suburban optimizationmatching skillsmaking metropolis

atelier stad

06 december 2012

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Planbureau voor de Leefomgeving

Atelier StAd inleiding

Waarom Atelier Stad:Inspiring Cities, Nu de Stad, De Vitale Stad, Vormgeven aan de Spontane Stad: het zijn slechts een paar voorbeelden van recente publicaties die een enthousiast pleidooi voeren voor de stad. Er wordt veel kennis ontwikkeld over het functioneren van de stad in de economische, ecologische, sociale, culturele en bestuurlijke context. Tal van studies creëren nieuwe inzichten en roepen tegelijkertijd inhoudelijke, bestuurskundige en beleidsmatige vragen op. Elke afzonderlijke publicatie inspireert het debat over de toekomst van de stad, maar hoe kunnen ze daadwerkelijk bijdragen aan de stedelijke ontwikkeling?

Ondanks alle nieuwe ideeën, inspiratoren en onderzoeken is in de beleidsmatige vertaling nauwelijks iets terug te vinden van deze oorspronkelijke ideeënrijkdom. In forumdiscussies na debatten komt de vakwereld niet veel verder dan kreten als ‘zet de burger centraal’, ‘slecht de kloof tussen burger en bestuur’, ‘meer particulier opdrachtgeverschap’, ‘meer hergebruik’ en ‘minder grand projects’. Stuk voor stuk belangrijke thema’s, maar hoe wordt de kloof tussen kennis en beleid, ideeën en praktijk nou werkelijk geslecht?

Atelier Stad wil de kennis die op lokaal, regionaal en landelijk niveau wordt ontwikkeld koppelen aan beleidstrajecten van verschillende overheden. Dat gebeurt door een platform te creëren waarin, door middel van ontwerp, het onderzoek wordt getoetst aan de (beleids)praktijk. Dat doen we niet als vrije denkoefening. Het atelier is betrokken bij diverse beleidstrajecten en werkt vanuit een realistisch perspectief binnen de nieuwe bestuurlijke context. Andere overheden, kennisinstituten en de ontwerpwereld worden dan ook actief betrokken. De koppeling tussen praktijk, beleid en kennis moet leiden tot inzicht in mogelijke ruimtelijke handelingsperspectieven, die uiteindelijk ook op Rijksniveau toepasbaar zijn.

Atelier Stad in de praktijkAtelier Stad wordt door beleidstrajecten benaderd om nieuwe inzichten te vertalen tot mogelijke ruimtelijke scenario’s en handelingsperspectieven. Tegelijkertijd zal Atelier Stad in de toekomst ook zelf beleidstrajecten gaan benaderen met opgedane kennis over relevante opgaven en helpen die te vertalen in ruimtelijke scenario’s en oplossingsrichtingen.

Op 27 april 2012 heeft Atelier Stad een publiek debat georganiseerd tijdens de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) waarin de domeinen van kennis, praktijk en beleid zijn samengebracht. Wetenschappers, politici en beleidsmakers uit binnen- en buitenland hebben hun inzichten gepresenteerd over metropoolvorming in de Zuidvleugel en vergelijkbare regio’s en een levendige discussie met de vakgemeenschap gevoerd. Op basis van deze discussie heeft Atelier Stad drie overkoepelende thema’s gedestilleerd:

- Matching Skills: gericht op een handelingsperspectief voor versterking van de economische concurrentiekracht van de regio op basis van kennis-crossovers tussen aanverwante economische (top)sectoren.

- Suburban Optimization: gericht op het inzetten van selectieve stedelijke verdichting en verdunning en het optimaliseren van ruimtelijke ontwikkelingen ten behoeve van een aantrekkelijker internationaal vestigingsklimaat.

- Making Metropolis: gericht op het incasseren van ruimtelijke potenties die bestaan op het metropolitaan schaalniveau door een goede en eventueel nieuwe (bestuurlijke) samenwerking aan ene kant en aan de andere kant de kracht van onderop te mobiliseren.

Atelier StAd MAtching SkiillS

Het onderzoek “De weerbare regio” onder wetenschappelijke leiding van Frank van Oort, dat onder de regie van de Provincie Zuid-Holland in samenwerking met de UvU, ESE en IHS is uitgevoerd laat zien dat een sterke factor voor de groeipotentie en weerbaarheid van de regionale economie zit in het vermogen tot skillsuitwisseling tussen gerelateerde sectoren. Dit is het uitgangspunt voor het benoemen van zogenaamde gouden groeiranden, gebieden waar agglomeratievoordelen zich het sterkst laten gelden.Een belangrijke rol in de visie van deze studie is weggelegd voor een accentverlegging in het ruimtelijk-economisch beleidsdenken. Van de huidige focus op (harde) kwantitatieve aanbod gerichte factoren (hectares, m2, aantallen) naar meer (zachte) procesgeformuleerde factoren zoals kennisvorming, -spreiding en -ontwikkeling, vorming van kennis- en interactiemilieus, campusvorming en groei van arbeidsproductiviteit (innovatie). Zuid-Holland kan grofweg verdeeld worden in een diensteneconomie model en een industrieel en agrarisch productiemodel (de main- en greenport). Beide modellen vragen om een gebiedsgerichte benadering.

De betekenis van gerelateerde diversiteit, integrale programmering en de voorgestelde beleidsaandacht voor een minder kwantitatieve sturing van dossiers als de glastuinbouw, transport, stedelijk netwerk (waaronder het ingebrachte planologische concept kennisas Zuidvleugel en StedenbaanPlus) zullen in het kader van de herziening PSV nader worden uitgewerkt.

Atelier Stad - Matching Skills gaat op basis van deze vertrekpunten met u op zoek naar de ruimtelijk-economische handelingsperspectieven voor versterking van de economische concurrentiekracht van de regio.

MAArten PiekAteliermeester Atelier Stad, Ministerie van infrastructuur en Milieu

MAtching SkillS AgendA WerkSeSSie

Voorzitter van de dag: Joachim Declerck

9.00 – 9.30 Ontvangst bij MetropoolLab Delft

9.30 - 9.45 Opening Matching Skills

9.45 – 10.15 Frank van Oort: “De weerbare regio”

10.15 -10.45 toelichting thema’s

10.45 – 11.00 Reactie Nico van Buren, Directeur Kennisalliancie

11.00 – 12.30 Excursie; Drie Campussen tocht onder leiding van Daan Zandbelt

12.30 – 13.30 Lunch, Kantine RDM Campus

13.30 – 15.30 Parallelsessies

15.30 – 16.00 Pauze/ interne discussie tussen moderatoren

16.00 – 17.30 Presentatie resultaten werksessies en plenaire nabeschouwing met paneldiscussie

17.30 – 19.00 Afsluiting en Borrel

19.00 Vertrek bus richting Rotterdam Centraal

MAtching SkillS locAtie

De werksessie Matching Skills begint bij de MetropoolLab op de Crommelinplein 1 in Delft. De locatie bevind zich op loopafstand van Station Delft.

Met openbaar vervoer:Door werkzaamheden aan de spoorzone Delft kan de route van het station naar het Metropoollab wijzigen. Verlaat het station ter hoogte van de blauwe brug die over de perrons loopt aan de centrumzijde. U loopt tussen de fietsenstalling door langs de tramhalte en steekt de Westvest over. Aan de overzijde gaat u rechtsaf over de stoep. Bij het stoplicht steekt u rechtdoor over en gaat langs het water rechtsaf. Steek het fietspad over en blijf rechtdoor lopen. Aan uw linkerzijde ziet u het blauwe gebouw van het Metropoollab. Loop hier omheen, de ingang bevindt zich aan de achterzijde.

Let op!De werksessie begint in Delft maar eindigt op de RDM Campus in Heijplaat, midden in de Rotterdamse Stadshavens. De Campus is bereijkbaar per waterbus en tram. Aan het eind van de dag rijdt er een touringcar terug naar Rotterdam Centraal Station. Het is daarom aanbevolen met openbaar vervoer naar Delft te komen.

Metropoollab

Station Delft

MAtching SkillS kenniSAS - VerSterken VAn AggloMerAtieVoordelen

De ruimtelijke manifestatie van kennisinstituten en kennismilieus volgt het patroon van bestaande stedelijke agglomeraties. Om de Kennisas als ruimtelijk instrumenta-rium optimaal te benutten, moet deze aan lopende grootschalige projecten - zoals de stedenbaan en herstructureringsplannen –worden gekoppeld om met minimale investeringen bestaande kennisclusters te versterken.

Moet beleid voor de kennisas focussen op goed bereikbare bestaande stedelijke centra’s en infrastruc-turele knooppunten? is samenhang (de as) belangrijk voor het imago/ of gaat het vooral over goede samenwerking en goede bereikbaarheid tussen de verschillende kennisclusters (archipelago)?

Moderator: eric Frijters

MAtching SkillS kenniSAS - VerSterken VAn AggloMerAtieVoordelen

Zuid-Holland scoort slecht op het gebied private kennis infrastructuur in vergelijking met Europese regio’s. Het concept van een nieuwe campus dichtbij een industriële cluster wordt hierbij vaak gezien als een oplossing om voor vernieuwing en innovatie te zorgen. Maar de succes van een campus hangt af van specifieke randvoorwaarden, zoals de aanwezigheid van een grote kennisdrager, en ontstaat niet zo maar.

Welke andere ruimtelijke ingrepen zijn er nodig om de industriële productiegebieden beter met kennis te verknopen? Hoe kunnen de volwassen sectoren, zoals de greenports, logistiek, chemie en water+delta tech in de industriële gebieden beter profiteren van de kennisinstellingen die vooral in de stedelijke gebieden gevestigd zijn? Moderator Arjan nienhuis

MAtching SkillS delft - de kern VAn de kenniSAS

Vanwege een sterke clustering van kennis heeft de regio Delft - Den Haag - Leiden de grootste potentie om met behulp van ruimtelijk beleid interactiemilieus te stimuleren. Deze milieus kunnen een kruisbestuiving tussen skills en de inbedding van buitenland-se investeringen in voorzieningenrijke en kennisrijke omgevingen faciliteren.

Hoe kunnen lopende projecten zoals de Spoorzone, DSM en TU Delft Campus gebruikt worden om het kenniscluster Delft verder uit te bouwen?

Moderator kristian koremans

MAtching SkillS dordrecht - VernieuWen en coMpleMenteren

Het cluster Water- en Deltatechnologie Drechtsteden heeft een ‘kennisanker’ nodig dat de unieke skills, het concurrentievoordeel en het vermogen om te vernieuwen weet te borgen.

Welke strategie kan zorgen voor een betere verbinding tussen Rotterdam (potentiële kruisbestuiving tussen de Water- en Deltatechnologie sector met dienstverlenende sectoren) en het gebied rond de Drechtsteden? En wat zijn hiervoor mogelijke ruimtelijke handelingsperspectieven?

Moderator: Duzan Doepel

MAtching SkillS greenportS - groene innoVAtieS

De toekomst van het tuinbouwcluster is onzeker en de ontwikkeling ervan is afhan-kelijk van verschillende externe factoren. Er bestaan kansen door integratie met het vervoerssysteem van de haven, de opbouw van een decentraal energienetwerk en het uitbouwen van diensten en andere hoogwaardige functies.

Hoe kan het tuinbouwcluster beter verweven worden met regionale, stedelijke en industriële netwerken? Welke ruimtelijke handelingsperspectieven bestaan er en welke investeringen zijn nodig op zowel fysiek als kenniseconomisch vlak om potentiële cross-overs te ondersteunen?

Moderator: Florian Boer

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Planbureau voor de Leefomgeving

Plesmanweg 1-62597 JG Den Haag

06 52595667 (M.Piek)

atelier.stad@minienm.nlhttp://issuu.com/atelierstad/docs/matchingskills