmuKt;XI to'' hI pE j"d; hE .

Page 213: maas maas kar moorakh jhegre (new)

213

(7) ijs m;s nU| muslm;n hl;lI-m;s kihMde cle A rhe hn, Pus nU| '' kLuW; '' ate muslm;n nU| '' mlez '' kihN;, bR;hmN ne arMB kIt; sI .

(8) isMQ" lXI kuLW; K;N; bMd krn d; k;rn:- (P) muslm;nI r;j sme', '' kuLW;-m;s '' ihMdU wrm nU| iBRST krn lXI vritA j"d; huMd; sI . so' kLuW; K;we j;N n;l B;rtI ihMdUa" de mn ivc w;rimk hINt; pEd; ho j"dI sI . (a) iXsl;mI hkUmt de k;nU|n anus;r koXI ihMdU ApNe Qr ivc Sstr nhI' sI rLK skd;, ate n; hI ikse pRRk;r d; m;s Ap bN; de vrt skde sn . dSmeS jI ne isLK" nU| SstR-w;rI krke, iXsl;mI wLke-S;hI de mUMh te pihl; qLpx m;irA, ate ifr w;rimk hINt; pEd; krn v;l; '' kLuW; '' K;N; mnH" krke, J;lm de mU|h te dUjI kr;rI cpex m;rI sI.

(9) gurU b;NI ivc '' kuLW; '' pd kevl PunH" gur-v;k" ivc AiXA hE, ijqe sitgur" ne iXsl;mI wrm dI gLl kItI hE, dUjI q" '' kuh '' j" ''kuih '' pd AXe hn . Xeqo' vI spLST ho j"d; hE ik gurmit ivc muslm;nI YMg n;l itAr kIte m;s nU| '' kLuW; '' kihN d; irv;j, gurU n;nk dev jI de sme' to' hI bN cuLk; sI .

(10) jIv (-a;tm; ) dI hLitA kde nhI' huMdI, kevl srIr dI hLitA hI huMdI hE . (11) jIv de srIr" de n;Pu', B;v aLD aLD iksm de jIv" dI pz;N de n;Pu' pRBU ne nhI' sgo'' mnuLK

ne rLKe hn . ikse nU| K;N ivc p;p mMn lEN; ate ikse nU| K;N ivc p;p n; mMnN v;l; Brm

vI mnuLK dI ApNI soc hE *.

(12) jIv" de srIr nU| gurb;NI ivc col;, kLpx;, Aid vI ikh; hE . so jIv de srIr-kLpxe d; n;m, AT;, m;s, s;g, lkxI, Aid mnuLK ne ApNI shUlt lXI rLKe hn . s;g ate m;s ivc Frk de Zgxe Kxe hoNe, mnuLK dI aigAnt; hE j" ifr iXh iXLk koZI Sr;rt hE .

(13) mnuLK; srIr b;kI anMt jUn" ivco' sReST hE . ikPu'ik s;rIa" jUn" ivco', '' mn-SktI '' ate bhu-pLKI guN; v;lI '' idm;GI-SktI '' pRBU ne kevl mnuLK; deh ivc hI p;XI hE .

(14) duLK to' zuTk;re dI ate sLuK dI pR;ptI dI l;ls; kevl '' mn '' hI krd; hE . b;kI jUn" kol ' mn ' n; hoN krke PunH" ivc ajehI koXI l;ls; nhI' hE .

(15) gurU gRMq s;ihb dI b;NI kevl mnLuK; mn de rog;' d; iXCl;j hE . mnuLK; mn te Fith p; ke jgt ijtN d; PupdeS hE . gurU-b;NI mnuLK; mn dI ap;r SktI nU| WIk YMg n;l vrtN dI j;c dsdI hE . gurU b;NI d; sMbMw Atm; n;l hE . pSU-pMzIa" de kilAn dI isiKA ikse vI wrm gRMq ivc nhI' hE . kevl mnuLK;-mn-SktI nU|

hI sMjm ivc lE APuN d; Pupr;l; huMd; A irh; hE . (16) gurb;NI ivc mnuLK; srIr nU| kXI v;r durlLuB, ate hrI d; mMdr ikh; igA hE . mnuLK;

srIr nU|, ajehI QoxI vI mMia; hE jo Atm; nU| prm;tm; de deS lE vxdI hE, iXs nU| pRBU de PuLce mhl" te puc; skN v;lI, ' pPuxI ' vI Furm;n kIt; hE . XehI k;rn hE ik 84 lLK jUn" ivco' mnuLK; srIr isrmOr hE . so mnuLK; srIr-m;s nU| K;N;, mnuLKI sm;j ne pRv;n nhI' *kiqt wrm-r;j, ictRgupt Aid de dFtr" ivc vI, idsde aN-idsde jIv" ivco' ikse d; vI koXI n;Pu' nhI' hE . an;m rLb de an;m

Page 214: maas maas kar moorakh jhegre (new)

214

rLbI dFtr ivc, jIv" dI pz;N de pRbMw dI sUZ kevl gurU n;nk jI nU| hI AXI sI . ijs d; verv; gurU gRMq s;ihb ivc hE . iXh verv; sMs;r de hor ikse vI wrm gRMq ivc nhI' hE . gurmit isw"t d; iXh pLK smZN lXI, pxHo '' pustk--ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg '' . kIt; . b;kI s;rIa" jUn" ivcle pSU pMzI, kIxe mkOxe, Aid ikse n ikse rUp ivc mnuLK; srIr dI Kur;k bN rhe hn ate iXh pSU pMzI hor kXI trIika" n;l mnuLK;-deh de drb;r ivc hLq bMnHI Kxe hn .

(17) K;N; pIN; pivLtr hE, pr gurmit riht mry;d; ivc PunH" pd;rq" de K;N ate pIN te p;bMdIa" hn ijnH" nU| rs bN; ke mnuLK ne ApNe srIr d; n;s kIt; ate dUija" lCXI duLK d; k;rn biNa" .

(18) Aid k;l to' mnuLK dI <ur;k m;s rhI hE . iXs wrtI te aLj vI kXI kOm'; aijhIa" hn, ijnH" dI muLK <ur;k pSU-pMzIa" aqv; mLzIa" d; m;s hI hE .

(19) s;re iksm" de d;iNa" aqv; bn;sptI ate kIixA' mkOixa", ate pSU-pMzIa" ivc jIv;tm; sm;n hE . pSU-pMzIa" dI Kur;k d; ate PunH" de srIrk duLK suLK d;, iwAn rLKN;, PunH" kolo' inrd;iXt; n;l kMm n; lEN;, duKI pSU pMzI ijqe vI bIm;r j" JKmI imle Pus dI j;n nU| duK to' zuTk;r; idv;PuN lXI hr sMBv c;r; krn;, iXh hE '' diXA '' jo pSU pMzI te krnI hE . je iXl;j sMBv n; hove t", duKI l;c;r pSU nU| pIx de duK to' ZTk;r; deN lXI Pus dI mOt (isr ivc golI m;r ke, j" ibjlI, j" ikse hor ivwI n;l) iXLk ZTke ivc kr deN; vI '' diXA '' hI hE .

(20) lLK" krox" mN m;s, mLzI, aMDe Aid d; v;p;r vI an;j de v;p;r v"g hI ho irh; hE pr kde ikse wrm-gurU ne iXs de ivruLw koXI aMdoln nhI' kIt; . pSU pMzI vI Fsl" v"g vw;Xe j; ke, fSl" v"g vrte j;N d; wMd;, ikse n ikse rUp ivc sitjug to', B;v pur;Nk sme' to' hI huMd; A irh; hE . so m;s K;N j" n; K;N d; msl; Kx; krn; vLDI mUrKt;XI hE . ijs d; idl krd; hE m;s

K;ve ijs d; mn nhI' mMnd; Puh m;s mLzI n; K;ve . kevl m;s K;N de k;rn koXI p;pI nhI' bN j"d; ate kevl m;s d; itAgI ho j;N n;l koXI wrmI nhI' bN skd; . pUre-gurU n;nk jI dI pUrI joit, gurU-gRMq s;ihb jI dI b;NI ivc aijhI krm-k"DI bMdS koXI nhI' hE . sitgur" de Pus mh"v;k de PupdeS dI aslIat nU| n; ivg;xIXe ijs p;vn slok dI iXh tuk hE:-- m;su m;su kir mUrKu Zgxe igAnu iwAnu nhI j;NE .. kPuNu m;su kPuNu s;gu kh;vE iksu mih p;p sm;NE ....2 ..

Page 215: maas maas kar moorakh jhegre (new)

215

39. tkswlI fyrydwr-mhWpurKW ƒ ilKI ic~TI ?

koeI krwmwqI SkqI nhI', sgo' gurU gRMQ swihb dI bwxI dw igAwn hI hY, jo

mnuK ƒ dyvqw bxwauNdw hY [ kyvl Aqy kyvl gurU-nwnk swihb jI dy igAwn dI hI brkq sI, ijs ny Aijhy sMq-sUrmy pYdw kIqy sn ijnHW ny Asih-Aqy Akih qsIhy J~lidAW, byAMq kurbwnIAW idMidAW hoieAW bVy SkqI-SwlI muZl-rwj dw q^qw mUDw krky, bVw ivSwl Aqy bVIAW brkqW BrpUr ^wlsw-rwj sQwpq kr ilAw sI [ gurU nwnk swihb jI dy igAwn-rUpI Anmol dwq nwloN AsIN, tu~t jwx dy kwrn AsIN bRwhmx-vwd iv~c inrMqr Dsdy hI qury jw rhy hW [ s~B qoN v~fI bd-iksmqI ieh hY ik, gurU nwnk swihb jI dy igAwn dy prcwr dI izmyvwrI pMQ dy jQydwr ny Awpxy qoN twl ky, fyrw-vwd dy Aqy pySwvr prcwrkW dy hvwly kr id~qI[ iBMfrW vwly mhWpurK pqw nhIN iks iksm dI isiKA dyx dI tkswl clw rhy hn[ aunHW dI gurmiq isiKAw dI AslIAq Agly si&AW qy ilKI ic~TI qoN BlI BWq l~g jwvygI[ fyrwvwd bwry bxy ins&l siqkwr dy kwrn, pMQ dI isAwsI AgvweI vI iBMfrW vwly mhWpurKW ny hI Awx sWBI [ijs dw is~tw ieh hoieAw ik GrogI jIvn ivc koeI swh sOKw qW kI hoxw sI sgoN sRI hirmMdr swihb ivclI AwzwdI vI pMQ ny guAw leI ? A~gy qoN AsIN ihMdU srkwr dI D~ky-KorI ivru~D ros pRgt krn leI mMjI swihb qoN jQy qW kI qorny hn EQy AsIN AzwdI nwl isAwsI ivcwrW vI nhIN kr skdy[ kdy Asmwnw dI aucweIAW q~k pu~j rhy pMQ dy ivkws ivc, eyQoN q~k igrwvt Aw geI, ik Ajy k~lH dy v~fy AxKI Aqy sUrmy ^wlsw dy iesqRI mrd, A~j sRI hirmMdr swihb Awpxy siqgurW dI hzUrI SIs invwaux jwx smyN pulIs dy krmcwrIAW koloN AwpxI qlwSI krvwauxI vI J~l gey hn[ hwlq ieh bx cu~kI hY ik, AMdroN KoKlw ho cu~kw ^wlsw-pMQ, AwpxIAW purwxIAW prMprwvW qoN AwpxI Ku~sI hoeI Swn dw bysuAwdw rs mwxdw hoieAw hwso-hIxy hMkwr dw pRgtwvw kr irhw huMdw hY[

s~c dy FMforcI, sMswr ƒ Awid scu nwl joV rhy siqgurW dw sRI drbwr swihb, A~j JUT dI pUjw krvwaux vwilAW dw, Aqy mwXw dI lu~t mcweI bYTy AKOqI Drm AwgU-rUp T~gW dw A~fw bx cu~kw hY[ iBMfrW vwilAW dI AKOqI tkswlI igAwn dw hwl ieh hY ik, ienHW qoN gurmiq-igAwn dI sUJ bUJ lYx leI, dws ny keI icTIAW ilKIAW pr iBMfrW vwly sMq mohx isMG jI ny, Aqy nw hI mihqw cO'k vwlI tkswl dy iksy AKOqI mhWpurK vloN koeI au~qr AwieAw[ sMq gurbcn isMG ividAw mwrqMf jI dIAW ilKIAW

Page 216: maas maas kar moorakh jhegre (new)

216

pusqkW dy ADwr qy ilKI ic~TI dw vI koeI au~qr nw AieAw [ keI qrHW dw gurmiq ivroDI prcwr kr rhI, aus ic~TI ivc mws Kwx jw nw Kwx bwry tkswlI isiKAw dI AslIAq dw pqw vI l~gdw hY[ pwTkW dI jwxkwrI leI aus ic~TI dw auqwrw ies pRkwr hY:--

åsiqgur pRswid ikRpw ikRpw kir dIn pRB srnI mo kau hir jn myil ipAwry ] nwnk dwsn dwsu khq hY hm dwsn ky pinhwry ]

1) syvw ivKy sMq igAwnI mohx isMG jI gurduAwrw AKMf pRkwS iBMfrW, Edmoton . Dec: 7, 1992

2) syvw ivKy sMq Twkur isMG jI gurduAwrw gurdrSn pRkwS mihqw, gur sBw eyv n pweIAY, nw nyVY nw dUir ] nwnk siqguru qw imlY jw mn rhY hjUir ]2 ]84]{vw-4}

vwihgurU jI kw ^wlsw, vwihgurU jI kI &qih ] siqgurW dI s~Dr hY ik, guris~KI dI fUMGI sWJ dy kwrn, sMswr Br dy guris~K,

mn krky sdw ie~k dUjy nwl juVy rihx[ sMq goibMd kY eykY kwm ] mhW vwk auqSwhq krdw hY ik sMqW mhWpurKW dI sMgq qoN sdw lwB lYNdy rhIey [ Aqy -sMq imlY ikC suxIAY khIAY ] gurU-vwk qoN pRyrq ho ky ic~TI p~qr rwhIN isiKAw pRwpq krn leI, kuJ SMky lY ky Awp jI dI syvw ivc hwzr hoieAw hW jI[ Aws hY Awp jI ApxI pdvI dy AnkUl, gurmiq igAwn ivc gVu~c aupdyS-rUpI au~qr dy ky invwjogy[

^wlsy dw qyj pRqwp Ku~s jwx dI nINh qW BwvyN mhwrwjw rxjIq isMG jI dy smyN hI r~KI jw cu~kI sI, pr mhwrwjw swihb dy Akwl-clwxy dy smyN qoN ijhVy Bwxy vrqxy AwrMB ho gey sn, aunHW qoN ^wlsw jI dy jlwl dw cmkdw sUrj Fwly ipAw pRq~K ids ipAw sI[ iPr Kwlsy dy mwx-siqkwr ƒ hwnI pucwax vwly keI duKdweI smyN AwauyNdy rhy pr 1978 dI ivswKI vwly idn qy vwprn vwly swky dy ipCoN is~K pMQ ƒ ijvyN dyS-ibdySW iv~c lgwqwr nmoSI Aqy bdnwmI dw it~kw l~gdw Aw irhw hY, Aijhw Bwxw pihlW kdy nhIN sI vriqAw[ pMQ dw vfmu~lw srmwieAw Bwv, kOm dw nOjvwn, idn idhwVy koh-koh ky mwirAw jw irhw hovy Aqy ^wlsw pMQ dw jQydwr isvwey sB kuJ cu~p kIqw vyKI jwx dy, hor kuJ nw kr skdw hovy ? Aijhw pSymwnI vwlw smW qW v~fy G~LUGwirAW dy idnW ivc vI kdy nhIN sI AwieAw [

sYNkVy swlW qoN jrvwxy dyS ƒ lu~tdy Aqy pq ƒ inrMqr pYrW hyTW roldy Aw rhy sn, gurU nwnk swihb jI dy ^wlsy ny aunHW jwbr Aqy inrdeI fwkUAW dw buQwV BMn ky sdw vwsqy kwbl vwV id~qw sI [ aunHW lhUpIxy lu~t-KwixAW ƒ inrw GrIN hI nhI' sI

Page 217: maas maas kar moorakh jhegre (new)

217

vwiVAw sgoN, mhW-blI gurU-^lsy dy GoVy aunHW dy GrW swhmxy jw ihxkdy sn Aqy lu~txhwry ƒ AwpxI jwn dw ^qrw Aqy Apxw Dn dOlq l~uty jwx dw BY bx jwieAw krdw sI [ hwey ! A~j auhI bIr ^wlsw ikhVI KunwmI dy kwrn AOJVy ipAw hoieAw hY ? gurU-is~KI nwl s~cy ipAwr vwly suihrd gurmuKW dw ihrdw icMqwqur hoxw kudrqI g~l hY[ bVw BwrI qO lw hoxw cwhIdw sI, ik Aw^r ikhVw Bwxw vrq igAw hY ijhVw swnUM idno-idn hyTW nUM DUeI jw irhw hY ? jQydwr ƒ ies pwsy JwqI mwrn dI koeI loV nhIN rhI hoeI[ koeI ivrlw hI iqAwgI AwgU Drm dI jW kOm dI icMqw kirAw krdw hY[ swfI AjokI iqRSnwlU jQydwrI jo pUrn qOr qy isAwsI iKfwrI bx cu~kI hY aus ƒ siqgurW dy ies &urmwn vl iDAwn ikvyN jwvy-

nwnk cIny Awp kau so Apr Apwrw ] {229] dws dy mn ivc bycYnI vD rhI hY ik, ikqy AsIN Awpxy hI iksy gunwh dw Pl

qW nhIN Kw rhy ? sRI Akwl q^q swihb jI dy jQydwr swihb qoN lY ky, Awp jI koloN, quhwfI sMsQw dy aupdySkW koloN Aqy is~K Drm dy hor prcwrkW koloN lg-Bg swrw is~K jgq dSmyS jI dw bVw pRis~D &urmwn suxdw Aw irhw hY, Aqy isK ieiqhws ilKx vwly lyKk vI ies mhWvwk ƒ ilKxw nhIN Bu~ldy :-

jb lg ^wlsw rhy inAwrw [ qb lg qyj dIau mYN swrw [ jb ieh ghY ib~prn kI rIq [ mYN n kroN ien kI pRqIq [

iXs t;xn; rUpI mh" v;k vLl iwAn igA . sUZ AXI ik tej-prt;p t" juixA hoiXA hI <;lse de inAre Acrn ate gurmit de inAre isw"t, aqv; inArI mry;d; n;l hI sI. tej pRt;p d; cle j;N; iXs sc;XI d; sUck hE ik, <;ls; jI nU| jo kuZ dunIa" n;lo' inAr; imilA sI, ApNe gurU de inAre igAn n;lo' TuLT ke, Puh sB kuZ guA bEW; hE . gurmit-igAn ate Acrn to' sLKNI kevl b;hrlI Dwrimk if~T, ByK bN ke rih j"dI hE. ieauN l~gw ijvyN, klZIDr jI ny ib~pRn kI rIq nUM Awpxy inAwry Kwlsy dI hoNd leI, bVw iBAwnk ^qrw smiJAw sI[ ijs rIt ne buLw wrm ate Pus de krIb 1300 s;l de pur;Ne r;j d; fLk; m;r ilA sI, gurdev jI ApNe K;lse nUM Pus <trn;k bR;hmNI rIt to' koh" dUr rLKN; c;huMde sn . Xese k;rn hI gurdev jI ne <;lse nUM iXh sKt t;xn; rUpI hukm idLt; sI ik--he mere ipAre <;ls; jI_ ! je tMU ibLpRn kI rIt d; w;rnI bx igA t" mE' tEnUM be-prtIt; smZ lv"g; ate ifr jd—

apnI prtIit Ap hI KovE .. bhuir Pus k; ibsV;su n; hovE .

ibpRn kI rIt d; w;rnI ho j;N d; spLST arq sI--ik AStwm dy kwZz qy bydwvw ilK ky siqgurU jI dy h~Q PVw dyxw[ be-prtIte mnuLK de nexe Pus d; sk; m" ipPu vI nhI' lLgd; . ifr

Page 218: maas maas kar moorakh jhegre (new)

218

ijs gurU dI t;xn; nU| as" gOilA hI n;, ijs smrLq sitgurU jI de hukm dI as" prv;h nhI' kItI Puh, s;De nexe ikPu' lLge ?

hukim rj;XI clN; n;nk iliKA n;il.. aijhIa" ivc;r" APuN k;rn iXh pt; krn dI icTk gurdev jI ne l; idLtI ik iXh ibLpR

kON hE ate Pus dI Puh cMdrI rIt ikhxI hE ijs d; w;rnI ho j;N k;rn K;lse ne ApNe gurdev jI dIa" nJr" ivc beprtIt; bN ke, kLKo' hOl; te p;NIPu' ptl;, ho j;N; sI ? gurU gRMQ swihb jI dI b^iSS duAwrw pRwpq hoey gurmiq igAwn dI lo iv~c bRwhmxI Drm-gRMQW dI GoK qoN gurmiq ivroDI bRwhmxI rIqW (jo pMQ leI hwnIkwrk sn) dI sUcI iqAwr krnI ArMB kr id~qI[ siqgurW ny imhr kIqI Aqy ies kIt koloN pusqk- " ib~pRn kI rIq qoN s~c dw mwrg " ilKvwauxI AwrMB krvw leI[

siqgurW dI hzUrI ivc Ardws kIqI- hy s~cy ipqw jIE ! ies inqwxy nIc ƒ smr~Qw b^iSS kro ik, ibpRn kI rIq dy hr p~K dw TIk TIk ipCokV ilK ky pMQ ƒ sucyq krn dI syvw inBw skW[ siqgurW dI C~qr CwieAw hyT ivSwl pusqk ilKxI AwrMB kr id~qI[ ihrdy ny BY mMinAw ik, ikqy pusqk -" ib~pRn kI rIq qoN s~c dw mwrg " ivc--koeI suxI suxweI inrmUl g~l nw Aw rly[ ies leI, ijDroN vI pMQ dI mrXwdw qy hoey ib~pRn kI rIq dy Dwvy dw SMkw hoieAw, aus QwauN sp~StI-krn pRwpq-kr lYxw zrUrI imQ ilAw[ ausy mMqv dI pUrqI leI ies jodVI p~qrkw duAwrw quhwfI (iBMfrW vwly mhWpurKW dI) syvw iv~c hwzr hoieAw hW [

d;s de pirv;r de jIa 1972 to' hI kEneD; ivLc hn . kuZ mJbUrIa" de k;rn d;s lMme sme' to' B;rt nhI' A sikA . iXs k;rn pMj;b ivc v;prIa" QTn;v" d; pUr; igAn nhI' hE . s;De jLqe de kXI sLjN ate hor vI ijhxe iXs PuCLdm to' j;NU hn kXI pRk;r de pRSn krde hn, ijnH" d; WIk PuCLtr Ap jI vrge pMq drdI, PuLc koTI de ivdv;n mh;tm; hI de skde hn . so kuZ pRSn lE ke Ap jI dI sev; ivc h;Jr h" . As hE ik, sm" kLY ke pRSn" de PuLtr" ivc bhumuLl; PupdeS BejN dI ikrp;lt; kroge . sRI drb;r s;ihb ate hor sMsq;v" nU| vI pLtR ilKe hn . aijh; s;r; pLtR ivh;r pustk d; ihLs; bN irh; hE, t" jo p;Wk" nU| hr pLK to' WIk j;Nk;rI iml ske . pUrn As hE ik Ap jI vrge ivdv;n mh"purK" vlo' AiXA PuLtr pustk d; bx; l;hevMd B;g hoveg;. quhwfy PuCLtr gocre SMke iXs pRk;r hn :- 1= b;b; jrnEl isMQ dI de B;Sn" dIa" Tep" to' ate sMt ig: gurbcn isMQ jI <;ls; dI ilKI riht mry;d; pustk (jo Ap jI B;v, sMt mohN isMQ jI--ne FrvrI 1975 ivc zpv;XI sI) de 211 te ilKe anus;r--klGIwr ipt; jI ne b;b; bMd; bh;dr (gurb<S isMQ jI) nU| n|dex to' pMj;b vLl BeijA hI bdle lEN v;ste sI--to', iXhI isLw huMd; hE ik gurU-Qr ivc bdle lPU B;vn; bxI prw;n sI . pr mUlmMtR ivc AXe inrvEr Sbd to' isLK wrm de inAre mhl dI nI'h, inrvErt; te wrI gXI is~D

Page 219: maas maas kar moorakh jhegre (new)

219

huMdI hE . ifr gurb;NI de hor beaMt Sbd" qoN ate sitgur" de jIvn k;l d; iXith;sk pLK pxHn to, jd iFlm v"g mn dIa" aLKIa" ivcdI sB kuZ lMQd; hE t" Pus d; sMKep rUp iXPu' ho idsd; hE :- (P) wnu wnu hir igAnI sitgurU hm;r;

ijin vErI imqRü hm kPu sB sm idRsiT idK;XI .. (594) gurU ne t" vErI ate imLtR nUM iXLk nJr n;l veKN dI j;c dLsI sI . PulT; gurU nUM hI, mn

ivc vEr, ate bdl; B;vn; rLKN v;l; kih ke, kI, asI' koXI p;p t" nhI' kr rhe ? isrjNh;r nU| ApNI isrjN; n;l vEr ikPu' hove ? S;iXd Ap jI vrge ivLidA m;rtMD mh"purK nU| ikse hor wrm de ajehe mUl mMtR d; pt; hove ijs ivc prm;tm; nU| inrvEr ikh; hE . d;s de ivc;r ivc t" sitgurU n;nk s;ihb jI hI aijhe inr;le suw;rk hn, ijnH" ne wrm de mUl mMtR ivc Pucece tOr te isrjNh;r nU| inrBPu ate inrvEr iliKA hE. d;s dI tuLz buLwI anus;r, inr-Akwr AidRSt Agocr, prm;tm; b;re aijh; ilKN;, s;bt krd; hE ik, sitgurU jI de ihrde ivc ap;r sLwr sI ik, mnuLK nU| ijqe Puh PuLce ate inrml Acrn v;l; bN; rhe hn Puqe n;l hI Pus de Acrn ivc inrBEt; ate inrvErt; v;le sReST guN vI nLk;-nLk Br idLte j;N. sitgurU n;nk s;ihb jI de ipAr" ate sLwr" lLde ihrde dI iXh PumMg sI, ik, PunH" d; inrml pMq, aqv; iXh <;ls; pMq, iksy pRkwr dI vI duinAvI SktI d; BE ikse h;lt ivc vI n" mMne, ate n" kde ikse int;Ne nU| BE-BIt hoN deve . gurdev jI ApNe <;lse nU| vEr B;vn; to' vI aNj;N veKN; c;huMde sn . siq gurU nwnk swihb jI ApNe inrMk;r jI de iXs aTLl inym nU| vrt rhe sn—

ijsu isPu r;t; tEso hovE .. (65) so jIvt ijh jIvt jipA .. (254) ijn inrBPu ijn hir inrBPu iwAiXA jI, itn k; BPu sBu gv;sI ..(rihr;s) ijn inrBPu n;mu iwAiXA itn kPu BPu koXI n;ih .. (310) ijhx; mnuLK inrml prm;tm; d; ismrn krd; hove, Pus de mn ivc vEr B;vN; dI QTIA

mEl ikve' iTk skdI hE— jo inrmlu seve su inrmlu hovE .. (121) prm;tm; nU| inrBPu, inrvEr aqv; inrml kihN to' sitgur" d; asl B;v iXhI sI .

gurU n;nk s;ihb jI ne ikse zwlm nUM jwnoN mwr mukwaux dI is~iKA kdy nhIN sI id~qI, sgo' zulm nU| jxH" to' <tm krn dI smrq; b<iSS kItI sI . sitgur" ne vLDe to' vLDe J;lm nU| vI m;irA nhI' sI, sgo' Pus zwlm nUM, A~gy qoN mnuLKt; d; sevk bN; idLt; sI . ivSv;SQ;tI ate k;tl WLg nU| B;XI sLjN bN; ke Pus de zulmI kwirAW vwly A~fy nUM is~KI prcwr dI DrmSwlw, Aqy " s~jx T~g qoN BweI s~jx jI bxw ky aus nU| gurisLKI d; prc;rk ate mnuLKt; d; sevk q;p idLt; . bMde K;Ne dE't nUM B;XI kOD; ate cor nUM B;XI BUmIa" bN; idLt; . ate hor beaMt J;lm" nUM mnuLKt; de sevk bN;iXA .

pMcm p;itS;h ne cor aqv; D;kU ibwI cMd nUM B;XI ibwI cMd bN; ke Pus nUM gurmit d;

Page 220: maas maas kar moorakh jhegre (new)

220

prc;rk q;ipA . tLtI loh te bEWe gurdev nUM veK ke jd pIr mIa" mIr ne l;hOr ate idLlI dI iXLT n;l iXLT Kxk; deN dI gLl kItI t" S"tI de puMj pMcm p;tS;h ne ikh; ik, je asI' hI bdle lEN v;le bN gXe t" iKm", S"tI ate ipAr d; p;W iks ne pxH;PuN; hE ? n;le bdl; lEN; iks kolo' hE ? ijnH" nUM Xen" vI igAn nhI' ik Puh ApNe hI hmdrd ate SuLB icMtk nUM tsIhe de rhe hn. pIr jI ! PunH" te trs kro ate aLl; dI drg;h ivc duA kro ik Puh Ble purS bN j;N .

mIrI pIrI de m;lk zLTm pIr, gurU hrgoibMd s;ihb ne lx;XI izxdI veKI t" sRI drb;r s;ihb to' cle gXe ate ApNI beTI dI S;dI Zb;l j; kItI . cOh" lx;XIa" ivco' iXLk vI gurdev jI ne Awp nhI' sI shexI . lok" d; amn BMg huMd; veK ke Ap jI m;Ze dI wrtI zLD gXe. kIrt pur j; Der; l;iXA . ApNe t<t te bEiWa" hI muGl h;km" nUM gLDI cxH; skN v;ila" isLK" dI PunH" kol Q;T nhI' sI . gurU Qr ivLc isrf bdl; B;vn; dI hI aNho'd idsdI hE Pu'Z luk zup ke gLDI c;xHn v;le B;XI ibwI cMd vrge sUZv;n bh;dr, kXI sn .

sitgurU n;nk jI de ijs dsve' srUp de p;vn n;m de n;l iXh anrq jox rhe ho ik, ' PunH" ne lok" kolo' bdle lEN lXI bMd; isMQ bh;dr (gurb<S isMQ) nUM pMj;b BeijA sI ', Pus dSmeS jI ne vErI dLl nUM ipAPuN v;le p;NI ivLc QolN lXI Jihr dI puxI nhI' sI idLtI, sgo' Q;iXl vErIa" nUM WMD; jl ipAPuN de n;l PunH" de FLT" te l;PuN lXI bhumLulI mlHm dI bKSS kr ke, QnLXIXe to' aus inSkpt Aqy iqAwgI syvwdwr ƒ B;XI QnXIA jI bN; idLt; sI . ijs aOrMgJeb dI hkUmt ne gurU teG bh;dr jI nUM tsIhe de ke ShId kIt;, s;ihbJ;ida" nUM nIh" ivLc icNv; ke ShId kIt;, ate hor beaMt Julm kIte Puse aOrMgJeb de lxke bh;drS;h kolo' bdl; lEN dI q" Pus nUM idLlI de tKt d; Ap m;lk bN;iXA . ph;xI r;ija" ne kXI v;r ivSv;S-Q;t krke gurU Qr n;l vEr km;iXA pr sitgur" iXLk v;r vI PunH" te hml; krn dI pihl nhI' kItI . PunH" ivruw koXI mMd; Sbd tLk nhI' ikh; . sEd K;n sitgur" nUM fxn lXI AiXA . aMdro' vEr B;vn; muLkida" hI sitgur" ne Pus nU| z;tI n;l l; ilA ate n;m-wMn dI b<SS n;l m;l;-m;l kr idLt; . gurU n;nk jI de Qr dI lx;XI t" hE hI Julm ivrLuw sI .

vEr B;vn; v;lI soc sitgurU n;nk jI dI isLKI ivc ilAPuN d; PutS;h deN v;lI bolI ilKN v;le mh"purK" d;, sitgur" de iXnH" mh"v;k" de b;re kI ivc;r hE jI ? (P) inrvErt;-- (1) ibsir gXI sB t;it pr;XI . jb te s;w sMgit moih p;XI .. 1 .. rh;Pu ..

n; ko bErI nhI ibg;n; sgl sMig hm kPu bin AXI .. 1 .. [1299]-8 (2) vv; vEru n krIaE k;hU .. QT QT aMtir bRhm sm;hU .. [259]-b;v-46 (3) s;w sMig dusmn siB mIt .. [271]-asT-7

Puh ikhx; s;w hE jI ijs dI sMgt n;l vErI vI imLtR bN j"de hn ? QLTo QLT iBMDr" dI Tks;l v;le s;w t" ajehe iblkul hI nhI' hn

(4) s;w jn; ke pUje pEr .. imTe PupdRh mn te bEr ..2..[395]-4-98 (5) n; ko mer; dusmnu rihA n; hm iks ke bEr;XI ..

bRhmu ps;ru ps;ir_ Bitir sitgur te soZI p;XI .. [671]-3

Page 221: maas maas kar moorakh jhegre (new)

221

(6) s;w sMig dusmn siB mIt .. s;wU kE sMig mh; punIt ..- - - -3 .. [271]-asT-7 gurU gRMq s;ihb jI to' ibn" aLj ikhx; s;w hE ijs dI sMgt kIita" duSmN vI imLtr bN

j"de hn ? iBMDr" dI Tks;l de sMt t" lok" n;l vEr B;vn; rLKN d; PutS;h deN lXI, sitgur" nU| vI vEr B;vn; v;le ilK rhe hn . ifr tusI' hI ikse aijhe sMt d; pt; ilK BejN; ijs dI sMgt, mnuLK nU| mh" punIt krdI hE . (a) iKm; (1) jh; loBu th k;lu hE jh; iKm; th Aip .. (1372)

ijs mnuLK de ihrde ivc iKm; nhI' kI Pus nUM vI sMt smiZA j; skd; hE ? Jr; Kohl ke ilKN dI imhr krnI jI .

(2) diXA devt; iKm; jpm;lI te m;Ns prw;n .. ( 1245) (3) sUh; vesu sBu Put;ir wre gil pihrE iKm; sIg;ru .. ( 786) (4) iKm; sIg;ru k;miN tin pihrE r;vE l;l ipArI .. (359) (5)- gur k; sbdu mnE mih mudR; iKMq; iKm; hY;vPu .. ( 359) (X) bRhm igAnI aqv; hrI d; d;s --- bRhmigAnI kE wIrju Xek .. ijPu bsuw; koPU KodE koPU cMdn lep ..- - - - bRhmigAnI kI sB PUpir miXA .. bRhmigAnI te kzu bur; n BiXA .. bRhm igAnI sd; sm drsI .. bRhmigAnI kI idRsiT aMimRtu brsI .. (suKmnI) (2) hir k; d;su ikzu bur; n m;gE >>- - - -.. (1152 .. (3) zoDhu kpTu hoiX inrvEr; so pRBu sMig inh;re .. (1220) (4) _in vErI imtR sm kIitA sB n;il suB;XI .. ( 1100) (5) jo jo kIno hm its ke d;s .. pRBu mere ko sgl inv;s .. n; ko dUtu nhI bEr;XI .. gil imil c;le XekE B;XI .. 3 .. (887) (6) FrId; jo tE m;rin mukIa" itn@; n; m;re QMuim ..

ApnxE Qir j;XIaE pEr itn@; de cuMim .. 7 .. (1378) (7) mMd; iks no AKIaE j" itsu ibnu koXI n;ih ..(1375) (8) frId; bure d; Bl; kir gus; min n hY;iX .. dehI rogu n lgXI plE sBu ikzu p;iX .. 78.. (1382)

(vEr B;vn; d; prc;r krn v;l; ilK;rI j" PupdeSk t" pRBU d; d;s aKv;PuN de k;bl vI n; hoiXA, Pus nU| s|t iks dlIl n;l mMn ilA j;ve jI ? iXs ivSe te ivsq;r n;l c;nN; pE j;Xe t" p;Wk" lXI l;hevMd hoveg; jI .

gurb;NI-Sbd ivc;r to' dws dI tuLz buLwI ne XehI smiZA hE ik bdle dI B;vn;, aqv; bdl; lEN d; s;x;, hoze mnuLK dI sMptI hE . bh;dr mnuLK t" iKm; n|U hI ApN; gihN; bN;P'ude hn . ikse nUM iKm; kr deN ivLc sUrm; ApNI ijLt smZd; hE . wIrjv;n ate imLWe suB; v;l; AdmI kde vI lx;XI nhI' shexd; . Puh BLul ke vI ajeh; krm nhIC krd; ijs to' ikse pR;NI d; ihrd; duKI hoN dI sMB;vn; hove . bdo bdI lx;XI gl A pve t" vI gurU mh;r;j jI ate PunH" de isMQ-sUrme vErI te v;r krn dI pihl nhI' sn krde . v;r kr lEN dI pihl krn d; mOk; m;rn AXe vErI nU| hI idA

Page 222: maas maas kar moorakh jhegre (new)

222

krde sn . kI gurU Qr b;re ajehI ivc;r bN; lENI mUrKt;XI nhI' hE jI ? pur;N; ivco' ajehIa" g;q;v" bhut pxHIa" hn ijnH" ivc duryown, SuknI, krN, arjun,

dRopdI, dRoNc;ry, devte, dE't Aid sB de sB vEr ate bdle dI aLg ivc Zulsde nJr APu'de hn . so as" te bdl; lPU rucI ibpRn kI rIt smZI hoXI hE . tuh;De jLqe vlo' iknH" k;rn" krke bdle lEN v;lI mry;d; gurU Qr n;l joxI gXI hE jI ? Ap jI prm igAnI ate pUrn sMt mMne j"de ho . iXs msle te Kohl ke roSnI p;PuNI ikPu'ik aLj isLK" dI bhusMmtI gurb;NI de arq-B;v vI PuhI WIk mMndI hE jo Ap jI furm;Pu'de ho . Ap d; iliKA ijPu' d; itPu' pustk d; ihLs; bN; idLt; j;veg;, t" jo pMq nUM WIk sew iml ske . 2= pMqk riht mry;d; de Krxe ivc s;w;rn ate aKMD kyvl do prk;r de p;W krn dI gLl ilKI hE, jd ik Ap dI mry;d; anus;r 1= s;w;rn <uSI d; p;W (197 sF; ), 2= imrtk p;W ,(198) 3= sRI aKMD p;W (206) 4= sMpT p;W sw;rn, 5= sMpT aKMD p;W (218) 6= spt;hk p;W (220) 7= spt;hk dUj; ..

Xese trH" sRI dsm gurU gRMq s;ihb jI de p;W vI, sRI gurU gRMq s;ihb de p;W" v"g hI krn dI hd;iXt ilKI hE (224) . smuce pMq vlo' pRvwxq Aqy sRI Akwl q^q swihb dI pRvwngI nwl lwgU hoeI mry;d; de huMida" Ap jI de Dere n|U ikMnH" k;rn" krke iXh mry;d; bN;PuNI pXI ? kI iXs n;l pMq dI Xekt; nUM h;nI nhI' puLjdI ? ikMnH" ivSeS k;rn" krke gurisLK nU| pMqk mry;d; de q" tuh;DI mry;d; te clN; c;hId; hE ? 3= pMqk riht mry;d; ivLc p;W krn dI p;bMdI isrF XehI hE ik p;W krn v;ila" d; prv;r p;W Ap kre j" bEW ke suNe . gurU hukm" nUM smZN d; ytn krde rihN d; PupdeS hE, jd ik Ap jI de Dere vlo' zpI riht mry;d; dI pustk de 166 sfe to' 235 sfe t"XI p;W" de krn dI kXI YMg" dI krmk"DI-mry;d; ilKI hoXI hE, gurb;NI nU| suN ke isLiKA lEN dI gLl, swrI pusqk ivc ikse iXLk q" vI nhI' ilKI hoXI . p;W krn lXI s;mLgRI ivclIa" (169 sfe ate 171 sfe te ilKIa" ) A~f A~f iksm dIAW 9 + 40, kul 49 vsqUAW hn, ate iXh gLl bxI spLST kr ke kXI q"XI ilKI hoeI hE je p;W d; pUr; mh;tm lEN; hE ate iXLz; dI pUrtI c;hIXe t" p;W nUM

pUrI mry;d; n;l krn; c;hId; hE . jd ik pMqk mry;d; ivc p;W n|U ikse krm k"DI mry;d; de bMnHN ivc nhI' b|inHa" hoieAw .

iXs sLB kuZ b;re kXI premIa" vlo', heW ilKe sv;l ivSeS krke kIte j"de hn . ajehe ikMtU-pRMtU krn v;ila" d; sd; lXI mU|h bMd krn jog; igAn (Aqy golI is~ky vwly hor AdBuq

Page 223: maas maas kar moorakh jhegre (new)

223

swDn) Ap jI to' ibn", hor iks kol hn jI ? :-- ivK;ve v;lI ikse vI w;rimk mry;d; nUM gurb;NI ne pKMD ikh; hE aqv; ibLpRn kI rIt

mMinA hE, ijve'--- (P) gurU de hukm" nU|| smZ ke Pus anus;r jIvn-jugt bN; lEN de q" mn-mLtI mry;d; nU| wrm d; ate pivLtRt; d; aMg mMn ke Ap jI dI pustk ivc ilKe, keI qrHW dIAW pwbMdIAW vwly jl-ieSnwn ? jd ik Ajyhy ieSnwnW bwry gurU bwxI dw &urmwn--

int int k;iXA mjnu kIA int mil mil deh sv;re .. mere sitgur ke min bcn n B;Xe sB fokT c;r sIg;re .. 3 .. [983] ivKwvy vwly Drm-krm nUM gurdyv jI ny insPl &urmwn kIqw hY . wrm dee n" heW

aLD aLD BeK" v;ila" nUM aqv; icLTe cole p; ke hLqI ilSke hoXe gxve j" tIr fxI ifrde, ate BgtI de ivK;ve lXI m;l; ferde rihN v;ila" nUM sitgur" ne bn;rs de WLG ikh; hE . so gurb;NI ate pMqk mry;d; de pRitkUl tus" iks aw;r te krm-k"DI mry;d; te Jor idLt; hE. Ap dI idbidRSTI ne gurb;NI-PupdeS ivc ate pMqk mry;d; ivLc ikhxI ajehI ivSeS PUNt;XI veKI hE, jo bRwhmxI qrz dI mrXwdw ilKxI peI jI? (a) beaMt prk;r dI wUp smLgrI ( sF'; 168 ate 171) ate lMmI cOxI mry;d; (165 to 235 sFe v;lI ) to' iXhI ykIn bLZd; hE ik iXs smLgrI v;lI mry;d; to' ibn" pxHI hoXI b;NI sB insfl j"dI hE . iXs trH" iXnH" ivwIa" dI ate idRSTm;n pd;rq" dI mhLtt;, gurb;NI n;lo' ikte vLw ho idsdI hE . dUje p;se grux pur;N de p;W aqv; hor kXI trH" de mMtR" de p;W vI, ibLpRI mry;d; n;l juxIa" <;s smLgRIa" ate <;s ivwIa" dI p;bMdI v;le hn . A<r Puh sLB kuZ vI tuh;DI bN;XI p;W-mry;d; v"g hI t" hE ? jd Pus sLB kuZ nU| ibLpRn kI rIt kih ke sitgur" ne kXI gurU Sbd" duAr; KMDn kIt; hE, ifr Ap jI ne iXh s;rI krmk"DI mry;d; iks ASe n;l pustk ivc ilKI hE ? Ap jI ne gurmit de iks isw"t de Asre gurb;NI-p;W te krm k"DI bMdS" l;XIa" hn ? s"ZI sgl jh;ne, b;NI de boihq, sitgurU gRMq s;ihb jI d; kI iXh furm;n tuh;DI ilKI mry;d; te iks k;rn l;gU nhI' huMd; jI ?--

kbIr k;gd kI _brI msu ke krm kp;T ..(1371) ijs idAlU sitgurU jI b;re gurU arjn dev jI dI ap;r Srw; ne iXPu' d; sdIvI rUp w;r

ilA hoiXA hE--- tEDI bMdis mE koiX n iDW; tU n;nk min B;N; .. Qoil Qum;XI itsu imtR ivcole jE imil kMtu pz;N; .. 1 .. (964) _se idAlU ate sBn" de s"Ze jgt-gurU n;nk inrMk;rI jI dI b;NI pxHn te kXI trH" dIa"

bMdS" l; ke, kI tusI' j" sMt mh" purK igAnI gurbcn isMQ jI ne koXI ajeh; p;p te nhI' KLiTA ijhx; hJ;r" jnm" ivc vI n; b<iSA j; skd; hove ? ikte iXh B;N" t" nhI' vrt igA hoiXA ik tusI' vI bR;hmN v"g hI inh-klMk bN cuLke hoXe hovo te tuh;nU| vI ApNe iXST n;l ms<rIa" krn de p;p d; BE nhI' irh; ?

Page 224: maas maas kar moorakh jhegre (new)

224

(X) gurb;NI de beaMt Sbd" to' spLST ho irh; hE ik, idRSTm;n pd;rq nUM ikse prk;r dI <;s w;rimk- mhLtt; deNI ate j" PunH" pRtI Srw; bN; lENI, bR;hmN rItI hE, ate pRBU to' ivzoxe d; k;rn hE :- (1) ndrI AvE itsu isPu mohu .. ikPu imlIaE pRBu aibn;sI toih .. ( 801 ) (2) ndrI Avd; n;il n clXI veKhu ko ivPup;iX .. ( 84 ) (3) jo dIsE so sMig n giX_ .. s;ktu mUxu lge pic muiX_ .. ( 241 ) (4) idRsiTm;n sBu ibnsIaE ikA lgih gv;r .. ( 808) (5) idRsiTm;n hE sgl imqen; .. (1083)

kI wUp smLgRI n;rIal, kuMB, te hor, lT;-pT; idRSTm;n pd;rq nhI' hn jI ? (s) gurb;NI ivc;r to' d;s dI alp buLwI dI pkx ivc iXh AiXA hE ik, gurU b;NI to' imle igAn anus;r ApN; Acrn ate jIvn jugt bN;PuN dI Q;lN; hI gurU dI sev; hE . cmtk;rI fl" dI j" kr;m;tI YMg n;l imlde pd;rq" dI pR;ptI dI As n;l gurb;NI pxHnI, j" gurb;NI de p;W ikse dUje kolo' krv;XI j;Ne, hMk;r ate aigAnt; gRsI mn-mit hE aqv; gurdev jI de spLST hukm" to' mU|h fern; hE. ajehI suArqI B;vn" n;l ate smZN to' ibn" kilAwn dw swDn mMn ky, wrm gRMq" nU| pxHI j;N dI rucI nU| gurdev jI ne psMd nhI' kIt; . aLge ilKe gurU Sbd" to' imlde PupdeS b;re ApNe ivc;r" to' j;NU| kr;PuN dI ikrp; kr deNI jI:--- (1) hPu v;rI jIPu v;rI pix buiZ mMin vs;viNA . (127 ) (2) pixaE n;hI Bedu buiZaE p;vN; .. (148) (3) pxih guNih tUM bhutu puk;rih ivNu bUZe tUM DUib muA .. (435) (4) pixA bUZE so prv;Nu .. (662) (5) hWu ahMk;ru krE nhI p;vE .. p;W pxE le lok suN;vE .. 906 ) (6) pix pix BUlih coT; K;ih .. bhutu isANp Avih j;ih .. ( 686) (7) pix pix pMiDt v;du vK;Nih ibnu bUZE suKu n hoXI .. ( 570 ) (8) ikA pxIaE ika; gunIaE .. ikA bed pur;n" sunIaE .. pxe sune ikA hoXI .. jPu shj n imil_ soXI .. ( 655 ) (9) p;Wu pxE n bUZXI BeKI Brim Bul;iX .. ( 66 ) (10) pix pix pMiDt monI q;ke BeKI mukit n p;XI .. ( 440 )

ate hor ajehe beaMt Sbd hn. h) ikse fOj de s;re aFsr iXLk ke'drI mry;d; nMU itAg deN aqv; ke'drI hukm nUM mMnN; zLD ke ApNI aLD mry;d; c;lU kr deN t" Pus fOj kol B;ve' ikDe vLDe SktI v;le hiqAr hoN, Pus d; tb;h brb;d ho j;N; ykInI huMd; hE . Ap jI de Dere v"g hI pMq de s;re kiqt jpI, tpI, n;m rsIXe ijnH" vI mh"-purK, bRhm-igAnIa", sMt" mh;tm; ne aLDre Dere isrje hoXe hn, sLB dI mry;d; ApNI ApNI hE, ijve' n;nk srIa", r;xe v;ila", dodxe v;ila", Aid dI hE . Ap jI to' anmol sew lEN gocre pRSn iXh hn ik :--- (1) kI sMt" Dered;r" dI iXs trH" dI rucI ne <;ls; pMq aqv; isLK wrm dI Xekt; n|U anekt; ivc nhI' vMD idLt; jI ? kI mh"-purK" dI iXse rucI dI pRern; d; hI isLT; t" nhI' ik, aLj smuLce

Page 225: maas maas kar moorakh jhegre (new)

225

pMq nUM Pus;rU sew de skN yog aijh; isAsI lIDr j" w;rimk jLqed;r koXI nhI' imld; jo pMq dI Xekt; d; pRtIk hove ? (2) kI gurU gRMq s;ihb de pihle Sbd 1 (jo gurU n;nk dev jI dI jgt n|U aduLtI deN hE), dI Qor beadbI t" nhI' ho rhI ? ikPu'ik s;DI ink;rI buLwI ne iXs 1 (iXLk) to' gurU n;nk dev jI dI aMtRIv sLwr v;l; B;v iXs trH" smiZA hoiXA hE, 1 ak;lpurK (B;v, isrjNh;r, p;lNh;r ate KE krt; isrF iXLk hE, bRhm", ivSnU| mheS v;lI tREmUrtI iXLk Brm hE), 1 ke'dr (sRI hirmMdr s;ihb ate sRI ak;l t<t v;l; drb;r s;ihb aMimRtsr) 1 (ke'dRI) mry;d;, 1 iXLk inS;n s;ihb de n;l kevl iXLk hI jqed;r ate iXs mh;n Xeke d; pMjv" alok;r ate sLB to' vLw mhLtv-pUrn arq hE, 1 Xek;, iXLk muLWt;, Xek;, iXtF;k hE . pMj" kk;r" v"g iXs Xeke de pMj" rUp" ivco' ikse iXLk n|U vI ivgwV dyx qoN qbwhI dw BY bxdw hY . bxe duLK v;lI h;lt t" iXh hE ik ApNI mit (mnmit) aqv; ApNI suArq isLwI de aw;r te gurb;NI de arq vI iXLk to' kXI krke gurU gRMq s;ihb d; iXLk pLk; isw"t ivg;x ke h;so hINI dS; bN; deN ivc vI bhut; ate asrd;r ihLs;, Deira" v;le mh"purK" d; hI hE . kI aLD aLD gLdIa" cl; ke pMq nU| kXI gruLp" ivc vMD deN" <trn;k iksm dI kuTlt; aqv; suArq isLwI v;lI rucI nhI' hE ? iXh ivS; vI Ap jI dI bhumuLlI r;Xe dI mMg krd; hE . 4= ivwI anus;r aKMD p;W kr;PuN de fl dsida" ApNI pustk de 206 sfe to' sMt igAnI gurbcn isMQ jI K;ls; iBMDr" v;le mh"purK" ne iliKA hE ik----

pR;gr;j itRbENI te iga" gurU teG bh;dr s;ihb jI nU| m;t; n;nkI jI sRI gurU teG bh;dr jI de m;t; jI, sRI gurU hirgoibMd s;ihb jI de mhl jgt m;t; jI, PunH" ne ikh; ik tuh;De ipt; s;ihb jI ne bcn kIte sn ik tusI potre de drSn kroge sRI gurU teG bh;dr s;ihb jI Ap jI dI Pumr 45 s;l dI ho gXI hE huN t"XI mE' potRe d; mU|h nhI' deiKA . sitgur" ne ikh; -- m;t; jI ! iXh v;ihgurU de vLs hE . jdo' sLce p;itS;h B;iXA, b<SNge .- - - -m;t; jI ne bentI kItI ik ikve' merI iXLz; pUrI hove ? - - -Pus vkt mh;r;j s;ihb ne ikh;---cMg; aKMD p;W kr;Pu . jo sRI gurU gRMq s;ihb B;XI bMno de srUp n;l sn - - - . ijs de pMj p;WI--(1) B;XI mtI d;s, (2) B;XI diXAl; jI ShId, jo idLlI ShId hoXe (3) B;XI gurbKS jI msMd (4) B;XI guridLt; jI (5) ate iXk stI r;m, iXh aLWve' p;itS;h d; isLK sI .

ifr jo kuZ PupRokt iliKA hE Pus to' XehI isLw huMd; hE ik je gurU teG bh;dr jI aKMD p;W n; kr;Pu'de t" SiXd klGIwr jI d; Agmn n; hI huMd; . mh" purK" dI Puh ilKt iXPu' hE---iXh pMje isLK p;WI lge sn . iXhn" to' gurU teG bh;dr s;ihb ne aKMD p;W krv;iXA sI . sRI gurU goibMd isMQ jI de Agmn v;ste - thI pRk;S hm;r; Byo - iXs pRk;r sRI gurU goibMd isMQ s;ihb d; Agmn hoiXA . iblkul _se trH" ijve' tulsI d;s dI r;m;iXN anus;r je SuirMg irKI puLtreSWI jLg n; krd; t" sRI r;mcMdR d; Agmn nhI' sI hoN; . klGIwr jI d; Agmn vI bR;hmNI rIt anus;r hoN; ilKN ivc Ap jI d; kI Bet hE ?

heW ilKe gMBIr SMke vI, Ap jI to' ibn" hor koXI dUr nhI' kr skd; :-- (P) Ap jI ijs dsm gRMq nU| gurU dI pdvI de rhe ho, Pus ivc t" klGIwr jI ne kiqt tOr te ikh; hE ik PunH" d; ict m;t lok ivc APuN nU| krd; hI nhI' sI, Puh t" ak;l purK ne smZ; buZ; ke Ap PunH" nU| pTne BeijA sI . PunH" ne ApNe m;t; ipt; vLlo' t" ikh; hE ik PunH" bxI ar;wn; kItI ate jog s;wn; vI kItI, pr aKMD p;W dI SktI d; PunH" koXI iJkr nhI' kIt; . apNI kq; de bK;n ivc klGIwr jI de iXh bcn iXPu' ilKe hn---

Page 226: maas maas kar moorakh jhegre (new)

226

iXh ibiw krt tpLisA Byo . dVE te Xek rUp hVE gyo . t;t m;t mur alK ar;w; . bhu ibw jog s;wn; s;w; . 3 . itn jo krI alK kI sev; . t; te BXee pRsMn gurdev; . itn pRB jb AiXsu muih dIA . tb hm jnm klU mih lIA . 4 . ict n Byo hmro Avn kh . cuBI rhI surit pRB crnn mh . ijPu itPu pRB hm ko smZ;yo . iXh kih kE iXh loik pW;yo . 5 . (bicLtR n;Tk) tuh;De aKMD p;W v;lI gLl sLcI hE ik, j" dsm gurU gRMq jI vwlI ieh gl ? doh" gLl"

ivc bhut p;x; hoN krke do've' sLcIa" ikve' hoN ? iXLk, p;se tuh;De ijhe bRhmigAnI d; furm;n hE--bRhm igAnI Aip prmesur.. prmeSr rUp sMt jI ne lg m;tR t"XI, kI, inrol sLc hI sLc nhI' sI ilKN; ? dUjI ilKt Pus gRMq dI hE ijs nU| sMt" ne Ap hI SRI gurU gRMq s;ihb de tuLl mMina; hoiXA hE . d;s ijhe grIbxe dI kI p;iXa" hE jo koXI inrN; kr ske . so iXs SMke d; shI hLl Ap jI de kol hI hE . ikrp; krke iXh ilKN; ik doh" ivco' ikhxI ilKt Bros; kr lEN yog hE ? (a) Ap jI vI iXs gLl nU| mMnde ho ik klGIwr jI ne tlvMDI (dmdm; s;ihb ivKe nOve' mhle dI b;NI c;xH ke sitgur" d; srUp pUrn kIt; sI . tus" t" iXh vI iliKA hE ik klGIwr jI ne ApN; vI iXLk slok iliKA sI . ate ifr tusI' iXh vI mMnde ho ik sRI gurU gRMq s;ihb jI nU| gurU gLdI d; m;lk aqv; gurU n;nk jI dI joit d; m;lk klGIwr jI ne hI bN;iXA sI ifr jd ik tuh;De hI bcn" anus;r, gurU-gRMq s;ihb jI d; srUp aje pUr; hoN; rihMd; sI, ate PunH" ne sitgur" v;lI q" vI nhI' sI sMB;lI, je Pudo' vI gurU gRMq s;ihb jI de aKMD p;W ivc XeDI SktI sI ik, mh" blI sUrme, srbkl; smrLq klGIwr jI nU| PunH" dI mrJI to' ivrLuw, PunH" nU| ihm;lIA de brF lok to' pTn; lok ivc APuN lXI mJbUr kr idLt; sI, t" aLj jd ik gurU gRMq s;ihb jI srb kl" BrpUr sRI gurU n;nk jI dI joit de m;lk hn PunH" de aKMD p;W" dI PuhI ap;r SktI <;ilst;n ikve' nhI' bN; skdI . klGIwr jI nU| iXs lok ivc lE APuN v;lI QTn; de muk;ble te <;ilst;n d; bN j;N; bxI m;mUlI gLl hE . tusI' (dove' sMt) ApNI deK-reK heW" ApNI mrJI dIa" ivwIa" ate smLgRIa" n;l aKMD p;W" dI ZxI l; idPu. jd ivDI ivDwn nwl kIqy pwTW dI SkqI qy quhwƒ eyfw Brosw hY, qW hEr;nI ho rhI hE ik Ap jI sitgur" de aKMD p;W" dI SktI ikPu' nhI' vrtde ? p; idPu hLq" pEr" dI k"grs srk;r nU| . kro pMq de nO-inh;l" te ikrp; te bc; lPu' PunH" nU| Bo de B;xe j;n" v;rI j"ida" nU| . kI Ap d; ilKN; ate krn; dove iXLk nhI' hoNe c;hIde jI ? kI, sMqW mhWpurKW leI Ku~lH huMdI hY ik auh kihx kuJ hor qy krn kuJ hor hI ? (X) sMt sev; isMQ jI gurduAr; r;m pur Kex; v;ila" ne sRIm;n sMt b;b; hrn;m isMQ jI dI jIvnI ilKI hE . PunH" ne Pus pustk--se ikneihA--de 244-245 sFe te iliKA hE ik sMt b;b; hrn;m

Page 227: maas maas kar moorakh jhegre (new)

227

isMQ kol igAnI idAl isMQ piTAle v;ila" ne aKMD p;W de krn ivc lLGde sme' dI mry;d; de b;re SMk; pRgT kIt; t" sMt" ne ikh; ik kLlH svere iXh inrN; sitgur" de kolo' hI krv; lv"ge . agle idn pRk;S krn PupRMt hukmn;m; lE ke sitgur" dI hJUrI ivc kuZ sm; ismrn kIt; ate SihnS;h jI de crn" ivc bentI kItI ik, GrIb inv;J jI ! Ap jI de srUp d; jo aKMD p;W a;rMB krId; hE Pus dI sm;ptI kI aWt;lI QMTe ivc hI hoNI c;hIdI hE ? je vLw QT sm" lLg j;ve t" gur-mry;d; ivc koXI Frk t" nhI' pE'd; ? - - - -b;b; jI nU| sitgur" ne drSn de ke jo ikh; Puh sMt" de bcn; ivc iXPu' hE---b;b; jI ne sMgt nU| dLisA ik sitgurU jI ne bcn kIt; hE ik sRI aKMD p;W s;ihb dI mry;d; s;De vlo' nIyt kItI hoXI nhI' hE .

pr sRI m;n sMt igAnI gurbcn isMQ jI ne ApNI pustk de 166 sFe to gurU gRMq s;ihb jI de p;W" dI jo mry;d; ilKNI a;rMB kItI hE Pus ivc kXI q;XI' iliKA hE ik p;W" dI s;rI mry;d; sitgur" Ap cl;XI sI . ilKde hn ik sihj p;W" dI s;rI mry;d; smLgRI, n;rIal Aid ate p;WI nU| 500 mohr", h;qI, Qoxe, bstr Aid deN dI mry;d; gurU hirgoibMd s;ihb ne torI sI ate aKMD p;W dI s;rI mry;d; sRI gurU teG b;h;dr s;ihb ne torI sI.

iXLk p;se sMt hrn;m isMQ jI d; kqn hE ik sitgur" ne Ap pRgT ho ke PunH" nU| ikh; hE ik p;W" dI mry;d; PunH" ne nhI' torI sgo' iXh kMm isLK" d; hE . dUje p;se sMt gurbcn isMQ jI (S;iXd ApNI idb-idRSTI dI SktI vrt ke) kih rhe hn ik p;W" dI s;rI mry;d; sitgur" Ap torI sI . [pustk--se ikneihA--sF; 245-ilKtI sMt sev; isMQ jI gLdI r;mpurKex;) kI dove' sMt jI mh;r;j, ApNI gLdI dI mihm" vw; lEN de l;lc n;l, j;N buLZ ke ZUW t" nhI' bol rhe ? je nhI' t" Wos dlIl de ke dLso ik doh" ivco' sLce sMt kON hn, ate ZUW koN ilK rhe hn ? 5= pustk de 240 sfe de A<rI pEre to' a;rMB kItI kh;NI sMt gurbcn isMQ jI ne iXPu'u ilKI hE---

iXk gurmuK ne--iqru Qir bEshu hir jn ipAre--de Sbd d; izl; kLiYA . Pus ne koXI mukLdm; ijLtN; sI . Puh iXLk t" gPuxI mhl; 5 n; pxHe te dUj; rh;Pu n; pxHe . sv; lK p;W kIt;, Pus d; isLw hI n; hoiXA . bx; Jor l; bEW; . fer Pus ne ikse isMQ p;s ik mE' aEn; p;W kIt; mer; mukLdm; nhI' ijLitA igA . k;rj r;s ho j;N; c;hId; sI . Pus isMQ ne puLizA-B;XI ! t|U gPuxI mhl; 5 te rh;Pu pxHd; irh; sI ? kihMd; mE' nhI' pixHA t" Pus isMQ ne ikh; ik iXh dove' p;W n;l mel ke dob;r; p;W kr, Pus isMQ de khe anus;r fer Pus ne gPuxI mhl; 5 te rh;Pu pxH ke sv; lLK p;W kIt;, ifr Pus d; k;rj mh;r;j s;ihb jI ne pUr; kr idLt; . Puh ifr mMn igA ik WIk mEqo' iXh GltI hoXI sI . jd Ap jI (sMt igAnI mohN isMQ jI) n|U iXh ykIn sI ik isrF iXLko hI gurU-Sbd d;

ivwI n;l p;W kIita" mukLdm; ijLitA j; skd; hE t" ifr inrMk;rIa" ivrLuw clde mukLdme dI ijLt n;l t" pMq de m;N sitk;r dI gLl juxI hoXI sI, Pus nU| tus" iks k;rn n; ijLitA ? tusI' t" s;rI gurb;NI d; izl; kLYN de smrLq ho ? kI tusI' pMq dI ijLt huMdI psMd nhI' sI krde ik j" (iKm; krn; sLc Pub;l; K; igA hE) aigAnI lok" n|U Brm ivc p; ke ApNI sMtt;XI cmk;PuN lXI aEve' kLcI gLl hI ilK idLtI hoXI hE ? 6= Ap jI ne ApNI pustk de 39 sfe te iliKA hE ik gurU n;nk s;ihb sLce p;tS;h ne

Page 228: maas maas kar moorakh jhegre (new)

228

gurmuKI aLKr bN;Xe sn . ikrp; krke iXh smZ;PuN dI ikrp; kr idPu ik gPuxI r;g ivc kbIr s;ihb jI dI b;vn aLKrI iks mh"purK ne ilKI hovegI ? Pus ivc aLKr" d; Puc;rn '' PUx; '' '' aEx; '' Aid vI aLj vrg; hI iliKA hE ? je kbIr s;ihb ne ilKI sI t" ifr PunH" gurmuKI aLKr ikqo' lXe ? Bgt t" lg-Bg s;re hI gurU n;nk dev jI to' pihl" hoXe sn . kbIr s;ihb ne b;NI ikMnH" aLKr" ivc ilKI sI ? ifr n;mdev jI ijhxe kbIr s;ihb n;lo' vI iXLk sdI to' vLw sm" pihl" hoXe sn PunH" ne b;NI ikhxe aLKr" ivc ilKI ? b;kI de Bgt" dI b;NI vI kI guru arjn dev jI ne ivg;x ke gurmuKI ivc ilKI sI ? je PunH" dI b;NI de aLKr" n|U gurU jI ne dUj; rUp de idLt; huMd; t" ipAr; isMQ aqv; ipSOr; isMQ ijhe gurb;NI ivc PUNt"XIa" lLBN de KojIa" ne gurb;NI b;NI de igAn dI SuLwt; te vI SLk krn; sI ik nhI' ? aLKr" dI Skl bdlI krn d; doS l; ke ifr kI asI' gurU arjn dev jI de Qor inMdk te nhI' bNde ?

PunH" sima" ivc ihMdI j" sMsikRt nUM koXI SUdr hLq vI nhI' sI l; skd; . ved b;NI suN lEN te SUdr de kMn; ivc isLk; Y;l ke p; idLt; j"d; sI ate pxHn v;le dI Jb;n kLT idLtI j"dI sI . kI iXh nhI' ho skd; ik iXh aLKr gurU s;ihb to' sE'kxe s;l pihl" to SUdr" ne vrtne a;rMB kr idLte hoN, jo mgro' sitgur" ne loxI'dI suw;XI krke apN; lXe hoN . ivc;r ke c;nN; p;PuN dI ikrp; krnI jI . 7= pustk de 207 sFe te dSmeS de muK;ribMd to aigAnIa" v;lI gLl aKv;XI hoXI pxH ke bxI pSm;nI hoXI hE . Ap jI ne iliKA hE ik---'

" mhwrwj jI ny ikhw sI ik bwxNI Zlq pVHn krky swnUM bhuq duK huMdw hY swry A~Kr lgW swfy rom hn, Sbd AMg hn, rwg vfy AMg hn[ ies vwsqy bwxI SuD pVoH "[ sMqW mhWpurKW dw ieh BwSn pVH ky pSymwn hox dy kwrn :-

P) ijLqo' t"XI' b;NI SuLw pxHn dI gLl hE Pus b;re koXI ikMtU nhI' pr je Sbd" de B;v-arq smZ ke PunH" anus;r ApN; jIvn Y;l lEN dI gLl hI n; kItI j;ve . t" iXs to' vLD; koXI hor p;p ikhVw hY jI ?

a) Ap jI de ilKe anus;r je gurb;NI dIa" lg" ate aLKr dSmeS jI de rom hn t" ijhxe guTke, poqIa" aqv; gurU gRMq s;ihb jI de srUp ibrw ho ke ibnsde rhe hn, ate k;Gj" de n;l hI lg" ate aLKr vI gl sx j"de hn t" kI Ap jI dI ivc;r iXh hE kI PunH" rom" to gurU mh;r;j dI deh <;lI ho gXI ?

X) ifr tus" ikh; hE ik r;g gurU jI de vLDe aMg hn . hEr;nI ate pSem;nI iXh vI hE ik Ap jI vrg; ivLidA m;rtMD B;v ividA d; sUrj ate bRhmigAnI, iXh gLl ikve' BuLl igA ik, gurU gRMq s;ihb dIa" kXI b;NIa" r;g" dI bMdS to' ibn" vI hn ? gurU gRMQ swihb jI dIAW auh pwvn bwxIAW ijnHW dy isrlyK iksy rwg dy izkr qoN ibnW hn, qusW aunHW bwry iks kwrn cwnxw nhIN pwieAw ik auh pwvn bwxIAW siqgurW dy srIr dw ikhVw ih~sw hn ? kI sitgur" ne gurb;NI de Pus JrUrI B;g nU|

Page 229: maas maas kar moorakh jhegre (new)

229

ApNe srIr d; koXI vI aMg nhI' sI mMinA ? ikse kLcI gLl nU| B;XI nMd l;l jI de n;m n;l mxH ke gurmit riht mry;d; d; aMg bN; deN; kI, ividAw mwrqMf mhWpurKW leI vwjb hY jI ? ajehI kLcI gLl sitgur" de n;m n;l joxn v;le ilK;rI d; iks yuLg Bl; hoveg; jI ? [ gurU gRMq s;ihb jI ivclI ikse vI gLl d; bRhmigAnI sMt" mh"purK" nU| koXI BuleK; ikve' ho skd; hE?

sp~St hY ik fyrwvwdIAW dy At~l inXm Anuswr, lokW nUM BrmI bxweI r~Kx leI AijhIAW g~lW auh jwx bu~J ky ilKdy sn [ ikPu'ik iXh icLWI A<r pustk d; ihLs; bN ke gurU sMgt dI kcihrI puLjNI hE, kXI sUZv;n ate aNKIle p;Wk" ne ZUWe de gl ivc rLs; p;PuN tLk j;N; huMd; hE, so PunH" dI j;Nk;rI lXI PunH" p;vn b;NIa" de n;m ilLK deNe JrUrI hn ijhxIa" r;g dI bMdS to' ibn" hn----

(1) jpujI s;ihb, (2) slok shsikRtI m: 1 . (3) slok shsikRtI m: 5 . (4) g;q; m: 5 . (5) funhe 5: 5 . (6) cPubole (7) slok Bgt kbIr jI . (8) slok Se< FrId jI . (9) svye sRI muK b;kú m: 5--Aid purK . (10) svye sRI muKb;kú m: 5--k;cI deh . (11) BLT" de svXIXe . (12) slok v;r" to' vwIk (13) slok mhl; 9 . so iXs Brm ivLc vI nhI' pEN; c;hId; ik sitgur" ne r;g" to' ibn" b;NI ilKI hI nhI' sI . h" kivt; to b;hr koXI gurb;NI nhI' ilLKI gXI . 8= mUl-mMtR :-

ak;lpurK ate gurU n;nk s;ihb jI de ivck;r hoXI v;rt;l;p nU| tus" ApNI pustk de 225 sfe te iXnH" Sbd" ivLc iliKA hE---

ijs vkt sRI gurU n;nk dev jI ne sRI sult;npur s;ihb to' veXI' duAr; sLcKMD phuMc ke ak;l purK nUM gurU w;irA sI te ak;l purK vlo' mh"mMtR 1 _ sitn;mu krt; purKu inrBPu inrvEru ak;l mUrit ajUnI sEBM gurpRs;id - PupdeS dI pR;ptI hoXI sI ( Pus vkt ak;lpurK jI ne gurU rUp ho ke PupdeS idt; ) te ifr sitgur n;nk s;ihb jI ne---jpu . Aid scu jug;id scu . hE BI scu n;nk hosI BI scu . Puc;irA t" ak;lpurK ne hukm kIt; ik, jo iXs nU| n;l iml; ke ismrn kreg; Pus nU| sB pd;rq imlNge te mukt ho j;Xeg; . s;re k;rj r;s hoNge . iXs s;re d; n;m mUl mMtR hE ate ifr sitgur" ne ak;lpurK de snmuLK s;r; jpujI s;ihb Puc;irA . As;, gUjrI r;g de zMd" dI c;l ivc iXs d; n;m m;l; mMtR hE .

XenI ilKt b;re SMke 1) kI tusI' sitgurU n;nk s;ihb jI nU| wuro' hI q;pe hoXe jnm isLw pUrn gurU nhI' mMnde ?

ikauNik tuh;De iXs kqn to' s;bt huMd; hE ik:-- (P) veXI' ndI de rste sLCcKMD ivc ibr;je ak;l purK jI nU| siqgurW ny gurU w;irA . (a) ak;l purK jI ne ApNe nv'e bNe cele (sitgur n;nk jI) nU| 1 to' lE ke gur pRs;id--tLk d;

mh"mMtR gurU dIiKA vjo' idLt; . iXs to' pihl" sitgur" nU| iXs mh" mMtR d; koXI igAn nhI' sI .

(X) iXs to' pihl" (krIb 30 s;l dI Pumr tLk) sitgurU n;nk s;ihb jI (sMt gurbcn isMQ jI

Page 230: maas maas kar moorakh jhegre (new)

230

dIa", aqv; tuh;DIa" nJr" ivc) ingure hI sn . he ak;lpurK ! aijhI ivc;r v;l; sMt-v;d nST ho j;Xe ijs ne iXh kiha; hE ik, gurU n;nk s;ihb jI wuro' hI sLce gurU v;le bN ke jgt ivc nhI' sn AXe., Puh, Jub;n kE'srI j;Xe ijhxI aijh; boldI hE ik sitgur" nU| 30 s;l dI Pumr ivc gurU imilA sI, Puh hLq kuSTI ho j;N ijnH" ne vXI' ndI de s;ke to' pihl", sitgur" nU| ingure isLw krn dI gLl ilKI hE) huN lLge hLq iXCh vI dLs deN dI ikrp;lt; kr deNI ik ingure rihN v;lI Pumr de n;nk

inrMk;rI jI te heW ilKe gurb;NI Sbd" ivco', ikhx; Sbd WIk YuLkd; hoveg; jI ? (P) gurmuiK wrtI gurmuiK p;NI .. gurmuiK pvNu bEsMtru KelE ivD;NI .. so ingur; jo mir mir jMmE ingure AvN j;viNA .. 2 .. [117]-13-24 (a) guru d;t; mele t; mit hovE ingure mit n k;XI ..---6 .. [635}--1 (X) p;Wu pxE muiK ZUWo bolE ingure kI mit _hE .. ---4 .. [1013]-7 (s) ibnu sitgur pic mUXe s;kt, ingure gil jm f;s; he .. 11 .. [1073]--1-2 (h) n;nk inguirA guNu n;hI koiX .. muih feiraE muhu jUW; hoiX .. 1 .. [1240]-v;r-7

[ kI ApNe Ap hI mU|ho' iXh nhI' inkld; ik aijhI klm isAhI smet sx j"dI, h;Xe ! Puh ilKN v;l; vI nrkI' - - - -ijs dI ilKt to' iXh s;bt hove ik gurdev jI 30 s;l dI Pumr tLk ingure hI sn ] ies pwsy vI JwqI mwr lvo ik, kyvl ivcwr ADIn " gurmiq rihq mrXwdw "

pusqk dI hI g~l nhIN qusW " gurbwxI pwT drSn " gRMQ dy 13 s&y qy, " piv~qR gurU bMswvlI pihlI pwqSwhI " isrlyK hyT -nwm, Avqwr Dwrn ipMf--Avqwr Dwrn sMmq- mwqw ipqw--mihl- Aqy A~gy.....

g~dI dw smW--"Aid qoN hI gurU srUp pRgty" "Awid" qoN Bwv isvwey prmwqmw dy hor kI ho skdw hY ? Bwv, siqgurU nwnk swihb jI, DuroN hI gurU rUp ho ky sMswr ivc Awey sn, qusW Awpxy hI krkMvlW nwl iliKAw hoieAw hY[ do pusqkW ivc do vwrI ieh kuJ ilKx aupRMq, ausy klm nwl hux siqgurW ƒ 30 swl dI aumr qweIN auNJ hI ingury ilK mwirAw? kI pqw, mhWpurK jI ikhVI AvsQw ivc kdoN s~c, boldy jW sc ilKdy hn ?

Awau hux ' mUl muMqR ' bwry gl bdlIAW dy hor ivsQwr nwl drSn kr leIey 2) tuh;De kqn anus;r--n;nk hosI BI sc--tLk dI p;vn gurb;NI d; n;m mUl-mMqR--

ak;lpurK ne Ap ricA sI. pr tus" iXh s;F nhI' kIt; ik--gur pRswid tLk dI gurb;NI d; n;m mhW-mMqR ikhxI SktI ne rLiKA sI ? iXs rol BuleKe nU| s;F kr deN dI ikrp; kr BejNI jI .

3= kI veXI' ndI v;le s;ke to' pihl", grU n;nk dev jI nUM kde vI ak;lpurK d; iml;p aqv; pRBU dI next; pR;pt nhI' sI hoXI ? je ak;l purK nU| imlN lXI Puse sLcKMD ivc puLjN; pE'd; sI ijs d; rst; veXI' ndI ivc dI j"d; hE, t" gurU mh;r;j de iXnH" Furm;n" d; aqv;

Page 231: maas maas kar moorakh jhegre (new)

231

gurmit isw"t" d; arq kI rih j"d; hE jI :- furm;n-- 1) hPu hir ibnu iKnu plu rih n skPu jEse jl ibnu mInu mir j;XI .. (368) 2) j; ke ibzurt hot imrtk; igRh mih rhn n p;XI .. (1207)

snm;n yog sMt jI ! kI tusI' smZ;P'uge ik pRm;tm; de iml;p to' ibn" gurdev jI ne 30 s;l ikve' ibt;Xe? isw"t – 1) so bRhmu ajonI hE BI honI QT BItir deKu mur;rI jIPu .. (598) 2) jE k;riN tiT tIrq j;hI .. rtn pd;rq QT hI m;hI .. pix pix pMiDtu b;du vK;NE .. BItir hodI vstu n j;NE ..3.. (152) 3) mn re iqru rhu mtu kt j;hI jIPu .. b;hir YUYt bhutu duKu p;vih Qir aMimRtu QT m;hI jIPu .. (598) 4) dhids YUiY QrE mih p;iXA .. (932) 5) bnu bnu ifrtI YUYtI bstu rhI Qr b;ir .. (934)

iXs isw"t nUM cMgI trH" idRx kr;PuN lXI gurb;NI ivc hor beaMt Sbd hn . ate gurmit d; iXk iXh vI pLk; isw"t hE, ik, pRBU inr-Ak;r hE. prm;tm; d; pMj BUtk srIr koXI nhI' . Puh ivaktI nhI . Puh aimtoj B;v prm-jot hE . Pus ne kde ikse sMs;rI bolI ivc, ikse n;l kde koXI gLl-b;t nhI' kItI :-- 1) vrn; ichn; b;hr; leKe b;Zu alKu . ikPu kqIaE ikPu AKIaE j;pE sco scu .. (1289) 2) Xekm XekMk;r inr;l; .. amru ajonI j;it n j;l; .. agm agocru rUp n reiKA .. Kojt Kojt QiT QiT deiKA .. ( 838 )

Ap jI de sitgurU dsm gRMq s;ihb jI vI BrpUr puLSTI krde hn, ik pRBU an;m ate aW;m hE. gurU gRMq s;ihb jI d; ak;lpurK vI aijh; nhI' hE ijhx; ikse <;s iTk;Ne te' bEW; iml ke gurU dIiKA de skd; sI ? he iBMDr" v;lI Tks;l de sMc;lk sMt mh"purKo ! he ividA de m;rtMD jI ! he prm igAn de mh;n sUrj jI_ ! ijs gurU n;nk s;ihb jI nU| veXI' ndI de rste PuCLpr asm;nI bNe (ikse bR;hmNI) sLc KMD ivc Bej ke gurU v;l; bN; deN d; aduLtI Pupk;r kr rhe ho, APu ! Pus inrMk;rI sitgurU n;nk jI de ak;lpurK de drSn kr lPu:---- (597) soriW mhl; * 1 *(6) 2) alK ap;r agMm agocr n; itsu k;lu n krm; ..

j;it aj;it ajonI sMBPu n; itsu B;Pu n Brm; .. 1 .. s;ce sicAr ivThu kurb;Nu .. n; itsu rUp vrnu nhI reiKA s;cE sbid nIs;Nu .. 1 .. rh;Pu .. n; itsu m;t ipt; sut bMwp n; itsu k;mu n n;rI .. akul inrMjn apr prMpru sglI joit tum;rI .. 2 .. QT QT aMtir bRhmu luk;iXA QiT QiT joit sb;XI .. Bjr kp;T mukte gurmtI inrBE t;xI l;XI .. 3 .. jMt Pup;iX k;lu isir jMt; vsgit jugit sb;XI .. sitguru seiv pd;rqu p;vih zUTih sbdu km;XI .. 4 ..

Page 232: maas maas kar moorakh jhegre (new)

232

sUcE B;DE s;cu sm;vE ivrle sUc;c;rI .. tMtE kPu prm tMtu iml;iXA n;nk sriN tum;rI .. 5 .. [597]-6

3) ikv sicAr; hoXIaE, ikv kUxE tuTE p;il .. ( jpujI ) kI gurU n;nk jI, iXs pRSn d; PuCLtr smZ; ke mnuLK nU| sicAr bN;PuN nhI' sn AXe ? sMswrI jIv ƒ kI

Puh bR;hmN de mMtR-S;stR" v;l; koXI ajeh; kr;m;tI mMtR deN AXe sn ik, Pus mMtR de izle kLY ke, lok mn iXLze fl p;XI j;N ? 4) swcw swihbu swcu nwie BwiKAw Bwau Apwru ] (jpujI)

aus Apwr (pRBU) dI BwiKAw (bolI) kyvl Bwau (ipAwr AQvw, pRym) hI hY. “AMqir pRym prwpq drsnu ] gurbwxI isau pRIiq su prsnu ]{1032}”

B;XI gurd;s jI de kqn to' iXh sUZ imldI hE ik veXI' ndI v;l; kOtk ikse iXk"t q" ivc iwAn jox ke jgt dI h;lt d; anum;n l;PuN; sI (b;b; deKE iwAn wir, jltI siB ipRqvI idis AXI . [v;r-1 pPuxI 24) . ak;l purK n;l gurdev jI de iml;p d; ate (kiqt tOr te) gurU w;rn krn d; XeD; JrUrI s;k; ilKN; B;XI s;ihb jI ikse h;lt ivc nhI' sn BuLl skde . B;XI gurd;s jI ne sitgur" nU| jgt Puw;r de Puse mh;n k;rj n|U nepre c;xHn dI soc ivc;r krde drs;iXA hE, ijhxe k;rj lXI Puh jgt ivc AXe sn . snm;n yog ivLidA m;rtMD sMt mh"purK igAnI gurbcn isMQ jI nU| aqv; PunH" dI gLdI de PLutr-awk;rI sMt" mh"purK" nUM ikLqo' pt; lLg;, ik gurdev jI, QT QT vsde ApNe pRBU nU| zLD ke ikse aijhe prm;tm" n;l mul;kt krn lXI veXI' de rste asm;nI' cxH gXe sn ijhx; Puqe bNe ikse sLcKMD ivc ibr;jm;n sI ? ifr _qe hoXI kiqt gLl b;t nU| sMt jI ne ikve' suN ilA sI jo ivsq;r n;l pustk ivc ilK idLtI ? sitgur" ne t" ajehI mul;k;t d; iJkr ikte kIt; nhI' . kI sMt" mh" purK" d; koXI sUhIA sitgur" de mgre sLcKMD ivc j; luikA sI ? iXs Bet nU| KohlN dI ikRp; vI cete n;l kr deNI jI.

Pu'Z iKm; krn; jI, sMt" mh"purK" dI j;NI-j;Nt; j" idbidRSTI dI SktI t" XenI hI sI n", ik PunH" nU| Xeh pt; vI nhI' sI lLg sikA ik ApNe sevk" dI igNtI vw;PuN lXI mihte iga" ne mux iBMDrI' kde nhI' puLjN; . PunH" nU| t" XenI soZI vI nhI' sI A skI ik PunH" dI gLdI dI m;lkI lXI do PumIdv;r" ivc Zgx; Kx; ho j;N; hE ate sMgt" ivc ie~k DVw hor KVw ho jwxw hY . ijhxe mh"purK ApNI hy;tI ivc ApNI gLdI d; aslI v;rs vI n; iTLk ske, PunH" nU| sLc-KMD ivc hoXI gurU n;nk s;ihb jI dI ate ak;l-purK jI dI kiqt gLl-b;t d; pt; ikve' cLl igA ? 6) ikrp; krke icMt;tur krI j;N v;le iXs SMke dI inivrtI vI kr deNI ik, ikve', pMjve' gurU n;nk jI, sitgurU arjn dev jI nU| koXI pt; nhI' sI ik 1 to gurupRs;id tLk d; mh" mMtR ak;l purK jI ne gurU dIiKA vjo' sitgurU n;nk jI nU| idLt; sI ? ifr PunH" ne iXs mh" mMtR d; ak;r zoT; B;v (1 _ sit - gur pRs;id) krke ak;lpurK dI b<iSS dI inr;drI iks k;rn kItI ? je sitgurU jI ApNe sLce gurU ak;lpurK dI Puc;rI b;NI dI BMn tox kr skde hn t" kI isLK vI ApNe gurU dI b;NI dI BMn tox nhI' kr skde ? kI aijh; kLuZ ilLK ke tus" ApNe lXI r;h bN; ilA hE ik gurU gRMq s;ihb dI b;NI dI trtIb ivg;x sko ? (noT---gurb;NI dI trtIb ivg;x deN v;le tuh;DI pustk ivco' kXI idRST"t aLge j; ke ilKe hn )

Page 233: maas maas kar moorakh jhegre (new)

233

6) ifr tus" 225 sfe te iXh vI iliKA hE ik jd gurU n;nk jI ne isLKI sevkI v;lI dIiKA lE lXI t" ifr PunH" ne vI---

jpu ] Aid scu jugwid scu ] hY BI scu nwnwk hosI BI scu ]

bol suxwieAw, qW Akwl purK jI ny Awpxy is~K dy ienHW bcnW nUM Awpxy vloN id~qI gur-dIiKAw nwl joV ky Bwv

<

siq nwmu krqw purKu inrBau inrvYru

Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid ] jpu ]

Awid scu jugwid scu ] hY BI scu nwnk hosI BI scu ]" s;rI b;NI d; n;m mUl mMtR rLiKA ate ikh; ik---iXs s;re mUlmMtR d; j;p krn v;le de

s;re mnorq pUre ho j;iXA krnge ate Pus nU| muktI vI JrUr iml j;iXA kregI . pMc srUp gurU n;nk jI aLge vw sitgurU arjn dev jI ne, suKmnI s;ihb dI st;rHvI' aSTpdI de a;rMB ivc mUl mMtR de Pus ihLse d; (ijhx; pihl; srUp sitgurU n;nk jI ne hI Puc;irA sI) nU|---slok---ilK ky ies nMU mul mMqr dw hI ih~sw mMnx dI g~l kI r~d nw kr id~qI jI[ kI, ikqy ieh qbdIlI BI dy QW iB ilKx nwl qW nhIN sI vrq geI jI ? ikrpw krky d~sxw ik Akwl purK jI dy dIiKAw rUp bcnW ivc AjyhI Adlw bdlI krn qoNN pihlW pMcm rUp gurU nwnk swihb jI leI zrUrI nhIN sI bxdw ik. auh AkwlpurK jI koloN AwigAw lY lYNdy ?(gurmiq dw isDWq- muslmwn qoN byeImwn krn dI Bu~l qoN, rwmrwie dw durkwirAw jwxw) ?kI aijh; s;r; kuZ gurmit riht mry;d; d; aMg hI hE jI ? 9= ZUW ilKN; vI gurmit riht mry;d; d; ihLs; ?

tusI iXs gLl n;l pUrI trH" sihmt ho ik koXI mUxH to' mUxH gurU vI ajehe mMtR dI gurU dIiKA ApNe cele nU| nhI' de skd; ijhx;, mMtR Puse hI cele ne bN;iXA hove ate Puh Pus mMtR dI Ap vrto' krn de n;l lok" ivc Pus d; pRc;r kXI s;l pihl" to' krd; A irh; hove . pr Ap jI dI gurmit riht mry;d; pxH ke aitaMt pSem;nI v;lI h;lt iXh A bNI hE ik mh" purK" ne Puse hI pustk de 121 sFe te iliKA hE ik gurU n;nk jI ne ApNe ivAh sme (s|: 1544 ivc) bT;le ivKe Ap hI mUl-mMtR (1 to' pRs;id tLk) iliKA sI ate Pus de duAle l"v" lXIa" sn . jdo' ve'XI ndI v;l; kiqt s;k; (s|: 1554) vritA Pus sme' t"XI sRI cMd jI ate lKmI cMd jI doh" s;ihbJ;ida" d; jnm vI ho cuLk; sI . krIb 10 s;l tk ijs mUl mMtR d; PupdeS sitgurU jI Ap krde rhe sn PuhI mMUl mMtR, ak;l purK d; mh" mMtR ikve' j; biNa; ? kI sLcKMD inv;sI ak;l

Page 234: maas maas kar moorakh jhegre (new)

234

purK nU| koXI nvI' dIiKA deNI APu'dI hI nhI ? kI ak;l purK nU| iXh pt; nhI' sI ik Puh mMtR t" bN;iXA hI gurU n;nk jI ne sI ? kI sc-KMD v;sI pRBU nU| gurU n;nk jI de ivAh te v;prIa" QTnv;' b;re kLK pt; nhI' sI ? ijhxe (gurU n;nk dev jI m: 1 de) de beaMt Furm;n hn ik-- 1) c;re kuMD; deiK aMdru B;ilA .. scE puriK aliK isrij inh;ilA ..

PuZix Bule r;h guir veK;ilA .. sitgur sce v;hu scu sm;ilA .. p;iXA rtnu Qr;hu dIv; b;ilA .. scE sbid sl;ih suKIXe sc v;ilA .. inDirA Dru lig grib is g;ilA .. nvhu Bul; jgu ifrE bet;ilA .. 24 .. [149]

2) jE k;riN tiT tIrq j;hI .. rtn pd;rq QT hI m;hI .. pix pix pMiDtu b;du vK;NE .. BItir hodI vstu n j;NE .. 3 .. [152]-4 3) aMtir vsE, n b;hir j;iX .. aMimRtu zoiD k;he ibKu K;iX .. 1 .. [728]-1-2 4= agm agocru rUpu n reiKA .. Kojt Kojt QiT QiT deiKA .. ... 1 .. [838]-iqtI-1 5= dhids YUiY QrE mih p;iXA .. melu BiXA sitgurU iml;iXA .. 21 .. [932]_aMk;r

ijhx; gurdev sMs;r nU| t" iXh PupdeS de irh; hove Pus nU| veXI' ndI de r;h ikse asm;nI bNe scu KMD ivc bEWe ak;lpurK lE j;N v;il_ mh" purKo iXh vI n;l hI ilK deN; sI--avr PupdesE Ap n ...... .

ijs gurdev d; Furm;n hE ak;lpurK d; drb;r, jIv de aMdre hI lLg; hoiXA hE---aMdir r;j; tKtu hE Ape kre inAPu .. Pus nU| veXI' ndI r;hI' ak;SI cxHn dI Kecl krn dI lox kI sI ? he mh" pruKo jI_ ! rLb d; BE vI ikPu' muk; idLt; hE ? ikPu' krde ho ak;lpurK n;l XeDIa" QTIA iTLcr" ? kI sMt" mh"purK" ne iXh mnQxt ZUW ilK ke gurmit riht mry;d; d; m<Ol nhI' PuD;iXA ? 5) sMt mh"purK" ne 225 sFe te Ap hI iliKA hE ik sLc-KMD ivc ak;lpurK jI de s;hmNe hI (1554 ivc) sitgurU n;nk jI ne s;r; jpujI s;ihb Puc;irA t" ak;l purK jI ne iXs b;NI d; n;m--m;l; mMtR--rLK idLt; sI . pr Puse pustk de 256 sFe te (ve'XI ndI v;l; s;k; ilKN to' kevl 30 sFe aLge) iXs ilKe te p;NI Ferida" Jr; vI prv;h nhI' kItI ik ikte ikse p;Wk de idl ivc iXh Brm hI n; bN j;Xe ik iBMDr" v;le sMt gurbcn isMQ jI ZUWIa" ate bedlIlIa" gLl" ilK ke ZUW nU| vI gurmit riht mry;d; d; ihLs; bN; gXe hn . PunH" dI ilKt iXs pRk;r hE:--

ijs vkt sRI gurU n;nk dev jI sRI krt;r pur rhe (s: 1579 to' 1596 tLk) sn Pus vkt sMt reN Aid vEEr;gI s;wU mh;r;j jI de drSn krn v;ste AXe . Pus vkt sRI gurU aMgd dev s;ihb jI, sitgurU n;nk jI dI sev; ivc hI sn . mh;r;j s;ihb jI ne AigA kItI tusI iXhn" s;wUa" dI sev; kro . t" sRI gurU aMgd dev jI ne jo K;N pIN dI smLgrI sI sB de ke cMgI sev; kItI . jdo' dUje p;itS;h jI rsd puc; ke s;wUa" de p;s bEW gXe t" s;wUa" ivcoo' sMt reN jI ne mh;r;j s;ihb jI to' prem n;l pLuizA ik sitgurU sRI gurU n;nk jI s;ihb ne jo isLKI pMq nv" pEd; kIt; hE iXs d; gur mMtR, mUl mMtR ate m;l; mMtR ikhx; hE ? ikrp; krke dso jI . t" iXh suN ke sRI gurU aMgd dev s;ihb jI mh;r;j ne dLisA ik gurmMtR v;ihgurU hE ate mUl mMtR sitgurU n;nk jI ne 1¹ sit n;mu krt; purKu inrBPu inrvEru ak;l mUrit ajUnI sEBM gurpRs;id .. jpu .. Aid scu jug;id scu .. hE BI scu n;nk hosI BI scu .. 1 .. tLk bKiSA hE ate m;l; mMtR sitgurU s;ihb

Page 235: maas maas kar moorakh jhegre (new)

235

jI to' aje puLizA nhI, puLz ke dLs"ge . Puse vele dUje p;itS;h jI ne A ke sitgurU mh;r;j s;ihb jI to' pLuizA--he mh;r;j s;ihb jI ! jo vEr;gIa" dI jm;t AXI hE Puh puLzde hn ik Ap jI d; m;l; mMtR ikhx; hE . t" suN ke sitgurU mh;r;j s;ihb jI ne sRI jpujI s;ihb jI dIa" s;rIa" pPuxIa" te slok Puc;rn kIte ate AigA krke sRI gurU aMgd dev s;ihb jI to' s;rIa" pPuxIa" trtIb v;r ilKv;XIa" te disA iXh sRI jpujI s;ihb b;NI s;D; m;l; mMtR hE . idl ivc AXe SMika" d; verv; iXs pRk;r hE:---]

1) mh" purK" d; kihN; hE ik sRI gurU aMgd dev jI (B;v, gurU n;nk jI srUp dUj;) ne jogIa" nU| iXh dLisA sI ik gurU n;nk dev jI nU| v;ihgurU gurmMtR ate mUl mMtR--1 ¹ to' hosI BI sc t"XI b<iSA sI, h;l" ik 225 sFe te iliKA hE ik ak;l purK to'--1 to pRs;id--t"XI' PupdeS pR;pt hoiXA ate iXs d; n;m mh" mMtR ak;l purK ne Ap rLiKA sI pr jpu--to' lE ke, aLge--hosI BI scu---t"XI b;NI gurU n;nk dev jI ne Puc;rn kItI, t" ak;l purK jI ne ikh; sI ik PunH" de mh" mMtR n;l iXs nU| iml; ke mUl mMtR bN igA hE . B;v, pUr; mUl mMtR n; iXLkle ak;l purK jI d; hE ate n; SRI gurU n;nk jI d; hI hE . arq;t, gurmit de isw"t d; pRtIk iXh mUl (wur;), doh" prm-SktIa" de imlve' ytn" d; ntIj; hE .

iXs nve'' YMg dI gl-bdlI to' huN Ap jI to' iXh kuZ puLzN; pE igA hE ik:--- (P) sRI gurU aMgd dev jI ne mh" mMtR dI pR;ptI v;lI gLl iks k;rn jogIa" nU| n; dLsI ? (a) mh" purK" ne sRI gurU aMgd dev jI to' ak;l purK jI kolo' mh" mMtR dI pR;ptI v;lI sLcI

gLl kh;PuN de q" v;ihgurU gur mMtR dI b<SS v;lI nvI' gLl iks k;rn kh; lXI hE ? jd ik tusI' vI j;Nde ho ik, sLc-KMD ivclI Pus imlNI sme' gur mMtR dI pR;ptI dI koXI gLl mh" purK" ne ilKI hI nhI' sI . ate ifr n; hI ikse hor smee' hoXI ajehI mul;k;t dI gLl ilKI hE ijs ivc ak;lpurK ne '' v;ihgurU '' gur mMtR vI stgur" nU| bKiSA hove ?

(X) ajehIa" kLcIa" ate be-dlIlIa" gLl" gurU aMgd dev jI de p;vn muK;ribMd ivco'' khIa" drs;PuNIa" kI aigAnt; hE ik j" gMBIr iksm dI koXI kuTlt; hE ?

2) dSmeS jI B;v dsve' gurU n;nk jI b;re mh" purK" ne bxe ivsq;r n;l iliKA hE ik PunH" ne dmdme s;ihb 9 mhIne, 9 idn ate 9 hI QxIa" iTk ke sRI gurU gRMq s;ihb dI s;rI b;NI aMtr iwAn ho ke Jb;nI ilK; idLtI sI . mh"purK" de anoKe YMg v;lI ijs gLl-bdlI dI huN ivc;r cLl rhI hE Pus de aw;r te Ap jI to' iXh kuZ vI puLzN; pE igA hE:--

P- gur mMtR dI pR;ptI v;lI aNhoXI gLl d; ate mUl mMtR de bN;Xe j;N d; t" gurU aMgd dev jI, B;v dUje gurU n;nk jI nU| pt; sI, pr Puse imlNI sme' Puc;irA jpujI s;ihb ikve y;d n; AiXA jo dUjI v;rI Puc;rn; ipA?

a- mh" purK" de ApNI ilKt anus;r kXI vrHe pihl" Puc;rI hoXI b;NI jpujI s;ihb b;re pustk de 233 sFe te iXh vI iliKA hE ik sRI krt;r pur ivKe sRI jpu jI s;ihb d; p;W aMimRt vele roJ kIt; j"d; sI--sodr ArtI g;vIXe aMimRt vele j;p Puc;r; . ifr iXs p;vn b;NI d; dUje srUp v;lI k"iXa" plTida" hI gurU n;nk jI nU| (B;v, gurU aMgd jI nU|) pt; n; hoN v;lI gLl mh" purK" ne iks aw;r te ilKI hE ?

X- gurmit riht mry;d; pustk ivc gurU aMgd dev jI kolo' iXh gLl kh; ke tus" ajehI

Page 236: maas maas kar moorakh jhegre (new)

236

becEnI pEd; kr idLtI hE ik heW ilKe pRSn puLzN te mjbUr hoN; ipA hE:--- (1) kI gurU n;nk dev jI ne j;N buLZ ke jpu jI s;ihb b;NI gurU aMgd dev jI nU| nhI' sI dLsI ik gLdI

deN sme' aijh; krn; P'uZ hI BuLl gXe sn ? gurU n;nk inrMk;rI jI nU| tusI' ikhxI nvI' Pup;wI de rhe ho, BuLlx hoN dI ik j" koXI hor ? ikPu'ik ApNe iXST nU| aijhIa" pdvIa" j" bR;hmN deve ate j" ifr Dere d;r s;w sMt deN .

(2) mh"purK" dI iXh kh;NI je sLcI mMn lXI j;ve t" kI Xeh isLw nhI' huMd; ik je jogI sMt reN krt;r pur ivKe A ke m;l;-mMtR b;re n; puLzde t" n; hI gurU aMgd dev jI ne gurU n;nk jI kolo' puLzN; sI ate n; PunH" jpujI s;ihb ilK;PuN; sI ? kI iXs to' iXh anuBv nhI' bNd; ik jpujI s;ihb jI d; gurb;NI ivc S;ml ho j;N;, jogIa" dI hI ikrp; hE ?

(3) tusI' BlI pRk;r j;Nde ho' ik ihMdU wrm de k;nU|n de gRMq mnU isimRtI anus;r d;n lEN de aiwk;r v;le aijhe jogI, irKI-munI sB bR;hmN hI sn . kI ifr <;ls; pMq bR;hmN d; irNI n; ho igA ijnH" ne gurU n;nk jI nU| cet; kr; ke Puh b;NI (jpu jI s;ihb) p;vn b;NI ilKv;XI ijhxI KMDe b;Te d; aMimRt itAr krn v;lIa" b;NIa" ivLco' pihle nMbr te APu'dI hE ? gurmit riht mry;d; ivc ajehI inrmUl kh;NI ilK ke, kI tus" isLK" nU| ibLpRn kI rIt d; w;rnI bN; skN d; r;h nhI' KoilHA ?

(4) ApNe iXST nU| h;so hIN; bN;PuN; kevl bR;hmN de ihLse dI gl d; hI pt; sI . pr kI mh;'purK" ne aijh; ilK ke iXh s;bt nhI' kr idLt; ik isLK Dere-d;r bR;hmN to' kXI mIl DUMQI KLD ivc iDLg j;N nU| vI itAr ho j"d; hE ?

(5) PuZ t" PunH" nU|---'' sitgurU gurU aMgd jI mh;r;j s;ihb jI sLce p;itS;h jI '' ilK rhe hn, pr n;l hI mn-Qxt ate kor; ZUW ilK ke s;bt kr rhe hn ik gurU bN ke vI PunH" nU| jpujI s;ihb d; koXI pt; nhI' sI . ikte---muiK ZUW ibBUKN s;rM--B;v bxe imLWe te sitk;r v;le Sbd" ivc lpeT ke kor; ZUW sitgur" dI p;vn hstI n;l joixA j;N v;l; iXh ibLpRI YMg t" nhI' ?

3) ivLidA m;rtMD igAnI gurbcn isMQ jI mh" purK" dI ikhxI gLl sLcI hE ? sLc-KMD v;lI ik kXI s;l mgro' dI, krt;r pur v;lI ? 10= ZUW ilKN de n;l, ZUW; pRc;r krn lXI mh"purK" dI gLl-bdlI d; km;l

mUl mMtR b;re mh" purK" dI iXLk hor gLl bdlI de b;re ivc;r vI tuh;De doh" (sMt W;kur isMQ jI te sMt mh" purK mohN isMQ jI) n;l kr lENI l;hevMd rhegI . t" jo tusI' ApN; pLK gurU-sMgt dI kcihrI ivc peS kr sko, ate p;Wk" de mn" ivc d;s dI iXs ilKt n;l iXk-p;s; pRB;v pEN d; SMk; n; rhe . sMt" mh" purK" dI Pus gLl-bdlI d; verv; iXs pRk;r hE:--

soYI hrBjn isMQ 2241 sEkTr 15-sI cMDIgxH--160015 jI ne ApNI pustk--Bjn bMdgI d; pRt;p--de 139-140--sFe te iliKA hE ik, soYI hrBjn isMQ ate PunH" de n;l de aMimRt sMc;r krn v;le jqe ivc mUl mMtR sMbMwI v;d-ivv;d Kx; ho igA . FEsl; kr;PuN lXI sMt b;b; gurbcn isMQ jI iBMDr" v;ilA dI sev; ivc h;Jr hoXe . sMt b;b; jI ne ikh;---

iXh mUl mMtR --n;nk hosI BI sc--tk hEE . as" do aEsIa" bIx" de drSn kIte hn, iXLk sRI hJUr s;ihb te iXLk pTn; s;ihb, ijnH" ivc--n;nk hosI BI scu .. 1 .. de age brEkT ivc mUlmMtR iliKA hoiXA sI, te doh" te sRI gurU goibMd isMQ jI mh;r;j de dsKt sn . hor disPu ne ik--sRI drb;r s;ihb de drSn krn j;_ t" pul (drSnI iDPuYI) lMQ ke jd aMdr j;XId; hE t" drv;je Pupr iXk sunihrI pLtre te pihl" mUl mMtR iliKA hE age mh;r;j; rNjIt isMQ de son; d;n krn

Page 237: maas maas kar moorakh jhegre (new)

237

d; iJkr hE, Puh mUl mMtR---n;nk hosI BI scu---tk d; hE . iXh mUl mMtR kevl iXk v;rI gurU gRMq s;ihb de ArMB ivc hE, aLge mMgl; crN hE jo ikse ilKt ilKn lge sB to' pihl" iliKA j;ve . ijs d; B;v iXh huMd; hE ik--mE' inrMk;r de srguN srUp sitgurU jI dI sh;iXt; mMgd; h" . sRI gurU gRMq s;ihb ivc mMgl; crN 4 pRk;r d; hE:--- (1) 1¹ sit n;mu krt; purKu inrBPu inrvEru ak;l mUrit ajUnI sEBM gurpRs;id .

iXh SurU v;le mUl mMtR to' iXl;v; 32 v;r iliKA hoiXA hE . (2) 1¹ sit n;mu krt; purKu gurpRs;id . iXh 9 v;r . (3) 1¹ sit n;mu gurpRs;id .. iXh 2 v;r . (3) 1¹ sit gurpRs;id .. iXh 524 v;r . {Xeqe vI sMt" ne Qpl; m;irA hE . iXh mUl mMtR

524 v;rI nhI' hE sgo' 523 v;rI hE . ikPu'ik iCXk q" kevl 1¹ hE } sMt jI dee iXs B;Sn ivcle ZUW d; ate gLl-bdlI v;lI sMtt;XI d; verv; :-- (P) siB to' duKd;XI gLl iXh hE ik sMt jI ak;lpurK n;l hoXI mul;k;t v;lI gLl nU| muYo' hI

zLD gXe hn . kI PuCLpr idLtIa" sMt" dIa" dlIl" ak;lpurK jI de PunH" bcn" n;lo' bhute Brose v;lIa" hn ijhxe bcn gurU n;nk jI n;l hoXI mul;k;t sme' sLcKMD ivc bEW ke kIte sn ? kI sMt mohN isMQ jI dLs skde hn ik iXh nvI' v;rt;l;p mUlmMtR n;l jox deN ivc kI Bet hE ? ifr prm;tm" to' imle PupdeS rUp--mh" mMtR, ate gurU n;nk jI dI sh;iXt; n;l bNe mUl mMtR v;lI gLl iks k;rn luk; lCXI gXI ? sMt mh"purK" dI doh" q"v" dI gLlb;t ivco' ikhxI gLl, iks dlIl de Asre sLcI hE ? kI, ieauN is~D nhIN ho irhw ijvyN isAwsI GulwtIAW dI dl-bdlI vwlI pRisD klwbwzI vrgI mhWpurKW dI g~l-bdlI klw dy drSn hoey hn ? je iXh s;r; kuZ gLl-bdlI v;l; Dr;m; nhI' hE t" iXs d; koXI vwIA pLK tusI' smZ; deN; jI .

(a) gurU pMq de lgBg s;re sUZv;n ate PuCLc koTI de ivdv;n gurU gRMq s;ihb jI dI iXs pihlI mh;n b;NI (mUlmMtR) nU| gurmit isw"t d; wur; mMnde hn . pr iBMDr" v;lI Tks;l de muKI iXs nU| bR;hmNI arq" v;l; mMgl;crN kih rhe hn . gurmit-isw"t de, (inArI An S;n v;le) mhl dI buinAd, (iXh 14 Sbd" v;l; PupdeS-rUp) mUl-mMtR jgt de mUl--(mUl mMtR hirn;mu rs;iXN khu n;nk pUr; p;iXA .. (1040]-3) pRBU de guN" d; anuBv kr;Pu'd; hE . gurU gRMq s;ihb de a;rMB v;lI iXh b;NI smZ;Pu'dI hE ik iXs p;vn (gurU) gRMq s;ihb ivc kevl ate kevl Pus pRBU de hI guN g;Xe hoXe hn ijhx; iXs jgt d; rcNh;r hE, p;lN-h;r ate pRlE krN-h;r hE . ijhx; sit srUp hE, ijhx; sdIvI ho'd v;l; hE, ijhx; sMs;r d; krt; hoN de n;l ApNI iXs ikRt de JLre-JLre ivc sm;iXA hoiXA hE, jo inrBPu ate inrvEr hE, ijhx; sme' dI pkx to' pre hE, inr-a;k;r hE, ate aidRST agocr huMd; hoiXA sB q"XI mUrtI-m;n vI hE . jo kde grB-jUn ivc nhI' AiXA ate ApNe Ap to' Ap hI pRk;Sm;n hoiXA hE . jo jgt de jIv" d; isLiKA d;t; gurU, ate prm AnMd dI b<SS krn v;l; prm-b<iSMd hE '' . b;NI de a;rMB ivc B;ve 14 pd" v;l; pUr; mUl-mMtR ilKiA hove te B;ve' sMKep rUp ivc

Page 238: maas maas kar moorakh jhegre (new)

238

iliKA hove, iXs to' p;W krn v;le pRemI nU| sitgur" d; iXh suneh; imld; hE, ik he B;XI ! aLge ilKI hoXI b;NI d; isw"t Xese (ipRqm-b;NI) de hI ankUl hE . Bgt" dI b;NI de a;rMB ivc mUlmMtR Bgt" ne Ap t" nhI' sI iliKA hoiXA . Pus b;NI de a;r|B ivc gurmit-isw"t de mUl nU| Pucece tOr te pMcm p;itS;h jI ne Xese krke hI iliKA hE, ik, koXI mn-mtIA iXs b;NI nU| ikse k;rn vI gurmit de isw"t to' aLDre isw"t v;lI smZN dI BuLl kde n; kr bEWe . sMt mohN isMQ jI_ ! ikrp; krke mUl mMtR de iXs pLK de b;re ApNI ivc;r JrUr ilKNI jI > pt; nhI' sMt mh"purK igAnI gurbcn isMQ jI <;ls; ne iXs mUl mMtR nU| bR;hmNI arq" v;l; mMgl; crN iks dlIl n;l ilK idLt; hE ? kI s;rI dI s;rI gurU b;NI ak;l purK de hJUr ard;s bentI, j" Pus de hJUr ivc ard;s krn dI pRern; nhI' hE ? kI s;rI dI s;rI gurb;NI bRhm ivc;r nhI' hE ? tuh;De arq" v;le iXs mMgl; crn to' aLge koXI iXith;sk j" imiqh;sk v;rt; ilKI hE ? bR;hmNI arq" v;l; mMgl; crN ilKN dI rsm pUrI krn dI sitgur" nU| iks k;rn vI lox pENI sI ? kI gurU gRMq s;ihb dI gurb;NI d; hr Sbd mMgl; crN nhI' hE ?

(X) dSmeS jI ne Ap gurU gRMq s;ihb d; srUp sMpUrn kr;iXA ate ifr ijs p;vn bIx de hr aLKr nU| sdIvI sLc d; pRtIk mMn ke, Pus nU| ds" p;itS;hIa" dI joit QoSt kIt;, Pus de aLge ApN; sIs Zuk; ke Pus nU| gurU pdvI d; m;lk bN;iXA atee <;lse nU| ijs de lx l;iXA, kI Pus juLgo jLug aTLl, gurU gRMq s;ihb jI n;lo hor q"v" te pXCIa" (B;v, gurgLdI de jog n; smZIa" gXIa") bIx" dI mhLtt; vLw hE ? sitgur" de ijnH" kiqt dst<t" de k;rn sMt" mh"purK" ne, PunH" (hJUr s;ihb ate pTn" s;ihb pXCIa") bIx" gurU gRMq s;ihb n;lo' vLw Brose v;lIa" mMina; hE kI PuhI dst<t dSmeS jI Pus bIx te nhI' sn kr skdee ijs nU| PunH" ne ApNI q" gurU n;nk jI dI gLdI d; m;lk q;ipA sI ? kI aijh; krn" sitgurU jI BuLl gXe sn, ik gurU gRMq s;ihb ivc iXh kmI PunH" j;N-buLZ ke rLK lXI sI ? kI sMt mh"purK jI ajehIa" gLl" krke klGIwr jI te ivtkr; krn d; doS l;PuN de n;l, PunH" nU| BuLlx isLw nhI' sn kr rhe ? iXh kuZ kih ke kI sMt jI iXh s;bt kr rhe hn ik gurU gRMq s;ihb d; p;vn srUp klGIwr jI de dst<t" dI aNho'd k;rn sMpUrn nhI' hE ?

(s) ApNe iXST, ApNe ipt;, ApNe m;lk, ApNe <sm (gurU gRMq s;ihb) n;lo'' ikse dUje (hJUr s;ihb ate pTn; sihb pXIa" bIx") dI gLl nU| Brose v;lI mMnN v;l; B"ve sMt b;Ne v;l; hE te B"ve koXI hor hE, PunH" sBn; lXI sitgur" d; iXh Furm;n---Ksm zoiD dUjE lge Dube se vNj;irA--pUr; YuLkd; hE ik nhI' ? sMt" dI iXs gLl-bdlI d; Bet ilKN dI ikrp;lt; kr deNI jI .

11= gurU gRMq s;ihb dI b;NI de ilKN-inym b;re sMgt d; BuleK; kLiYA ik j", gMBIr BuleK; p; idLt; ?

au~pr ilKI pusqk Bjn bMdgI dw pRqwp dy hI 141 s&y qy soFI hrBjn isMG jI ilKdy hn--

Page 239: maas maas kar moorakh jhegre (new)

239

sMt gurbcn isMQ hur" ne hor BuleK; vI kLiYA ik--kXI vIr" d; kihN; hE ik jpu jI de SurU ivc vI slok hE te a<Ir te vI slok hE. ikPu'ik--pvNu gurU p;NI ipt;--de SurU ivc spLST--slok--iliKA hE, te aMt ivc ifr 1 iliKA hE, <;ls; jI kihN lLge je pihl" vI slok hE, te aKIr v;l; vI slok hE t" jox krke 1 de q" 2 hoN; c;hId; sI . ikPu'ik gurU gRMq s;ihb ivc jox n;lo n;l clde hn . d;s dI t" aLge hI tsLlI sI, sMt r;m isMQ vI pRsMn ho gXe te asI' ftih gj; ke PLuW bEWe . iXk pe'DU kh;vt hE ik PUW" de gl TLl bLZe Kxkde j"de sn . iXLk k;kI hEr;n hoXI nve' iksm de pSUa" nU| vLDe vLDe TLl Kxk;XI j"de veK ke hEr;n hoXI ApNI m" to' puLzdI hE '' m" Ah kIhde gl kI ipA hoiXA hE ? '' t" m" ne PuLtr idLt; '' wIXe Xeho ijh" de gl Xeho ijhe hI pXe huMde hn '' . wI ne S;iXd koXI hor sv;l vI kIt; hove pr hrBjn isMQ ate Pus de jLqe dI pUrI tsLlI ho gXI ate Ftih bul; ke pRsMn icLt n;l PLuW gXe .

isLK wrm d; prc;r krn v;lI Tks;l de sMc;lk, ApNe Ap nU| ivLidA m;rtMD ilKN v;le, bRhm igAnI sMt mh" purK vI je mUxH aigAnIA" v;lI gLl krn t" XehI BuleK; pE'd; ik Swied mh"purK" ne aEve' m<Ol hI kIt; hE .

sitgur" d; iXh inm;N; d;sr; giRhst de kXI pRk;r de Zmeila" ivc fisA hoiXA hE . icLt l; ke gurb;NI pxHn v;lI d;s kol Pus surt dI vI aNho'd hE ijhxI sMt" mh" purK" nU| pR;pt huMdI hE. gurb;NI d; p;W krn sme' d;s d; t" apNe mn n;l Qol ‘c hI lLg; rihMd; hE . pr iXh Kot; mn pE'Kx p;Xe ibn" ikve' iTkd; hE—

mn KuThr ter; nhI ibs;su tU mh; Pudm;d; .. Kr k; pEKru tPu zuTE, jPu PUpir l;d; .. [815]-28-58 te Puh pE'Kx ikhx; hE ate mn Kote te ikhx; lLd lLdN; hE ? iXh igAn ate s;wn" kevl

Ap ijhe mh"purK bRhm-igAnIa" kol hI ho skdI hE . ifr ijhx; bRhm-igAn iBMDr" v;le sMt" mh"purK" kol hE Puh d;s de krm" ivc ikve' ho skd; hE ? XenIa" kmIa" de huMida" vI d;s te sitgur" ne PucecI ikrp; kItI jo gurU gRMq s;ihb jI dI b;NI de ilKN-isw"t dI smZ A gXI . slok" nU| nMbr deN d; isw"t iXs pRk;r hE :--

pPuxIa" B"ve v;r dIa" hn ate B"ve' b;vn aLKrI m: 5 dIa" hn, hr nvI' pPuxI dI v;rI slok d; nMbr 1 to' hI arMB huMd; hE . ate Xese trH" hI suKmnI s;ihb ivc asTpdIa" de slok" d; nMbr hr v;r iXLk hI hE . v;r" de ivck;r iXLk to' vLw slok" de hr v;r n|br 1, 2 3 Aid hn . isrF iqtI gPuxI m: 5 ivc pPuxI ate slok" de nMbr n;lo n;l clde hn, Puh vI S;iXd iqLt" de ihs;b n;l hn .

kI, iXh hEr;nI v;lI gLl nhI' hE ik ijnH" dI s;rI ijMdgI gurb;NI pxHn ate pxH;PuN ivc lMQI hE, km;XI krke K;N d; vI ijnH" nU| koXI ZMjT nhI', iXho F<r krde hn ik PunH" dI surt ivc pUrn iXk;grt; ate iTk;Pu A cuLk; hE, je PuhI sMt mh"purK iXh kihN ik pihlI pPuxI to' ipzo' jpu jI s;ihb dIa" 38 pPuxIa" de a<Ir ivc APuN v;le slok d; nMbr 2 (do) hoN; c;hId; sI, t" iXs to' kI smiZA j;ve ? kI, sMt jI ikse <;s mMtv dI isLwI lXI XeDe ZUW ilKde rhe sn ? sMt" mh" purK" de s;ira" Deira" ivc mUl-mMtR b;re lLg-BLG iXLko bolI iks k;rn bolI j"dI hE ? gurU gRMq s;ihb dI pRqm b;NI aqv; mUl-mMtR dI bNtr ivc mnmLtI Frk p; ke (b;NI to' aigAnI) lok" de

Page 240: maas maas kar moorakh jhegre (new)

240

mn" ivc sMt-t;XI d; WuLk b|nHI rLKN lXI, ieauN l~gdw hY ijvyN s;re Dered;r" ne AMdrKwqy koXI pLk; smZOt; kIt; hoiXA hE . tusI' d;s de iXs ivc;r to' je PulT ho t" gurb;NI dI t;ibA rihMde hoXe ApNe ivc;r ilK ke BejN dI ikrp; kr deNI, t" jo pustk ivc Ap jI d; pLK vI n;l hI zp j;Xe . tOKl; hE ik, iXs pustk nU| pxH ke tuh;De ikse Srw;lU ne Ap jI to' iXs sB kuLZ b;re koXI sv;l puLz ilA t" tuh;nU| ikte koXI nv" ZUW n; Qxn; pE j;ve ? 12= bR;hmNI luLT nItI de aw;r te QixA hor vI vLw iBAnk ZUW ?

166 sFe to' a;rMB kItI gXI krmk"DI p;W-mry;d; de 201 ate 202 sFe te iliKA hE ik ShId" de isrt;j gurU arjn dev jI dI ShIdI PuprMt PunH" de nimt pihl; sihj p;W gurU hirgoibMd s;ihb jI ne koWxI s;ihb ivc a;rMB kr;iXA jo b;b; buLY; jI ne 13 idn kIt; ate Bog p;iXA ( iXCh terH" idn" dI igNtI grux-pur;N v;lI hE) . (2) ifr ilKde hn ik gurU arjn dev jI de mhl, gurU hirgoibMd s;ihb jI de m;t; gMg; jI jd sm;Xe t" PunH" de nimt sihj p;W SRI ak;l t<t s;ihb te B;XI gurd;s jI kolo' krv;iXA aKe ate n;le 9 wun" ilKIa" . (pt; nhI' sMt" ne iXh ikhxIa" nO wun" d; iJkr kIt; hE ?) . (3) B;XI gurd;s jI jd cxH;XI kr gXe t" PunH" de nimt sihj p;W B;XI ibwI cMd jI kolo SRI ak;l t<t s;ihb te kr;iXA . (4) b;b; buLY; jI nimt sihj p;W B;XI B;n; jI (b;b; buLY; jI de spuLtR) kolo' SRI ak;l t<t te hI kr;iXA .

imrtk dI sdgtI lXI imrtk de inimt gPUa", wrtI, son;, c"dI, B"De bstr" Aid de d;n v;le wrm krm krne, mOt ho j;N de idn to' 13 idn" lXI isAp; krde rihN de n;l grux pur;N d; p;W krv;PuN;, ipMD pLtl Aid dI rsm, ate imqe hoXe idn" de aMdr hI imrtk dIa" hLDIa" gMg; de jl ivc p;PuNIa" aqv; sLt pIxHIa" t"XI Pus de inimt Sr;w kr;Pu'de rihN Aid ikirA krm dI rIt bR;hmN dI luLT nItI dI Pupj sI . lok" nU| PuLlU bN; ke, hj"r" s;l" to', bR;hmN lok" d; lhU incox irh; sI . iXs iwM~;Ne dI luLT v;lI gMwrb ngrI ivc fs ke luLTe j; rhe lok" nU| sitgur" ne smZ;iXA ik ApNI ijMdgI ivc hI kIte cMge m;xe krm" d; fl mnuLK nU| imld; hE . mrn ipzo' B;ve' lLK" mN son; Aid d;n kIt; j;ve ate B;ve' wrm gRMq de p;W" dIa" lxIa" s;l" bLwI cl;XI rLKIa" j;N aqv; ikse vI wrm krm d; Jr; ijMn" fl imrtk nU| nhI' imld; . jIv de ApNe cMge m;xe krm" de aw;r te ijhxe leK pRBU ne ilK idLte huMde hn PunH" nU| ikse vI hIle nhI' imT;iXA j; skd; . iXs igAn dI mnuLK nU| sdIvI sew idMde rihN v;le beaMt Sbd rc ke sRI gurU gRMq s;ihb de srUp ivc surLiKat kIte . jpu jI s;ihb d; p;W krn v;le sMt b;b; gurbcn isMQ ne kI sitgur" d; iXh furm;n n; ivc;irA hoveg; ?:--

puMnI p;pI AKNu n;ih .. kir kir krN; iliK lE j;hu .. Ape bIij Ape hI K;hu .. n;nk hukmI Avhu j;hu .. 20 .. te As; dI v;r de kXI aijhe furm;n" ivco' sMt; ne iXh gurU-v;k kI, pixHA hI n; hoveg; ?:- ApInEú Bog Boig kE hoiX Bsmix BPuru isw;iXA .. vD; hoA dunId;ru gil sMglu Qit cl;iXA .. agE krNI kIrit v;cIaE bih leK; kir smZ;iXA .. q;Pu n hovI pPudIXI huiN suNIaE ikA rUAiXA .. min aMwE jnmu gv;iXA ..

Page 241: maas maas kar moorakh jhegre (new)

241

b;rhm;h de B;do' mhIne de p;W ivco--- jeh; bIjE so luNE, krm; sMdx; Ketu .. [134] ifr ShId" de isrt;j, sRI gurU arjn jI pMjve gurU n;nk jI ijhxe ApNe n;l kXI kul"

d; bex; vI p;r kr deN dIa" brkt" v;le sn— gurmuiK hovE r;mn;mu vK;NE, Ap trE kul t;re .. (246)-3

ate--- n;nk jnmu sv;rin ApN; kul k; krin Puw;ru .. (552)-v;-11 ApNIa" kul" nU| t;r lEN de n;l ajehe prm-mnuLK t" s;rI isRSTI d; p;r Put;r; krn

AXe huMde hn--- Aip tirA kuTMb siB t;re sB; isRsiT zD;vE .. (960)-v;-7

ate-- jo anidnu ihrdE n;mu iwAvih sBu jnmu itn; k; sFlu BiXA .. _iX Aip tre, isRsiT sB t;rI, sBu kulu BI p;ir piXA .. 3.. (1264]-6 iXh t" mMina; hI nhI' j; skd; ik iXnH" gurU Sbd" de n;l Xese trH" de hor beaMt gurU

furm;n" b;re, sMt mh"purK igAnI gurbcn isMQ nU| j" tuh;nU| (sMt mohN isMQ iBMDr" v;ila" nU|) pUr; igAn n; hove . hEr;nI ate pSem;nI t" iXh hE ik tus" imrtk" de inimt Puse hI gurb;NI de sihj p;W krn dI lMmI cOxI mry;d; ilK ke pMq ivc vMDI hE ijhxI p;vn gurU b;NI aijhe p;W" nU| imrtk dI Atm; v;ste insFl hoN d; PupdeS de rhI hE . bhute duLK v;lI gLl iXh hE ik gurb;NI de hukm" dI Qor PulMQN" kItI vI Pus trN-t;rN, smrq gurU n;nk jI (m: 5) dI kilAN lXI hE ijs ne iXs gurb;NI dI Ap rcn; kItI hE . Pus bR;hmNI-dlerI to' sdke j;XIXe ijs nU| vrt ke tus" (sMt-mh"purK" ne) sitgur" dI Atm" de inimt, m;t; gMg; jI, B;XI gurd;s jI ate b;b; bLuY; jI vrge wuro' b<Se hoXe gurmuK" de inimt p;W krv;PuN dI gLl (pMcm p;itS;h jI dI kul de sUrj) dl BMjn gur sUrme, sRI gurU hirgoibMd jI de p;vn pivLtR n;m n;l hI jox idLtI . ikhxe mh"purK s;w dI gLl te iXtb;r kIt; j;Xe ? Puwr r;mpur Kex; gxHdI v;le de sMt hrn;m isMQ, (ijnH" de gl ivc h;r p;Pu'ida" sMt jrnEl isMQ jI dI foTo, ikt;b ivc hE), nU| gurU n;nk dev jI ne pRtLK drSn de ke kih idLt; ik iXnH" kXI ivwIa" v;le kXI trH" de p;W" dI mry;d; isLK" ne Ap hI c;lU kr lXI hE, p;W" dI aijhI mry;d; d; sitgur" n;l koXI v;st; nhI' . (pustk se ikneihA-sF; 245)

kI aijh; kuZ krn; b;RhmNI rIt v;lI luLT nItI d; hI aMg t" nhI' hE ? pr iXh gLl puLzN dI lox t" tus" Ap hI muk; idLtI hoXI hE ikPu'ik---s;re pRm;NIk riht-n;me, B;XI gurd;s, gurU iXith;s dIa" pRm;NIk s;KIa" sB de sB pUj; de w;n dI vrto' krn to' vrjde hn, pr Xewr Ap jI dI ikt;b de 201 sFe te ilKe anus;r gurU-s;ihb Ap hI b;b; buLY; jI nUM sihj p;W dI pUj; vjo' pMj Qoxe, iXLk h;qI, pMj sO mohr" ate puS;ke BeT; krde drs;iXA hoiXA hE . pustk ivc kXI q"XI t;kId kItI hoXI hE ik p;WIa" dI vLw to' vLw sev; kItI j;ve . iXs trH" tuh;De ijhe mh"purK" dI ikrp; n;l p;WIa" lXI gurb;NI d; p;W iXLk l;hevMd vp;r bN igA hE ate p;WI sLjN gurU gRMq s;ihb de srUp nU| s;XIkl" de ipLze b|nHI ipMDo ipMD wUXI ifrde hn . isLKI de cxHdI kl; v;le b;iNa" de w;rnI p;WI hI jd m;iXA de moh ivc eyfI nIcqw dI K~f ivc igr cu~ky hn[ jd p;WIa" de hLqo hI iXs trH" gurU mh;r;j d; itRsk;r ho irh; hove t" ifr isLKI ne ikMn" ku icr bcI rihN; hE

Page 242: maas maas kar moorakh jhegre (new)

242

? mhW purK AKvwaux vwly sMq igAwnI gurbcn isMG jI bcn, ik, '' gurmuK ApNI mOj n;l sMs;r ivc insMg APu'd; ate insMg j"d; hE '' sMkT pEd; krde hn ik, ikte aunHW ny iB|Dr" de n;m te iXLk nvIn gLdI c;lU krn dI skIm n;l, j;N buLZ ke hI mihte A ke srIr t" nhI' sI itAigA ? 13= inrmUl gLl nU| sLcI isLw krn lXI gurb;NI dI Qor be-adbI ? (P) pustk de 124 sFe te sMt mh"purK gurbcn isMQ jI l;v" p;W dI mihm" smZ;Pude

hoXe ilKde hn--klGIwr sLce p;itS;h ijs vkt t<t te bEWe sRI anMdpur s;ihb ivKe ibr;jm;n sn, wrm ivje mukt S;stR ivc iliKA hoiXA hE, Pus vele isLK" ne bentI kItI ik sce p;itS;h jI ! iXh ijhxIa" gupt rUh" hn, ikMnIa" ku hn ? iXnH" de drSn kr;_. sitgurU mh;r;j jI ne ikh;-- srb BUt Aip vrt;r; .. srb nEn Aip peKnh;r; .. (294) kXI koiT BUt pRet sUkr imRg;c .. (276) iXh jdo' tuk Puc;rI Pus vele gupt rUh" idsN lg pXCIa" . r;h" de r;h Bre APu'de hn . sitgur mh;r;j s;ihb jI ne gupt rUh" nU| pLuizA ik tusI' ikMne ho ? kihMde mh;r;j ! asI' t" QLT gXe h" . hJUr ne puizA--QLT ikPu' gXe ? kihMde--ijs purS iXstRI dI S;dI te sRI gurU r;m;d;s s;ihb jI dIa" l;v" d; p;W ho j"d; hE, Puh s;DI jUn ivc nhI' rld; mh;r;j jI !Puh B"ve' begt; ho ke mre, asI iXPu' krde h" jdo' ivAh v;ste kx;hI cxH;Pu'de B;v krde hn _do' asI l;xI te l;xe de koXI n; koXI rom tox lE'de h" . iXs trH" jdo' Puh glIc ho ke mrn _do' asI ApNI jUn ivc rl; lE'de h" . pr sitgurU r;m d;s s;ihb jI dIa" l;v" ijs ivAh te pxHIa" j"dIa" hn ate sitgru" dIa" pRkrm; (pRkrm") kItIa" j;N Puhn" te s;D; Jor nhI' cld; . pRet jUnI s;DI iXPu' QT gXI . suN ke mh;r;j ne ikh;--isLKo ! intnem bN; lvo l;v" d; pMj" b;NIa" de n;l hmeS" p;W kirA kro. gurb;NI to' aNj;N p;Wk nU| koXI pt; nhI' lLg skd; ik, auprokq pMgqIAW iks b;NI

ivco' lXIa" hn, j" iks Sbd dIa" hn . itMne' pMgqIAW gurU goibMd isMQ jI dIa" Puc;rIa" pxH ke kXI aNj;N p;Wk iXh vI smZ skde hn ik iXh b;NI dsm p;itS;h dI hI hE . ikPu'ik tuk" ilKN to' zuLT hor koXI sMket nhI' hE .

j;N buLZ ke kItI beadbI d; dUj; duKd;XI pLK . ( P ) pihlIa" do, suKmnI s;ihb jI dI 23vI' aSTpdI de zeve' pde dIa" a;rMBk pMgqIAW hn . jd ik tIsrI tuk iXs to' 13 asTpdIa" ipzlI 10vI' aSTpdI de a<Ir ivco' hE . dmdme s;ihb bEW ke, aMtr iwAn ho ke gurU gRMq s;ihb dI s;rI b;NI ilK; lEN v;le klGIwr jI nU| kI, Xeh vI pt; nhI' sI irh; ik suKmnI s;ihb dI ikhxI tuk iks aSTpdI ivc hE ? ivc;r aLge torn to' pihl" iXnH" tuk" de arq vI smZ lXIXe t" jo pt; cLl ske ik suKmnI s;ihb dIa" iXnH" tuk" ivc ajehI ikhxI gLl hE ijs to' (mnuLKI Brm dI Pupj) BUt, drSn deN lXI dOxe APuN te mjbUr ho gXe sn .

pihlI tuk ivcle BUt d; arq--jIv aqv; srIr hE . pihlIa" doh" tuk" de arq ipRM: s;ihb isMQ jI ne iXPu' ilKe hn—

s;re jIv" ivc pRBU Ap hI vrt irh; hE, (PunH" jIv" dIa") s;rIa" aLK" ivco' dI pRBU Ap hI veK

Page 243: maas maas kar moorakh jhegre (new)

243

irh; hE. ikPu'ik PutlI ilKt ivc gurb;NI dIa" tuk" dI vrto' krn v;le bxe sitk;re hoXe sMt mh"

purK jI hn, ate PunH" dI iXs ilKt te ikMtU krn v;l; d;s vrg;, iXLk m;mUlI ikrt v;l; gumn;m igRhstI hE . iXs lXI iXs dlIl dI puSTI lXI BUt lFJ dI vrto' v;le hor mh"v;k ivc;r lENee JrUrI bNde hn—

(P) srb BUt p;rbRhmu kir m;inA hov" sgl ren;rI .. 2 .. [616]-17-28 (B;v, ijnH" dI ikrp; n;l) prm;tm; s;re jIv" ivc vLsd; mMnN ivCc AiXA hE, mE' PunH" dI crn-wUx biNa" rh" . (a) mrtI b;r lehu lehu krIaE, BUtu rhn ikPu dIA ..[654]-2 (Xeqe BUt d; arq guJr igA hoiXA, murd; srIr, loq) . mOt AXI t" sB iXhI AKde hn--lE clo, lE clo, huN iXh bIt cuLikA hE, buht; icr Qr rLKN d; koXI l;B nhI' . . sRI r;g ivc gurU n;nk jI d; Furm;n--

(X) iXhu mnu s;ic sMtoiKA ndir kre itsu m;ih .. pMc BUt sic BE rte joit scI mn m;ih ..

n;nk aPugN vIsre guir r;Ke pit t;ih .. 4 .. [19]-15. pd arq:--Xeqe BUt d; arq tLt hE--p|c BUt--pMj" tLt" d; biNA srIr, mnLuK; dehI . s;ic--sd; iqr pRBU

ivc . sMtoiKA--iTk igA . guir--sitgurU jI ne . t;ih--Pus dI . aPugN--ivk;r . vIsre--ipzL; zLD gXe . arq:---ijs mnuLK dI gurU ne r;KI kItI, Pus nU| (lok prlok ivc) iXLJt imlI, ivk;r Pus to' pre hT gXe,

Pus d; mn sd;-iqr pRBU ivc iTk ke sMtoK d; w;rnI ho j"d; hE, Pus PuLte pRBU imhr dI nJr krI rLKd; hE, Pus d; s;r; srIr pRBU dI y;d ivc pRBU de BE-adb ivc rMigA rihMd; hE, sd;-iqr pRBU dI joit sd; Pus de mn ivc iTkI rihMdI hE . 4 . [iXh arq p;Wk" dI shUlt lXI hn . Ap jI t" QT QT dI j;nN h;r ate ivLidA m;rtMD mh"purK" jI dI gLdI de m;lk PuhI joit ho . Ap jI lXI koXI arq ilKNe sUrj nU| dIv; ivK;PuN tuLl hE jI ] (s) s;r BUt sit hir ko n;Pu .. shij suB;iX n;nk gun g;Pu .. 6 .. (suKmnI--19)

[Xeqe BUt d; arq pd;rq hE] tuk d; B;v,---pRBU d; n;m hI sB pd;rq" to' PuCLtm pd;rq hE . iXs lXI (he mn) Atmk aDolt; ivc iTk ke pRem n;l pRBU de guN g;; . 6 . (h) ak;l Pustit ivco' klGIwr jI de Furm;n—

BUt BivK Bv;n aBE hE .. (246) (BUt--B;v BUt-k;l, bIitA sm" . BivK--APuN v;l; sm; . Bv;n--vRtm;n . aBE--inrBPu . BUt BivK kh;nI .. (7) BUt BivLK Bv;n ke BUpit, kPunu gnE nhI j;t ibc;re .. (23) Biv BUt BivLK Bv;n tUaM .. (150) ijh BUt aBUt n Bed lhE' .. (157) [Xeqe, BUt--tLt" to' bNI isRSTI . aBUt--ibn" tLt" to' Pupje, nUrI, rOSnI, hner;, aqv; kiqt devI devte, firSte Aid hn]

sMqW mhWpurKW ny suKmnI swihb dI 23vIN AStpdI ivcoN ijMnHW pMgqIAW ƒ ijMnHW ArQW ivc vriqAw hY auh ArQ gurmiq dI KMfnw kr dw rwh ivKwl rhy hn . suKmnI swihb dIAW pMgqIAW dy pwT qoN BUqW dIAW POjW dy pRgt hox vwlI inrmUl Aqy inrol JUTI g~L sMqW mhWpurKW ny dsm gurU nwnk swihb jI dy pwvn nwmxy nwl joV ky

Page 244: maas maas kar moorakh jhegre (new)

244

siqgurW nwl iGxwvxw m Ol kIqw hY[ AijhI g~l qW koeI mUVHW isr mUVH vI nhIN kr skdw jo, sMq mhwrwj jI, gurmiq igAwn qy cwnx munwry prm igAwnI siqgurU jI dy mQy mVH rhy hn[ BUq bulwaux vwly Ajyhy GtIAw mMqv leI gurU bwxI dI vrqoN krky kI, sMqW ny, hwzrw hzUr siqgurU gRMQ swihb jI dI jwx bu~J ky Gor inrwdrI nhIN kIqI jI ? (b) dsvI' aSTpdI ivclI tuk—

kXI koiT BUt pRet sUkr imRg;c .. ivcle BUt d; arq BUtn", pRet j" bet;l; hI hE, pr iXh kihN; ik sitgur" ne iXs tuk nu| pxH ke BUt aqv; gupt rUh" bul;XIa" sn, klGIwr jI dI s<t beadbI hE ate gurU gRMq s;ihb jI dI Qor inr;drI ies kwrn hY, ikPu'ik gurmit ne aijhIa" gupt rUh" dI aLDrI ho'd de Brm qoN inrlyp rihx dI isiKAw id~qI hoeI hY . BUt pRet dI ho'd d; s;r; ps;r; j" aigAnI lok" de mn" d; Brm iXLk m;iXA-j;l hI hE, AQvw ieh lutyry Drm-AwgUAW dw iKlwirAw hoieAw Brm-jwl hY . je sLc muLc hI BUt" dIa" fOj" iXs trH" mMgv;XIa" j; skdIa" hn t" ifr tuh;De hI cele bRhm igAnI sMt jrnEl isMQ ne sRI drb;r s;ihb te cxH AXIa" fOj" de duAle BUt pRet ikPu' n; kr idLte . BUt" nU| veKida" hI kI, s;rIa" fOj" dOx n; j"dIa" ? pr nhI' iXh s;r; m;iXA j;l lok" nU| Brm ivc p; ke a;pNI sMtt;XI v;lI WuLk bLnHN d; koZ; ytn hE . gurU gRMq s;ihb jI ne ijs nU| BUt pRet aqv; bet;le mMina; hE PunH" dI rUp reK; t" iXs pRk;r hE:---- (1) jo moih m;iXA ictu l;iXde, merI ijMduxIXe, se mnmuK mUx ibt;le r;m .. [538]-zMt-3 (2) hir Bgit B;v hINM n;nk pRB ibsrt te pRetth .. [706]-v;r-4 (3) duMdr dUt BUt BIh;le .. iKMcot;iN krih bet;le .. sbd surit ibnu AvE j;vE pit KoXI Avt j;t; he .. 8 .. [1031]-sohle--5-11 (4) m;iXA mohu pretu hE k;mu kRowu ahMk;r; ..[513]-v;r-12 (5) kbIr j; Qr s;w n sevIaih, hir kI sev; n;ih .. te Qr mrhT s;rKe BUt bsih itn m;ih .. 192 .. [1374] (k) PuCLpr a;rMB c ilKI kh;NI ivc iXh vI iliKA hE ik BUt" ne dSmeS jI nU| iXh vI ikh; sI ik, ijs ivAh ivc l;v" pxHIa" j"dIa" hn ate sitgur" dIa" pRkrm" kItIa" j;N t" Puh jox; BUt jUn ivc nhI' j"d; . hy sMq mWpurK mohx isMG jIE ! kI qusIN aucycI ikRpw krdy hoey ieh smJwaux dI imhr kr idaugy ik, " kI l"v" ate pRkrm" n;l ivAh krn v;le isLK" to' ibn" b;kI s;rI lok;XI BUq pRyq hI bNdI hE ? gurmit riht mry;d; ivc aijhe bR;hmNI Brm" v;l; ZUW S;ml krn de ytn itAg ke tusI'' l;v" ate pRkrm" de Puh arq ikse yojn" awIn nhI' smZ;Pu'de, ijnH" nU| smZ ke aus Anuswr Awcrn bxw lYx nwl mnu~K dw lok pRlok sOr jWdw hY ? (K) pustk de 154 sFe te BUt" dI iXLk kh;NI sRI gurU teG bh;dr s;ihb jI de n;m n;l vI

Page 245: maas maas kar moorakh jhegre (new)

245

joxI hoXI hE . sMt jI ilKde hn--- iXve' hI nO've p;itS;h jI nU| jdo' idLlI ivc BUt" v;lI hvelI ivc Put;r; idLt; sI t" Pus sme' iXk pret ne gurU mh;r;j de hJUr pon" BeT kIt; . pon; cUp ke mh;r;j s;ihb ne ijhxIa" izlk" sLuTIa" Puh izl" cUp ke Pus pret dI jUn zLuT gXI te Puh mukt ho igA sI .

14= pRethu kItonu devt; itn krNE h;re . [ itin de q" itn zipA hE ] ajehIa" inrmUl kh;NIa" j" bR;hmN Qx skd; hE ate j" ifr koXI Dered;r aijh; kuFr

tol skd; hE . 78 (1999) s;l dI Pumr ho gXI hE as" n; kde koXI aijh; BUt j" pret aL<I' veiKA hE ate n" hI kde ikse sUZv;n kolo' iXnH" de v;s v;lI ikse hvelI d; qhu pt; hI suiNa; hE . sMt" de ijhxe BUt pone-gMne cuLkI ifrde hn kI, Puh bMdUk" fx ke sMt" de n;l ho ke sRI drb;r s;ihb dI rLiKA nhI' sn kr skde ? ikhx; khe--r;NIXe aLG; YLk . bhutI duKd;XI gLl t" iXh hE ik aijhe ZUW d; Brm pLk; krn lXI, gurb;NI dI ayog vrto' hor kXI q"XI' vI kItI hoXI hE .

TOhx;-m;rk; pMqk jqed;rI nU| kON puLze, ik, sMt" mh"purK" nU| KuLl; aiwk;r kI PunH" idLt; hoiXA hE, ik gurb;NI de asl ASe nU| KMDn krn v;lI ZUWI kh;NI nU|, gurmit mry;d; d; ihLs; bN; ke isLK-wrm dI rUp reK; ivg;xI j;N ? ate iXh-Dered;r, ApNI injI dlIl nU,| gurmit isLw krn lXI gurb;NI dI ayog vrto' kr ilA krn ?

mh"purK" ne iXk p;p t" iXh kIt; hE ik, BUt nU| devt; bN;PuN v;lI ZUWI kh;NI Puse siqgurU nwnk swihb jI de nOve' srUp n;l joxI hE ijnH" ne BUt" de Brm d; BrpUr KMDn kIt; hn . dUjI sIn" JorI iXh kItI hE, ik Pus mnQxt gLp nU| gurmit d; ihLs; isLw krn lXI Puse p;vn gurUb;NI dI tuk vrtI hE ijs gurb;NI ivc aijhe Brm dI KMDn" v;le kXI Sbd hn . tIj; wLk; iCXh ik tuk d; at; pt; koXI nhI' iliKA . tusI' (sMt mohN isMQ jI) t" Bl; j;NI- j;N ho pr p;Wk" dI j;Nk;rI lXI, iliKA j"d; hE ik Pus pMgtI dI coN iXs slok ivco' hoXI hE---- m: 5 .. prethu kItonu devt; itin krNEh;re ..

sBe isK Pub;iranu pRiB k;j sv;re .. inMdk pkix pz;ixanu ZUWe drb;re .. n;nk k; pRBu vD; hE Aip s;ij sv;re .. 2 .. [323]-v;r-20 [ noT:---tuh;De ijhe sMt" mh" purK" nU| t" iXs s;re mh"v;k de arq" d; pt; hI hE . Ap jI

ne ApNe mtlb d; ijMn" B;g vrtN" sI vrt ilA hE . pr p;vn slok de arq ilK deNe iXs lXI JrUrI hn, t" jo pustk nU| pxHn v;le aLDrIa" gLdIa" bN;XI bEWe Dered;r" dI asl tsvIr neix_' ho ke veK skN ]

arq:--Pus isrjNh;r ne (n;m dI d;t de ke jIv nU|) pRet to' devt; bN; idLt; hE . pRBU ne Ap kMm sv;re hn te s;re isLK (ivk;r" to') bc; lXe hn . ZUWe inMdk" nU| fx ke ApNI hJUrI ivc Pus ne m;no' pTk; ke wrtI te m;irA hE . (B;v, durk;r idLt; hE) . n;nk d; pRBU sB to' vLD; hRE, Pus ne jIv pEd; krke Ap hI (n;m ivc jox ke) sv;r lXe hn . 2 .

sMt jI_ ! kI tusI' iXh dLs skoge ik heW ilKe gurU Sbd" de Asre ikho ijhIa" kh;NIa" jox ke gurmit d; ihLs; bN skoge ? :-- (1) bilh;rI gur ApNe idPuh;xI sd v;r .. ijin m;Ns te devte kIXe krt n l;gI v;r .. 1 .. [462]

Page 246: maas maas kar moorakh jhegre (new)

246

(2) gur sev; te hir p;XIaE, j; kPu ndir kreiX .. m;Ns te devte BXe, iwAiXA n;mu hre .. hPumE m;ir iml;iXanu, gur kE sbid tre .. n;nk shij sm;iXanu, hir, ApNI ikRp; kre .. 2 .. [90]-v;r-19 (3) gur sev; te hir p;XIaE j; kPu ndir kreiX .. m;ns te devte BXe scI Bgit ijsu deiX .. hPumE m;ir iml;iXanu gur kE sbid suceiX .. n;nk shje imil rhe n;mu viDAXI deiX ..2..[850]-v;r-4 (4) nr te sur hoiX j;t inmK mE, sitgur buiw isKl;XI ..

nr te Pupij surg kPu jIit_, so avKw mE p;XI .. [873]-3 he sMt jI mh;purK jI_ ! ikse kh;NI de ilKN dI Kecl be-SLk n; kir_, pr PuCLpr ilKe

gurU-v;k" de arq, p;Wk" dI j;Nk;rI lXI, JrUr ilK BejNe jI . ikPu'ik PuLce mMDl" ivc PuD;rIa" l;XI rLKN v;le sMt" mh" purK" de kIte arq" nU| pxHn dI s;re p;Wk" nU| bxI sLwr huMdI hE . (g) Xese hI pustk de 154-55 sFe te ikse hIr; isMQ dI mOt sMt" ne ApNe hLq" ivc huMdI ilKI hE . aKe, mrn sme' suKmnI s;ihb d; p;W suNde hIr; isMQ dI surt ajehI juxI jo s;rI Pumre kde nhI' sI juxI--

Pus d; ict iXk;gr hoN krke, jdo' svere c;r vje Pus ne srIr zLiDA sI, Pus vkt ijhxe b;hr ivcrde sn, Puhn" nU| idisA ik rq PuLte bEW; B;XI hIr; isMQ cilA j; irh; hE . iXh nJ;r; hoiXA, iXh mh;r;j jI dI b;NI d; pRt;p hE . ijve' mh;r;j s;ihb jI d; hukm hE . sRI muKv;k--

Keme ztR sr;iXce idsin rq pIxe .. ijnI ter; n;mu iwAiXA, itn kPu sid imle .. 1 .. [989]-1 (m;rU m: 1)

Puhn" nU| Adr siht de bEkuMW ivc lE j;iXA j"d; hE . aEsI mh;r;j jI dI imhr hE . sMt" dI ilKI iXs betrtIbI tuk de arq ivc;r krn to' pihl" iXLk nvI' iksm dI guMZl

s;F kr lXIXe . iXs tuk de aLge r;g m;rU ate m: 1, ilKN dI Kecl t" JrUr kr idLtI hE, pr Tks;lI ividAle de sMc;lk, ijhxe mh" purK, iXh kh;NI vI lok" nU| suN;iXA krde hn ik kE de q" kee Puc;rn krn v;le p;WI de mU|h te klGIwr jI ne cpex jxv;XI sI, PunH" dI ApNI h;lt iXh hE ik, awUrI ilKI tuk nU| Pu'Z vI heW" Pute kr idLt; hE . m;rU r;g ivc Puc;re gurU n;nk jI de Sbd n| : 1 dI pUrI tuk iXs pRk;r hE :-- ipzhu r;tI sdx; n;mu Ksm k; leih .. Keme ztR sr;iXce idsin rq pIxe .. ijnI ter; n;mu iwAiXA, itn kPu sid imle .. 1 .. [989]-1

pdarq:--ipzhu r;tI--ipzlI r;t, aMimRt vele . sdx;--ipAr; sLd; . leih--Puh mnuLK lE'de hn . Keme--<Eme, tMbU . sr;iXce--kn;t" . rq pIxe--itAr rLq . sid--sLd ke, v;j m;r ke, ApNe Ap, PuCLdm A j;N n;l . imle--iml pE'de hn . 1 .

arq:---(ijnH" vDB;gI bMida" nU|) aMimRt vele prm;tm; Ap ipAr-BirA sLd; Bejd; hE (pRern; krd; hE ate PuCLdm b<Sd; hE) Puh Pus vele PuCLW ke <sm pRBU d; n;m lE'de hn . tMbU zLtr kn"t" rLq (PunH" de dr te hr vele) itAr idsde hn . iXh s;re (dunIa" de m;N-viDAXIa" de pd;rq) PunH" nU| ApNe Ap hI A imlde hn, ijnH" ne (he pRBU !) ter; n;m ismirA hE . 1 . B;v, pRBU de ipAr ivc, Pus dI sdIvI y;d ivc hI r;j-B;g de s;re suLK hn . n;m ibhUNe lXI

Page 247: maas maas kar moorakh jhegre (new)

247

r;j B;g vI duLK" dI K;N hI huMd; hE ) Ap jI ikse trH" iXh isLw kr skde ho ik sMt" mh" purK" ne tuk ivc AXe rq ate

idsin Sbd" dI vrto' kI sulZe hoXe ivdv;n" v"g kItI hE ? ifr hIr; isMQ de rLq de kol Xese tuk ivclIa" tMbU ate kn;t" ikse nU| iks k;rn nhI' sn idsIa" ? pIxe d; arq bIxe hoXe j" itAr kIte hoXe hE ifr hIr; isMQ d; rLq tuirA j"d; ikve' bN igA jI ? gurU n;nk dev jI de srIr de q" PunH" de plMQ te fuLl veKe j;N dI gLl t" s;re CiXith;sk;r" ne ilKI hE pr kI k;rn ik koXI rLq n; ikse ne Puqe veiKA, n" hI b;kI gurU s;ihb;n de jotI joit sm;PuN sme' ikse rLq de APuN d; ikte iJkr hE . b;b; buLY; jI, B;XCI gurd;s jI aqv; hor kXI B;g" v;ila" ne sitgur" dI god ivc pR;N itAge sn, pr ikse nU| lEN lXI koXI rLq kde nhI' sI AiXA . hor te zLDo, hJ;r" Srw;lU sMt suMdr isMQ jI <;ls;, sMt igAnI gurbcn isMQ jI <;ls;, sMt krt;r isMQ jI <;ls; mh"purK" de cl;Ne de sme' hJ;r" Srw;lU h;Jr sn, pr ikse vI sMt" mh"purK nU| ikse rLq te cxH ke ak;S" vLl j"ida" kde vI ikse ne nhI' sI veiKA . ifr iXs hIr; isMQ v;l; rLq Pucece tOr te ikqo' ate ikve' A igA ? aijhe rLq t" kevl bR;hmNI kh;NIa" ivc APu'de hn . kI tus; hr pLKo' isLK" nU| bR;hmN bN; ke hI dm lEN; hE jI ?

sMt jI_ ! rLq APuN v;lI aijhI ivc;r bR;hmN dI luLT nItI v;lI soc dI Pupj hE . AjyhIAW ivcwrW ib~pRn kI rIq PYlwaux dw somw hn[ kI ikqy ieh Bwxw qW nhI' vrq igAw hoieAw ik qusW swirAW fyry dwrW ny is~K pMQ nUM AMdr-Kwqy ib~pRn kI rIq nwl joV ky ies dI rUp ryKw ivgwV ky ihMdU mhW swgr ivc Zrk kr dyx dw pRx kIqw hoieAw hY ? kI dws dy ies SMky nUM qusIN (dovyN sMq) gur-bwxNI dy iksy Sbd dy ADwr qy r~d kr skdy ho jI ? 15= KMDe b;Te d; aMimRt, pMj ipAira" dI prK iXLk duK"t ? (Q) gurisLKI dI riht mry;d; smZ;PuN v;lI Xese pustk de 47 sFe to' aMimRt zk;PuN dI ivwI smZ;PuNI a;rMB kItI hE . iXstRIa" nU| ikrp;n d; aMimRt zk;PuN v;lI do pRk;r dI mry;d; d; KMDn krida" 104 sFe te mh"purK jI ilKde hn- - -

mh;r;j jI ne KMDe d; aMimRt iXstRI purK" nU| iXko ijh; idt; sI . ijs b;bt sitgurU s;ihb jI ne ikh; hE--- n;nk aMimRt Xeku hE dUj; aMimRtu n;ih .. (koXI sMket nhI' ik iXh tuk ikLqo' lXI gXI hE) gurb;NI dI iXs tuk de ilKe j;N to' mh"purK" d; spLST B;v XehI bNd; hE ik, sitgur" ne

iXs mh"v;k duAr; smZ;iXA hE, ik kevl iXLk KMDe d; hI aMimRt hE ate ikrp;n n;l itAr kIt; j;N v;l; dUj; aMimRt nhI' ho skd; . (1) s|t s;ihb;n jI_ ! iXs sc;XI nU| tusI' dove' BlI pRk;r j;Nde ho ik, PupCLr ilKI gurb;NI dI tuLk s;rMg kI v;r m: 4 ivc AXe sRI gurU aMgd dev jI de slok ivco' lXI hoXI hE . ApNI mrJI anus;r gurb;NI de arq ivg;x ke ikse cuNI hoXI tuk nU| vrt skN dI KulH v;l; iXLk hor idRST"t sq;pt kr idLt; igA . KMDe de ijs aMimRt n;l sitgur" dI iXh tuk ilA joxI hE, gurU aMgd jI d; sm" t" bxI dUr dI gLl hE, Pus KMDe b;Te v;le aMimRt de b;re t" 1699 dI ivs;KI to' iXk idn pihl"

Page 248: maas maas kar moorakh jhegre (new)

248

vI lok" ivc koXI crc; nhI' sI clI . APu pihl" sitgur" de pUre slok de arq p;Wk" de n;l s"Ze kr lXIXe . slok iXs pRk;r hE :--- slok mhl; 2 .. ijn viDAXI tere n;m kI, te rte mn m;ih .. n;nk aMimRtu Xek u hE dUj; aMimRtu n;ih .. n;nk, aMimRtu mnE m;ih, p;XCIaE gur prs;id .. itnúI pIt; rMg isPu ijnú kPu iliKA Aid ..1..[1238]-v;-4

arq:--(he pRBU !) ijMnH" mnLuK" nU| tere n;m dI soB; (krn dI suB;gt) imlI hE Puh mnuLK mn ivc (tere n;m de rMg n;l) rMge rihMde hn . he n;nk ! n;m to' ibn" dUj; hor aMimRt nhI' hE . (dUje gurU n;nk jI d; Furm;n hE ik) iXh n;m aMimRt hrek mnuLK de mn ivc hI hE, (iXh n;m aMimRt ikse p;NI de b;Te ivc nhI' hE, n; koXI hor idRSTm;n pd;rq hI aMimRt hE) pr iXh n;m aMimRt imld; gurU dI ikrp; n;l hI hE . ijnH" de B;g" ivc wuro' iliKA hE, PunH" ne hI suAd n;l n;m aMimRt pIt; hE .

dmdmI Tks;l de sMt mh"purK" dI sev; ivc bentI hE ik je tusI'-slok ivc AXe--pIt;--lFJ to' koXI mnmLtI YuLcr Kx; krke iXnH" arq" n;l sihmt nhI'' hoN; t" ikrp; krke ApNI smZ v;le arq ilK BejNe . pr ApNI dlIl dI puSTI ivc QTo QLT pMj gurU-b;NI Sbd ilK QilPu, ijve' kevl pRBU-n;m hI aMimRt arq" dI puSTI, heW ilKe Sbd krde hn, ijnH" ivc, suAd n;l, aMimRt K;N;, pIN" aqv; pihnN; Sbd" dI vrto' hE . iXs ivc koXI SLk dI guMj;iXS nhI' hE ik iXh s;re, ate Xeho ijhe hor kXI p;vn Sbd, KMDe b;Te v;le aMimRt dI gLl turn to' sO s;l to' vLw sm" pihl" Puc;re gXe sn :-- (P) aMimRt n;mu sd mIW; l;g; gur sbdI s;du AiXA .. scI b;NI shij sm;NI hir jIPu min vs;iXA .. 1 .. [559]-5 (a) aMimRtu Bojnu n;mu hir, rij rij jn K;hu .. [556-v;r-20 (X) aMimRtu K;N; aMimRtu pEnN; n;nk n;mu vD;XI hoiX .. 1 .. [511]-v;r-9 (s) itqE aMimRt Bojnu shj wuin PupjE ijtu sbid jgtu qMimú rh;iXA ..[441]-v;r-4 (h) aMimRt bcn sitgur kI b;NI jo bolE so muiK aMimRtu p;vE .. 2 .. [494]-6 (k) aMimRtu n;mu tum;r; W;kur Xehu mh; rsu jnih pI_ ..

jnm jnm cUke BE B;re durtu ibn;is_ Brmu bI_ .. 1 .. [382]-8[sMt (t" sgo' dUj; Brm p;Pu'de hn ?)

(K) aMimRt rsu hir kIrtno ko ivrl; pIvE .. vjhu n;nk imlE Xeku n;mu ird jip jip jIvE .. 4 .. [399]-14-116 (g) aMimRtu n;mu tum;r; ipAre s;w sMig rsu p;iXA ..

itRpit aQ;iX seXI jn pUre suK inw;nu hir g;iXA .. 2 .. [380]-1-40 [tusI' ikho ijhe s;w ho jo iXs aMimRt d; rs j;Nde hI nhI') (Q) aMimRt mIW; sbdu vIc;ir .. anidnu Boge hPumE m;ir ..

shij anMid ikrp; w;ir .. n;im rte sd; sic ipAir .. 7 .. [424]-3-25 (~) aMimRt n;mu irde mih dIno jnm jnm kI mElu gXI .. 1 .. rh;Pu .. [823]-12-98

d;s ne iXh gurb;NI Sbd bhut; krke t" PunH" p;Wk" dI ivc;r gocre kIte hn ijnH" ne fEsl; krn; hE ik sLc iks pLlxe ivc hE . Ap vrge ivdv;n nU| ikhx; koXI BuleK; hE ik sdIvI Atmk iJMdgI kevl pRBU de n;m ivc hI hE . j;N buLZ ke isLK" nu| BMbl-BUse p;XI rLKN v;le mh"

Page 249: maas maas kar moorakh jhegre (new)

249

purK" d; iXh Pupr;l; kI, ApNI gLdI d; aLDr; te Pucec; rUp bN;XI rLKN lXI hE ik j" isLKI d; Bog p; deN d; sRI gNeS hE ? je iXh ivc;r inrmUl smZo t" tusI' ApNI dlIl ilK BejNI ik tuh;nU| gurU aMgd dev jI de furm;n ivc KMDe b;Te v;l; aMimRt ikve' nJr AiXA sI ? igAnI mh"purK (sMt mohN isMQ) jI_ ! ikrp; krke iXh gLl vI lgde hLq s;F kr deN dI Kecl kr deNI ik mh"purK" ne gurU n;nk jI de dUsre srUp nU| ikhxI lukvI' yojn" de awIn KMDe de aMimRt ate ikrp;n de aMimRt de Zgxe ivc B;XIv;l bN; ilA hE ?

mh" purK" ne hor vI kXI q"XI gurb;NI Sbd" nU| ApNI mrJI anus;r vrtn d; bLjr p;p kIt; hoiXA hE . kI iXs trH" krke tus" gurb;NI dI aijhI vrto' kr skN d; r;h, horn" lXI vI, nhI' bN; idLt; ? idRST"t vjo'--je koXI huiSAr mnuLK pEse lE ke muLkr j;Xe ate khe sitgur" ikh; hE--kete lE lE mukir p;ih-- je khIXe BXI ! aLgo' ipzo' pUrI puPxI pxH ke sitgur" de khe bcn" d; asl B;v smZN; c;hId; hE . iXs trH" gurU-b;NI dI inr;drI nhI krIdI . t" aLgo' Akx ke aLgo' kih suN;Xe--iXh KulH t" idLtI hI dmdmI Tks;l v;ila" mh"-purK" ne hE . je iBMDr" v;le sMt ApNI mrJI anus;r gurb;NI nU| vrt skde hn, t" PunH" d; sevk gurb;NI kolo' iXh sev; ikPu' nhI' lE skd; ? t" kI PuCLtr bNeg; jI ? tuh;De kol t" mh"purK; dI brkit n;l, sB kLuZ hE, pr koXI GrIbx; igRhstI aijhe gust;< ate wLke Kor mnuLK nU| aLgo golI ikve' kLY m;re ? 16= mnuLKt; d; Q;t kr deN v;lI s;w-mry;d; ?

KMDe b;Te de AMimRt ivc kr;m;tI SktIa" d; Brm p;PuN lXI ZUWIa" ate gurmit isw"t de KMDn" krn v;lIa" kh;NIa" Qx lENIa", kI isLK de Acrn nU| tb;h krke, <;ls; pMq ivc ibLpRn kI rIt nU| pLk; kr deN d; <trn;k Pup;r;l; nhI' hE jI ? pustk dIa" heW idLtIa" ilKt" to' ivc;r a;rMB krde h" :--- (a) pustk de 49 sFe te ilKe anus;r wx" n;lo' sIs jud; krke, tMbU ivc pRk;S kIte hoXe sRI gurU

gRMq s;ihb dI BeT; kr idLte sn. 52 sFe te--sitgur mer; m;ir jIv;le . ilK ke ifr iliKA hE--sitgur s;ihb jI ne aMimRt itAr kIt;, Pus vele te aMimRt iXMnH; isLK" de Pute izxk krke iXnH" nU| ijPU'de kIt; .

(A) aMimRt zk;Pu'ida" icxI te icx; AXe, Pus vkt mh;r;j jI ne brtn ivc aMimRt p; idLt; . Puh pI ke Aps ivc lx ke sm;'pt ho gXe .. (sF; 53 )

(e) pustk d; sB to' vLw duKd;XI sF; 101 hE . iXs sFe de a;rMB ivc--aMimRt dI mhLtt;--

isrleK hE . Pus cMge isrleK de heWlI s<t h;nIk;rk ilKt iXnH" aLKr" ivc hE:-- aMimRt dI pUrI mhLtt; t" koXI kih hI nhI' skd; pr kuZ kihMde h"-- '' aMimRt zkN krke ipzle jnm" de s;re p;p bKSe j"de hn . sitgurU s;ihb jI b<S idMde hn . sitgur" d; hukm hE, iXk v;r vI ijs de muK ivc aMimRt pE igA ifr B;ve' GltI krke mukt n; ho ske pr ds hJ;r vrHe tLk asI' nrk" ivc nhI' pEN ida"ge . v;r v;r isLK de Qr jnm ida"ge . kde t" riht rLK ke mukt hoveg; . aMimRt zkN krke (pMj" kk;r" dI ?) riht ivc rihN krke kevl muktI dI pR;ptI ho j"dI hE . jo mOt avt;r", pEGMbr", jogIa" te bxe bxe sUrima" nU| n;s

Page 250: maas maas kar moorakh jhegre (new)

250

kr j"dI hE . r;vN te hrn;KS vrge vr pR;pt krn v;ila" nU| vI m;r j"dI hE . aMimRt zkN krke Pus mOt d; Dr hI Ktm ho j"d; hE . ijve' mOt to' Drd; vihmI fkIr kbr ivc ijPU'd; hI ipA sI .sitgur" ne kLY ke aMimRt zk;iXA n;m ajmer isMQ rLiKA te puLizA kihMd; jI ! huN t" mE' mOt nU| vI m;r skd; h", aMimRt dI SktI krke icxIa" ne b;j m;r idLt; sI . - - - he sMt igAnI mohN isMQ jI <;ls;, iBMDr" gLdI de m;lk jI_ ! sMt" mh" purK" de iXnH"

s;w-bcn" to' jo duKd;XI ate gMBIr isLiTa" v;le SMke pEd; hoXe hn PunH" d; verv; iXs pRk;r hE jI--- (a) krIb 200 s;l to' gurmit k;lj ivc isKl;XI lE rhe isLK" dI pRIiKA lEN d; pRbMw XeD;

vwIA ate gupt sI ik ijhx; isLK vI sIs BeT krn lXI PuCLWd; sI Pus nMU pLk; inSc; huMd; sI ik tMbU de aMdr j"ida" hI Pus d; sIs wx n;lo' aLD ho j;N; hE . tMbU de aMdr d; vrt;r; s<t gupt hoN krke ikse nU| vI koXI iBNk nhI' sI pXI ik aMdr gXe isLK" n;l kI v;pirA sI j" tMbU de aMdr dI h;lt ikho ijhI sI ? XehI k;rn hE ik s;re ilK;rI ate prc;rk B"t B"t dI bolI bolde hn . ikse nU| kLK pt; nhI' ik tMbU de aMdr ikhxe ivsm;dI rMg d; kOtk hoiXA sI . ijs ilK;rI ne vI tMbU de aMdr dI gLl ilKI hoXI hE Puh Pus d; ApN; anum;n hE, aTkl-pLcU hE . j" Pus ne ApNI ilKt nU| sLcI isLw krn lXI koXI ZUW gMiYA hE . ikrp; krke iXh smZ; deN dI Kecl kr idPu ik---

(1) sMt gurbcn isMQ jI ne tMbU de aMdr (sRI gur)U gRMq s;ihb d; pRk;S iks ZIt q;NI veK ilA sI ?

(2) ApNe q" guirAXI dI pdvI sO'pN to' pihl" hI klGIwr ne isLK" nU| ZTk; ke PunH" de sIs (gurU) gRMq s;ihb jI de BeT; iks mJbUrI k;rn kIte sn ?

(3) je sitgur" ne (gurU gRMq s;ihb jI dI) pUj;-BeT; pihl" hI a;rMB kr idLtI sI t" kI, tuh;De ivc;r anus;r, hJUr s;ihb ivKe guirAXI sO'pN v;l; aEve' Dr;m; hI kIt; igA sI ?

(4) ifr iXh vI smZ; deN dI imhr kr deNI ik, kI gurU gRMq s;ihb jI pihl"---k;lI klkLte v;lI devI- bNe hoXe sn jo mnuLK" dI kurb;nI kbUl krde sn ?

(5) pUrn sLc de avt;r sRI gurU n;nk jI de sLce ate inrml isLKI-isw"t ivc, (bR;hmNI imiqh;s vrge) QTIa; kuFr dI mEl, iks ASe n;l iml;XI gXI hE ?

(6) ijs sRI dsm gurU gRMq s;ihb jI de tusI aKMD p;W krde ho Pus anus;r kr;m;t" nU| n;Tk ceTk kihN v;le klGIwr jI nU| hI kr;m;t" krde drs; ke PunH" de PuLjl n;m nU| d;GI krn;, gurdev jI pRtI iks pRk;r dI Srw; hE, ate iXh ikho ijhI isLKI hE ?

(7) gurU amrd;s (cOqe gurU n;nk jI), de iXs Furm;n b;re Ap jI d; s;w-bcn kI hoveg; ? :-- jo jn mir jIve itnú aMimRtu pIve min l;g; gurmit B;Pu jIPu..1.. [447]-zMt-6-13 Puh ikhx; aMimRt hE ijs nU| pIN to' pihl", mr ke jIPUN; pE'd; hE ? Puh ikhxI mOt hE ijs dI mrnI mrn n;l gurmit n;l B;Pu bN j"d; hE' ? gurU r;md;s jI ne ikhxe aMimRt dI gLl kItI hE ?

n;nk ndir kre je ApNI, sitguru melE soiX ..

Page 251: maas maas kar moorakh jhegre (new)

251

gur pRs;id jIvtu mrE t; ifir mrNu n; hoiX .. 2 .. [554]-v;-16u pRBU dI b<SS n;l ikhx; gur imld; hE ijs dI ikrp; n;l jIPU'idA mrn v;lI aijhI mOt imldI hE ijsde mrn n;l mnuLK nU| mux koXI vI mOt nhI' m;r skdI ? ijs gurU n;nk jI de Puh dsve' srUp sn, aLge iliKA mh"v;k vI t" Puse gurU n;nk jI de cOqe srUp d; hE--

hir Ape m;rE hir Ape zoDE mn hir srNI pix rhIaE .. hir ibnu koXI m;ir jIv;il n skE mn hoiX inicMd inslu hoiX rhIaE ..21..(594)

(9) iXs gLl d; inKex sMt" mh" purK" ne krn; sI ik Puh ikhxI mOt hE ijhxI kevl ate kevl v;ihgurU hI de skd; hE ate Puh ikhx; mrn hE ijhx; sitgurU dI b<iSS n;l pR;pt huMd; hE . bs je tus" suihrdt; n;l iXnH" pRSn" d; WIk PuCLtr ilKN dI ikRp; kr idLtI t" p;Wk" te bx; vLD; Pupk;r hoveg; . ikPu'ik ifr s;nU| s;ira" nU| iXh vI pt; lLg j;N; hE ik (P) Puh ikhxIa" murd; l;S" sn ijnH" te sitgurU n;nk jI ne n;m aMimRt de zLTe m;re t" Puh PuLW ke lhU pINe biQAx" dIa" QMDIa" hLq" n;l hI mroxn joge ho gXe sn (a) ate ifr s;nU| icxI icxe de mr imTN v;lI kh;NI dI aslIat d; aqv; icxIa" de hLqo' b;j" dI mOt ho j;N dI aslIat d; vI pt; lLg j;N; hE . (10) he mh" purK jI_! iXs ivSv;S ivc rihN; kI inrI mUrKt;XI nhI' hE ik gurisLK ne gurU gRMq s;ihb de igAn to' kde vI j;NU| nhI' ho skN; ate iXs ne sd; hI Dered;r" de m;iXA j;l v;le ZUW-sLc dee Freb ivc fisA hI rihN; hE? d;s nU| t" iXh pLk; Bros; hE ik sitgurU gRMq s;ihb jI de igAn to' gurisLK ne pUrI trH" j;NU ho ke Dered;r s;w" de m;iXA j;l ivco' zuTk;r; p; ke ApNI inArI nuh;r dI pz;N JrUr kr lENI hE . je tuh;nU| koXI hor gLl furdI hE t" ilK BejN dI ikrp;lt; kr deNI jI. (a) aMimRt pI ke icxIa" d; jox; lx mrn v;l; kuFr dSmeS jI de itAr kItI aMimRt dI s;rI mhLtt; guA irh; hE . kvI dI klpN; nU|| aslIat de rUp ivc peS krn; mnuLKt; n;l wroh hE . isLK dI Srw; n;l ivSv;S Q;t hE . he sMt mohN isMQ jI_ ! iXs ivc Jr; vI sMdeh nhI' hE ik iXs aslIat nU| tusI' vI cMgI trH" j;Nde ho pr tus" ApN; Der; cl;PuN; hE iXs lXI sLc nU| sLc tusI' nhI' kih skN; . pr ij|nIa" krm;tI SktIa" v;le fl tus" grub;NI de p;W" n;l joxe hn, j" ij|n" kuZ KMDe b;Te de aMimRt n;l nLiqA hE, kI iCXs ivco' tusI' koXI iXLk vI sLc krke drs; skde ho ? pr tuh;nU| ikhx; khe ik, he sMt jI kde ApNI mMjI heW" vI soT; feirA je ?

kI tusI' ykIn n;l kih skde ho ik iXh ZUW dI mihFl sd; grm hI rihNI hE ? d;s nU| t" sitgur sLce p;itS;h sRI gurU gRMq s;ihb jI jLugo juLg aTLl h;Jr; hJUr igArHv'e gurU n;nk inrMk;rI jI de igAn te pUrn ivSv;S he ik Puh idn dUr nhI' hE jd gurU de l;Dle pMq ne pKMDIa" nU| vMg;r ke ikh; krn; ik, je t" tuh;De itAr kIte aMimRt ivc isr" to' aLD pXIa" loq" ivc suAs c;lU kr deN v;lI SktI hE t" asI' zkN nU| itAr h", je icxIa" ivc b;J nU| m;r deN v;lI SktI Br ke ivK; skde ho t" vI asI' iXh tuh;D; itAr kIt; aMimRt p;n krn lXI itAr h" pr je icxIa" d; jox; iXs nU| pI ke lx mrd; hE, t" asI' ajehe <tre v;lI cIJ de nexe hI ikPu' j;XIXe ? cuLko ApN; Deer; DMD; te ho j;Pu aLKIa" to' dUr . asI' sitgur" de KMDe b;Te de aslI aMimRt nU| p;n krke

Page 252: maas maas kar moorakh jhegre (new)

252

pMj" kk;r" dI riht ivc pUre rihN dI aslIat nU| smZ gXe h" . mh"purK jI ! ifr tusI' kI PuLtr idPuge jdo' tuh;De inrol ZUW de k;rn wLke pEN lLg pXe ?

kvIa" dI klpN" to' Pupje viDAXIa" v;le bol" nU| sLc mMn ke lok" de mn; ivc aslIat to' PulT Brm p;PuNe, kI WLg" d; ikLt; nhI' huMd; jI ? kI iXh sLc nhI' hE ik KMDe b;Te de aMimRt nU| pI ke aLj t"XI n" koXI icxIa" d; jox; lx ke mirA hE ate n" kde mr hI skd; hE ? ate kI iXh ZUW hE ik pMj ipAre ijve' ApNIa" lLt" n;l tur ke tMbU de aMdr nU| j"de lok" ne veKe sn Puse trH", ApNIa" hI lLt" n;l tur ke sTej to' APu'de veKe gXe sn ? Frk isrF Xen; sI ik b;hr AiCXa" de ichira" d; jl;l hor d; hor ho cuLk; sI . aMdr kI v;pirA sI ? iXh j" pMj ipAre j;Nn, j" sitgurU jI ate j" s;ira" de n;l vLsd; ak;l purK j;Ne . hor s;re ikAs hI lLg rhe hn . j" j;N buLZ ke WLgI de j;l iKl;re j; rhe hn . he s|to mh" purKo jI_ ! kI tusI' gurb;NI Sbd" de aw;r te ikse dlIl n;l iXs pLke SLk nU| KerU| KerU| kr skde ho ik sMt mh" purK" ne iXh kr;m;tI kUx kb;x;, j;N buLZ ke iliKA hE ? kI iXs ivc Jr; ijMn; vI ZUW hE ik tusI' ApNI ikse vI ivwI n;l itAr kItI p;hul duAr; ApNe hI ilKe iXs sLB kuZ ivco' kLK vI sLc krke nhI' drs; skde ? kI iXh vI sLc nhI' ik tusI Pus mOt nU| ate Pus iJMdgI nU| cMgI trH" smZde ho ijhxI sitgur" dI b<SS n;l imldI hE ? kI iXh sLc nhI' hE, ik ijs nU| tusI ApNI s;w-bolI ivc inm;N; ijh; ytn kihMde ho, asl ivc iXh, (kr;m;tI-kuFr, jo bR;hmNI gRMq" d; iSMg;r hE ), gurmit riht mry;d; ivc ilK ke K;ls; pMq nU| ibLpR dI ZolI ivc p; deN d; Pupr;l; kIt; hE ? 17= ZUWe Z"se d; aitaMt duKd;XI pLK--

aMimRt p;n krn v;le nU| iXh insc; kr; deN; ik:- (1) aMimRt d; QLuT aMdr lMQida" hI Pus de ipzle s;re jnm" de p;p b<Se j;Ne hn . (2) ifr B"ve' Puh mMd krmI hoN krke beSLk mukt n; vI ho ske, dSmeS jI ne ifr vI Pus nU|

nrk" ivc nhI' pEN deN; . sgo' Pus nU| ds hJ;r s;l t;XI' mux-mux isLK" de Qr jnm w;rI j;N d; mOk; imld; rihN; hE ate A<r ivc;rI muktI nU| isLK de duAre te h;Jr hoN; hI pEN; hE . kI Ap jI de ivc;r ivc, iXns;nIat d; gl; QuLT deN v;l; aijh; ZUW, sitgr" de hI mU|ho

boilA drs; deN; sitgur" de p;vn pivLtR n;m nU| gMd; d;G l; deN v;lI bR;hmNI nIct; nhI' hE ? kI iXh ivc;r ke hEr;nI ate pSem;nI nhI' huMdI ik, sMt gurbcn isMQ jI iBMDr" v;le ajeh; anrq vI kr skde sn ? tusI' t" bRhm igAnI ate j;NI j;N ho ate cMgI trH" smZde ho ik ajehI soc n;l icMt;tur ho j;N d; k;rn kI hE . gurU sMgt ivcle suihrd p;Wk" dI j;Nk;rI lXI iXs gMBIr icMt; d; k;rn ilKN; JrUrI hE ik---

sitgur" d; iXh pLk; Ftv; hE ik jd ikse mnuLK nU| iXh insc; ho j;Xe ik ikse <;s wrm-

krm de kr lEN n;l Pus de ipzle kIte jnm-jnm"tr" de s;re p;p <tm ho j"de hn t" Puh vLD; mMd-krmI bN j"d; hE ate insMg ho ke p;p krn ivc juLT j"d; hE . ijs k;rn Puh Atmk mOte mr ke gMdgI d; kIx; bNd; hE . s"ZI sgl jh;ne, ate sdIvI sLc v;lI b;NI Pucrn v;le sitgurU jI d;

Page 253: maas maas kar moorakh jhegre (new)

253

Furm;n hE :--- p;p krih pMc" ke bis re .. tIriq n;iX khih siB Putre .. bhuir km;vih hoiX insMk .. jmpuir b"iw Kre k;lMk .. 2 .. [1348]--2 arq:--(ijhxe mnuLK, k;m krow loB, moh hMk;r ) pMj" ivk;r" de vLs ivc rih ke p;p krde rihMde hn, ifr

ikse tIrq PuCLte iXSn;n krke ( B;v, ajehe kiqt p;p;' n;sk krm krke) smZde hn ik s;De s;re p;p lih gXe hn, ifr Puh Z;k; l;h ke mux-mux p;p krI j"de hn, ate aijhe p;p" de k;rn Puh bMnH ke jmr;j de deS puc;Xe j"de hn (B;v, Atmk mOte mr ke ivk;r" dI gMdgI ivc sxde nrkI kIxe bN j"de hn) .

sMt mh" purK jI_ ! iXh ikve' mMn ilA j;ve ik Ap jI nU| iXs gLl d; pUr; igAn nhI' hE ik gurU gRMq s;ihb de isLK nU| mrn PupRMt imlN v;lI Puse muktI de iml j;N d; l;lc deN; mnmLt hE, ijs muktI d; d;t;, hJ;r" s;l" to' bR;hmN bNI bEW; hE . sMt mh" purK jI_ ! iXh t" dLs idPu ik, mrn PupRMt imlN v;lI ijs muktI d; Z"s; de rhe ho Pus muktI d; pt; iks nU| hE ? ikPu' sitgur" nU| vI ZUWe ate beasUle isLw kr rhe ho ? tusI ikhx; j;Nde nhI' ik mrn PupRMt imldI muktI d; Brm kLYN lXI sRI gurU gRMq s;ihb jI d; Furm;n iXs pRk;r' hE:--

mUXe hUXe jPu mukit dehuge, mukit n j;nE koiXl; .. [1292]-2 . kI sMt" mh" purK" ne kde suKmnI s;ihb iwAn n;l nhI' sI pixHA ? je pxHde rhe sn t"

PunH" nU| pt; hoN; c;hId; sI ik pMcm gurU n;nk jI nU| PuhI muktI cMgI lgdI hE ijhxI ijPu'ida" hI imldI hE ate ijs de k;rn aLge viDAXI BirA suLK imld; hE—

kir ikrp; ijs kE ihrdE grIbI bs;vE .. n;nk XIh; muktu AgE suKu p;vE .. 1 .. (278)-12

ate ifr--- ijsu n;mu irdE so jIvn mukt; ..(1156)-1-4 . n;m aMimRt ihrde ivc A visA t" mnuLK jIvn mukit ho igA . Ap jI nU| ikhx; pt; nhI' ik srIrk mOte mr cuLke mnuLK nU| jIvn mukit nhI' mMina" j"d;

. jIPu'd; j;gd; hI ijhx; mnuLK jIvn mukt ho j;Xe, mrn PuprMt PuhI, pRBU de drb;r ivc Adr p;Pu'd; hE . kI p;Wk" dI j;Nk;rI lXI tusI' iXh ilK skN dI Kecl kr idPuge ik jIvn mukt mnuLK dI inS;nI kI hE ? pr d;s dI iXh mMg inrmUl hE . ikPu'ik je tus" sLcI gLl dLsNI huMdI t" XeD; kuFr ilKde hI ikPu' .

KMDe b;Te de aMimRt de zkN dI s;rI mhLtt; Puse vele hI <tm kr idLtI jd sMt; mh" purK" ne XeD; vLD; ZUW ilK idLt; ik, '' klGIwr jI aMimRtw;rI ho cuLke kurihtIXe isMQ dI b"h vI ds hJ;r s;l t"XI' nhI' zLDde ate A<r ApNe aMimRt w;rI isLK nU| muktI de ke hI suLK d; s;h lE''de hn ''-- iXs l;re to' hoXe kOmI nuks;n b;re ivc;r fer krde h" pihl" gurU gRMq s;ihb jI de hukm" dI PulMQN" b;re ivc;r kr lXIXe .

d;s de ivc;r ivc muktI imlN d; ajeh; Z"s; ilK ke sMt" mh"purK" ne gurU gRMq s;ihb jI de beaMt hukm" dI PulMQN" kItI hE . PunH" beaMt mh"v;k" ivco' kuZ mh" v;k, (gurU sMgt d; Ftv; lEN lXI) iXs iXith;sk icLWI ivc ilKe j;Ne bxe JrUrI hn:--- (P) so mukt; sMs;ir ij guir PupdeisA ..

its kI gXI bl;iX imTe aMdeisA ..

Page 254: maas maas kar moorakh jhegre (new)

254

its k; drsnu deiK jgtu inh;lu hoiX .. jn kE sMig inh;lu p;p; mElu woiX .. aMimRtu s;c; n;Pu _qE j;pIaE .. mn kPu hoiX sMtoKu BuK; wR;pIaE .. ijsu QiT visA n;Pu itsu bMwn k;TIaE .. gur prs;id iknE ivrlE hir wnu K;TIaE .. 5 .. [519] iXh vI lok" nU| iks k;rn nhI' smZ;Pu'de ik gurU de PupdeS anus;r jIvn jugt Y;l lEN

n;l-- (a) n;nk sitguir BeiTaE pUrI hovE jugit .. hsMidA KelMidA pEnMidA K;vMida" ivce hovE mukit ..2.. [522]

sMt jI_ ! ikte Pus mukit d; vI igAn kr; idPu ijhxI iXs trH" vI imldI hE--- (X) seiX mukt ij mnu ijNih ifr w;tu n l;gE AiX .. dsvE duAir rht kre itRBvN soZI p;iX .. 3 .. [490]-3-5

ikte iXh sLc bolN dI ih|mt vI kr ivK;Pu ik ijhxI muktI d; asI' Dered;r ne lok" nU| Z"s; idLt; hE, Pus muktI nU| sLce gurU d; sLc; isK beloxI mMnd; hE--- (s) aMimRt; ipRa bcn tuh;re ..

ait suMdr mnmohn ipAre sB hU miw inr;re .. 1 .. rh;Pu .. r;ju n c;hPu mukit n c;hPu min pRIit crn kml;re .. bRhm mhes isw muin iXMdR; moih W;kur hI drs;re .. 1 .. [534]-3-29 kde iXs mh" v;k de arq vI sMgt nU| smZ; deN dI ikrp;lt; kr deNI jI :----

(h) mir mir jIvE t; ikzu p;Xe .. gur prs;dI hir mMin vs;Xe .. sd; muktu, hir mMin vs;Xe, shje shij sm;viNA .. 3 .. [123]-11-12 sLc-KMD inv;sI, dmdmI Tks;;l de sMc;lk mh"purK ivLidA m;rtMD jI nU| apNe sitgur"

de igAn dI brkt n;l imlN v;lI muktI d; pt; n; hov,e iXh ikve' mMina" j; skd; hE ? PunH" nU| iXh pUr; igAn sI ik mrn PupRMt iml skN v;lI kiqt muktI, kevl ate kevl bR;hmN dI luLT nItI dI Pupj hE . ivc;r gocrI gLl t" iXh hE ik, sMt mh"purK jI, Pus ibLpRI muktI de iml j;N d; koZ; Z"s;, KMDe-b;Te de aMimRt n;l iks k;rn nLqI kr gXe hn ? sitgur" d; Furm;n t" iXh hE ik, ikse vI c;re n;l j" ikse vI ivwI ivw;n n;l, kIte wrm-krm n;l muktI kde nhI' imlNI . gurdev jI smZ;Pu'de hn ik aslI muktI Pus inrMjn d; Bet smZN n;l imldI hE:---- kIXe Pup;v mukit ke k;rin dh idis kPu PuiW w;iXA .. QT hI BItir bsE inrMjnu t; ko mrmu n p;iXA .. 2 .. [703]-2

pt; nhI' iks iksm dI s;wn" kItI hoXI sI sMt" mh"purK" igAnI gurbcn isMQ jI ne jo PunH" nU| sitgur" de iXs mh"v;k dI PulMQN; krn de p;p d; Jr; BE nhI' AiXA ate mrn PupRMt imlN v;lI kiqt muktI v;le bR;hmNI Z"se nU| KMDe b;Te de aMimRt n;l jox gXe ? sitgur" d; hukm hE ik krte dI q" Pus dI ikrt dI viDAXI nhI' krnI c;hIdI---

kIt; ikA s;l;hIaE, kre soiX s;l;ih .. (1239) sitgur" d; Furm;n hE ik ikrt iXk aijh; pd;rq hE jo ibn;s ho j;N v;l; hE . Pus dI

Page 255: maas maas kar moorakh jhegre (new)

255

viDAXI krnI insFl hE . sdIvI sLc v;lI, aTLl pdvI isrF pRBU dI hE . Pus n;l jux ke aTLl pdvI de m;lk bNId; hE---

kIt; ikA s;l;hIaE ijsu j;de iblm n hoXI .. inhclu sc; Xeku hE, gurmuiK bUZE, su inhclu hoXI .. (1088) jl B;ve' ikse q" d; hove, Puh k;dr nhI' hE . jl ivc;r; vI Pus k;dr (pRBU) dI ikRt hI hE

. mMitRA hoiXA jl vI sd; iTikA rihN v;l; nhI' hE ate QxI pl d; koXI Dr;m; krke alop ho j"d; hE .

ikse pd;rq dI, j" ikse mnuLK dI aslIat to' vw aqv; ZUWI viDAXI krnI SrimMdgI d; sbLb bNdI hE . aEDe ivdv;n smZe j;N v;le ho ke KMDe b;Te de aMimRt dI v;wU ate ZUWI isft krn de q", sMt" mh"purK" nU| sc;XI d; pRc;r krn; fLbd; hE . KMDe b;Te de aMimRt-w;rIa" de iXith;s de iXs pLK to' kI muLkr skde h" ? sRI anMdpur ivKe ijs vele sitgrU jI ApNe isLK" de ate pirv;r de smet duSmN de krxe Qere ivc AXe hoXe s<t aOkx ivc sn Pus vele bed;v; ilK ke s;q zLD j;N v;le kI PuhI nhI' sn ijnH" ne sitgur" kolo' hI KMDe b;Te d; aMimRt zikA sI ? iXh vLKrI gLl he ik jd PunH" bed;vIa" n|U Qr ida" ne ate gua"YIa" ne mLqe n; l;iXA t" bhute bed;vIXe bIbI B;go jI dI pRern; k;rn k;lK nU| woN K;tr mux muktsr j; ShId hoXe sn . B;XI DLl; isMQ ne vI sitgur" de hLqo' hI aMimRt p;n kIt; sI, Puh vI t" sitgur" nU| sLuita" hI zLD ke iKskd; biNa; sI ate ivSv;S Q;tI aMimRt w;rIa" dIa" Xeho ijhIa" ims;l" aLj beSum;r hn . pihlI pRmuLK lox, gurb;NI-igAn n;l jux ke jIvn-mukt hoN dI hE .

be-aMimRita" nU| mMd; kihN v;le mh"purKo jI_ ! kI iXh BuLl gXe ho ik ijnH" ne ApNIa" j;n" <tre ivc p; ke sitgur" nU| bxI gMBIr aOkx sme' ApNe Qr rLK ke sev; sMB;l kItI sI, PunH" muslm;n Br;v", GnI K" te nbI K" ne, kI KMDe b;Te d; aMimRt zikA hoiXA sI ? auh smW bVw nwzuk, AiqAMq ^qry vwlw sI[ hr p;se <Un dI ipAsI fOj d; Qer; ipA hoiXA sI ate iBNk pE j;N te doh" muslm;n Br;v" de Tukxe kr idLte j;Ne sn . ifr Pus k;JI ne vI ikhx; KMDe b;Te d; aMimRt zikA hoiXA sI ijs ne j;N buLZ ke sitgur" nU| nhI' sI pz;iNA .

aMgReJ" de r;j to' lE ke aLj t"XI ijnH" isLK fOj" ne bh;drI idK;PuN ivc sd; hI n;mN; KLiTA hE, PunH" fOj" de fOjI jv;n" ivc bhuigNtI d;hxIa" kutrn v;ilA dI huMdI hE . aMimRt w;rI ate pMj" kk;r" d; pLk; w;rnI fOj ivc ms" koXI iXLk aLw hI huMd; hE . kI dLs skde ho prmvIr cLkr lEN v;ila" ivco' iks fOjI bh;dr ne KMDe b;Te d; aMimRt zikA hoiXA sI ?

zeve gurU s;ihb jI to' arMB ho ke 1699 dI ivs;KI tLk beaMt jMg PunH" isLK" ne hI ijLte sn ijnH" aje KMDe b;'Te d; aMimRt nhI' sI zikA . PunH" ivco' Aira" n;l vI cIre gXe, PubldIa" deG" ivc vI bEW gXe pr PunH" ivco' koXI iXLk vI aijh; kLc; ipLl; nhI' sI inkilA ijs ne sitgur" nU| bed;v; ilK ke de idLt; hove . Jr; ivc;r ke dLsN dI ikrp;lt; kr deNI ik Puh ikhxI SktI hE ijs de k;rn isLKI w;rn kr cuke bLce aLg ivc kudNo' nhI' Drde rhe ate aLj vI mrn m;rn lXI sLB to' aLge hn ? iXs Bet to' Ap j;NU| hoN; ate lok" nU| j;NU| kr;PuN; hI pMq dI sLcI sev; smZI j; skdI hE ?

Page 256: maas maas kar moorakh jhegre (new)

256

iKm; krn;, iXh n; smZ lEN; ik d;s KMDe b;Te d; aMimRt zkN de ivruLw hE . pirv;r smet d;s ne aMimRt zikA vI hoiXA hE ate horn" nU| aMimRt w;rI bNn dI pRern; vI krd; h" . d;s d; pLk; ivSv;S hE ik ijs idn pMq ne pMj" kk;r" dI riht itAg idLtI Pus idn isLK pMq d; Bog pE j;N; hE . pr aMimRt dI aslIat nU| Bul; ke ZUW n;l jux j;N n;lo' vLDI bdiksmtI hor koXI nhI' hE ? KMDe b;Te de aMimRt ivco' cuMZ Br ke pI lEN v;lI icxI ate icxe d; Aps ivc hI lx mrn v;lI kh;NI nU|| sLc d; rUp de deN v;le tuh;De prc;r d; sdk; sMt jrnEl isMQ jI vI ikh; krde sn ik Puh aMimRt zk; ke bLica" nU| bMb bN; rhe hn . ifr gurmit riht mry;d; isrleK v;lI pustk ivc tuh;De hLq" de ilKe Brose to' hI' pRB;vt hoXe pMq de nOinh;l" ne iXs kiqt pMqk sMQrS ivc Apo ivc lx ke mr j;N v;le Puse icxI cxe v"g bhut; lhU Qrida" d; hI DohilA hE . sitgur" ne ijs aMimRt w;rI nU| rihmt d; FirSt; bN;iXA sI, kI Puse hI isMQ-srUp nOinh;l ne, tuh;De pRc;r t'o pRB;ivt ho ke inrdXI ks;XCIa" v"g inhLiqa" ate be-ksUr; d; srb n;s nhI' kIt; ? tuh;DI ilKI riht mry;d; d; hI isLT; hE ik 1984 de QLlU Q;re de idn" to' kXI aMimRt w;rI isMQ-bLica" ne kXI kXI v;rI kes kT;Xe ate mux rLKe ate tuh;DI bN;XI mry;d; n;l itAr kIte aMimRt de QuLT pI cuLke ivdeS" ivc aijhe pitt isLK bLce vI beaMt hn ijhxe dob;r; isMQ sLj j;N d; i<Al iXs krke zLDI bEWe hn ik pihl; zikA aMimRt ikhx; aMdro' inkl igA hE . ds hJ;r s;l ivc imlN v;le agila" jnm" ivc pMj kk;r" dI riht rLK ke muktI pR;pt kr lEN d; mn bN; ilA hoiCXA hE .

sitgur" dI isLiKA ne ijs isMQ nU| dIn" duKIa" d; sh;XI, imLW bolx; ate iKm" d; putl; bN; ke lok" dIa" nJr" d; t;r; bN; idLt; hoiXA sI, ijs isMQ nU| veKida" mn" de aMdr WMD vrt j"dI sI ate Pus dI sev; krn nU| mn becEn ho j"d; sI, tuh;De iXs Q;tk prc;r de k;rn, aLj cxHdI kl; v;le b;Ne de w;rnI, aMimRt w;rI nOjv;n nU| veKida" hI cMge Ble gurisLK d; vI s;h suLk j"d; hE, mOt pRtLK nJr APuN lLg pE'dI hE ate hr koXI aMdr K;te XehI ard;s krd; hE ik '' iXs bl; nu| rLb suLK sLuK" n;l T;l deve ''' . aje kLlH hI ijhx; isMQ inrvEr ate ipAr" lLidA idLs APu'd; sI, aLj PuhI isMQ vEr v;lI bdl; lPU rucIa" v;le hMk;r n;l lLidA Dr;PuN; ivaktI biNA hoiXA hE >

kI gurU de pMq nU| iXh s;rI deN, tuhDI ilKI gurmit riht mry;d; aqv; tuh;De ibLpRI prc;r dI nhI' hE ? kI tuh;DI dmdmI Tks;l ne hirmMdr s;ihb dI An S;n nU| vLT; nhI' l;iXA ? ifr kI tusI' dLs skde ho ik Dered;r" dI agv;XI ivc cl rhe iXs sMQrS ne pMq d; kI sv;irA hE ? kI gurU d; isLK ikse sme' vI XeD; inQirA hoiXA ate igA guJira; biNa" sI ik hrmMdr s;ihb nU| mLq; TekN j;N lLg; cup krke apNI tl;SI puils de krmc;rI nU| deNI ZLl j;ve ? kI <;ilst;n lE deN de Z"se n;l sRI hirmMdr s;ihb dI p;vnt; vI srk;rI krmc;rIa" de rihm te nhI' j; iTk;XI ?

kI mMjI s;ihb ate gurU n;nk inv;s ivck;rlI sxk te kde pihl" vI puls dI gSt huMdI ikse ne veKI sI ? kI iXh s;rI deN PunH" hI mh" purK" dI nhI' ijnH" ne ApN; bcpn te jv;nI sMt b;b; gurbcn isMQ jI to' isLiKA lE'ida" hI guJ;re sI ? kI isLK jgt nU| iXh s;rI deN tuh;DI (mohN isMQ jI de Dere v;le) mh"purK" dI hI nhI' hE ? kI gLdI de loB ne, ceila" to' sev; kr;PuN de

Page 257: maas maas kar moorakh jhegre (new)

257

pXe BuLs ne ate lok" dI km;XI K;N de l;lc ne sMt mohN isMQ ate sMt krt;r isMQ de rUp ivc tuh;De hI Dere to' pRgT ho ke mihte ipMD iXLk hor nvI' gLdI nhI' q;p lXI ?

je Putle anum;n Glt hn t" aslI gLl tus" ilK BejNI . je tuh;DI dlIl gurb;NI de pMj Sbd" ne sLcI kr idLtI t" d;s pRv;r smet iBMDrI A ke iKm" mMgeg; ate ak;l t<t s;ihb ijhx; DMn l;ve iKxe mLqe Bugteg; . je iCXh s;re anrq gurmit to' aigAnt; k;rn hoXe hn t" ifr Jr; WMDe idl n;l ivc;r ke dLso ik, kI tuh;DIa" nJr" ivc ikse n;SvMt pd;rq n;l kr;m;tI SktIa" jox deN de p;p n;lo' koXI hor vLD; p;p vI ho skd; hE jI ?

kI tusI sitgur" de Pus aMimRt dI soZI kr; skde ho ijs nU| as" QLTe ivc rl; idLt; hE ? :-- kr mih aMimRtu AiN ins;ir_ .. iKsir giX_ BUm pir D;ir_ .. 2 .. [389]-25-76 d;s dI tuLz buwI anus;r, s;w-BeK" v;ila" irSIa"-munIa", jpIa"-tpIa" Aid ivc irwIa"-

iswIa" dI kr;m;tI SktI hoN d; Brm, aqv; ikse <;s pd;rq ivc kiqt kr;m;tI SktIa" hoN d; Brm p;PuN; bR;hmN dI luLT nItI d; <trn;k aMg cilA APu'd; hE . kr;m;t" dI SktI te ivSv;S rLKN v;l; mnuLK BrmI ho j;N krke Atmk suLK guA lE'd; hE .

so suKIA ijsu BRmu giXA .. (1180) kr;m;t" de Brm ivc pE j;N n;l mnuLK de svE Brose v;lI SktI ivc vLDI kmJorI A j"dI

hE . kr;m;t" de suAd ivc pE ke PuLce Acrn aqv; PuLcI Atmk avsq; dI pR;ptI v;le asl inS;ne to' mnuLK PuCLKx j"d; hE . irwIa" iswIa" de Brm to' isLK nU| dUr rLKN lXI sitgur" ne jpujI s;ihb dI b;NI to' hI PupdeS deN; a;rMB kr idLt; hE—

Aip n;qu n;qI sB j; kI, iriw isiw avr; s;d .. (29) kI sitgur" de iXs hukm de n;l aijhe hor kXI hukm" nU| iBMDr" v;lI Tks;l de mh"purK

aEve' v;wU mMnde hn ? ik j" ApNe mnmLtI arq" n;l gurb;NI d; iXh isw"t ivg;x deN de p;p nU| p;p hI nhI' mMnde ? ifr kI idRSTm;n ate n;svMt pd;rq" ivc kr;m;tI SktI d; ivSv;S vI m;iXA nhI' hE ? kI m;iXA iXLk hircMdPurI hv;XI iklH;, iXk Brm, iXLk BuleK;, imRg itRsn" aqv; ruLK dI z" nhI' hE ? kI Ap jI de ivc;r ivc sitgur" de iXs mh"v;k d; SuLw Puc;rn ate ivwI n;l inr; p;W krI j;N" hI fl d;iXk hE ik j" iXs to' imldI isliKA lEN t'o mnuLK nu| l;B lEN; c;hId; hE:-- hircMdPurI ict BRmu sKIXe imRg itRsn; dRum z;iXA ..

cMcil sMig n c;ltI sKIXe aMit tij j;vt m;iXA ..

ris BogN ait rUp rs m;te iXn sMig sUKu n p;iXA ..

wMin wMin hir s;w jn sKIXe n;nk ijnI n;mu iwAiXA .. 2 .. [803]-2-5

As hE, Ap jI p;Wk" de mn dI Srw; d; sitk;r krde hoXe, iXs mh"-v;k de arq ilK ke BejN dI Kecl nU| gurU dI sev; smZoge . pr arq gurmuLK ho ke krne hn, mnmuLK ho ke nhI' . ApNe arq" dI SuLwt; dI prK hor gurb;NI Sbd" to' krnI huMdI hE . ApNI akl vrt ke gurmit isw"t

Page 258: maas maas kar moorakh jhegre (new)

258

de ikse iXLk vI pLK dI KMDn; krn v;le arq hUxmLt hE aqv; mnmuKt;XI hE . 18. kuLW;

m;s K;N de ivrowI, B;XI rNwIr isMQ ijhe KojI ivdv;n" dIa" pustk" vI pxHIa" hn, pr m;s K; lEN de ate m;s n; K;N de PupdeS ivc, ijs trH" dIa" gLl-bdlIa", ivLidA m;rtMD sMt igAnI gurbcn isMQ jI ne kItIa" hn, aijhI ims;l hor ikse pustk ivc nhI' imlI .

gurmit riht mry;d; de 82 sFe te kuLW; isrleK heW ilKde hn--' ' muslm;n de klme v;l; iJbH; kIt; m;s nhI' K;N; c;hId; . ''

Xen; pxH ke ykIn bLZd; hE ik iXs msle te sMt jI sRI ak;l t<t dI mry;d; n;l sihmt hn . pr sMt jI ZLT hI gLl bdl j"de hn . ilKde hn:--- (s;w-bcn-) Pu'j t" m;s cMg; nhI' hE . jo ikse m;s nU| K"d; hE, Pus dI pSU vrgI buLwI huMdI hE . ijs

m;s nU| K"d; hE te Pus jUn pEN; pE'd; hE . idl pRem to' K;lI rihMd; hE, te mn puST ho ke Bog" nU| bhut c;huMd; hE . sMt jI_, bentI hE ik gurb;NI ivc t" aijh; gurU-Furm;n koXI nhI' hE ijs to' iXh isLw ho

ske ik m;s K;N v;le dI buLwI pSU vrgI ho j"dI hE . gurb;NI ivc aijh; vI koXI Sbd, slok, j" tuk nhI' hE, ijs to' iXh igAn pR;pt huMd; hove, ik mnuLK Puse jUn ivc pE'd; hE ijs m;s nU| Puh K"d; hE ? ifr tusI' iXh PupdeS gurmit riht mry;d; d; ihLs;, iks dlIl n;l bN;iXA hE jI ? m;s K;N dI gLl ivc tus" ikse pSU d; ijkr vI nhI' kIt; . kI kevl m;tR '' m;s '' dI vI koXI ApNI aLDrI jUn huMdI hE jI ? gurb;NI dI iXLk iXLk tuk ibn; ikse ate pte to' ilKI hE . ate ikse tuk de arq vI nhI' ilKe .

ijnH" gurU b;NI dIa" tuk" dI vrto' mh"purK" ne kItI hE, PunH" d; Put;r; ate lox anus;r, mh"purK" de ApNe bcn ate PunH" pRtI SMke iXs pRk;r hn :---

' BE piXaE tnu KINu hoiX loB rtu ivchu j;iX. ' 949] ' sc kI k;tI scu sBu s;ru . ' 956] jor kIA so julm hE leiX jb;b Kud;iX . dftr leK; nIkse m;r muhE muih K;iX .. (sF; 82)

(s;w-bcn-) Pu'j s;w sMgt jI ! ijhx; ihMdU trIke n;l m;rde hn bLkira" nU| PunH" nU| vI ikh; hE-- ' bedu pxE miuK mIWI b;NI . jIa" kuht n sMgE pr;NI . ' [201] ' m;su zoiD biEs nku pkxih r;tI m;ns K;Ne . ' [1289]

(s;w-b;NI-) ijhxe m;s nhI' K"de, nk fx ke bih j"de hn te r;t nU| pR;Xe Qr" d; m;s K"de hn Puh BI p;pI hn . m;s zLD ke Puh zuLT nhI' skde . he sMt mohN isMQ jI ! iXh iks pRk;r dI gLl-bdlI hE ? m;s K;N v;le vI p;pI kih ke

aMt ivc iXh ilK idLt; ik '' m;s zLD ke Puh zuT nhI' skde ''. kI mh"purK" d; B;v iXh hE, ik B;ve' koXI m;s K"d; hove te B;ve' m;s K;N; zLD deve, bc; ikse p;se vI nhI' ? ifr iCXh ' r;t pR;Xe Qr" d; m;s K;N '' v;lI gLl, ivLida; m;rtMD jI nU| ikqo' suLZI hE ? '' m;ns K;Ne '' d; arq '' mnuLK K;Ne '' iks ivwI n;l nhI' bNd; ?

' Xete rs zoiD hovE sMinAsI n;nk khE ivc;r; . ' [1290]

Page 259: maas maas kar moorakh jhegre (new)

259

(mh"purK-b;c-) ijMn; icr s;re kukrm, ivSe rs nhI' zuLTe Puh itAgI iks trH" ho skde hn . pihle p;tS;h jI ne KMDn kIt; hE . mh"purK mohN isMQ jI ! iXh t" dLso ik sitgur" ne KMDn kI kIt; hE . PutlI tuk ivco' vI

iXh s;F nhI' huMd; ik, sitgur" ne ijnH" rs" de itAg dI gLl kItI hE, Puh ikhxe '' Xete rs '' hn . 26 tuk" de slok ivco' kevl iXLk tuk cuN ke, iks pRk;r d; BuleK; p; rhe ho, mh"purKo jI !? Jr; iXs p;se vI c;nN; p; deN; jI . (Der;v;dI-v;k-) jo kuLkxI m;rd; sI k;JI Pus nU| veK ke sRI sult;n pur s;ihb jdo' sitgurU s;ihb jI ivcrde sI Pus vkt k;JI de cole te lhU dI izLT pE gXI t" ikh; col; plIt ho igA hE . Pus vkt mh;r;j jI ne ikh; ik-- (je rt lgE ......... )

iBMDr" gLdI de m;lk, snm;nyog jo sMt mohN isMQ jI ! je ikte k;JI de j;me te lhU dI izLT n; pE'dI, j" k;JI Pus lhU-ilbxe j;me' nU| plIt n; mMnd; t" kI sitgur" ne iXh slok nhI' sI Puc;rn; ? ate je k;JI j;m; l;h ke kuLkxI hl;l krd; huMd; t" vI sitgur" nU| iXh slok ikqo' suLZN; sI ? gurmit igAn de mgr ' hLq wo ke ikPu' pE gXe ho ? ikte hr;m dI km;XI te cld;, tuh;D; hlv; mMD; hI bMd n; ho j;Xe ? je rtu lgE kpxE j;m; hoiX plItu . jo rtu pIvih m;Ns; itN ikPu inrmlu cItu . [140]

he sMt jI_ jI ! iXCh itn de q" '' itN '' ilKN ivc koXI <;s Bet hE ik j" z;pe v;ila" dI BuLl hE ? ate lgde hq iXh Brm vI kLY hI idPu, ik gurU b;NI ivc '' ivSr;m icMnH '' do lkIr" ( .. ) hE tusI hr q" iXLk lkIr ( 1 ) hI p; rhe ho koXI BuLl hE j" (ikPu'ik gurb;NI de arq vI ivg;x rhe ho so-) sitgur" de srUp te hr p;isPu' ikte igiNa;-imLiqA pUr; hLl; t" nhI' bol idLt; hoiXA ? (s;w d; ibLpRI-b;c-)K;ls;, ihMdU, muslm;n, ks;XI, vESno sB to' riht hE ( K;ls; ak;lpurK kI fOj hE ) je ikte

wrm dI riLKA krde hoXe jMg de k;rn aMn Aid n; imle te pR;N rLiKA v;ste K;N; pve t" hLqI ZTk; kr ke pR;N bc;Xe . Puh vI je krke ict c;he t" ijs ne vI Pu'` vI zkN; hove t" vI hqI' ZTk; krke, pr m;s K;Ne kr ke b;NI pxHn to' mn Als krd; hE te ivk;r furde hn te dUj; p;p puMn d; BogI jo kreg; Breg; . jo ktl kreg; so ktl hoveg; . jo rLiKA kreg; Pus dI rLiKA hovegI . swne ks;XI dI s;KI hE.ijve ' mh; ks;b zurI siT p;XI ' .....

iXs s;w-v;k b;re aLge j; ke sMpRd;XI pRN;lI v;le pEr; n|: 26 ivc SMke ilKe hn . h;lI XehI dLs idPu ik, (sMt-v;k de ijMne ihLse heW" lkIr hE, Puh) ktl mnuLK d; hE ik j" kuLkx, bLkre d; ? pr iXh puLzN; d;s dI mUrKt;XI hE, gLl t" m;s K;N dI cLl rhI hE. so spLST hE ik sMt" ne ktl vI kuLkx;, bLkira" Aid jIv" d; vI ikh; hoN; hE ? iXs isw"t n;l ifr ijhx; mnuLK, jIv" nU| pIh ke K"d; hE Pus nU| vI t" ifr pIh ke hI n; K;w; j;veg; ?

jete d;Ne aMn ke jIA. ...> hLD bItI ?

1983 ivc jd sMt mh"purK jrnEl isMQ jI ne <;ilst;n morce dI v;g-Dor s"BI hoXI sI t" idn vele PunH" d; Der; gurU n;nk inv;s sr" dI wur PutlI zLte hoiXA krd; sI . bhutI v;rI d;s vI PunH" de kol bEW ke dsm gRMq dI kq; aqv; PunH" de hor bcn suiNa; krd; sI . d;s nU| vI PunH"

Page 260: maas maas kar moorakh jhegre (new)

260

ivc dSmeS jI hI AXe hoXe anuBv hoiXA krde sn . d;s nU| PunH" ne kXI gLuiZa" kMm" ivc virtA sI so d;s te sMt" dI <;s ikrp; idRSTI sI . nvMbr d; mhIn; ApNe aMtle idn pUre kr irh; sI . sMt" de drSn" nU| APuN v;ila" d; mel; lLg; hI rihMd; sI .

amrIk; to' iXLk isLK D;kTr ApNe aMimRtw;rI shure n;l, sMt" de drSn" lXI AiXA . d;hxI ktre pr pocvI pLg v;le, gore icTe, moTIa" aLK" v;le sunLKe jv;n D;kTr ne tkxI rkm sMt" dI BeT; kItI . Fith bul; ke shur; jv;XI nexe hI bEW gXe . sMt jI wuLpe ivz;Xe t<tpoS PuLte sLj rhe sn . p;ve kol d;s bEW; sI . sMt" ne D;kTr jI kolo' kXI trH" de sv;l puLze . tUM kI krd; hE', kdo' d; amrIk; igA hE', tnK;h ikMnI lE'd; hE' Aid, ate ifr Pus nU| kes rLK ke isMQ sLjN lXI PupdeS kIt; . D;kTr jI ne puLz ilA--' sMt jI m;s K;N; c;hId; hE ik nhI' ? '

aje XenI gLl D;kTr jI de mU|h ivc hI sI ik sMt ZLT hI bole— ikPu' B;XI DkTr muMiDA, kI tU| ApNe puLt d; klej; BuMn ke K; lve''g; ? '' iXs acncet A vLje bMb de gole to' D;kTr Q;br igA . sMt; de cuFere bMdUkw;rIa" dI w;x

sI . hr p;se cuLp ijhI vrt gXI . sMt" dI iXh gLl isANe mh"purK" v;lI nhI' sI . so s;re srote pReS;n sn . d;s vI cuLp d; cuLp rih igA sI . Xeqe bolN v;ila" dI aMtm h;lt d;s aLKI' veK cuLk; sI . quhxe icr ipzo' hI iZLq; ipA hoiXA ivc;r; D;kTr boilA—

'' sMt jI mE' t" igAn dI gLl pLuzI sI tus" mEnU| g;lH hI kLY m;rI ''. huN sMt jI vI Jr; ku mLWe pE cuLke sn . bole— BXI jdo' jMg lLg; hove t" pR;N" dI rLiKA lXI m;s K; lEN ivc koXI hrj nhI . anMd pur s;ihb de Qere

sme', isMQ" ne hr pRk;r de pSUa" d; m;s K;w; sI . Bole ate srl suB;v nOjvn D;kTr ne ago' ifr puLz ilA--t" kI sMt jI pR;N bc;PuN lXI

ApNe puLtr d; klej; kLY ke K; lEN" isLKI prMpr; hE ? sMt" nU| vI iXh bcn bMb de gole v"g hI lLge sn . kON hE jo sMt" d; bcn PulT;Pu'N dI

ihMmt krd; hE . bMdUk w;rIa" d; Qer; tMg ho igA . hr p;se cuLp sI . ifr kI hoiXA iXh ApNe ivSe dI gLl nhI' hE . gLl XenI hE ik sMt jrnEl isMQ vI A<r ivLidA m;rtMD sMt igAnI gurbcn isMQ dI deK-reK ivc pRv;n cxHe sn . PunH" ne dub;jrI ate do-rMgI gLl JrUr krnI sI . m;s K;N; p;p vI hE ate bN; kee K; vI skde ho . 19. ibLpRI gR|q" d; ZUW vI grumit riht mry;d; d; ihLs; ?

pihl" vI bentI kr cuLk; h" ik isv;Xe ved" de b;kI ikse vI bR;hmNI gRMq nU| ArIA sm;jI ihMdU vIr m;nt; nhI' idMde ate Puh r;m;iXN ate mh"B;rt kh;NIa" nU| m<Ol krde hn .* Xewr isLK kOm nU| Tks;lI isLiKA deN de pKMD rc;XI bEWe mh"purK Jord;r Sbd" ivc prc;r t" iXs mh"v;k d; krde hn--sitgurU ibn; hor kcI hE b;NI [920]--pr Ap PuhI mh"purK (sMt gurbcn isMQ aqv; tusI' sMt mohN isMQ jI) sLc de avt;r, sRI gurU n;nk jI de iXith;s nU,| bR;hmNI imiqAk;r *B;S; ivB;g pMj;b-sRI gur pRt;p sUrj-sF; 32 . de aw;r te, jd ZUW n;l jox rhe hoN t" kI klej; mU|h nU| Ave ik n; ? kI aijh; kuZ iCXs nIt n;l t" nhI' kIt; j; irh; ik ikse sme' lok iXh kihN; arMB kr skN ik jd bR;;hmN d; iliKA

Page 261: maas maas kar moorakh jhegre (new)

261

imiqh;s klpN; dI Pupj hE t" Pus de aw;r te iliKA isLK gurUa" d; jIvn ikve' sLc ho skd; hE ? mh"purK" de Pus duKd;XI prc;r d; verv; iXs pRk;r hE:-- (1) gurmit riht mry;d; pustk de 15 sfe te-- pivLtR gur bMs;vlI--isrleK de heW", ds"

sitgur" jI dI bMs;vlI ilKNI iXPu' arMB krde hn- pihlI p;itS;hI- sitgur n;nk dev jI mh;r;j, bedI bMsI sRI r;mcMdr jIde puLtr kuS dI vMs de k;lket ne k"SI j; ke bed pxe, iXnH" to' bedI bMs clI . dUjI p;itS;hI--sitgur aMgd dev jI mh;r;j, tehN vMs lzmN de tLK n;me puLte to' tehN vMs clI . tIjI p;itS;hI--sitgurU amrd;s jI, BLle bMs sRI r;m cMdr jI de B;XI Brq de puLtr BLlN to' BLle bMs clI . cOqI p;itS;hI--sitgurU r;m d;s jI, soYI bMs lPU dI vMS co' k;l r;Xe, iXnH" de puLtr" co' iXLk ne snOY deS de r;je nUM ijLt ke Pus dI puLtrI ivAhI t" Pus to' soY bMs (soYI vMs)clI .

r;m;iXN, mh"B;rt aqv; ihMdUa" de ikse vI gRMq ivc bR;hmN ne gurU s;ihb;n nU| sRI r;mcMdr dI jd n;l ikte nhI' joixA . ifr sMt igAnI gurbcn isMQ, jo gurb;NI de

mh;n ivdv;n krke pRisLw sn ate sMgt" nU| gurb;NI dI kq; suN;iXA krde sn, PunH" mh"purK" ne iks PucecI mjbUrI de k;rn gurb;NI de hukm" dI prv;h n; krida" sitgur" dI J;it-got, vrn -a;vrN, ilKN; arMB kr idLt; ? ifr gurmit de iks isw"t nU| smZ;PuN lXI sitgur" nU| sRI r;m cMdR dI jd ivco' hoXe ilK idLt; ? kI iXh kuLZ ilKN; gurmit riht mry;d; hE ? kI Ap nU| vI pt; nhI' ik Bgt" dI J;t-p;t, vrn-Avrn, isrF pRBU d; n;m huMd; hE ? kI tuh;nU| vI iXh pt; nhI' ik mnuLK dI J;t kevl iXLk hE ? ikPu'ik iXh pustk tus" (igAnI mohN isMQ iBMDr" v;ila" ne) zpv;XI hE, iXs lXI Ap jI te hI iXh pRSn hE ik, kI Ap jI nUM vI gurb;NI de iXnH" mh"v;k" d; koXI iwAn nhI' sI krn; c;hId; :--- pihlI p;itS;hI sRI gurU n;nk jI de Puc;rI b;NI ivco' kevl pMj mh"v;k--- 1. r;ju m;lu rUpu j;it jobnu pMje Wg .. XenI WgI jgu WigA, iknE n rKI lj .. (1288]-v;r(23) 2. agE j;it n joru hE agE jIPu nve ..---3 .. [469]-v;r-3 3. j;it rhe pit ke Ac;r; .. idRsiT BXI suKu Atm w;r; .. 4 .. [221]-1 4. j;Nhu joit n pUzhu j;tI AgE j;it n he .. 1 .. rh;Pu .. [349]--3 5. j;it jnmu nh pUzIaE sc Qru lehu bt;iX .. s; j;it s; pit hE jehe krm km;iX .. jnm mrn duKu k;TIaE n;nk zUTis n;iX .. 4 .. [1330]-10 gurU amr d;s jI (tIsr; srUp) de Furm;n" ivco' vMngIm;tR--- 6. hir Bgt; kI j;it pit hE Bgt hir kE n;im sm;Ne r;m .. ---2 ..[768]-zMt-1-2 7. n; mE j;it n pit hE n; mE qehu n q;Pu .. sbid Beid BRmu kiTA guir n;mu dIA smZ;iX ..2.. [994]-4 cOqe gurU r;m d;s jI de kXI gurU Sbd" ivco' kevl Pud;hrN vjo' :- 8. sMt jn; kI j;it hir suAmI tumú W;kur hm s"gI ..- - 2 .. [667]-2 gurU arjn dev jI de aijhe beaMt Furm;n" ivco'--- 9. n;mu j;it n;mu merI pit hE n;mu merE prv;rE .. n;mu sK;XI sd; merE sMig hir n;mu mo kPu inst;rE ..1..[713]-2

Page 262: maas maas kar moorakh jhegre (new)

262

10. ikzu rUpu nhI ikzu j;it n;hI ikzu YMgu n mer; .. ikA muhu lE bolh guN ibhUn, n;mu jipA n ter; .. hm p;pI, sMig gur Pubre, puMnu sitgur ker; .. 2 .. [167] –6-12-50

s<t hEr;nI dI gLl t" iXh hE ik Xese hI pustk de 63 sFe te KMDe b;Te d; aMimRt p;n kr hTe isMQ" nU| PupdeS deN lXI mh"purK jI Ap hI ilKde hn—

iXh mn, tn, wn huN tuh;D; gurU dI BeT; hE . aLj to' tuh;DI ipzlI j;t, got n;s ho cuLkI hE . gurU w;rn lXI sitgur" nU| sLcKMD BejN v;le mh"purKo, kI sitgur" dI ipzlI J;t tus" Pudo'

vI k;iXm hI rLKI sI ? clo je tusI' sitgur" dI j;Nk;rI isrF J;t de Asre hI de skde sI t" PunH" nU| imiqh;s de r;mcMdR dI jd ivc iks gRMq dI ilKt de aw;r te j; v;ixA ? dsm gRMq dI, ijs ilKt d; hv;l; deN dI gLl socde ho Puh kuLZ tuh;De hI ikse vMSk ne iliKA hoiXA hE, t" jo isLKI nU| hOlI hOlI bR;hmN dI ZolI ivc hI p;iXA j; ske . kI Pus gRMq dIa" s;rIa" ilKt" gurb;NI dI ksvLTI te pUrIa" PutrdIa" hn ? kI Pus gRMq ivco' cMg; ate m;x; doh" hI trH" d; PupdeS lE skN d; ms;l; nhI' hE ? iXh s;r; kuZ ivc;r ke aijhI sew b<So ik p;Wk" de s;re BuleKe dUr ho j;N . aigAnIa" de kp;T KulH j;N te puk;r PLuWN—

kpT Kul;ne BRm n;We dUre .. (890]-14-25 20. ZUW d; hor vI vLw iQN;vN; rUp

gurmit riht mry;d; dI isiKA deN d; BuleK; deN v;lI Ap jI dI pustk ivc, sitgur" de ipzle jnm" dI J;t-got d; h;l ilKN v;le mh"purK" ne, pMj ipAira" dI coN d; s;k; ilKidA ikse vI ipAre dI j;it got b;re koXI j;Nk;rI t" nhI' ilKI, pr ijhx; nv" cMd c;ixHA hE, Puh Pus to' ikte vLw duKd;XI hE . mh"purK" ne, ipAira" dI coN d; h;l pustk de 49 sFe to' ilKN; arMB kIt; hE . ibLpRn de ceila" dI bolI ivc ilKe, gurmit dI KMDn" v;le ZUW nU| tuh;De (doh" mh"purK" de) iwAn gocr; krn lXI pustk de sFe ilK deNe hI k;FI sn pr iXh s;r; kuZ gurU pMq de isANe ate gurmit de igAt; ivdv;n" dI kcihrI ivc vI peS hoN; hE, so JrRUrI bNd; hE ik mh"purK" dI Pus duKd;XI ilKt d; Puh ihLs; ijhx; isLK nU| ibLpRn kI rIt vl nU| wU ke lE j;N v;l; mnmohN; j;l hE, sMt" de ApNe hI Sbd" ivc iXPu' hE:--- 1. B;XI diXA isMQ jI jo l;hOr de v;sI sn r;m cMdR jI de puLtR jo lPU jI de avt;r sn . l;hOr

_nh" ne hI vs;iXA sI . B;XI diXA r;m de rUp ivc Puh sn . (gurU s;ihb;n de n;m de n;l dev, d;s, Sbd t" vrt skde hn pr ipAira" de Puh n;m nhI' ilK skde ijhxe aMimRtw;rI hoN to' pihl" de sn . kI ipAre aMimRt p;n krn to' pihl" hI isMQ bN cuLke sn ? kI isLK" ivLc iXh nvI' iksm d; hor Brm t" nhI' p;iXA j; irh; ? )

(2) Xese pRk;r s;w sMgt jI ! B;XI wrm isMQ jI jo Bgt wMne de avt;r sn idLlI de ivc ijnH" d; jnm hoiXA hE, motI b;G ijhx; gurduAr; hE,_qe PunH" d; jnm hoiXA hE . [pr mh;n koS (792) ivc iXnH" d; jnm ipMD jTv;x; (iJl; sh;rnpur) ivc sMtr;m jLT de Qr m;t; jLsI dI kuLK to' hoiXA iliKA hE. ]

(2) tIj; isr mMigA, jgn n;q purI de rihN v;le, jo fMwk sn ipzle jnm ivc, cMdR munI de kihN to' ijnH" ne cturBujI j;nvr pkxn v;ste w;v; kIt; sI _s ne cMdR munI de asq;n te suLKN; suLKI sI ik mEnU| aLj b;hle j;nvr imlN t" cOq; ihLs; BeT; kr"g; . cMdR munI ijLqe tp krd; sI, _qe _h lE

Page 263: maas maas kar moorakh jhegre (new)

263

ke guLqlI ijhI Kohl ke kihMd;--lPu jI cOq; ihLs; lPu mEnU| bxe j;nvr imle hn . Puhne ikh; tUM suLKN; suLK ke igA hE', mEnU| iXs gl d; p;p lgeg;, mE' sr;p ida"g; . je suLKN; pUrI ho skdI hE t" mer; sr;p vI pUr; ho skd; hE . kihN lLg; b;b; ! sr;p n; de'XI' . irKI kihMd;, t" mEnU| ctur Buj j;nvr pkx ke ilA deh . iXh gl suN ke kihMd; --mE' huNe ilAPu'd; h". iSk;r g;h ivc deKN igA, cturBujI j;nvr ikLqe imlN; sI ? iXs ibAw fMwk dI iXstRI kihN lLgI aEve' s;w ne Dihk; idLt; hE cturBujI j;nvr kde tU| suiNa" hE ? iXh zur; lE ke ipA, _h roTI suLT ke Bj gXI . ifr iXs ne icK; bN; lXI ate sxn lLg; . mh;r;j s;ihb jI s;w d; bcn pUr; krn v;ste, cturBujI pMzI d; rUp w;r ke A gXe te Puh PuW Kxot; icK; de ivco' te pkxn lLg; t" Z;xIa" v;ila" ruLK" ivc iXhd; s;r; srIr ivMinA igA, pkxe n" j;N . ifr iXh Ap zur; m;rn lLg; t" mh;r;j ax ke Kx gXee Z;xIa" ivc . ifr iXs ne j; ke j;l p; ke pkx ke, moYe te rK ke cMdRk munI ijLqe hrI zetR te tp krd; sI, _qe ilA ke kihN lLg;--l_ jI sMt jI ! cturBujI Xeho hI hE ik koXI hor ? Pus vkt cMdR munI ne bentI kItI ik mh;r;j jI ! fMwk de aixke ikPu' A gXe? kihMde B;XI ! tU| jo ikh; sI, s;nU| cturBujI pkx ke ilA deh . _h ter; bcn pUr; krn v;ste asI' ctR BujI rUp w;irA hE .

B;vo hI ivdte dev; . (sMt; d; iXh muKv;k,pt; nhI' iks gRMq d; hE) ijho ijhI B;vn; kre _ho ijh; rUp w;r ke pRmesr pRgT huMd; hE . Pus vele ctuRBujI bNke drSn idLte cMdRk munI nU| . Pus vele fMwk nU| idl ivc iKAl AiXA ik mE' bxI gltI kItI ik mE' Bgv;n nU| pkx ilAiXA h". kihMd;, jI mEnU| muAF kro. kihN lGe--B;XI !

klyug ivc dsm srUp w;r"ge ter; isr lE ke tEnU| b<S"ge . iXh v;k kIt; Pus vele ifr Puh fMwk tp krn lg ipA . s;w sMgt jI! iXs prk;r iXh fMwk de avt;r jgn n;q purI ivc hoXe B;XI ihMmt isMQ jI. Puhn" ne tIj; sIs mh;r;j dI BeT kIt; hE. (3) cOq; B;XI mohkm isMQ jI n;mdev de avt;r hoXe hn, duArk; purI ivc . mh;r;j ne

Bgt n;mdev d; zLpr bMinHA sI, moXI g" ijPU'dI kItI sI, Pus Bgt de avt;r hoXe hn, pMq nU| k;iXm krn v;ste, Bgt" sMt" ne dunIa" ivc pRGT hoN; sI .

(5) pMjve' ibdrpurI de ivc sEN Bgt de avt;r hoXe hn . s;w sMgt jI ! ijLqe ibdr purI de ivc gurU n;nk dev jI d; pur;N; cSm" hE, Pus q" te turk" d; kbJ; sI, jdo' p;ikst;n biNa; hE _do' d; isMQ" d; kbJ; hE, suMdr tl;b biNa; hoiXA hE, ivc Zrn; Zrd; hE, Pus purI de sEN Bgt jI iXh ijhxe hn, iXh isMQ s;ihb jI (s;ihb isMQ jI) de rUp ivc sn, sEN Bgt jI de avt;r . iXnH" pMjv" sIs sitgurU s;ihb jI nU| A ke BeT kIt; hE .

SMika" d; verv; (1) kI pMj" ipAira" de jnm n;l joxIa" hoXIa" kh;NIa" gurb;NI dI ksvLTI te sLcIa" isLw

kr skde ho ? (2) (P) sMt" mh" purK" nU| ikve' pt; lLg; sI ik B;XI diXA isLMQ jI sRI r;m cMdr jI de lxke

lPU de avt;r sn ? (a) bR;hmN de ApNe ilKe anus;r, sRI r;m cMdR jI ate PunH" d; lxk; lPU, tRet; jLug ivc hoXe sn . B;ve' jug" dI vMD n;l sme' nU| joxn; gurmit de pRitkUl hE pr ikPu'ik ivLidA m;rtMD jI ne bR;hmNI mLt dI kh;NI gurmit ivc ilA v;xI hE iXs lXI bR;hmN de hI

Page 264: maas maas kar moorakh jhegre (new)

264

ilKe gRMq" anus;r tRet; yuLg dI Pumr--1296000 vrHe sI . lPU de mrn sme' tRet; jug dI Pumr aje ikMnI rihMdI sI, iXs d; tuh;nU| pt; hoveg; . duApr yuLg dI Pumr bR;hmN ne--864000 vrHe ilKI hE iXs to' aLge bR;hmN ne kljuLg dI Pumr 432000 vrHe ilKI hE . kI tusI' smZ; skde ho ik sRI r;m cMdR jI de kiqLt lxke lPU nU| mh"purK" ne lg-pg 9 lLK s;l diXA isMQ dI Skl ivc avt;rI hoN tLk ikhxI q" te ate iks h;lt ivc rokI rLiKA sI ?

(3) kI sMt" d; XehI B;v hE ik ---T"k de iXl;ke wUAn ipMD ivc jLT" de Qr ivc jnme (sM: 1473) Bgt wMn; jI mr ke krIb 200 s;l pt; nhI' ikse hor jUn" ivc rhe ik j" ikse ajehI lukvI' q" te rih ke kLiTA ijs d; pt; kevl sMt gurbcn isMQ jI nUM hI sI, ate ifr YLukv" sm" ivc;r ke dob;r; jLT" de hI Qr, idLlI ivc jnm lE ilA sI,---ate ifr bMbXI de iXl;ke iJl; st;r; ivLc nrsIb"mnI ipMD ivc d;mSeTI zI'be to' gon;b;XI de Qr jnme (sM: 1328) n;mdev jI krIb 300 s;l S;iXd ikMnH" Qr" ivc jnm lE'de rhe ate A<r ivc PunH" nU| duArk; ivc mux zI'iba" de Qr hI jnm lEN; ipA sI ? kI, b"wvgxH de r;je (r;j; r;m) de n;XI sEN jI nU| vI, dob;r; ibdrpurI de n;XIa" de Qr hI jnm lEN; ipA sI ? mh"purK jI_ ! kI sMt" de iXnH" bcn" to' iXh kuLZ nhI' smiZA j"d; ik:--- (P) iXnH" itMn" Bgt" nU| muktI pR;pt nhI' sI hoXI ate PunH" lXI jnm mrn d; gex biNa;

hI irh; sI . (a) kI isLK" de mn ivc iXh i<Al pEd; nhI' ho skd; ik ijhxe Bgt Ap hI jnm mrn de gex ivco' zuTk;r; nhI' p; ske PunH" dI b;NI ne lok" d; kI sua;rn; hE ? (X) aijh; ilK ke kI tus" sitgurU gRMq s;ihb dI p;vn b;NI te vI koZ; hml; nhI' kIt; ? (s) jd ik Ap jI nU| iXh vI pt; sI ik iXnH" Bgt" dI b;NI sRI gurU n;nk dev jI ne Ap iXkLtR kItI hE ifr aijh; ilK ke kI, tus" sRI gurU n;nk jI nU| vI BuLlx nhI' kih idLt; ?

(4) B;XI diXA isMQ jI KLtRI de q" p;PuN nU| vI, jd Bgt" ivco' koXI KLtrI n; iml sikA t" sUrj-bMsI KLtrI sRI r;m de kiqt puLtR lPU nU| vrt ilA . jd Bgt" ivco' koXI ZIvr n; imilA t" pur;N" ivclI cMdRk munI ate fMwk v;lI kh;NI lE lXI, ate klpN" dI Pupj Pus fMwk nU| ipAr; ihMmt isMQ bN; idLt; . B;v ibLpR-v;d d; Jihr Puse klGIwr jI de ipAira" ivc ilA v;ixA ijs dSmeS jI d; furm;n hE--jb iXh ghE ibprn kI rIt.. mE' n kro' iXn kI prtIit.. (5) sRI md B;gvt pur;N ivc ivSnU| BGv;n de 24 avt;r" dI sUcI ivc tIj; nMbr ctrBujI avt;r d; hE . sMq mhWpurK igAwnI gurbcn isMG jI ividAw mwrqMf ƒ BgqW dy ipCly jnmW dI Kbr qW pUrI sI, pr auh aus PMdk dy ipCly jnm vwly nwm bwry, Aqy aus dy QW itkwxy bwry kuJ nhIN sn jwxdy, ijs ƒ ipAwrw ihMmq isMG bxw id~qw ? purwxW dI Pus g;q; ivc mh"purK" ne ApNe kolo' v;wU gLl iXh joxI hE ik, cturBujI-rUp dSmeS jI ne fMwk nUM ikh; sI---" klXug ivc jdoN dsm srUp DwrWgy qyrw isr lY ky qYƒ b^SWgy"[ sMt

Page 265: maas maas kar moorakh jhegre (new)

265

mh"purK" de iXs Frm;n to', quhwQoN iXh puLzN dI lox pE gXI hE ik-- (P) ijs ivSnU| Bgv;n ne sRI r;m jI ate ifr sRI ikRSn jI de rUp ivc A ke lok" d; Puw;r

kIt; sI, kI PuhI ivSnU| jI sRI klGIwr jI de rUp ivc pTne ivKe pRGT hoXe sn ? pustk--ikRSn Bgv;n te klGIwr--ijs ivc iXh kuZ -" ijhVy is~K ikRSn jI nUM--vwihgurU--nhIN mMndy auh gurU gRMQ swihb jI dy is~K nhIN hn ", sMt mh"purK igAnI gurbcn isMQ jI dI sl;h n;l hI t" nhI' sI iliKA igA ? kI sMt iBMDr" v;ilA" ne vI v;ihgurU jI nU| klGIwr jI de rUp ivc AiXA isLw nhI' kIt; hE ? kI, iXh PuhI ak;lpurK sI ijs ne sRI gurU n;nk dev jI nU| mh" mMtR gurU dIiKA idLtI sI ? kI, sMt mohN isMQ jI iXh SMk; dUr kr skde hn ik, aijh; ilK ke mh"purK" ne ibLpRI YMg vrt ke, klGIwr jI nU|, gurU n;nk jI de (ak;lpurK) gurU isLw kIt; hE ? Bwv, sRI gurU nwnk swihb nwl dSmyS jI dw auh sMbMD muFoN hY hI nhIN sI, " joiq jugiq " dI mwlkI vwlw ijhVw irSqw, aunHW dy ipqw-gurU qyZ bhwdr swihb jI dw dUjI pwqSwhI qoN quirAw Aw irhw sI ?

(a) prm;tm; d; avt;r mMn kee sMt" ne kI iXh ikh; hE ik klGIwr jI ivc gurU n;nk jI dI jot nhI' sI ? kI klGIwr jI nU| pihle aLW srUp" v"g gLdI de m;lk bNn to' pihl", sRI gurU n;nk jI dI joit pR;pt krn dI koXI lox nhI' sI ? jd sMt" ne dSmeS jI nU| isLw; rLb hI isLw kr idLt; ifr Puh dsve' gurU n;nk ikve' hoXe ? ifr Puh isLK" de vI dsve' gurU ikve' rih gXe ? kI tde hI PunH" ne gurU n;nk jI de isLK" ivco' koXI ipAr; nhI' sI bN;iXA ? kI eysy krky aunHW ny imiQhwsk gwQwvW dy kiQq JUTy-ivAkqIAW ivcoN Aqy gurU gRMQ swihb jI ivcly BgqW ivcoN hI bu~qw swr ilAw sI ? kI tusI' ikse dlIl n;l isLw kr skde ho ik aijh; ilK ke tus" <;lse nU| bR;hmN dI ZolI

ivc p;PuN d; ytn nhI' kIt; ? kI tus" klGIwr jI de iXs (kiqt) Furm;n d; vI mOjU nhI' PuD;iXA---

so ikm m;ns rUp kh;Xe .. isw sm;w s;w kr h;re kyo hU| n deKn p;Xe .. 1 .. [ibl;vl p;itS;hI 10 ] B;v, ijs pRBU de s;<S;t drSn" v;ste kXI isLw sm;wIa" l; l; ke h;r gXe pr aLj t"XI

ijs pRBU de aijhe drSn koXI nhI'' kr sikA . inrMk;r pRBU nu| ctrBujI pMzI ilKN v;le mh"purK jI_ ! he j;p s;ihb de intnemI mh"purKo ! kI tusI' jwp swihb dy hI ienHW bcnW nU| vI arqhIN ate belox; hI mMnde ho—

cLkR ichn aru brn j;it aru p;it nihn ijh .. rUp rMg aru reK BeK koPU kih n skt ikh .. he ividA m;rtMD jI de cele ajoke mh"purK jI_ ! ikrp; krke iXh t" dLs idPu ik, ijs

pRBU d; koXI ichn-ckR, koXI hulIA, koXI j;it-got, vrN, rUp-rMg Aid kuZ vI n; hoN krke aLj t"XI' koXI iXh nhI' dLs sikA ik Puh inrMk;r, ikho ijh; hE, Pus pRBU nU| pMzI biNa" fMwk de j;l

Page 266: maas maas kar moorakh jhegre (new)

266

ivc fisA ivK; ke, bRhmN de ZUW nU| gurmit d; ihLs; iks yojn; awIn bN; rhe ho ? ifr mUl-mMtR ivc hI ijs pRBU nU| ajUnI kih ke, sitgur" ne gurmit de iXs pLke isw"t d; aEl;n kr idLt; sI ik ak;l purK kde grB ivc nhI' APud;, Pus v;ihgurU nU| m;t; gujrI jI de grB ivc AiXA (ivSnU| Bgv;n) ilKN d; kI Bet hE ? kI W;kur nU| grB ivc AiXA ilKN v;le mh" -purK" nU| sitgur" de iXs bcn dI PulM~N" krn to' vI koXI BE nhI AiXA ?

--so muKu jlPu ijtu khih W;kuru jonI .. 3 .. [1136]-1 . sRI dsm gurU gRMq s;ihb jI de aKMD p;W krn v;le anoKe gurisLK mh"purK jI kI tusI'

s;re sMt mh;tm; _se gRMq ivcle iXnH" bcn" nU| koXI mhtLt; deN dI lox vI BuLl j"de ho ?:-- jo hm ko prmesur Pucir hE . te sB nrik kuMD mih pir hE .. mo ko d;su tvn k; j;no . y; mE Bed n rMc pz;no .. 32 .. mE ho prm purK ko d;s; . deKin Ayo jgt tm;s; .. PunH" nU| prm purK d; d;s aqv; prm-mnuLK mMnN de q", Bgv;n aqv; prmeSr kihN

liga" kI mh"purK" nU| Pus dSmeS jI d; vI koXI BE nhI', ijs nU| Ap hI rLb vI mMn rhe ho ? kI duh;De dsm gurU gMRq s;ihb de iXs Furm;n d; koXI asr mh"purK" te pE sikA hoveg;

ik nhI' ? jo hm ko prmesur Pucir hE . te sB nrik kuMD mih pir hE .. 32 .. asIC' p;pI lok sMt" dI aglI h;lt d; anum;n kI l;XIXe . iBMDr" dI gLdI nU| p;x ke do kr

lEN v;le, he do mh"purKo jI_ ! ikrp; krke tusI' iXh dLsN dI Kecl kr idPu ik, tuh;DI idbidRSTI kI <br" idMdI hE ? klGIwr jI nU| Bgv;n d; avt;r ilKN v;le mh"purK jI aLj kLl ikhxe nrk kuMD ivc pXe hoXe jm" de DMDe sih rhe hoNge ? ik j" iBMDr" v;le sMt mh"purK inhklMk hn ate PunH" te dSmeS jI d; iXh bcn l;gU hI nhI' hMud; ? kI, aijhe bcn ikte lok" nU| hI Dr;PuN v;ste t" nhI' hn jI ? (6) kI, klGIwr jI n|U iXh pihl" hI pt; sI ik sIs BeT-- lPU-- ne krn" hE, ate ifr sitjug de sme' PunH" nU| wUXI ifrn v;le fMwk ne krn; hE, j" PunH" Bgt" ne sIs BeT krne hn ijnH" dI b;NI Puse sRI gurU gRMq s;ihb ivc drj hE ijnH" nU| Ap hI ApNI gLdI d; m;lk bN;PuN; sI ? kI Xese krke sRI gurU gRMq s;ihb d; pRk;S tMbU ivc kr; ilA sI ik Bgt" de vLYe hoXe sIs vI PunH" dI hI Puc;rI b;NI de aLge BeT; kIte j; skN ? kI tuh;DI iXs ilKt to' isLKI nU| prKN v;l; aEve' iXLk Dr;m; hI isLw ho ke nhI' rih j"d; ? kI klGIwr jI krm yogI nhI' sgo' Dr;me b;J sn ? he sMto mh"purKo ! A_ rLb de kihr to' Dro . kI tuh;D; klej; sLc-muLc pLqr d; hI hE jo XeD; kuFr ilKn liga" Jr; nhI' kMibA ? lgde hLq ikrp; krke iXh msl; vI hLl kr idPu ik, kI isrF iBMDr" v;le mh"purK" d; klej; hI pLqr d; hE ik s;re Dered;r hI b;hro' ivK;ve de nrm idl hn pr aMdro' pLke pLqr idl hn ? (7) mh" purK" de ilKN to' isLwI pLwrI gLl XehI smZ ivc APu'dI hE ik pMj" ipAira" ivc je koXI jul;iha" de Qr ivc jnima" hoiXA huMd; t" Bgt kbIr jI nU| vI tus" dob;r; ikse jul;he de Qr pEd; kr ke iYLD dI BuLK de hLqo' Atur, kLpxe buNN de kMm te lLg; drs; deN; sI ate Xese trH", je koXI cum;r" dI jd ivco' sIs BeT krn dI ihMmt kr lE'd; t" tus" Bgt rivd;s jI nU| vI dob;r; cum;r" de

Page 267: maas maas kar moorakh jhegre (new)

267

Qr pEd; krke, mre hoXe psUa" nU| YohMd; ate juLtIa" g|Yd; idK; deN; sI . kI tuh;D; mtlb iXh hE ik gurU n;nk jI de igAn dI brkt n;l 200 s;l" ivc iXLk vI isLK ApNe gurU de mMgN te sIs BeT krn jog; nhI' sI bN sikA ? mh"purK jI_ ! tusI' t" iXh vI dLs deN dI SktI rLKde ho ik je lPU pEd; n; hoiXA huMd; t" iks ne B;XI diXA isMQ bNn; sI ? ate je cMdRk irKI de khe koXI fMwk Bgv;n nU| cturBujI pMzI de rUp ivc ApNe j;l ivc nUxH ke n; lE igA huMd; t" n; hI ipAr; ihMmt isMQ pEd; huMd; ate n; hI ivSnU| Bgv;n dSmeS jI de rUp ivc sMs;r te APu'de ?

d;s iks Jb;n n;l mh"purK" de ikse kqn nU| ZUW kih skd; hE . Puh Furm;n ijhx; ikse hMk;rI, Ap-hudre ate ZUWe w;rimk AgU, pMiDt nU| sMbown krke sRI gurU n;nk inrMk;rI jI ne kIt; sI, iXs pRk;r hE:---

ZUWu n boil p;De scu khIaE .. hPumE j;iX sbid Qru lhIaE .. [904]-4 13. scI terI kudrit sce p;its;h .. (463)---

aTLl pRBU dI kudrt de inym vI aTLl hn . gurmit de iXs isw;'t de ivrLuw inrol klpN; dI Pupj, bR;hmNI ZUW nU| gurmit mry;d; de rUp ivc ilKN d; arq kI hE ? aijhe PuCLdm d; kevl m;tR J;hr; arq je iXh nhI' ik, isLK" nU| ibLpRn kI rIt d; w;rnI bN; ke dsm gurU n;nk jI, arq;t sRI gurU gRMq s;ihb jI dI prK ivc pUrI trH" bepRtIt; bN; idLt; j;ve, t" ifr hor lukv" arq kI hE ? kuZ ilKt" dIa" vMngIa" heW" idLtIa" gXIa" hn . tusI' ikrp; krke gurb;NI de aw;r te iXh spLST kr deN dI ikrp;lt; kr deNI ik iXh ilKt", gurisLK" nU| ibLpRn kI rIt de w;rnI bN; deN d; r;h c;lU kr deN v;lIa" nhI', sgo' iXh sB kLuZ gurmit hE:----

idRSTm;n pd;rq" b;re gurU gRMq s;ihb jI de hukm" dI koXI mhLtt; n; smZ ke mh"purK" ne n;rIal dI mihm" ilKI hE . ilKde hn ik gurgLdI deN liga" n;rIa;l BeT; krn dI rsm sRI gurU n;nk jI ne Ap torI sI ate iXh rsm gurgLdI sO'pI j;N lXI bxI JrUrI sI . gurU goibMd isMQ jI ne vI 1765 ibkrmI kLtk vdI dUj nU| sRI gurU gRMq s;ihb jI nU| gurgLdI deN sme' n;rIal ate pMj pEse BeT; krke pMj pRkrm" kItIa" sn . pustk-gurmit riht mry;d;--de 229 sFe te ivLidA m;rtMD jI iXPu' ilKde hn--

n;rIal BeT; krn d; arq hE, ApN; sIs BeT; kr deN; ate pMj pEse s;rI ibBUtI (m;iXA) arpN krnI hE, te iXs v;ste isLK sMgt" sRI aKMD p;W sme' sreST fl j;Nke n;rIal hJUrI ivc drSnI BeT; rLKdIa" hn . iXh sIs BeT de br;br hE . gurmit riht mry;d; ivc ilKI aMimRt sMsk;r ivwI de ivc hI iXLk aijhe imiqh;sk

bR;hmN irSI durb;S; dI kh;NI vI ilKI hE ijs de b;re bR;hmN ne pur;N" ivLc kXI kh;NIa" ilKIa" hoXIa" hn ijs to' Puh bx; hMk;rI ate kRow dI aLg ivc sxd; rihN v;l; isLw huMd; hE . pR;ikRtk inym; de ivruLw iXh g;q; ilKN d; mh"purK" d; mMtv kevl n;rIal BeT; krn v;lI ibLpRn kI rIt nU| gurmit mry;d; isLw krn d; hE . inrmUl g;q; d; hv;l; idMde hoXe mh"purK jI ilKde hn---

ijve' durb;S; ne ruLK" nU| bMde l; idte B;v n;rIal de bMde bN;Xe te Puh n; kuZ K;N n; pIN n; moh Aid krn . (B;v, durb;S; irKI nee ruLK" n;l lLge n;rIal" de bMde bN; ke iXLk guMm suMm ijhI dunIa" bN;PuNI a;rMB kr idLtI t") pRm;tm; ne ikh; tusI' dunIa" n; bN;_ . s;D; vr irh; ik je koXI n;rIal dI BeT; deveg; Pus d; isr de br;br hI fl

Page 268: maas maas kar moorakh jhegre (new)

268

hoveg; . iXs v;ste sIs BeT v;ste vI idMde hn ate n;rIal deN d; mtlb iXh hE ik ApN; sIs te mn ate tn arpN krn; hE . jo n;rIal iXk ver cxH;iXA j;Xe, dUsrI v;r nhI' cxH;PuN; c;hId; te b;ad ivc BMn ke sMgt ivc vrt; deve . pr jo p;W pUrI ivwI n;l, riht v;le isMQ SuLw p;W krn te p;W inrivQn sMpUrn ho j;Xe t" n;rIal dI igrI sx ke sv;h ho j"dI hE, je n; hove t" sMgt nU| vrt;_ .

Ap jI ikRp; krke iXnH" duKd;XI SMika" dI inivrtI krn dI Kecl kr id_ jI, (P) sB to' pihl;' SMk; iXh hE ik ak;lpurK jI n;l mel kr;PuN lXI sitgurU n;nk jI nU|

mh"purK" ne PuLpr ak;SI' bNe sLcKMD ivc Bej idLt; sI pr Xewr ak;lpurK Ap hI durb;S; de kol cl ke AiXA drs;PuN d; kI Bet hE ?

(a) dUj; Brm iXh kLYo ik aLj t"XI tus" vI koXI aijh; inrivQn p;W krv;iXA hE ijs ivc n;rIal dI igrI sx ke suAh hoXI hE ? kI tus" aLj t"XI ikse aijhe n;rIal de drSn vI kIte hn ijs dI igrI pihl" bxI vwIa; sI pr inrivQN p;W de sek n;l sx ke suAh ho gXI hove ? pr iXh gLl tuh;nU| puLzNI t" hE hI beloxI . ikPu'ik sMt mh"purK igAnI gurbcn isMQ jI nU| pt; hI sI ik cMge Ble n;rIal (B;v, ijhx; pihl" hI n; sixA hoiXA hove) dI igrI nU| ikse h;lt ivc vI gurb;NI de p;W ne nhI' s;xn; . iXs lXI, s;w b;NI ne ZLT hI plT; K; ilA sI . sMt; ne n;l hI kih idLt; sI ik--- je n;rIal n; sxe t" sMgt ivc vrt; deN; . { mh" purK igAnI mohN isMQ jI_ ! Pu' j;Nde t" tusI vI ho ik duk;n" to' KrIidA n;rIal kXI v;rI sixA inkl APu'd; hE} pr clo je sMt" mh"purK" d; iliKA sLc mMn lXIXe t" ifr kI iXh vLDI hEr;nI dI gLl nhI' hE ik iBMDr" v;ila" mh"purK" dI bN;XI ivwI n;l kIt; gurb;NI d; p;W kol pXe kuMB de jl nU| t; aMimRt bN; idMd; hE pr (kiqt tOr te, bMde de sIs ijMnI mhLtt; rKN v;le) n;rIal nU| s;x ke suAh kr idMd; hE ? kI gurb;NI de p;W n;l hI kIt; hoiXA iXh iXLk QTIA m<Ol nhI' hE jI ?

(X) je klGIwr jI nU| pt; sI ik ak;l-purK jI ne durb;S; irSI n;l bcn kIt; hoiXA hE ik n;rIal d; fl mnuLK de sIs ijMn; hI idLt; j;veg;, t" ifr PunH" ne mnuLK" de isr vLY ke gurU gRMq s;ihb aLge BeT; iks k;rn kIte ? pMj n;rIal mMg; ke buLt; s;r lE'de . sIs vLYe j;N de BE k;rn sMgt ivc pXIa" ijnH" B;jx" d; mh"purK" ne iJkr kIt; hE Puh duKd;XI B;jx" vI ifr sMgt ivc n" pE'dIa" . ykIn t" XehI pLk; hoXI j; irh; hE ik s"ZI sgl jh;ne gurb;NI, aLj ikse p"De nU| nhI' sgo' p"D; bN cuLke mh"purK; nU| hI b;r b;r Furm;n kr rhI hE---

ZUWu n boil p;De scu khIaE . [904]-4 22. tm;kU dI pEd;iXS b;re pustk de 81 sFe te iXPu iliKA hE:--- (P) (1) tm;kU dI pEd;iXS k;mwen gPU de Kur" ivco' inkle lhU to' mMnI gXI hE . jdo' shMsr b;hU

ne tIr m;re sn . jmdgnI jdo' k;mwen gPU nU| surg nU| BejN lLg; sI . n;l lgida" hI pihl" iXh puLzN dI gust;<I kr lv" ik, kI gurmit riht mry;d; ivc

kevl Puse i<AlI k;mwen gPU d; hI iJkr hoN; c;hId; sI ijhxI kiqt tOr te ibLpR jI ne devita" ate dE't" kolo' smuMdr irxkv; ke kLYv;XI sI ? kI gurisLK" nU| iXs k;mwen d; igAn nhI' hoN; c;hId; sI jI ?

Page 269: maas maas kar moorakh jhegre (new)

269

1. B;XI re sMt jn; kI reNu .. sMt sB; guru p;XIaE mukit pd;rqu weNu .. 1 .. rh;Pu .. [18]-12

2. c;ir pd;rq asT mh; isiw k;mwenu p;rj;t hir hir ruKu .. n;nk srin ghI suKs;gr jnm mrn ifir grB n wuKu .. 2 .. [717]-29

(2) pLzm de iXl;ke ivc, duApr de aMt ivc gv;lMB (gO mew) yLg kIt; igA . gOmew yLg d; sm" n; hoN krke gPU iJMd; n; ho skI te Pus kuMD ivc tm;kU dI bUTI pEd; hoXI, ijs nU| ajmer b;dS;h ne _qo' B;l ke ilA kee ihMdost;n ivc pRivrt kIt;, kmJor krn v;ste . so iXk p;se ihMdU gPU de riKak bNde hn te dUje p;se gPU B<Sk bN rhe hn . tm;kU ikse avt;r ne nhI' vritA . (3) iXk ver iSvjI te p;rbtI ture j; rhe sn . rste ivc kljug vLzI d; rUp w;r ke icLkx ivc KuLB; bEW; sI p;rbtI ne b;hr kLYN v;ste iSvjI nU| ikh;, Puh n; mMina" . j" hLW kIt;, te PuW;PuN lLge t" kMn te pUz puLTe gXe . p;rbtI ikh;--iXh t" Pus to' vI vLD; p;p ho igA . iSvjI ne pUz g;re ivc db ke PuLpr kMn l; idLte te ikh; bUTI hovegI . jo iXs nU| pIveg; Pus d; wrm BRST ho j;Xeg; . mh" purK" dIa" ilKIa" tm;kU dIa" aLD aLD iksm dIa" jnm-s;KIa" b;re pRSn iXs pRk;r hn:---

(1) kI lhU ivco' aLj vI bn;sptI PuCLg skdI hE ? iXs g;q; d; isLK riht mry;d; n;l kI v;st; hE ?

(2) kI aLg de kuMD ivco' bUTI aLj vI Pug skdI hE ? kI YLukve' sme' te pUrI ivwI n;l kIte hor gOmew yLg" ivc m;rIa" hoXIa" blI dIa" g;XIa" aLj vI ijPu'dIa" ho j"dIa" hn ? je nhI', t" tusI iks aw;r te ate iks yojn" awIn, iXs inrmUl g;q; nU| gurmit riht mry;d; ivc ilK rhe ho ? iXh ajmer n;m d; r;j; iks deS te r;j krd; sI ? mh" purK" de ilKN anus;r ijs pLzmI deS ivc gv;lMB yg hoiXa; sI Pus deS de v;sIa" nU| B;rtIa" n;l aijhI duSmNI iks k;rn sI jo iXnH" nU| kmJor krn dI lox pE gXI sI ? tm;kU pIN n;l ihMdU gPU B<Sk ikve' ho gXe ? kI tm;kU de wUXe' ivc gPU d; m;s huMd; hE ik gPU d; <Un huMd; hE ? (3) sMt" mh"purK" dI ilKI iXs tIjI tm;kU-jnm s;KI anus;r kI kljuLg dI ajehI ikse ho'd nU| gurb;NI m;nt; idMdI hE ? d;s dI j;Nk;rI anus;r, sme nU| c;r juLg" ivc vMDN dI gLl (ijhxI kevl bR;hmN dI bN;XI nItI dI hI Pupj hE) nU| gurmit m;nt; nhI' idMdI . iXs lXI mh"purK" dI kh;NI ivclI vLzI bNe kljuLg dI ho'd dI gLl gurb;NI anus;r inrmUl ate mn-Qxt hE . iXs b;re sitgur" d; furm;n iXs pRk;r hE:--- soXI cMdu cxih se t;re soXI idnIaru tptu rhE ..

s; wrtI so pPuNu Zul;re jug jIa Kele q;v kEse .. 1 .. jIvn tlb inv;ir .. hovE prv;N; krih iw~;N; kil lKN vIc;ir .. 1 .. rh;Pu .. iktE deis n AiXA suNIaE tIrq p;is n bEW; .. d;t; d;nu kre th n;hI mhl Pus;ir n bEW; .. 2 .. [902]--1 (p;Wk" dI j;Nk;rI lXI) pd arq--soXI--PuhI . cxih--cxHde hn . idnIaru--sUrj . s;--PuhI . jug jIa

Kele--juLg" d; pRB;v jIa" de mn ivc KeD irh; hE . q;v kEse--q;v" Pute ikve' KeD skd; hE ? . 1 . jIvn tlb--jIvn dI tlb, suArq . tlb--lox iXLz; . inv;ir--dUr kr . hovE prv;N;--ina" mMina" j"d; hE . iw~;N;--Jor, wLk;, Julm . kil--kljuLg de . lKN--lLzN, inS;nIa" . vIc;ir--smZ . 1 . rh;Pu . iktE--ikse vI deS ivc . th--Puqe, Pus q" . Pus;ir--

Page 270: maas maas kar moorakh jhegre (new)

270

Pus;r ke, bN; ke . 2 . (iXs mh"v;k de arq pustk de pihle B;g de pRkrN n|:: 7 ivc ivsq;r n;l ilKe ate ivc;re hoXe hn)

mh" purK" dI ilKI iXs jnm-s;KI b;re hor pRSn iXh hE ik, pihlI jnm-s;KI v;lI k;mwen gPU de Kur" ivco' PuigA tm;kU kI muLk igA sI jo iSv jI nU| vLzI de kMn" ate pUzl ivco' tm;kU pEd; krn; ipA ? je iSv jI nU| lok" d; wrm iBRST ho skN d; SMk; sI t" PunH" ajehI gMdI bUTI d; Kur; Koj muk;PuN dI q" Pus nU|, kudrt de nem" to' ivrLuw puLWe YMg n;l pEd; hI ikPu' kIt; sI ? kI iXh s;r; kuZ sLce p;itS;h v;ihgurU jI dI sLcI (aTLl) kudrt de nem" de ankUl hI hE ? kI ZUW d; iXh s;r; plMd; s;rI dI s;rI gurmit mry;d; hI hE jI ? (a) pustk de 37 sFe te iliKA hE ik n;rd munI 75 hJ;r vrH; ivLidA pxHd; irh; sI, pr S"tI nhI' sI AXI te AiKr bRhm; de puLtR snk;idk" dI sMgt krke n;rd munI nU| S"tI nsIb hoXI sI. iXnH" FrJI devI devita" d; gurmit n;l kI v;st; jI? ikte ilKde ho ik aKMD p;W suNn lXI surg" ivco' devte APu'de ne jo gupt rUp ivc bEWe huMde ne, Aid.

ijs pustk d; n;m tus" gurmit riht mry;d; rLiKA hE Pus ivc aijhIa" inrmUl pur;Nk kh;NIa" nU| kXI q"XI' ilKN d; arq XehI bNd; hE ik isLK jgt de mn" ivc Brm bN j;ve ik iXh (imiqh;sk kh;NIa") sB kuZ gurmit mry;d; d; hI ihLs; hn . je d;s dI iXh socNI Glt hE t" Ap jI smZ; idPu ik isLK iXith;s aqv; gurU iXith;s dI q" iXh pur;Nk kh;NIa" ilK ke tusI' isLK pMq nU| iks pRk;r dI gurmit isK; rhe ho ? ifr B;XI gurd;s jI j" B;XI nMd l;l ( isMQ ) vrge pMq ivc sitk;re hoXe ate gurmit de mh;n igAt; ilK;rIa" de gRMq" de hv;le deNe k;FI iks k;rn n; smZe gXe ? bR;hmNI isLiKA v;lI kLcI b;NI de PunH" gRMq" (gohj kq; S;stR Aid) d; hv;;l; iks k;rn de rhe ho ? kI iXh ikse gurmuK gur isLK ne ilKe sn ? kI iXh gRMq ifr sLce gurmuK" dI sMB;l ivc hI rhe sn ? kI aijhe gRMq isLKI isw"t de duSmn Dered;r" de kol t" nhI' pXe rhe ?

ijnH" gRMq" to' gurmit ivrowI isLiKA imldI hE PunH" d; hv;l; iXs pustk ivc deN d; arq hI kI ? ceila" aqv; sev;d;r" dIa" hex" de n;l s;rIa" mnok;mn" pUrI krn v;lI GLdI d; sdIvI m;lk bNe rihN dI l;ls; ivc ZUW tuF;n ilKN v;le wrm AgU mh"purK" lXI hI S;iXd sitgur" d; iXh furm;n hoiXA sI ik:---- sitgur kI rIsE hoir kcu ipcu bolde se kUixAr kUxe Zix pxIaE .. _n;ú aMdir horu muiK horu hE ibKu m;iXA no ZiK mrde kxIaE .. 9 .. {304] 14. pustk de 39 sFe te jd iXh pixHA ik--sRI gurU n;nk s;ihb sLce p;itS;h jI ne gurumuKI aLKr bN;Xe ate sRI gurU aMgd dev s;ihb jI ne KDUr bEW ke B;XI pEx; jI to' pihle p;itS;h jI dI jnm s;KI bNv;XI sI--t" bhut vLDI hEr;nI hoXI ik sMt" mh" purK" ne hr q" j;N buLZ ke iXk dUje to' vLD; ZUW ilK ke iks pRk;r dI gurmit mry;d; dI isKl;XI idLtI hE ?

n;mdev jI, rivd;s jI kbIr jI, sEN jI Aid s;re Bgt (ijnH" nU| bR;hmN ne SUdr kih ke iBLTx QoSt kIt; hoiXA sI) gurU n;nk jI to' vI bhut pihl" hoXe hn ate Ap jI de kqn anus;r gurmuKI aLKr gurU n;nk jI ne bN;Xe sn . ifr Bgt" ne ikhxe aLKr" ivc b;NI ilKI sI ? iXh gLl vI Qoxe cxHI hE ik bR;hmNI ivLidA v;le aLKr vrtNe SUdr" lXI Pu'j hI mOt nU| v;j m;rn tuLl sI .

Page 271: maas maas kar moorakh jhegre (new)

271

je Bgt" dI b;NI iXnH" hI aLKr" ivc nhI' sI ijs nU| asI gurmuKI aLKr kihde h" t" ifr Puh b;NI iknH" aLKr" ivc sI ? ifr kI gurU n;nk dev jI ne, ik j" gurU aMgd dev jI ne Bgt" dI asl ilKt bdl ke ApNI mrJI v;lI ilKt bN; lXI sI ? je sitgur" ne aijh; kIt; sI t" ifr Bgt" dI b;NI aslI ikve' rih gXI ? kI aijh; pRSn pEd; krke sitgur" dI suihrdt; ate XIm;nd;rI nU| tus" d;GI nhI' kIt; ? kI tusI ijhxe SuLw b;NI pxH;PuN de d;te bNe hoXe hoo, gPuxI r;g ivclI kbIr s;ihb jI dI b;vn aKrI b;NI nhI' pxHI ? kI tuh;nU| iCXh pt; nhI' ik Pus gurb;NI ivc kbIr s;ihb ne PUx;, aEx;, sLs; Aid ajokI pE'tI v;le Puc;rn hI ilKe hoXe hn ? kI kbIr s;ihb dI b;vn aLKrI d; asl Puc;rn koXI hor sI ? kI PUx; aEx; Aid Puc;rn vI sitgur" ne hI bdl idLt; sI ? kI gurmit de ivrow v;lI ate sitgur" nU| bdn;m krn v;lI aijhI soc nU| jnm deN v;ste hI mh"purK" ne iXh QTIA ZUW gurmit riht mry;d; de n;m heW ilKN dI yojn" QxI sI ?e kI tuh;De mh"purK" nU| sLc cMg; hI nhI' sI lLgd; ? kI Xese krke aLj iBMDr" v;le mh"purK sLc bolN v;ila" nU| j" sLc ilKN v;ila" nU| golIa" mrv; rhe hn ? kI aLj sitgur" d; iXh furm;n tuh;De te vI YuLkd; hE ik nhI' ?:-- ijnú; aMdir kUxu vrtE, scu n B;vXI ..

je ko bolE scu, kUx; jil j;vXI .. kUixArI rjE kUix, ikPu ivsT; k;gu K;vXI .. [646]-v;r-10

sMt mh" purK jI_ ! Jr; WMDe idl n;l ivc;r ke dLso ik je iXs sc;XI nU| mMn ilA j;ve ik--jd SUdr" lXI ved B;S; vrtNI jurm bN gXI t" SUdr ivdv;n; ne ijhxI ivLidA bN; lXI sI Pus nU| hI sitgur" ne gurmit ivc q" de ke SUdr" d; m;N vw;iXA sI ate bR;hmN de hMk;r te iXLk hor coT m;rI sI--t" tuh;DI gLdI te ikhx; ph;x iDLg pEN d; <tr; hE ? 15. mUl mMtR to' zuLT hor beaMt gurb;NI de ilKN ivc mnmt ?

s;rI gurb;NI nU| sitgur" ne bxe pLke inym anus;r iliKA hoiXA hE . gurU gRMq s;ihb ivc iXLk tuk vI aijhI nhI' hE ijs to' pt; n; lLgd; hove ik Puh sitgur" de iks srUp dI hE ik j" iks Bgt dI Puc;rn kItI hoXI hE . ijqe ikse Sbd j" Slok ivc sitgur" dI s"Z vI hE, Puqe isrleK ivc hI aijh; sMket spLST rUp ivc de idLt; hoiXA hE .

(1) sitgur" de iXs isw"t nU| mh"purK" ne iblkul belox; iks k;rn smiZA hE ? (2) ikrp; krke iXs Bet to' vI prd; hT; deN dI Kecl kr deNI ik, mh" purK" ne

bR;hmNI mry;d; nU| gurmit isw krn lXI ikhxI yojn" awIn gurb;NI de aLD aLD r;g" de aLD aLD Sbd" ivco' tuk" lE ke, iXs betrtIbI v;le YMg n;l iXko q" ilKIa" hn ik cMge Ble igAnI dI vI ckrI BO' j"dI' hE . sihj hI Xes Brm d; iSk;r ho jXId; hE ik s;rI b;NI iXLk hI gurU Sbd hE . ikse tuk de age aijh; koXI sMket nhI' hE, ijs to' iXh Toh iml skdI hove ik Puh ivSeS tuk, gurU gRMq s;ihb dI p;vn gurb;NI de iks B;g ivco' hE, aqv; iks pMne te hE . kuZ Pud;hrN iXs pRk;r hn:--- (1) pustk de 63 sFe te aMimRt zkN v;ila" lXI isLiKA v;lI gurb;NI iXPu' ilKI hE:--

‚so aMimRt gur te p;iXA . aMimRt pIA sitgur dIA . aMimRt pIvhu sd; icr jIvhu hir ismrt and anMd; .

Page 272: maas maas kar moorakh jhegre (new)

272

Xek bUMd gur aMimRt dIno t; aTl amr n mUA .‛

(2) ifr m;s K;N j" n" K;N de Zgxe ivc pEN dI mUrK;XI to' vrjN v;le sitgur" de iXs spLST hukm nU| izLke te rLK ke ik--

m;su m;su kir mUrKu Zgxe, igAnu iwAnu nhI j;NE .. [1289]v;r-25 .. m;s de Zgxe ivc pXe hoXe mh"purK" nee pustk de 84 sfe te gurb;NI ijs trtIb n;l ilKI

hE Pus ilKN-YMg d; FoTo iXPu' hE ---- ‚jertu lge kpxE j;m; hoiX plItu . jo rtu pIvih m;ns; itnu kPu inrmlu cItu .‛ ‚asMK gl vY hitA km;ih .‛ ‚aB;iKA k; kuW; bkr; K;N; . cPuke Pupir iks n j;N; .‛ ‚kuih bkr; irMin K;iXA .‛ ‚jPu sB mih Xeku Kud;iX kht tPu ikPu murgI m;rE .‛ ‚k;he kPu ZK m;rE .‛ ‚jIa bwhu su wrmu kir q;phu awrmu khhu kt B;XI .‛ Xek jIa kE jIa; K;hI . ‚kbIr KUb K;n; KIcrI j; mih aMimRt lonu . her; roTI k;rne gl; kT;vE kPunu .‛ ‚jor kIA so julm hE leic jb;bu Kud;iX .‛ ‚B"g m;zulI sur; p;n jo jo pR;nI K;ih . tIrq brt nem, kIXe te sBE rs;til j;ih .‛

(3) aMimRt dI mihm" krida" ijqe 101 sfe te iXh iliKA hE ik aMimRt zkN krke ipzle jnm" de s;re p;p b<Se j"de hn, Puse sFe te gurb;NI d; ilKN YMg iXPu' hE---

‚suir nr muin jn aMimRt Kojde so aMimRt gur te p;iXA .‛ ‚aMimRtu pIA sitgur dIA avr n j;N; dUA tIA .‛

(4) ifr anMd sMsk;r" ivc BuZMgI te BuZMgN nUM isLiKA idMde hoXe 126 sFe te gurb;NI iXPu' ilKde hn:--

‚ijh Qr bn smsr kIXe te pUre sMs;r .‛ ‚ivce igRh gur bcin Pud;sI ijPu kmlu rhE ivc p;NI he .‛ ‚re mn aEso kr sMinAs; . bnse sdn sBE kir snZhu mn hI m;ih Pud;s; .‛

(5) anMd sMsk;r" de hI 136 sFe te gurb;NI iXs pRk;r ilKI hE---- XekE p;qr kIjE B;Pu . dUjE p;qr wrIaE p;Pu . je Puh dePu t Puh BI dev; . kih n;mid_ hm hir kI sev; . jo Puh Ap Dube tum kh" trnh;r > pUjhu r;m Xek hI dev; . pUj; kIjE n;m iwAXIaE . pRBu pUjhu n;m ar;w . s;c sIl suc sMjmI s; pUrI prv;r . iXs trH" dIa" tuk" ivdv;n prc;rk ApNe B;Sn" ivc S;iXd vrt lE'de hoN pr ilKtI

rUp ivc aijh; kuZ PuhI kr skd; hE ijs ne mn ivc ajeh; hMk;r hE ik Puh gurU n;lo' ikhx; QLT hE ? sMt mh"purK jI_ ! tuh;D; iXs b;re kI ivc;r hE ?

Page 273: maas maas kar moorakh jhegre (new)

273

40. gurb;NI p;W drSn

sMt" mh"purK" ne dUj; gRMq gurb;NI-p;W-drSn iliKA hE . isLK" dI tkxI igNtI iXs gRMq nU| mh"purK igAnI gurbcn isMQ jI <;ls; dI isLK jgt nU| idLtI vLDI suG;t mMndI hE . Ap jI n;l ate ifr p;Wk" n;l, iXs gRMq b;re vI qohxI ivc;r kr lEN dI AigA mMgd; h" .

do B;g" ivc ilKe iXs gRMq de pihle ihLse de a;rMB ivc gurmt-riht-mry;d; pustk dI pUrI nkl z;pI hoXI hE . iXh gLl nhI' hE ik--gurmit riht mry;d;--pustk ivc gurmit de ankUl koXI vI gLl nhI' hE . kXI q"XI sMt" ne igAn BrpUr ate gurmit de ankUl bxIa" l;hevMd gLl" vI ilKIa" hn . pr igAn de burke ivc lpeT ke gurmit dI KMDn" v;lI Q;tk smLgRI ilK deNI ibLpRn kI rIt hE . bR;hmN de ilKe gRMq" ivc vI bxI PuLc koTI d; igAn hE . pr igAn de moTe prde de Puhle aigAnt; de hnere ivc nU| wLk deN v;le m;iXA j;l d; vI bx; tkx; ps;r; hE . d;s dI sev;, gurU ke isLK nU| ibLpRn kI rIt to' sucet krn dI ate gurmit isw"t de sLc de m;rg to' vLw to' vLw j;Nk;rI kr; deN dI lLgI hE . iw|~;Ne de ikMtU pRMtU krke v;d-ivv;d ivc pE j;N" mMd-B;gI rucI huMdI hE, . d;s ne isrF Pus pLK nU| lEN; hE ijhx; ibLpRn kI rIt hoN de n;l gurmit de pRitkUl vI hE ate iXs sev; nU| ibn" pLK-p;t ate ibn" ikse BE de inB;PuN; ApN; wrm mMn ilA hoiXA hE . sLc ilKN to' iZjkN; nhI' ate je ikse vI k;rn gurmit de ASe de ivrLuw koXI Sbd iliKA j;ve, t" vLDI to' vLDI sJ; BugtNI, w|n B;g smZd; h" . As hE Ap jI vrge mh"purK" ne d;s dI iXs sev; d; aMtRIv mMtv cMgI trH" smZ hI ilA hE .

gurmit riht mry;d; pustk v"g,--gurb;NI p;W drSn--gRMq vI tus" (B;v, sMt igAnI mohN isMQ jI <;ls; iBMDr" v;ila") ne hI zpv;iXA hE . iXs lXI iXs b;re vI ivSeS krke gLl Ap jI n;l hI hE . gurmit riht mry;d; d; sMpUrn Put;;r; kr lEN PupRMt 239 sfe te iXs gRMq d; muLKbMd iliKA hE . ijs ivc tus" gurb;NI de SuLw p;W d; mhLtv aqv; SuLw p;W krn v;le puMn-krm to' imlde fl" d; verv; ate aSuLw p;W d; doS, aqv; aSuLw p;W krn de p;p krm to' imlde dMD d; verv; iliKA hE . p;p krm" ate puMn krm" b;re p;Wk" de n;l aLDre pRkrN ivc ivc;r kItI j; rhI hE . iXs lXI iXs sMbMw ivc Ap jI to' ikse SMke dI inivRtI kr;PuN dI lox nhI' smZI > isrF Xen" hI ilKN; hE ik gurb;NI ijve'—

ijn ke jNe bDIre tum hPu, itn isPu Zgrt p;p .. [1200] mh"v;k d; aMtRIv B;v B"ve' kuZ vI hove pr J;hr; tOr te s;f smZ pE'dI hE ik ijs ipt; ne

pEd; kIt; hE Pus n;l Zgx; krn; p;p hE . gurU gRMq s;ihb dI b;NI ivco' tuh;nU| hor koXI Sbd j" koXI tuk nhI' lLB skegI ijs to' spLST smZ pE ske ik srIr duAr; kIt; ikhx; krm puMn hE ate ikhx; krm p;p hE . iXh ihMdU wrm de gRMq" dI isLiKA hE ijhxI mnuLK nU| p;p krm" ate puMn krm" dI ivc;r de gex ivc p;Pu'dI hE .. ijve'---

(1) puMnu p;pu sBu beid idRx;iXA .. [1050}— (2) isMimRit s;stR puMn p;p bIc;rde, ttE s;r n j;NI .. [920] (3) isimRit s;st s;jIanu p;p puMn gNt gNInI .. [949]

Page 274: maas maas kar moorakh jhegre (new)

274

(4) s;stR bed p;p puMn vIc;r .. [385] (5) kq; kh;NI bed'I ANI p;pu puMnu bIc;ru .. [1243] iXs lXI ikse s;KI j" kh;NI de aw;r te p;p puMn dI ivc;r ivc pEN; j" dUje nU| aijhe

Brm ivc p;PuN; ibLpRn kI rIt hE . ikPu'ik p;p-krm" to' nrk" de imlN d; Dr rLKN; ate puMn-krm" to' surg" dI pR;ptI dI As dIa" ivc;r" ivc pEN nU| gurU gRMq s;ihb jI ne ivarq dI crc; hI furm;n kIt; hE—

p;pu puMnu th BXI kh;vt .. koPU nrk koPU surg bMz;vt .. [292] [sMt mh" purK jI t" sB kuZ j;Nde hoXe j;N buLZ ke aNj;N" v;lI B;S; ilK rhe hn . p;Wk" dI sev; ivc

bentI hE ik je gurmit de iXs isw"t de s;ira" pLK" nU| cMgI trH" smZN dI iXizA hove t" Puh pustk de dUJe B;g ivcle p;p-krm ate puMn-krm--pRkrN nU| pxHn]

iXs b;re koXI mtBed nhI' hE ik gurb;NI Puc;rn lLgde c;re sd; SLuw hoN; c;hId; hE . pr iXs nU| iXLk aLDr; ivS; bN; ke lok" de mn" ivc p;p puMn d; Brm bN; deN; gurb;NI dI ksvLTI te pUr; nhI' Putrd; . aLD aLD ilK;rIa" dIa" ilKIa" s;KIa" nU| hI vrt ke koXI ivS; w;rimk bN; lEN; isLKI nhI' hE . kh;NIa" gurb;NI nhI' hn . n" hI PunH" nU| gurmit smZ lEN; v;jb hE . ikPu'ik iXs gLl dI koXI pLk nhI' ik ikhxI s;KI iks mt de ilK;rI ne ilKI hoXI hE j" ik Puh gurmit de ivrowI ikse ibLpR dI ilKI hoXI nhI' hE . gurisLK kol sLc ZUW dI prK krn v;lI kLsvLTI sitgur" dI b;NI hE . <;ls; pMq kol XehI kevl m;tR anmol KJ;n" hE ijhx; duSmN" dI zex-z;x to' bicA hoiXA hE . B;XI gurd;s jI dIa" v;r" smet b;kI aijh; koXI gRMq vI pMq kol nhI' hE ijhx; isLKI isw"t de vErI dI zex z;x to' pUre tOr te bicA hoiXA hove . gurb;NI p;W drSn gRMq ivc gurb;NI de SuLw p;W ate aSuLw Puc;rn nU| ijve' tus" p;p ate puMn bN;iXA hE iXh mnmLt hE, aqv; ibLpRn kI rIt hE . aijh; krm gurb;NI isw"t de ivruLw hE . kI tusI' smZ; skde ho ik-- 1) kI dunIa" dIa" b;kI Jub;n" ivc ilKe gRMq aSuLw pxHe j;N nU| lok psMd kr lE'de hn ? kI

s;rIa" bolIa" ApNe ApNe q" SuLw Puc;rn n;l hI nhI' sohBdIa" ? 2) tus" sMpRd;XI pRN;lI dI ilsT ivc sMt sMgt isMQ jI km;lIXe v;ila" d; n;m idLt; hE .

tuh;De b;re t" pt; nhI' pr d;s ne PunH" kolO' gurb;NI dI kq; kXI v;r suNI hE . km;lIXe vl de j|m-pl hoN de k;rn PunH" dI bolI s;De n;lo' aLDre Puc;rn v;lI sI . PunH" de bole gurb;NI de kXI Sbd m;Ze de jm-pl nU| aSuLw lgde huMde sn . pr sMt jI gurb;NI de arq bxe SuLw kirA krde sn . PunH" de Puc;rn b;re Ap d; kI ivc;r hE ?

3) Puse p;se de vsnIk, j" ZMg miQANe vLl de vsnIk--iXLk- nU| -- ihLk-- hI Puc;rde hn . Z"gI gurb;NI d; p;W krd; hoXe t" s;nU| m;Ze m;lve v;ila" n|U PunH" d; kXI Sbd" d; Puc;rn aSuLw lLgd; hE . ifr mult;n de inv;sI dLde aLKr nU| DLD; hI Puc;rde hn . do-- d; Pucrn--- DUM-- dLuKI d; Puc;rn--DuLKI--hI krde hn . pr PunH" ivc vI gurb;NI de arq ivc;r de bxe igAt; hn . Xese trH" yUU pI, mh"r;STr, bMg;l, gujr;t Aid pRdeS" de jMm-pl gurisLK" d; Puc;rn Ap jI de ilKe-gurb;NI p;W drsn- gRMq n;l ikse h;lt ivc vI mel nhI' K; skd; . ifr amrIkn goira" ivco' bNe isMQ" d; Puc;rn tuh;De lXI gurb;NI dI Qor beadbI hoNI c;hIdI hE . iXs Q;T nU| tuh;D; gRMq ikse ivwI n;l vI pUrI nhI' krd; . s"ZI sgl

Page 275: maas maas kar moorakh jhegre (new)

275

jh;ne gurb;NI d; hr inym srb prv;nt ate srbLt de Ble v;l; hoN; JrUrI Srt hE . 4) gurmit d; isw"t srb s"Z; hE . SuLw aSuLw Puc;rn d; igAn ikse vI h;lt ivc srb

s"Z; nhI' bN skd; . ApNI sq;nk bolI anus;r SuLw aSuLw dI prK aDo aDLrI hE . lg m;tR tLk SuLw ilKN d; isLw"t sMs;r de kul mnuLK" te l;gU ho skd; hE ate iXs inym nU| kde koXI BMn vI nhI' sikA . ifr tuh;D; iXh ilKN; ik SuLw Puc;rn de n;l ApNe Ap gurb;NI de arq ivc;r d; pUr; igAn A j"d; hE, sc;XI to koh" dUr hE . bolN lLiga" ijnH" dI Jb;n ax j"dI hE j" Pu'j vI ikse srIrk Q;T k;rn kXI aLKr" d; SuLw Puc;rn nhI' kr skde, aijhIa" ibm;rIa" v;ila" d; Puc;rn SuLw ho hI nhI' skd; . kI PunH" lXI Sbd ivc;r krnI asMBv hE ? gUMge gurisLK (ijnH" de kMn iblkuLl WIk hoN) kI gurb;NI de arq ivc;r nU| nhI' smZ skde ? gurb;NI ne gurU dI sev; kevl Sbd ivc;r mMnI hE . SuLw Puc;rn v;l; msl; gurdev jI ne KulH; zLD idLt; hE . mnQxt ate isANp to' sLKNIa" kh;NIa" sitgur" de pivLtR n;m n;l jox jox ke gurU sMgt de mn" ivc kXI trH" de Brm p;PuNe, bR;hmNv;d hE . gurmit d; SuLw igAn vMDN" gurU dI asl sev; hE . Pus ivc t" tusI' aiwPu' vLw PupdeS

ibLpRn kI rIt d; w;rnI bN;PuN v;l; iliKA hE . iXs ivc Jr; vI SLk nhI' hE ik SuLw Puc;rn dI sew deNI vI l;hevMd hE . iXh PuCLdm vI kXIa" v;ste l;he vMd isLw ho skd; hE pr iXs nU| aLDr; ivS; bN; ke p;p krm ate puMn krm" de dMD ate fl imlN d; Brm p;PuN" ibLpRn kI rIt hE . gurb;NI de pd-arq" to' pUr; igAn ho j;N de ipzo' Puc;rn b;re sew lEN dI bxI QLT lox rih j"dI hE . je tusI' d;s de iXs ivc;r dI KMDn; gurb;NI Sbd" de aw;r te kr skde ho t" p;Wk" dI j;Nk;rI lXI JrUr ilK Bejo .

Page 276: maas maas kar moorakh jhegre (new)

276

41.

sMpRd;XI pRN;lI gurb;NI p;W drSn pustk de 245 sFe te sMpRd;XI pRN;lI ilKI hE . sMp;Rd;XIa" dI pRN;lI

de moYI s;ihb sRI gurU goibMd isMQ jI nU| iliKA hE . kI mh"purK" d; ivc;r iXh hE ik iXh sMpRd;XCIa" dI gLdI vI dSmeS ne Puse trH" hI cl;XI sI, ijve' PunH" ne <;ls; pMq nU| guirAXI d; B;XIv;l bN;iXA sI ? kI iXs sMpRd; nU| gurU gRMq s;ihb de n;l ApNIa" gLdIa" cl; lEN dI AigA dSmeS jI hI de gXe sn ? kI iXh pRN;lI vI pMq de s"Ze jLqed;r dI jLqed;rI to' sutMtR inrmila" vrgI hI iXLk dUjI gLdI, klGIwr jI dI hI deN hE ? kI ApNI aLDrI mry;d; bN; ke Pus nU| gurmit riht mry;d; ilKN dI Sih vI klGIwr jI hI de gXe sn ?

ZUW n; boil p"De scu khIaE > aijhe aLDe bN; ke fuLT d; bIj bIjN dI iJmev;rI klGIwr jI de isr mxH deN; kI aisLKI

nhI' hE ? ke''dRI pRbMw de heW cl;iXA j;N v;l; koXI k;lj j" ividAl; bN; deN; hor gLl hE, pr aLDrI iDLW v;lI gLdI cl; lEN v;lI suArqI krtUt nU| tus" dSmeS jI de n;m n;l jox ke kI koXI vLD; kukrm t" nhI' kIt; jI ?

dSmeS jI de n;m to' aLge iXs sMpRd; dIa" do S;K" bN; ke Pus ivc B;XI mnI isMQ jI ShId de PuCLtr aiwk;rIa" de n;m, ate b;b; dIp isMQ jI ShId de PuCLtr aiwk;rIa" de n;m ilKe hn . pr doh" mh"n ShId" de ivck;r B; : guridAl isMQ jI d; n;m ilK ke PunH" de PuCLtr aiwk;rIa" de n;m vI ilKe hn . ikrp; krke iXh dLs deN; ik iXh guridAl isMQ jI ikhxI pRN;lI de PuCLtr aiwk;rI sn ? B;XI mnI isMQ jI dI pRN;lI ivc iBMDr" v;ila" sMt" mh"purK" de n;m vI hn . a<Ir ivc aLj kLl de mh"purK; tusI' (sMt mohN isMQ) ho, kI Ap jI iXh smZ; skoge ik tus" Pus pRN;lI ivc sMt mh"purK krt;r isMQ jI <;ls; d; n;m iks k;rn nhI' hE ? kI mihte v;ila" d; Der; iXs gRMq ivclI sMpRd;XI pRN;lI to' aLDr; ikse hor pRN;lI n;l sMbMwt hE ? kI ApNe Ap nU|--iBMDr" v;le- aKv; ke mihte v;le gLdId;r lok" nU| woK; de rhe hn, ik j" tus" ZUW; pRpMc Kx; krke lok" nU| ApNe m;iXA j;l ivc Fs; ilA hE ?

tuh;De ilKN anus;r iBMDr" v;ila" dI gLdI B;XI mnI isMQ jI dI pRN;lI ivco' hE pr sMt jrnEl isMQ jI de B;Sn" dIa" Tep" puk;r puk;r ke kih rhIa" hn ik (drb;r s;ihb de aMdr jMg zexn v;le) Puh mh"purK b;b; dIp isMQ jI de cOwve' PuCLtr awk;rI sn . tuh;De ilKN anus;r b;b; dIp isMQ v;lI pRN;lI de aLj kLl de gLdI-d;r sMt mLKN isMQ hn . tuh;De gRMq ivc ilKe anus;r sMt mLKN isMQ dI igNtI b;b; dIp isMQ jI to' lE ke stvI' bNdI hE . ifr kI sMt b;b; jrnEl isMQ jI ZUW hI bolde rhe sn ik Puh b;b; dIp isMQ de cOwve' PuCLtr aiwk;rI sn ik j" aje hn . (iKm" krn; jI, mihte v;lI Tks;l ne aLj tLk PunH" nU| ShId ho gXe nhI' mMina; . iXhI pRB;v idLt; j; irh; hE ik sMt jrnEl isMQ ikte zpn hoXe bEWe hn) . kI pRN;lI v;ila" sMt" mh"purK" lXI ZUW bolN; j" ZUW ilKN; sMtt;XI dI inS;nI hE jI ?

ifr iXh vI dLs idPu ik gurmit de ijs inAre isw"t de w;rnI ho j;N dI brkit n;l gurU n;nk jI d; isLK inAre Acrn v;l; bN ke hor lok" n;lo' inAr; bN igA sI, jd Puse gurmit

Page 277: maas maas kar moorakh jhegre (new)

277

de isw"t ivc pihl" gurU n;nk jI d; n;m vrt ke Pud;sIa" dI pRN;lI, ate ifr dSmeS jI d; n;m vrt ke inrmila" dI pRN;lI te ifr sMpRd;XIa" dI pRN;lI ne ibLpRn kI rIt ivc rMigA hoiXA isw"t ate mry;d; d; imlgoB; ilA rLiKA hove t" Puh gurmit-isw"t inAr; ikve' rih igA ? jd gurmit d; igAn, gurmit d; isw"t aqv; gurmit dI mry;d; inArI n; rhI t" <;ls; inAr; ikve' rih skd; sI . Pud;hrN vjo' tus"--gurb;NI p;W drSn gRMq ivc bLjr kuriht" d; igAn ilKida" 73 sFe to' kuLW; m;s K;N j" n" K;N d; ajeh; Zmel; p;iXA hE ik ijs to' isLKI dI pLkI mry;d; d; iblkul hI Bog p; idLt; hoiXA hE . 73 sFe de a;rMB to' m;s K;N de ivrLuw bxIa" krxIa" dlIl" deNIa" a;rMB kItIa" hn . ate ifr m;s to' rokN v;lI ApNI dlIl dI puSTI ivc gurb;NI ivco' kXI tuk" vI ilKIa" hn . pr 75 sFe de aKIrI pEre ivc, ibn" ikse Wos dlIl de, Ap;Ne hLqI ilKI gurb;NI dIa" kXI p;vn tuk" dI Jr; vI pRv;h n; krke sMtt;XI v;lI gLl-bdlI d; pRgT;v; iXnH" Sbd" ivc kr idLt; hE:---

<;ls;, ihMdU, muslm;n, ks;XI, vESno sB to' riht hE . (<;ls; ak;lpurK kI fOj hE) je ikte wrm dI rLiKA krde hoXe jMg de k;rn aMn Aid n; imle te pR;N rLiKA v;ste K;N; pve t" hLqI' ZTk; kr ke pR;N bc;Xe . Puh BI je krke icLt c;he t" j" ijs ne Pu'` vI zkN; hove t" vI hLqI' ZTk; krke . Xes ilKt de k;rn Pupje heW ilKe SMika" dI inivrtI vI JrUr kr deNI jI:--

1) je pR;N" dI rLiKA lXI m;s K;N v;lI bLjr kuriht kr lEN dI koXI mn;hI nhI' t" ifr pR;N" dI rLiKA krn lXI kes kT; lEN dI mn;hI ikve' rih gXI ? tuh;De ivc;r ivc zoTe s;ihJ;ida" nU| b;b; bMd; isMQ bh;dr nU| aqv; B;XI t;rU isMQ Aid ShId" nU| ApNe pR;N bc;PuN lXI jrv;iNa" dI hr gLl mMn lENI c;hIdI sI ?

2) je ikse vI k;rn koXI mry;d; BMg kItI j; skdI hE, je ikse vI k;rn isdk to' iDLg skId; hE t" ifr gurmit d; Puh ikhx; isLKI isdk hE ijhx; <;lse de kes" suAs" n;l inBd; hE ?

3) jd sMt" mh"purK" ne ApNI hI klm n;l iXh vI ilK idt; hove ik--je krke icLt c;he t" j" ijs ne Pu'` vI zkN; hove t" vI hLqI' ZTk; krke---td iXs ilKt de pihl" j" ipzo' m;s n; K;N b;re bxIa" Jord;r dlIl" deN d;, j" kevl jMg sme ApNe pR;N" dI rLiKA lXI m;s K; skN dI p;bMdI d;, j" s;KIa" ilK ke m;s K;N v;ila" de bxe bure h;l hoN d; Dr p;PuN d;, kI koXI arq rih j"d; hE ?

4) kI aijh; ilK ke tus" gurmit isw"t dI koXI inArI nuh;r bcI rihN idLtI hE ? ijs klGIwr jI dI tno mno sLwr iXh sI ik, PunH" d; l;Dl; <;ls; sd; hI gurmit de

inAre isw"t n;l juixA rih ke rih|dI dunIa" tLk tej pRt;p d; m;lk biNA rhe--kI bcn" de sUre, kihNI ate kqnI de pUre, Puse mh"blI dSmeS jI ne gurmit de inAre isw"t dIA" Q;tk, iXh pRN;lIa", Ap hI c;lU kr deNIa" sn ? h;Xe isLKI de vErI p"iD_ ! - - - - scu khIaE .

lgde hLq huN iXh vI dLs idPu jI, ik sMt mh"purK igAnI gurbcn isMQ jI de cl;Ne PupRMt tuuh;De ate sMt krt;r isMQ ivc Zgx; iks ivSe te hoiXA sI ? kI iXh sLc nhI' ik iXh Zgx; sMpRd;XI pRN;lI dI gLdI s"BN lXCI sI ? kI tuh;De Zgxe ivc puls dIa" w;x" nU| nhI' sI APuN; ipA ? kI iBMDr" v;le Dered;r" v"g b;kI de sMt mh"purK, vI SrIke b;JI v;le s;xe ivc fse

Page 278: maas maas kar moorakh jhegre (new)

278

hoXe nhI' huMde hn ? ijve' aigAnI igRhstI pirv;r j;iXd;d dI vMD to' lxde mrde hn kI Puse trH" tusI' vI gLdI te kbJ; kr lEN lXI s;re PupLdr kr lE'de ho ? kI ikse p;p apr;w de krn ivc aigAnI n;lo' igAnI vLD; doSI nhI' mMina" j"d; ? tusI' mh" igAnI hoN de n;te iGRhstI ikrtIa" n;lo' nIvI' pLwr de mnuLK ikhxI PucecI <UbI k;rn nhI' ho ? ifr iXh vI dLs deN dI ikrp; kr deNI ik iXs icLWI ivc Ap jI de n;l mihte v;ila" nU| vI S;ml krke d;s ne koXI vLDI BuLl t" nhI' kItI ? je d;s ne BuLl kItI hE t" kI mihte v;ila" kolo' iKm" vI n;l hI n" mMg lv" ? ikPu'ik asl puAxe dI jxH te Ap jI dI pRN;lI hE.

Page 279: maas maas kar moorakh jhegre (new)

279

42.

gurb;NI p;W-drSn gRMq d; duKd;XI pLK 1) tusI Ap hI iliKA hE ik dmdme s;ihb to' dSmeS jI ne isMQ Bej ke krt;rpurIXe wIr mLlIa" to bIx dI mMg kItI sI . pr aLgo' PunH" iXh kih ke isMQ mox idLte sn ik je gurU goibMd isMQ jI gurU n;nk dev jI dI joit hn t" nvI' bIx Ap ikPu' nhI' ilK lE'de ? t" sitgur" ne Pus sMpUrn bIx dI isrjN" kr lXI ijhxI gurU n;nk jI dI gLdI dI sdIvI m;lk bNI . B;v sitgur" ne krt;rpurI bIx nU| beloxI isLw kr idLt; sI . tusI' iXh smZ;PuN dI ikrp; kr idPu ik krt;rpurI bIx n;l isLK pMq d; kI irSt; hE ? tuh;DI hI sMsq; de prc;rk" ne TV te ikh; sI ik krt;rpurI bIx n;l <;ls; pMq d; koXI sMbMw nhI' hE ? s;re aklmMd ivAktIa" d; iXhI kihN" hE ik krt;rpurI bIx j" ikse hor q" pXI ikse bIx nU| gurU gRMq s;ihb jI dI br;brt; deN; aisLKI hE aqv; gurU gRMq s;ihb jI nU| ipLW deN tuLl hE . je tuh;De ivc;r iXs to' ivruLw hn t" ilK BejNe . 2) gLdI iml j;N PupRMt isLK" ne gurU aMgd dev jI nU| b;b; lihN; krke, gurU amrd;s jI nU| amrU krke j" gurU r;m d;s jI nU| jeW; krke ikse ne kde nhI' sI bul;iXA . tus" vI gurU aMgd dev jI nMU lihN; krke ikte nhI' iliKA Xese trH" --gurmt riht mry;d;--pustk ivc gurU gRMq s;ihb nU| tus"--sRI gurU gRMq s;ihb jI mh;r;j sLce p;itS;h jI-iliKA hE, pr Puh ikhxI PucecI mjbUrI bN gXI sI jo tus"--gurb;NI p;W drSn---gRMq de 252 sfe te ngr krt;rpur n|U t" ' sRI krt;rpur s;ihb iliKA hE pr h;Jr; hJUr sitgur" nU| kevl--sRI dmdmI bIx--ilK idLt; hE ? kI iXh bolI Puse mh"purK jI dI hE ijhxe iXs mh;n gurU nU| pRGT gur" dI deh ilKN de n;l iXs de srUp ivclI gurb;NI dIa" lg" m;tr" nU| rom ate Sbd" nU| sitgur" de aMg ate r;g" nU| sitgur" de vLDe aMg ilKde hn ? 3. 252 sFe te hI tus" sRI dmdmI bIx de ilKtI te z;pe de pRclt p;W, ate T;kre te--sRI krt;rpurI bIx de ilKtI p;W--heW" itMn sifa" te Sbd Bed" dI lMmI sUcI de ke a<Ir te iXPu iliKA hE--

.. ' iXitAidk tkrIbn pMdR; sO p;W hn jo dmdmI bIx de p;W" n;l nhI' imlde ' .. iXh kuZ pxH ke s<t hEr;nI hoN te idl atIaMt dLuKI hoiXA hE . hEr;nI iXs gLl dI hE ik

XeDe vLDe ak;r v;lI krt;r purI bIx ivco' sitgur" dI b;NI to' iBMnt; v;le Sbd lLBNe--bxI krxI ate lMmI tpLisA v;l; ku-k;rj ikve' kr ivK;iXA hE . iXs to' iXh kuZ j;nN dI gMBIr Putsukt; PupjI hE jI:---- (P) kI Ap jI dLs skde ho ik 1500 GltIa" lLBN dI XeDI vLDI tpLisA BrI imhnt tus"

(sMt igAnI mohN is|Q jI ne) j" sMt gurbcn isMQ jI ne iks ASe n;l kItI hE ? (a) ifr tus" iXs imhnt de krn d; koXI vI k;rn iks mMtv n;l nhI' iliKA ? kI Sbd-

Bed lLBN dI mh;n Kecl k;rn ilK deN n;l tuh;DI gLdI nU| koXI <tr; pE j;N; sI ? (X) kI tusI' lok" nU| iXh dLsN; c;huMde ho ik s;rI gurb;NI Jub;nI ilK; lEN d; ytn krn ivc

gurU goibMd isMQ kolo'' XenIa" Bul" hoXIa" hn ? (s) kI dSmeS jI nU| ivSnU| Bgv;n aqv; rLb d; avt;r ilK ke, ifr iXs trH" Sbd Bed" dI

Page 280: maas maas kar moorakh jhegre (new)

280

ilsT z;p ke tusI' Ap hI (BuLlx Sbd ilKN to' ibn;) dSmeS jI nU| BuLlx nhI' kih rhe ho ?

(h) kI mh"purK" ne Sbd Bed" dI XeDI lMmI sUcI de ke Srw;lUa" de mn" ivco' sitgur" de srUp dI SuLwt; ate p;vnt; b;re bNI Srw; nU| KerUM KerUM krn v;l; kukrm nhI' kIt; ?

(k) kI gurU n;nk jI dI hI dsvI' joit nU| iXh aiwk;r nhI' sI ik Puh do sO (200) s;l de lMme sme' ivc AXe bolI ivcle Frk nU| SuLw krke ilK skde ?

(K) kI tusI' iXh kih skde ho ik iXh s;re Sbd-Bed bxe hI Yukve' ate bxI ivdvt; ate aMtry;mt; d; pRB;v p;PuN v;le nhI' hn ? je iXh nhI' ilKN; c;huMde t" ifr iXh hI ilK idPu ik dSmeS jI ne ajeh; krn ivc iks pRk;r dI Puk;XI K;wI hE ? kI PunH" ne gurb;NI dI koXI avLigA kItI hE ? Sbd-Bed lLBN dI Q;lN; dI lox iks k;rn pXI ? aijh; krke tus" kI s;bt kIt; ? iXs ilKt to' p;Wk ikhxI sew lve ? A<r kuZ t" ilKo .

(g) kI d;s d; iXPu' socN; Glt hE ik ijqe tus" p;Wk" de mn" ivc iXh asr p;PuN; sI ik tuh;De aMdr (j" sMt igAnI gurbcn isMQ de ihrde aMdr) gRMq s;ihb jI pRtI bx; DUMQ; sitk;r hE, Puqe t" tus"--h;Jr; hJUr, juLgo juLg aTLl sRI gurU gurU gRMq s;ihb jI mh;r;j sLce p;itS;h jI---iliKA hE, ijqe p;Wk" d; mn aSrwk bN; deN dI yojn" sI Puqe sitgur" nU|--sRI dmdmI bIx--iliKA hE ? ate heW" 1500 Sbd Bed" dI sUcn; de idLtI ? n;l Bole B;le ate aMnHI Srw; de m;lk isLK" de mn" te iXh z;p l; lXI ik sMt mh"-purK gurb;NI de bxe DUMQe ate isdkv;n KojI hn .

(Q) kI aijh; s;r; ytn isLK nU| ibLpRn kI rIt n;l jox deN d; nhI' sI ? (~) kI aijh; krke tus" sitgur" dI inMidA nhI' kItI ? kI gurU de inMdk" v;ste hI sitgur" d;

iXh Furm;n nhI' hE ?:--- ijn; guru goipA ApN; te nr buirArI .. hir jIPu itn k; drsn n; krhu p;ipsT hitArI .. _ih Qir Qir ifrih kusuw min ijPu wrkT n;rI ..-23 ..[651] kI iXs gurU-Sbd de huMida", tuh;D; j" tuh;DI sMsq; de ikse vI prc;rk d; drSn krn" p;p nhI' hE ? gurb;NI p;W drSn gRMq de 232 sfe te mh"purK" ne ijs YMg n;l B;XI gurd;s jI dI v;r

nU| vrita; hE Pus to iXh ivSv;S hor vI pLk; ho j"d; hE ik lok" nU| BuleKe ivc p; lEN dI kl; ivc ijn" koXI Dered;r vLw inpuMn hu|d; hE Pun" hI Puh vLD; mh"purK smiZA j"d; hE . mUlmMtR nU| ' n;nk hosI BI scu ' tLk s;bt krn de ytn ivc mh"purK jI ilKde hn—

mUl mMtR b;re vI kXI lok S|k; krde hn ik--'gurpRs;id' tk hE . iXs b;re vIc;r iXh hE. B;XI gurd;s jI ne v;r" ivc iXs pRk;r iliKA hE--- XekMk;ru iXk"g iliK PUx; _aMk;r ilK;iXA . ilK;iXA nhI' lK;iXA hE--B;v

lK; idLt;, sitn;mu krt; purKu inrBPu hoiX inrvEru sd;iXA . ak;l mUrit prtiK hoiX n;Pu ajUnI sEBM B;iXA .

Page 281: maas maas kar moorakh jhegre (new)

281

gurpRs;id su Aid scu jugMtr ho'd; ho'd; AiXA . jugMtR to pihl"--jugh--nhI' ilKA .

hE BI hosI sc n;Pu sc drsN sitgurU idK;iXA . sbd surt ilvlIN huiX gurcel; prc; prc;iXA . surt nhI' surit hE--arq surt

ivc, surt dAr; . 1 . 39 . kE de q" ke p;W krn dI BuLl krn v;le nU| dSmeS jI to' cpex mrv;XI dI kh;NI Qx ke

lok" de mn" ivc aSuLw aLKr mU|ho' inkl j;N te sitgur" dI nr;JgI d; BE pEd; krn v;le mh" purK Ap lK;iXA de q" ilK;iXA ilKde hn . kE d; arq j" dLs ke ApNI ivdvt; d; pRB;v p;Pu'N v;le mh"purK jI kI' ilK;iXA ate lK;iXA d; Frk nhI' j;Nde ? . bxe ascrj v;lI gLl hE ik SuLw Puc;rn d; igAn deN lXI gRMq ilKN v;le mh" purK jI surit de q" srt ilK deN ivc koXI hrj nhI' mMnde .

B;XI s;ihb jI ne 39vI' v;r de a;rMB v;lI pPuxI d; isrleK--mUlmMtR-- nhI' ago' --mMgl;crn--iliKA hE . kI sMt mohn isMQ jI smZ; skN dI Kecl kr deNge ik, ijs nU| B;XI s;ihb ne --mMgl; crN--ikh; hE Puse nU| mh"purK jI --mUlmMtR--iks yojn" awIn isLw krn lXI ytn SIl hn ? ifr B;XI s;ihb v;r d; B;v sd; A<rI tuk ivc spLST krde hn, ikrp; krke iXh vI smZ; deN; ik mh"purK" ne pPuxI dI A<rI tuk--gurmuiK suK flu alKu lK;iXA--iks ASe k;rn p;Wk" to' luk; lXI ?

aMtm SMke netR-hIN nU| sUrm" isMQ mMnN v;le sitgur" d; Furm;n hE ik Puh mnuLK aMnH" hE ijs ne ApNe

<sm dI pz;N guA idLtI:-- aMwe Xeih n AKIain ijn muiK loiXN n;ih .. aMwe seXI n;nk; Ksmhu Quqe j;ih ..[954]-v;r-16 . ak;lpurK nU| ibLpRI imiqh;s v;l; ivSnU| Bgv;n bN; ke ate ifr ivSnU| Bgv;n nU| hI

dSmeS jI d; rUp de deN v;le mnuLK b;re kI iXh nhI' ikh; j; skd; ik iXh ApNe <sm dI pz;N Bul; bEW; hE . ifr je aijh; mnuLK ikse BeK d; w;rnI bN ke kOm d; AgU bN j;Xe t" kI sitgurU n;nk jI d; iXh Furm;n Puse AgU lXI t" nhI' hE:---

aMw; AgU je qIaE ikPu p;wru j;NE .. Aip muse mit hozIaE ikPu r;hu pz;NE.. [767]-2-5 iJMdgI de shI rste to' KuMZe mnuLK lXI ikse golI brUd dI lox nhI' huMdI . kI tuh;DI

Tks;l kol aigAnt; d; sMQ;r kr deN v;le iXs Kxg de dMmk" m;rde BMD;r nhI' hoNe c;hIde jI ?:-- 1. grIbI gd; hm;rI .. K Mn; sgl renu z;rI ..

iXsu AgE ko n iTkE vek;rI .. gur pUre Xeh gl s;rI .. 1 .. [628]-16-20 pd arq:--grIbI--inmrt; v;l; suB;v . gd;--gurj . KMn;--KMD; . renu--crn-wUx . z;rI--z;r, imLTI . n

iTkE--Klo nhI' skd;, Wihr nhI' skd; . vek;rI--kukrmI . s;rI--smZ;XI . 1 .

Page 282: maas maas kar moorakh jhegre (new)

282

2. sitguir igAn Kxgu hiq dIn; jmkMkr m;ir ibd;re .. ---2 ..[574]-zMt-

kI tuh;De kol sd; igAn d; KMD; nhI' hoN; c;hId; jI ? kI sitgurU n;nk jI de igAn de aLge kde koXI mh" ivdv;n p"w;, isLw, jogI, hor, pIr aOlIA j" ikse vI BeK v;l; koXI ivrowI iTk sikA sI ? ifr gurmt de Tks;lI PupdeSk" ne, (inrMk;rIa" dI Glt soc nU| bdl deN lXI j" hor kXI ivrowI ilK;rIa" de ivc;r" d; asr lok", de mn" to' dUr kr deN lXI) gurU n;nk jI de igAn de KMDe dI q" p;ikst;nI bMdUk" ate hor golI b;rUd vrtN kI suj;Ke AgUa" d; krm sI ? gurU n;nk jI de igAn d; KMD" Jor Sor n;l Kxk;iXA huMd; t" kI hr p;isPu' XehI Av;J n" APu'N lLg pE'dI jI ?:--- pRgiTA sUru inis imiTA aMiwAr; ..

aigAnu imiTA, gur rtin ap;r; .. sitgur igAnu rtnu ait B;rI krim imlE suKu p;XI he .. 1 0 .. [1069]-1

isLK jgt Ap jI de Dere d; bhut asr kbUl kr kr irh; hE . Ap jI de Dere dI mry;d; aqv; Ap jI d; prc;r je isLK nUM ibLpRn kI rIt d; w;rnI bN;Pu'd; hove t" isLK kOm dI iXs to' vLDI bdiksmtI hor koXI nhI' ho skdI . Xeho k;rn hE ik Ap jI dI isiKA de hr pLK b;re spLSTI-krn lEN; JrUrI bN igA sI ate kevl iXs k;rn hI Ap jI nUM Kecl deNI pXI .

iXs ivc t" Jr; ij|n; vI SMk; nhI' ik ibLpRn kI rIt d; w;rnI bNn n;l isLK ne klGIwr aqv; gurU gRMq s;ihb jI dIa" nJr" ivc be-prtIt; ho ke YihMdIa" kl" vLl nUM hI ture j;N; hE . je r;j B;g lLBN; hE t" ibpLRn kI rIt nUM pUrn rUp ivc itAg ke suLc-Ac;r de m;lk bN ke sitgur" de 1 n;l juxn; hoveg;. tej pRt;p de m;lk bN skN d; XehI iXLko iXLk s;wn hE . klGI-wr jI d; Ftv; hE ik ibpRn kI rIt mnuLK nUM kde vI suLc-Ac;r d; m;lk nhI' bNn de'dI . s;DI Koj ate tuLz-bLuwI anus;r Ap jI dIa" s;rIa" ilKt" isLwe j" aisLwe YMg n;l isLK jgt nUM ibLpRn kI rIt n;l joxn v;lIa" hn . ho skd; hE ik Ap jI d; n;m vrt ke ikse pMq duSmN ne aijh; gurmit ivrowI kuFr toilA hove . pr iXh SMke Pun" icr bNe rihNe hn ijn" icr Ap jI vLlo' gurmit igAn ivc rMigA hoiXA YLukv" PuCLtr pustk d; B;g n; bN j;ve .

pt; nhI' ikPu', s;De jLqe de bhute gurisLK iXs ivSv;S v;le iks k;rn hn ik iXs icLWI nUM pxHn n;l s;D; n;m ihLT ilsT (Hit List) ivc JrUr A j;N; hE ate ikse PuCLtr puLjN dI q" golI m;rn v;l; JrUr apxeg; . pr ijs sLce gurU d; sLc, isLK jgt t"XI puc; rhe h" kI, Pus sLc de avt;r sitgurU n;nk jI ne kde ikse wLkeKor, J;lm aqv; ZUWe d; BE kde nhI' sI mMina" ? m;rg sLc d; hoN; c;hId; hE, Dr sd; XehI rihN; c;hId; hE ik ikte sit d; lx hLqo' n; zuLT j;ve . pR;N deN ate lEN v;l; kevl v;ihgurU hE . ikse dI j;n lEN dI ivc;r krn v;l; mnuLK asl ivc ApNe aMt vLl nU| z;l" m;r m;r ke j; irh; huMd; hE . sLc ilKN v;lI mLt vI gurU dI hE ate klm vI _se dI hE . d;s t" Pus d; brd; hE . so ij|n" icr hukm hE iXh sev; huMdI rihNI hE .

iXLk aLKr vI ikse vEr B;vn; n;l nhI' iliKA j; irh; . vEr kevl te kevl isrF Pus rIt n;l hE ijs to' dUr rihN d; hukm sitgur" idLt; sI . iXh jnm Puse de n;m lLg cuLk; hE ijs dI d;t sI . ifr kI kde koXI gurmuK ApN; suB; itAgd; hE ?

Page 283: maas maas kar moorakh jhegre (new)

283

je koXI inMd kre hir jn kI, apun; gun n gv;vE .. (719) asMt" v;l; kukrm krn v;l; kde vI sMt nhI' huMd; . ilb;s B;ve' beSk sMt" v;l; hove . iBMDr"

v;lI Tks;l n;l asMt" v;lI gLl mUrK joxde hn . igAn dI crc; ivc golI b;rUd ne mUMh k;l; kr;PuN APuN; hE ? sitgurU gRMq s;ihb jI de Furm;n" te pUrn ivSv;S hoN; gurisLKI hE ? kbIr sMtu n z;DE sMtXI, jPu koiTk imlih asMt .. milAgru BuyMgm beiY_, t sItlt; n tjMt .. 174 .. [1373]

gurU nnk jI de n;m d; v;st; hE, tuh;n|U tuh;DI isLKI d; v;st; hE ik ApNe ivc;r ilK BejN dI ikrp; JrUr kr deNI jI . vLDe vLDe gRMq ilK lEN v;ila" v;ste iXs ink;rI icLWI d; Putr ilK deN; ikhxI vLDI gLl hE ? ifr vI je ilKn ivc Kecl mMno' t" ApN; vDmuLl; B;Sn Tep kr Bejo . d;s Ap hI ilKtI rUp de lveg; . n;le sbLb n;l Ap jI dI sMtt;XI v;lI imLWI ate mwur Av;J vI suN lEN d; suB;g pR;pt ho j;veg; . hm sbid muXe sbid m;ir jIv;le B;XI, sbde hI mukit p;XI .. sbde mnu tnu inrmlu hoA, hir visA min AXI .. sbdu gur d;t;, ijtu mnu r;t;, hir isPu rihA sm;XI .. 2 .. sbdu n j;Nih se aMne bole se iktu AXe sMs;r; .. hir rsu n p;iXA ibrq; jnmu gv;iXA jMmih v;ro v;r; .. ibsT; ke kIxe ibsT; m;ih sm;Ne mnmuK mugw gub;r; .. 3 ..[601]-4

ibLpRn kI rIt to' sLc d; m;rg-

pustk ilK rhe jqe d; inm;N; sevk , gurb<S isMQ

Edmonton

Page 284: maas maas kar moorakh jhegre (new)

284

(noT:-- sMt jrnEl isMQ jI ApNe B;sn" ivc ikh; krde sn ik PunH" ne j" ShId ho j;N; hE j" pMMqk morc; ijLt ke hI sRI drb;r s;ihb ivco' b;hr inklN; hE . bLxe duLK dI gLl hE ik ibn" ikse sbUt de hI sMt" b;re iXh ikh; j; irh; hE ik Puh BKde jMg ivc ApNe s;qIa" nU| zLD ke Ap ikse gupt q" j; ibr;je sn . ZUWI gLl nU| sLcI smZ ke aLj t"XI mihte dI gLdI te PunH" d; Putr aiwk;rI koXI nhI' bEW; . so iXs icLWI d; Put;r; dUjI v;r mihte nhI' BeijA igA . iBMDr" v;le sMt mohN isMQ jI dI sev; ivc iXh PuprlI icLWI d; Put;r; aLj imtI 22 aktUbr 1994 nU| ifr BeijA igA hE . t" jo Puh do mhIne de ivc ApN; pLK ilK ke Bej deN jo pustk ivc z;p skIXe. pustk de zpN tLk koXI PuLtr nhI' a;iXa;.) iBMDrI' ate mihte dohI' q"XI ijhxIa" icLWIa" 1992 ivc BejIa" sn PunH" dI phuMc rsId

ijhxI D;kK;ne v;ila" ne moxI sI Pus d; Put;r; iXs pRk;r hE:--


Recommended